Ndoc Gjetja

[macia_blu]

SIKUR

C'mrekulli do te kishte qene
sikur te jepnin qe sot doreheqjen
presidenti dhe cdo lloji ministri!
Dhe ta merrte pushtetin
Shpirti.


NJESHIT

Ne rendin e pafund te numrave te plote
matematikisht, ti je me i vogli
por, ti papritur u bere i madh
ne saje te zerove qe te shkojne pas.


QYTETI I IDEVE

Poetet jetojne ne Qytetin e Ideve
ne lagjen e Ndjenjave
ndane bulevardit te Enderrave
ne shtepine e Fantazise
ne dhoma pa sende rrethe e rrotull

Aty s'ka kuzhine me erna gjellesh
as WC
as tule grash te cilat me shikime
sikur te hedhin spec ne shqisa

Kohet e fundit edhe ne ket qyetet
Tregu i Lire ka filluar te ngreje dyqane
Parashikohet qe fisi i poeteve te zhduket
si lekurkuqet e Australise
nga dyndja e madhe e parexhinjeve

Parashikohet nje lulezim i kultit te pertypsit
nje tkurrje e kobshme shpirtrash
perpara Shen vetures
nje konsum i papare i letres higjenike
dhe nje stokllek i madhe hallesh popullore
te mbetura pa zgjidhje.

Parashikohet ardhje e nje dite kur poeti
ky banor i lashte i Qytetit te Ideve
si MOhikan i fundit do te locise me vete
shpetimin tuaj
dhe mbrojtjen tuaj
nga vetja juaj
o njerez,
Amin.


DASHURISE

O Perendeshe e gjithe pushtetshme
e universit mashkull femer
Bej c'te duash me veten time
jam instrumenti yt i vjeter.

Ne jete me solle kaq shume dhimbje
dhe shqetesime pambarim
po s'jam ankuar kunder teje
as me goje e as me shkrim.

Te jam nenshtruar e te nenshtrihem
gjersa ne bote te jem i gjalle
neden pushtetin tend te perbotshem
me plqen te jem nje skllav

Ma ktheve gjuhen ne percartje
me bere plak me shpirt femije
here me hodhe cefinin kraheve
here me ngrite gjer ne yje.

Me hidh ne zjarr, ne det, ne ferr!
Me hidh ne balte, me hidh ne hon!
Vec te lutem mos me ler
ne ate vend ku ti mungon.

[nitROSHI]

Femrave

Pa ju ne jemi gjysma njerzish
se ju per ne jeni gjysma tjeter
Tek dashuria behemi te plote
as te manget e as te tepert

Sikur te dija te thurja sentenca
ashtu sic fatmiresisht ben Saadiu
Juve do tju jepja metaforen Vreshta
Per vete do te metaforen shiu.

Me sa me kujtohet. Ndonje varg mund te jete pak i cale, por kjo ishte me e mira qe mund te riprodhoja.

[macia_blu]

LOJE DASHURIE.

Ti je mbreteresha dhe une jam mbreti
E ngjitem fronin me ane te puthjes.
S'pushtuam askend vec njeri tjetrit
Asnjeri s'e ndjeu shijen e mundjes

Ne s'kemi nevoje per kushtetute
ne marredheniet tona sondon kaosi
nen cipen e hille te mirsjelljes se bute
tani ben ligjin vetem Erosi.

Nuk di deri kur do mbahet ne kembe
mbreteria jone ne crregullim te plote
por casti i renies s'do jete i rende
do biesh mbi mua qe jam shtrire poshte.



nga libriu i tij i fundit: "Dhjata ime" (ka te drejte Ndoci qe i do femrat, ne bejme dashurine pa te cilen ju nuk jeni, ose jeni sikur nuk jeni... NIT, te thashe faleminderit besoj...po?

[Sokoli]

AUTOPORTRET




Vendbanimi:
Ne lezhe me trup dhe mendjen emigrante ne yje.
Profesioni:
Thures enderrash dhe mbrojtes besnik i tyre.
Gjendja civile:
Mbetje teknologjike e administrates shteterore
se nuk diti t'u jape perkuljet e duhura eproreve.
Gjatesia:
E majftueshme per te arritur nje dite mollen e ndaluar.
Pesha:
Sa vetja,sa ndjenja,sa fjala e thene dhe e shkruar.
Shenja te vecanta:
Nje pentagram rrudhash me nota trishtimimi ne balle
dhe nje mjeker e thinjur nga moslejimi kaq vite i saj.
Syte:
Kafe me nuanca te turbullta pasionesh te djegura.
Ngjyra:
E erret per fshehjene skuqjes nga faje te lehta.
Titujt:
I dekoruar Njeri qysh ne diten e lindjes nga Nena.
Bindjet:
Njeriun ne jete e ben te lumtur vetem njeriu.
Antipatite:
Burrat me grada,grate me shume tule dhe miu.
Simpatite:
Jezusi nga Nazareti,Don Kishoti i Mances dhe Buda.
Frikerat:
Shendoshja e trurit,uji,zjarri dhe turma.
Besimi:
Ne kryqin e tij qe e mban perdite ne shpine.
Pasuria:
Drita e mendjes me te cilen fitoj varferine.

[ChuChu]

Ndoc Gjetja: Jeta paska qenë një lojë të cilën s'paskam ditur ta luaj

Adelina Margjoni


Ndoc Gjetja i "shumëpërfoluri" në qarqet letrare të vendit, veçanërisht njeriu që gjithherë i dha dorën njeriut, talenti i padiskutueshëm, poeti me formim kulturor e botë të mjaftueshme shpirtërore për të merituar vlerësimet, vjen si gjithmonë para lexuesit edhe kësaj here me fjalën dhe portretin e tij njerëzor.

Kur e keni shkruar poezinë e parë?
Nuk mbaj mend në cilin muaj apo vit. Fillesa ime krijuese ka ndodhur brenda hapsirës së 2- viteve të para të gjimnazit. Atëherë kam pasur një zakon të keq, kurrë nuk i ruaja dorëshkrimin e poezive, më dilnin nga qejfi, i grisja dhe shkruaja të tjera. Kisha frikë se mos më humbisnin dhe mi lexonin të tjerët. Më vinte turp të merrej vesh se unë shkruaj.
Cilin konsideroni librin tuaj më të mirë?
Për nga vlerat e kam të vështirë të veçoj ndonjerin. E konsideroj veten autor vetëm të një libri i cili do të hartohej nga përzgjedhja e disa poezive më të arritura në 8 librat e botuara deri më sot. Në këtë aspekt deri në fund të jetës do të arrij të botoj vetëm një libër. Kam mendimin se edhe poeti më i shquar gjatë gjithë jetës së tij nuk arrin të shkruaj më shumë se një libër.
Ç'kënaqësi ju ka dhënë arti i krijimit poetik?
Më ka dhënë dhe më jep kënaqësi aq të madhe dhe aq të thellë sa që unë rezervohem ta përshkruaj sepse e di se nuk do të ma kuptojnë të gjithë ata që s'kanë prirje për të kryer një akt të tillë hyjnor. S'besoj të ketë lehonë që të di të artikulojë me fjalë dhimbjen dhe dallimin e gezimit të lindjes.
Cili është poeti më i dashur për ju?
Nuk kam ndonjë poet ideal dhe i mbaj pranë zemrës të gjithë poetët e shquar, tanët dhe të huajt. Nuk rrëmbehem nga dashuria vetëm për poetët e majave. I dua shumë edhe poetët mesatarë. Nuk lë mënjanë edhe poetët që s'e kanë mbi supe pelerinën e famës. Edhe ata janë fisnikë të oborrsisë poetike. Të shkruash qoftë edhe një poezi shumë të bukur është një punë e lartë që s'mund ta bëjë çdokush.
Lexuesit e shumtë, bashkëqytetarët tani, ju njohin si krijues e si njeri. Do ishte me interes të dinim diçka për atë Ndocin e panjohur?
Se mos e njoh dhe unë aq shumë Ndocin! Se po ta njihja në thellësinë e pafundme të asaj zone që quhet labirint i shpirtit, nuk do ta lejoja të bënte ca veprime që bien ndesh me ëndrrën e tij për të shpëtuar nga gjendja e Sokratit të vuajtur.
A mund të na thoni në intimitet ndonjë veprim të këtij soji?
Ja përshembull, u shpërndan dashuri të gjithëve pa dallim duke vënë veten në pozitën e Shën Budallait.
Para disa vitesh Lezha ju ka çmuar me dhënien e titullit "Qytetar nderi"...
Më saktë, ky vlerësim më është dhënë me miratimin e 1,5% të anëtarëve të Këshillit bashkiak. Me këtë rast disa anëtarë protestuan hapur duke braktisur sallën. Ata braktisën sallën, por jo Ndocin. Nuk ua marr për keq. Ndoshta ata ishin më realistë se sa unë që e pranova këtë titull si peng nga bujaria e dashamirësve të mi. Megjithatë, për protestuesit kam respekt. I çmoj dhe i dua se janë bashkëqytetarët e mi, pëerndryshe nuk do të meritoja të quhem as thjeshtë qytetar.
Ekziston nganjëherë përshtypja se poezia, si një lloj i shkurtër i krijimtarisë letrare, është më e favorizuara për nga vështirësitë si proces krijues dhe koha që kërkohet për ta shkruar...
Procesi i krijimtarisë poetike është më i thellë, më i gjërë e më kompleks nga sa mund të duket në pamje të jashtme. Ka raste që një poezi mund ta shkruash me një frymë ose brenda disa orëve në mbrëmje (kjo ndodh vetëm kur me motivin e saj ke jetuar gjatë), por ka edhe poezi që mund të mos arrish ta përfundosh edhe për gjashtë muaj a më tepër. Vështirësitë dhe kohëzgjatja e krijimit të një poezie nuk fillojnë në çastin e uljes për ta shkruar. Përpara se ta shkruash duhet ta gjesh, përpara se ta gjesh duhet ta kërkosh e që ta kërkosh e ta gjesh bukur duhet një njohje e thellë e dialektikës së zhvillimit të proceseve e fenomeneve të jetës.
Ç'mund të na përmendni nga përvoja juaj krijuese për sa thatë më sipër?
Poezinë "Desha" e kam shkruar në klasë, kur isha nxënës i maturës, brenda disa minutave dhe më vonë nuk i kam shtuar qoftë edhe një fjalë sepse motivi i saj më ishte endur gjatë në kokë. Kurse njërën nga poezitë e vëllimit të parë, 'Majakovski i revoltuar" e kam vërtitur nëpër duar më shumë se një vit, duke e korrigjuar dhe përmirësuar herë pas here e megjithatë e konsideroj një nga poezitë e mia më të parealizuara. Poezinë "Një shoku të fëminisë", botuar në vëllimin e fundit "E përditshme" e kam bluar në kokë shtatë a tetë muaj dhe e kam shkruar në tre variante, duke qenë i pakënaqur me veten, sidomos për mënyrën se si e përfundoja. Fillimet dhe mbarimet e poezive më duken më të vështira. Kam vënë re se më tepër se kudo te mbylljet e poezive rrëshqas e bie në dobësi artistike, duke u dhënë në disa raste atyre një karakter konkludues gjë që është një proçedurë e dëmshme, sepse bëhet në kurriz të nëntekstit poetik. Vargjet e fundit të poezisë nuk duhet të tingëllojnë si diçitura e idesë poetike të shtjelluar në strofat e tyre. Mendoj se nganjëherë një shtysë për një dobësi si kjo, e jep edhe ndonjë redaktor skematik me sugjerimet që bën si "kusht" për botimin e poezisë, kërkesa që vetkuptohet janë subjektive.
Kur lexojmë një poezi të dobët që na lë të ftohtë, zakonisht themi: "E shkruar pa frymëzim..."
Edhe mua më ka ndodhur, jo një herë, po disa herë, jo vetëm në poezitë e pabotuara, por edhe në ato që kam botuar. Për këtë së pari, dëshiroj të them se çdo njeri e ka vetinë të frymëzohet në jetë, pra edhe ai që nuk shkruan poezi. Për të dhënë krijime poetike me vlera të larta ideoartistike nuk mjafton vetëm të jesh i frymëzuar në përgjithësi nga një proces i një dukurie jetësore. Frymëzimi duhet shoqëruar me përpjekjet për të siguruar një njohje të thellë të zhvillimit dialektik të jetës, për të zbuluar edhe ato anë të veçanta e detaje domethënëse që shprehin thelbin e fenomenit artistik. Për shembull, s'ka poet që të mos ndjehet i frymëzuar nga nëna po të ulet të shkruajç një poezi kushtuar asaj. Atëherë pse na rastis të lexojmë poezi të dobëta kushtuar nënës, poezi për të cilat ne themi "e shkruar pa frymëzim"? Sepse në këtë rast poeti ka qenë i frymëzuar në përgjithësi nga nëna, s'ka mundur të zbulojë te figura e saj ato detaje të veçanta, të freskëta e origjinale që do ta shprehnin me forcë artistike, emocionuese, madhështinë e nënës.
Ju, përgjithësisht, shkruani poezi me vargje të matura. Në krijimet e fundit shihet se keni bërë përpjekje e treguar kujdes për ta punuar vargun nga ana metrike. A mendoni se në disa nga poezitë e vëllimit të fundit, duke krijuar me masa të njëllojta vargjes e strofa, keni krijuar një farë monotonie?
Edhe mua nuk më ka shpëtuar pa e hetuar shfaqjen e monotonisë në disa nga poezitë. Veçse atë nuk e kam kërkuar dhe gjetur vetëm te përdorimi i masave të njëllojta të vargjeve e të strofave, as dhe në rrahjen e njëllojtë të theksave, por para së gjithash në vetë përmbajtjen e tyre. Këtë s'besoj se do ta kisha shmangur dot edhe sikur të kisha përdorur format më të larmishme metrike. Monotonia vjen nga standartizimi i përmbajtjes në disa nga poezitë si dhe nga konkludimet e përafërta të tyre.
Janë një varg shkaqesh që mund t'i sjellin monotoni vëllimit të një poeti, si për shembull, trajtimi i motiveve të përafërta, gjendjet ideoemocionale të njërrafshta që përçojnë poezitë, përshkrimi i ndodhive e dukurive të jetës e plot shkaqe të tjera. Monotonia më e padurueshme mendoj se është ajo që vjen kur nuk thua gjëra interesante dhe, akoma më keq, kur përsërit vetveten.

[Brari]

Mace ..a ben ta di ne cilin vit e ka shkruar Ndoci poezine Njeshi dhe ku eshte botuar per her te pare?

[macia_blu]

Eshte qytetar i Repulikes se Dreqistanit
i cili pati t'i munde me rradhe
te gjitha ngasjet qe i vijne ne jete njeriut
nga tulet e grave dhe parate e pista.


Ai qe ne rinine e hershme
pati enderr te behet nje apostull
por mbeti nje prift i thjeshte province
se ferra ia mori nje dite uraten.


Sot i mbeshtjellur me muzgun e pleqerise
mban ne dore penen qe e puth si kryqin
sa here con moshe er ju dhe veten
ne Kishen Apostolike te Poezise.

[macia_blu]

NJESHIT

Ne rendin e pafund te numrave te plote
matematikisht, ti je me i vogli
por, ti papritur u bere i madh
ne saje te zerove qe te shkojne pas.

(Brar, eshte poezi e shkruar heret por qe nuk eshte botuar dot prej koses se redaksive te atehershme, ndersa botuar per here te pare ne liber eshte botuar ne librin "Dhjata ime" ndoshta edhe ne ndonje organ letrar mbas '90)

(nderkohe vazhdoj te vras mendjen me pyetjen "pse me pyeti brari per kete poezi??)

[KoTeLja_VL]

EPITAF PER VETEN

Ketu prehet ai qe quhej Ndoc Gjetja
i cili pati ardhur gabimisht ne bote
nga vetja e tepruar nxirrte vjersha
dhe gjithe njerezit i quante shoke

Kur pa qe enderra kalkulohej me kompjuter
kur pa se idealet rrezoheshin ne kolltuce
kur jepte buzeqeshje dhe merrte skermitje
zuri syte me dore dhe vendosi te ikte.

Dhe shkoji e hyri ne manastirin e Unit
te shpetonte shpirtin nga gjuheligat e lehjes
...Pastaj e percollen ne banesen e fundit
me shpenzimet falas nga Bashkia e Lezhes.

Ne castin e mbrame nje hene e pergjakur
e puthi ne balle dhe thirri "Nene"
Mos kerkoni te dini per te me teper
se iku sikur te mos kishte qene.

[KoTeLja_VL]

LUTJE

O Zot qe fatet tona ne dore i mbane
Na ruaj nga shendeti trashaman
na ruaj nga orekset e Sanco Pances
na ruaj nga hija e rende e fames
na ruaj nga faqeputhjet helmuese te Judes.
na ruaj nga orteku rrenimtare i turmes
na ruaj nga preardhja prej shimpanzese
na ruaj nga thyerja e timonit te krese.
na ruaj nga putra pushtetore e Njeshit
na ruaj nga engjejt,na ruaj nga dreqerit.
na ruaj perdite nga ftohja e miqesive
na ruaj o Zot secilin prej te gjitheve
une ruhem vete o Zot nga i ligu
por ti me ruaj nga shoku dhe miku.