Libri: Veli i Grisur

[Matrix]

VELI I GRISUR
Një best-seller i dëshmisë së
GULSHAN ESTER

Parathënie

Libri “Veli i grisur” i autores pakistaneze Gulshan Ester është një
dëshmi në vetën e parë, dhe si botim i kësaj dëshmie në Amerikë para
15 vitesh ishte një bestseller. Libri deri tani është përkthyer edhe në
disa gjuhë të tjera. Gulshan, sipas dëshmisë së saj ka një prejardhje të
drejtpërdrejtë nga familja e Muhamedit, dhe kjo tregon se paku sesa
ishte e përkushtuar në zbatimin e fesë së babait të saj për një kohë të
gjatë deri sa i shfaqet Jezusi në një gjendje tejet të rënduar
shëndetësore. Plot 19 vjet Gulshan ishte e paralizuar dhe për të
s’kishte asnjë lloj shërimi, madje shpresat e saj pas vizitës së Mekës si
haxhe u përmbysën përfundimisht, pasi ajo nuk u shërua.
“Veli i grisur” evidenton gjithë takimin e Krishtit me autoren e këtij
libri. Gulshan vetëm sa kishte dëgjuar nga babai i saj për Jezusin, dhe
po ashtu kishte lexuar në Kuran se Ai kishte bërë shumë mrekulli
shërimi, madje edhe ringjalljen e të vdekurve, dhe një ditë vendos që
ta kërkoj, që ta thërras Jezusin, dhe Ai i shfaqet, dhe pas kësaj e
shëron. Menjëherë pas shërimit të saj fillojnë kundërshtimet në mesin
e familjes së saj dhe më gjerë, saqë njerëzit ishin gati për ta vrarë.
Gulshan, një vajzë mjaft e talentuar dhe e arsimuar, si e paralizuar
s’kishte ndonjë oponencë tjetër veç mishi i saj, por kur atë e shëron
Jezusi atëherë asaj i gjithë farefisi i saj bëhen kundërshtarët e saj
madje edhe për vdekje.
Gjithë kjo dëshmi e krishterë ndodhur në një vend ku sundon sheriati
islam, siç është Pakistani, prandaj autorja e kësaj dëshmie s’kishte
mundësi për të dëgjuar për Krishtin përmes ndonjë misionari, ose
përmes leximit të Dhiatës së Re, ose dëgjimit të ndonjë programi të
krishterë, por vetë Jezusi vie dhe i shfaqet asaj, dhe këtë si një akt të
gjithë ne do ta dëshironim fundja e fundit edhe për vetën tonë. Kjo
dëshmi paraqet edhe njëherë një mënyrë të thjeshtë dhe
fundamentale se si shpëton Krishti, se askush s’mund ta ndalojë
hapin, fuqinë dhe ndikimin e tij, meson se çfarë është natyra e Tij, dhe
si ndryshon jeta e atyre që ecin më Të, ashtu siç i ndodh edhe vetë
Gulshan Esterës.


Maj 2004
Prishtinë

[Matrix]

Kapitulli 1. Për në Mekë

Nuk do të kisha parapëlqyer që, në rrjedhën e zakonshme të ngjarjeve
të vija në Angli, atë pranverë të vitit 1966. Unë, Fatima Gulshan, vajza
më e vogël e familjes myslimane Sayed, që rrjedh nga profeti
Muhamed nëpërmjet vajzës së tij Fatimes, çdo herë kam bërë një jetë
të qetë të vetmuar në shtëpinë time në Punxhab, në Pakistan. Jo
vetëm për shkak se isha mbuluar që nga mosha shtatëvjeçare sipas
ligjit islamik të përpiktë të shiitëve, por dhe sepse isha e gjymtë dhe e
paaftë të lëshoja dhomën time pa ndihmë. Fytyra ime ishte e mbuluar
nga njeriu, për ndryshim nga të tjerët në farefis, si babai im, dy
vëllezërit më të vjetër dhe xhaxhai. Në kohën më të madhe, gjatë këtyre
katërmbëdhjetë vjetëve të ekzistencës sime shëndetlige, me muret
përreth kopshtit tonë të madh në Xhang, për rreth 250 milja larg
Lahores, qe bota ime me kufijtë e saj.
Babai im ishte ai që më solli në Angli – i cili i konsideronte anglezët
adhurues të tre perëndive, në vend të një Perëndie. Madje ai nuk do të
më lejonte as të mësoja gjuhën e të pabesëve me mësuesen time
Razia, për shkak të frikës se mos kontaminohesha disi me gabime dhe
të mënjanohesha nga besimi ynë. Dhe megjithatë, më solli pas një
kohe të gjatë të kërkimit të pafrytshëm të shërimit në shtëpi, për të
kërkuar këshillën më të mirë mjekësore. Ai e bëri këtë nga mirësia
dhe brengosja për lumturinë time të ardhshme, por aq pak dihej për
fatkeqësinë dhe pikëllimin që së shpejti priste familjen time nga ajo
ditë që kur ateruam në aeroportin Heathrow në Londër, në një ditë të
hershme të prillit. E habitshme, që unë fëmija e gjymtë, më e dobtja
nga të pesë fëmijët e tij, do të bëhesha më e fortja nga të gjithë në
fund, dhe një shkëmb për të dërmuar atë që ai mbante për më të
dashur.
Më duhet vetëm t’i mbyllë sytë, edhe tani si e rritur, dhe figura e
babait tim të paraqitet para meje; i dashuri Aba-Xhan; aq i gjatë dhe i
thatë në kostumin e tij të qepur mirë; me jakat e lartë; me xhaketën e
zezë të stolisur me kopsa ari, mbi pantallonat e gjërë, dhe në kokën e
tij çallmën e bardhë me mëndafsh të kaltër. E shoh atë, si aq shpesh
në fëmijëri, duke ardhur në dhomën time që të më mësojë fenë time.
E shoh atë duke qëndruar pranë shtratit tim, në krahun e kundërt të
figurës së shtëpisë së shenjtë në Mekë, Qabes, vendit më të shenjtë në
islam, e ngritur siç thuhet nga Abrahami (Ibrahimi) dhe i restauruar
nga Muhamedi. Babai e merrte Kuranin e Madhëruar nga rafti më i
lartë, në fakt vendi më i lartë në dhomë, sepse asgjë nuk mund të
vendosej mbi apo më lartë se Kurani. Ai para se gjithash do ta puthte
mbështjellësin e mëndafshtë ngjyrë gjelbërt dhe do të recitonte
Bismil-Lahir-Rahmanir- Rahim ( Në emër të Allahut, Mëshiruesit,
Mëshirbërësit). Pastaj do ta zgjidhte mbështjellësin e mëndafshtë
ngjyrë të gjelbërt, duke mos harruar së pari të merrte me kujdes Vudu
- abdesin, pastrim ritual i domosdoshëm para bartjes apo prekjes së
Librit të Shenjtë. Ai e përsëriste sërish Bismilahun dhe pastaj do ta
vendoste Kuranin e Madhëruar në mbështetëse, një qëndruese në
formë të shkronjës X, duke e prekur librin vetëm me mollëzat e
gishtërinjëve. Ai ulej në atë pozitë, që edhe unë e mbështetur në
karrige të mund të shihja. Unë gjithashtu do të bëja Vudu, me
ndihmën e shërbëtoreve të mia.
Me gishtin e tij babai gjurmonte shkrimet e shenjta në shkrimin e
dekoruar arabik, dhe unë, e kujdesur për ta kënaqur, përsërisja pas tij
Fatiha-në, fillimin, që lidhë së bashku të gjithë myslimanët kudo që
janë:
“Falënderimi i takon vetëm Allahut, Zotit të botëve!
Bamirësit të përgjithshëm, Mëshirbërësit!
Sunduesit në ditën e gjykimit!
Vetëm ty të adhurojmë dhe vetëm te ti ndihmë kërkojmë!
Udhëzona për në rrugën e drejtë?
Jo të atyre që kundër veti tërhoqën hidhërimin, e as në të atyre që e
humbën veten!
Sot do të lexojmë nga sura Ali Imran:
“Allahu është Një, e nuk ka të adhuruar pos tij, është i përjetshëm dhe
mbikqyrës.
“Ai ta zbret ty librin me argument që është vërtetues i librave të
mëparshme. Ai e zbriti më parë Tevratin dhe Inxhillin. Udhërrëfim
për njerëz (dalluesin e së vërtetës nga gënjeshtra).”
Unë bëja të njëtën gjë, që do të bënte çdo fëmijë mysliman i rritur në
një familje fetare – leximin e Kuranit të Madhërishëm në gjuhën
arabe. Ai mund të kuptohet vetëm në gjuhën arabe, në gjuhën në të
cilën është shkruar. Ne myslimanët besojmë që Kurani nuk mund të
përkthehet siç do të mund të bëhej me çdo libër tjetër pa humbur gjë
nga kuptimi, sepse është i shenjtë.
Kur lexohet për herë të parë, për mua rreth vitit të shtatë dhe
konsiderohej si viti i urtësisë, zakonisht mbahej një festë – ne e
quajmë ‘ameni i Kuranit të Madhërishëm’ – dhe anëtarët e familjes,
miqtë dhe fqinjët do të ishin të ftuar.
Në oborrin e hapur të shtëpisë sonë përdhese, ku meshkujt rrinin të
ndarë nga femrat me anë të ndarëses, mullai do të recitonte lutjet për
të shënuar arritjen time në këtë etapë të re të rëndësishme të jetës
sime, dhe gratë duke ndenjur në pjesën e tyre të oborrit pushonin nga
thashethemet e tyre për të dëgjuar.
Me të mbërritur fundin e sures, vjen rradha ime - katekizmi im. Babai
shikonte në mua me buzëqeshje në buzët e tij:
- Të lumtë Beiti (bija) e vogël - ai thoshte. -Tani përgjigju në këto
pyetje:
- Ku është Allahu?
Turpshëm do t’i përsërisja përgjigjjet që i dija shumë mirë: ‘Allahu
është kudo.’
- A i di Allahu të gjitha veprimet e tua këtu në botë?
-‘Po, Allahu i di të gjitha veprimet që i bëj në tokë, të mirat dhe të
këqijat. Ai përveç kësaj i di edhe mendimet e mia të fshehta.’
- Çfarë ka bërë Allahu për ty?
- Allahu më ka krijuar mua dhe mbarë botën. Ai më do dhe më gëzon
mua. Ai do të më shpërblejë në qiell për të gjitha veprat e mira dhe do
të më ndëshkojë për të gjitha të këqijat.’
- Si mund ta përfitosh dashurinë e Perëndisë?’
- Mund ta fitoj dashurinë e Perëndisë me një nënshtrim të plotë ndaj
vullnetit të tij dhe duke iu bindur urdhërimeve të tij.
- Si mund të kuptosh vullnetin dhe urdhërimet e Allahut?
- Vullnetin dhe urdhërimet e Allahut mund t’i kuptoj nga Kurani i
Madhërishëm dhe nga Traditat e profetit tonë Muhamed (paqja dhe
bekimet e Allahut qofshin me të).’
- Shumë mirë’, thoshte babai. -‘Tani ka diçka tjetër që do të mësosh.
Ke ndonjë pyetje tjetër?
- Po baba, të lutem më trego përse islami është më i mirë se fetë e
tjera?’ Unë e pyesja atë për këtë jo se dija diçka për fetë e tjera por
sepse doja ta dëgjoja atë duke më sqaruar fenë tonë. Përgjigjja e
babait ishte e qartë dhe definitive:
‘Gulshan, dua që çdo herë ta mbash në mendje këtë. Feja jonë është
më e mirë se çdo tjetër sepse Muhamedi para se gjithash, është lavdia
e Perëndisë. Qenë shumë profetë të tjerë, por Muhamedi i solli
njerëzimit mesazhin përfundimtar nga Perëndia, dhe nuk ka më
nevojë për ndonjë profet tjetër. Së dyti, Muhamedi është miku i
Perëndisë. Ai i shkatërroi të gjitha idhujt dhe i konvertoi njerëzit që
adhuronin idhujt në islam. Së treti, Perëndia i dha Kuranin Muhamedit
pas të gjitha librave të tjerë. Është fjala e fundit e Perëndisë dhe
duhet t’i bindemi atij. Të gjitha shkrimet e tjera janë të
papërfunduara.’
Unë dëgjoja. Fjalët e tij shkruheshin në pllakën e mendjes sime dhe në
zemrën time po ashtu.
Nëse do kishte kohë unë do të pyesja sërish për figurën në murin tim.
Si është të shkosh në qytetin e shenjtë të Mekës në haxh, magnet ky
ndaj të cilit çdo mysliman kthehet pesë herë në ditë gjatë faljes? Ne
ktheheshim po ashtu te qyteti ynë, përderisa dëgjohej thirrja e ezanit
nga myezini nga minarja e xhamisë. Zëri përhapej përgjatë avenysë,
mbi zhurmën e trafikut dhe tregut, dhe depërtonte xhamat tona me
perde në agim, në drekë, kur ngrysej dhe në mbrëmje duke i ftuar
besnikët në falje me deklarimin e parë të islamit:
“Nuk ka Zot tjetër përveç Allahut,
Dhe Muhamedi është i dërguari i tij!”
Babai m’i sqaronte të gjitha këto. Ai qe dy herë në haxh – një herë
vetëm dhe herën tjetër me gruan e tij. Është obligim i çdo myslimani
për të shkuar së paku një herë në jetën e tij (nëse është i pasur)- më
shpesh nëse ka pasuri të mjaftueshme. Të shkosh në haxh është e
fundit nga pesë kushtet themelore të islamit, që bashkojnë me miliona
myslimanë në vende të ndryshme të botës dhe siguron vazhdimësinë e
besimit.
- A do të shkoj unë në Mekë baba? -E pyesja. Ai qeshte dhe krrusej të
puthte ballin tim.
- Po do të shkosh, Gulshan i vogël. Kur të rritesh dhe ndoshta…
Ai nuk e përfundonte fjalinë , sepse e dija çfarë donte të thoshte…’Kur
të përgjigjen lutjet tona për ty.
Nga këto periudha udhëzimi mësova devocionin ndaj Perëndisë, një
shtojcë ndaj fesë dhe traditës së saj, krenarinë e rreptë në linjën time
të paraardhësve nga profeti Muhamed, përmes dhëndrrit të tij Aliut,
dhe kuptova dinjitetin e babait tim, i cili jo vetëm që është udhëheqës
i familjes por, si pasardhës i profetit, është Sayed dhe Shah. Ai është
po ashtu një Pir- udhëheqës fetar, dhe një pronar me një pronë të
madhe në vendin tonë dhe me një shtëpi të gjërë përdhese rrethuar
nga kopshtet në fund të qytetit tonë. Fillova të kuptoj se përse jemi aq
të respektuar si familje, edhe nga mulla apo maulvi, i cili vinte të
pyeste babanë tim, pyetje fetare që ai vetë nuk mund t’u përgjigjej.
Duke shikuar prapa tani unë mund të gjej qëllimin e atyre viteve të
robëruara, ku mendja dhe shpirti u çelën si gonxhet e trëndafilave në
kopshtin tonë të ujitur mirë dhe të përkujdesur me aq dashuri nga
kopshtarët tanë. Emri im, Gulshan, në gjuhën urdu do të thotë ‘vendi i
luleve, kopshti’. Unë, një bimë e sëmurë të mbaja një emër të tillë
kishte animin e babait tim. Ai na deshi të gjithëve, dy bijtë e tij Safdar
Shah dhe Alim Shah, dhe tri vajzat, Anis Bibi, Samina dhe unë, por
edhe përkundër që unë e zhgënjeva duke lindur një vajzë, dhe pastaj
kur isha gjashtë muajshe ngela e gjymtë nga tifoja, babai më donte aq
shumë, mbase dhe më shumë se të tjerët. Mos vallë, i kishte kërkuar
nëna ime në shtratin e vdekjes një kërkesë të shenjtë të kujdesej për
mua?
- Të lutem Shah, të mos martohesh edhe një herë për shkak të
Gulshanit të vogël - i tha ajo në grahmën e fundit. Ajo donte të më
mbronte meqë, njerka dhe fëmijët e saj do të reduktonin trashëgiminë
e vajzës me gruan e parë dhe do ta trajtonin në mënyrë jo të
këndshme si të sëmurë dhe të pamartuar.
Shumë vite më parë ai i kishte premtuar asaj dhe e ka mbajtur fjalën
e tij, në një vend ku sipas Kuranit njeriu mund të ketë deri në katër
gra, nëse do të kishte pasuri të mjaftueshme për ta trajtuar çdo njërën
prej tyre njëlloj dhe me drejtësi.
I tillë ishte shtegu i pashqetësuar i jetës sime, deri në këtë vizitën
time në Angli kur isha 14 vjeç. Kjo ndryshoi çdo gjë në mënyrë të
stërholluar, duke vënë në lëvizje një zingjir të pasojave të paqëllimta.
Nuk kisha një parandjenjë të ngjarjeve të tilla deri sa po prisja në
dhomën e hotelit londinez, me Salimën dhe Semën shërbëtoret e mia,
në ditën e tretë të vizitës sonë. Ne prisnim vendimin e specialistit
anglez për të cilin babai kishte dëgjuar në Pakistan gjatë kërkimit për
mjekim, që do të përcaktonte një herë përgjithmonë, të ardhmen time.
Nëse unë do të shërohesha nga kjo sëmundje që kishte paralizuar
anën time të majtë kur unë isha foshnje, atëherë do të isha e lirë të
martohesha me kushëririn tim, për të cilin isha fejuar që kur isha tre
muajshe, dhe i cili po priste tani në shtëpi në Multan, Punxhab, lajmin
e shërimit tim. Dhe nëse jo, fejesa ime do të duhej të prishej, dhe turpi
im do të ishte edhe më i madh se ai që do të mund të ndodhte po të
isha e divorcuar nga burri im.
Ne ndëgjuam hapat që po afroheshin. Salima dhe Sema u ngritën dhe
rregulluan vetën e tyre me shallin si dupattas disi me nervozizëm.
Salima tërhoqi timën nga fytyra ime derisa unë po shtrihesha në
mbulojën e shtratit tim. Unë po dridhesha, por jo nga të ftohtit. M’u
desht t’i shtrëngoja dhëmbët nga kërcëllimet e tyre.
Dera u hap dhe brenda hynë babai im dhe doktori.
- Mirëmëngjes!’- tha një zë i ëmbël, dhe shumë i sjellshëm. Nuk mund
të shikoja fytyrën e këtij dr. Davidit, por ai barte më veti dukjen e
autoritetit dhe të njohurisë. Duart e sigurta ngritën mëngën time të
gjatë dhe testuan krahun tim të majtë të gjymtë dhe pastaj këmbën e
cunguar. Një minutë kaloi dhe pastaj specialisti u drejtua.
- Nuk ka bar për këtë – vetëm lutja - i tha dr. Davidi babait tim. Nuk
kishte gabim në qetësinë përfundimtare të zërit të tij.
E shtrirë në shtrat po dëgjoja emrin e Perëndisë që po e përmendte
mjeku i huaj anglez. Isha e çuditur. Çfarë mund të dinte ai për
Perëndinë? Unë ndjeva nga sjellja e tij e këndshme dhe mirëdashëse
që ai po flakte tej shpresën tonë të shërimit, por edhe më tutje ai po
theksonte udhën e lutjes.
Babai eci me të kah dera. Kur u kthye prapa tha, -‘Kjo qe mirë për një
anglez të na mësojë ne të lutemi.’
Salima më ktheu prapa dupatta-në time dhe më ndihmoi të ulem.
‘Baba, nuk mund të më ndihmonte gjë ai?’ Nuk mund ta mbaja zërin
tim më nga dridhja. Lotët u mblodhën prapa syve të mi.
Babai duke përkëdhelur duart e mia të pajetë tha shpejt: -‘Ka vetëm
një rrugë tani. Le të trokasim në dyert qiellore. Do të shkojmë në
Mekë ashtu siç edhe planifikuam. Perëndia do të dëgjojë lutjet tona,
dhe mbase kthehemi në shtëpi me falënderime.’
Ai buzëqeshi me mua dhe unë u përpoqa t’ia kthej prapa. Vuajtja ime
ishte të themi edhe vuajtja e tij, por ai nuk ishte i dëshpëruar. Ishte
një shpresë e ripërtrirë në zërin e tij. Me siguri që në shtëpinë e Zotit
apo te burimi shërues i Zemzem-it do të gjenim dëshirat e zemrës
sonë?
Ne qëndruam në hotel edhe për disa ditë derisa babai rregulloi
fluturimin deri në Jeddah - aeroport i shfrytëzuar nga shtegtarët për
në Mekë. Ai nuk e bëri këtë më herët pasi po priste rezultatin e
ndonjë shërimi që do të mund të rekomandohej. Ai e kishte planifikuar
këtë vizitë për në vjeshtë mu para fillimit të muajit të haxhillëkut,
ashtu që pas shërimit me kënaqësi do të shkonim në Mekë për të
ofruar falënderime.
Gjatë atyre ditëve të pritjes babai shkonte për të takuar miq të
komunitetit pakistanez apo ata vinin për ta takuar atë. Zakonisht
gratë e atyre familjeve do të më vizitonin mua. Por unë ndihesha e
turpëruar me gjendjen time dhe nuk isha mësuar që të takoja të huaj
në shtëpi, ashtu që disa prej zonjave trokitën në derë. Kush do të
donte të shikonte gjymtyrë të fishkura, me lëkurë të ndryshuar në të
zezë, të rrudhosur dhe të vjerrur, dhe me gjithë ato gishta që
ngjiteshin bashkë prej gjithë tkurrjes muskulare ? Në një moshë kur
vetja ime filloi të ëndërronte për ditën kur do të vishja rrobat e kuqe
të dasmës, të qendisura nga ari, e mbushur plotë me xhevahirë dhe
me sasi të mirë të të hollave për në shtëpinë e burrit. Unë po përjetoja
një të ardhme të vetmuar, e shmangur nga të tjerët, një gjysmë
person, asnjëherë të jesh e plotë, një grua e duhur prapa velit të
turpësisë.
Ne ishim në katin e dytë të hotelit , në një dhomë komforte pranë asaj
të babait. Kishte një hali të trashë dhe banjon e vetë. Me përjashtim të
përkujdesjes për mua, Salima dhe Sema, që flinin në dhomën time në
shtratin që hapej, duke qëndruar në ndërrime për të më mbrojtur dhe
shikuar nevojat e mia, nuk kishin shumë për të bërë. Por koha kalonte
mjaft shpejt me librat e mi, me pesë vaktet e faljes dhe me detajet e
zakonshme të pastrimit, veshjes, ngrënies që zakonisht zgjasin më
shumë tek personi i paaftë. Herë të tjera dëgjoja zbavitjet
thashethemëse të shërbëtoreve të mia. AtoAto frikësoheshin të dilnin
jashtë për shkak të plaçitjeve të rastit dhe shumicën e kohës
parapëlqenin pamjen e botës së jashtme nga dritaret, duke më
raportuar se çfarë po shihnin. Reagimet e tyre ishin tipike me ato të
vajzave fshatarake të Pakistanit dhe më bënin të qeshja:
- Oh, shiko qytetin e bukur - tha Salima - aq shumë njerëz ecin poshtë
dhe lart dhe sa shumë makina që ka këtu
Pastaj do të ndëgjohej zëri i Semës.
- Oh, shiko femrat i kanë këmbët lakuriq. Si nuk turpërohen? Meshkuj
dhe vajza ecin bashkë dorë për dore. Ata po puthen. Oh, ata do të
shkojnë drejt në ferr.
Që nga fëmijëria e tutje neve na janë mësuar rregulla të rrepta rreth
veshjes dhe sjelljes. Ne mbulonim vetën tonë në mënyrë modeste nga
qafa në nyje me shalvar kameeze të Punxhabit – një tunikë të lëshuar
dhe pantollona, të lidhura rreth nyjes. Përreth qafës mbështillnim një
shallë të gjatë e të bukur, të gjërë apo doppata, që mund të mbulonte
kokën tonë po të jetë nevoja apo të tërhiqej mbi faqet tona, dhe ne po
ashtu kur ishte ftohtë, mbështillnim veten me shallë. Nëse do të duhej
të dilnim jashtë, atëherë vishnim burka – një vel i gjatë i
padepërtueshëm, duke na mbuluar nga koka te gishtat, me një të çarë
të mbuluar me rrjetë në pjesën e përparme për të shikuar. E bënte të
pamundur ndonjë bisedë të zakonshme në rrugë dhe do të zvogëlonte
mundësinë për të shikuar dhe dëgjuar trafikun jashtë. Por për kohën
që po flas, ne kur nuk dyshonim rregullat që mbizotëronin jetën tonë,
dhe në fakt do të ishim të tmerruara të mos përfillnim traditën. Në të
vërtetë, ne e ndjenim velin si mbrojtës. Mund të shikonim botën e
jashtme, por ajo nuk mund të shikonte në ne.
Kur shikonim se si femrat në Angli vënin në dukje veten e tyre në
mini-fustanet jo modeste, që përfundonin mjaft lartë gjurit, ishte e
qartë për ne të triat që ky ishte qyteti më i keq në botë.
Në vendin tonë, për më tepër në qytetin tonë, të bisedosh me një njeri
që nuk i përkiste familjes tënde të përafërt, qoftë edhe me një
shërbëtor mashkull, do të të shpiente në turpërim. I tërë qëllimi i
purdasë ishte në të vërtetë për të mbrojtur nderin familjar. As edhe
afshi më i vogël apo një njollë e dyshimit nuk mund t’i vihej vajzave të
një familje myslimane. Dënimi për një moskujdesje të tillë do të ishte i
tmerrshëm.
Tri herë në ditë kamarieri sillte ushqimin në një karrocë. Shërbëtoret
do ta merrnin ushqimin nga ai tek dera. Ndonjëherë si shoqëruese do
të ishte edhe ndonjë shërbëtore angleze, dhe unë do t’i mbyllja sytë që
të mos ia shikoja këmbët.
Unë po bëhesha shumë e plogësht nga ushqimi i hotelit. Babai
porosiste pulë çdo ditë për ne sepse kjo ishte hallall, mish i lejuar, e
therrur në mënyrë të duhur. Mishi i derrit ishte haram – edhe ta
përmendje emrin ‘derr’ do të ndotte gojën tënde, edhe deri në ditën e
sotme kur flas për të unë e përdori fjalën punxhabe ‘barla’, që
nënkupton ‘i jashtëm’, sepse e tillë ishte forca e mësimit të hershëm.
Çdo lloj tjetër mishi do të mund të ishte po ashtu i dyshimtë se mos do
ishte i zier në yndyrë derri. Me pulën zakonishtë vinin edhe perimet
dhe orizi, si dhe akullorja për ëmbëlsirë. Ne pinim Coca Cola, dhe
kishim rezervë në dhomën tonë. Më merrte malli për pilafin tonë dhe
kebapet, edhe për pjeshkët dhe mangot nga lisat tanë.
Babai më ndihmonte për të ngushëlluar shpirtin tim duke më shëtitur
dy apo tri herë jashtë. Një herë më dërgoi përreth hotelit, dhe disa
herë të tjera më mori së bashku me shërbëtoret në rrethinë me taksi.
Ai më sqaronte përse anglezët nuk ishin të njëjtë si ne:
Ai thoshte, ‘ky është një vend i krishterë’. ‘Ata besojnë në Jezus
Krishtin si Bir i Perëndisë. Pa dyshim se ata e kanë gabim, sepse Zoti
kurrë nuk është martuar dhe si ka mundur të ketë Bir? Por edhe më
tutje ata janë ithtarë të Librit sikurse që jemi edhe ne. Myslimanët
dhe të krishterët ndajnë të njëjtin Libër.’
Kjo më ngatërroi. Si mund ta ndajnë Librin tonë dhe të jenë aq të
ndryshëm nga ne?
‘Ata kanë lirinë për të bërë shumë gjëra çfarë ne nuk i bëjmë fare’, tha
ai. ‘Ata e kanë lirinë për të ngrënë mishin e derrit dhe që të përdorin
stimulanse. Nuk ka distancë mes mashkullit dhe femrës. Ata
bashkëjetojnë pa qenë të martuar, dhe kur fëmijët rriten ata nuk
respektojnë të vjetrit. Por ata janë njerëz të mirë, janë të përpiktë dhe
kanë parime të mira. Ata e mbajnë premtimin kur e japin. Jo si
aziatikët.’
Babai ishte një autoritet në këtë subjekt. Ai punonte me të huaj tërë
kohën derisa eksportonte pambukun që ai e kultivonte në Pakistan.
‘Ne mund të dallojmë në religjion nga ta por ata janë popull i dashur,
njerëz që do të bëjnë shumë për ty dhe janë human’, përfundoi ai.
I peshova kontraditat e anglezëve – njerëz të këndshëm, që jetojnë në
një vend të butë, të gjelbër, me të reshura të shpeshta, Libri i të cilëve
i udhëhoqi në një liri të tillë. Sidoqoftë Libri ynë lidhej me të tyrin. Cili
ishte çelësi i këtij dallimi në mes nesh? Ishte shumë e thellë për një
vajzë 14 vjeç – e flaka tej pyetjen time nga mendja dhe fillova të
mendoj rreth shkuarjes në haxh për të cilën ne po hipnim në anije. Qe
shumë vite para se ndriçimi të vinte, dhe kur erdhi nuk do isha më në
gjendje të flakja aq lehtë pyetjen.

[Matrix]

Kapitulli 2. Haxhi

Një aeroplan i bukur i bardhë nga Pakistan International Airways
qëndronte si një zog në vendin e nisjes. Derisa po ngritja vigun tim
nga karroca ime, ndieja një sens të çlirimit që po lëshoja Anglinë. Kjo
vizitë kishte arritur së paku diçka, përfundimin e pasigurisë sonë. Tani
kishte ngelur vetëm një shpresë dhe ne po tërhiqeshim drejt saj me
një shpejtësi të madhe. Në ëndërrat e mia kisha parë veten të lahem
në dritë të pastër si diamanti dhe për mua tani ky ishte një vend i
panjohur megjithatë shumë i njohur – qyteti i shenjtë i Mekës, që çdo
mysliman apo myslimane dëshiron ta shoh së paku njëherë në jetë.
Në aeroplan ne kishim ulëset në ndarjen e klasës së parë, dhe sërish
unë rrija në mes të dy shërbëtoreve të mia, me Semën që vepronte në
mbështetje të anës sime të dobët në të majtë dhe Salimën e gatshme
për të marrë dhe sjellë gjëra për mua. Babai ishte gati dy ulëse para
prej nga vazhdonte edukimin duke udhëtuar:
‘Tani jemi duke fluturuar në 30.000 mijë këmbë lartësi në ajër’ tha ai,
kur aeroplani mbaroi ngritjen.
Pashë jashtë dritareve dhe ngela e mahnitur. Ne ishim në një botë
briliante të rrezeve të dritës dhe poshtë nesh ishte një kat i reve më të
buta në formë të valëve të pambukta, sikurse materiali për shtrojet e
nuses.
Salima dhe Sema po shikonin jashtë po ashtu – duke lënë nga një
bërtimë të heshtur:
‘Shikoni i tërë ky hekur fluturon në hapësirë’ ata habiteshin duke
përdorur një fjalor të përzier punxhabi dhe urdu, i ngarkuar me
akcent të rëndë xhang. Unë mezi e përmbaja qeshjen – ato ishin vajza
fshatarake të cilët po përjetonin një ngjarje të madhe.
Papritur aeroplani filloj të vërtitej poshtë dhe lart në ajër dhe unë
fillova të frikësohesha. Babai sqaroi që kishim goditur një gropë ajri:
‘Mos u shqetësoni. Çdo gjë është e sigurt’, na siguroi ai.
Kishte edhe pelegrinë të tjerë në aeroplan. Unë e dija që edhe në
valixhet e tyre sikurse ne kishte petka të bardha- ihrami, të cilin çdo
pelegrin duhej ta vishte për haxh, Pelegrimin.
Një herë, babai më kishte dërguar që të shikoja një film rreth haxhit.
Ishte për njerëz fetarë, që dëshironin të shkonin në Mekë gjatë muajit
të haxhillëkut, dhe i tregonte të gjitha zakonet me një ngjyrë të
mrekullueshme.
Mua më kishin mësuar tërë historinë e lindjes së religjionit tonë në
shkretëtirat e Arabisë. Pamja natyrore e këtyre ngjarjeve ishte aq e
njohur për mua sikurse pamja e dashur e shtëpisë dhe kopshtit tonë.
Stjuardesa, e cila qe e veshur në të gjelbër me një dopatta nën
mjekërr sa për sy e faqe, solli drekën por unë vetëm sa e gricmova.
Salima shikoi në ushqimin e prekur rrallë dhe tha me butësi:
Bibi-xhi, nuk do të hash për të mbajtur forcën tënde?
Unë tunda kokën. ‘Nuk jam e uritur’. Në të vërtetë unë po ndihesha
më shumë e sëmurë, pjesërisht nga lëvizjet e aeroplanit dhe pjesërisht
nga ekscitimi se çfarë shtrihej para. Nuk i thashë asgjë asaj prej
ndjenjave të mia të vërteta. Si do të mund t’i diskutoja me një
shërbëtore shpresat dhe shqetësimet që fluturonin nëpër mendjen
time si retë që ndiqnin njëra- tjetrën nëpër qiell?
Ne ndryshuam planet tek Abu Dhabi dhe iu bashkangjitëm peligrinëve
nga shume vende të largëta. Unë me interes studioja zakonet e tyre
që të zbuloja nga vinin. Mësuesja ime Razia e kishte bërë mirë punën
e saj. Unë isha në gjendje të identifikoja njerëzit nga Irani, Nigeria,
Kina, Indonezia, Egjipti… e gjithë bota dukej se lëvizte drejt Mekës.
Kishte një kërcitje në autoparlant. Në dy gjuhëra, anglisht dhe
arabisht, mikpritësi na tregonte që po i afroheshim Xheda-së dhe po
bëheshim gati të ateronim.
Një shenjë ndriçuese u ndez. ‘Duhet t’i lidhim rripat’ tha babai. Ne e
bëmë. Salima më ndihmoi kurse babai kontrolloi nëse ishte bërë si
duhej.
Jashtë dritareve të aeroplanit unë mund të shikoja shkretëtirën,
kodrat ngjyrë të përhimtë që kishin marrë formë gjysmëhëne për
shkak të një ere të ashpër, të ngrohtë; mund t’i shikoja malet në
horizont shumë milja në largësi, dhe pastaj një qytet që shtrihej
poshtë nesh, me ndërtesa të gjata dhe shumë rrugë. Mund të shikoja
lisat dhe kopshte të gjelbërta.
- Shiko’, - tha babai, -‘çfarë uji i bën shkretëtirës. Ka vetëm disa vite
kur sollën ujësjellësin nga Vadi Fatima.
Bëra me kokë. Në mësimet e mia kisha mësuar se si pasuritë e naftës
u kishin sjellur mjaft përmirësime njerëzve të cilët njëherësh ishin të
varfër dhe të prapambetur, duke jetuar në shtëpi baltash nëse ishin
bujq, apo në tenda beduinësh nëse ishin nomadë, duke kaluar pa
reshje me vite të tëra.
Aeroplani preku poshtë dhe atje për të na pritur qe një mik i vjetër i
babait, një sheik me një veturë të madhe shevrolet. Ky sheik kishte
tetë gra dhe tetëmbëdhjetë fëmijë që jetonin në villën e tij gjigante.
Trembëdhjetë nga fëmijët ishin vajza dhe pesë djem të vegjël. Unë
besoj që ai kishte edhe fëmijë të tjerë të martuar apo që studionin
jashtë. Ai kishte pusin e tij të naftës, që u mundësonte atyre një jetë
luksi. Përveç kësaj kishte tokë, bagëti si: deve, dhenë dhe dhi.
Kisha mundësinë të shikoja veprimtaritë e kësaj shtëpie të madhe
gjatë pesë ditëve të ardhshme, përderisa po përjetonim mikpritjen e
sheikut.
Sheiku më prezantoi, me radhë, me të gjitha gratë e tij – Fatima, Zora,
Rabia, Rukia….
- Nuk kam të preferuar- tha ai - Të gjitha gratë e mia janë të
barabarta.
E dija përse po e thoshte këtë, sepse Kurani e bën të qartë se njeriu
mund të martohet me më shumë se një grua, por, që duhet t’i trajtojë
të gjitha njësoj. Profeti, sigurisht, kishte disa gra, por një njeri i
zakonshëm, më ishte thënë, e ka shumë të vështirë të zbatojë
udhëzimet e tij rreth barazisë dhe paanshmërisë. Andaj poligamia nuk
qe inkurajuar shumë në shoqërinë tonë - porse këtu duket të ketë
lulëzuar dhe çdo njëri shikohet mirë me njëri-tjetrin rreth kësaj.
Vajzat e shtëpisë, më e vjetra që unë e konsideroja të ishte rreth 18
vjeç, u prezantua me mua me anë të përkthyeses, zonjës Belkize. Ato
erdhën në dhomën e grave, ku unë me shërbëtoret isha vendosur, që
t’më pyesnin rreth Pakistanit:
- A keni ju rrugë? Qytete? Çfarë hani ju? Çfarë perime kultivoni? A i
veshni këto lloj veshjesh tërë kohën?
Unë përgjigjesha aq sa mundja, dhe qesh e kënaqur kur shprehën
dëshirën të vizitonin Pakistanin dhe t’i shihnin të gjitha këto. Unë,
gjithashtu, i pyesja për jetesën e tyre: ‘Si jetoni këtu? Çfarë bëni tërë
ditën?’
Përgjigjja e tyre dukej të ishte ‘shumë e shkurtër’. Sheiku i mbante
gratë dhe vajzat në shtëpi. Vajzat të cilat ishin mirë të edukuara,
bënin pak përveç argëtimit. Ato kalonin ditën duke përfolur, shikonin
televizionin dhe lexonin pak në anglisht dhe arabisht. Sidoqoftë
dukeshin mjaftë të lumtura, me çdo dëshirë të plotësuar. Nëse do të
shkonin për të blerë, Belkizja do të shkonte me to dhe do të
manovronte me paratë ndërsa ato zgjidhnin çfarëdo që dëshironin.
Sa për gratë e sheikut, përveç blerjes (me ndërrime) apo vizitave në
spital me Belkizen ku mbështjellnin veten me burka të zeza, qoftë me
gjatësi të plotë apo ato turke, të ndara në mes, qëllimi kryesor i tyre
dukej se ishte të kënaqnin sheikun. Ato rrinin këmbëkryq në jastëk me
mbulesa ngjyrë kadifeje të qendisura në ari apo argjend. Kishte
minder përreth dhomës së madhe me dysheme mermeri por ato
preferonin më shumë dyshemenë. Ndonjëherë ato vishnin rroba me
stil perëndimor të përpunuara dhe shumë moderne të porositura nga
Anglia dhe Amerika, me xhevahirë të shtrenjtë. Ajri dukej i rëndë nga
parfumet, të stërpikura nga shërbëtoret.
Në mbrëmje para gjumit, unë kisha mundësinë të takoja babanë në
dhomën e qëndrimit, për të biseduar dhe krahasuar shënimet.
Sheiku, sipas babait tim, ishte 65 vjeçar, por lëkura e tij e lëmuar dhe
jo e rrudhosur fshihte vitet. Ai ishte një kombinim i udhëve të vjetra
dhe të reja – ai në veçanti parapëlqente jetën sociale dhe shoqërinë e
të tjerëve, duke i argëtuar ata dorëhapur dhe me zemërgjerësi. Ai
kënaqej duke pirë duhan me çaj të zi dhe me muzikë arabe dhe këtë e
bënte në çdo dhomë, që të mund t’i ndante kënaqësitë e tij. Unë
kuptova që kjo ishte tipike arabe. Çdo gjë brenda shtëpisë duhej të
ndahej me të gjithë, deshe ti apo jo. Unë megjithëkëtë nuk e kuptoja
muzikën arabe.
Kohët e ngrënies ishin momente shumë interesante, ku një qengj i
plotë piqej dhe i shërbehej shtëpisë, i ndarë për dhomën e femrave
dhe të meshkujve. Darkuesit hiqnin këpucët e tyre para se të shkelnin
në halitë shumëngjyrëshe persiane. Ata hanin të mbështetur në
jastekët e trashë të vendosur në formë rrethi. Një tabak i madh me
oriz me erëza dhe qengji që avullonte ishte i vendosur në mes, ndërsa
përreth kishte pjata me domate, oriz, sallatë, rrisqe të holla buke dhe
krem vanileje apo halvë. Të gjithë hanin vetëm me dorën e djathtë,
duke e shtrënguar orizin në grusht për ta bërë lëmsh, që ta fusnin në
gojë dhe pastaj grimconin copëzat e bukës.
Unë haja në dhomën time. Nuk mund të balancoja vetën nëpër ata
jastek dhe të haja para aq shumë syve kureshtarë. Por sheiku ishte
shumë i këndshëm, duke më lejuar që të bëja ashtu siç doja. Dhoma
ime ishte plot me orendi, si; një hali e bukur, disa lule të gjelbëra, një
dritare e bukur, rrethore në formë ombrelle, një pasqyrë e madhe dhe
një kthinë e banjos me toalet shpërlarës.
Mikpritja është një gjë që marrin me shumë seriozitet arabët. Buron
nga përkujtimet e vështirësive të fiseve për të mbijetuar në
shkretëtirat e egra, ku jeta e njeriut mund të varej nga të qenurit të
strehuar nga beduinët. Thuhej që në kohët e vjetra, një sheik i
shkretëtirës do të mikpriste një mysafir dhe do ta argëtonte për tri
ditë pa e pyetur fare për emrin dhe punën e tij. Ky sheik e mirëmbajti
traditën duke na mundësuar të shfrytëzojmë tërë shtëpinë e tij,
përfshirë edhe veturën dhe shoferin derisa qëndruam tek ai. Kjo
nënkuptonte qe ne mund të shikonim diçka nga qyteti i bukur i
Xhedasë.
Babai rrinte para me shoferin Qazi, të veshur në të bardha, ndërsa
unë vështroja nëpër dritaret e qytetit të mbuluara me perde. Ishte një
turmë e madhe e pelegrinëve, të cilët kishin zbritur nga anijet në
liman apo që kishin shfrytëzuar çdo fluturim për në aeroportin e ri.
Shoferi Qazi na i tregonte kontrastet në mes të së vjetrës dhe të resë –
një ndërtesë zyrtare dhjetë dyqanëshe përgjatë rrugës së mbretit ‘Abd
al - Aziz’ ku viheshin re gomarë të ngarkuar dhe makina të mëdha
amerikane. Ne pamë suqin, një treg në rrugë, ku njeriu do të mund të
blinte nga fasule kafeje deri në hali – edhe ujë të shenjtë të sjellur nga
Meka - dhe dyqanet që shisnin mall perëndimor. Ne pamë qytetin e
vjetër, me shtëpitë madhështore të tregtarëve, të vjetra me gurrëz të
gjatë, me ballkone të zbukuruara, nga të cilat gratë e haremit
vështronin poshtë në jetën rrugore, por të paparë nga ata poshtë. Në
kontrast të madhë ishin shtëpitë e reja me çmim të ultë të ndërtuara
në periferi të qytetit.
- Kur nuk kishte naftë kishte varfëri dhe probleme të shumta- theksoi
Qazi - por tani me naftë ne kemi ushqim të mirë dhe fëmijët tanë
mund të mësojnë.
U ndalëm në një vend për të shikuar se si nxjerrej nafta nga toka. Nuk
më pëlqente era e saj.
Ne e lamë sheikun për të udhëtuar në Mekë të ngushëlluar dhe mjaftë
të përkrahur, meqë ai insistonte që ne të merrnim makinën dhe
shoferin e tij. Babai e falënderoi atë me një fjalim të vogël:
- Ju keni treguar një zemërgjerësi dhe miqësi të ngrohtë për ta bërë
udhëtimin tonë më të lehtë.
Sheiku do ta kishte bërë këtë për çdo vizitorë të tij, por unë e dija se
ai e kishte bërë në veçanti për ne këtë, sepse ishte një mik i vjetër i
familjes sonë dhe partner biznesi me babanë, me interes për të blerë
dele dhe dhi të rritura, për të cilën regjioni ynë ishte i famshëm.
U nisëm shumë herët në mëngjes për të udhëtuar në Mekë, menjëherë
pas faljes, sepse donim që të kishim kohë edhe për të shikuar gjatë
rrugës. Autostrada e re katër linjëshe ishte shumë e mirë, dhe taksitë
e shpejtë, kamionët dhe autobuzët nguteshin, duke bartur grumbuj të
panumërt të pelegrinëve për udhëtim e katërdhjetë e pesë miljëshe
për në Mekë. Kishte edhe të tillë që ecnin në këmbë në mënyrë
trimërore, të përgatitur edhe të piqeshin kur dielli do ngritej lart, dhe
këtë jo sepse ishin të varfër por, po e ripërsëritnin udhëtimin e
Abrahamit, ku ai shikonte për një stehim për Hagjerën dhe Ismaelin.
Nuk do e pranoja, por gati që më vinte mirë që isha e gjymtë, vetëm
që të mos ecja në atë nxehtësi përvëluese nga dielli që po digjte. E
dija që kjo nuk ishte në frymën e haxhillëkut, sepse kërkonte një
nënshtrim të plotë dhe sakrificë, prandaj edhe nuk thashë gjë.
Qazi, shoferi ynë, i vënte në dukje kanionat e ujit përgjatë rrugës dhe
llambat elektrike të lidhura në shtylla për t’i ndriçuar udhëtarët:
-‘Mbreti e ka bërë këtë. Ai vetë vjen këtu me shërbëtorët e tij dhe
princeshën për të hapur haxhillëkun çdo vit, dhe ai ka përmirësuar
shumë objekte në vendin e shenjtë.
Pesëmbëdhjetë milja larg qytetit një shenjë na paralajmëroi ‘Zonë e
ndaluar. Vetëm myslimanët lejohen.’ Disa prej ushtarëve në pikat
hyrëse kishin armë, dhe ata po kontrollonin kalimet e njerëzve.
Shoferi bisedoi me ushtarët dhe atëherë na është lejuar të vazhdojmë
me makinën tonë.

Ne përparonim shumë ngadalë duke i kapërcyer kodrat nëpër një
rrugë të ndërprerë nga gurëzit, kaluam një turmë të adhuruesve të
veshur në të bardhë, të cilët po ndiqnin rrugën e Abrahamit pasi Sara
e dëboi gruan shërbëtore dhe të birin e saj.
Veshët tanë ishin të mbushur me zërin e lutjeve dhe këngëve fetare,
vargjeve nga Kurani i Madhërishëm dhe nga deklarimi:
‘Nuk ka Zot tjetër përveç Allahut dhe Muhamedi është i dërguari i
Allahut.’
Pastaj u sollëm rreth bregut dhe qytetit të shenjtë që ishte i bardhë
dhe ndriçonte nga rrezet e mëngjesit që kishin filluar të digjnin, dhe
unë gati sa pëlcisja nga pamja poshtë nesh. Shoferi e ndaloi makinën
dhe zëri i pelegrinëve shpërtheu nga buzët tona në një mënyrë të
themi jovullnetare:
‘Ja ku jam në shërbimin tënd, o Allah! Ja ku jam në shërbimin tënd; Ja
ku jam në shërbimin tënd; Nuk ka asnjë si ty; Ja ku jam në shërbimin
tënd; ty të përket lavdia, pasuria dhe zotërimi i botës. Nuk ka asnjë si
ty.’
- Qyteti i Muhamedit - tha babai - vetëm mendoni, profeti predikoi në
këto rrugë.
Një ndjenjë e çuditshme e qetësisë erdhi në mua. Të gjitha
shqetësimet për të ardhmen time u ngritën. Për një moment u ndjeva
si pelegrinët e tjerë, kërkoja një fuqi që nuk mund ta shihja, të
përjetshme dhe aq misterioze sa të shtatë kodrat që rrethonin qytetin

[Matrix]

Kapitulli 3. Uji i jetës

Kampi i haxhilerëve - apo pushimi i pelegrinëve ishte disa rrugë nga
xhamia Haram. Udhëheqësi ynë, Abdullai, të cilin e kishte gjetur për
ne miku ynë sheik, na mirëpriti tek hyrja. Ai dhe babai kapën duart
dhe u përqafuan.
Mirë se erdhët - tha Abdullai.
- Dhe për ty - tha babai, me këtë pranim shumë të lehtë të këtij arabi
si një vëlla dhe të barabartë, e cila në fakt ishte një cilësi shumë
karakteristike e haxhillëkut.
- Ju lutem hyni. Jeni të mirëseardhur në emër të Allahut- tha Abdullai -
E kam marrë letrën e shkëlqesisë, sheikut. I kam rregulluar dhomat
për ju….’ Më pas vazhduan bisedimet rreth qengjave për flijim. Babai
porositi dy për çdo person, edhe për shërbëtoret - gjithsej tetë.
Një dridhje e vogël e gëzimit më kaploi mua. Festimi i flijimit (Eid al
Adha) për nder të patriarkut Abraham, që ishte i gatshëm për të
sakrifikuar të birin e tij Ismaelin, ishte pika më e lartë e pelegrinazhit.
Babai siguronte që lutjet tona të kishin efikasitet të veçantë, me
gjakun e aq shumë qengjave.
Dhomat tona ishin të gjitha në rend dhe në të njëjtin kat. Kishim dy
dhoma së bashku me banjot, të furnizuara shumë thjesht dhe
17
zakonshëm, me charpais për të fjetur. Po mendoja me mallë për
shtrojet e mia të mbushura me pambuk mbi palung në shtëpi.
Shtrojet e leshta të qendisura me pe ne maje te tyre nuk ishin dhe aq
të përshtatshme, në veçanti derisa kthehesha me pjesën time të majtë
të paralizuar. Kjo megjithatë ishte e tëra rreth shkuarjes në haxh. Me
qindra mijëra njerëz do të takoheshin rreth Mekës çdo ditë, duke u
ndrydhur nëpër hotele dhe shtëpi mysafirësh, apo edhe duke fushuar
nën qiellin e hapur. Atje do të kishte pak rehati për këtë dhe jo
krekosje për ekspozimin e pasurisë. Babai sqaronte që e mira do të
humbiste nëse do të kishte një zë ankimi, nëse do të ishin të ashpër
dhe krenar, apo nëse ndonjëri do të humbiste kontrollin në të nxehtë
dhe nën këto kushte stresuese.
Një freskuese elektrike në tavanin e dhomës sonë largonte të nxehtin,
ajrin e dendur përreth, në përpjekje të pafrytshme për freski. Kishte
perde të blerta nëpër dritare, për të mos lejuar depërtimin e diellit
brenda, që ofronte një ndjenjë të lehtë i të të qenurit në një tenk të
peshqve. Veç kësaj kishte edhe roleta të holla metali nëpërmjet të cilit
mund të vështroja nga larg pamjen e minareve të xhamisë së madhe,
që drejtoheshin lart si gishtërinj.
Duke pushuar në charpain tim dëgjoja zvarritjen e pafundme të
sandaleve të lëkurës të mbathur nga pelegrinët. Zëri i tyre arrinte në
babelin e gjuhëve të huaja. Të gërshetuara nëpër përbërjen e zërit
ishin edhe këngët fetare hipnotike të vargjeve nga Kurani dhe Allahu
Ekber – ‘Allahu është më i madhi’. Një rrënqethje më thumboi. Të jesh
këtu ishte mirë, një përjetim i mjaftueshëm gjatë tërë jetës.
Shërbëtoret e mia e ndjen këtë po ashtu:
-“Sa fatlume jemi për të qenë shërbëtoret e tua dhe për të qenë në
Haxh’,- tha Salima, përderisa ajo dhe Selma më ndihmuan ta bëja
dushin e dytë për t’u freskuar gjatë ditës. Për ta ishte me të vërtetë
moment i veçantë sepse shumë njerëz të devotshëm përgjatë tërë
botës në këto momente kishin mall për të qenë këtu, por që për shkak
të kohës apo shpenzimeve nuk ia arrijnë. Haxhillëku do të merrte deri
në një muaj, nëse ata do të vizitonin të gjitha vendet e shenjta.
Babai kishte gjetur ca prej shokëve të tij tregtarë nga Lahora,
Ravalpindi, Peshavari dhe Karaçi, por për të gjithë nuk kishte më
biseda për çmimet rreth pambukut dhe grurit. Oh jo, këtu çështjet e
botës biejnë poshtë dhe po ashtu të gjitha dallimet e lindjes, origjinës
nacionale, arritjes, punës apo statusit. Në sallën e madhe të ngrënies
në kampin e haxhilerëve shërbëtorët uleshin për të ngrënë me
zotëritë e tyre dhe të gjitha diferencat mbuloheshin me Ihramin –
veshja e pelegrinëve. Meshkujt veshnin një çarçaf pambuku të pa
qepur të mbështjellur përreth gjysmës së poshtme të trupit, dhe me
një tjetër përreth krahëve. Të gjitha femrat kishin të veshur rroba të
bardha të gjata dhe të thjeshta, me koka të mbuluara dhe çorape të
bardha, por që ecnin të pambuluara. Duke ecur në hapat e profetit,
njerëzit kanë të njëjtën vlerë nën dritën e Perëndisë. Babai më kishte
thënë njëherë me një shprehje të seriozitetit më të thellë:
‘Një herë që të veshësh Ihramin, ti ke lënë jetën tënde të mëparshme
dhe ke hyrë në jetën e re. Në një mënyrë është mbulesa jote. Nëse
vdes në këtë veshje, do të shkosh drejt në qiell, pa u ndalur.’
Në rrugë, derisa babai shkonte për t’u falur në xhami kishte takuar
një shok të vjetër shkolle:
‘Attaullahu është këtu. Ai është një mysliman i vërtetë - jep lëmoshë të
varfërve në Pakistan. Dhe ai është shumë njeri fetar. Kjo është vizita e
tij e tretë.’
Dhënia e një pjese nga të hyrat e njeriut për ndihmë të varfërve, e
njohur si zeqat, është shtylla e tretë e islamit. Shtylla e katërt është
disiplina e agjërimit nga agu deri në perëndim të diellit përgjatë
muajit të nëntë kalendarik lunar – muajit ramadan. Është pas këtij
muaji kur taksat për të varfërit ose zeqati jepet.
‘Ti je shumë fetar po ashtu baba’ mendova. ‘sepse ti jep lëmoshë dhe
kjo është vizita e tretë po ashtu, dhe kush veç teje më ka mësuar mua
t’i them lutjet.’ Shikova në ballin e tij. Aty ishte qart e shënjuar ulja, e
quajtur mihrab, pas përkuljes së shenjtë në këndin që drejton kah
Meka në çdo xhami. Kjo vjen përmes prekjes së përsëritur të ballit në
tokë përgjatë ritualeve të faljes. Dikujt i duhet vetëm që të shikojë
këtë për të kuptuar njeriun e lutjes – dhe lutja është shtylla e dytë e
islamit.
Ditën e parë nuk dola fare jashtë por qëndrova duke u lutur dhe
lexuar Kuranin e Madhërishëm dhe përgatisja vetën për ditët e
ardhshme të vizitës në Qabe, që mund të jenë shumë të lodhshme në
të ngrohtë, duke u shtyrë nga shumë njerëz. Salima dhe Sema sollën
ushqim në dhomën time dhe qëndruan me mua.
- Ka aq shumë njerëz dhe më tutje është shumë qetë- tha Salima gjatë
mbrëmjes. Rrugët qenë të mbushura me pelegrinë, porse edhe më
tutje kishte aromë të një qetësie shpirtërore. Nuk kishte përshpejtime
tërbuese. Të ishe në këtë vend ishte njëjtë si parajsa – plotësimi i
dëshirave.
Kur myezini thirrte në mëngjes nga minaret e xhamive, të gjithë në
Mekë ndaleshin aty ku ishin duke u kthyer kah Qabja, simboli më i
lartë i unitetit për miliona myslimanë në të katër anët e botës. Ata
rrinin drejt, duart e hapur në çdo anë të faqeve duke u lutur ‘Zoti
është më i madhi’. Krahët e zbritur poshtë dhe dora e djathtë e
vendosur mbi krahun e majtë, mbi mesin e trupit për femrat kurse më
poshtë për meshkujt: ‘E tërë madhështia të përket ty o Zot! Dhe lavdia
të takon ty; i bekuar dhe i lartësuar është emri i yt Madhëria juaj; dhe
adhurimi ynë nuk i takon askujt tjetër përveç teje.’ Pastaj vijuan disa
prej lutjeve të tjera, Fatiha, disa vargje nga Kurani, pastaj Allahu
Akbar. Në këtë moment besimtarët përkuleshin nga ijet, duart në
gjunjë: ‘Sa madhështor është Zoti im, më i Madhi!’ Ata pastaj rrinin
drejt, duart anash: ‘Zoti e ndëgjon atë që e lavdëron atë; Zoti ynë
lavdia të takon vetëm ty.’ Pastaj duke thënë Allahu Akbar ata binin në
tokë: ‘ Madhështia i takon Zotit tim, më të Lartit’ (tre herë). Atëherë
do ngriteshin dhe do rrinin në pozitë të ulur; ‘o Zot!, më fal mua dhe
ke mëshirë ndaj meje.’ Ata binin në tokë sërish. Kjo ishte një rekat i
plotë e cila do të duhej të përcillej nga disa përsëritje të lëvizjeve dhe
lutjeve.
Si një person i sëmurë, unë i kryeja ritualet e shenjta me ndihmën e
shërbëtoreve të mia, uljen, përkuljen, apo mihrabin në shtrojen e
lutjes sime duke u drejtuar drejt Qabes.
Po zgjohesha nga gjumi nga një ëndërr mistike në dhomën time në
shtëpi apo isha me të vërtetë duke i thënë lutjet këtu në qendër të
botës? Një rrënqethje e thellë kaloi nëpër mua, një përjetim hutues.
‘Të jesh këtu o Zot mjafton edhe nëse nuk mund të eci.’ Të shikosh
vërtet me sytë e tu Shtëpinë e Perëndisë, të ndërtuar nga Abrahami,
ishte një dhuratë që dikush do të mund të jetonte për të tërë jetën e
tij.
‘Është e vërtetë ti ke jetuar 14 vjet si një person i gjymtë’ i thashë
vetës time’, ‘Por këtu ku besimi është më i forti, ku shumë lutje janë
në fokus, Perëndia do t’i dëgjon lutjet familjare dhe Muhamedi do t’i
kërkojë atij për të të shëruar.’
Kur unë mendoja për Perëndinë asnjë figurë nuk më vinte në mendje,
sepse kush mund të imagjinonte një qenie të përjetshme? Ai, i thirrur
me më shumë se nëntëdhjetë e nëntë emra në Kuran, ishte edhe më
tutje i panjohur. Nuk kishte asgjë humane me të cilën ai mund të
krahasohej, kështu isha e mësuar. Por buzët e mia lëviznin drejt
fjalëve të Fatihasë së mbajtur gjatë në zemër:
‘Vetëm ty të adhurojmë dhe vetëm te ti kërkojmë ndihmë,
Udhëzona për në rrugën e drejtë?
Në rrugën e atyre, të cilët i begatove me të mira …’
Për një jetë myslimane ekziston një rrugë dhe çdo individ është diku
në atë rrugë në mes të lindjes dhe vdekjes, krijimit dhe gjykimit. Unë
poshtu kisha hyrë në pelegrinazh në të cilën, edhe pse nuk mund të
parashikoja fundin, do të zgjaste deri në fund të ditëve të mia.
Të nesërmen në mëngjes të gjithë ishim të zgjuar para agimit, dhe pas
faljes dhe ngrënies së mëngjesit të hershëm filluam të ecim për në
Qabe. Babai kishte ndërmarrë çdo gjë të bartesha me karrocë
përderisa shërbëtorët e mia ecnin përgjatë saj, kurse ai me hapa të
mëdhenj ecte para. Shumë të sëmurë dhe të vjetër barteshin në këtë
mënyrë. Unë rrija e mbështetur duke përjetuar skenën, e cila ishte një
prej kënaqësive më të mëdha, derisa mijëra burra dhe gra të të gjitha
moshave dhe nacionaliteteve ecnin drejt shtëpisë së Perëndisë. Unë
asnjëherë në jetën time nuk kisha parë aq shumë njerëz në një vend,
aq të fokusuar në një objekt – as edhe në Lahore apo Ravalpindi, kur
babai më merrte në makinën e tij, as edhe në Londër. Fluksi i njerëzve
lëviste përpara, me një qëllim, me një përfundim, duke u lutur derisa
ecnin, apo duke recituar vargje ritmike.
Muret e jashtme masive përshkonin portat e shumta, që rrethonin
xhaminë e vjetër Haram. Para se të hynim ne duhej t’i nënshtroheshim
një kontrolle trupore nga meshkuj dhe femra të stacionuara tek
portat. Babai më kishte paralajmëruar për këtë:
- Është thënë që të pabesët kanë tentuar më shumë se një herë të
depërtojnë në vendet tona të shenjta për të bërë djallëzi, dhe për t’i
ndotur ato.
- Çfarë u ndodhi atyre baba?’ - pyeta me frikë.
- Oh më merr mendja se janë pushkatuar’- tha ai. U drodha nga
dënimi, por ndjeva që kishin merituar, për shkak të fyerjes.
Hymë në arenën e madhe, të dominuar nga minaret e larta. Në qendër
të kësaj qëndronte xhamia, e filluar në shekullin e VIII dhe tani e
zgjeruar sa për të pranuar me mijëra adhurues. Grupi ynë kapërceu
qilimet me këpucët në duar që i lamë në shkëmbim me biletat e
numëruara. Pastaj kaluam nëpër një portë për tek sheshi i brendshëm.
E gjetëm vetën në një hapësirë të hapur gjigante, në qendër të së cilës
qëndronte graniti i madh në formë kubi me pëlhurë mëndafshi të zezë
të zbukuruar me ari nga emrat e Perëndisë.
I tërë vendi i hapur ishte në të bardhë nga mijëra e mijëra njerëz, të
gjithë të kthyer me fytyra drejt Qabes. Përreth Qabes njerëzit ecnin
apo vraponin në drejtim të kundërt me akrepat e orës.
Shtigje të shumta të mermerta rrezatonin nga qendra. Ne ecëm në
njërën prej tyre dhe arritëm në një pjesë rrethore ku më transferuan
në palkin-in e drurit apo vigun e bartur nga katër burra të fuqishëm,
derisa u përfshim në turmën që sillej rreth figurës. Rreth Qabes
kaluam tri herë duke vrapuar, katër herë duke ecur, kurse unë ulur në
palkin-in tim si një pjesë e shkumës në një majë të malit. Çdo herë që
kalonim gurin e zi, të vendosur aty nga Muhamedi me duart e tij, në
skajin veri-lindor ne ngrinim duart dhe bërtisnim Allahu Ekber – ‘Zoti
është më i madhi’. Ishte pak e papërshtatshme për mua dhe unë
shikoja te babai me shqetësim, por ai dukej se ishte i pavëmendshëm
nga të nxehtit, nga shtypja e turmës dhe jokomoditeti. Të ishte këtu,
qe e gjitha, që ai dëshironte.
Në rrethin tonë të fundit ne gjetëm vetën tek guri i zi. Mbaj mend që
më ishte thënë se ky qe një gur, i cili i ishte hedhur Adamit nga
Perëndia. Ishte një simbol i fuqishëm i besimit tonë, i prekur nga
Perëndia, Adami dhe Muhamedi. Bartësit e mi na shtyen para dhe e
ulën palkin-in tim. Më ndihmuan të përkulem para për të puthur gurin
e zi. Ishte i rregulluar me argjend dhe i parfumosur. Unë i mbylla sytë
duke rënë në kontakt me profetin. Guri nuk dukej aspak si një gur.
Ishte i ngrohtë në buzët e mia dhe rreth meje kishte një ndjenjë
paqeje. Thashë ‘të lutem më shëro dhe të tjerët po ashtu.’
Por asgjë nuk ndodhi. Salima dhe Sema më tërhoqën drejt dhe ne
kaluam. Unë e mbaja kokën ulur, për të mënjanuar vështrimin
brengosës të babait. Pastaj lëvizëm tek vendi i lutjes së Abrahamit dhe
ofruam një lutje për dëshirën tonë më të përzemërt. ‘Të lutem më
shëro thashë.
Rituali i ardhshëm ishte për të vrapuar në mes të Safas dhe Marvas,
dy kodra të vogla brenda xhamisë së madhe, rreth gjysmë milje larg.
Thuhet që Hagjerja dhe Ismaeli janë të varrosur nën këto bregore.
‘Qenka një lojë e mirë’ mendova, por e mbajta për veten time. Qeshja
nuk do të funksiononte këtu sepse gjithë të tjerët do e merrnin shumë
seriozisht. Kalova prapa tek karroca për të përparuar përgjatë
shtigjeve të mermerta në mes Safas dhe Marvas shtatë herë, duke
gjurmuar lëvizjet e Hagjerës derisa kërkonte ujë për të birin e saj
Ismaelin pasi ishin përjashtuar. Sipas traditës thuhet që Perëndia hapi
një burim të ujit aty afër, abb-a Zamzam (uji i jetës). Njerëzit e blenin
ujin dhe pinin nga gotat e metalta. Babai pa që po pinim dhe bleu një
termos uji të ndahej në kampin e haxhilerëve. Pak nga uji do të
kthehej prapa në Pakistan, kurse pjesa tjetër ishte për mua që të
lahesha me të.
Këto rituale morrën pjesën më të madhe të ditës, pa ushqim dhe
pushim dhe pastaj u kthyem në kampin e haxhilerëve për të pritur
ngjarjen e ardhshme. Kjo ishte një ecje për në Arafat, një vend rreth
shtatë milja larg Mekës ku myslimanët thonë se Perëndia kishte
sprovuar Abrahamin për të flijuar të birin e parëlindur Ismaelin. Kur
Perëndia pa bindjen e Abrahamit ndali flijimin dhe në vend të tij
siguroi dashin e zënë në shkurre si zëvendësim. Mendoj që vizituam
dhe Minën dhe në rrugë për atje dhe prapa, hodhëm gurë në të tri
shtyllat, që përfaqësojnë djallin i cili tundoi Abrahamin, që të refuzojë
flijimin e të birit të tij. Çdo kush qeshte tek shtyllat e shëmtuara
derisa hidhnin gurë apo këpucë. Të hedhësh këpucët ishte një fyerje e
madhe.
Pastaj ne shkuam tek vendi i flijimit, menjëherë jashtë qytetit, dhe
qëndronim në rresht derisa arritëm kasapin, që dinte për qengjat tanë.
Ai mbante thikën me një dorë dhe qengjin në tjetrin dhe unë vendosa
dorën time tek thika, kurse kasapi bëri therrjen. Gjaku rrjedhte nga
qafa e qengjit nëpër koritë duke u përpëlitur dhe dridhur sikur të
donte të largohej nga aty. Nuk ndjeva asgjë për qengjin – vdekja e tij
po përmbushte urdhërin e flijimit. Pastaj një kasap tjetër erdhi dhe
morri qengjin mënjanë dhe hoqi lëkurën e tij. Ne nuk mund të rrinim
që të shikonim therrjen e të gjithë qengjave nga rreshtat që ishin
shumë të gjatë, por e tëra ishte shumë mirë e rregulluar. Qengjat tanë
do të kontrolloheshin dhe do të ofroheshin më vonë. Ne shikonim
derisa njerëzit e tjerë vinin në vendin tonë për të ofruar qengjat, dhitë
apo devetë e tyre. Babai tha se deri në gjashtë veta mund të ndanin
flijimin e devës. Unë isha e kënaqur që nuk qëndruam më gjatë për të
parë therrjen e devës.
E dija çfarë do t’i ndodhte mishit. Babai më kishte treguar:
‘Një pjesë e saj shkon për të varfërit – ata hanë mirë gjatë haxhillëkut.
Një pjesë do ta hanim ne në kampin e haxhilerëve. Shumë prej saj do
të digjej. Nuk mund të mbahej dot në këtë të nxehtë.
Pelegrinët qëndruan në Mina edhe për tri ditë, dhe në ditën e dytë
rifilloi veshja e zakonshme, duke i bërë rrugët e ngrohta e të
pluhurosura të lulëzojnë nga ngjyra briliante e kostumeve të
nacionaliteteve. Meshkujt i rruanin kokat e tyre apo prenin flokët
shumë shkurtë, dhe gratë i kishin po ashtu të prera së paku për një
inç. Çdo kush i uronte njëri-tjetrit ‘Urime haxhillëkun’. Këto ishin ditë
të festimit me miqtë e vjetër e të rinjë. Qe po ashtu një kohë e
bisedimeve rreth ndryshimeve dhe pajtimeve me të tjerët.
- Bota do të ishte një vend më i lumtur po të mbanim frymën e
haxhillëkut për pjesën tjetër të jetës tonë’, - tha babai im.
Ne megjithatë, nuk qëndruam në Mina për shkak të paaftësisë sime,
por u kthyem në kampin e haxhilerëve. Menjëherë pas kthimit, u ula
në vaskë në banjon e thellë, e ndihmuar nga Sema, duke i recituar
lutjet derisa Salima derdhte ujin nga Zemzemi mbi mua nga një kovë
plastike.
Unë me të vërtetë prisja në atë moment të shërohesha, që kjo paralizë
që kisha të hiqej. Por në fakt asgjë nuk ndodhi. Trupi im edhe më tutje
ishte i rëndë si plumbi. Zemra ime ishte edhe më e rëndë ndërsa
shërbëtoret e mia më ngritën dhe më veshën.
Për një kohë të shkurtur, babai im, që po priste në dhomën tjetër,
duke më paramenduar të eci nëpër derë me dy këmbët e mia, erdhi
për të më takuar.
-‘Sot nuk ishte vullneti i Allahut. Por ne nuk do të humbasim shpresën.
Perëndia është më i madhi’ - tha ai, dhe pastaj u largua në mënyrë të
qetë.
Pas këtyre ritualeve shumë prej haxhilerëve do të ktheheshin në
shtëpi, për të qenë të respektuar në vendet e tyre. Disa njerëz në të
vërtetë edhe do të vendosnin para emrit të tyre titullin haxhi apo të
vendosin në dyqanet e tyre shenjën për të treguar se janë të
ndershëm.
- Unë do të doja të besoja për disa prej tyre’,- tha babai, duke aluduar
thjesht me një buzëqeshje.
Shumë si ne, vazhdonin për Medinë, qyteti i dytë për nga rëndësia për
myslimanët, 250 milja larg, ku jetoi Muhamedi për 10 vjet pasi qe
larguar nga Meka dhe ku themeloi islamin më 622, duke filluar erën
muslimane. Ai jetoi këtu pjesën e fundit të jetës së tij, dhe ne donim të
shihnim përmendorën e tij. Shumë tregime që më rrënqethnin si
fëmijë silleshin rreth këtij qyteti.
Xhamia në Madni qe madhështore. Ne ecnim në qilimin e trashë dhe
të bukur dhe paguam nderimet tona në varrin e Muhamedit. Ishte i
mbuluar, i mbështjellur me qilim dhe i rrethuar me qelq. Njerëzit
ecnin përreth dhe puthnin varrin nxitimthi nëpërmjet qelqit. Ata po
ashtu hidhnin aty para dhe kurora me lule. Kujdestarët i merrnin ato
dhe dekoronin varrin me to.
Njerëzit uleshin përreth oborrit dhe këndonin këngë fetare. Meqë
babai ishte Pir ai pyeti nësë ishte e lejuar t’i afrohesha varrit të
Muhamedit. Kujdestarët e hapën derën për mua dhe unë u ula pranë
derës në karrocë për dy apo tre minuta duke u lutur. Ishte një përvojë
e mahnitshme. Ne vizituam edhe varret tjera në afërsi, pastaj
mbaruam duke parë kopshtin e hurmave të Fatimes. Muhamedi e
kishte bërë për vajzën e tij. Ne blemë një shportë me 15 kilogramë
hurma (shumë të shtrenjta) për të ndarë me familjen në shtëpi.
Në Medinë u përshëndetëm me Qazin dhe babai i dha atij pak
bakshish si dhuratë në një zarfë. Ai ishte i këndshëm dhe shumë
ndihmues, dhe duke i përcjellur përshendetjet tona, ne u ndjehëm keq
se ai do të duhej të kthehej prapa me makinë për në shtëpinë e
sheikut.
Nga Medina ne fluturuam në Bethel Mukudus (Jerusalem), të cilin e
gjetëm plot me pelegrinë të tre besimeve; myslimanë, hebrej dhe të
krishterë. Pelegrinazhi ynë, që ndryshon kohën çdo vit, nga dhjetë
ditë sipas hënës, këtë vit përputhej me Pashkën hebreje dhe ato
krishtere. Xhamia në Jerusalem quhej Al-Masxhid al-Aga, xhamia më e
largët, drejt së cilës Muhamedi lutej para se Meka të bëhej qendra e
tij.
Kubja e Shkëmbit menjëherë pranë saj, është e lidhur me Abrahamin.
Davidi e bleu kurse Solomoni e ndërtoi tempullin e tij këtu, të cilin Titi
e shkatërroi, dhe këtu profeti Jezus ecte dhe bisedonte. Sot hebrenjtë
vajtojnë pranë murit të mbetur për lavdinë e humbur.
Ne qëndruam vetëm për një natë në një vend afër Kubes së Shkëmbit,
por unë nuk e vizitova, sepse ndihesha shumë e shqetësuar për shkak
të mos shërimit tim.
Ditën e nesërme vazhduam për Karbala, në Irak, për të shikuar ku nipi
i Muhamedit, Hyseini, familja e tij dhe shërbëtorët, që përbëheshin
prej 72 njerëzve, qenë të varrosur. Kjo qe një ngjarje e një beteje të
tmerrshme, ku Hyseini dhe 72 shërbëtorët trima shkuan kundër
Kalifit Yazid i Sirisë, dhe u martirizuan. Që atëherë myslimanët shiitë
e kanë përkujtuar çdo herë përvjetorin e vdekjes së tij, me parakalime
vajtuese nëpër rrugë ku burra dhe djem do të shkonin duke
fshikulluar veten e tyre. Në muajin Muharrem njerëzit do visheshin në
të zi dhe asnjë, si në qytetin Xhang, nuk do të paramendonte për
ndonjë ceremoni familjare.
U lutëm për shërim në Qerbela, por asgjë nuk u dha. Ne ishim në
pelegrinazh për një muaj dhe tani po vinte koha të ktheheshim prapa.
Dhe derisa po prisnim aeroplanin për Karaçi, babai shikoi në mua:
- Zoti është duke të sprovuar ty dhe mua. Mos u bëj e pashpresë.
Mbase në një periudhë të jetës sate do të shërohesh.
Babai i mirë, i dashur, aq i durueshëm dhe besnik, po provonte të më
inkurajonte, dhe këtë ia arriti. Besimi im i venitur u përtëri.
I thashë: - ‘Mirë. Nuk do jem e pashpresë. Do t’i jem besnik profetit
dhe Zotit.’ - Dhe pastaj qesha për të treguar që nuk ishte problem
shkuarja ashtu siç edhe erdha.
Ai u ndal dhe më puthi.
- Unë e prisja këtë nga ti - tha ai.
Edhe shërbëtoret po ashtu pëshpëritën: Bibi, vetëm prit ndaj Zotit.
Kështu ne fluturuam prapa në Lahore, përmes Karaçit, duke ndjerë që
një bekim i veçantë kompenzues do të më vinte për shkak të
pelegrinimit, por e vetëdijshme që duhej të prisnim kohën e Zotit për
t’u zbuluar. U takuam me familjen tonë në aeroport , dhe me
shërbëtorët tanë. Ata sollën kurora të luleve të portokallit me erë të
këndshme dhe lule të verdha marigoldi për të vënë rreth qafës. Të
gjithë ata na prekën dhe thërritën Allahu Ekber, sepse ishte bekim për
të prekur një haxhi. Ata shikuan në mua, ende e gjymtë, por nuk bënë
koment.
Babai u tha vëllezërve dhe motrave të mia:
- Perëndia nuk është një Perëndi i padrejtë. Duhet të kemi durim për
të pritur kohën e Perëndisë.
- Ashtu është. Motra jonë duhet të ketë durim për të pritur.
Ne kaluam natën në Lahore në një shtëpi përdhese të familjes sonë
dhe udhëtuam prapa të nesërmen në një konvoj makinash, duke u
përshëndetur nga pjesa tjetër e familjes me një mikëpritje të ngrohtë.

[Matrix]

Kapitulli 4. Dasma

Të kthehesh nga haxhillëku ishte aq emocionuese sa dhe të shkosh
atje.
- Më lerë të të preki - tha Samina, duke dashur të dëgjoj sërish dhe
sërish, të gjitha që ne kemi parë dhe bërë. Çdo herë ishte kështu sa
herë që pelegrinët ktheheshin nga Meka. Turmat e njerëzve do të
vraponin për tek stacioni duke bërtitur ‘Ja Muhamed’ dhe ‘Ja resul
Arbi’ dhe do provonin për t’i prekur haxhillerët, derisa ata po zbrisnin
nga treni nga Karaçi. Për këtë arsye ata do të marrin pak nga bekimet
falas që të tjerët i kishin fituar me një çmim aq të lartë.
Kënaqësia zgjati një muaj, gjatë së cilës të afërmit do të udhëtonin
nga larg dhe afër, dhe njerëzit e qytetit vinin po ashtu, me dhurata të
vogla – dhe kjo ishte në fakt një traditë pas ardhjes në shtëpi. Të
afërmit dhe miqtë e veçantë merrnin shishet tona me ujë të jetës nga
burimi Zemzem. Një shishe i takoi maulvisë, i cili vinte për të
diskutuar Kuranin dhe Hadithin me babanë për shumë orë çdo javë.
Sa për mua, çdo kush thoshte; ‘Zoti të bekoftë’, por me një kuptim të
ri tani meqë isha bërë haxhe. Në fakt, ajo që të gjithë donim, ishte
shërimi im, por kjo nuk u realizua. Nëse do kishte emocione kriticizmi
rreth kësaj, asnjë nuk afrohej. Ata të familjes thjesht psherëtinin dhe
më puthnin duke thënë:
- Zoti do të të shëroj në të ardhmen, Bibi-xhi. Ne duhet t’i përkulemi
vullnetit të tij.
Andaj edhe pse kishte një pikëllim të vërtetë në zemrën time, për
shkak të dështimit të qartë të qëllimit tonë, në një mënyrë tjetër
kishte një rritje. Kam parë më shumë se disa në qytetin tonë, ku
njerëzit do të kursenin tërë jetën e tyre dhe më tutje të mos kishin
para të mjaftueshmë për të shkuar në pelegrinazh. Ky intensitet i
ndjenjave që kisha përfituar në Qabe ngeli me mua, duke më bërë
turbullsisht të vetëdijshme që për disa kjo ishte një udhëtim – sikurse
‘udhëtimi i zemrës’ i sufive – për të cilët shkuarja në haxhillëk ishte
një simbol i jashtëm. Caku i këtyre udhëtarëve ishte domosdoshmëria
për t‘u nënshtruar plotësisht ndaj vullnetit hyjnor – islam do të thotë
‘nënshtrim’. Unë nuk do të isha futur mjeshtërisht - kisha 14 vjeç,
megjithatë më kujtohet sesa fuqishëm rritej siguria në mua që të rrija
larg çdo gjëje që do të më ndotte për të përkushtuar vetën më shumë
e më shumë ndaj lutjes.
Kur ezani ndëgjohej, përkulja ime ishte me një qëllim të qartë, kur
lutesha mbi qilimin dhe të kthyer kah Qabja e Salima duke më
ndihmuar. Nuk qe vetëm sepse isha e mësuar, por që ndieja nevojën.
Në kohë të ndryshme gjatë ditës, duke mos ditur për një mënyre tjetër
të ofrimit të lutjeve të zemrës sime për një prekje shëruese, unë
lëvizja me gishtat e mi kokërrzat e tespive të sjellura nga Medina,
duke përsëritur fjalën Bismillah (emrin e Zotit) me çdo kokërr. Por
duke mos kuptuar në asnjë mënyrë vullnetin e Perëndisë në esencë,
dhe duke mos patur ndonjë përmirësim në këtë aspekt, unë vazhdoja
të lutesha me lutjet e mia mekanike, dhe dukej se do të vazhdoja ta
bëja edhe gjatë pjesës tjetër të ditëve të mia.
Pas gjithë kënaqësisë së atij muaji pas kthimit tonë, korriku ishte më i
qetë. Mendoj që babai qe i dëshpëruar për shkakun tim. Papritmas ai
tha ‘Le ta bëjmë një dasmë.’
-‘Oh babi’, do të kisha kërcyer me gëzim. Unë i doja dasmat. Një prej
kujtimeve më të hershme, në mos më e hershmja, qe dasma e motrës
sime të madhe ndaj një kusheririt tim kur isha katër vjeç. Anis Bibi qe
14 vjeç në atë kohë.
Mbaj mend veshjen e kuqe që kishte përgatitur ajo për mua, me të
njëjtin material dhe ngjyrë si të saj. E saja ishte mjaft e stolisur me
ari, dhe mbante xhevahirë të pastër në flokët e saj, me një kurorë të
mbuluar me perla. Në dorën e djathtë kishte pesë unaza të lidhura me
punxhangla për bylyzyktë përreth nyjës së saj, dhe mbi të gjitha një
duppata, e bërë nga pëlhura më e mirë e mëndafshtë. Unë rrija në
gjurin e saj gati tërë kohën, ndërsa ajo më mbante shtrëngueshëm
dhe më mbronte, më përqafonte sikurse unë ndonjëherë që përqafoja
kukullën time. Kur maulvi hyri brenda për t’i thënë fjalët e martesës
mbi të, unë e ndieja atë të dridhej dhe ia përkëdhela faqen nën velin e
saj për të shikuar nëse ishte lagur nga lotët.
Të gjithë mysafirët meshkuj ishin me dhëndrin në derën tjetër, dhe të
gjithë femrat me ne. Dhëndrri sipas traditës sonë, nuk kishte parë
asnjëherë fytyrën e nuses së tij, vetëm kur ishin të rinj dhe të
panjohur, por kjo nuk prishte punë. Ai do ta donte atë. Çdo kush e
donte Anis Bibin, që aq shumë ngjasonte me nënën tonë të vdekur.
Ishte një dasmë e madhe. Disa prej njerëzve të lartë erdhën. Kishte
shumë dhurata. Paja që ne çuam ishte e pasur dhe duhet ta ketë
varfëruar babanë. Njëzet e një përqind e çdo gjëje shkoi në shtëpinë
e re të Anis Bibit së bashku me paratë, arin, dhuratat për të afërmit e
dhëndrit…një fat. Çdo kush thoshte që ishte dasma më e mirë që
kishte parë qyteti.
Kur Anisa erdhi për t’u përshëndetur me mua, unë iu ngjita dhe fillova
të qaj me dënesë. Ajo ishte nëna që unë njihja.
- Do të vijë për të të vizituar shpesh - tha ajo. Në fakt ajo do të kthehej
të nesërmen siç ishte zakoni ynë, për të qëndruar në shtëpinë e
prindërve edhe për disa ditë para se të vendosej me ata të burrit. Do
të kishte vizita shkuarje- ardhje për ca kohë, derisa të rinjtë do të
konsideroheshin mjaft të pjekur për të rregulluar jetën nën
udhëheqjen e tyre.
Dasma e Shafdar Shahut u bë bë në shtëpinë e nuses, dhe ishte e
kundërta me atë të Anisit. Gratë tona nuk morën pjesë. Ne pritëm
derisa ata sollën nusen Zenibe prapa tek ne të nesërmen, me
dhuratën e tyre madhështore. Ajo qëndroi dy ditë dhe pastaj u kthye
tek shtëpia e prindërve të saj për një javë. Çifti ishte i fejuar që nga
fëmijëria por që nuk kishin parë asnjëherë njëri-tjetrin, siç ishte
zakoni, ndonëse gjërat tjera ishin të ndryshuara. Nusja qe më e vjetër,
18 vjeç në atë kohë. Ajo qëndroi me ne derisa Safdar Shahu përfundoi
studimet e biznesit në kolegjin amerikan, para se të shkonte në biznes
në fabrikën e bagazhit në Lahore. Pastaj ata shkuan për të jetuar në
Samanabad dhe kishin një shtëpi të mirë të tyren.
Mua më pëlqente ta shihja atë të rrinte me ne. Ajo kalonte kohë me
mua në dhomën time, apo rrinte me mua në ulësen lëkundëse në
kopsht në pjesën e femrave. Atje unë luhatesha çdo ditë kur koha
ishte e përshtatshme, rrija në mes të trëndafilave dhe bizeleve me erë
të këndshme, pemëve të portokallit dhe mangos, dhe të qetësohesha
nga spërkatjet e shatërvaneve të vegjël.
Derisa ne ishim atje kopshtarët qëndronin mjaft larg, dhe një linjë e
padukshme na ndante me ta.
Pas kësaj, me një rrjedhë të shpejtë, Samina qe martuar dhe kaloi për
të jetuar në qytetin satelitor, Ravalpindi, me familjen e burrit të saj.
Pastaj qe radha e Alim Shahut. Ai sapo kishte diplomuar në juridikë
dhe shkoi për të jetuar në Samanabad me nusën e tij të re duke u bërë
dhe zyrtar i bordit të karburantëve.
Martesa ime natyrisht qe e pamundur. Ne e liruam kusheririn tonë
nga fejesa dhe ai u martua me një vajzë shumë të mirë kusherire nga
ana tjetër e familjes.
Në këtë mënyrë unë dhe babai ngelëm në shtëpi dhe aty filloi një
periudhë e çmuar e jetës sime, ku kisha shoqërinë e tij në një mënyrë
shumë më të afërt se më parë. Të gjithë fëmijët e tij ishin shpërngulur,
dhe ai ishte shumë më i qetë në mendjen e tij. Kur do të vinte koha
për të dhënë llogaritë e tij para Perëndisë, ai nuk do mbahej në kishte
dështuar në detyrën e tij. Në mes nesh ekzistonte një lidhje shumë e
thellë, e përbërë nga dashuria familjare dhe besimi fetar. Frymëzimi
dhe shembulli ynë vinte nga babai.
Ka edhe dy anëtarë tjerë të familjes sonë që nuk i kam përmendur.
Xhaxhai dhe tezja. Ata kishin arritur pas ndarjes në vitin 1950, një vit
para se unë të lindesha. Shumë njerëz kishin ngelur pa shtëpi nga të
dy anët dhe babai, siç ishte detyra e tij lajmëronte në të gjitha gazetat
për çdo familje Sajedi në atë pozitë të vinin përpara.
Në kohën e duhur, ky çift mbërriti nga Karaçi dhe u bë pjesë e familjes
sonë. ‘Xhaxhai’ u bë ‘vëlla’ i respektuar dhe qe i ndihmuar nga babai
im për të filluar një biznes të vogël tregtie me shumicë. ‘Tezja’
ndihmonte në mirëmbajtjen e shtëpisë, pasi nëna ime kishte vdekur,
dhe në përkujdesjen për mua.
Mua më pëlqenin ata – ishin të mirë dhe të sjellshëm – dhe qesh
shmangur nga zbrazëtia e shtëpisë nga dy fëmijët e tyre, djali 12 vjeç,
dhe një vajzë që ishte tetë vjeç.
Tezja ishte një grua zemërmirë, shumë mirënjohëse për çatinë mbi
kokën e saj, por e munduar nga vuajtjet që familja e saj kishte
përjetuar në lindjen e kombit pakistanez.
‘Ishte e tmerrshme, e tmerrshme. Kam parë vëllanë tim të vritej para
syve të mi…oh, ju nuk mund të paramendoni se si kemi vuajtur. Ata
dogjën shtëpinë tonë…’ dhe këtu ajo ndërpriste, e mbizotëruar nga
dhimbja.
Gradualisht kjo përvojë e hidhur mori rëndësi të dorës së dytë ndaj të
ardhmes së shkelqyer që hapej për fëmijët e saj. Vajza e saj edukohej,
sikurse djali i tyre. ‘Ajo do bëhet doktoresh’, thoshte tezja me krenari.
‘Abazi do të shkon në ushtri.’
Këto ishin profesione të respektuara. Drejtimet moderne në edukim
prodhonin probleme, në veçanti për vajzat. Çfarë mund të bënin ato?
Ishin vetëm disa profesione të hapura për femra, disa prej të cilave,
veçanërisht nëse do jetonin në qytete të mëdha, do të fitonin ide që do
të binin ndesh me traditën, e që ishte me interes t’i shihje vajzat e
martuara dhe në shtëpitë e tyre sa më shpejtë të ishte e mundur.
- A mendon edhe ti ashtu - tha tezja.
Tërhoqa vetën prapa nga meditimi im. Mbase ashtu - thashë unë.
- Oh në të vërtetë po - tha tezja - vajza ime duhet të përfundojë
studimet e saja, dhe të kualifikohet si doktoresh. Mendo sa e
dobishme do të ishte kur të martohet dhe fëmijët e saj të jenë të
sëmurë.
Nuk ia zija për të madhe që s’ndalej së foluri në këtë mënyrë, ndoshta
për një orë e shtrirë. Qe me të vërtetë e nevojshme për të bërë vetëm
një koment dhe për të mbajtur vazhdimin e rrjedhës. Ishte një argëtim
i padëmshëm për të ndonëse mua më mundësoi të mendoja për diç
tjetër.
Xhaxhai dhe tezja më kursyen shumë nga shqetësimet dhe vajtimet që
i bëja me shërbëtoret, sepse në çdo shtëpi ne kishim një numër të tyre
dhe për të cilët duhej të kujdeseshim, edhe për mirëqenien e tyre ne
ishim përgjegjës.
Salima ishte me mua që kur isha shtatë vjeç. Ajo ishte një vajzë e
turpshme fshatare në moshën 14 vjeçe kur filloi të kujdesej për mua.
Derisa rritesha, asaj iu ofrua edhe një ndihmëse, Sema, e cila vinte
nga e njëjta familje.
Ne kishim dhe shërbëtorë të tjerë të organizuar për ne nga munshi
apo nëpunësi, nga zyra e tij, afër hyrjes së parme të shtëpisë. Ai
merrte urdhërat çdo mëngjes nga babai. Ai shikonte që blerjet të jenë
bërë, që menytë të jenë rregulluar t’i përshtaten rastit, që gjërat të
jenë porositur, që letrat të shkonin në postë, që vizitorët të jenë të
pranuar në mënyrë të duhur, që llogaritë të kishin vëmendjen dhe që
një llogari e duhur e kujdestarisë së tij të ishte kryer çdo javë.
Duke e zvogëluar zingjirin e urdhëresës, por me një karakter të
dukshëm ishte çokedari, rojtari. Kur vizitorët i binin ziles tek porta
ishte përgjegjësi e rojtarit për të kuptuar çfarë punë kishin ata me ne,
dhe nëse i gjykonte të ndershëm i çonte ata tek nëpunësi, i cili do t’i
përcillte pastaj deri tek anëtari i duhur i shtëpisë.
Ishin dhe katër kopshtarë – Dita qe kryesori, ai mbikëqyrte blerjet e
bimëve, hapjen e vrimave për t’i mbjellur ato dhe rregullimin e
vazove me lule – në kopshtin me diell gjatë dimrit dhe ne strehet me
hije në verë. Pastaj vinte kopshtari i dytë, që kujdesej për urdhërimet
e Ditës që të zbatoheshin, i treti shiqonte për tubat e ujit për të
kontrolluar nëse kishte ujë të mjaftueshëm për kopshtin dhe
shatërvanet e vegjël që spërkisnin në kopsht. Biri i Ditës priste barin
dhe mbante çdo gjë bukur.
Ne kishim një kuzhinier dhe ndihmësin e tij. Unë kurrë nuk kisha hyrë
tek kuzhinat – linja e padukshme më parandalonte. Rahmet Bibi ishte
shërbëtorja e qumështit – ajo bënte gjalpin e freskët çdo mëngjes nga
qumështi i buallicës. Lahraki sillte ushqimin në tavolinë ndërsa Sati
ndihmonte. Ata po ashtu bënin punët e shtëpisë.
Për këtë arsye fuqia dhe përgjegjësia filtroheshin nëpërmjet shumë
kanaleve, dhe interesi i tyre dhe yni përputhej. Pagat nuk ishin shumë
të larta, sepse shumë nga shërbëtorët jetonin në kompleksin tonë dhe
kishin ushqimin dhe veshjen. Ata nuk punonin si njerëzit e tjerë jashtë
– apo ashtu mendoja unë të paktën atëherë.
Unë nuk do të bërtisja kurrë në shërbëtorët, dhe isha e lumtur të
shihja tezën, që për të gjitha qortimet, nuk bërtiste po ashtu. Njëherë
mbaj mend të kisha dëgjuar një grindje me Dhobi-n, shërbëtorin që
kujdesej për larjen e rrobave, i cili njëherë kishte humbur disa
ndërresa të çmuara. Çdo herë më mahniste se si këto rroba të ndyera
do të shndërroheshin në të bardha si bora, do të bëheshin të lëmuara
me hekur të thëngjillit dhe të silleshin prapa me asnjë rrudhë – dhe e
tëra kjo nga një shtëpi me baltë me vetëm një pompë dore për të
tërhequr ujin apo për t’i larë në kanalin e ujitjes.
Dhobi kur nuk do të bëhej i pasur, porse në shumë mënyra jetonte
mirë. Ai nuk paguhej me të holla por me gjëra – grurë, një thes me
oriz. Ato që nuk i shfrytëzonte i shkëmbente në fshat për gjërat që
kishte nevojë.
- Nuk është një jetë e keqe. Shpresoj që të mund të jetoj po ashtu
mirë edhe sikur t’i humbisja të gjitha këto- thoshte babai duke bërë
me dorë përreth për të aluduar në shtëpinë e tij komode dhe tokën.
Babai kishte teori të ndryshme rreth punës në një kulturë si kjo.
‘Natyrisht kemi shumë shërbëtorë që kujdesen për disa njerëz, por ata
nuk kushtojnë shtrenjtë për t’i ushqyer dhe veshmbathur. Ata kanë
nevojë për ne aq sa ne kemi nevojë për ta. E sfidoj çdo shtet të
zhvilluar që të gjejë sistem më të mirë për të ushqyer dhe punësuar
klasën më të varfër.
Unë kisha një mësuese, Razinë, e cila vinte për të më drejtuar në
njohuritë e ndërlikuara të fesë islame, gjuhës urde, historisë së Indisë
dhe Pakistanit, matematikës, gjuhës persiane, shkencës themelore. Në
vend të anglishtës merrja urdun e avansuar.
Razia ishte një grua e këndshme, plot me mendime, e gjatë dhe e
bukur. Ajo vinte në dhomën time si puhiza e ajrit, dhe duke iu
falënderuar asaj kam fituar një interes për botën përreth meje, duke
dëgjuar lajmet në radio, programet fetare, dhe duke shikuar
televizionin të cilin babai e kishte sjellur pas vizitës sonë në Mekë, për
të zbutur zhgënjimin e ardhjes time në shtëpi.
Një ditë Razia më tha: ‘Tani je gati për provimet. Së shpejti nuk do të
kem më mundësi për të ardhur më tej të të mësoj.’ Isha aq e
emocionuar në perspektivën e provimeve saqë s’kisha kuptuar
plotësisht se sa do të më mungonin mësimet tona.
I kalova provimet dhe pastaj tërë ditën rrija duke mos bërë asgjë.
Razia kishte nxënës të tjerë dhe nuk mund të më vizitonte shpesh.
Babai, megjithatë, vazhdoi të vinte çdo natë, të ulej, të lexonte
gazetën dhe të më tregonte lajmet e ditës lidhur me biznesin, dhe
lajmet për ngjarjet në qytet. Herë pas here edhe udhëtonim. Një herë
pata menduar për rrethin tonë si qendrën e Punxhabit – që, natyrisht
ishte qendra e Pakistanit. Pavarësisht nga sasia e shumimit të
kafshëve dhe rritjes së jetës industriale, ajo qe edhe një qendër e
njohur për leverdi romantike. Ekzistonte një varr i një çifti të ri që
ishin të ndarë me jetë por të bashkuar në vdekje.
Së pari e kisha dëgjuar tregimin nga Samina, me gjithë detajet e
koklavitura dhe më vonë babai na çoi të vështrojmë varrin e bardhë
prej mermeri që na përkujtonte yjet e sëmura të dashurisë.
Ka të bëjë me Hiren, emri i së cilës nënkupton ‘e bukur’ dhe Ranxhës,
biri i bujkut që donte të martohej me të. Çështja e kastës ishte e
përfshirë, edhe pse të dy qenë të pasur. Prindërit e Hirës e mashtruan
atë në një martesë me burrin që ata kishin zgjedhur, por ajo edhe më
tutje donte Ranxhën, me të cilen qe edhe e fejuar. Më në fund mbreti
rastisi të dëgjojë për këtë , dhe prishi martesën e saj. Por doli i saj,
makina e dasmës, duke e çuar tek Ranxha, rezultoi të jetë makina e
vdekjes. Xhaxhai i saj i kishte dhënë një pije helmuese në momentin
kur ajo po lëshonte shtëpinë. Në traditën e vërtetë të Romeos dhe
Xhulietës, Ranxha bëri vetëvrasje.
Tregime të tilla ushqenin pasionin tonë për romancë. Deri tani vonë
nuk e kisha krahasuar me ndjenjat e babait tim për mamin tim. Kjo
nuk ishte një pasion romantik në fjalë por një dashuri me tërë zemër
që e bëri atë të sakrifikojë vetën e tij për së gjalli për të

[Matrix]

Kapitulli 5. Thumbi i vdekjes

Nuk më pëlqen të përkujtoj çfarë erdhi më pas, ndonëse thumbimi i
kujtesës sjell me vete ngushëllimin. Babai ynë, çdo herë aq i fuqishëm,
qe sëmurë.
Ishte dhjetor, 1968, një vjeshtë me të reshura të mëdha dhe me mot të
ftohtë. Babai qëndroi jashtë në pronën e tij për një kohë të gjatë dhe u
kthye në shtëpi i lagur dhe i mërdhirë. Atë natë shkoi në shtrat me
temperaturë.
Të nesërmen në mëngjes ai përpëlitej në zyrën e tij, fytyrën e kish
ngjyrë hiri dhe të djersitur. E braktisi punën e tij dhe erdhi në shtëpi
sërish. Atë mbrëmje ishte më keq, me një ashpërsi të çuditshme në
frymëmarrjen e tij.
Mjeku erdhi dhe i përshkroi barëra. Mulla erdhi po ashtu dhe bëri ca
lutje. Temperatura iu hoq ndërsa Mexhidi e mori atë në punë përsëri,
e pastaj e solli në shtëpi sërish në në gjendje kollapsi dhe duke luftuar
me frymëmarrjen.
Familja e ngushtë u mblodhë së bashku dhe ne lamë mënjanë dëshirat
tona për t’i ndihmuar atij të luftonte sëmundjen, e cila tashmë qe
diagnostifikuar si pneumoni. Babai do të duhej të ishte në spital tani,
por ai insistonte të rrinte në shtëpi, dhe tentonte të punonte nga
dhoma e fjetjes së tij. Për dy apo tri ditë vuante. Dhe pastaj ndryshimi
për të cilën ne të gjithë frikësoheshim ndodhi. Ai po humbiste betejën
dhe ne ishim të pafuqishëm që ta shpëtonim atë. Ai filloi të na jepte
mesazhe dhe informacione rreth ndarjes së pronës së tij, dhe ia
dorëzoi detyrat Safdar Shahut, i cili mbante fuqinë e tij ligjore.
Babai mendoi për mua edhe në momentin më ekstrem. Shikoi në mua
dhe më përqafoi me përpjekje të madhe: ‘Të kam lënë shumë pronë.
Edhe nëse i mban 100 shërbëtorë nuk do të bëhesh barrë e askujt.
Kujdesu për xhaxhanë dhe tezën dhe jepju atyre çdo gjë që kanë
nevojë.’
Ne shikuam në sy njëri-tjetrin të tmerruar. ‘Kjo nuk është duke
ndodhur’ i bërtitëm njëri-tjetrit. Ai po na rrëshqiste nga përqafimi ynë,
sikurse pikat e ujit në tokë, jo për t’u kthyer prapa veç se nga dielli.
Unë isha në karrocën time në anën e tij dhe u mbështeta në të, e
trazuar thellë.
-‘Baba mos na lerë. Ne kemi nevojë për ty. Nëse ti shkon unë do të vij
pas teje,’ - qaja duke mos ditur çfarë po thoja.
Ai hapi sytë e tij dhe shtriu me dobësi dorën e tij mbi kokën time:
- Kjo është një barrë për ty, por nuk guxon të bësh vetëvrasje. Është
mëkat. Mos harro asnjëherë, që ti i takon familjes Sajed, familjes së
Muhamedit. Ti ke për të shkuar në parajsë, prandaj mos bë vetëvrasje
se do të mbarosh në ferr. Mos dëgjo rrëfimet e grave të vjetra. Jeto një
jetë me drejtësi dhe të gjithë do të jemi së bashku me nënën tënde.’
Këtu ai ngriti veten e tij lehtas dhe i trazuar kapi dorën time, sytë e tij
shkëlqenin me një dritë të çuditshme të fiksuar, sikurse të shikonin
një vegim. Ai mori frymë thellë, ‘Një ditë Perëndia ka për të të shëruar
Gulshanin. Lutju atij, - pastaj u shtri prapa në jastëk duke marrë frymë
rëndë dhe ngadalë. Sytë e tij u mbyllën.
Unë ngela aty duke qarë e hidhëruar. ‘Si mund të kem besim, nëse ti
nuk je me mua, baba?’ dhe qaja me zë.
Safdar Shahu pastaj filloi të qajë:
‘Mos na lerë. Ne akoma kemi nevojë për ty. Ti je nëna dhe babai ynë.’
Shikova tek vëllai im, punëtorin e madh. Nuk e kisha kuptuar që ai
kishte ndjenja aq të thella për këtë njeri që na kishte sjellur deri këtu
dhe ishte kujdesur për ne në fëmijëri dhe rini.
Sytë e babait u hapën. Ai po bënte përpjekjet e fundit për të qëndruar
me ne.
‘Kujdesuni për motrën tuaj, ‘ i tha ai çdo njërit prej fëmijëve të tij, dhe
ata
bënë një pretim solemn. Pastaj piu pak ujë, tha ca vargje nga sura Ja
Sin me të cilin u bashkuam edhe ne – dhe mbylli sytë e tij përherë. Ai
ngeli i tillë me frymëmarrje të rëndë dhe të ngadalshme për disa orë,
ndonëse ne e shikonim atë, dhe në orën 8 të mëngjesit me 28 dhjetor
1968 vdiq, ndërsa miku i tij maulvi ishte duke e recituar surën Ja Sin:
Dhe i fryhet “Surit”, kur qe, duke u ngutur prej varrezave paraqiten te
Zoti i tyre. E thonë: “Të mjerët ne! Po kush na ngriti prej ku ishim të
shtrirë në varre?” E, kjo është ajo që premtoi Zoti dhe vërtetuan të
dërguarit. Ajo nuk është gjë tjetër, përveç një zë i fuqishëm dhe ata të
gjithë të paraqitur para nesh.
‘Sot pra, askujt nuk i bëhet e padrejtë diçka dhe nuk shpërbleheni me
tjetër vetëm për atë që vepruat.
‘Ata të xhennetit tash janë të angazhuar me kënaqësi. Ata dhe shoqet
e tyre janë nën hije të mbështetur në kolltukë. Aty ata kanë pemë dhe
çka të duan…’
Ne e lexuam këtë pasazh tradicional me lotë në sy, duke besuar që do
të lehtësonte mundimin fizik të vdekjes së babait tonë. Samina e puthi
fytyrën e pa jetë të tij, dhe ne të gjithë ndoqëm shembullin e saj.
Pas disa orëve ai u takoi meshkujve të familjes dhe miqve të njohur
me përvojë në ritualet e vdekjes. Ata dhe shërbëtorët e lanë trupin
dhe e veshën babanë me një mbështjellës të bardhë të veçantë, të
cilin e kishte sjellur nga haxhillëku, dhe tani qe i gatshëm për t’u nisur
në udhëtimin përfundimtar. Ajo përbëhej prej një këmishe të gjatë dhe
dy çarçafëve për të mbështjellur mesin dhe përreth supeve. Ata
vendosën çallmën në kokën e tij, dhe e mbështollën në formë zarfi me
një çarçaf të bardhë, pastaj e vendosën në një sënduk që kishte lutjet
dhe vargjet nga Kurani të shkruara përreth. Kjo ishte e hapur për
gjashtë orë për gratë e familjes që të vinin dhe të tregonin nderimet e
tyre. Më vonë sënduku qe vendosur jashtë në kopsht, ndërsa vajtuesit
ecnin në një rresht të pafund; çdonjëri duke u përkulur, duke puthur
sëndukun, duke recituar një lutje, apo duke dhënë nxitimthi një puthje
për nderim.
Babai ishte një njëri i rëndësishëm dhe mjaft mirë i njohur, një mësues
fetar, një Pir me e ndjekësit tij, sikurse dhe një pronar i mirënjohur
dhe biznesmen.
Funerali i tij atë natë përveç familjes ishte edhe një brengë e madhe
edhe e fqinjëve. Njëmijë njerëz ishin të pranishëm duke përfshirë
familjen, anëtarët e komunitetit biznesor, përfaqësues fetarë dhe një
numër i madh i murrizëve. Qe një funeral i paharrueshëm.
Si pjestarë të familjes Sajed kishim një pjesë të veçantë në varrezat e
qytetit, dhe këtu babai ishte prehur, në një përmendore të vogël ku
edhe gruaja e tij qe varrosur. Vetëm meshkujt shkuan në funeral.
Maulvi udhëhoqi lutjet dhe të gjithë u përkulën dhe u lutën. Pastaj
sënduku qe zbritur në tokë dhe vajtuesit spërkitnin pluhurin në të.
Chadori apo tufa e luleve të shumta ishin shpërndarë mbi të.
Sa më përket mua, unë isha ngrirë nga vajtimi, e shtang. Salima dhe
Sema lëviznin shpejt brenda dhe jashtë, të mbikëqyrur nga tezja, që të
më lajnë, ndërrojnë, të më sjellin qumësht të ngrohtë dhe t’i bëjnë
masazh kokës sime që t’ma lehtësojnë dhimbjen. Unë isha shumë pak e
vetëdijshme për rojet e caktuar jashtë derës. ‘Jo, ajo nuk do ta shohë
askë. Më mirë është ta lini vetëm në këto momente.’ Dhe anëtarët e
familjes ktheheshin prapa nga dera ime.
Me siguri kisha fjetur sepse kur më pas qeshë e vetëdijshme, ishte ora
3 e natës sipas orës sime, dhe ashtu e shtrirë edhe për disa momente
dëgjoja zëra të ulët që më njoftonin që shërbëtoret e shtëpisë ishin
lart, duke u përgatitur për ditën. Ne kishim përjetuar gjënë më të
keqe në jetët tona, dhe më tutje rutina duhet të vazhdojë.
- Është gabim që unë duhet të jetoj, një e gjymtë e pavlerë si unë,
ndërsa ai është i vdekur - mendoja- Zot nuk mund të jetoj në këtë
mënyrë për ndoshta 30 vjetë të ardhshme. Të lutem më dërgo tek
babai.
Pse Perëndia ndodhej kaq larg, dhe aq i qetë? Mbase stërgjyshërit e
mi kishin mëkatuar tmerrësisht. Mbase Perëndia donte të shihte më
shumë durim në mua…po, por unë kisha patur durim, dhe edhe më
tutje isha e sëmurë. Nëse ai nuk do më ndihmonte atëherë do të
duhesha të gjeja ndonjë mënyrë për ta çliruar vetën time nga ky trup i
lodhur. Por si? Të varrë vetën? Me një dorë kjo do ishte e pamundur.
Helm? Ku do ta merrja? Nëse do të mund të gjeja thikë apo
gërshërë… ato ishin të mbyllura. Ndonëse një mendim ndëgjohej, një
tjetër zuri vendin e tij: ‘Kur nuk do të jesh me babanë tënd dhe nënën
në parajsë nëse e merr jetën tënde.’ Si Sajed unë kisha të drejtë
automatike të hyrjes, edhe nëse do të dështoja t’i përmbushja të pesë
shtyllat e islamit, por vrasja do ta përjashtonte këtë të drejtë.
Mbase atëherë kurrë s’do të shërohesha!? Zemra ime ndjehej sikur të
ishte shtrydhur dhe lotët rridhnin pa ndërprerë. Atëherë fillova, nga
pamundësia e plotë, të flas me Perëndinë, të flas me të vërtetë me të,
jo siç bënë një mysliman duke përdorur lutje të paracaktuara, por
duke iu afruar atij nga një humnerë e madhe.
E shtyrë nga një zbrazëti e pafund brenda meje, u luta, sikur të
bisedoja me dikë që i dinte rrethanat dhe nevojat e mia.
- Dua të vdes,’- thashë. -‘Nuk dua të jetoj më dhe kjo është fundi i
kësaj.’
Nuk mund ta sqaroj por e di që po dëgjohesha. Ishte sikur të hiqej veli
në mes meje dhe një burim paqeje. Duke e tërhequr më afër shaminë
përreth meje kundër të ftohtit unë flisja më trimërisht në lutje.
- Çfarë mëkati të tmerrshëm kam bërë, që më ke bërë të jetoj në këtë
mënyrë – unë dënesja - menjëherë posa u linda nëna ime ishte
rrëmbyer, e pastaj më bëre mua të gjymtë, dhe tani e more edhe
babanë tim. Më trego përse më ke dënuar kaq fuqishëm?
Qetësia qe aq e fuqishme dhe më tutje mund të dëgjoja të rrahurat e
zemrës sime.
- Nuk do të të lë të vdesësh. Unë do të mbaj të gjallë.
Qe një zë i ultë, i butë, sikurse flladi i një ere të kalonte mbi mua. Unë
e dija që ishte një zë, dhe që më kishte folur në gjuhën time dhe me
këtë erdhi një liri e re për t’iu afruara Perëndisë si qenie supreme, i
cili deri atëherë nuk më kishte dhënë asnjë shenjë që madje dinte për
ekzistencën time.
‘Çfarë është qëllimi që më mban të gjallë?’ pyeta me dyshim. ‘Unë jam
një e gjymtë. Derisa babai im ishte ende gjallë mund të ndaja çdo gjë
me të. Tani çdo minutë i jetës sime është si 100 vjet. E ke marrë
babanë tim dhe më le pa asnjë shpresë, nuk kam për çfarë të jetoj
më.’
Zëri erdhi përsëri, i kumbueshëm por i ultë.
“Kush u dha sy të verbërve, kush i bëri të sëmurët të shëndoshë, kush
i shëroi leprozët dhe kush i ngriti të vdekurit? Unë jam Jezusi, biri i
Marisë. Lexo për mua në Kuran, në suren Merjem.’
Nuk e di sa zgjati ky ndryshim – pesë minuta? Një gjysmë ore? Befas
thirrja e lutjes së mëngjesit u dëgjua nga xhamia dhe unë i hapa sytë.
Çdo gjë dukej normale në dhomë. Përse nuk kishte ardhur askush me
ujin tim që të pastrohesha? Si duket më ishte dhënë një hapësirë e
paqes dhe intimitetit për këtë takim të çuditshëm.
Të nesërmen gjatë ditës gati sa e binda veten se kam qenë duke
ëndërruar, derisa me motrat e mia dhe anëtarët tjerë të familjes sime
vizitoja varrezat. Gjithçka atje ishte e heshtur dhe e qetë dhe lulet e
freskëta ishin vendosur në grumbullin e tokës ngjyrë kafeje. Por unë
shikoja në të me tmerr. Ai i cili derisa ishte gjallë kurrë nuk do të
lejonte që një pikë e vogël e pluhurit ta prekte, tani ishte i varrosur
nën këtë dhe. Ishte shumë e tmerrshme të mendoja për këtë.
Kur u kthyem nga kjo vizitë melankolike, duhej që të mbanim këtë
periudhë zie prej 40 ditëve. Gjatë kësaj kohe Safdar Shahu dhe Alim
Shahu e mospërfillnin punën e tyre deri sa një numër i vazhdueshëm i
njerëzve nga larg dhe afër, të rëndësishëm dhe të përulur, na vizitonin
dhe tregonin respektin e tyre në përkujtimin e babait tonë.
Gjatë kësaj kohe ushqimi do të vinte nga miqtë tanë. Asnjë zjarr për
gatim nuk do të ndizej në shtëpinë tonë. Ne duhej të kalonim tërë
kohën tonë në përkujtimin e të vdekurit dhe duke biseduar lidhur me
të gjithë ata që do të vinin. Vizitorët tanë do të rrinin në dysheme në
shenjë respekti dhe do të bisedonin për gjërat e mira që i vdekuri
kishte bërë, duke nderuar figurën e tij, në këtë mënyrë edhe
ngushëllonin familjen. Ky qe një gjest i hirshëm, duke i lejuar vajtimit
manifestim të duhur, dhe duke i sjellë familjes e cila ka humbur një të
dashur ndihmë dhe përkrahje.
Pas kthyerjes sonë nga varrezat, në një gjendje të thellë depresioni,
një gjë e çuditshme ndodhi. Njëra nga shërbëtoret befas bërtiti duke
shikuar në drejtim të karrigës.
- E pashë atë të qëndronte këtu - tha ajo. Askush nga ne nuk u
befasua. Përshtypja e pranisë së personit të vdekur që nuk e lë
menjëherë shtëpinë, dhe në rastin e babait tim ku ne ende s’mund të
besonim që ai kishte shkuar. Dukej se pothuaj tani do të shfaqej për
t’iu dhënë disa urdhëresa kopshtarëve dhe të hynte përbrenda. Unë
shikoja shërbëtoren dhe po pyesja vetën se pse ka qenë ajo, që e
kishte parë.
Tezja erdhi në dhomën time të fjetjes dhe qëndroi me mua për një
kohë, duke m’i bërë masazh kokës sime që të çlirojë dhembjen e
madhe që vinte si rezultat i rrjedhjes së gjithë atyre lotëve. ‘Daja yt
dhe unë do të kujdesemi për ty sikurse babai dhe nëna jote. Të lutem
na konsidero si të tillë dhe përpiqu të shikosh në këtë humbje si diçka
sipas vullnetit të Zotit. Ai e ka dërguar babanë tënd në parajsë.
Kur ajo shkoi, për shkak të nevojës për të bërë diçka, që të humbja
mendjen nga ngjarjet e mëngjesit, unë e kërkova Kuranin tim në
gjuhën arabe dhe fillova të lexoj nga sura Merjem. Porse ishte shumë
vështirë të kuptoja plotësisht në gjuhën arabe, ndonëse vargjet
ritmike në formë të këndimit e bënin të mësuarin me zemër më të
lehtë. Këtu një ide guximtare më pushtoi mua. Përse duhet të mos e
lexoj në gjuhën time?
I shkrova një shënim Salimës, dhe ia dhashë atëherë kur erdhi për t’i
ndërruar rrobat e mia.
- Të lutem jepja portierit përkthimin më të mirë të mundshëm të
Kuranit në urdu,’ -thoshte shënimi im.
- Merre këtë në librari dhe kërko për një version urdu të Kuranit, të
botuar nga kompania Taxh - i thashë - merri paratë nga tezja.
Salima bëri me kokë në shenjë respekti dhe doli menjëherë jashtë. Dy
orë më vonë u rishfaq, me librin e mbështjellur në një gazetë.
- Mirë - thashë - tani nëse mund ta mbulosh librin!
Atë natë, kur shtëpia qe pa zhurmë dhe në qetësi unë e çlirova
mbështjellësin e mëndafshtë ngjyrë gjelbërt dhe nxora Kuranin në
urdu. E mbajta librin në dorë për një moment. Doja aq shumë ta
degjoja sërish atë zë, me po atë siguri që lutjet e mia po ndëgjoheshin
dhe që ekzistonte mënyra e shërimit dhe shpresës. Mënyra për ta
dëgjuar edhe njëherë, e dija instinktivisht, ishte t’i bindesha
udhëzimeve të tij për ta lexuar. Dhe në këtë mënyrë, plotë me
kurreshtje dhe pikëllim, dhe as me idenë më të vogël se çfarë akti me
rëndësi do ishte, thashë Bismilai, hapa librin dhe fillova të lexoj:
Engjëjt i thanë: ‘Oj Merjeme, Allahu të përgëzon me Fjalën e vet, emri
i të cilit është Mesih, Isa, biri i Merjemës, i famshëm në dynja e ahiret
dhe nga të afërmit e Zotit. E duke qenë në djep u flet njerëzve, e edhe
si i rritur është nga të përsosurit… ‘
Në ditën e tretë pas vdekjes së babait tonë, Safdar Shahu vendosi vetë
të bëhej kreu i familjes. Një nga çallmat e babait u vendos në kokën e
tij në formë ceremonie nga dy dajat e mi – dhe që nga ajo kohë ai ishte
Pir në familjen tonë dhe sheh. Ai do të duhej t’i dinte përgjigjet ndaj
pyetjeve religjioze tani. Disa që e kishin këtë titull ishin të pa
arsimuar dhe me besëtytni.
Për 40 ditë të zisë shtëpia qe plot me fqinjë, vizitorë dhe murrizë me
gratë e tyre. Këta kishin ardhur për të qenë në shërbimin tonë, dhe
këtë e bënin mirë, pastronin shtëpinë dhe shërbenin vizitorët tjerë me
ushqim. Ata po ashtu sillnin rroba për familjen, të cilat ishim të
detyruar t’i vishnim nga mirësjellja.
- Këto rroba janë rroba të vdekjes, e jo të jetës. Çdo herë do jenë
përkujtim për mua - thoshte Anis Bibi, duke tërhequr shaminë kamizi
jo të përshtatatshëm.
Periudha e zisë përfundoi me dy aktivitete. Varri ishte çimentuar dhe
guri ishte ngritur. Çdo njeri ishte i ftuar në përfundimin tradicional të
ceremonisë së zisë, çalisvan.
Një tendë e madhe ishte ngritur dhe pajisjet ishin dorëzuar në një
lokal dyqani. Ata ndezën stufat për zierje dhe mbushën 150 enë të
mëdha me oriz. Pulë me pilaf dhe bizele ishin servuar si dhe oriz të
ëmbël, dhe të gjithë ulur mbi shtroje mbi tokë hanin në pjatat e çelikta
me gishtat e tyre.
Unë nuk shkova sepse urreja të shihesha me keqardhje për gjymtimin
tim, por dëgjoja për çdo gjë.
Safdar Shahu tani duhej të kthehej për Lahore, por para se të nisej ai
erdhi të më shikojë dhe u ul në karrigën që babai im shpesh e zinte,
dhe dukej jo i qetë. Ai mbante në dorë dokumentat lidhur me pronën
time, atë që babai më kishte lënë. E dija çfarë do të thoshte dhe në
vete e kisha përgjigjen e gatshme.
- Motra ime e dashur - filloi ai - do të të kërkoja të vije për të jetuar
me ne, për faktin se tezja dhe daja janë këtu për t’u kujdesur për ty.
Siç e di ti, babai të ka lënë pjesën më të madhe të pronës. Unë
natyrisht nuk jam kundër kësaj në asnjë mënyrë, sepse babai kujdesej
për ty aq shumë dhe ai mendonte në veçanti për ngushëllimin dhe
mirëqenien tënde. Por meqë tani je udhëheqëse e pronës, mund të
jetosh ku të duash, duke përfshirë edhe Lahoren.
E ndërpreva.
- Falemnderit vëllai im, por unë nuk do të doja të lija këtë shtëpi ku
jam rritur. Nuk dua të shkoj në Lahor.
Vëllai im më shikoi me një shikim depërtues.
- A është mjaft mirë për ty të qëndrosh këtu të maturohesh?
- Unë do të mund të maturohesha edhe në Lahore, gjithashtu. Këtu
jam mësuar me çdo gjë - i thashë. Unë nuk përmenda arsyen tjetër –
që vetëm këtu, në qetësi dhe vetmi do të mund të gjurmoja
hulumtimin tim në Kuranin lidhur me profetin dhe shëruesin Jezus
(Isa).
- Shumë mirë, nëse kështu ndjehesh, atëherë le të bëhet - tha Safdar
Shahu. Mendoj që dukej i çliruar. Atëherë, në këtë rast mendoj që
duhet vënë në zbatim të gjitha dëshirat e babait tonë lidhur me
përgjegjësinë e financave.
Ishte marr vesh që Safdar Shahu t’i vendoste paratë në bankë në
Lahore për mua që t’i tërhiqja. Unë, si kreu i shtëpisë do të firmosja
çeqet çdo muaj ndaj Bankës Komerciale Muslimane për shpenzimet.
Unë do t’ia jepja paratë dajës për mirëmbajtjen e shtëpisë. Vëllai im
Safdar Shahu do të na vizitonte dy herë në muaj për të kaluar mbi
llogaritë.
- E di që çdo gjë do të jetë në rregull - tha Safdar Shahu - Babai im
kishte vendosur besim të madh në mençurinë tënde derisa ishte
gjallë.
Çdo gjë ishte marr vesh sipas dëshirës së tij dhe ai shkoi. Të gjithë
ikën, një nga një, duke më lënë në një ekzistencë të zymtë, me asnjë
shoqërues të afërt ose mik, për të ndarë vetminë time, ndonëse nuk
isha pa shoqëri.
Tezja erdhi në dhomën time pasi ai iku:
- Je shumë me fat që ke kaq shumë besim në dorën tënde - tha ajo -
kur kam qenë në moshën tënde qe menduar e pa arritshme për një
grua që të di aq shumë lidhur me biznesin… por babai yt (ndjesë
pastë) të ka trajtuar si një nga djemtë e tij.
Ajo iku përsëri jashtë, dhe derisa qetësia më mbështolli përreth, unë e
hapa Kuranin tim urdu dhe lexova përsëri pasazhin nga Sura ‘Ali
Imran, e cila tashmë ishte aq e fokusuar në vëmendjen time:
‘Me lejen e Allahut unë i shëroj të verbërit, të sëmurit në lëkurë, dhe i
ngjalli të vdekurit.’
Kjo kishte një kuptim më të thellë saqë unë nuk kisha kuptuar. Shumë
dijetarë të arsimuar kanë tentuar të ofrojnë interpretimet e tyre lidhur
me profetin Jezus, i cili, sipas kësaj sureje ishte një qenie e krijuar, i
bërë nga pluhuri si Adami, por që kishte mundësi, me fuqinë e
Allahut, t’i bënte të gjitha këto mrekulli. Se ishte i rëndësishëm, nuk
mund të dyshoja fare, por, se kush ishte ky profet që i dinte nevojat e
mia dhe që mund të më fliste mua nga qielli sikurse të ishte gjallë?!
Unë e kisha humbur shoqëruesin tim më të dashur dhe një jetë e
zbrazët shtrihej para meje. Megjithatë një farë e së vërtetës dhe e
shpresës qe mbjellur në zemrën time. Një ditë, disa ditë, ndihesha e
sigurt se do të gjej sekretin e profetit misterioz i mbuluar në faqet e Kuranit.

[Matrix]

Kapitulli 6. Makina

Mercedesi me ngjyrë të kaltër rrinte i heshtur në garazhë pas vdekjes
së babait, i mbuluar në çarçafe të zeza, një përkujtim për njeriun i cili
kishte mbushur jetët tona me gëzim, tani i ikur si dielli shkëlqyes nga
qiejtë tanë duke na lënë nën ethe dhe të ftohtë.
Kjo qe makina e një njeriu me vlerë. Nisja e babait në punën e tij çdo
mëngjes ishte pjesë e ritualeve tona të përditshme. Makina në vetvete
ishte plot shkëlqim, por babai i shtonte madhështinë e tij duke
qëndruar pranë me shoferin e tij Majed, çallma e të cilit dhe mbajtja
drejt e shpinës do t’i tregonte botës sesa krenar ndjehej ai kur ngiste
një zotëri të tillë.
Ne fëmijët ndjeheshim krenar po ashtu, kur merreshim nga babai në
ndonjë vend me makinë. Djemtë shkonin në shkollën e tyre në xhami,
ndërsa unë do të shkoja me babanë për të kërkuar trajtim mjekësor
për gjendjen time. Shumë herë kishte edhe udhëtime të atilla me
pamje të bukura kur me merrte nga dhoma ime e qetë në rrugë për
Lahore për t’i vizituar të afërmit.
Ndërsa tani makina e tij ishte e palëvizhme. Askush nuk donte ta
ngiste, as edhe vëllai im, Safdar Shahu. Mexhidi rregullisht hiqte
mbulesat për ta lustruar sipërfaqen e makinës ngjyrë të kaltër të
mbylltë dhe me shkëlqim argjendi derisa gjithçka të shkëlqente si një
pasqyrë. Ai e fërkonte panelin e aparaturave të makinës ngjyrë
mogani dhe i pastronte shtrojet e lëkurës derisa u vinte një aromë e
këndshme. Ai e pastronte edhe motorin në të njëtën mënyrë dhe
vajoste çdo pjesë punuese të saj dhe e ngrinte makinën lart që të mos
peshonte në rrotat e saja. Ai fliste butë derisa punonte, sikur t’i fliste
makinës. Shërbëtoret m’i raportonin të gjitha këto, me një qeshje
ironike:
Ai Mexhidi, duhet ta dëgjosh atë. Ka shkalluar. Po i flet veturës: ti nuk
je e vdekur.
- Heshtni - i qortova ato - nuk duhet të bëni shaka me gjëra të tilla.
Unë ndihesha, jo e qetë, se babai do të dëgjonte, e do të shfaqej
brenda nga rrethina e errët përreth shtëpisë sikurse muzgu që vjen
shpejt, dhe të kërkonte makinën të ishte gati, e të ngiste sikur të mos
kishte ndodhur asgjë. E si për të theksuar këtë, njëra nga shërbëtoret
erdhi me vrap tek unë me tregimin që kishte parë babanë të ecte në
shtëpi.
- Të ka folur ai - e pyeta.
Ajo mohoi, ‘jo Bibi-xhi. Ai nuk më shikoi mua, vetëm ecte drejt nëpër
atë derë. Kur unë shikova atje nuk pashë askënd. Dhoma qe e zbrazët!
Nuk e qortova për imagjinatën e saj tepër aktive, vetëm se pyesja
vetën pse nuk isha unë ajo, që të shihja fytyrën e tij të dashur.
Dhe kjo makinë ishte simbol i gjendjes sime të padobishme. A duhej
që makina të rrinte në garazhë përgjithnjë – një jehon e ditëve të
shkuara? A më duhej të rrija këtu e pandihmë, duke jetuar në kujtime
gjatë tërë jetës sime?
Vëllezërit dhe motrat e mia kishin jetët e tyre për t’i jetuar, ndonëse
ata përmbushën besnikërisht udhëzimet e babait lidhur me mua, unë
nuk doja të ndihesha një barrë dhe brengë për ta. Melankolia ime u
përçua vetë te motrat e mia. Samina më pyeti rreth kësaj një ditë:
- Motra ime e vogël, ç’është duke e munduar mendjen tënde dhe të
bën që të dukesh kaq e pikëlluar?
Kur i tregova asaj ajo më tha: Ti kurrë nuk do bëhesh barrë për ne. Ne
të duam aq shumë.
Dhe kështu kur një nga ndienjat e zeza të dëshpërimit erdhi, unë u
përpoqa ta inkurajoja vetën nga kjo gjendje aq sa mundesha.
- Shiko Gulshan, ti ke qenë shumë me fat duke patur një familje të
tillë. Ke mundur të ishe lindur e varfër si një nga shërbëtoret e tua. Ke
mundur të kesh pasur një baba që nuk do të kishte dashur, dhe
vëllezër dhe motra që nuk do të kujdeseshin për ty. Ti je mjaft e
edukuar. Ke çati mbi kokën tënde dhe babai ka parë në këtë si diçka
që do të dëshiroje si asgjë tjetër. Tani bëje më të mirën nga situata
jote. Mendo për ato ditët në Mekë, kur ishe aq afër Perëndisë dhe
profetit të tij. Përkujtoji fjalët e babait kur thoshte që Perëndia ka për
të të shëruar, dhe nëse kjo nuk është mjaft për ty, përkujtoje zërin që
e ke dëgjuar në këtë dhomë dhe që të fliste për Jezusin, Shëruesin .
Kur i shoshita të gjitha këto gjëra, ato do të duheshin të ishin të
mjaftueshme për të me hequr nga kjo situatë dëshpërimi.
Çdo ditë i rikujtoja bekimet e mia, duke i hequr barrët një nga një
derisa shpirti im të ngritej. Megjithatë rrëshqitja gjunjazi ishte një
frikë e vazhdueshme – mbase nuk do të shërohesha kurrë.
Iu ktheva lutjes edhe me më shumë këmbëngulje sesa më parë. Ditët e
mia kalonin sipas një plani të rregullt të diktuar nga pesë vaktet e
caktuara të namazit. Zgjohesha çdo mëngjes në orën tre për të
pregatitur veten për namazin fajr, lutja e agimit. Pastaj e lexoja
Kuranin në arabisht deri në mëngjes, të cilin e kryeja në dhomën time.
Pas mëngjesit Salima dhe Sema do t’i ndërronin rrobat e mia, e pastaj
do ta kaloja kohën duke lexuar libra fetarë apo revista, duke dëgjuar
radion apo duke shkruar ndonjë letër për vëllanë ose motrën time, më
pastaj haja shujtën e drekës. Pas një intervali të shkurtër pushimi
vinte koha e namazit të drekës, zahar namazi. Kur fëmijët e tezës sime
ktheheshin nga shkolla do t’më ndihmonin me karrocën time të dal në
kopsht që të shikoj si po luanin. Dy orë para muzgut ishte asar
namazi, dhe rreth dy orë pas muzgut maghrab namazi, lutja e
mbrëmjes. E fundit prej të gjithave vinte lutja e natës, e cila ka shumë
lëvdata, Isha namazi.
Gratë nuk ishin të nevojshme të shkonin në xhami. Në vend të kësaj,
ne i bënim lutjet tona kryesisht në shtëpi. Unë shpesh do të harroja
dhe ushqimin tim për shkak të lutjeve, ndonëse këto bëheshin vetëm
përmendsh. Ato ishin një lidhje me babanë, një shenjë që po mbaja
besimin. Ai më kishte mësuar këtë që nëse do të isha besnike, do ta
takoja në parajsë, menjëherë pas vdekjes, atëherë kur do të kem një
trup të ri. Të gjitha gratë në parajsë do të jenë të reja dhe të bukura,
kështu qemë të mësuar në Kuranin.
Por brenda kësaj në thellësi ishte një frikë e errët, të cilën unë
vështirë që mund të përballoja, dhe që nuk ia kisha përmendur askujt.
Perëndia duhej të ishte i zemëruar me mua, dhe kjo qe arsyeja pse e
kishte marrë babanë tim. Unë isha duke u rritur me frikë ndaj
Perëndisë që e adhuronim. Ai ishte i fshehur nga unë prapa një veli të
errësirës dhe të panjohurës.
Asgjë nga këto nuk shfaqej në jetën sipërfaqësore. Në shumë mënyra
shtëpia ime dukej parajsë në atë kohë. E vendosur në një tokë të
gjelbër, pjellore, e ujitur nga pesë lumenj; Xhelumi, Ravi, Indusi,
Çenabi, me pendën e re të saj, dhe Satlagji, shtëpia jonë konsiderohej
e izoluar nga njerëzit tjerë në Lahore. Për mua kjo qe një strehë nga
bota e gjërë plot me sy kureshtarë dhe pyetje torturuese lidhur me
paaftësinë time. Qe po ashtu një qiell nga një botë plot me mjerim,
vrasje, sulme, në të cilën unë nuk duhesha të martohesha apo të fitoja
për jetesë. Duke dëgjuar në urdisht programet informative të BBC-së
në Londër, nga gazetat dhe nga televizioni, unë dëgjoja për trazirat
anembanë botës, dhe përmallohesha për babanë tim që të bisedoja me
të për të gjitha që shihja dhe dëgjoja. Kishte shumë gjëra që nuk i
kuptoja plotësisht, dhe unë kisha humbur dikë që më ndihmonte t’i
formoja opinionet e mia.
Natyrisht që kishte shumë biseda që zhvilloheshin në shtëpi. Bisedoja
me xhaxhanë tim rreth udhëheqjes së shtëpisë dhe biznesit. Bisedoja
me tezën time lidhur me fëmijët e saj, për shërbëtorët, për kohën, për
lulet në kopsht, për dasmat dhe funeralet në rrethin e familjes dhe
miqve. Bisedoja me motrat e mia për fëmijët e tyre dhe të gjitha
thashethemet intime të jetës familjare, dhe me vëllezërit e mi për
çështjet familjare dhe ndonjëherë edhe për botën në përgjithësi.
‘Ka shumë mjerim në mbarë botën. Këtu në Pakistan ne kemi paqe.
Këtu është “vendi i shenjtë”’. Kjo ishte pikëpamja e tyre.
Pas këtyre vazhdonin bisedat me shërbëtorët – me Munshiun, ndërsa
vinte te dera ime, pjesërisht e hapur, në lidhje me llogaritë që i
mbante aq kujdesshëm. Kjo zakonisht bëhej me insistimin e xhaxhait.
Paraja ishte lëndë e rrëshqitshme, dhe në shtëpinë tonë kishte shumë
vrima ku ato mund të humbeshin. Ai nuk donte të mbahej përgjegjës
për to.
Bisedoja veçanërisht me dy shërbëtoret e mia, të cilat kanë qenë me
mua mjaft gjatë dhe më donin aq shumë sa edhe unë ato. Por edhe ato
nuk ishin në dijeni për ndryshimin më sekret që ndodhte në mua gjatë
këtyre tre viteve pas vdekjes së babait, në kohën kur fillova t’i sprovoj
idetë që deri atëherë i kisha pranuar pa dyshim fare.
Një natë, pasi që fëmijët kishin shkuar në shtrat dhe tezja me
xhaxhanë qenë vendosur në dhomën e tyre, atëherë kur kishte qetësi
në shtëpi pas thirrjes së fundit për lutje, ishte koha e përshtatshme
për të lexuar Kuranin në urdu. Vargjet që i shikoja kishin të gjitha të
bënin me profetin Jezus. Por unë gjendesha në huti. Nëse ai do ishte
një shërues aq i fuqishëm përse do të kishte kaq pak për të në Kuran?
- Teze - i thashë një ditë - di ndonjë gjë për Jezusin?
Tezja mori skajin e lirë të shallit dhe e vendosi rreth kraharorit të saj.
Ajo tha e vendosur, sikur t’i recitonte fjalët nga një mësim i mësuar
më herët:
- Ai është i vetmi profet në Kuranin që u jep dritë të verbërve dhe që i
ngjallë të vdekurit dhe i cili do të vijë sërish. Por që nuk e di në cilën
sure përmendet.’
Momentin që tentova t’i tregoj në Kuranin tim në urdu hasa në
rezistencë:
- Ti je e arsimuar. Ti mund ta lexosh atë. Por ne akoma qëndrojmë në
idetë tona, sikurse Muhamedi na ofroi’ - tha ajo. Nga kjo kuptova që
në të vërtetë ajo nuk donte të diskutonte në lidhje me këtë, dhe që ia
kishte transmetuar këtë informacion pjesës tjetër të familjes, sepse në
mënyrë shumë diskrete qesh pyetur nga Safdar Shahu një ditë.
Ai vinte dy herë në muaj dhe rrinte zakonisht një ditë apo dy, për të
kontrolluar çështjet shtëpiake dhe natyrisht për të parë si isha unë.
Motra ime Anisa vinte një herë në muaj, ndërsa Samina sa më shpesh
që mundte nga Ravalpindi, ku dhe do të rrinte për disa ditë. Nuk e di
në kishte një motër kaq shumë në përkujdesje, dhe megjithkëtë aq të
vetmuar.
Safdar Shahu mori Kuranin në urdu:
- Më vjen mirë të të shoh edhe më tutje besnike ndaj fesë sate
Gulshan. A mos ke hequr dorë nga leximi në arabisht, ashtu siç të ka
mësuar babai?
- Jo vëlla, i lexoj që të dy me rend. E lexoj atë arabisht në mëngjes
ndërsa urdun në mbrëmje. Dua që ta kuptoj më në thellësi.
Ai qe i gëzuar me këtë. ‘Mirë, është shumë mirë për ty t’i lexosh në dy
gjuhë, por mos e lësho leximin në arabisht.’ Dhe shkoi me përshtypjen
që unë po depërtoja edhe më thellë në islam.
‘Me lejen e Allahut unë i shëroj të verbërit, të sëmurit në lëkurë, dhe i
ngjalli të vdekurit.’
Me vite të tëra kam qenë duke e lexuar devotshmërisht Kuranin dhe
lutesha rregullisht, por që kisha humbur gradualisht tërë shpresën se
do të ndryshonte gjendja ime. Tani, prapseprap, fillova të besoj që ajo
që ishte shkruar për Jezusin ishte e vërtetë – se ai kishte bërë
mrekulli, qe i gjallë – dhe që mund të më shëronte.
‘Oh Jezus, biri i Marisë është e shkruar në Kuranin që ke ngjallur të
vdekurit, ke shëruar leprozët dhe ke bërë mrekulli. Andaj më shëro
mua gjthashtu’. Derisa lutesha me këtë lutje shpresat e mia u rritën
fuqishëm. Ishte e çuditshme, sepse në vitet e lutjes myslimane kurrë
nuk qesh ndierë kaq sigurt se do të shërohesha. I mora tespitë e mia,
që i kisha sjellë nga Meka dhe e thoja bismilahun pas çdo lutjeje, dhe
pas çdo lutjeje pastaj e shtoja edhe këtë: Oh Jezus, biri i Merjemës,
më shëro.
Gradualisht edhe lutjet e mia ndryshonin derisa po lutesha sërish dhe
sërish në mes kohëve të namazit, në çdo kokërr të tespisë, ‘Oh Jezus,
biri i Merjemës, më shëro’. Sa më shumë që lutesha aq më tepër
tërhiqesha ndaj kësaj figure të hijëzuar dhe sekondare në Kuranin, që
kishte fuqi të cilën Muhamedi për vetvetën nuk e dëshmoi asnjëherë.
Ku qe e shkruar që Muhamedi ka shëruar të sëmurët dhe që ka
ngjallur të vdekurit?
‘Nëse vetëm mund të bisedoja me dikë’ hamendesha, por aty nuk
kishte asnjëri. Kështu që vazhdova t’i lutesha këtij profeti Jezus, duke
menduar që do të ndriqohesha edhe më shumë.
U zgjova në orën tre si zakonisht, dhe po rrija në shtratin tim duke i
lexuar vargjet që tashmë i dija nga zemra. Edhe derisa i thoja fjalët,
zemra ime e këndonte liturgjinë e saj, ‘Oh Jezus, biri i Merjemës, më
shëro’. Pastaj befas u ndala dhe me zë të lartë thashë mendimin që më
ishte ngulitur në trurin tim:
‘Unë jam duke e bërë këtë për kaq gjatë dhe akoma jam e gjymtë.’
Mund të dëgjoja lëvizjet e ngadalshme të dikujt që çohej për të
përgatitur ujin për larje, para lutjes së mëngjesit. Pas një kohë të
shkurtë tezja do të vinte brenda për të më shikuar. Edhe pse isha duke
regjistruar këtë, vëmendja ime po drejtohej në mënyrë urgjente te
problemi im. Përse nuk qesh shëruar, edhe pse kam qenë duke u lutur
për tre vjet?
‘Shiko ti je i gjallë në qiell, dhe thuhet në Kuran që ke shëruar njerëz.
Ti mund të më shërosh, por unë ende jam e gjymtë.’
Përse nuk kishte përgjigje, veç kësaj qetësie të ngurtë në dhomë, që
përqeshte lutjet e mia?
E përmenda emrin e tij sërish, dhe e shtrova kërkesën time, e
dëshpëruar. Ende nuk kishte përgjigje. Pastaj bërtita si në ethet e
dhembjes, ‘Nëse ti mundesh, më shëro – përndryshe më trego’. Nuk
mund të vazhdoj më tej në këtë rrugë.
Ajo çfarë ndodhi më pastaj ishte diçka që e kam të vështirë ta vë në
fjalë. E di që e tërë dhoma u mbush me dritë. Fillimisht mendova se
ishte nga llampa ime e leximit përballë shtratit. Pastaj pashë që drita
e saj dukej e errët. Ndoshta ishte agimi? Por ishte shumë herët për
këtë. Drita zmadhohej, zmadhohej në të ndriçuar, derisa ia kaloi
ditës. E mbështolla vetën me shaminë time. Isha shumë e frikësuar.
Pastaj një mendim ndërhyri në mua se mos ishte kopshtari, i cili kishte
lënë dritat jashtë për të ndriçuar pemët. Ai e bënte këtë ndonjëherë
për të parandaluar hajdutët kur mangot piqeshin, apo për të parë
ujitjen në një nga netët e freskëta.
Hoqa shaminë për një moment të shihja. Por dyert dhe dritaret shpejt
u mbyllën, ndërsa perdet dhe roletat u lëshuan menjëherë. Pastaj
pashë disa figura në rroba të gjata, që qëndronin në mes të dritës,
disa hapa nga shtrati im. Aty ishin 12 figura në rresht dhe ajo në mes,
e trembëdhjeta, ishte më e madhe dhe më e ndriçuar se të tjerat.
- Oh Perëndi - unë bërtita dhe djersët dilnin nga balli im. E përkula
kokën dhe fillova të lutem.
- Oh Perëndi, kush janë këta njerëz, dhe si arritën këta këtu kur të
gjithë dritaret dhe dyert janë të mbyllur?
Befas një zë u dëgjua “ngrihu”. Kjo është rruga që ti ke qenë duke e
kërkuar. Unë jam Jezusi, biri i Marisë, të cilit i je lutur, dhe ja tani po
qëndroj para teje. Ngrihu dhe eja tek unë.
Fillova të qaj: oh Jezus, unë jam e gjymtë. Nuk mund të ngrihem.
Ai tha: çohu dhe eja tek unë! Unë jam Jezusi! Meqë unë hezitova Ai
tha edhe herën e dytë. Pastaj derisa ende dyshoja Ai tha për të tretën
herë - Çohu!
Dhe unë, Gulshan Esteri, e cila kam qenë e gjymtë në shtratin tim për
nëntëmbëdhjetë vjet, ndjeva një forcë të re të kalonte në gjymtyrët e
paralizuara. E vendosa këmbën time në dysheme dhe u ngrita. Bëra ca
hapa dhe rashë tek këmbët e vegimit. Qesh duke u larë në dritën më
të pastër dhe e cila digjte si shkëlqimi i diellit dhe hënës së bashku.
Drita shndërriti në zemrën dhe mendjen time dhe shumë gjëra u
qartësuan atë moment në mua.
Jezusi e vendosi dorën e tij në maje të kokës sime dhe unë pashë një
vrimë në dorën e tij përmes së cilës një rreze e dritës ra në rrobat e
mia, sa që rrobat e gjelbëra dukeshin të bardha.
Ai tha: ‘Unë jam Jezusi. Unë jam Emanueli. Unë jam Rruga, e Vërteta
dhe Jeta. Unë jam i gjallë, dhe do të vijë së shpejti. Kujto, që sot do të
jesh dëshmitarja ime. Atë që ke parë tani me sytë e tu duhesh ta
përcjellësh tek njerëzit e mi. Njerëzit e mi janë njerëzit e tu, dhe ti
duhet të qëndrosh besnike ta çosh këtë tek njerëzit e mi’.
Ai më tej tha: ‘Tani duhet t’i mbash këto rroba dhe trupin tënd të
pandotur. Kudo që të shkosh do të jem me ty, dhe nga sot duhet të
lutesh në këtë mënyrë:
‘Ati ynë që je në qiell, u shenjtëroftë emri yt. Ardhtë mbretëria jote, u
bëftë vullneti yt, si në qiell ashtu në tokë. Bukën tonë të përditshme
na e jep sot dhe na i fal fajet tona si ne i falim fajtorët tanë, dhe mos
lejo të biem në tundim por na çliro nga i ligu, sepse e jotja është
mbretëria dhe fuqia dhe madhështia në jetë të jetëve. Amen’
Ai më bëri ta përsëris lutjen edhe një herë derisa u ngulit thellë në
zemrën dhe mendjen time. Kjo qe në bukurinë e thjeshtësisë, por edhe
në thellësinë e saj, aq e ndryshme nga lutjet që kisha mësuar nga
fëmijëria ime deri tani. E thërriste Perëndinë ‘Atë’ – ky ishte një emër
që u vulos në zemrën time, që e mbushi zbrazëtinë e saj.
Unë doja të rrija aty pranë këmbëve të Jezusit, duke u lutur me këtë
emër të ri të Perëndisë – ‘Ati ynë’… por vegimi i Jezusit kishte ende
për të më thënë:
‘Lexo në Kuran, unë jam gjallë dhe do të vijë së shpejti’. Këtë e kisha
mësuar më parë por tani më dha besim në këtë që po dëgjoja.
Jezusi vazhdoi edhe më tutje. Unë isha aq e mbushur me gëzim. Kjo
nuk mund të përshkruhet.
E shikova krahun dhe këmbën time. Kishte mish në to. Dora ime nuk
qe e përsosur, porse ishte e fuqizuar dhe jo më e fishkur dhe e ligur.
‘Përse nuk e shëron tërësisht?’ - e pyeta.
Përgjigja erdhi në mënyrë të dashur:
‘Dua që të jesh dëshmitare për mua’.
Figurat filluan të largoheshin dhe të zhdukeshin nga vështrimi im.
Unë doja që Jezusi të rrinte edhe më shumë dhe bërtita e pikëlluar.
Pastaj drita u largua dhe e pashë vetën të vetmuar, duke qëndruar mu
në mes të dhomës, e veshur me petkun e bardhë dhe me sytë e
rënduar nga drita verbëruese. Tani edhe llampa përballë shtratit tim i
lëndonte sytë e mi derisa qepallat ranë shpejt mbi to. Fillova të
afrohesha me pasiguri kah arka e cila qëndronte përball murit. Aty i
gjeta syzet e verës, që i mbaja në kopsht. Pasi i vura në sy atëherë
isha në gjendje t’i hapja sytë më lehtë që sërish të shikoja.
Me kujdes e mbylla arkën, pastaj u ktheva dhe shikova rreth dhomës
sime. Qe njëlloj mu sikur para se të zgjohesha. Ora edhe me tutje
bënte tik-tak në tavolinë pranë shtratit tim, duke treguar që ishte gati
4 në mëngjes. Dera qe mirë e mbyllur dhe dritarja po ashtu, me
perdet e tërhequra afër njëra-tjetrës, për shkak të ftohtit. Nuk mund
ta paramendoja ngjarjen, megjithkëtë, kisha dëshmitë në trupin tim. I
bëra ca hapa, pastaj edhe ca të tjerë. Ecja nga muri në mur, lart dhe
poshtë, poshtë dhe lart. Gjymtyrët e mia ishin të shëndosha pa gabim
në anën që ishte e paralizuar.
Oh, gëzimin që ndieja. Thërrisja ‘Atë’.
Ati ynë që je në qiell’. Ishte një lutje e re dhe e mrekullueshme.
Befas, ja një trokitje në derën time. Ishte tezja.
- Gulshan - tha ajo shpejt!
- Kush është duke ecur në dhomën tënde?
-‘Jam unë, teze’.
Një moment qetësie e pastaj zëri i tezës u dëgjua sërish: ‘Oh, kjo
është e pamundur. Ti s’mund të shërohesh. Si mund të ecësh? Je duke
gënjyer’.
‘Atëherë, hyrë dhe më shih’.
Dera u hap ngadalë dhe ja tezja po hynte e emocionuar në dhomë. Ajo
ngeli e shtangur përballë murit e frikësuar dhe duke mosbesuar, me
sytë e zmadhuar dhe të ngulitura në fytyrën time të shkëlqyer.
- Do të rrëzohesh - tha ajo.
- Nuk do rrëzohem - qesha, duke ndjerë fuqinë dhe forcën e një jeteje
të re që po rridhte në venat e mia.
Dalë ngadalë tezja po vinte tek unë, me duar të hapura, si një person i
verbër duke e ndierë rrugën e saj. Ajo tërhoqi lart mëngën e këmishës
sime dhe shikonte krahun tim, troç dhe e shëndoshë, posa e bërë.
Pastaj më kërkoi të ulesha në shtrat ndërsa ajo shikonte këmbën time,
e cila tashmë ishte e shëndoshë si ajo tjetra.
- Habitem duke të shikuar në këmbë. Më duhet të mësohem me këtë -
tha ajo.
Më pyeti se si ndodhi e tërë kjo. Dhe unë i tregova që nga fillimi, së
pari për paralajmërimin e babait, pastaj për zërin që dëgjova në
dhomën time natën pasi vdiç. Pastaj i tregova asaj për tre vitet që
kisha lexuar për Jezusin në Kuran, duke e përfunduar me shfaqjen e tij
ndaj meje dhe me shërimin tim.
Sapo erdha tek pjesa për Jezusin që thoshte se duhej të isha
dëshmitarja e tij, tezja ndërhyri, ‘Nuk ka të krishterë në Pakistan që ti
t’u dëshmosh atyre dhe nuk ka nevojë për ty të shkosh në Amerikë
apo Angli. Dëshmimi yt duhej të ishte që t’u japësh të varfërve
lëmoshë. Kur këta njerëz vijnë tek ti për ushqim dhe para, kjo do të
jetë dëshmimi yt’.
Deri atëherë unë nuk e kisha lidhur urdhëresën e dhënë nga Jezusi me
shkuarjen në Angli apo Amerikë. Edhe më tutje fjalët e tij ishin ende
reale dhe prezente:
‘Atë që ke parë me sytë e tu duhet ta përcjellësh tek njerëzit e mi.
Njerëzit e mi janë njerëzit e tu.’
Tani një lutje filloi të lindte në mendjen time: ‘Jezus, ku janë njerëzit e
tu?’

[Matrix]

Kapitulli 7. Fama

Kur u linda, prindërit e mi u konsultuan me një najumi, i cili e hapi
grushtin tim të vogël që të gjurmojë linjat e fatit.
- Vajza e juaj do jetë e famshme një ditë - tha njeriu pasi studioi
shuplakën time me entuziazëm për një minutë a dy. Babai dhe nëna
ime ishin të kënaqur dhe të befasuar, dhe pa dyshim e shpërblyen atë
bujarisht për informacionin. Është për ta përmendur këtë se pas një
kohë të shkurtër babai im e mallkoi këtë najumi si një hajn dhe
gënjeshtar, atëherë kur tifoja më goditi si foshnje gjashtë muajshe,
dhe dukej që do të ngelja e gjymtë tërë jetën time.
Por posa mora hapat e parë të jetës sime në agimin e atij mëngjesi të
janarit, unë fitova famë të menjëhershme si një mrekulli që ecën.
Atëherë nuk e kisha idenë që po ecja drejt një fame të tillë që asnjë
tjetër në familje nuk do të mund ta paramendonte.
Shërbëtorët erdhën me vrap. Femrat u grumbulluan pranë derës me
pasiguri, e nëpër gojët e tyre dilnin o-o-oh-ët e habisë:
- Oh Bibi-xhi, a je ti? A të ka shëruar Perëndia pas të gjithave?
- Jezus Emanueli më është shfaqur në këtë dhomë dhe më ka shëruaru
thashë. Larg pranisë sime shërbëtorët meshkuj dëgjonin, të shokuar
nga habia.
Tezja ime i mënjanoi të gjithë nga rruga, dhe pasi i pozicionoi
shërbetoret e mia nga të dy anët, shikonte me brengë në hapat e mi
derisa ecja jashtë dhomës sime, nëpër shtëpi dhe në strehë. Ajo
shikonte nga frika se mos do të shkelja në ndonjë cep të panjohur të
qilimit, në pllakat e panjohura apo në dyshemenë e vrazhdë nga
betoni. Porse mendja ime mori kontroll mbi trupin tim dhe filloi lehtas
të diktojë sinjale për të ardhur te kuptimi i dimensioneve dhe planeve
të botës fizike. Ka aq shumë dallim në botë në mes të të qenurit një
cung druri, i vendosur në një vend, duke pritur të digjet dhe një lisi të
gjallë, që aktivisht krijon jetë për të tjerët. Unë fillova të gjej dallimet
menjëherë, derisa rrija në ballkon, e bombarduar me ndjenjën e re të
të qenurit e gjallë, duke biseduar me xhaxhanë tim.
E shikoja atë nga pjesa e prapme e dopattës sime. Unë isha kreu i
shtëpisë, porse ai qe kujdesur për të gjitha këto për mua. Si do ta
konsideronte këtë ndryshim të situatës?
Nuk kisha nevojë të brengosesha. Ai ishte i kënaqur.
- Për ne ti sot je lindur- tha ai.
- Nëse babai yt do ishte i gjallë tani do të kërcente nga gëzimi. Ne e
kemi të njëjtin gëzim për ty. Ai i thoshte këto gjëra me lot në sy.
Unë i thashë me mirënjohje të thellë nga zemra - oh të falënderit,
xhaxha. Përkrahja jote do të thotë shumë për mua.
Së shpejti e dëgjova të fliste në telefon me vëllezërit dhe motrat e mia.
Një erë e qetë dhe e freskët e mëngjesit pak a shumë fëshfërinte me
kënaqësi, ndërsa çdonjëri kuptoi ç’kishte ndodhur.
Në dukje të jashtme përpiqesha të qëndroja e qetë ndërsa shkova dhe
u ula për herë të parë me familjen për shujtën e mëngjes dhe hëngra
pa qenë e ndihmuar fare. Isha në dijeni për sytë kureshtar përreth
tavolinës dhe kuzhinës derisa e shtrija dorën time të majtë për sheqer
apo qumësht apo duke u dhënë gjësendet fëmijëve. Ata ishin të
fascinuar, dhe vetëm shikimi i mprehtë dhe paralajmërues i nënës së
tyre i frenonte nga pyetjet e shumta që kishin.
- Ti mund të ecësh tani dhe të shikosh shtëpinë tënde - tha xhaxhai
ndërsa po shkonte në punën e tij duke i çuar fëmijët në shkollë në të
njëjtën kohë. Dhe për herë të parë në jetën time unë mahnitesha për
shtëpinë time, duke shikuar nëpër çdo dhomë dhe çdo pëllëmb të
pronës dhe duke u takuar me buzëqeshjet fatmirëse në të gjitha anët.
Ndiehesha sikurse të isha zgjuar nga gjumi pas nëntëmbëdhjetë
vjetësh.
Mbaj mend që kisha marrë çelësin e dhomës së babait tim për të
kaluar ca çaste atje në vetmi. E bëra për të kujtuar babanë, duke
paramenduar se ç’do të kishte menduar ai – aty ishte një dhomë e
ndarë dysh, veshur me çarpai thjesht dhe mirë, një qilim bezhi, dy
karrige, mure të gjelbër të çelët dhe perde. Një fotografi e madhe
ishte e vendosur në mur, e bërë në rini, së bashku me disa foto të
Mekës dhe Medinës, aty ishte po ashtu pushka e tij e gjuetisë, të cilën
e përdorte kur shkonte nëpër fusha.
Lotët më rridhnin. E ndjeva prezencën e tij aq afër – si të ishte çuar
nga shtrati dhe po e lëshonte dhomën për momentin dhe do të kthehej
sërish. ‘Shikon Aba-xhan, lutjet e tua janë realizuar’ pëshpërita, duke
shikuar lart në foton e tij solemne dhe pastaj nga ai në fotot e Mekës
dhe Medinës. Ai e kishte bërë më të mirën për mua – me tepër se
shumë baballarë të tjerë do ta kishin ndier të nevojshme. Porse një
fuqi më e madhe se ai në këtë botë ishte në veprim, dhe unë bija e tij
e gjymtë qeshë në një mënyrë e bekuar, e prekur dhe e shëruar nga
kjo.
Sidoqoftë në këtë dhomë nuk po mundja të gjeja mamanë time, që ata
dikur e ndanin bashkë. Hyra në dhomën tjetër më të vogël afër kësaj,
që ajo e përdorte për t’i lënë gjërat. Kjo qe një dhomë e sigurt, ku
paratë, xhevahirët dhe stolitë ruheshin. Unë kurrë nuk e kam njohur
atë, dhe nuk kishte ndonjë fotografi që do t’më tregonte se si dukej
meqë asnjë nuk do të mendonte për të bërë ndonjë fotografi të
femrave në atë kohë, sidoqoftë, në këtë moment unë e ndieja atë
pranë meje dhe qaja me ngashërim për te:
‘Oh Ma-xhi, sikur të ishe tani. Pse je larguar edhe ti nga unë në një
moshë aq të vogël? Tani nuk të kam as ty e as babanë që të gëzohemi.’
Megjithatë vëllezërit dhe motrat erdhën për të ndarë gëzimin tim.
Çdonjëri kishte për të dëgjuar në tërësi, se si natën pasi vdiç babai një
zë më tha të lexojë për Jezusin në Kuran. Se si e kisha bërë këtë për
tre vjet rradhazi duke iu lutur Jezusit çdo herë e më tepër e
dëshpëruar derisa ai u shfaq në dhomën time, më preku dhe më
shëroi. Për herë të parë në shtëpinë time pasi vdiç babai kishte një
lumturi të vërtetë.
- Duhet ta festojmë këtë dhe t’i ftojmë miqtë dhe shokët tanë nga
qyteti - tha Anisa.
- Pse jo - tha Safdar Shahu, kur propozimi iu drejtua atij.
- Duhet ta falënderojmë Perëndinë për përgjigjjen ndaj lutjeve tona.
Në fakt ne mendonim që udhëtimi yt në Mekë ishte kot, por si duket
gjatë tërë kësaj kohë ka qenë vullneti i Perëndisë që të shërojë.
Mu kjo ditë e parë për mua qe një kohë mësimi, ku truri im luante lojë
të çuditshme. Unë harroja që mund të ecja tani, dhe do të kërkoja nga
tezja nëse do të mund të më jepte ndonjë gjë – të themi shallin në fund
të minderit. Ajo do të çohej menjëherë, pavarësisht se mua do t’më
kujtohej befas që nuk isha më e gjymtë dhe do ta merrja vetvetiu.
Kah fundi i ditës ndiehesha shumë e lodhur. Fizikisht, vitet e të
sëmurit në shtrat ishin zhdukur, porse unë ende e kisha mendjen e
invalidit. Do t’më duhej kohë për t’u përshtatur me të gjitha kontaktet
që tani duhet të bëja jashtë mureve strehuese të dhomës sime. Tash
nuk e kisha problem që njerëzit më shikonin. Krahu dhe këmba ime
ishin mirë, jo krejtësisht normale, meqë kam patur një numër provash
‘eksperimentuese’ dhe operacioneve gjatë këtyre viteve, që kishin për
qëllim të ndryshonin shkallën e rritjes së disa gishtave të duarve dhe
këmbëve. Dallimi ishte se tani kisha mundësinë t’i përdorja gjymtyrët
e mi.
Gjatë disa ditëve të ardhshme kishte një numër të madh të vizitorëve,
duke përfshirë edhe xhaxhallarët dhe hallat nga larg sikurse dhe
motra ime nga Ravalpindi. Në fund të javës ne bëmë gostinë tonë, ku
maksimumi i njerëzve të mund të grumbullohej. U tregova të gjithëve
se si Jezusi më kishte shëruar.
Këmbëngulja ime për të rrëfyer shkaktoi vërejtjen e parë të vrazhdë
në tërë këtë ngjarje, meqë i shqetësoi vëllezërit e mi. Pasi më dëgjuan
për të gjashtën herë në lidhje me këtë temë, Safdar Shahu, i cili e
ndiente pozitën e tij si udhëheqës fetar i familjes, iu desh të fliste:
- Ne do të respektonim më shumë nëse do të thoje që Muhamedi të ka
shëruar, Ky Jezusi nuk është aq i rëndësishëm për ne.
- Por s’mund të them se Muhamedi më ka shëruar. Ishte Jezusi dhe ai
më tha të them kështu.
- Jezusi i ka njerëzit e tij në Angli, Amerikë dhe Kanada. Këto shtete
janë të krishterë. Ti nuk do të shkosh t’u tregosh atyre atje si të ka
shëruar Jezusi, dhe do të ishte gjë e mençur të mos e shpallje një gjë
të tillë këtu.
Safdar Shahu e tha këtë si një qëndrim faktik. Ai mbase nuk e kishte
menduar të dukej si një kërcënim, por unë kuptova brenda tërë kësaj
armiqësinë dhe urrejtjen që ne si familje kishim mësuar për ithtarët e
librit nga babai ynë.
Libri i vënë në dyshim ishte Tora (Dhiata e Vjetër) dhe Inxhilli (Dhiata
e Re) – librat e hebrenjve dhe të krishterëve, që gjendeshin në Bibël.
Myslimanët konsideronin që islami ishte në rrezik nga ata, dhe
tentonin të dëshmonin se Kurani, edhe pse kishte zbritur më vonë,
ishte përfundimisht më superior, dhe më korrekt, duke i përmbushur
librat tjerë. Unë e kisha pranuar këtë, por tani fillova të pyesja vetën.
Nëse Jezusi nuk qe i rëndësishëm, atëherë përse do të ishte Ai që
mundi të më shërojë? Përse Kurani, që shpallte të jetë udhërrëfyesi
përfundimtar ndaj çdo detaji të jetës sonë, flet kaq pak për të? A nuk
qe kjo fuqia për të shëruar, sigurisht, fuqia për të cilën flitej në
Kuran?! Me siguri që vinte nga Perëndia?! Dhe kështu hap pas hapi po
tërhiqesha nga uria për të vërtetën. Unë doja t’i lexoja ungjijtë për
vetën time, për të mësuar më tepër për Jezusin.
Derisa unë zbuloja fuqinë për të ndryshuar nga familja ime, ata
zbulonin gjëra të reja për mua, në veçanti marrëdhënien e tyre të re
me mua. Si një motër, e pandihmë dhe e sëmurë, unë kam qenë një
krijesë pa vizion për ta. Ata dinin ku të më gjenin, dhe si të më
trajtonin. Ata e dinin që çdo herë do të isha e dëgjueshme ndaj
sygjerimeve të tyre. Nuk e kisha fuqinë time – isha plotësisht e varur
në ta. Tani, sidoqoftë, isha një agjent i lirë, dhe, madje, tani në mënyrë
të shumëfishtë isha bija e babait, me një mendje të mprehtë nga
edukimi të cilën me siguri nuk do të kisha marrë po të kisha qenë e
shëndoshë. Madje, ndonjëherë edhe do të fitoja ndonjë debat me
Safdar Shahun. Ai po mësonte që mund të jetë shumë vështirë të
argumentonte me mrekullinë e gjallë – kjo në fakt e përmban forcën
morale në vetvete.
Që nga fillimi tezja ime këmbëngulte se vegimi i Jezusit nënkuptonte
që unë duhesha t’u jepja lëmoshë të varfërve dhe ata pastaj do të
shkonin t’u tregonin të tjerëve për të. Si mund të mendoja ndonjë gjë
tjetër? Në përvojën e saj të gjërë nuk kishte thjesht asnjë mënyrë në
të cilën një grua myslimane do të lëshonte shtëpinë e saj, familjen e
saj të sigurt dhe të shkojë t’u predikojë të tjerëve.
Ia bëra Jezusit pyetjen se kush ishin njerëzit e tij dhe ku ishin ata, dhe
si do të mund të shkoja tek ata megjithë ndalesën e familjes sime.
Thellë në zemrën time e dija përgjigjen. Më foli si një zë.
- Nëse je e frikësuar për shkak të familjes sate, nuk do të jem me ty.
Duhet të qëndrosh besnike ndaj meje për të shkuar tek njerëzit e mi.
Kjo ishte ajo që mësova derisa po lutesha e përkulur në qilimin e
lutjes gjatë një natë të errët, pasi u rivendos qetësia në familje.
- Njerëzit e mi, janë njerëzit e tu. Duhet ta përcjellësh mesazhin te ata
- më tha zëri.
Nuk i tregova familjes për zërin, porse ata, duke e ndjerë ndryshimin
në qëndrimin tim, më vështronin vazhdimisht, dhe më tronditnin me
pyetje.
- Nuk do ta lëshosh shtëpinë apo jo? Nuk do të shkosh në Angli apo
Kanada? E mban mend çfarë the kur u ktheve nga Anglia herën e
fundit?
- Përse nuk e jep zeqatin ndaj të varfërve, në vend se të shkosh në
Angli? E pastaj ata do t’i tregojnë çdo kujt për Jezusin tënd?
Unë tashmë e kisha dhënë zeqatin vjetor prej 50000 rupash lypësve te
dera. Tani, brenda dy apo tre javëve, dhashë një zeqat shtesë prej
10000 rupash.
Xhaxhai erdhi tek unë pas kësaj.
- Tani do jesh e gëzuar. E ke bërë atë që Perëndia e kërkon nga ne, për
të dhënë lëmoshë. E bëre me zemërgjerësi.’
Porse nuk isha e kënaqur. Me një zë të ulët thashë:
- Por unë nuk e dhashë vetën time dhe kjo është ajo ç’kërkon a’.
Mendova që nuk kishte dëgjuar por e ndjeva frymëmarrjen e thellë e
të mprehtë të tij.
- Dëgjo Gulshan. Besoj që po të flas tani si të isha babai yt (i pushoftë
shpirti në parajsë). Ç’do gjë që Jezusi të kërkon, jepja atij – tokë apo
para, por mos e lësho vendin tënd, fenë tënde dhe mos e jep vetën
tënde.
Ditë pas dite fillova të jem më shumë në dijeni për sulmet e reja të
jetës që buronin brenda saj. Kur muezini e këndoi thirrjen për lutje
nga kulla e xhamisë unë shkova në dhomën time si zakonisht, me
falënderim që mundja të mbyllja derën para syve të mprehtë të tezës,
dhe që nuk kisha nevojë për ndihmën e shërbëtorëve. Unë ndahesha,
jo për ta bërë ritualin e vjetër, porse lutja tani kishte marrë thellësinë
dhe fuqinë kur i lutesha Perëndisë me gjithë zemër.
Brenda dy orëve të dëgjimit të lutjes ‘Ati ynë’ unë i shkruajta fjalët.
Çdo fjalë plotësonte një nevojë. Ishte sikur të qe shkruajtur në mënyrë
të veçantë për mua, dhe s’e kisha idenë se kjo qe një lutje e
mirënjohur në familjen krishtere.
Herë të tjera gjatë ditës e thoja lutjen në mënyrën muslimane, duke i
marrë tespitë e mi dhe duke i tërhequr një nga një nëpër gishtërinj,
klik-klik-klik, dhe me çdo klik duke e thënë tërë lutjen. Në këtë
mënyrë qe e mundur të lutesha kudo dhe kur doja unë, meqë për një
vëzhgues, dukej sikur të bëja namazin, lutjet muslimane.
Me siguri që e kisha thënë lutjen mijëra herë gjatë disa ditëve të
ardhshme, dhe çdo herë bëhej më e lehtë. Tani e kisha një fjalor të ri
për të folur me Perëndinë. ‘Ati ynë’ – oh, këto qenë fjalë që më bënë të
shoh Perëndinë në një dritë tjetër. Ai ishte një qenie supreme,
patjetër, por Ai qe po ashtu edhe babai që kisha humbur.
- Sa mirë që ti je babai im’ qaja një natë, duke e ndier një ngushëllim
të pashprehur të dashurisë që rridhte poshtë tek unë. Frika ime e
vjetër e zezë në mos Perëndia qe i zemëruar me mua, nuk kishte vend
më.
‘U shenjtëroftë emri yt’ e kuptova këtë, meqë si një myslimane kisha
mësuar t’i respektoj emrat e Allahut në Kuran. Myslimanët i përdorin
emrat e Allahut me respekt të madh, duke i shtuar disa shtesa të
vogla verbale, si ‘u lartësoftë emri i tij’. Emrat e Allahut kanë madje
fuqi vizuele mbi imagjinatën e myslimanit, duke qenë një nga format e
vetme të dekorimit të lejuara në xhami. Dallimi ishte se kisha parë
diçka nga kjo shenjtëri që digjte brenda vetës time.
‘Ardhtë mbretëria jote, u bëftë vullnesa jote, si në qiell ashtu edhe në
tokë’. Tani e vura re që Jezusi nuk qe vetëm një profet i varfër,
sekondar, ishte mbret i përjetshëm, dhe do të vinte sërish për të
vendosur mbretërinë e Perëndisë në tokë, si në qiell.
‘Na e jep sot bukën tonë të përditshme…’ kurrë më parë s’kisha
menduar për t’i kërkuar Perëndisë për bukë, meqë të gjitha kërkesat e
mia kanë qenë shumë më tepër se nevoja, por kjo dëshmonte që
Perëndia kujdesej për të gjitha nevojat materiale të adhuruesve dhe
donte që ne të vareshim nga Ai, si një baba për ta.
‘Dhe na i falë shkeljet tona, sikurse ne i falim fajtorët tanë’! Falja?
Lutjet e myslimanëve përfundojnë me shqetësim përsa i përket faljes.
Idetë e tij apo të saj rreth Perëndisë janë të tilla që ai i dënon me
meritë ndjekësit e tij sikurse keqbërësit, apo jobesimtarët. Madje unë
kisha filluar të jem e sigurt që kisha bërë disa mëkate të mjerueshme,
për të qenë e dënuar me sëmundje dhe humbjen e prindërve të mi. E
vetmja pikë e shpresës ishte t’i përmbushësh me saktësi dhe në
minuta detajet thelbësore të lutjes gjatë ditës, dhe për ta bërë Haxhin
për shpërblim të caktuar, së bashku me pesë shtyllat e tjerë të islamit.
Madje këtu nuk përmendej rituali i pastrimit, vetëm kishte siguri që
për t’u falur mëkatet do të duhej të pranoheshin para Perëndisë, dhe
që ai i cili kërkonte falje duhej t’i falte të tjerët. Unë, me gjithë
përvojën time religjioze të panjollë, nuk kisha njohur siguri të tillë më
parë.
‘Mos lejo të biem në tundim dhe na shpëto nga i ligu’… e thoja këtë
sepse më jepte forcë t’i qëndroja besnik vegimit të Jezusit. Vetëm Ai
mund të më shpëtonte nga tërheqja e fortë prapa në islam, e cila po
vinte nga familja ime.
‘Sepse e jotja është mbretëria dhe fuqia dhe lavdia, përjetë, Amen!’
Fjalët magjike qenë të thjeshta por të fuqishme. Unë e pashë lavdinë,
dhe qesh ndryshuar përjetë.
Myslimanët nuk kanë ndërmjetësues me Perëndinë – ndonëse e
paramendojnë Muhamedin në këtë pozitë – kjo një arsye përse marrin
pozita aq përulëse gjatë lutjes. Ndërsa mua më duket që më ishte
dhënë një ndërmjetësues i cili, më kishte ofruar një mënyrë tjetër të
afrimit ndaj Perëndisë. Si myslimane, unë isha përgjegjëse për
veprimet e mia, të mira dhe të këqija, dhe duhesha t’i merrja pasojat.
Perëndia në mënyrë të arsyeshme mund të më dërgonte në ferr për
sjellje të këqija. Por këtu qe një pikëpamje tjetër rreth Perëndisë. Ta
thërrisje atë ‘Atë’ ishte ta bëje atë përgjegjës për jetën dhe gëzimin
tim, njëlloj si babai im tokësor. Mendova dhe pastaj u luta, e gëzuar si
një fëmijë kur është gjetur nga babai i saj kur ishte e humbur në një
treg me turmë të madhe. Doja të dija më shumë, mbase të gjeja një
kopje të librit të krishterëve.
Nëse do të kisha shikuar nga ky shteg që po ndiqja, hap pas hapi, do
të mund t’i kisha parë retë e rënda që grumbulloheshin mbi kokën
time. Vetëm dhjetë ditë pas shërimit tim spektakular ndërsa po
pushoja në dhomën time, shpërtheu ‘bubullima’. Familja u kthye në
fuqi, dhe u mblodhën në dhomën e burrave me derë të mbyllur për të
më gjykuar – së paku kështu më dukej mua.
Natyrisht ata e merrnin ndryshe. Safdar Shahu e mbajti një bisedë të
vogël hyrëse:
‘Jemi mbledhur udhëheqësit e familjes që të mbushim mendjen të
heqësh dorë nga këto ide ekstreme që i ke fituar së voni. Ne e
pranojmë që Jezusi të ka shëruar. Por kur kjo del jashtë nuk do të
duket mirë për ne. Ne jemi familje myslimane udhëheqëse, dhe ti do
ta shkatërrosh namin tonë.’
Duke i përkrahur vëllezërit dhe motrat e mia së bashku me
bashkëshortët e tyre, ishin dajët dhe xhaxhallarët e mi, së bashku me
xhaxhanë dhe tezën time, të cilët, siç e kuptova unë, qenë të fajësuar
pse e tërë kjo kishte ndodhur.
Nuk fola asgjë për një kohë të gjatë, duke i lënë ata të flisnin. Pastaj
thashë:
- A nuk jeni të kënaqur që jam shëruar?
- Oh po - thanë ata - ‘Ne qemë shumë të shqetësuar për shërimin tënd,
dhe meqë tani ka ndodhur kjo mos vazhdo të shkosh përreth dhe të
thuash që Jezusi të shëroi’.
Pas një qetësie të vogël, Safdar Shahu vazhdoi: “Për shkak të islamit
ne mund të të vrasim. Kështu thuhet në Kuranin e Madhërishëm’.
Unë shikova përreth tyre në dhomën tonë publike. Motrave të mia u
rridhnin lotët. Xhaxhai dhe tezja dukeshin të zbehur nga tmerri dhe
frika. Mjekrrat e hirta të kushërirëve të mi lëkundeshin poshtë dhe
lart ndërsa i lëviznin kokat e tyre energjikisht, sytë e vëllait tim qenë
të drejtuar në mua si skifteri që shpejton për te gjahu. E ndieja
distancën në mes meje dhe tyre duke u rritur në çdo sekondë. Si
mundte feja të ushqente një urrejtje të tillë sa që më me dëshirë do të
më shikonin të vdekur, sesa të tregoja të vërtetën me të cilën ata nuk
pajtoheshin?
‘Na i fal shkeljet tona ashtu siç ne i falim fajtorët tanë’. Këtu ishte një
e vërtetë që kishte më tepër fuqi se çdo ligj i islamit. Unë për vete nuk
ndieja urrejtje për ta në këto momente, veç dashurisë e cila do të
mund t’i thyente këto pengesa.
Vëllai im i madh tha, pas një qetësie të vogël:
- Nëse do të vazhdosh kështu, do të përjashtohesh nga familja dhe
gjithë orenditë që ke këtu. Nëse shkon te njerëzit e krishterë ne do t’i
lëndojmë madje edhe ata. Natyrisht, nuk ka të tillë këtu’. Në atë kohë
edhe unë besoja ashtu.
Unë çdo herë kam qenë e qetë, modeste, e bindur ndaj më të vjetërve
dhe tani ata po më kërcënonin. Gulshanja e vjetër do të ishte
dorëzuar, e paaftë për të mbrotjur vetën. Por Gulshanja e re ndiente
një fuqi nga brendia që më trimëronte. Nuk kisha frikë aspak nga ta.
Fjalët të cilat s’i kisha kërkuar vinin në buzët e mia.
‘Unë ju dëgjova deri tani, dhe natyrisht që e kuptoj shqetësimin tuaj’ -
thashë. ‘Nuk mund të përgjigjem në të gjitha pyetjet tuaja sepse jam
në pritje të përgjigjeve nga Jezusi. Ai do t’më tregojë ç’do të bëj më
pas. Kur e dëgjoj urdhërin, unë do t’i bindem atij madje edhe nëse ju
më vritni unë do ta bëj.’
Ca pëshpëritje dëgjoheshin përreth dhomës në ato momente.
‘Ç’qëndrim’ thoshin xhaxhallarët njëri me tjetrin, duke shikuar si të
mos u besonin syve të tyre se ç’dëgjonin. Unë u befasova me vetën
time, e trimëruar t’i bëja ballë fuqisë së familjes në këtë mënyrë. Tani
ç’do bënin ata? Qe një moment i rrezikshëm.
Thashë shpejt: ‘Premtoj që nuk do ta ç’nderoj familjen me çfarëdo që
të bëj, porse më duhet të pres derisa Jezusi më flet se si të dëshmoj.
Nuk kam takuar asnjë të krishterë deri tani në fakt. Nuk e di ku mund
t’i gjej ata.’
Meshkujt vunë dorën mbi dorë. Motrat dhe tezja ime e mënjanuan
shikimin në mua. Ata nuk thanë gjë, sepse gratë nuk pritej të
përziheshin aty ku burrat merrnin vendime të rëndësishme.
Mendoja nëse familja ime planifikonte të më vriste atëherë dhe aty, në
fakt ata do të kishin të drejtë për ta bërë këtë. Askush nuk do ta
dyshonte këtë…veç se unë isha e njohur dhe e dashur nga shumë
njerëz përreth nesh. Vdekja ime e befasishme do të kërkonte një
mbulesë të planifikuar.
Safdar shahu përfundoi:
- Mirë. Do të presim për të shikuar se ç’do të bësh. Dhe ne do lutemi
për ty. Mbase pas të gjithave ke luajtur mendsh’.
Ishte fundi për momentin, por e dija që nuk do të pushonin derisa të
qetësohesha rreth çështjes së shërimit. Porse t’u bindesha atyre
nënkuptonte të mohoja atë që isha e bindur se Ati im më kishte
shfaqur mua.
- Ç’do nga unë të bëj? - iu luta atij e hutuar. Përgjigjja më erdhi dy net
më vonë. Me një ndjenjë të vërtetë urgjence, e pashë vetën duke u
lutur në fjalë të thjeshta – ‘Më shfaq udhën tënde, oh më shfaq udhën
tënde.’
Shikova lart dhe pashë një shtyllë të mjegulltë, nga dyshemeja në
tavan. Jezusi qe brenda mjegullës, kjo dritë aq e ndritshme që kisha
parë më parë e zbuluar brenda mjegullës. Nuk isha duke fjetur, apo
ëndërruar.
Ai e zgjati jashtë dorën e tij dhe aty kishte një lloj veshje mbi të. E
shtriva edhe unë dorën time. E ndjeva vetën të ngritur lart si të isha
në ajër. I mbylla sytë, më pas më lëshoi poshtë ngadal mbi diçka të
butë dhe kur shikova veten po qëndroja në një fushë të hapur, e cila
shtrihej në një distancë të madhe dhe e cila qe e gjelbër, e freskët, ku
kishte figura njerëzish, disa pranë e disa më larg. Të gjithë kishin
kurora në kokat e tyre, dhe qenë të veshur me shkëlqim që i lëndoi
sytë e mi.
Dëgjoja fjalët sikurse dhe një melodi të mirë. Njerëzit këndonin ‘I
shenjtë” dhe ‘Haleluja’. Këto qenë fjalë të reja për mua të cilët
myslimanët nuk i përdorin. Ata vazhdonin më tutje ‘Ai është qengji i
flijuar. Ai është i gjallë’ dhe e kuptova që të gjithë shikonin nga Jezusi.
Jezusi tha ‘këta janë njerëzit e mi. Këta janë njerëzit që e flasin të
vërtetën. Këta janë njerëzit që dijnë si të luten. Këta janë njerëzit që i
besojnë Birit të Perëndisë.’
Një fytyrë u dallua në mes të turmës. Shikova me kujdes në këtë njeri,
i cili ulej poshtë. Jezusi tha,’Shko dhjetë milja lart në veri dhe ky njeri
do të ta jap Biblën.’
Ndërsa shikoja në këtë njeri, i cili, si të gjithë njerëzit që i vështroja,
nuk dukej të ishte në dijeni për mua, më pas figurat u zbehen dhe unë
u ktheva prapa tek vetvetja, e gjunjëzuar në dhomën time në mes të
gjitha posedimeve familjare. Mendova sërish rreth asaj që kisha parë
dhe dëgjuar dhe një ndjenjë e madhe e kënaqësisë vërshoi në mua.
Unë i kisha kërkuar ç’të bëj më tutje dhe ja tani këtu qe përgjigjja – të
shkoj t’i dëshmoj këtij njeriu për vegimin tim dhe t’i kërkoj një Bibël.
Por ku do ta gjeja unë atë?
Pastaj m’u kujtua diç. Razia jetonte në Xhang Sadar, dhe kjo ishte një
distancë e vogël në veri të asaj ku jetonim ne. Gjatë festës kisha
planifikuar ta vizitoja një ditë së shpejti.
Kjo ishte e tëra. Diku afër shtëpisë sonë jetonte një njeri i gatshëm
për të ma dhënë Biblën. Unë do të duhesha të shkoja vetvetiu. Nëse
familja ime do të kuptonte, me siguri do të përpiqeshin të më
ndalonin. Vendimi u bë, planet i hartova me kujdes, madje plotësisht
në dijeni se ç’hap i pakthyeshën do të ishte ky, dhe që do t’ma
ndryshonte jetën time.

[Matrix]

Kapitulli 8. Libri

Tri javë pas shërimit tim gjeta kurajon të ekzekutoj planin për gjetjen
e Biblës. I thashë tezës që po shkoja për vizitë te Razia.
- Do ta marrësh Selimën?- tha tezja, jo tërësisht e mësuar me mënyrën
e re të udhëheqjes së jetës sime.
- Jo teze - i thashë me buzëqeshje. ‘Besoj që jam mjaft e rritur tani për
të shkuar vetëm pa patur askë të mendojë më të keqen për mua. Të
lutem kërkoi Munshiut ta përgatisë makinën për mua’.
Tezja e hapi gojën për të argumentuar por e mbylli sërish, duke
rezistuar. Gulshanja e re qenka më pak e prirur se ajo e vjetra për t’u
shqetësuar për mendimet e kota të njerëzve.
Mexhidi e solli mercedesin e shkëlqyer të zi dhe e hapi derën e
prapme me një lëvizje me stil. Perdet qenë vendosur brenda si
mbrojtje ndaj syve përgjues. Çdo centimetër të lëvizjes sonë, derisa
dolëm nga dera kryesore, dëshmonte për kënaqësinë e tij me këtë
renditje të ngjarjeve. Rojtari me një buzëqeshje i mbylli dyert prapa
nesh dhe ne u nisëm.
Razia qe e përgatitur për vizitën time. Ç’nuk dinte ajo ishte kjo qe
duhesha të bëja një thirrje. E ktheva Mexhidin prapa, me instruksione
të kthehej për mua pas drekës. Pastaj u ndala për ta takuar mësuesen
time, e cila qe e stërkënaqur të më shihte në një gjendje kaq të
shëndoshë, dhe natyrisht që kishte shumë pyetje të bënte. Qe e
zhgënjyer kur i thashë që duhesha ta takoja urgjenisht dikë në anën
tjetër të qytetit.
- Jo nuk kam nevojë për shoqëri - i thashë - ka të bëjë vetëm me
çështje biznesi që duhet kryer.
E lash atë duke qëndruar në huti te ballkoni i saj, duke shikuar poshtë
ndërsa unë shpejtoja për të dalur te dera kryesore. Nuk ndihesha hiç
mirë. Asnjëherë në jetën time nuk kisha tentuar ta mashtroja dikë, por
kjo qe e vetmja mënyrë për të marrë ndonjëherë Biblën. Nuk ndodhi
derisa isha jashtë për të parë që kisha lënë burkën time prapa – dukej
e tëra simbolike për lirinë që po rritej në brendësi.
Një qerre me kali vinte përballë meje ndërsa unë ia ngrita dorën
njeriut mbi të.
- Jam duke kërkuar një njeri të krishterë që jeton në rrugën Kaqari.
Keni dëgjuar për një të tillë?
Ai shikoi drejt përpara, në mes të veshëve të kalit të tij, si të mos
kishte dëgjuar fare, dhe unë vazhdova shpejt: ‘Kam një lloj pune për
të bërë me të.’
Ai bëri me shenjë ka veriu. ‘Atje është vendi. Një vend shumë i vjetër
që është aty para se Pakistani të formohej. Nuk e di nëse ndonjë i
krishterë jeton atje, por nëse do mund të të çoj atje,’
- Të lutem më ço atje.
Hipa në qerre. Njeriu e goditi me kamxhik kalin e tij të përkulur, dhe
u nisëm për te vendi i qetë. Kah mesi i udhëtimit fillova të reflektoj atë
që isha duke bërë. Ç’do thonin motrat e mia po të shihnin më të
dashurën e tyre, Gulshanen e lumtur duke udhëtuar në një rrugë të
hapur vetëm në një qerre me kali? Thjesht nuk do t’kishte asnjë
arsyetim për këtë në familjen tonë. Ndonëse nuk kisha zgjidhje. Jezusi
më kishte dërguar në këtë udhëtim dhe unë i besova atij për
përfundimin.
Erdhëm te një shtëpi e vjetër – një bashkësi krishtere, siç mësova më
vonë. Veç kësaj qe edhe një shtëpi e madhe prapa një muri të trashë.
Njeriu me qerre u ndal mu te porta e ngjitur për muri. Ja ku është -
tha njeriu.
E pagova dhe më pas kalova nëpër portë te një vend i mbushur me
lisa. U nisa drejt shtëpisë dhe pashë një njeri që rrinte në diell me një
grumbull librash pranë një tavoline të vogël përballë tij.
Duke iu afruar njeriu shikoi lart. Zemra ime u hodh nga habia. Qe
fytyra e atij që kisha parë në vegimin tim. Jezusi tha: ky njeri do të ta
jap Biblën.
Njeriu foli me konsideratë, me zë gjysmë të ngritur:
- Nëse ke ardhur ta takosh gruan time kam frikë se nuk është këtu. Ka
shkuar për Lahore.
I fola shpejt: Nuk kam ardhur për ta takuar gruan tënde por kam
ardhur të marrë një Bibël prej teje. Të kam parë në vegim.’
Njeriu dukej i alarmuar, dhe më shqyrtoi afërsisht, duke tentuar të
depërtonte me vështrimin e tij instinktivisht, në shaminë që e kisha
vënë mbi fytyrën time, derisa ecja nëpër kopsht. Tani e lashë shaminë
time të binte nga fytyra dhe shikova prapë në të.
- Kush je ti? Ç’fe ke ti?Vajza e kujt je ti?
- Jetoj dhjetë milja përtej, dhe vij nga një familje myslimane.
Mund të shihja se sa i frikësuar qe nga kjo. Ç’fatkeqësi do t’i sillte kjo
grua e huaj myslimane, me kërkesën e saj për Bibël?
Ai tha: Nëse do t’isha në vendin tënd do të shkoja në shtëpi dhe do të
lexoja Kuranin tënd. Ç’do gjë që ka në të është e mirë për ty dhe ç’do
gjë që është në Biblën time është mirë për mua. Nuk të takon ty ta
shqetësosh veten me këtë. U ngrit të më përcillte.
Ndonëse qëndrova në këmbë, zemra ime u shterr derisa kënaqësia që
kisha filloi të largohej. Unë e kisha paramenduar këtë njeri të më
mirëpriste, mbase edhe do t’ishte i përgatitur për vizitën time.
- Jezus Emanueli më ka dërguar tek ti. Të lutem më beso.
Ai më studioi për një moment, e pastaj më kërkoi të ulem. Hyra në
tregimin tim menjëherë, e turpëruar në fillim, duke u liruar më pas,
dhe duke i përshkruar atij pak nga ajo se ç’ishte jeta ime për
nëntëmbëdhjetë vjet, si e gjymtë. I tregova atij për udhëtimin në
Mekë, për lutjet e shpresuara dhe të zhgënjyera atje. E përmenda
vdekjen tragjike të babait tim me përfundimin e mahnitshëm të kësaj –
Jezusi duke më folur dhe duke më drejtuar ta lexoja Kuranin.
Ai u përkul para me qëllim, me sytë e tij në fytyrën time. Kurrë më
parë nuk kam qenë e shqyrtuar nga një njeri i huaj – veçse ai nuk më
dukej i huaj. Vazhdova t’i tregoj për shfaqjen e mahnitshme të Jezusit
në dhomën time, dhe për shërimin.
- E pastaj - i thashë - të pashë ty. Jezusi m’u shfaq sërish dhe m’i
dëshmoi njerëzit e tij, dhe ti qe në mesin e tyre. Ai më tha të vijë tek ti
për një Bibël. Dhe nëse edhe më tutje nuk më beson, dëgjoje lutjen që
Jezusi më ka mësuar. I përsërita fjalët e lutjes ‘Ati ynë’.
Sapo e përfundova mbretëroi një qetësi. Miku im u ul tani, me krahët
e tij duke pushuar në krahët e karrigës, kurse koka e tij e përkulur në
kraharorin e tij me mendime të thella.
- Është e mundur? - tha duke i folur më shumë vetës se mua. Nxori
frymën nga thellësia e pastaj u ngrit.
- Ulu këtu për pak. Më duhet të shkoj dhe të lutem për këtë, meqë
është një hap shumë serioz për të dy ne të ta jap një Bibël.
Ai hyri brenda ndërsa unë u ula nën shkëlqimin e diellit, zogjtë
këndues fluturonin shpejt rreth lisave, krahët e tyre të imtë që
lëviznin aq shpejt sa që dukeshin të rrinin të qetë në ajër.
Pas asaj që dukej kohë e gjatë ndonëse jo më shumë se një gjysmë
ore, miku im erdhi nga shtëpia dhe tha: Jam lutur dhe i kërkova Zotit
ç’të bëj dhe më duket që Ai po më flet të ta jap atë që dëshiron. Por
besoj që ti e di se mënyra se si po kërkon ta adoptosh është e vështirë,
dhe për këtë mund të përjashtohesh nga familja. Do të duhet të
bartësh shumë dhe të humbësh shumë, por nëse qëndron besnike do
të marrësh jetën e përjetshme.
- I di të gjitha këto - i thashë.
- Por kjo është udha që më duhet të shkoj. Unë dua ta ndjek Jezus
Emanuelin i cili më ka shëruar dhe shfaqur rrugën e dashurisë.
Ai buzëqeshi dhe tha, ‘Tani mendo për këtë sërish. Kur do të japësh
atë që duhet të japësh, djalli do të të sulmojë. Ai do të krijojë për ty
shumë pengesa që t’i kalosh. Do të ketë një opozitë të madhe. Madje
mund të jetë e mundur që edhe njerëzit e krishterë t’i krijojnë këto
pengesa për ty.
Lotët vërshuan nga sytë e mi. ‘Nuk jam duke menduar për këto
pengesa. Unë di vetëm atë që Jezus Emanueli më është shfaqur. Ai më
ka ngritur dhe më ka dhënë dritë. Dua të di më tepër për Të, dhe Ai
më ka dërguar te ju për ndihmë. Të lutem më ndihmo’.
Me këtë rast më dha ‘Dhiatën e Re’ në urdu dhe një libër që quhej
‘Martirët e Kartazhës’. Më pas e bëri një lutje të bukur, që vuri në
fjalë ndjenja aq të thjeshta të vëllazërisë dhe mirësisë që më bëri të
ndihem e fuqishme.
Nga shtëpia e tij unë mora një qerre sërish, prapa te Razia, për kohë
të drekës. Nuk i sqarova udhëtimin tim, por vetëm thashë: ‘E kam atë
për çfarë shkova, por problemi nuk është i zgjidhur ende.’ Pastaj e
ndërrova temën, dhe ne qeshëm e bisedonim si të mos kishte ndodhur
asgjë e çuditshme, deri kur Mexhidi erdhi për t’më çuar në shtëpi.
Tezja qe duke më shikuar. Ajo me qëllim shikoi në mua, por unë u
ktheva, duke qenë e sigurt se atë që sapo kisha përjetuar do të ishte e
shkruar në fytyrën time.
- Si ishte Razia? - pyeti ajo.
- Mirë, ka ca nxënës të mirë dhe është e kënaqur që e motra i është
martuar tani.
- Është për t’u pikëlluar që nuk e kanë martuar atë akoma, por
supozoj që familja nuk kishte të holla për të.
- Po është e vërtetë. Ajo akoma duhet të marrë nxënës për të qenë një
ndihmesë për babanë e saj, meqë puna e tyre është e vogël.
Thashetheme të tilla do të na kishin mbajtur të okupuar me kënaqësi
për dy orë më së paku në kohë të vjetra, por Gulshanja e re kishte
interesa më të rëndësishme.
I kërkova falje, shkova në dhomën e fjetjes, dhe e mbylla derën. Pastaj
u shtriva në shtratin tim dhe pushova, e rraskapitur emocionalisht dhe
fizikisht.
Mu atë natë fillova të lexoja Dhiatën e Re fshehtas. Si do t’ishte?
Pyete një njeri te etur si duket uji? Pyete një foshnje ç’farë është
qumështi i nënës? Unë e cila kam qenë e ushqyer me lëvozhga tani
kisha gjetur bukë për urinë time, dhe lexoja të vërtetën për jetën dhe
fatin njerëzor të shkruar në ato fletë. Jezusi më kishte thënë: ‘Unë Jam
Rruga, e Vërteta dhe Jeta.’ Fjalët e tij në ungjij e ndriçuan të kuptuarit
tim. Unë kurrë nuk e kisha kuptuar në të vërtetë Kuranin pa
komentime. Ky qe një libër si asnjë tjetër. I hapi sytë e mi shpirtëror.
Tregimet e saja jetësoheshin ndërsa i lexoja. I takova të 12 dishepujt,
që e kishin shoqëruar Jezusin në vegimin tim të mrekullueshëm. E
gjeta, fjalë për fjalë, lutjen që e kisha mësuar te këmbët e Jezus
Emanuelit. E kuptova kuptimin e këtij emri të çmuar që m’u dha në
vegim.
‘Unë jam Jezusi. Unë jam Emanueli… Perëndia me ne’.
Unë isha rritur duke menduar për Perëndinë si shumë i largët dhe i
paarritshëm. Këtu më në fund qe sqarimi i fuqive hyjnore dhe misioni i
Jezusit – ai mundte të ngjallë të vdekurit sepse ishte Zoti i jetës. Ai do
të vinte sërish, sepse qe i gjallë përjetsisht. Ai kishte fuqi të
përjetshme sepse ishte Zot dhe jo vetëm një profet.
‘Unë Jam Rruga, e Vërteta dhe Jeta’. Tani e kuptova si një përmbledhje
e vërtetë e një personi që ishte Jezusi.
Në rrjedhën e leximeve të mia unë erdha te pasazhet lidhur me
pagëzimin. Lexova tek Marku 1:9-11 se Jezusi qe pagëzuar. Te
Romakëve 6:4 kisha lexuar: ‘Ashtu si Jezusi u ringjall prej së vdekurish
me anë të lavdisë së Atit, që ne të ecim në risinë e jetës’.
Risia e jetës. Kështu ishte se si ndiehesha – si të isha zhytur në një ujë
burimi vërshues, të freskët, duke sjellur një jetë rrënqethëse ndaj çdo
pjese të qenies sime. Ashtu ky pagëzim qe një shenjë dhe vulë e kësaj
përvoje.
Ndërsa argëtohesha me këtë një figurë më erdhi para e një vajze të
re, të pikëlluar që rrinte në karrige derisa shërbëtoret e saja derdhnin
ujin e burimit Zem Zem mbi të. Zem Zemi, uji i jetës, nuk i kishte
pastruar mëkatet e mia e as që i kishte sjellur jetë mishit tim të
vdekur. Jezusi më ka dhënë ujë shpirtëror të jetës për trupin tim të
sëmurë dhe shpirtin. Tani unë doja të varrosesha me të me anë të
pagëzimit. Mendova për këtë, duke mos e kapur me tërë forcën se
ç’po meditoja, dhe ç’ndryshime do të sillte në jetën time.
‘Dëshmova’. I thashë vetës: ‘Tani e bëra atë që Jezusi kishte kërkuar.
Mund të pagëzohem dhe të vij pastaj sërish këtu dhe të jetoj, apo jo?
Pyetja qëndronte në ajër, duke pritur ndonjë zë për ta konfirmuar apo
mohuar. Por fytyra e babait tim u ngritë para meje, dhe unë ndjeva
dhimbje sikur një thikë të ishte ngulur në zemrën time.
‘Oh baba, më fal, por më duhet ta ndjek Jezusin, i cili më shëroi.’ Fola
me zë të lartë e stresuar. Menjëherë një paqe e thellë erdhi mbi mua
dhe u ndjeva e sigurt që kjo ishte rruga që duhet të shkoja. Askush
dhe asnjëri nuk mund të më ndalte tani.
Aty kah 12 Marsi kisha kaluar nëpër Dhiatën e Re. Po ashtu e lexova
dhe ‘Martirët e Kartazhës’. Qe një libër i mbushur me tregime për të
krishterët e hershëm të cilët qenë hudhur para luajve, djegur në zjarr
dhe të trajtuar në mënyra tjera të papërshkruara duke qëndruar
besnik. E kuptova mesazhin që mu transmetua mua. Nuk e ndryshoi
qëllimin aspak.
Të nesërmen e thirra Razinë sërish, dhe nga shtëpia e saj vazhdova te
Majori si më parë. Zonja Major këtë herë qe në shtëpi. I tregova atyre
shkrimet që kisha lexuar.
- Këtu - thashë - kjo më tregon që duhet të pagëzohem. Ju lutem a
mund të më pagëzoni?’
Ai e lëvizi kokën. ‘Bija ime, ne nuk pagëzojmë në denominacionin
tonë’. Ai shikoi në mua me një shprehje të çuditshme. ‘A e kupton se
ç’mund të të ndodh po e bëre këtë – nuk do të mund të kthehesh në
shtëpi asnjëherë. Familja jote madje do t’përpiqet të të vras – oh po,
edhe një familje e dashur si kjo e jotja mund të ndryshojë tërësisht kur
të shikojnë një anëtar të familjes të braktis besimin mysliman’.
Qe një qetësi e shkurtër. Tentoja të imagjinoj një rast të tillë të
skandalit. Të përjashtohem nga familja, madje edhe e mbytur… E
mbaja mend këshillin familjar … fytyrat skifteriane që të gjitha të
drejtuara nga unë. Më pas mendova për fjalët e fundit të babait ndaj
vëllait tim – ‘Kujdesu për motrën tënde’. Me siguri, në fund, do t’i
bindeshin urdhëresës së fundit të shenjtë. Por edhe nëse nuk do t’i
bindeshin, dhe në të vërtetë do të përpiqeshin të më lëndojnë mua
unë edhe më tutje duhesha të ndiqja këtë rrugë. Fjalët e Jezusit kishin
ngulur rrënjë në jetën time dhe tani kishte freski, vitalitet dhe rritje
ku më parë kishte sterilitet të një feje të caktuar në të kaluarën.
Thashë me vendosshmëri, që të mos kishin asnjë dyshim ndaj vendimit
tim:
‘Jezus Emanueli më ka thënë që duhet të jem dëshmitare e tij, dhe
pagëzimi është hapi tjetër që duhet të bëj. Më duhet të bindem apo do
ta humbas paqen që e kam tani. Më mirë të vdes me Krishtin se të
jetoj pa të.
Majori shkëmbeu shikimet me gruan e tij ndërsa ajo pohoi me kokë
lehtas. Ai m’u kthye mua:
‘Le të bëhet ashtu. Nëse Jezusi të ka folur aq qartas atëherë nuk
duhet të shkosh kundër vullnetit të tij. Pavarësisht, nuk do të ishte gjë
e mençur nga ti të shiheshe duke shkuar në Lahore me mua. Gruaja
ime do të të marrë me autobus. Veç kësaj ajo duhet të çojë vajzat tona
në shkollë. Unë do t’ju vij pas’.
- Sigurisht unë do t’jem e kënaqur të të shoqëroj Gulshan - tha zonja e
Majorit, e përkulur para për të marrë duart e mi në të sajat. Qe një
prekje njerëzore, duke më mirëpritur mua në familjen e besimit tim të
ri.
Ashtu i bëra planet, me pak emocion. Ka mundur të jetë jeta e një
personi tjetër që unë po anoja aq shumë. Islami, thuhet shpesh ashtu,
qe lindur në shkretëtirë dhe ndjekësit e tij mësuan, në atë shkollë të
rëndë dhe të vrazhdë, bindjen ndaj instancave më të larta. Ndjenjat
personale nuk ishin konsideruar asnjëherë si një arsye e mjaftuar për
ndonjë pabesi. Ashtu që, duke ndjekur Jezusin, unë kisha mundësinë
të zbatoja – zakone jetëgjata të bindjes ku ndjenjat njerëzore do të
mund të më tradhëtonin.
Akoma, duke i hartuar planet e mia, nuk mundja të sillja vetën ashtu,
dhe të mbyllja derën plotësisht prapa familjes sime. Të jem e
ndershme, unë shpresoja të mund të vazhdoja me pagëzimin dhe më
pas të kthehesha në shtëpi, të jetoja jetën time. Një besimtar i
papjekur, e paramendoja që hapat që po bëja ishin që të gjitha ato që
Jezusi më kërkonte – t’i gjeja të krishterët dhe t’u thoja atyre për
shërimin tim, e pastaj të pagëzohesha.
Majori, përkundër kësaj, po shihte shumë më përpara se sa unë:
‘Mos sjell asnjë para dhe asnjë xhevahir. Nëse e bën, është e mundur
që pas pagëzimit dikush mund të ndjek të krishterët.’ Ai fliste
seriozisht, dhe unë shikoja në të duke interpretuar kuptimin e tij në
mënyrë korrekte. Ai po fliste për një ndarje të pastër, si të duhesha të
braktis çdo gjë prapa meje. Çdo gjë? – Para , xhevahirë, shtëpinë,
tokat, dashurinë familjare dhe përkrahjen? A do të thotë që Jezusi me
të vërtetë po kërkonte këtë nga unë? Mbase më ka ofruar këtë
dhuratë të shërimit vetëm të tërhiqte çdo gjë tjetër që e bënte jetën të
dashur?
I thashë Razisë, kur u ktheva tek ajo në atë ditë: ‘A mund të vij të të
shoh pas dy dite?’
- Natyrisht - tha Razia - do të jem këtu.
I thashë tezës dhe xhaxhait në shtëpi që do të shkoja për vizitë te
Razia pas dy ditëve, ndoshta do të shkonim në Lahore:
- Do të firmos një çek për 75000 rupa, ashtu që të mund t’i paguash të
gjitha llogaritë derisa jam në largësi - i thashë xhaxhait.
‘Ku ke për të qëndruar në Lahore? - tha tezja, pak e mërrolur duke
treguar mospëlqimin e këtij plani. Porse nuk mundte të refuzonte
lejen time. Tani qesh një agjente e lirë, dhe për më tepër, ajo që firmos
çeçet.
- Oh do të mund të rrija me vëllanë dhe motrën time - thashë në
pakujdesi. Do të shkruaj një letër.
Të nesërmen i kërkova tezës të më shoqëronte te varri i babait. Ajo e
miratoi këtë shenjë devocioni. Ne morëm lulet nga kopshti dhe i lashë
atje me ndjenja që vështirë përshkruhen. Respekti për kujtimin e tij qe
përzier me të kuptuarit se përjetësia nuk ishte e tillë ç’më kishte
mësuar ai, një parajsë e ngushëllimeve materiale, por prezenca e
Jezusit.
Në natën time të fundit shkova në kopshtin tim, ku rrija shumë shpesh
gjatë viteve të pashpresa. Duke qëndruar në vendin ku arkivoli i
babait kishte pushuar, mendova për të sërish, e pikëlluar dhe e
përmalluar.
Dielli u zhyt në flakën e kuqe, duke i goditur muret e shtëpisë. Unë
ecja në mes luleve, frutave dhe gjetheve, duke ndjerë aromën e
përzier të trëndafilëve dhe luleve të portokallit. Një erë e lehtë e kësaj
nate i lëvizte gjethet e portokallit dhe të mangos, kurse qielli lart meje
qe i pushtuar me ngjyrë të lehtë vjollce dhe të kaltër të mesnatës.
Hëna qe e ngritur lart, e madhe si një pjepër ndërsa yjet rrinin të
shpërndara si diamantet e vegjël në palët e një natë te qetë. Prapa
meje në shtëpi u ndezën dritat, dhe ndriçuan, më ngrohën dhe më
siguruan. Megjithëkëtë qëndrova më tutje. Ishte si t’i shihja për herë
të parë, tani mu para se të shkoja, dhe nuk lejoja as hijet tinëzare që
krruseshin nën lisa të më frikësojnë.
‘Përse ta bëj këtë? Mund të jesh ndjekës i Jezusit edhe pa këtë. Mund
të humbasësh çdo gjë me këtë veprim.’ Një mendim i tillë vinte nga
drejtimi i errësirës. Mirëpo si një përgjigje ndaj saj një varg që kisha
lexuar erdhi në mendjen time në formë të një zëri të butë:
‘Ai që e do të atin ose nënën më shumë se unë, nuk është i denjë për
mua…ai që nuk e merr kryqin e vet dhe nuk vjen pas meje, nuk është i
denjë për mua.’ (Mateu 10:38).
Shikova edhe një herë në shtëpinë time, dhe kujtoja, jo vetëm kohët e
lumtura por edhe kohët kur më dukej si një burg, me mua, të
burgosurën, duke shpresuar që isha në rrugë për parajsë. U thashë
mendimeve të mia me zë: ‘Çdo gjë ndryshon. Porse unë do ta kem
këtë vend çdo herë në zemër.’ Më pas e lash kopshtin dhe hyra brenda
për t’u paketuar.
Të nesërmen firmosa dy çeçe – njërën prej 75000 rupa që i dhashë
xhaxhait për shpenzimet e shtëpisë, që të mos ngelte pa para dhe të
më kërkonte mua aq shpejt – tjetra, prej 40000 rupash, kisha
paramenduar t’ia jepja Razisë, për të siguruar bashkëpunimin e saj në
planin tim. Kjo do t’i linte dyert pjesërisht të hapur në rast se do të
doja të kthehesha në shtëpi.
Më 15 mars, e përcolla xhaxhanë për në punë dhe e putha tezën dhe
shërbëtoret Salimën dhe Semën, duke i mbajtur lotët.
Tezja më pyeti, ‘Ku je duke shkuar kështu? Merre veturën tënde dhe
shoferin me vete në Lahore. Si do të sillesh përreth? A je e sigurt që
do të shkosh pa shërbëtoret e tua? Xhaxhai yt nuk është fare i lumtur
me këtë.’
- Të lutem mos u merakos, teze - i thashë - do të të shkruaj një leter.
Ajo duheshte të jetë e kënaqur me këtë.
Mexhidi e solli makinën dhe unë u futa brenda. Shikova prapa njëherë
në shtëpinë e bardhë të qetë ndërsa u kthyem në rrugë, më pas qe e
humbur për ta shikuar. Gjëja e fundit që pa rojtari nga unë ishte dora,
e cila përshëndeste nga prapa perdeve në xhamin e mercedesit.
Kisha ca vështirësi ta bindja Razinë të bashkohej me dëshirat e mia,
kur i dhashë asaj paratë, ndonëse nuk ia tregova arsyen e vërtetë për
sjelljen time të çuditshme…që po blija kohë, në mënyrë që asnjëri ta
parandalojë pagëzimin tim.
‘Kjo është për ty, sepse ke qenë mësuesja ime dhe shumë e mirë me
mua. Do të shkoj në Lahore për të qëndruar me ca miq. Tani jam e
pavarur dhe ndjehem e lodhur duke i sqaruar çdo gjë që më duhet të
bëj xhaxhait dhe tezës. I thashë familjes sime që do të vije me mua që
të mos merakosen.’
Fytyra e bukur e Razisë mori një shikim të dyshimtë: ‘Natyrisht do të
bëj çdo gjë që mundem për të të ndihmuar, por çka nëse familja jote
do të vinte për të të kërkuar, dhe të më gjenin këtu?’
I thashë shpejt: Të lutem, nëse ndonjë nga ta vjen për të më kërkuar,
të pretendosh që je në Lahore me mua? Lejo nënën tënde të dali
jashtë për t’i shikuar ata ndërsa t’i rri brenda. Më vjen keq që nuk
mundem të të sqaroj më shumë se kaq.
Razia shikoi e befasuar, ndonëse tha shpejt: natyrisht, Gulshan. Ç’do
gjë që të duash. Besoj që e njohim njëra-tjetrën mirë, dhe kemi besim
tek njëra- tjetra.
Mendoja vallë ç’do të mendonte ajo po t’i dinte intencat e mia të
vërteta.
E lash atë si më parë, dhe mora qerre për te shtëpia në rrugën Kaqari.
Majori dhe gruaja e tij më pritën ngrohtësisht dhe po të njëjtën ditë
qesh marrë me makinë për në një shtëpi në Lahore, e drejtuar nga një
pastor dhe gruaja e tij, të cilët i merrnin brenda myslimanët e
konvertuar, dhe Revi dhe zonja Aslam Kan.
Kështu e fillova një fazë të re të jetës sime, si një e krishterë e sapo
bërë, në mes të njerëzve të krishterë. Në fakt nuk qe aspak ashtu siç e
kisha pritur.

[Matrix]

Kapitulli 9. Pagëzimi

Z. Aslam Kan qe një njeri shumë i këndshëm, që dukej t’i kuptonte të
gjitha problemet që po kaloja. Ai së shpejti u bë Aba – xhi (baba) për
mua. Ama – xhi, zonja Aslam Kan, qe e këndshme po ashtu, në
mënyrën e vet. Një zonjë, e vendosur dhe e lirë nga fajësia, dukej të
ishte çdoherë e zënë me shtëpinë dhe priste dhe nga unë të jem e
zënë po ashtu.
Në momentin kur mbërrita ajo më tregoi dhomën e fjetjes së
mysafirëve, me një shtrat thjesht të dekoruar dhe menjëherë mendova
për atë që kam në shtëpi, që ishte më i gjërë, me mbuloje të leshta
dhe çarçaf pambuku të përdredhur.
Ajo më tha: Kjo është dhoma jote. Këto mund t’i lësh rrobat tua.
Banjoja është në atë drejtim. Këtu ka shumë punë për t’u bërë sepse
kemi shumë vizitorë. Të më falësh tani. Kam për t’i dhënë ca urdhëra
shërbëtores. Ç’do gjë që të kesh nevojë duhet t’i drejtohesh
shërbëtores. Dhe doli jashtë menjëherë.
Unë bëra më të mirën për të kënaqur z. Aslam Kan, por që s’kisha
bërë kurrë më parë ndonjë punë shtëpie, dhe isha e marrë dhe e
ngathët, dhe shumë e pagatshme për të qenë e kritikuar për detyrat e
imta që më qenë dhënë. Kur nikoqirja erdhi prapa meje një ditë dhe
bëri me gisht në stolitë që posa kisha pluhurosur, u ndjeva e turpëruar
dhe e zemëruar, ndonëse i frenova ndjenjat përbrenda, të cilat i
thartuan dhe prishën ditët e hershme në atë shtëpi. Doja t’i kthehesha
dhe t’i thoja asaj:
‘Ke të drejtë Ama-xhi. Kam vepruar keq, por ke parasysh që para se të
vija këtu kurrë nuk më është dashur të punoj. Asnjëherë nuk kam larë
enët, pastruar dhomën, rregulluar shtratin, pastruar rrobat e mia,
krehur flokët apo madje edhe të vishem vetë. Kjo qe jo vetëm ngase
kishim shumë shërbëtore, por ngase isha në shtrat, e paaftë, për aq
shumë vite.
Por nuk thashë asgjë të kësaj natyre. Do të dukej si të arsyetohesha
dhe ç’do të ishte edhe më keq në sytë e saj, krenari. Ajo do të kishte
mundur të përgjigjej që kësaj rradhe ishte mirë, por që do duhesha të
mësoja, apo që isha përtace tej mase. Ashtu që durova ca net pa
gjumë, dhe një pëshpëritje përçmuese në errësirë të dhomës sime.
Ende nuk është shumë vonë - tha ky zë. ‘Vëllezërit dhe motrat e tua
janë duke qajtur. Përse nuk kthehesh prapa.’
I pashë fytyrat e tezës dhe xhaxhait që shikonin me pikëllim në mua.
Në pamundësi të pushoja u zgjova dhe endesha nëpër dhomë,
përderisa beteja për t’i qetësuar përshpëritjet u bë e tepërt dhe i
klitha Jezusit:
‘Unë e kam nënshtruar veten time ndaj teje dhe ndiej se jam në shteg
të duhur, siç më ke dëshmuar ti. Përse këto fytyra më iritojnë kështu?’
Më pas erdhi një zë i qetë, i ulët: ‘Unë jam çdo herë me ty. Ata nuk
mund të të dëmtojnë.’ Në këtë mënyrë gjeta paqen ndërsa fjalët e
Jezusit ngopën mendjen time, dhe zhduken pëshpëritjet irituese.
Pas një javë apo më tepër vështirësitë filluan të largohen vetvetiu.
Qesh më shumë aktive seç kam qenë në shtëpi dhe kështu fjeta më
mirë, dhe shtrati dukej që nuk qe aq i fortë më. Lexova diçka që
ndryshoi qëndrimin tim tërësisht ndaj të gjitha formave të punëve
shtëpiake:
‘Jezusi u ngrit nga darka dhe hoqi rrobat e tij, mori një peshqir dhe u
ngjesh. Mbasi hodhi ujë në një legen, filloi të lante këmbët e
dishepujve dhe t’ua fshinte me peshqirin, me të cilin ishte ngeshur…’
(Gjoni 13:4 –5)
Kjo qe diçka e re për mua. Këtu para meje qe zbuluar një shembull i
përuljes dhe i shërbesës, që unë nuk do ta harroj kurrë, dhe goditi mu
tek rrënja e krenarisë. Ndërsa punoja atë që më qe dhënë, unë mbaja
parasysh shembullin e përsosur të Jezusit, që qe bërë shërbëtorë për
mua: pastaj nuk ishte vështirë t’i shërbeje të tjerët për të.
Unë qesh në atë shtëpi për pesë javë para se të pagëzohesha. Në
momentin që i bëra pyetje Rev Aslam Kanit për vonesën ai tha: ‘oh,
kam për të bërë shumë takime’. Më vonë kuptova që ai donte të më
vëzhgonte për një kohë, të sigurohej nëse do të isha serioze lidhur me
pagëzimin. Nuk do të qe mirë që të bëja këtë hap dhe pastaj të
kthehesha prapa.
Por shqetësimi rritej se mos zbulohesha. Kisha frikë nëse familja ime
kishte filluar të më kërkonte te Razia, andaj dhe i shkruajta asaj:
‘Unë akoma kam edhe ca punë për të bërë këtu, para se të kthehem.
Të lutem të mos i tregosh familjes sime ku gjendem. Do të të sqaroj
çdo gjë së shpejti.’
Më vonë kuptova që Razia dhe nëna e saj mbaheshin mirë me fjalë,
dhe kishin mbajtur sekretin tim, edhe pse u kishte sjellur atyre
vështirësi të mëdha. Më kënaqësi them që është e martuar tani – një
mikeshë besnike, e ndershme që më kishte mbrojtur me çmim të
madh atëkohë, megjithëse nuk kuptonte lëvizjet që unë po i bëja.
Tërë kohën unë isha me zotërin dhe zonjën Kan duke shkuar në kishën
metodiste në rrugën Varis. Në mesin e të krishterëve unë gjeta lirinë
në adhurim që asnjëherë më parë nuk e kisha njohur. Kishte shumë
gjëra që dallonin shumë këtu.
Gjëja e parë që kam vënë re kur hyra brenda ishte dekorimi. Në
xhaminë islamike dekorimi është dukshëm abstrakt – fjalë nga Kurani,
tavani me lajle, shtylla, kubet, qilimet. Dritat dhe hijet përdoren po
ashtu për efekt. Asnjëherë ndonjë figurë të portretizuar apo ndonjë
figurë e Perëndisë, ngase si do ta paramendonin krijesat krijuesin e
tyre? Këtu ishte një xham i ngjyrosur në dritare, me figurën e Jezusit
duke u lutur, kishte lule në tavolina, dhe muzikë. Mbi hark qenë, jo me
fjalë arabike, por fjalët, ‘Ja unë po qëndroj te dera dhe trokas.’
Mendova për këtë. Në Pakistan ka shumë trokitje. Çdo kush troket
rëndë në dyer dhe porta, por trokitja e Jezusit në portën e zemrës
sime qe shumë e butë.
Një gjë tjetër që kisha vënë re ishte mënyra e bukur se si familjet
rrinin bashkë – burrat, gratë dhe fëmijët. Njerëzit e pamartuar qenë
bashkuar me këto grupe familjare. Nga shtëpia zakonisht vetëm
burrat do të shkonin në xhami. Femrat luteshin në shtëpi. Kuptova sa
pak mësime fitonin shumë prej tyre, por pastaj Kurani thotë që femrat
janë në një pozitë inferiore ndaj meshkujve, ndonëse thekson po ashtu
që ato duhet të trajtohen me drejtësi dhe barazi. Porse meshkujt i
përfaqësojnë gratë e tyre në xhami. Sa më ndryshe është në
krishterim, ku Perëndia vepron në çdo shpirt njerëzor me anë të
Jezusit, i cili vdiç për të gjithë.
Bibla thotë që në Krishtin nuk ka dallime sipas racës (hebre apo grek),
klasës ( skllav apo i lirë) apo gjinisë (mashkull apo femër). Këtu qe një
trajtim i barabartë i një lloji të ri dhe të mrekullueshëm. Perëndia
pranonte adhurimin tim në mënyrë të barabartë me atë të vëllezërve
në Krishtin, dhe bashkësia e besimtarëve karakterizohej me të
mbledhurit së bashku si një trup i Krishtit.
Unë i ndieja këto lidhëse të padukshme të lidhnin tërë atë kishë së
bashku me anë të lutjes në këtë ‘bashkësi të re krishtere’ për të
sëmurët, të vjetrit dhe për nevojtarët. Ndihesha sesa isha e mirëpritur
në mesin e tyre. Gradualisht fillova të shijoj se si kisha po e zinte rolin
e familjes që kisha lënë prapa. Këtu kisha vëllezër dhe motra me
bollëk.
Vura re që predikimet e pastorit ishin të qarta dhe të thjeshta,
ndonëse merrej edhe me gjëra të thella, nga libri që më bënte aq
shumë përshtypje. Nëpërmjet predikimeve të tij e dëgjoja Zotin Jezus
duke më folur, jo dhe aq në mënyre direkte si atëherë në dhomën
time, por në një mënyrë të tillë që Bibla të më fliste për jetën time.
Po ashtu vura re që ai fliste si të provonte t’i bindte disa nga dëgjuesit
e tij. Fillova të kuptoj që disa nga ata që e quanin veten ‘të krishterë’
nuk qenë dhe aq të dhënë me zemër si unë. Unë kisha jetuar në një
ambient fetar strikt që nga lindja, dhe nuk kisha kuptuar që kjo mund
të ishte e vërtetë edhe për një mysliman po ashtu.
Nikoqirja ime më kishte paralajmëruar se po u tregoja njerëzve pak si
tepër për veten. Unë megjithatë kisha treguar pak për shërimin dhe
bisedën time dhe njerëzit në kishë qenë të mahnitur.
‘Do të thuash që Jezusi të është shfaqur në dhomën tënde dhe të ka
shëruar?’
Habitesha përse përvoja ime qe aq e rrallë. Me siguri Jezusi do të
kishte punuar në jetën e çdo besimtari si kishte bërë për mua?!
- Është në bazë të besimit tënd - tha aba-xhi njëherë kur e pyeta. Kjo
qe një deklaratë mjaft çliruese. E kuptova që këtu qe një parim i
përfshirë – se besimi ishte çelësi për vazhdimësinë e kësaj përvoje të
mrekullueshme krishtere dhe jetës me mrekullira që unë kisha
përqafuar. U ktheva prapa për të menduar se si qe rritur besimi im në
mënyrë të panjohur nga unë, që nga dështimi për t’u shëruar në
Mekë. Kjo erdhi si një dhuratë, ky besim që mund të lëvizte edhe
malet. Ka rrjedhur nga një gjendje e pashpresë dhe në nevojë. Klithma
ime ka arritur te veshët e Perëndisë që nuk e njihja, por i cili më
njihte, dhe ai kishte hyrë në jetën time. Unë vendosa, në qetësinë e
një nate për të mbajtur besimin të fortë, pavarësisht nga pengesat që
do ishin para.
Më në fund edhe dita e pagëzimit tim erdhi, qe me 23 prill. Kjo u
realizua në një dhomë të shtëpisë në të cilën gjindej një vaskë e
veçantë për këtë lloj ngjarjeje. Majori, gruaja e tij dhe disa prej miqve
të tyre dhe ata të anës sime u mblodhën. Pastori i Rrugës Waris e bëri
ceremoninë, e cila qe e thjeshtë dhe e përsosur. Ndërsa po më zhyste
në vaskë, unë ndieja që po braktisja Gulshanin e vjetër poshte atje në
fund, me mënyrat e saja të të menduarit dhe dëshirat e vjetra dhe një
Gulshan i ri po ngritej, ‘e varrosur me të në pagëzim dhe e ngritur në
risinë e jetës.’
Kjo jetë e re gufonte në mua dhe unë doja të dëshmoja për këtë.
Pleqtë që ishin prezentë më dhanë një emër të ri: Gulshan Ester. Më
vonë lexova që Estera qe një dëshmitare e popullit të Perëndisë –
hebrenjve ndaj mbretit, dhe për këtë shkak ishte në rrezik. Dhe mua
më dukej që kjo përshtatej shumë me rastn tim.
Pas shërbesës femrat vinin dhe më puthnin në ballë ndërsa meshkujt
më jepnin dorën dhe më dëshironin mirëseardhje në kishën e Krishtit.
Ndihesha e ngrohur me dashurinë e tyre të vërtetë krishtere. Kur të
gjithë shkuan z. Aslam Kan më pyeti se si ndihesha:
- Mirë - u përgjigja - ndonëse tani dua të dëshmoj për atë që ka
ndodhur.
Ai lëvizi kokën. ‘Ti mund të dëshmosh me veprat tua. Nuk është e
nevojshme të dëshmosh vetëm me gojë.’
Por i kisha mbajtur mend fjalët që Jezusi m’i kishte thënë: ‘Ti je
dëshmitarja ime. Shko te njerëzit e mi.’
Shikova në të, me kokë të ngritur, duke refuzuar të qe mundur.
‘Por unë ndiej që Jezusi kërkon nga unë të dëshmoj. Mund të flasë në
kishë?’
‘Nuk mendoj që je në të vërtetë e gatshme për këtë. Dëshmia jote
mund të realizohet edhe në shtëpi. Perëndia do ta pranojë këtë.’
Porse ai nuk e njihte këtë Gulshane të re. I thashë: Mirë, nëse nuk
mund të dëshmoj këtu atëherë më duhet të shkoj në shtëpi dhe t’i
tregoj familjes time. Dua ta bëj këtë në çdo mënyrë.
Ai dukej me të vërtetë i shqetësuar rreth kësaj. ‘Jo do t’ishte e
rrezikshme për ty. Ata nuk do ta pëlqenin pagëzimin tënd në asnjë
mënyrë dhe do të mundje të ishe e lënduar nga ta.’
‘Nuk besoj që familja ime do të bënte gjë për të më lënduar,
megjithatë nuk do të shkoj derisa të jetë çdo gjë në rregull. Mirë
mbase mund të më dërgosh në ndonjë kolegj biblik në mënyrë që të
mësoj më shumë për t’ju treguar atyre.
Ai shikoi në mua në mënyrë të çuditshme dhe po mendoja se ç’farë
ishte duke menduar ai. Fillova të turpërohem nga pak me mosdurimin
tim duke ia imponuar mënyrën time. Isha e re dhe e paduruar për ta
bërë detyrën për të cilën isha e sigurt që Perëndia e kishte vendosur
para meje, ndonëse nuk e kisha kuptuar sesa e papërvojë dhe e
papërpunuar që isha. Sapo e kisha filluar pelegrinazhin e vërtetë në
jetën time.
- Nuk mendoj se mund ta bëjmë këtë ende - tha z. Aslam Kan me
vendosshmëri.
- Je shumë e re në besim, por nëse ke dëshirë për të bërë ndonjë punë
krishtere, ne mund të të punësojmë në shkollën për të verbër.
Ai më sqaroi pak lidhur me shkollën se si kujdeseshin për fëmijët të
cilët nuk mund të edukoheshin në sistemin normal. Ai mendonte të me
gjente një punë atje si mbikqyrëse. E gëzuar ndaj këtij mendimi u
pajtova me këtë.
Menjëherë e takova drejtorin e shkollës dhe shumë shpejt ai erdhi me
makinën e tij të më merrte. Kjo ndodhi të nesërmen dhe ne kaluam
mbi urën e vjetër Ravi, me ujin e tij të ndyrë, për të kaluar në sheshin
në të cilën gjendej shkolla dhe më dukej që po prisja veten për ta
humbur të kaluarën time. Prej tani e tutje isha një person i ri, me
emër dhe fat të ri.
Puna ime si mbikqyrëse në shkollën ‘Lindja e Diellit për të Verbër’ në
Lahore shënonte një periudhë të re të rritjes. Duke qenë e varur nga
të tjerët, tani në një moment u bëra përgjegjëse për një grup të
fëmijëve të verbër të vegjël, për t’u kujdesur për nevojat e tyre fizike.
Tani në një botë plotësisht të re duhet të mësohesha të përballem, të
qëndroj në këmbët e mia. Nuk qe e lehtë.
Jo e lehtë, por shumë më mirë sesa do të mund të ishte. Kjo ndërtesë
me tulla të kuqe ka parë shumë ndryshime që nga themelimi i saj nga
mirëbërësi indian z. Ganga Ram, si një spital apo shtëpi leprozësh.
Zonja Fison e mori në dorë institutin në vitin 1958 si shkollë krishtere
për të verbër, e cila u pensionua me 1969. Mendoja për të në mënyrë
mirënjohëse. Për mua kjo qe një ambient i përsosur, i mbrojtur që të
mësoj të jetoj në një botë jashtë velit. Si një shenjë e ndarjes nga jeta
ime e vjetër unë i preva flokët shkurtë, dhe nga rrobaqepësi kërkova
të m’i bënte dy xhaketa të bardha për t’i veshur kur dilja jashtë mbi
këmishat e mia.
Këtu gjeta shpërblime të vërteta për kënaqësinë time – jo në rupa
sepse pagesa ishte vetëm 40 sosh në muaj – por në dashurinë e
pakritikuar të fëmijëve për të cilët kujdesesha. Fëmijët në shkollë
rangoheshin nga mosha 5 deri në 16 vjeç. Gjysma e tyre ishin
myslimanë dhe gjysma tjetër të krishterë dhe ata luanin dhe dukeshin
të lumtur së bashku, e vetmja ndarje ishte për mësime fetare dhe
lutje. Në seksionin tim të shkollës qenë 40 fëmijë. Unë duhesha të
kujdesem për çunat e vegjël, të isha me ta gjatë ngrënies, të
kujdesesha në oborret e shkollës dhe të flija në konvikt. Duhej të
kujdesesha për rrobat e tyre dhe për larjet, t’u ndihmoja atyre gjatë
larjes, t’i rregulloja shtretërit e tyre, dhe t’u ndihmoja në detyrat që
nuk i bënin mirë – larjen e dhëmbëve pas ngrënies. Po ashtu duhesha
t’i laja dritaret dhe t’i pastroja tavolinat.
Përveç tyre duhesha t’u mësoja fëmijëve Biblën dhe një herë në dy
javë kur do të ishte rendi im t’i çoja fëmijët në kishë.
Aty qenë dhe dy mbikqyrëse të tjera, kusherira, të cilat ishin të
krishtera. Fillimisht ato nuk ishin shumë miqësore, flisnin njëra me
tjetrën por jo me mua megjithëse punonim shumë afër së bashku,
duke treguar mospëlqim ndaj meje në mënyra jo të përshtatshme. Por
pas ca ditëve ato u afruan pak me mua dhe filluan të më ndihmojnë në
punët që ishin të vështira për mua, dhe më përkthenin kur flisja me
drejtorin që fliste vetëm gjuhën angleze e jo urdu.
Pastaj kur duheshin të shkonin te drejtori për gjëra të ndryshme më
kërkonin dhe mua po ashtu. Më ndihmonin kur kisha vështirësi për
shkak të duarve të mia. Puna këtu qe më e rëndë seç isha mësuar unë,
dhe duart më dhembnin. Gjatë javës së parë ato u acaruan nga sapuni
që përdornim për larjet e rrobave. Më pas e dogja njërën dorë në
kuzhinë. Së fundi, duke i pastruar tavolinat i shpova duart dhe ato
gjakosnin. Qesh në një gjendje mjaft të palakmuar. Rozina, njëra nga
përkthyeset erdhi me mua për të përkthyer te drejtori.
Ai qe shumë i këndshëm, por ndërsa i dha një pomadë Rozinës për
djegien time, ai më tha:
- Nuk mund të bëj asgjë për të ta lehtësuar punën. Më vjen keq, por
nëse është një punë shumë e rëndë, do të duhesh për ta braktisur.
- Mos u brengos, ne do të të ndihmojmë - tha Rozina me lehtësi derisa
u kthyem në vendet tona, dhe unë në mirënjohje i buzëqesha.
Por menjëherë në dhomën time i ndava të gjitha vështirësitë me
burimin e ngushëllimit tim që nuk di të dështojë asnjëherë. Shpejt
kuptova që sikurse duart e mia qenë djegur – me siguri nga
pakujdesia – duart e Krishtit qenë gozhduar në kryq për mua, dhe
vuajtjet e mia në krahasim me ato ç’përjetoi ai qenë asgjë.
Këto ishin sipërfaqësore, ndërsa, betejat më serioze po përgatiteshin
për t’u luftuar.
Së shpejti pasi arrita në shkollë i telefonova vëllait tim to vogël, Alim
Shahut. I thashë atij:
‘Kam qenë duke menduar që do të ishte e ndershme për të treguar që
unë jam bërë e krishterë dhe jam duke punuar në një shkollë për
fëmijët e verbër në Lahore.
Një frymëmarrje e thellë u dëgjua menjëherë në anën tjetër të linjës:
‘Ç’gjë është kjo që ke bërë?’ tha Alim Shahu. ‘Eja, kthehu në shtëpi
dhe harroi të gjitha.’
‘Tani që e kam gjetur udhën, të vërtetën dhe jetën si mund t’i harroj të
gjitha këto.’
Ai tha: ‘Qenke çmendur tërësisht! Nëse vazhdon të ma thuash këtë,
dera ime do t’jetë përjetë e mbyllur për ty?’ Sa më përket mua, ti je e
vdekur.’
‘Mirë, ma thuaj këtë: si mund ta lëshoj të vërtetën dhe të kthehem
prapa tek ti? Nuk mund ta bëj këtë në asnjë mënyrë.’
Zëri i tij qe i trembur dhe i lëmuar: Kuptova. Në këtë rast dera ime
është e mbyllur. Ti je e vdekur! Nuk dua kurrë ta shoh fytyrën tënde
sërish dhe ti nuk ke për ta parë timen.’
I buzëqesha kësaj. ‘Mirë. Nëse dera jote është e mbyllur dera e Atit
tim qiellor është e hapur për mua. Nëse jam e vdekur për ty kjo është
meqë jam e vdekur në Jezus Krishtin. Dhe nëse ti vdes po ashtu në
Jezus Krishtin, atëherë ke për të jetuar dhe ti – dhe atëherë ke për të
më parë mua.’
Përgjigja e tij qe për ta mbyllur telefonin.
Po në të njëjtën ditë i shkruajta xhaxhit tim për t’i treguar që isha
bërë e krishterë dhe që qesh pagëzuar. Po ashtu i shkruajta dhe
Safdar Shahut të njëjtën gjë. Isha në pritje të reagimeve të tyre por
me një nervozë, duke dashur të isha e kuptuar, e pranuar ashtu siç
isha tani dhe e lejuar të jetoj në mesin e tyre sërish. Ndonëse në
zemrën time e dija që kjo nuk do t’ishte e mundur. Nuk do t’isha e
lejuar të adhuroja e lirë siç dëshiroja po të shkoja në shtëpi.
Gjatë kësaj kohe në shkollë nuk ia besova veten askujt. Kjo qe këshilla
e Rev. Aslam Kamit. Isha në një pozitë shumë të pasigurt, me shumë
kundërshtime që ngriteshin dhe pastori i dashur në të vërtetë
frikësohej për mua dhe për të krishterët e tjerë të përfshirë me mua.
Andaj kur fëmijët më pyesnin rreth vetvetës, unë i mënjanohesha
përgjigjeve direkte. Porse kisha shumë gjëra të tjera t’u tregoja për
ç’gjë do të donin të dëgjonin. Ata parapëlqenin t’i dëgjonin tregimet e
mia nga Bibla.
- Oh Baxhi - zëri i tyre do të ngritej lart në kohën e fjetjes.
- Të lutem na trego një tregim tjetër.
‘Mirë, vetëm edhe një tjetër e pastaj do t’i fikim dritat.’ Dhe do t’u
lexoja atyre apo t’u tregoja tregime që Jezusi i kishte treguar, për
nëntëdhjetë e nëntë delet që ishin të sigurta në kopenë e tyre dhe për
njërën që ishte vetëm në kodër, e humbur. U tregoja atyre për birin e
vogël që mori të gjitha paratë që babai i tij do t’ia linte në trashëgim
dhe që i shpenzoi të gjitha, sa që asnjë nuk e dëshironte si mik dhe
asnjë baba nuk do t’ia besonte pasurinë e vajzës. Unë po ashtu ndaja
me ta tregimet që qenë në Kuran – lidhur me Abrahamin dhe Isakun
dhe Ismaelin dhe Sarën dhe Hagarën. Myslimanët besojnë që
Abrahami (të cilin e quajnë Ibrahim) përgatiti të flijojë Ismaelin si
sakrificë. Ngjarja a Biblës dëshmon që Abrahami ofroi Isakun, i cili
ishte biri legjitim.
Kishte ca rregulla në shtëpi kundër dhënies së ‘ngjyrës ‘ religjioze, në
veçanti kur i tregoja tregimet myslimanëve, ashtu që duhesha të
veproja brenda këtyre rregullave. U tregoja fëmijëve që të dy
versionet dhe pastaj do t’i pyesja, ‘cila nga këto është e vërteta?’
Çdo njëri grup do të thoshte që e vetja qe në rregull. Së paku patën
mundësinë të dëgjonin nga unë që kishte dy versione.
Ne këndonim së bashku. I mësoja ata himne dhe vjersha, gjë që të
gjithë fëmijët i pëlqenin. Një ndër më të favorizuarat, e cila këndohej
me kënaqësi të madhe qe:
‘Këndoji ato sërish për mua,
Fjalët e mahnitshme të jetës.
Më lejo të shikoj më tepër nga bukuria e tyre,
Fjalët e mahnitshme të jetës.’
Rreth orës 9 të mbrëmjes dita mbaronte me vështirësi dhe pastaj gjeja
kohën për vetën time për të lexuar dhe studiuar Biblën. Saherë që e
hapja atë e njëjta gjë me ndodhte çdo herë. Qe si të kisha një
interpretues, që më ndihmonte për të kuptuar. Nëse do të pyesja
vetën time një natë: ‘Ç’nënkuptonte kjo?’ do të mund të isha e sigurtë
se para se të kalonin ca ditë do ta kuptoja. Po rritesha në njohuri të
thellë shpirtërore.
Ky lloj mësimi vinte nga ajo që përfitoja nga fëmijët e verbër. Ata
plotësonin të gjitha nevojat e tyre me durim dhe gëzim. Sa i doja për
këtë, dhe duke i shikuar ata mësoja po ashtu. Mbase e kuptoja
gjendjen e tyre aq mirë, meqë ndieja ndërsa i shihja duke luajtur, që
edhe unë një kohë qesh e verbër ndaj dashurisë së Perëndisë. Porse
tani mund të shihja.
Atëherë familja ime kundërsulmoi. Mora një letër nga Safdar Shahu,
të cilën po e prisja një kohë të gjatë, me një ndjenjë frike.
Ai filloi me butësi si çdo herë, me thënie që nuk kishte pritur të
dëgjonte një lajmë të tillë nga unë: ‘Ti je motra ime e dashur. Ti e doje
Perëndinë aq shumë, babai të donte aq shumë dhe ti ke mësuar shumë
nga ai për islamin. Në fakt nuk kam nevojë të të tregoj – ti e di këtë.
Po ashtu duhet ta kuptosh që një bijë nga familja Sajed nuk mund të
shkojë në rrugën që ti po shkon. Duhet të kthehesh patjetër në shtëpi.
‘Vëllai më ka treguar që je bërë e krishterë dhe për besimin tënd në
Jezusin si Bir të Perëndisë. Kjo gjë nuk është e drejtë për familjen apo
fenë tonë. Të propozoj që sapo ta lexosh këtë letër të kthehesh në
shtëpinë time dhe të dëgjosh këshillën time. Siç e di unë i kam të
gjitha letrat ndaj të gjitha pronave që janë në emrin tënd. Nuk mund
t’i jipet një të krishtereje që ishte vajzë e një Sajedi.’
Ai më pas shtoi që i tërë Pakistani kishte kuptuar tani që isha bërë e
krishterë dhe me këtë nuk më lejohej prona. Letra u përmbyll:
‘Nëse nuk e braktis krishterimin nuk do të lejoj që asnjë gur të
kthehet prapa nga ty. Feja ime më lejon ta vras një motër që është
bërë e krishterë – dhe të shkoj në parajsë sërish.’
Letra më shqetësoi shumë. Babai ma kishte lëshuar pronën e tij me
dashuri dhe tani ata po kërkonin çpasurimin tim sepse jam bërë e
krishterë. E paramendoja shtëpinë time të bardhë dhe ndieja për të
qarë. Nuk dukej të ishte e drejtë.
Ndonëse duke u lutur për situatën kalova nëpër Gjonin 14: 1-4.
‘Zemra juaj mos u trondittë. Besoni në Perëndi dhe besoni edhe në
mua! Në shtëpinë e Atit tim ka shumë banesa; përndryshe nuk do t’ju
thoja. Unë po shkoj t’ju tregoj një vend.’
Këto fjalë më sollën ngushëllim. Kisha një shtëpi të premtuar lart.
E grisa letrën dhe i hodha copëzat në shportën e zbrazët të letrave.
Pastaj shkova në bashkësi dhe fillova të këndoj, duke i menduar fjalët,
‘Ç’mik na është Jezusi.’
Tre ditë më vonë u shfaq edhe sulmi i tretë – një letër prej shtëpisë
nga xhaxhai im. Qe 10 faqe e gjatë, e shkruar në letër të bardhë por të
ngjitur lart brenda një zarfi të kaltër.
Në të ai thoshte që më mungonin shumë në shtëpi, duke i përmendur
Salimën dhe Semën – Kë do ta shërbejnë ata tani? Kjo më goditi një
herë apo dy.
Letra kërkonte që të kthehesha në shtëpi me fjalë shumë dashamirëse
dhe përfundoi:
‘Je bërë ateiste? Ne po lutemi që të kthehesh në islam dhe në shtëpinë
tënde.’
Dielli ndriçonte mbi fëmijët derisa ata luanin në bari mu në mes të
kompleksit, ndonëse aty ku qëndroja me letër në dorë, një hije e
përhimtë e frikës dhe e dyshimit shtriu duart e ftohta mbi mua.
E palosa letrën por duke u lutur në këtë mënyrë: ‘Oh Zoti Jezus, nuk u
kam bërë asgjë të keqe. Përse sillen në këtë mënyrë me mua? Tani
jam në të vërtetë e rrethuar nga ta. Do t’më ndihmosh ç’ përgjigje t’u
jap atyre?’
Kur më pas pata mundësinë të mendoj më shumë rreth kësaj, një
prospekt tërësisht i ndryshëm nga kjo m’u ofrua. Ata nuk do t’më
jepnin pronën time dhe më në fund do të isha e lirë nga e tërë barra e
saj. Do të mund të kaloja jetën time duke shërbyer në shkollën e të
verbërve dhe të shkoja në kishë për adhurim.
‘Nuk duket më e mirë kjo se jeta e padobishme që kisha, e paralizuar
në shtratin tim? - i thashë vetës.
Kalova një ditë duke medituar dhe lutur si të përgjigjesha dhe e bëra
këtë në një letër të copëzuar nga një ushtrimore:
‘I dashur xhaxha,
E kam marrë letrën tënde dhe jam e vetëdijshme për të gjitha që ke
thënë. Me gjithë respektin unë do të doja t’i theksoj pesë pika:
1. Unë e kam gjetur të vërtetën, e cila është rruga e vetme për te
Perëndia. Jezusi tha ‘Unë jam dera; nëse dikush hyn nëpërmjet
meje, do të shpëtohet; do të hyjë, do të dalë dhe do të gjejë
kullotë.’ (Gjoni 10:9). Nëse ti shkon në ndonjë shtëpi nuk mund
të hysh brenda veç derës.
2. Unë e kam gjetur të vërtetën. Jezusi tha ‘Duke qenë se ju them
të vërtetën, nuk më besoni. Cili nga ju më bind për mëkat?’
(Gjoni 8:45).
3. Unë e kam gjetur jetën. Jezusi tha ‘Unë jam ringjallja dhe jeta;
ai që beson në mua, edhe sikur duhej të vdesë do të jetojë.’
(Gjoni 11:25)
4. Unë kam gjetur faljen për mëkatet e mia.
5. Unë kam gjetur jetën e përjetshme. ‘Sepse Perëndia e deshi aq
botën, sa dha Birin e tij të vetëmlindurin, që, kushdo që beson
në të, të mos humbasë, por të ketë jetë të përjetshme.’ (Gjoni
3:16). Ti më ke quajtur ateiste, dëshmoje përmes këtyre pesë
pikave që unë i kam gjetur. Ose dëshmoje apo merre si
paralajmërim të mos më thërrasësh më ateiste.’
Nuk thashë gjë për pronën apo për ndonjë gjë tjetër. Nga ajo ditë deri
sot nuk kam patur ndonjë përgjigje ndaj kësaj letre.
Pas kësaj, për disa muaj qesh lënë në paqe, megjithëse xhaxhai dhe
tezja siç mësova më vonë, vetëm ca javë pas marrjes së përgjigjes
sime, morën pakot e tyre, lanë shtëpinë dhe ishin nisur për Karaqi,
disa thonë për Iran, duke qenë se ishin trembur shumë nga kjo gjë.
Kjo ndodhi për arsye se i frikësoheshin zemërimit të Safdar Shahut, i
cili i mbante ata përgjegjës për atë ç’ndodhi.