Petro Nini Luarasi, orthodhoks apo protestant?

[Seminarist]

Ceshtja e Petro Nini Luarasit, nese ishte rilindas i krishtere protestant apo ortodoks dhe ne cilen fryme i sherbeu kombit, duhet diskutuar ne forumin e tolerances e jo tek forumi protestant.

Petrol, si nip i Petros, duhet te na sqaroje me autoritetin e te qenit pasardhes gjaku i tij, nese Petro Nini Luarasi ishte me te vertete konvertuar ne protestant dhe nese nen frymezimin e mesimeve protestante ai i sherbeu ceshtjes kombetare, apo si?

Pastaj mund ta kanalizojme biseden andej nga duam.

A ishte me te vertete Petro Nini Luarasi nje protestant (born again, qe kishte pranuar Jezusin si shpetimtar ne zemren e tij, duke bere lutjen perkatese te pranimit)?

P.S Me vjen mire qe shoh tek protestantet e ketij forumi shenjat e "sistemit te rene", per te cilat akuzojne katolik-ortodokset, te te qenit pjese e feve kombetare te lidhura me shtetin dhe se i kane sherbyer sistemeve njerezore kapitaliste (Weber, M), apo ideve nacional-kombetare te shek.19....


Aq me shume qe sekretari i VUSH-it e quan Kishe emisionin zone e lire, ne nje kohe qe para tij ne ate emision po behej kampionati i madhesise se penisit neper bote apo se sa e zhvirgjeruar ishte filan kengetare!!!!!!!

[Seminarist]

Dhe ti Ilia Spiro mos bej gabimin qe ne sinqeritetin tend te postosh ne forumin protestant dhe ti japesh mundesi prot-islam-ikonoklastit te te fyej me germa te kuqe duke te derguar me pushime...!

[Luli X]

Dhe ti Ilia Spiro mos bej gabimin qe ne sinqeritetin tend te postosh ne forumin protestant dhe ti japesh mundesi prot-islam-ikonoklastit te te fyej me germa te kuqe duke te derguar me pushime...!

Me ta thane te drejten,je nje nga fetaret ortodoks, per te cilin kam pasur respekt deri para rreth nje muaji.Kam pas lexue disa shkrime tuat ne te cilat prekeshin aspektet kombetare shqiptare dhe me pat pelqye mendimi yt racional.
Para rreth nje muaji, u deklarove vet qe ben pjese ne bagetine e janulles dhe u deshprova keq!
E ke thane vet me ni rast,Kisha nuk ka etni.Te njejten,besoj,per shtepite e tyre fetare do ta thone shqipfolesit e feve tjera, qe jane mishnue teper me fene e tyre.Me e kethye ne shqip,kjo i bie : nje here feja.E nese mbetet dicka,po ia lame atdheut..s`dihet cilit atdhe,po nejse.
Nisur nga ky kendveshtrim i juaj,je i lutun te kesh kujdes kur i merr ne goje figurat e kombit tone!Jo per noi gja,po ne nuk lejojme asnje Kishe as Xhami,te cenoje ,ne cfardo menyre, dinjitetin e njerezve tane,te cilet u flijuan per te miren e atdheut tone!Petro Nini Luarasi eshte per neve shqiptar i madh.

Tue qene qe nuk kam aspak respekt per punetoret e janulles,shkrimin tim te kujdesshem merre si pershendetje

[petrol]

Ceshtja e Petro Nini Luarasit, nese ishte rilindas i krishtere protestant apo ortodoks dhe ne cilen fryme i sherbeu kombit, duhet diskutuar ne forumin e tolerances e jo tek forumi protestant.
Petrol, si nip i Petros, duhet te na sqaroje me autoritetin e te qenit pasardhes gjaku i tij, nese Petro Nini Luarasi ishte me te vertete konvertuar ne protestant dhe nese nen frymezimin e mesimeve protestante ai i sherbeu ceshtjes kombetare, apo si? Pastaj mund ta kanalizojme biseden andej nga duam.

Seminarist, ja ku na poqi debati përsëri, por kësaj rradhe nuk je më seminaristi në mbrojtje të ndonjë kleriku katolikut, por bash në pozicionin tënd si propagandues, studjues profesionist dhe tutor i ca tipave si Ilia Spiro që bubrrojnë atje ku fryn era greqizim, duke mos u ndaluar as para shtremberimeve , te qellimshme apo jo, që do ti provojë koha.
Besoj që jemi ne kohen dhe vendin e duhur, pasi Petro Nini Luarasit, edhe pse ishte besimtar i devotshëm i krishtere i besimit ortodoks (u mallkua dhe u çkishërua nga disa dhespotër shovinistë grekë dhe u ripranua nga Peshkop Noli dhe Kisha Ortodokse Autoqefale Shqiptare së cilës i kishte shërbyer dhe do ti shërbejë në jetë të jetëve me imazhin e veprën e tij) bashkëpunoi me përfaqësues të protestantëve anglo-amerikanë e shqiptarë, si familja Qiriazi, Dako, Cilka etj, jo në fushën fetare por atë kombëtare, për liturgjinë shqipe, për shkollat e librat shqip . Kjo është e vërteta e provuar në dokumenta që nuk e luan as djalli me te birin.
Pra si nip i Petro Nini Luarasit deklaroj që nuk kam pare apo disponoj asnjë dokumet që të provojë se Petro Nini Luarasi të jetë deklaruar apo vdekur si besimtar protestant, por kurdoherë ka qenë përfaqësues i grupeve ortodokse shqiptare. Për këtë mund të lexoni librin e tij "Mallkimi i shkronjave shqipe", po deshët edhe greqisht. Por kjo nuk do të thotë aspak se ai nuk i respektonte e nuk kishte miq jo vetëm protestantë, por edhe bektashinj, katolikë e myslimanë. Prandaj edhe indinjohem kur disa duan me zorr ta përzenë edhe të vdekur nga grigja ortodokse e ta shpallin “herretik” me frymën e tyre të qelbur. I njëjti trajtim verehet edhe per mjaft martirë të tjerë të Kishës Ortodokse Autoqefale Shqiptare të cilëve nuk po u përmendet emri këto vite të demokracisë, sikur të mos jenë atdhetarë ortodoksë shqiptarë në vendin e tyre por kaptuar kufirit. Apo jo?
Dègjoni ndopak edhe lutjen e Prof. Dr. Anastasi, Kryepiskopi i Tiranës, Durrësit dhe i gjithë Shqipërisë: “Ruaje, o Zot, botën tënde nga kjo paranojë dhe egërsi e frikshme. Na ndihmo të gjithë për të kuptuar se çdo krim në emër të fesë është krim kundër vetë fesë dhe fyerje e Emrit Tënd të Shenjtë." (Ndoshta e ka fjalen edhe per MALLKIMIN, CKISHERIMIN E HELMIMIN e Petro N.Luarasit Kèshillojeni pèr kètè edhe delen e Zotit, Ilia Spiron, i cili ia ka publikuar kètè lutje nè forumin shqiptar por nuk e di pse nuk i hyn nè vesh tè vet. Amen.

[petrol]

E verteta mbi helmimin e Petro Nini Luarasi

Nè forum besimtari ortodoks Ilia Spiro, guxon tè shprehet:
''Mitropoliti Fillaret e ka ç`kisheruar P.N Luarasin, si tradhetar te Kishes Orthodhokse dhe perhapes te herezive protestante, ungjillore e masonike. Ketu nuk ka te beje gjuha shqipe e shkruar, sepse ne kete kohe shkollat ne gjuhen shqipe sapo kishin filluar te funksiononin."
Meqè nuk kemi tè bèjmè me njè rroitje tè çastit té kètij “artoporlanti dizinformues” té qarqeve tè caktuara po paraqesim provat e marra nga libri i “Mèsuesit tè Popullit”, martirit tè gjuhès shqipe, Petro Nini Luarasit , "Mallkimi i shkronjave shqipe e çpërfolja e shqiptarit"

Ilia Spiro :“Ketu nuk ka te beje gjuha shqipe e shkruar, sepse ne kete kohe shkollat ne gjuhen shqipe sapo kishin filluar te funksiononin."

Dhespoti Fillaret i Kosturit :“Cilido nga të krishterët që do të pranojë nga i mallkuari Petro Luarasi dhe përngjanjësit e tij para, ose shqipmësonjës...”
(Fillareti i Kosturit, Korçë, më 20 të vjeshtës së parë 1892)

Po paraqesim provat:

PARATHËNIE

Të dashur këndonjës

Dyke parë çpalljen e një libreje të tillë, si të kësaj, mbase do të pandehni se është fjala për një libër mësimtare a literaturare a prrallë tregimtare, që është gjë e atyre shkronjëtarëve (autorëve), të cilët kanë kujdes të përformuarit dhe çpalosjen, mbi të gjithë njerëzinë, të një ideje të mirë, për të çpikurit e së cilës fort pakë njerës me shumë djersë dhe përgjerkatje dhe vojë u lodhë për interesën e bashkë të njerëzisë.
Tek lënda e kësaj pasjesëve s’ka pjesë as në një ndër sendet e sipërme, se s’është as mësimtare as literatyrake, sa ndonjë prrallë-tregim, po me gjithë këtë, në lëndën e kësaj libre gjëndet brenda një e vërtetë dhe e drejtë, e cila është nevojë të çquhet më me kujdes prej logjikës së padhunët me qënë se qëllohet për të përzhuritur ndërgjegjen e disa njerëzve, të cilët vetë quhen shënjtorë dhe mendorë në kungajkat rreth syresh, po që kundërpunojnë dhe me mjete padrejtësie ndalojnë lirinë e çkëputur (absolute) të çpalosjes dhe të idealit të njerëzve të tjerë, që janë të padëmshim e të padhunëtë në ndërgjegje dhe përharkim po të pavojshëm e të pamësuar në intrigat e farisenjta dhe të magjinjta të kryetarëvet, nënë mbisillën e të cilëvet për fat të keq udhëhiqen dhe prinjen në këtë jetë.
Me fjalë të tjera, për ta thënë më çkoqitur, qëllimi i kësaj libre është zbulimi i një së vërtete morale fort të lartë, me anë të gjykimit, përpara të cilit kundërgjyqës janë me një anë një shqipëtar, Petro Luarasi, më anë tjetër i parëherëti. Mitropoliti i Kosturit shenjt Fillareti; drejtësidhënës është gjyqi i njerëzisë ndërgjegjemirë, dhe dëshmitar është e shumëvojta dhe e parremëta histori e çpështjelljes dhe e çgërmimit të bënjave të jetës së njeriut që nga krijimi i botës gjer sot.
Po me qënë që zbulesa e së vërtetës, për të cilën bëjmë fjalë; është rrjedhje e veprimevet të të sipërthënurit Petro Luarasit për të përhapurit e shkronjavet shqipe, prandaj do të radhitim më parë si sent parëhyrje shkurtazi disa dorëzime të cilët pëbrëndosin Petro Luarasin në tërë thënjen e rjeshtës së kësaj libre.
Më 1886, kur u përhap lajma se në Korçë hapte dyert një mësonjëtore nën tregatimin (drejtimin) e të përkujtuarshmit Pandelishqipe Sotirit, nga Selcka e Lunxhit, me përkrahjen e pakë mëmëdhetarëve zelltarë nga Korça, atëhere Petro Luarasi gjendej grekmësonjës në fshatin e tij; me qënë që përpara kohësh ishte edukuar nga kujtimndrituri Koto A. Hoxhi me mendimet e të përhapurit të shkronjavet shqipe, nuk la kujdes të jipte, bashkë me mësimet greqisht, dhe mësime shqip në nxënësit e tij me ato libra që ndodheshin.
Më 1887, në muajin gusht, u kallëzua nga bashkëmëmëdhetarët e ti për predikimet shqipëtare te nxënësit e ti ne Mitropoliti i Kosturit, Qirilli; dhe me qenë që nuk u bind në këshillat dhe zotimet e Qirillit, ky për dënim e mallkoi dhe e çkishëroi Petron, duke dënuar me çvetëmtim (aforizmë) dhe jashtëkishje (ekskomunikim) në gjithë katundet e fshatrat e Kolonjës cilindo që të zërë fill për të qasur Petron dhaskal (mësonjës) në katundin e tij. Po Petrua, kundër bindjes ndaj Qirillit, tek të pendohet, hapi mësonjëtore shqipe vetake në Ersekë të Kolonjës, ku të vegjël e të mëdhenj nga dëshëronjësit, që kishin voli, vinin të dëgjonin e të mësonin këndim e shkrim të gjuhës shqipe. Kjo gjë motoi gjer dy vjet në të cilët Petrua ish i lirë të vizitonjë nëpër katundet e ndryshëm bejlerët e kryetarët e Kolonjës, duke u mësuar e predikuar të duheshmet për nevojën e të përhapurit të shkronjavet shqipe.
Më 1889 nëvëndësi i Qirillit, Mitropoliti i Kosturit Grigori, mori përsipër dhe ndjekjen e Petro Luarasit e të shokëvet të tij. Ky, dyke dëshëruar që të lëftonjë veprimet e Petros më vepëruarzi ; urtësisht u mëndua se do të jetë më fundsjellëse ndër interesat e kishës greke patriarhike kjo grapje (përpjekje) dmth po të bëhen vegël nëpër viset priftërinjtë e fshatravet, të cilët, dyke përdorur fenë si gogol kundër Shqipëtarëvet, do të goditin më plotërisht qëllimin që ndjekin. Prandaj, dyke u shkruar shumë herë në Luaras priftërinjve të fshatit për jashtëkishjen e familjes së Petros dhe ndalimin e meshëbënjës s’asaj, dhe dyke mos u ndëgjuarë, mundi më në fund të gabonjë me dinakëri dhe të marrë pas për në Kostur, priftin e Luarasit Papa Stefanin. Po ky, me të arrirë gjer në Dardhë, nga ca shënja mori kundërmendim dhe frygosi tinëzaj në Luaras nënë mburojtjen e Petros. Për më tepër dëftesë të vepërimevet të Grigorit dhe për të kupëtuar më mirë shënjat e ti, vëmë përpara këtu këto letra ndersenjake të Grigorit për shtëpijakësit e Luarasit, dhe një letër tjetër miqësore të ti Kajmekamit të Kolonjës, ku i shkruan për frygosjen e Papa Stefanit nga Dardha.

Letër e parë Luarasarëvet në Luaras
Të ndershëm zotërinj kryesës , mbikqyrës i kishës dhe ju të tjerë të bekuar të krishterë tanë shtëpiakë të këtij katundi, ju urojmë me Zonë atërisht, dhe ju lajmërojmë se përtanithi do të meshojnë në katundin tuaj priftërinjtë e Stratobërdhës, me qënë se prifti juaj papa Stefani u vu në papunë prej pasonje rënkimesh që do t’i vëzhgojmë kur, me ndihmën e Perëndisë së shenjtë, do të vimë aty në katundin tuaj.
Qofshi më Zonë
Kostur më 26 të korrikut 1889
Mitropolit i Kosturit Grigori, uratësi juaj më Krishtin. (Pason melatës i Mitropolisë së Kosturit)

Letër e dytë e Luarasarëve në Luaras

Të ndershëm z. Muftaro- pleq, kryesës dhe të tjerë gjithë të bekuar tanë të krishterë, banorë të këti katundi, ju urojmë dhe ju lajmërojmë se prifti juaj Papa Stefani u bë papunës nga çdo meshëbënjë po me qënë që mësuam se i ngojëzenuri papa Stefani erdhi prapë në katundin tuaj, ju porosijmë dhe ju këshillojmë atërisht të mos e qasni ndër shtepitë si prift e përditës, se është i çvetëmtuar (i aforisur) papa Stefani.
Qofshi shëndoshë më Zonë
Dardhë, 25 vjeshtë e parë 1889
Mitropoliti i Kosturit Grigori, uratësi juaj mbë Krishtin.

Letër dërguar kajmekamit të Kolonjës
Të fortlëvdruarshmit Dilaver beut, Kajmekamit të Kolonjës i fortlëvduarshëm,
Me qënë se papa Stefani nga katundi Luaras erdhi pranë nesh dhe iku tinazi i lutem Lavdërisë suaj që ta kapni papa Stefanin e ngonjëzënur me suvari (kalorës) të përkatshëm dhe ta dërgoni atë në Mitropoli të Korçës

Me këtë përfundonj
Në Dardhë, më 25 të vjeshtës
së parë 1889
Mitropoliti Kosturit
(Pason melatës i ti)

Kundrejt këtyre letrave, kuntundarët e Luarasit, dyke njohur pafajësinë e papa Stefanit, s’i dëgjuan fare urdhërimet e panomtë të Grigorit; dhe Kajmekami i Kolonjës, pasi thirri kryepleqësinë e Luarasit dhe mësoi shkakun e ndjekjes së papa Stefanit prej Grigorit, as e bëri të vlyerë për përgjigje shenjtin e kosturit.
Këto bënja (punë) të Grigiroti ndrituan mëndjen e më të shumëvet mëmëdhetarë shqiptarë, të cilët kupëtuan më mirë se ata të ashtuquajturit përfaqësonjësit e Krishtit u shërbenin dy zotëve: Krishtit dhe Grekërizmit; dhe se Krishtin e dëshëronin me vulnet dhe natyrë greku, dhe vetëm me fjalë e lajkatonin, po se grekërizmit i ishin kolitur me gjithë zemër e shpirt, dhe vetëm për hir të këtij vepëronin kundër së drejtës gjuharake të shqipëtarëvet, këta dëshëronin: jo predikimin e ungjillit, po greqizimin e shqipëtarëvet, dyke ndaluar rreptë çdo predikim dhe mësim me gjuhën shqipe në kishë. Kjo sjellje, pra, e priftërisë greke, nxeu kundër atyre edhe më tepër urrejtjen e shqipëtarëvet mëmëdhetarë, të cilët me të drejtë e shkionin shortin priftëror si kapërxenjësin e fjalës së Perëndisë, dhe si të vetmin ngajës (shkakëtar) të pengimit të përparimit të shkronjavet shqipe.
Më 1889-1890, në vjeshtën e parë, me qënë që u vra me dhunë, si thonë, në Konstantinoplë Pandeli Sotiri, i gjeratëhershëmi shqipmësonjës në Korçë, Petrua u grëshit nga patriotitët e pakët shqipëtarë të Korçës si mësonjës i shkollës shqipe atje me bashkëpunëtorë ZZ. Hafiz ali Efendinë për turqisht dhe Thoma H.Avaramin për frëngjisht. Në këtë hop shëfreu shumë prova dhe vëzhgime prej Guvernësë të cilët e shtrëngonin të bindet për të treguar se cilët ishin mbajtësit dhe vështorët e mësonjëtores, dhe për ç’qëllim mbahej ajo shkollë.
Eshtë për t’u shënuar se, ndonëse mbajtësit e mësonjëtores ishin të njohur ndër të gjithë, po Guverna kërkonte me kundërkallëzim të kllaposte kujdestarët e mësonjërtores shqipe së Korçës dhe në kohë të voliçme t’i dënojë në mënyrë shëmbëllore. Po me qënë që për vitin e pasmë 1891-1892 parandjehej se pa leje të guvernës nuk do të ishte e mundur të qëndronjë dot kjo mësonjëtore, - dhe kjo u bë e njohur edhe nga një paralajmë e sundimtarit të Korçës që tha se për të pastajmin vit ishte urdhër i lartë që të mos njihen asgjëkundi mësonjëtore shqipe pa leje të Guvernës - prandaj Petrua, si u muar vesh me atdhetarët e Korçës, vajti në Kostantinopolë, dhe u këshillua pë këtë çështje me të palodhurin atdhetar Naim bej Frashërin; dhe pastaj u kthye në Korçë, pa mënim vajti në Manastir i ormisur me letra miqësore për direksinë qëndrale t’ Arësimit në Manastir. Pas një muaji kohëvonimi në Manastir, u kthye Petrua në Korçë, dyke sjellë me vehte lejen e të njohurit të mësonjëtores shqipe dhe veçanërisht të dëftesës së ti me anën e së cilës njihej mësonjës i shkollës shqipe në Korçë.
Më 1891 dyke qënë mësonjës në Korçë vepëroi të shtatonen në Kolonjë gjashtë mësonjëtore shqipe, të cilat nisnë të punojnë që me të parën e Vjeshtës së parë 1892, në katundet Luaras, Gostivisht, Rehovë, Vodicë, Selenicë e Pishës dhe Treskë. Këto mësonjëtore mbaheshin me ronime (harxhe) të vetë katundeve dhe të shoqërisë shqipëtare “Drita” në Bukuresht, kryesonjës i së cilës qe atëhere Z. NikollaN. Naço. Më 1892-1893 vitin shkollor, jashtë dashjes së ti, Petrua u nevojtua të heqë dorë nga mësonjëtore e Korçës dhe i pështolli kujdeset e ti në mbajtjen dhe përparimin e mësonjëtoreve të Kolonjës dyke shtirë caq direksisë së tij Luarasin.
Në vjeshtën e vitit 1892, Fillareti, mitropoliti i shenjtë i Kosturit, dyke udhëtuar, sipas zakonit nëpër Kolonjë dhe në Vakëfe, me qënë që dëgjoi dhe pa gjërat e mësonjëtorevet shqipe nëpër katundet dhe të përhapurit e shkronjavet shqipe, fort u pikëllua, dyke u ndrydhur prej frikës që i nguli në zëmër parandjenja e të përmbysurit dhe e te çrrënjosurit në ato vise të kuçedrakes Megali idhesë greke prej dritës së Shkronjave Shqipe. Prandaj dyke vajtur me pashpresje (i dëshpëruar) në Korçë dhe dyke marrë nga bashkëmendonjësit e tij miq atje këshilla, volli një mallkim të tmerrshëm dhe një aforizmë me çkishërim kundër Petros dhe shokëve të ti, dyke nematisur çdo të krishterë që përqafon shkronjat shqipe a ka mall për mësonjotore shqipe në katundin e tij.
Me gjithë këto, as nëmë e frikëshme, as aforizma dhe çkisherimet e shënjtit. Fillaret nuk i shprapenin dot kolonjarët nga mësonjëtoret shqipe dhe nga shkronjat, po të mos kishte shpejtuar për ndihmë Guverna tiranike e atëhershme e Manastirit, që dërgoi në Kolonjë kryepolicin e Manastirit Haxhi Osman Benë për të kontrolluar veprat e Petros, të cilin Mitropoliti i Kosturit dhe grekomanët e Kolonjës e kishin kallëzuar djallëzisht në kryesundimtari i Manastirit. Kjo gjë, me të vërtetë, i zuri aqë ngushtë katundet, sa që të gjithë afro, të krishterët e quajtën shkakëtar përpara Haxhi Osman Beut Petron dhe për dorëzimin e mësonjëtoreve shqipe edhe për rrjedhjen e mundimeve të tyre nga këto mësonjëtore, dhe që këtejthi e tutje mohuan çdo ide shqipëtare. Dhe kryepolici pasi u dha këshillat e duhura shqipëtarëvet , urdhëroi Petron të vijë në Manastir, ku u vu nënën mbrojtje ferkati katër muaj me rradhë, dyke u gjykuar për mësonjëtoret, për mbajtësit dhe për qëllimet e tyre. Paskëtaj e fitoi lirinë e tij, po ju dha urdhër të jetë e ndaluar përzjerja e tij në çdo gjësend që kishte të bënte me mendimin shqipëtar.
Ndonëse u mbyll mësonjëtoret në Kolonjë, Petrua kurrë s’reshti së punuari në shumë farë mënyra për t’a goditur qëllimin e tij; prandaj dyke u ormisur në çdo mënyrë me libra shqipe, udhëtonte rrotull nëpër parësinë e visevet të Toskërisë dhe përndante libra darovë në cilindo njeri që kish për të mësuar gjuhën shqipe, i shtyrë ose nga kërshimi ose nga dashuria ndaj shqipes. Kjo punë vazhdoi gjer më 1903, kur më 10 të majit të atij viti u kap prej Guvernës dhe u burgos në Kolonjë, dhe së këtejmi në Korçë duke u ruajtur të dërgonej në gjykatoren e Selanikut si i kundërfolur për shtrëmbërim të ndërgjegjes popullore me anë të predikimeve të shqipëtartë. Për këtë shkak u kapnë atëhere dhe u dhedërguan në Selanik shqipmësonjesi i shkollës në Korçë Z.N.D. Naçi shumë nga mëmëdhetarët muhamedanë e të krishterë, shqiptarë të Korçës, nga të cilët disa pas shumë gjykimesh e mundimesh, u burgosën në Selanik, dhe të tjerët u dërguan në çkufizim (syrgjyn) në Azi të Vogël. Më 21 të korrikut, duke hequr Petron, të lidhur me byzylyke nën ruajtje prej gjashtë kalorsh ushtërorë për në Selënik, dhe duke harrirë gjer në Kloboç, gjashtë orë lark prej Korçës, me qënë që ishte zënë udha prej kryengritesve bullgare, kalorësit ruajtës u shtrëmgum t’a sillnin prapë në burg të Korçës. Në muajin e vjeshtës së parë, meqënëqë e guverna po gjendjej në kujdesje të bashkëkëputur kundrejt kryengritësve për fillin e saj, me një urdhër të lajthitur prej kqyrësisë së lartëme të kryesundimtarisë së Manastirit, u leshua Petrua prej burgut dhe vajti në Atdhenë e tij në Luaras. Po kur në shkurt të vitit 1904 u vu re gabimi, dhe sërisht prej Selanikut u thërrit Petrua; ky pranditi dhe iku fshehurazi për në Evropë dhe s’andejmi në Amerikë, ngaha, pas katër vjetesh, në lëçitje të komstitucionit; mundi të kthehet në mëmëdhethin e tij dhe sërisht filloi këtu mjeshtërinë e mësonjësit, pasi Guverna konstitucionale pandaloi (lejoj) të përshtaturit (themelimin) e mësonjëtoreve shqipe.
Më 1909- 1910, duke qënë dikrektor i mësonjetores shqipe në Negovanë, pas rastit, vuri re në gazeta e ndershmja gazetë e Londrës “Times” përfolte fort partriarqinë greke në Konstantinoplë, si dhe priftërinë greke përgjithësisht greke, që ndalon aforizma dhe të tjera mjete të panomtë përparimin e shkronjave shqipe dhe të qytetërimit të shqiptarëve të krishterë.
Dhe Partriarqia me gazetën “E vërteta Kishëtare” (Eklisiastiqi alithia) u përgjegj se përfoljet e “Taimës-it” kundër priftërisë Partiarqisë greke përfillazi me shqipëtarët ishin shterpë me qënë që nuk ka asnjë dëftesë për veprim të shortit priftror grek kundër shkronjave shqipe etj. Nga ky shkak, dhe me lutje të shumë atdhetarëve shqipëtarë, Petrua dha në botim Aktin e Mallikimit bashkë me gjithë aforizmën dhe çkishërimin si dhe të tjera shkresa mitropolitike, të cilat i përkapin ku leçiteshin nëpër kishat e katundeve të ndryshëm në Kazanë e Kolonjës dhe të Vakëfëvet, sipas urdhërit të Mitropolitit të Kosturit, për frikësimin e shqipëtarëvet.
Si përgjigje mbi këto shkresa frikësonjëse, u punëtua dhe një çpërfolje prej të aforisurit Petro, për kontroll të bënjave të shortit priftëror dhe përzgjim të njerëzisë shqiptare së paditur dhe së padhunët e cila fatkeqësisht edhe në këtë shekull të dritës e qytetërimit përfundon në pamësim dhe në prandim të paragjykimeve. Për këtë gjë, që të kuptohet nga të gjithë atdhetarët shqipëtarë, u përrjeshtua greqisht dhe shqip kjo librëzë, e cila, për shkakun jashtë vullnetit të shpallësit, u vonua për botim shumë muaj pas zotimit të autorit. Pra, për këtë vonesë, dyke lypur prej gjithë ndihmëtarëve meritimin e mirë e ndjesën, përfundojmë.

Me kthjellësi dhe nder shpallësi

P. N. LUARASI


MALLKIMI I SHKRONJAVET SHQIPE PREJ
MITROPOLITIT TË KOSTURIT FILLARET
“Fort mirëdërimtarë priftërinj, fort të ndershëm myftaro-pleq, dhe ju të tjerë gjithënjëherësh të bekuar të krishterë të katundevet të ngasrës së Vakëfevet, të Eparhisë (Kazazë) sonë perëndishpëtuarë! Hiri qoftë mbi ju dhe paqë prej Perëndije, dhe prej nesh uratë, bekim dhe ndjesë!
Me pikëllim të madh dhe pamë syfaqëza dhe dëgjuan në udhëtimin tënë që bëmë në ato vise, se i mallkuari dhe i çvetëmtuari prej Perëndisë, Petro Luarasi, duke marrë vesh me propagandën Protestante dhe Masone, erdhi rrethepërqark në katundet e ndryshëm të ngasrës (Kazasë) së Kolonjës, duke u zotuar të përkufizonjë (emëronjë) mësonjës shqipëtarë gjoja për të mësuarë gjuhën shqipe, e cila nuk është e qënë , po me të vërtetë që të përdredhë ndërgjegjen e orthodhoksëvet dhe të bënjë përkthyerës në Masoni dhe në Protestantizmë.
Përveç kësaj mësuam se ky rrjeshtëlënës dhe tradhëtor i fesë sanë orthodhokse u zotua të japë në një vënd 30 napolona, gjetkë 25 napolona dhe gjetkë 20 napolona, me qëllim vetëm dhe vetëm që të trondinjë shtateshat (themelitë) e besës sanë orthodhokse të cilën shënjtdëshmorët tanë (martirët), dhe etërit dhe mësonjësit tanë të shënjtë e forcuan me anë të kaqë therorive (sakrificave) dhe me anën e gjakut të tyre.
Dhe po themi se i tillë vetëm është qëllimi i tyre, domethënë të vdierin Besën tënë të shënjtë; sepse po nisin këta masonë dhe protestantë të shajnë konizmat (ikonat) e shënjta, të përçmojnë shënjtorët, të çnderojnë Kryqin e Nderuar dhe të çkatërrojnë (të prishin) agjrimet e kreshmët, dhe të përhapin ungjij dhe dërgimtarë (apostuj) dhe libra të tjera, të cilat janë kundër fesë sonë të shënjtë, dhe te cilat përpara vitësh i çvetëmtoi (i aforisi) dhe i dogji Ëma jonë, Kisha e madhe e Krishtit, Patriarqia.
Për këtë shkake pra, të shtyrë prej dëtyre bariu dhe parëmendimit (kujdesit) Atëror, ju ngusim (ju porositim) të gjithë ju, të vegjël e të mëdhenj, të vobekë e begatorë, burra e gra, që të mos u jepni besë fjalëvet dhe zotimevet të këtyre të mallkuarve femohonjës, që t’i mbyllni veshët tuaj kundra bllackimevet (bllasfemivet) të tyre, dhe qysh e qysh të mbeti (të qëndroni) të gjithë besnikë në fenë tuaj atërore të cilën po e ruajmë 1892 vjet.
Sepse në përndodhje të kundërt, me të drejtën tonë kryezotërishte (sovrane), dhe me fuqinë e Frymës Kryemeshëtaren tënë, që na dhuroi neve Zoti ynë Jizu Krishti me anën e nxënësvet dhe të apostujvet të tij, çpallim: Cilido nga të krishterët që do të pranojë para nga i mallkuari Petro Luarasi dhe përngjanjësit e tij para, ose shqipmësonjës ose libra masone dhe protestante, qoftë i aforisur prej Perëndisë Gjithëpushtetonjëses, pastë nëmën e të 318 etërve të Kishës, të ketë krromën e Jezuit, të mbetet i patretur dhe kotruf pas vdekjes, dhe të mirë të mos shohë, as përparim të bënjë në këtë botë gjersa të pendohet dhe të marrë ndjesën dhe përlajën kanontare.”
Në Korçë, më 20 të vjeshtës së parë 1892
Fillareti i Kosturit uratësi juaj mbë Krishtin
Shënim - Emëri i “Vakëfevet” është prishur nga përfaqësonjësi i Mitrolitit në Kolonjë, duke e ndyshuar në vënd Kolonjë për Vakëfe që ta dërgonte s’andejmi edhe këtu.

(Vazhdon)

[petrol]

Ilia Spiro ''Mitropoliti Fillaret e ka ç`kisheruar P.N Luarasin, si tradhetar te Kishes Orthodhokse dhe perhapes te herezive protestante, ungjillore e masonike.

Ka me dhjetra prova qè P.N.Luarasi mbeti i besimit ortodoks, (p.sh. pjesemarrja ne kongresin e Dyte te Manastirit si perfaqesues i “Lidhjes Ortodokse” , predikimet qe beri ne kishen e Luarasit dhe kur u be Fan Noli prift ne Sh.b.a etj.) qe do t’i paraqesim me poshte.
Ja dhe prova nga P.N.Luarasi në lidhje me devotshmerine ndaj besimit ortodoks në veprën "Mallkimi i shkronjave shqipe e çpërfolja e shqiptarit" :“Cilit nuk i vjen keq dhe nuk mbshehrëtit dyke parë përfaqësonjësit e Perëndisë dhe lëçitësit e Ungjillit të ndryshuar në agjentë të interesave politike dhe të predikimeve kombëtare? A nuk është blasfemi fort e turpshme në Perëndija dhe tradhëti e madhe në Isu Krishti kur përfaqësonjësit e ti dhe barinj të Krishtërimit kujdesen të bëjnë Krishtërimin nëndoras e vegël të Mendimit të madh të grekërve? Shorti priftëror, predikon që vetëm populli grek është populli i zgjedhur i Perëndisë dhe i vetëmi që ka të drejtë të quhet popull i krishterë dhe ungjillor; pa të tjerët popujtë krishterë janë kaqbesonjës, heretikë, sqizmatikë, domethënë antikrisht! Dhe këtë e bëjnë që të përglistërojnë (dheleasin) shqipëtarët orthodhoksë të paditur, që t’i çkëputin ata nga shkronjat e tyre shqipe dhe t’i kthejnë në grekërizmë!




P.N.Luarasi: MBIFOLJE

E VËRTETA BËN FENË, DHE JO FEJA TË VËRTETËN


Kur të parën herë më ra ndër duar ky mallëkim me çkishërimin, dhe i vëzhgova ato, dy gjëra të kundërtë prekën shpirtin tim: pikëllimi dhe gëzimi. Më një anë u pikëllova, se gjer tani i dashuroja Mitropolitët, kryepriftët si dhe tërë priftërinjtë e Kishës, dhe i vështronja ata si udhëheqës hyjëtimi dhe mirëbesimi dhe përfundonjës të porosivet të ungjillit dhe predikonjës të virtutës; pa edhe i hyjetonja (i mbanja për të shënjta) dhe i besonja si të drejta dhe të kthiellta vendesat kishëtare të tyre, si të ardhura prej burimit të vërtetë të Krishtërimit, dhe të kujdesura për interesat e përgjithëshme të njerëzisë. Po tani, kur rodhani i jetës njerëzore, në rrotullim e sipër, më shtyti edhe mua në nevojën e vepërimit që të di qëllimin për të cilin u krijova dhe rronj në këtë botë, hasa sakaqëherash, që në krye, kundërpunonjës përballë ndërgjegjes sime të drejtë ata, të cilët i pandehnja udhëheqës e mburonjës të interesit të drejtë të njerëzisë dhe përpjekës së të vërtetës; hasa kundërshtarë ata, the, të cilët bota e krishterë i emëron përfaqësonjës të Perëndisë dhe predikonjës të mësimevet të Krishtit; pikërisht ata, të cilët, dyke hedhur këtje të virtyten ungjillore si cipën gjarpëri, shtrëmbëruan mesditazi fort farisaisht predikimet e Krishtit, dhe votojnë ballafaqeza kundër formimit shpirtëror të shqiptarëvet, dyke i gabuar ata dinakërisht e me lajka; ata thonë se bëjnë një detyrë hierore duke predikuar e duke dëshëruar përkthkyerjen e shqiptarëvet në grekërizmë; ata i farmakosin shqipëtarët e paditur me të yshturat që u zotonen atyre me përmbushjen e mendimit të madh himerik të grekërvet!
I hieruarshimi shorti orthodhoks i Patriarqisë, me përmbisillën e zakonshme fetare mbi popujt e ndryshëm tjetërgjuhës, dyke ndryshuar frymën e Ungjillit në veglë politike për të kthyer të tjerët kombe në grekërizmë, u mëçel duke u lodhur nga kjo përpjekje, dyke zbrazur dhe flludha dhe zë më të kotë; dhe pa më në fund që, tek t’i grekërrosnjë grekmosqënësit, padashur i bëri mëmëdhetarë ata dhe mbolli në zëmërat e tyre dashurinë për mëmëdhethin e tyre lindëtor; dhe kështu në vënt të përkthyerësve dhe të miqve, harroi dhe bëri armiq të papaqësuar dhe ahmarrës! Pra, në këtë pashtekje e dështim të plotë, shorti orthodhoks i Patriaqisë si të vetëm ngushullim e çperdëmim të moskoditjes së ti mjaftoi të çvetëmonjë fetarisht (të aforisnjë) ata kombe nga Kisha orthodhokse greke, dyke i emëruar ata veçbesiratarë, përçerakë e skizmatikë dhe të tjetër sendi - si dhelpra, e cila kur pa rrush të varur lart sa nuk mund t’i rrëmbente, iku me pikëllim duke i quajtur ataaguridhe!
Në këtë kohë, Kisha Patriarqike i ktheu hejet e presjet (majat) e propagandave të shumësendëta të saj kundër Shqipëtarëvet orthodhoksë, që mbetem të vetëmet kurbanë të huaj në mandrën greke. Prandaj shorti priftëror grek i Patriarqisë mbështeti të funtmet shpresa të pashpresa të ti në “ja atë, ja mbi të” (i tan i epi tas) dhe fillon tërbuarazi helenizimin e shqipëtarëvet pikërisht në një kohë kur shqipëtarët, ku më shumë e ku më pakë, dyke u zgjuar nga gjumi harakat i paditurisë, edhe më tërbuarazi dëshërojnë të nginjin s’hpirtët e zëmërat e tyre me diturinë e gjuhës së tyre shqipe së shkruarë.
Në këtë grapje , priftërija patriarqike bëri veglë të qëllimit të saj fenë; dhe me fuqitë e kësaj, dyke u dëftyer si kyçmbajtës e qiellit dhe i dheut, e vështronte vetëhen si përfaqësonjës pushtetplotë të Perëndisë edhe në Parajsë edhe në Ferr, dhe po tant fenë si këmborë frikësonjëse kundër ciltdo shqipëtari që dashuron shkronjat e tij; dhe që ta trëmpnjë më tepër dhe të bëjnë nënëdorës të mendimit grek e përpleksi në rrjetat e aforizmit e të çkishërimit, dyke i lënë ati vetëm një rrugëzë për ikje shpëtimi: pendimin, domethënë të mohuarit e gjuhës ëmëtare shqipe dhe të vetardhurit e tij në Elinizmë! Me këtë mënyrë Kisha Patriaqike në vënt të krishterësh prej gjithëkombevet njeh vetëm grekër nga gjuha e grekomanë në mendim, pa bërë ndryshim ndë janë tjetër kombësije dhe gjuhe grekomanët në mendim; dhe gjithë kjo Kishë në vënt orthodhoksësh me brumë të Krishtërimit të vërtetë të përlindur , uron të ketë grekomanë megalloidheatë të pagëzuar me ëndërra dhe prralla greke, dhe të gjitha, të përmblidheshmet e të qiellshmet, i sheh me sytë e saj shoviniste, dhe çdo gjë mosgreke e shkelmon. Kështu, pra, dyke flakur si bloker çdo gjë të Ungjillit, predikimet e Krishtit dhe këshillat e Dërgimtarëvet , tregëton dhe përfitimson edhe njerëzisht edhe perëndisht për hir të kombësisë greke dhe të gjuhës greqishte dyke sjellë të madhe ftohtësi dhe çngjiste midis drudhëve të tërë trungut krishtërimor.
Cili orthodhoks mund të mos pikëllonet dyke parë përshtatyrën e purgosur të Kishës? Cili munt të mos dridhet, kur sheh që mësimin e ungjillit e fshehin nga njerëzit; dhe në vënt të ati, buçin në Kishë fjalëdhëna e propagandistëve të interesuar?
Kujt nuk i dhëmbet kur sheh që feja bënet lodër e përqeshet nga përfaqësonjësit e saj, të cilët dyke çveshur robën e përunjtë të Krishtit u veshën me kllamidhën e jetës qytetore? Cilit nuk i vjen keq dhe nuk mbshehrëtit dyke parë përfaqësonjësit e Perëndisë dhe lëçitësit e Ungjillit të ndryshuar në agjentë të interesave politike dhe të predikimeve kombëtare? A nuk është blasfemi fort e turpshme në Perëndija dhe tradhëti e madhe në Isu Krishti kur përfaqësonjësit e ti dhe barinj të Krishtërimit kujdesen të bëjnë Krishtërimin nëndoras e vegël të Mendimit të madh të grekërve?
Shorti priftëror, predikon që vetëm populli grek është populli i zgjedhur i Perëndisë dhe i vetëmi që ka të drejtë të quhet popull i krishterë dhe ungjillor; pa të tjerët popujtë krishterë janë kaqbesonjës, heretikë, sqizmatikë, domethënë antikrisht! Dhe këtë e bëjnë që të përglistërojnë (dheleasin) shqipëtarët orthodhoksë të paditur, që t’i çkëputin ata nga shkronjat e tyre shqipe dhe t’i kthejnë në grekërizmë! Po ndë është (si thonë disa barinj shovinistë të krishtërimit) se vetëm grekërit dhe grekomanët janë të vetmit besnikë dhe pasonjës të njohur të Krishtit, dhe vetëm këta janë të krishterë, atëherë vallë Zoti Jisu Krishti erdhi në botë, u mishërua, pësoi, u kryqëzua, vdiq, u ngjall, u lartësua në qiell dhe rron vetëm për hir të një grashti grekërish, të vetëmit përmbaronjës gjoja të porosive të ungjillit? Ç’tallje orthodhokse kishëtare për fenë e krishterë! Ç’pahyjëtim rasoforësh dhe përçmim i poshtër për Jisu Krishtin! Ndë është se Jisu Krishti në një hop afro dymijë vjetësh, me gjithë sa pasoi me gjithë predikimet e hyjshim, me gjithë dashurinë që dëfteu ndër gjithë njerëzit, pa çquarje gjuhe a komobësije, bëri nxënës vetëm grekërit, atëherë ngaha do të dëftenet Hyjësia dhe i larti dërgim i ti në botë? Apo nga të tre milionët grekër? Me ç’qëllim vallë dhe për hir të kujt ky poshtërim i vlejës së Jisu .Krishtit? Teksa të tjerë profitë të huaj numërojnë në radhuashkresat e mandrës së tyre shumë qindra milionë besnikë! E tillë përdredhje e së vërtetës kllet dhembje e dridhje e frikë në shpirtin e cilitdo të krishteri të vërtetë dhe mirëndjenjës!
Po kur u kujtova se ajo kohë antikrishte e shekujve të mesmë, në të cilët mënjanë mallkimet, aforizmat dhe çkishërimet, si tri mënyra të çpikura gogol për të krishterët e paditur, parasheshuan mjetin e përfitimqëllimit , me tjetër anë ndjesëkartushkat edhe pas pendimit të atyreve që s’fajtuan kurrë gjendëshin papushim në urdhër të përditshëm të degës fort-fitimsjellëse që merrej me tregëtinë e trupave e të shpirteve të krishterëvet - ajo kohë e shekujve të mesëm, në të cilën mënjanë populli i paarësyer dhe i paditur përshites si kafshët e gjalla nga kryetarët e fesë, dhe me tjetër anë mbretër e princër dhe fort shumë sundimtarë fuqiplotë të botës dridhëshin mbëgjunjë përpara pëqisë së priftërisë kristanike të cilën dyke e puthur e laknin me lott, dhe dyke rënë posht e përmbysë përpara këmbëvet të shortit priftëror përunjurisht i lutëshin atij se qysh e si të bëheshin të vlyerë të zëmërmirësisë së ti, dhe t’u ndjenëshin mëkatat, po edhe të shpëtonin nga rreziket e përmbidheshmë dhe të bëhenë (prapë me hirin e priftërisë) të pranuarshëm në parajsë; - kur u kujtova, them, se ajo kohë e errët e theu qafën dhe iku për të mos u kthyer kurrë më - u gëzova fort! Sepse njerëzia mënjanë dyke u ngritur nga përshtatyra shtëzore e pamësimit dhe dyke u arësyer nga njohja e së vërtetës po mërgohet ditë-për-ditë nga rrëmettrazyra farisaike dhe prishanike dhe dinake e disave që kundër së drejtës quhen nëvëndës të apostonjëvet; me tjetër anë dyke njohur nga punërat e tyre barinjtë e vërtetë fetare të Kishës i dashuron ata dhe dashuronet syresh, beson në një Perëndi të paanëshme, kupëton fenë e vërtetë, dhe merr vesh nënëbarrën e saj kundrejt fjalës së trajtuar, merr pjesë me çmim të barbartë në predikimet dhe zotimet e Ungjillit, dhe, dyke patur njohjen e së vërtetës, di qëllimin për të cilin u krijua mbi dhet dhe ku vete pas vdekjes.
Prandaj o të dashur mëmëdhetarë shqipëtarë, ju që dëshëroni rrojtje njerëzishte me nder e vlejë, që kini mall lindjakët tuaj të mos ecin në errësirë pamësimi dhe barbarije, ju që dashuroni gjuhën ëmëtare dhe atdhethin lindëtor, jo me përsydukje , po thjeshtë e pastër, si të vetëmet të mira në këtë botë, le të mos bëhemi foshnja dyke lënë të na gabojnë e të na lëvizin si blokëra në erë andej -këndej ata që ndjekin qëllime dhe interesa të huaja.
Sikush prej nesh le të provonjë të mirën e vet dhe me punë le të përpiqemi për interesat e drejta tona. Me sytë tanë dyke shikuar dhe me ata veshët tanë dyke dëgjuar, se gjithë komet e qytetëruar mbi dhe me atë gjuhë të tyre përparuan dhe u çpalosnë le të vemi përpara edhe ne në mbrothësi dhe qytetërimin më të ëmbëltën gjuhën tënë shqipe, e cila sado e vobektë ndë qoftë, po është e vetëmia mëmë e thjeshtë dhe e dlirë, e cila dashuron kthielltasi dhe nukë bindet të përçahen lindjakët e saj.
Le të zgjohemi prej harrimit të pandjenjës (elathargjisë), le të vimë në vehte dhe le të dimë se vetëm gjuha është të njohurit natyrisht të një kombi a të një njeriu. Njeriu mund të mësonjë shumë gjuhë, po një nga ato do të dëftenjë shënjëtyrën e shtëpigjindjes së ti dhe të kombit të ti të veçantë. Dhe kombi ynë është tërëbashka e shqipëtarëve, dhe gjuha jonë është shqipja, të cilën e trashëguam nga stërgjyshërit tanë Pelazgët.
Mos ktheni mendim, o vëllezër, nga përfallëtimet e çpikjet e disa atëdhemohonjësve shqipëtarë, të cilët me qëllim pranonjë dy gjuhë për shqipëtarin: një ëmëtare shqipen; dhe një tjetër atërore greqishten. Këtë gjë dhe ata vetë nuk e besojnë po i nevojëton ata të predikojnë kështu ndër të paditurit një e tretë gjuhë që quhet interesë, të cilën ata e mbajnë për vehte; dhe u dhanë të dy të tjerat shqipëtarëvet e të tjerë mëmëdhetarëve të tyre, ndonëse këta vetëm një njohin, shqipen, që e kanë nxënë nga të dy prindërit, Ema e Ati. Këto janë mjeshtërira tradhëtore dhe miturishte në shërbim të qëllimeve dhe intrigave të huaja.
Ta dashurojmë dhe ta përparojmë gjuhën tënë dhe kombin si të vetëmat tallanda që na mbesoi Perëndia për provim të vlejës sonë midis kombëvet të tjerë të dheut. Ta begatojmë gjuhënë edhe kombin tënë me kulturë dhe qytetërim, dhe atëherë do të shohëm që gjithë sa folë liksht kundër gjuhës dhe kombit tënë do të turpërohen dhe si dylli përpara faqes së zjarrit do të treten prej nakari. Le të mos frikësohemi përpara llomatitjevet e prallavet të atyre që nukë e dashurojnë po e urrejnë mbrothësinë e njerëzisë dhe nënë maskë shënjtorësh e mendarësh duan të na gabojnë ne, dhe le të dimë se ay që është frikacak përkundrejt së drejtës - ay bëhet tradhëtor i mëmëdheut dhe i vetëhes së ti.

Fund e lavdi Perëndisë

[petrol]

Ilia Spiro deklaron: "Edhe vdekja e tij eshte fallsifikuar nga propaganda komuniste pasi ai eshte eliminuar nga turqit.“

Ia vlen që të përshkruajmë kush dhe perse e vranë Petro Nini Luarasin, sipas kronikes se ngjarjeve te dhena ne ate kohe .
Disa copëza kronikash
1887, gusht. Mitropoliti i Konsturit Qirilli, pasi nuk e bindi dot Petron me të mirë “të hiqte dorë nga një punë që s’ishte e mbarë”, e mallkoi në kishë përpara bashkëatdhetarëve të tij; i urdhëroi priftërinjtë që të mos e qasnin në meshë; i porositi miqt e farefisin e Petros ta largonin “të nëmosurin” nga shtëpia dhe katundarët të mos e qasnin si mësues në fshatrat - se Petrua kish dalë prej udhës së Perëndisë dhe qe aforisur dhe çkishëruar.
Po në atë gusht, u bë gjyqi i abetares kundër Petros: nga ana e Mitropolitit morën pjesë Papa Stefan Kici, Nin Lipeja, Doke Rrapoja, Thanas Cico Duroja, Dhim Jani; Petron e përkrahën Vasil Mali, Kristo Sevo dhe Kolë Nasi Belba, i cili ndërkohë qe zgjedhur myftar.
Më këtë kohë u këndua kënga:
Luarasi i shkretë vete tym e flakë;
Bën dava Dhespoti me Petro Dhaskalë;
Për një kartë shqipe njëqind lira vanë;
Hahet ky Dhespoti me Petro Dhaskalë;
Dhespoti Kosturit, bëj davanë mirë,
Është kaur i fortë e na prish shtëpinë.
1910-1911. Është përsëri drejtor i shkollës së Negovanit, 1910, 20 Mars, u çel Kongresi i dytë i Manastirit në të cilin Petroja mori pjesë si delegat i Negovanit dhe i Ballkamenit dhe i shoqërisë “Lidhja orthodokse”; u zgjodh shkronjës bashkë me Ferit Ypin. Këtu foli në emër të Lidhjes orthodokse dhe fjala e tij botuar në “Bashkimi i Kombit” bëri përshtypje të fortë.
1911, prill. Shkroi greqisht e shqip veprën e tij kryesore “Mallkimi i shkronjave shqipe” dhe apologjinë e shqiptarit kundër këtij mallkimi.
1911, 17 korrik. E burgosën në Korçë kur po kthehej nga Manastiri për në Kolonjë.
1911, gusht. E thirrën përsëri në Manastir.
1911, 10 gusht. U nda nga shokët në Manastir, më 11 -12 gusht e mbajtën në Korçë nën vërejtje. Ndërsa më 14 gusht të dielën, u nis nga Korça herët dhe shkoi drejt e në kishë të Luarasit ku kishin ardhur miq nga gjithë fshatrat rrotull për panairin e fshatit. Një ditë më vonë, ditën e Shënmërisë, u foli të mbledhurve për të fundit herë, dhe bisedoi me miqtë më të ngushtë në shtëpi të vet. Pati gostinë e fundit. Pas dreke thirri në mbledhje mysafirët më të shquar, ndër të cilën Reiz Qytezën dhe Adem Karafilin, për të biseduar rreth ngritjes së një shkolle në Kostallarë, me internat për nxënësit e katundeve të largët.
1911, 16 gusht. E thirrën të vinte në Ersekë. Më 17, ditë e mërkurë u nis për në Ersekë... Në orën 5 lajmëruan familjen se qe sëmurë rëndë. E shpunë nga farmacia në han, ku kërkoi ndihmën e doktorit, po s’ja dhanë, kërkoi t’i vinte Mihal Leshica po të dy xhandarët roje te dera s’e lanë të hynte. Asnjë burrë nuk lanë të vinte ta shihte, e aq më pak ta ndihmonte. Njerëz të porositur thërrisnin nëpër pazar: “Kolera! Kolera! Petro Luarasi ka kolerë!” Një motra e tij plakë, teze Jane, dhe një fshatar i tij Kozo Dhima hynë dhe e ndihmuan sa mundën. Gjuha i qe prerë po dha shenja ta nisnin për në fshat. E hipën në mushkën e Kozo Dhimës, dhe u nisën për udhë. Po atë ditë me 17 gusht 1911, para mesnate, mbylli sytë për jetë në Gostivisht në shtëpinë e kushurirës Paro Vasil Kita, të cilën edhe atë bashkë me babanë e saj në maj 1914 grekët e therrën te kisha e Shën Thanasit.
1911, 18 gusht. E shpunë në Luaras. Aty erdhi edhe doktori grek Janilis me suvarinj dhe xhandarë turq. Petroja paska vdekur nga kolera, prandaj duhej t’i digjej trupi në gëlqere! Të krishterë e muhamedanë, nga të gjithë fshatrat rrotull kishin ardhur atë ditë në varrimin e Petros. Muhamedanët të armatosur qëndronin pakëz larg: në njërën anë shumica, miqtë e Jaçes dhe të Zenelit; në tjetrën anë Dake Mali me një nga dy shokët e tij, vrasësit e Jaçes dhe të Zenelit. E kur xhandarët u afruan të hedhin gëlqeren mbi kufomën e Petros, Dakeja, ish-armiku i Petros por i pajtuar, kërceu drejt varrit dhe u thirri të tjerëve: “Ka qenë miku juaj - hasmi im. Po përpara do të më djegin mua të gjallin se kufomën e Petris!”
Xhandarët s’panë nga ikën! Në një letër që i dërgoi Leko Mihal Dhosi, Guri Sevos në Amerikë midis të tjerash lexojmë: “Njerëzia as që pyetën fare ç’ishte frika. “Kur vdiq ky njeri i mirë i fshatit tonë, le të vdesim edhe ne, le të vdesim” thanë. Dhe s’kishin se ç’të bënin asqerët, se s’i mbanin dot njerëzinë”. Kështu shkruante Lekua, një nxënës i Petros, i cili edhe ai vetë tre vjet më vonë ra i vrarë përpara kishës së katundit nga plumbat e andartëve grekë.
Kështu burrërisht qëndruan djemtë trima të fshatit rreth kufomës së Petros në ato çaste dhe rreth familjes së tij tre vjet më vonë, kur armiqtë e çështjes shqiptare deshën ta fshihnin nga faqja e dheut familjen e Petros.
Gazetat u mbushën me nekrologjira për Petro Luarasin. “Dielli”, “Liria”, “Drita”, “Kalendari”... të gjitha botuan përshkrime të gjata mbi jetën dhe veprën e tij.

Po si e nga kush u helmua P.N.Luarasi
Kujtime nga i biri Skënder P. Luarasi
Përparimi i shkollës së Negovanit, libri ''Mallkimi i shkronjave shqipe dhe çpërfolja e shqiptarit'', që goditi rëndë politikën e Patrikanës në Shqipëri dhe mbi të gjitha përpjekjet e tij për themelimin e një komiteti për bashkimin e gjithë çetave në Shqipërinë jugore, këto e shumë të tjera i bënë kundërshtarët e Petros që të përpiqeshin ta zhduknin sa më parë, sepse qe i ri, i fortë dhe i dashur prej kryengritësve shqiptarë.
Ndërsa s'kalonte javë pa u bërë ndonjë mbledhje në shtëpi të tij me ndonjë Vangjel Gjikë a Memduh Zavalani, ose nga ndonjë bastisje e nizamëve turq kur ngutësisht në fillim të gushtit e thirrën në Manastir.
Më 10 gusht u nda nga shokët e Manastirit shëndosh e mirë.
Si e penguan edhe kësaj radhë nja dy ditë në Korçë arriu në fshat të dielën që në mëngjez. Pati vajtur drejt e në kishë dhe pas meshës gjerdisi me pleqtë e fshatit për urime.

* * *

Qe gostia e tij e fundit. Atë të djelë rrodhën miq nga të gjithë anët e fshatrave që të ndodheshin në panair, ditën e Shën Mërisë, më 15 gusht. Për drekë, atë ditë, në mes të mysafirëve të tjerë, pati edhe Stefan Blushin, mikun e vjetër që, kur ishte vetë mësues në Bezhan më 1883, e pati kënduar në këngën e kapedan Xhemos nga Starja.
Po atë ditë pasdreke, priti në odën e vogël nga një burrë prej cilitdo fshati kufi me Luarasin, të krishterë e myslimanë. Nga Qyteza më kujtohet plaku Reiz, nga Luarasi Adem Karafili. U tregoi dëshirën për çeljen e një shkolle në Luaras për fëmijët e këtyre fshatrave, me një konvikt në shtëpinë e tij. Ai me dy të tjerë do të jepte mësim, i ndihmuar edhe prej së bijës së madhe, Thomaidhës, e cila atë vit mbaroi shkollën e Qiriazëve në Korçë.
Ai pati edhe një plan tjetër, që e bisedoi vetëm me ata pakë fshatarët e tij që kishin pjesë në arat e Pradellës. Sivanllarëve dhe Gjokollarëve do t'u falte selishtat e mëhallës dhe arat rreth e rrotull për hiset e tyre. Adem Karafilit e Fehimit nga Matorukët, u tha t'ua blinte me qëllim që të ndërtonte një shkollë bujqësore dhe ata i thanë se qenë gati t'ia falnin veç të bëhej kjo punë.
Të nesërmen, ditën e martë, pasi pati përcjellë miqtë e fundit, tek hidhte vrah, e thirrën të vinte në Ersekë. Dhe të mërkurën në mëngjes u nis për atje. Rreth orës pesë pas dreke u bë keq.
E shpunë në han të sëmurë. Kërkoi ndihmën e mjekut por s'i erdhi. Kërkoi të vinte Mihal Leshica por të dy xhandarët rojtarë te dera e hanit nuk e lanë të hynte. Nuk lanë asnjë burrë të hynte brenda ta shikonte, ta ndihmonte. E motra Jane dhe fshatari Kozo Dhima e ndihmuan pak. Gjuha i qe prerë. Dha shenjë që ta nisnin për në fshat...në Gostivisht. Po atë mbrëmje dha frymën e fundit, në shtëpinë e së kushërirës Parashqevi Kita. Fjalët e fundit, të folura me vështirësi, ia drejtoi së shoqes: ''Amanet fëmijët!'' dhe mbylli syt e shkoi. Të nesërmen e suallën në Luaras. Këtu erdhën edhe doktori grek, edhe xhandarë turq, një syresh i krishterë. Po përse erdhën tani?

* * *
Petro Nini ‘’paskish vdekur nga kolera’’ dhe kufoma duhej t'i digjej me gëlqere! Të krishterë e myslimanë, ndër të cilët edhe plaku Tahir Orgocka patën ardhur në varrim të Petros. Muhamedanët, të armatosur, qëndronin pakëz larg: në njërën anë shumica, miqtë e Jaçes e të Zenelit, në tjetrën anë Dake Mali me disa shokë, vrasësit e Jaçes e të Zenelit! E kur xhandarët guxuan të afrohen që të derdhin gurin përvëlonjës mbi trupin e Petros, Dakja, armiku i tij i pajtuar, u turr drejt varrit dhe u thirri të tjerëve: ''Qe miku juaj, hasmi im. Po më lehtë do të më përvëlojnë mua të gjallë se trupin e Petros!''
Xhandarët ua mbathën këmbëve pas doktorit që iku kaluar tok me suvarinjtë. Dake Mali qante si kalama.
Thanas Cico Duro-ah sa burrë i mirë, veç të mos kish patur të pirët! - hahej nga një herë me tim atë: ''Fol, o Petro, kush është më i pasur, ti me tri motra apo unë me tre vëllezër?''
''Prit sa të vdes, o xha Thanas, do ta marrç vesh prej kujës.''
Kur e mbuluan Petron, e mori vesh xha Thanasi që edhe Petrua paskish patur tre vëllezër, po jo prej kujes - se zemrat qenë zënë nga zemërimi- po prej asaj që ngjau rreth atij varri, që të huaj deshën ta çnderonin, dhe prej qëndrimit burrëror të atyre tri motrave.
Guri Sevo ndodhej larg Shqipërisë kur vdiq Petroja, por Leko Dhosi i dha një përshkrim të imët mbi varrimin e mësuesit të shqipes: ''N'atë çast njerëzia as që pyetën fare se ç'është frika. Kur vdiq ky njeri i mirë i fshatit tonë, le të vdesim edhe ne - le të vdesim!'' thanë. Dhe s'kishin se ç'të bënin asqerët se s'i mbanin dot njerëzit''. Kështu shkruante Leko Dhosi, nxënës i Petros, i cili edhe ai vetë tre vjet më vonë ra i vrarë mu përpara kishës së Katundit prej plumbave të andartëve. Ai shkoi theror bashkë me ata nxënës të Petros që i dogjën në Treskë dhe me ata dy dëshmorë të Gostivishtit, atë e bijë, Vasil e Paro Kita, që i therën, po në atë shtëpi ku vdiq Petro Luarasi, i helmuar nga shërbëtorët e kishs greke dhe xhonturqit e qeverisë turke.
Burrërisht qëndruan djemtë trima të fshatit rreth kufomës së Petros në atë çast, kështu burrërisht edhe rreth familjes së tij tre vjet më vonë, kur skllevër të shitur në të huaj deshën ta fshinin nga faqja e dheut.''
Një shok i Komitetit lajmëronte gazetat: ''Petroja vdiq dhe me vdekjen e këtij Atdheu shqiptar humbi një bir të vërtetë dhe Komiteti një anëtar të fortë dhe punëtor të parë.''
Gjithë gazetat u mbushën me nekrologji për Petro Luarasin: ''Dielli'', ''Lirija'', ''Drita'', ''Kalendari''...të gjitha botuan përshkrime të gjata mbi jetën dhe veprat e tij.(*)
(*) Ngushëllime vinin edhe nga ‘’Bota e re’’
Nekrologji për P.N.Luarasin dhe ora e fundit, Dielli , 28 shtator 1911, f.2.
Ngushëllim: Shoqëria ''Mall i Mëmëdheut'' dhe ''Përlindja Shqiptare'' e Jamestownit, dërgon ngushëllimet e saj të sinqerta familjes Petro Luarasi për humbjen e të dashurit tyre dhe atdhetarit tonë të palodhur, e fillonjësit të Shoqërisë ''Mall i Mëmëdheut'' , Dielli, 19 .10.1911, f.3.
Shumë atdhetarë të vërtetë e qanë me lot të nxehtë në vjersha të bukura vajtimtare. ''Dhe unë vetë e kam qarë Petron'', shkruan Guri Sevo, ''pse e kisha mik e mësonjës, dhe se natura i kishte dhënë një cilësi të veçantë në mendje dhe në zemër, karakterin që e çquante nga shumica, dhe si shqiptar e kemi dashur se na nderonte fshatin e kombin.''(*)
(*)Në fillim të shekullit Patrikana greke pati marrë vendim që dhespotët të emëroheshin jo më pleq po të rinj, të zotët për të zbatuar çdo mizori kundër armiqve të elenizmit dhe dërgoi të tillë në Kostur, në Manastir dhe në Korçë. Njëri qysh në predikimin e tij të parë u tha besimtarëvet: ''Moisiu ka thënë: Përgjigjuni kundërshtarit sy për sy e dhëmb për dhëmb". Unë ju them: Ndë ju nxjerrtë armiku njërin sy, ju t'ia nxirrni të dy sytë dhe ndë ju theftë një dhëmb, ju t'ia thyeni të gjithë''.
Tjetri: ''Krishti u tha apostujvet: Lerini shtëpitë dhe ejani pas meje. Unë ju them: shitini shtëpitë, armatosuni dhe vrajini armiqtë e helenizmit''. Dhe kështu e në këtë mënyrë barbare predikonin dhespotët e Fanarit në vendet ku nuk flitej gjuha greke.
Kur mendoj që Karavangjeli i Kosturit dha urdhër që të bëhej masakra e 12 shkurtit, në të cilën humbën jetën Papa Kristoja, vetëm se meshoi shqip në fshatin e tij Negovan, Papa Theodhosi, vetëm se qe i vëllai i Papa Kristos, dhe Papa Vasili, vetëm se qe nipi i tyre, dhe të katër të tjerët, vetëm se donin të dëgjonin ungjillin shqip, dhe brenda pesë vjetëve edhe dyzet e katër të tjerë banorë të Negovanit u bënë fli vetëm se dërguan fëmijët në shkollën shqipe, çuditem, jo që e helmuan Petro Luarasin më 1911, po si nuk e vranë në Negovan që të nesërmen e ditës që çeli shkollën shqipe në atë fshat!
Po, vërtet, pse nuk e vranë?(*)
--------------
Kur Thoma Bezhani ia bëri këtë pyetje së gjyshes, ajo i qe përgjegjur : ''Plumbi nuk i ze trimat''. (90 vjetori i shkollës shqipe në Bezhan, ''Mësuesi'',14 janar 1974)

Se ja që Petro Nini Luarasi nuk kish ‘’thimjo ksillo’’, copë dru prej kryqit të Krishtit që t’i shërbente si hajmali. Po ç'djem besnikë e trima paskeshin qenë ata të Negovanit e të Bellkamenit! Këta të gjithë me kapedan Spiro Bellkamenin e ruajtën Petron si të dy sytë e ballit.
''Po pse ia bënë atë të keqe dhe e helmuan!''
Helmimi ka qenë një nga armët e ndyra që përdorte Bizanci për të zhdukur armiqt e tij; se vrasja me helm mund të maskohet. Dhe helmatimin e Petro Luarasit u përpoqën ta maskonin duke çpifur se vdiq nga kolera.
Për vdekjen e Petros prej helmit aso kohe u bind e gjithë bota, me gjithë përpjekjet që bënë konspiratorët grekë e xhonturq për të mbuluar aktin e tyre kriminal prej opinionit publik. Kur u kthye Petro Luarasi nga Manastiri në Kolonjë, domethënë dhjetë ditë para se të vdiste, ai ishte fare mirë nga shëndeti.
Gazeta ''Drita'' e Manastirit, më 16 Vjeshtë e Parë 1911, shkruan për vdekjen dhe lajmëron me këto fjalë: ''Ky atdhetar i flaktë vdiq në gusht të këtij moti në Ersekë. Disa thonë që e farmakosën armiqtë dhe disa të tjerë thonë se vdiq nga apopleksia. Dy javë më parë se të vdiste kish ardhur këtu në Manastir dhe ish fare mirë nga shëndeti.''
Po të kish qenë i sëmurë Petro Luarasi qëndronte në Manastir dhe atje mund të gjente mjekimin e nevojshëm. Pas dy ditësh udhë, të mërkurën, më 10 gusht arrin në Korçë ku përsëri e mbajtën nën vërejtje për nja dy ditë. Kur e lëshuan, po të kish qenë sëmurë, qëndronte në Korçë, ku mund të gjente mjekimin e nevojshëm më lehtë se në fshat.
Të djelë, më 14 gusht, u nis që me natë nga Korça për në Luaras me këmbë. Kur arriu në fshat, shkoi drejt e në kishë, ku pati nisur mesha. Të nesërmen qe panairi i Shën Marisë dhe u interesua të piqej me sa më shumë mysafirë, që t'u fliste e t'i bindte për të çelur shkolla shqipe. Tërë atë mëngjes bëri vizita nëpër fshat. U puth e u përqafua me miq e të dashurit e tij. Në shtëpi të tij priti e përcolli mysafirë, hëngri e piu bashkë me ta. Të martën shtroi vetë vrahun në lëmë dhe punoi gjithë ditën e ditës. Të mërkurën më 17 gusht, thonë se nuk kishte ndër mend të shkonte në Ersekë, por e thirrën. Edhe këtë ditë i la kafshët për punë e shkoi me këmbë në pazar. Kishte shpresë të kthehej shëndoshë e mirë në fshat.
Dihet se në Ersekë foli për punë të shkollës që dëshironte të çelej asaj vjeshte atje. Për këtë gjë foli edhe me tregëtarët grekomanë të atjeshëm, dhe me Pet Prodanin në dyqan të tij. Grekomanët kishin organizuar një shoqëri të tyre në Kolonjë me kryetar nderi dhespotin e Kosturit, Joakinin, me të cilin Petro Luarasi kishte qenë në luftë për vdekje. Pet Prodani qe kryetar i kësaj shoqërie, një doktor grek Joan Thanas Janulis ish sekretar i saj. Atë pasdreke fatale, prej dyqanit të Pet Prodanit shkoi në spicerinë e Janulit. Në këtë interval u sëmur Petro Luarasi. Që u helmua, s'ka dyshim. Pyetja është: Ku u helmua, në dyqan të Pet Prodanit apo në farmacinë aty ngjitur. Përpara spiceranës u rrëzua përdhe. Kur e shpunë në han, njerëz të porositur po thërrisnin nëpër pazar: ''Kolera! Kolera! Petro Luarasi ka kolerën!''
Këtë e bënë komplotistët për të humbur gjurmët e krimit të tyre. Në atë moment shpifja e bëri efektin e saj për të mbajtur njerëzit larg të sëmurit, po gjithë bota e kuptoi që Petro Luarasi vdiq i farmakosur.(*)
(*) Një fakt tjetër provon se tim atë e farmakosën. Gjatë kthimit nga Erseka, hipur mbi mushkën e Kozo Dhimës, villte përmbi qafën e saj. Të nesërmen ngordhi edhe mushka, që qe e shëndetshme e bënte përmbi 15 napolona asaj kohe.

Sali Butka dhe Spiro Bellkameni të cilët ndodheshin në mal me çetat e tyre, erdhën fshehurazi në shtëpinë e të vdekurit për ngushëllim dhe biseduan rreth katilëve që duhej ta paguanibn me kokë vrasjen e mikut të tyre. E shoqja e Petros iu lut me lot në sy: ’’Aman veç gjak jo, se i kam fëmijët të vegjël!’’( )
(*) Populli ia ruajti kujtimin Petros dhe nuk i harroi bashkëfajtorët. Më 1920, kur Kolonja hyri nën administratën shqiptare, patriotët kërkuan dhe bënë që doktor Janulis të shporrej prej Ersekës nën akuzën si bashkëpunëtor për vrasjen e Petros. Ndërsa Pet Prodani, agjenti kryesor i dhespotit të Kosturit dhe i xhonturqve, i lidhur ngushtë me ta si vegël për zhdukjen e Petros, mbrohej nga bejlerët dhe e ndjente veten aq të sigurtë sa njëherë kur ra fjala për vdekjen e Petros u mburr duke thënë: ’’Miqtë e Petros e muarrën vesh se unë jam më i madh se Perëndia’’.
Aq e urrenin këta grekomanë Petro Luarasin, sa më 1926, pas rikthimit të Zogut, rrugës në të cilën Petro Luarasi pati shkuar i sëmurë dhe i kishin vënë emrin e tij, ia hoqën tabelën, dhe në listën e gjatë që u pregatit prej bashkisë së Korçës me rastin e 25-vjetorit të Indipendencës shqiptare ndërmjet gjithë atyre veteranëve dhe patriotëve mungonte emri i Petro Nini Luarasit, (Gazeta ''Drita'', nr. 207, 4 gusht 1937).
Kundër kësaj ''harrese'' njerëz të popullit dërguan protestën e tyre të fortë në gazetën zyrtare ’’Drita’’ të Tiranës. ( Gazeta ''Drita'' , nr.212 10.8.1937, f.3)
Shënim: ''Bëjmë me dije se në periudhën 12.12.1936-13.8.1945, Skënder Petro Luarasi, gjendej jashtë shtetit (në gusht 1937 në Spanjë) pra është i pabazuar çdo hamendësim se ''pikërisht ai'' është autori-anonim i kësaj proteste Nuk dihet se në ç'rrethana është ngjizur kjo ide që të vërë nderin e shenjtorit ortodoks Petro Nini Luarasi në duart e Skënder Petro Luarasit, '' të birit plangprishës, heretik e të indoktrinuar me internacionalizëm''.
Një nga dialogjet e mbajtur në provimet e shkollës shqipe në Korçë midis dy nxënësve shqiptarë dhe një nxënësi grekoman, i cili mburr antikat e Greqisë, mësuesi i shqipes e mbaron me fjalët:
Vëlla, ç’na duhen të teprat?
Nuk vështrojmë punët ne?
Grekët qofshin të vjetrit,
Për ne qoftë çdo e re.
Ai vdiq në luftë e sipër për të renë.
Kur vdiq i la së shoqes pesë lira borxh të cilat ajo i shleu duke shitur bagëti e drithë që t'ia mbante të pastër emrin. Fëmijëve nuk u la trashëgim talanta por karakterin e emrin e mirë.Në kujtimet e tij Sali Butka shkruan: ’’Në qoftë se në Kolonjë do të ngrihet në kohën e ardhshme ndonjë përmendore për atë që e shpëtoi dhe e nderoi këtë vend, kjo përmendore duhet të jetë e Petro Nini Luarasit, që na zgjoi, na bashkoi e na lartësoi dëshirat e veprimet’’.( )
( )Mbas çlirimit, Kolonja ia ngriti bustinPetro Nini Luarasit dhe ia përjetësoi emrin në shkollën e Ersekës të cilën e pati ngritur që gjatë Rilindjes Kombëtare .
Epitaf i thjeshtë: ‘’Mësues i lavdishëm i shkollës shqipe’’.

[petrol]

Petro Nini Luarasi dhe përçartjet e Ilia Spiros.

Përpara se të analizonim deklaratat e Ilia Spiros do të ishte mirë që të dinim se kush është ky tip që na shfaqet kudo ku “mban erè”, herè nè mbrojtje tè betonizimit tè varreve nè Gollobordè si tifoz i OMONIA-s, herè si referent i peshkopit Janullatos, diku si korespondent aktivitetesh e seminaresh fetare, herè nè ndarje ndihmash nga KOASH-i, herè nè shpallje deklarata konferencash. Cudi se si njè hallexhi i ndrojtur, i goditur nga fati, po na trimèrohet pa motivim profesional nè ballafaqime politike dhe spirituale nder forume, me njè pasqyrim tè madh interesi. Ndaj tè na sqarojè ndè është me shtetësi apo kombësi shqiptare apo greke, a është në konflikt interesi si trashëgimtar i ndonjë bashkëpunëtori në vrasjen e Petro Nini Luarasit apo dikush e ysht... Pa dashur të akuzoj pa prova thjesht po analizoj deklaratat e tij tepèt emocionale e me risk tè madh pèr tè.

Deri tani u zgjatëm për t’i dhënë përgjigje pikës ku Ilia Spiro deklaron: “politizimin e historise e ka bere komunizmi, thjesht per te sulmuar Orthodhoksine. Mitropoliti Fillaret e ka ç`kisheruar PN Luarasin, si tradhetar te Kishes Orthodhokse dhe perhapes te herezive protestante, ungjillore e masonike. Ketu nuk ka te beje gjuha shqipe e shkruar, sepse ne kete kohe shkollat ne gjuhen shqipe sapo kishin filluar te funksiononin. Edhe vdekja e tij eshte fallsifikuar, pasi ai eshte eliminuar nga turqit”.
Njè nga provat mè bindèse qè P.N.Luarasi mbeti ortodoks pas mallkimit te dhespoterve èshtè qè nè 20 mars 1910 u çel Kongresi i Dytè i Manastirit nè tè cilin ai mori pjesè si delegat i Negovanit dhe i Ballkamenit dhe i shoqèrisè “Lidhja Ortodokse”. Fjala e tij nèn kèto cilèsi pèrfaqèsimi u botua nè gazetèn Bashkimi i Kombit”. Ndèrkohè gazeta Lirija, Selanik 6 mars 1910, nr.78, f.102 boton artikullin e tij “Shqiptarèt orthodhoksè dhe regjimi i sotèm”. Atehere kur paska hequr dorè nga besimi ortodoks?
Me materialet qe publikuam provuam qè ky èshtè njè bllof

Më pas Ilia Spiro i japim përgjigje të shkurtra per pikat e tjera :
2. Ilo thotè : “Nese ne forumin protestant trajtoni PN Luarasin, si protestant, atehere c`keni qe pranoni blasfemi te tilla dhe konfrontoheni me Kishen Orthodhokse.”
- Pra ju zoti Ilia Spiro e barazoni veten me Kishen Orthodhokse dhe nuk na sqaroni per cilen kishe e keni fjalen ate shqiptare, greke, apo ne pergjithesi Patrikanen? A keni ndonjè dokument pèrfaqèsimi , qoftè si zèfhènès apo hyzmeqar?
3. Ilo thotè : “Nese e trajtoni thjesht si patriot, atehere thjesht provokoni, anetaret orthodhokse te forumit, pasi ky nuk eshte forum i "Ceshtjes kombetare".
- Pse ju zoti Ilia Spiro mohoni qe shumica e ortodokseve shqiptare te jene atdhetare, d.m.th qe e duan atdheun dhe deshmoret e tij?
4. Ilo thotè : “Keto materiale perdoren nga armiqte e KOASH-it, thjesht per te provokuar.
Nese vazhdoni megjithate, une s`e kam te veshtire ta shpreh mendimin tim per PN Luarasin, por nuk jua kane hije provokimet ndaj Kishes Orthodhokse.”
Mos keni probleme personale apo psikologjike qe jepni deklarata te tilla meqe Petro Nini Luarasi është një nga flamurtar i kishës Ortodokse Autoqefale Shqiptare të Fan Nolit dhe KOKSH-i tani vazhdon po ate tradite e linje, apo di ti ndonje gje tjeter me l”erén e re” demokratike?
5. Ilo thotè : “Nuk mund te te falenderoj qe me ke ngritur aq shume sa te me njohesh si pasardhes te Mitropolitit Filloret. Eshte lavderim per mua, por une nuk i pelqej lavderimet.Te jesh i sigurt se duke mbrojtur Mitropolitin Fillaret, nuk kam hedhur poshte asnjerin, as P.N. Luarasin, dhe nuk kam gjykuar asnjerin.." Eshte pak a shume nje mbrojtje, sic do te benje ti po te te shanin Martin Luterin...”
- Me këtë deklarate tepër tè guximshme pèr pozicionin tènd, ti Ilia Spiro guxon te krenohesh si pasues i Mitropolitit Fillaret dhe nuk tè bèn pèrshtypje qè populli shqiptar te ve damken qe meriton?!
- Te krahasosh Fillaretin me Martin Luter Kingun , ti qofsh e mjer une qe merrem me ty per hir te informimit te opinionit te paditur.
6. Ilo thotè : “Persa i perket historise ajo eshte fallsifikuar dhe duhet rishkruar,
Ne thelb ta artit ne ate periudhe ishte "realizmi socialist", alias: gjithcka duhej deformuar per t`u pershtatur me markizem-leninizmin e Enver Hoxhes...them se duhet vetepermbajtje, per te mos rene pre e nacionalizmave falls dhe nese jeni kosovar( i flet moderatorit) atehere duhet te ishit menduar dy here me shume para se te njollosni kleriket orthodhokse, pasi jeni krejt jashte realitetit dhe nuk keni jetuar me problematiken tone.
- Kjo është thjesht demagogji, pjesë e fushatës së përligjjes së fallsifikimit e mashtrimit me të vertetën, pjesë e strategjisë “së tokës së djegur” qe ndjekin klani i Ilos. Shko thuaji ndonjë budallai e jo intelektuialëve.
7. Ilo thotè: “ Ka qene e thjeshte deviza ime, pavaresisht se ka riskun qe te trajtohet edhe si "tradheti kombetare", ne nje kohe qe problemin e kam trajtuar thjesht ne fushen teologjike, ne zbatim te kanoneve te Kishes Orthodhokse, gje qe eshte e ndare nga gjykimi "nacionalist". Nuk duhet ngaterrohet feja me kombin, edhe kur behet fjale per te njejtin person, i cili sic vleresohet per disa cilesi, kritikohet per disa te tjera.”
Kjo nuk eshte kokefortesi por eshte detyre e cdo orthodhoksi qe te ruaje besimin e tij. Te mbrosh nje klerik te vetem eshte njelloj sikur te mbrosh vete Kishen. ”
- -Duke thene mendimin pa ia ditur kuptimin ( pra diferencen midis tifozit, patriotit nacionalist e atdhetarit) se "Patriotizmi eshte streha e fundit e maskarenjve" Ilo në fakt ka akuzuar direkt veten e tij duke u shprehur se ‚’’antiatdhetarizmi (tradhëtia ndaj atdheut) është dera e parë e maskarenjve’’
8. Kritikès sè moderatorit per shpifjet ndaj “Mèsuesit tè Popullit “ Petro Nini Luarasi, Ilo i pèrgjigjet ”Shko merr ca leksione per lirine e shprehjes dhe demokracine, pastaj hajde e na jep mend ne forum”.
- Edhe demokracia e ka një kufi, te toleron deri atje ku nuk shkel ligjin. Dhe ne kete rast zotni Ilo perveç pergojimit edhe shpif, duke shkelur edhe ligjin mbi mbrojtjen e personaliteteve kombetare, ndaj mund tè marrè krahas damkes edhe dënimin përkatës.

E them përsëri që e shpenzova kohën e vyer jo për këtè njeri me shumë maska por që të dihet e vërteta dhe ata që realisht janë të interesuar ta nëpërkëmbin atë.

Po e perfundoj me dy thënie: 1. Të mësuesit martir të gjuhës shqipe, Petro.N.Luarasit
“ Kush ka frikë nga e vërteta bëhet tradhëtar i mëmëdheut dhe i vetes së tij’’ dhe 2. Birit të tij, Nderit të Kombit’’ Skënder P.Luarasi:’’ Me hipokrizinë e injorancën krah për krah nuk shkohet veçse në mynxyrë”.
Sa për tradhëtarët, ata kanë damkën e skllavit në ballë dhe këtë e di dhe Zoti me birin e tij, Jezusin. Amen.

[petrol]

Sa qejf ke me shkru ven e pa ven or mec.Po na shyqyr na erdh demokracia,e me fol seicili c`a te dum. po t`sygjeroj hap nje teme per "enverizmin",ku te trajtosh ceshtjet qe ngre,se s`po te ze b...vend teme me teme.

O Ilia Spiro rrenegat i Dhespotit të Kosturit që mallkoi gjuhën shqipe, ti varrmihës- hajdut- kukudh emblemash te shenjta, nuk i shpëton kobit që i ke bërë jo vetem ortodoksve, por gjithë shqiptarëve në jetë të jetëve, sikur edhe Diktatorit me gjithë djajtë me brirë t'i thërrasësh për ndihmë. Historia e Kishës Ortodokse Autoqefale Shqiptare tashmë të ka vënë vulën, qofsh gjysmak a rrenegat. Ti dhe pasardhësit e tu të damkosur çdo sekondë të jetës do ta vuajnë këtë o mjeran. Ta japim shansin të pendohesh.

Mjer qe han ato lëvere/ kur ke b. kuzhunjere

[ilia spiro]

Me fal petro, por kur shkruaj ne forum rralle lexoj gjeneralitetet. Nese je i vertete ne deklarimin e tyre, sinqerisht nuk do ta zgjasja kete diskutim kaq gjate, sepse sido te jete puna "gjaku uje nuk behet". Megjithate,sic edhe kam postuar, ceshtjen e kam trajtuar vetem ne kontekstin orthodhoks dhe jo aspak ne ate kombetar,ku P.N.Luarasi, mbetet ajo figure e nderuar sic edhe e njohim.

Aspekti antiheretik eshte nje nga pasionet e mia, dhe vetem ketu e kisha llafin.
Nuk leviz asnje presje ne ato qe kam shkruar. Vetem Zoti mund te na gjykoje.
Per kete teme e kam shprehur disa here mendimin tim,por sic thashe duhet te jemi ne gjendje, te ndajme aspektin religjioz nga ai kombetar dhe politik.

Sidoqofte, kete ceshtje e deklaroj te mbyllur nga ana ime.