Maria ne Bibel

[torrkerry]

U bashkuan një ditë një grup katolikesh dhe një grup protestantesh miqsisht për t’i shkëmbyer disa mendime për fenë e tyre.
Gjithçka shkoi mirë për afërsisht një orë, kur një filloi të flasë për Marinë.
Një tjetër ndërhyri ashpër e për gjysmë ore tha se ajo nuk është ...”si besojnë katolikë, por vetëm një grua, si nëna ime dhe nëna juaj”, dhe e përsëriti këtë shumë herë.
Kur ai u ul i lodhur, një fëmijë 9-10 vjeç vazhdoi: “Unë e di se ajo është një grua si nëna ime, por nëna ime më ka lindur mua, Maria e ka lindur Jezusin”.
Heshtje e madhe për disa sekonda! E pastaj të gjithë kuptuan që
Maria është një Mister i madh, lidhur ngushtë me Misterin e madh
e atij që u mishërua në Marinë,
jetoi si një njeri, i shërbyer nga Maria,
predikoi Ungjillin, i dëgjuar edhe nga Maria,
vdiq në Kryq në praninë e Marisë,
u varros, u ringjall, u ngjit në qiell dhe zbriti mbi Marinë e Apostujt,
gjithmonë i ndjekur me dashuri nga Maria,
që jetoi disa vjet edhe ajo
duke ia kushtuar jetën e vet Korpit mistik së Tij që është Kisha,
e me një dëshirë shumë të arsyeshme
që të bashkohej në lumturinë me trupin e lavdishëm
të Krishtit të ringjallur.

Torrkerry

[torrkerry]

TEMA ESHTE MARIA NE BIBLEN.

HYRJA.

Roli i rëndësishëm që zë nëna e Jezusit në traditën e krishterë u përvijua që nga zbulimi i Shkrimeve të Shenjta.
Në qoftë se 12 e kanë përqëndruar interesimin e tyre mbi ministrinë e Jezusit që nga pagëzimi deri të Pashkët (Vap 1,22; 10,37vv; 13,24vv), këtë e kanë bërë sepse ata mund të flisnin vetëm për ngjarjet ku kishin marrë pjesë dhe se duhej t’i përgjigjeshin asaj që ishte më e ngutshme për misionin.
Ishte normale që tregimet mbi fëmijërinë e Jezusit të paraqiteshin më vonë;
Marku nuk i përmend, ai kujton vetëm dy herë nënën e Jezusit (Mk 3,31-35; 6,3).

Mateu i njeh, por i përqëndron mbi Jozefin, pasardhësi i Davidit, që merr mesazhet qiellore (Mt 1,20v; 2,13.20.22) dhe i ngjit emrin Jezus fëmijës së Virgjëreshës (1,18-25).
Me Lukën Maria hyn në dritë të plotë; asaj i jepet që në fillimet e Ungjillit roli kryesor i një personaliteti të vërtetë, është ajo që kur lindi Kisha merr pjesë me dishepujt në lutjen e Cenaklit (Vap 1,14)

Se fundi Gjoni e vendos jetën publike të Jezusit mes dy skenave mariale (Gjn 2,1-12; 19,25vv): Në Kanë ashtu si në Kalvar Jezusi e përcakton me autoritet rolin e Marisë, së pari si besimtare, pastaj si nënë e dishepujve të tij.
Ky ndërgjegjësim progresiv i rolit të Marisë nuk duhet të shpjegohet thjesht me arsye pedagogjike: ai pasqyron një zgjuarsi përherë e më të thellë të vetë misterit të Jezusit, i pandashëm me gruan prej së cilës deshi të lindrte (Gal 4,4).
Disa tituj lejojnë të mblidhen të dhënat e shpërndara në BR.

Torrkerry

[torrkerry]

TEMA ËSHTË MARIA NË BIBLEËN.


I. E BIJA E SIONIT.

1) Maria duket në fillim e ngjashme me bashkophëset e saj.
Siç vërtetojnë mb ishkrimet e kohës dhe mjaft gra që queshin Mari në BR, ermri i saj, i mbajtur dikur nga motra e Moisiut (Dal 15,200 ishte i zakonshëm në epokën e Jezusit.

Në aramishten e atëhershme do të thotë padyshim “Princeshë”, “Zonjë”.

Duke u mbështetur në traditat palestineze, Luka bën të shihet te Martia një grua e përshpirtshme hebre, besnikërisht e nënshtruar ndaj ligjit

[Lk 2,22.27.39: “Kur, sipas Ligjit të Moisiut, u mbushën ditët e pastrimit të tyre, e çuan në Jerusalem, për t’ia kushtuar Zotit”;
“I nxitur prej Shpirtit Shenjt erdhi në Temull. Kur prindërit e sollën Jezusin Foshnjë për të kryer rregulloren e Ligjit mbi të”;
“Pasi kryen gjithçka duhej bërë sipas Ligjit të Zotit, u kthyen në Galile, në qytetin e vet, Nazaret”],

që përdor terma e njëjtë të BV kur ajo i përgjigjet mesazhit hyjnor

[Lk 1,38: “Atëherë Maria tha:
“Unë jam shërbëtorja e Zotit: Më ndodhtë siç the ti!”
Atëherë engjëlli u largua prej pranisë së saj”].

Magnifikat i saj në veçanti është një kantikë e frymëzuar ntga psalmet dhe kryesisht nga kantika e Anës (Lk 1,46-55; ISam 1,1-10).

Torrkerry

[torrkerry]

TEMA ËSHTË MARIA NË BIBLEËN.


1) E BIJA E SIONIT.

2) Por ende sipas Lukës, Maria nuk është një grua e thjeshtë izraelite.

Në skenat e Lajmërimit dhe të Takimit (Lk 2,26-26) ai e paraqet Marinë si Bija e Sionit, në kuptimin që kishte kjo shprehje në BV: personifikimi i popullit të Perëndisë.

Fjala “Gëzohu” e Engjëllit (Lk 1,28) NUK ËSHTË NJË PËRSHENDETJE E ZAKONSHME, AJO KUJTON PREMTIMET E ARDHJES SË ZOTIT NË QYTETIN E TIJ TË SHENJTË
[Sof 3,14-17: “Këndo hareshëm, bija e Sionit, thuaja gëzueshëm këngës, o Izrael!
Gëzo e galdo me gjithë zemër, ti, bija e Jerusalemit!
E tërhoq Zoti dënimin tënd, i shpërndau larg armiqtë e tu.
Mbret i Izraelit është Zoti mes teje, s’ke pse më ta druash të keqen!
Jerusalemit atë ditë do t’i thuhet:“Frikë aspak mos ki, Sion,
assesi të mos mpaken duart!
Në mesin tënd është Zoti Hyji yt, trim mbi trima Shpëtimtar!
Do të galdojë për ty hareshëm, i përmalluar nga dashuria,
do të kërcejë për ty me gëzim porsi në ditë feste”;

Zak 9,9: “Gëzo me gjithë shpirt, Bija e Sionit, galdo, Bija e Jerusalemit!
ja, mbreti yt, po vjen te ti:është i drejtë e Shpëtimtar,
por i përvuajtur e në shpinë të gomarit, në shpinë të gaçit, zogut të gomarit!”].

Titulli “Hirplotë” shprehja më e mirë e dashurisë hyjnore mund të sjellë në mend nusën e Këngës së Këngëve, një nga figura më tradicionale të popullit të zgjedhur.

Këta tregues letrare i përgjigjen rolit që luan Maria në këto skena: ajo është e vetme që merr aty, në emër të shtëpisë së Jakobit, lajmin e shpëtimit; ajo e pranon këtë dhe e bën në këtë mënyrë të mundshme realizimin e tij.

Më në fund në Magnificat, ajo tejkalon mirënjohjen individuale

[Lk 1, 46-49: “Atëherë Maria tha:
“Shpirti im e madhëron Zotin,
shpirti im me hare i brohorit Hyjit, Shëlbuesit tim,

sepse shikoi me pëlqim mbi shërbëtoren e vet të përvuajtur:
ja, që tani të gjitha breznitë do të më quajnë të lumtur,

sepse punë të mëdha bëri për mua Hyji i gjithëpushtetshëm
- i shenjtë është Emri i tij!”]


për të kënduar mirënjohjen dhe gëzimin e fisit të Abrahamit

[Lk 1,50-55: “Mëshira e tij brezni më brezni
për ata që e druajnë.

E tregoi fuqinë e krahut të vet:
i hodhi poshtë qëllimet e krenarëve,

i rrëzoi princat prej froneve të tyre
e i lartësoi të përvuajturit.

Me të mira i mbushi ata që s’kishin ç’të hanë
e të pasurit i nisi duarthatë.

I ndihmoi Izraelit, shërbëtorit të vet,
duke e sjellë në mend mëshirën

- si ua pati premtuar etërve tanë -
në të mirën e Abrahamit e të pasardhësve të tij në amshim”].

Torrkerry

[torrkerry]

TEMA ËSHTË MARIA NË BIBLËN.


II. VIRGJËRESHA.


1) Fakti i virgjërisë së Marisë në ngjizjen e Jezusit, pohohet nga Mt.1,18-13 dhe Lk 1,26-38 (sugjërohet edhe në disa versione të vjetra të Gjonit 1,13: “Atë që nuk e ka li9ndur as mishi as gjaku, por Perëndia”).
Pavarësia e tregimeve të Mateut e të Lukës, që duket qartë, shtynë të kërkohet kjo e dhënë në një traditë më të vjetër, prej së cilës varen njëri dhe tjetri.

2) Në rrethin Palestinez ky vend që i jepet virgjërisë me ardhjen e Mesisë, duket një fakt i ri.Deri tani Bibla nuk i ka dhënë vlerë fetare virgjërisë (Gjq 11, 37v).
Esenianët e Kumranit duken se janë judenjtë e parë që angazhohen t’i përmbajnë epshet duke pasur një shqetësim të dukshëm për pastërtinë ligjore.

3) Mateu ngjizjen virgjërore të Jezusit e sheh vetëm si përmbushjen e orakullit të Isaisë 7, 14 (sipas tekstit grek).

[Mt 1, 20-23: “...në ëndërr engjëlli i Zotit dhe i tha: “Jozef, biri i Davidit, mos ki frikë ta marrësh Marinë, të fejuarën tënde, sepse foshnja që është zënë në të, u zu për virtyt të Shpirtit Shenjt. Ajo do të lindë djalë e ti ngjitja emrin Jezus, sepse Ai do ta shëlbojë popullin e vet prej mëkateve të tij.” E gjithë kjo ndodhi që të shkonte në vend fjala e Zotit e thënë nëpërmjet profetit:
“Ja, Virgjëra do të mbesë shtatzënë e do të lindë një djalë,
të cilit do t’ia ngjesin emrin Emanuel ‑
që do të thotë: Hyji me ne!”].

4) Përkundrazi Luka i jep rëndësi të madhe virgjërisë së Marisë dhe në të gjithë veprën e vet ka tërhequr vëmendjen për të përmbajturit ndaj epsheve(Lk 2,36; 14,26; 18,29) e për virgjërinë (Vap 21,9).
I referohet sigurisht martesës së Marisë me Jozefin (Lh 1,27; 2,5), sepse sheh aty themelin e ligjishmërisë mesianike të Jezusit (3, 23vv).
Por gjëja e parë që thotë për nusën e re , është së ajo është e virgjër (Lk1,27):
Sipas zakonit palestinez, martesa e saj duhet të ishte bërë më përpara se të hynte në shtëpinë e dhëndrit të saj (Mt 25,1-13).

Virgjëria e Marisë në momentin e Lajmërimit del në pah në kundërshtimin që ajo i bën Engjëllit, kur ky e lajmëron se do të jetë nëna e Mesisë: ““Si do të mund të ndodhë kjo, ndërsa unë nuk njoh burë? (Lk 12,34).
Shprehja “Nhoh një burrë” është me të vërtetë e zakonshme nbë Bibël për të treguar marrëdhënie bashkëshortore (Zan 4,1.27. 25; 19,8; 24,14...).
Luka thekson në këtë mënyrë se Maria është e virgjër në momentin kur ajo njizet me Jezusin.

A dëshiron Luka të thotë gjithashtu se Maria donte ta ruante virgjërinë para Lajmërimit? Që me Shën Augustini të shumtë janë ata që e kanë menduar këtë.
Ata e kanë përkthyer pyetjen e saj bërë Engjëllit duke e parafrazuar: “mbasi nuk dua të njoh burrë”, që e vlerëson këtë ngjyrim si të nevojshëm për të përligjuar pyetjen e Marisë: duke nusja e një biri të Davidit, asaj i mjafton ta kryejë martesën e saj për t’u bërë nëna e Mesisë; nëse aty ajo sheh një vështirësi, kjo do të thotë se dëshiron ta ruajë virgjërinë.

Megjithatë ky interpretim mbështet në një postulat të diskutueshëm: nënkupton që Maria është martuar me Jozefin pa pëlqimin e tij.
Mbi të gjitha nuk e njeh kuptimin e saktë të pyetjes së Marisë që do të thotë: “tanishëm nuk kam mardhënie bashkëshortore”.
Luka në këtë mënyrë sugjëron që Maria e kupton se duhet të jetë nënë menjëherë, si nëna e Samsonit që ngjizet që me fjalën e engjëllit, i cili i lajmëronte amësinë e saj (Gjq 13,5-8).

Ajo kundërshton se martesa e vet nuk është kryer ende.
Pyetja e saj e shtyn engjëllin t’i lajmërojë ngjizjen virgjërore të Jezusit.
Kjo i zbulohet në të njëjtën kohë me birësimin hyjnor, shenja e të cilit është.Shpirti i Zotit , që e ka kryesuar krijimin e botës (Zan 1,2), do të përurojë me ngjizjen e Jezusit, krijimin e botës së re.

Për këtë arsye ngjizja viergjërore e Lukës duket se i përgjigjet kërkesës së birësimit hynor të Jezusit.
Në lajmërimin e amsisë së saj të misrtershme, Maria mëson vokacionin e saj virgjëror.

5) TË PËRMENDURIT E VËLLEZËRVE TË JEZUSIT (Mk 3,31; Mk 6,3; Gjn 7,3; Vap 1,14; 1Kor 9,5; Gal 1,19) ka bërë që disa kritikë të mendojnë se Maria nuk e kishte ruajtur virgjërinë pas lindjes së Jezusit.
Ky mendim, që nuk ndeshet në asnjë vend të traditës së vjetër lidhur me vëllezërit e Jezusit, , është në kundërshtim me shumë tekste ungjillore: Jaku e Jozefit, vëllezërit e Jezusit në Mt 13,55, duken si bij të një Marie tjetër(Mt 27,56).
Jezusi duke vdekur ia beson nënën e tij një dishepulli (Gjn 9,26), që bën të mendojë se ajo nuk ka bir tjetër.
Në anën tjetër dihet se në botën semitike emri vëllezër shpesh i jepet farefisit ose aleatëve.

Torrkerry.

[torrkerry]

TEMA ËSHTË MARIA NË BIBLEËN.


I. NËNA..

Në të gjitha nivelet e traditës ungjillore Maria është para së gjithash “nëna e Jezusit”.

Shumë tekstet i japin asaj këtë titull të thjeshtë (Mk 3,31v e par Lk 2,48; Gjn 2,1-12; 19 25v), i cili përcakton të gjithë rolin e saj në veprën e shëlbimit.

1) Kjo amnësi është vullnertare.

Tregimi i Lajmërimit për Lindjen e Jezusit flet qartë për këtë (Lk 1,26-38).
Pata thirrjes të papritur që i njofton Engjëlli, Luka e tregon Virgjëreshën të merakosur për të kuptuar mirë thirrjen e Hyjit.
Engjëlli i zbulon ngjizjen e saj virgjërore.
E ndriçuar plotësisht, Maria pranon: ajo është shërbëtorja e Zotit, si Abrahami, Moisiu, profetët; shërbimi i saj është ashtu si shërbimi i tyre, por edhe më shumë është liria.

2) Kur Maria lind Jezusin, fillon detyra e saj si për të gjitha nënat> Ajo duhet të rrisë Jezusin.
Me Jozefin, me të cilin i ndan përgjegjësitë e saj, ajo çon foshnjën në Tempull për t’ia paraqitur Zotit, për të shprehur blatimin për të cilin ndërgjegja e saj njerëzore është ende e paaftë.
Për të, ajo merr nga Simeoni lajmin e misionit të vet (Lk 2,29-32.34v).
Ajo është për të edukatore e ndërgjegjshme për autoritetin e saj (Lk 2,48) dhe Jezusi i nënshtrohet si asaj ashtu edhe Jozefit (Lk 2,51).

3) Maria mbetet nënë, kur Jezusi arrin në moshën e të rriturit.
Ajo ndodhet pranë të birit të vet në çashtin e ndarjeve të dhimbshme (Mk 3,21.31; Gjn 19,25vv).
Por detyra e saj merr atëherë një formë të re.
Luka e Gjoni bëjnë që të ndihet kjo gjë në dy etapa kryesore të pjekurisë së Jezusit.
Në moshën 12, izraelit me të drejta të plota, Jezusi u shpall prindërve të tij të tokës se ai i detyrohet së pari hyjnderimit të Atit të vet qiellor (Lk 2,49)
Kur ai e fillon misionin e tij në Kanë, fjalët e tij drejtuar Marisë: “Moj burrneshë, a është punë për ne? Ende nuk erdhi koha ime!” (Gjn 2,4) janë më pak ato të një biri sesa të një përgjegjësi të Mbretërisë; ai kërkon në këtë mënyrë pavarësinë e vet si i dërguar i Hyjit.
Tani e tutje për kohën e jetës së vet mbi tokë, nëna fshihet pas besimtares (Mk 3,32-35; Lk 11.27v).
4) Kjo zhveshje përfundon në Kryq.
Duke i zbuluar Marisë fatin e Jezusit, Simeoni e kishte paralajmëruar së një shpatë dio ta tejshponte shpirtin e saj kur të ndahej Izraeli dhe se do të kalonte sprovën e fesë (Lk 2,34v).
Në Kalvarin kryhet amësia e vet, si e paraqit Gjoni në një skenë ku gjithçka është domethënëse (Gjn 19, 25vv).
Maria rri në këmbë në rrëzë të kryqit,.
Jezusi i drejton përsëri fjalën solemne “Grua”, që tregon autoritetin e tij si Zotëria i Mbretërisë.
Duke i treguar nënës së vet dishepullin e pranishëm: “Ja, biri yt”, Jezusi e thërret atë për një amësi të re, që do të jetë këteje tutje roli i saj në popullin e Zotit.
Ndoshta Luka deshi të sugjëronte këtë mision të Marisë në Kishë, kur e tregonte në lutje me të 12 në pritjen e Shpirtit të Shenjtë (Vap 1,14); së paku kjo amësi e gjithanshme duhet t’i përgjigjet mendimit të tij, i cili ka parë në Marinë përsonifikimin e popullit të Hyjit, vajzën e Sionit (Lk 1,26-55).

torrkerry

[torrkerry]

IV: MARIA, BESIMTARJA E PARË.

Në vend që ta paraqesim madhështinë e Marisë me një shkëlqim të jashtëzakonshëm, Ungjilltarët e tregojnë atë në fenë e saj, që si feja e besimtarit më të përvuajturit, u nënshtrohet të njëjtave errësirave dhe së njëjtës rruge.

1) Zbulimi i bërë Marisë.

Që nga Lajmërimi, Jezusi i dhurohet Marisë si objekti i fesë së saj
dhe kjo fe ndriçohet me mesazhet që rrënjosen në orakujt e BV.
Fëmija do të quhet Jezus e do të jetë Biri i Shumë të Lartit, Biri i Davidit, Mbreti i Izraelit, Biri i Zotit.
Në Paraqitjen në Tempull, Maria i dëgjon orakujt e Shërbëtorit të Zotit që flasin për Birin e vet: dritë e kombeve dhe shenjë kundërshtimi.
Këtyre fjalëve të mirëfillta u duhet shtuar, sado që tekstet nuk e thonë, se Maria duhet të zbulojë në jetën e dhimbshme e të heshtur të Birit të vet, varfërinë e Mesisë.
Kur Jezusi i flet nënës së tij, e bën këtë me një ton të prerë të orakujve profetikë; me këtë Maria duhet të njohë pavarësinë dhe autoritetin e Birit të vet, epërsinë e fesë mbi amësinë mishore.

Torrkerry

[torrkerry]

IV: MARIA, BESIMTARJA E PARË.

2) Besnihëria e Marisë:

Luka ka shënuar me kujdes reagimet e Marisë përpara zbulimeve hyjnore: turbullimi i saj (Lk 1,29), vështirësia e saj (1,34), habitja e sai para orakullit të Simeonit (2,33), të moskuptuarit e fjalëve të Jezusit në tempull nga ana e saj (2,50).

Përballë një misteri që tejkalon mendjen e saj, ajo mendon thellë për mesazhin (1,29; 2,33), sjell në mend vazhdimisht ngjarjet ku ajo merr pjesë duke ruajtur kujtimet e saj e duke i përsiatur në zemrën e vet (2,19-51).

E vëmendshme ndaj fjalës së Hyjit, ajo e mirëpret atë, edhe në qoftë se kjo i ngatërron planet e saj e duhet ta zhysë Jozefin në ankth (Mt 19v).

Përgjigjet e saj ndaj thirrjeve hyjnore, takimi me Elizabetën, paraqitja e Jezusit në Tempull janë sa e sa akte me të cilat Jezusi vepron nëpërmjet nënës së vet: ai shenjtëron paralajmëtarin e tij dhe i dhurohet Atit të tij.

Besnike, Maria mbetet e tillë në heshtje, kur biri i saj hyn në jetën publike; ajo është e tille deri në kryq.

Torrkerry

[torrkerry]

IV: MARIA, BESIMTARJA E PARË.

3) Magnificat.

Në kantikën e Marisë Luka përcjell një trraditë palestinese që kërkon më shumë të shprehë falënderimet e bashkësisë sesa të rrëfejë fjalët e Virgjëreshës.
Por Luka bën me to një lutje të Marisë (sidomos me versetin 48).
Sipas tratës klasike të një psalmi falënderimi dhe me ndihmën e termave tradicionale të psaltërit, Maria krempton një fakt të ri: Mbretëria është aty.
Ajo shfaqet tërësisht në shërbim të popullit të Zotit.
Në atë dhe me të lajmërohet shpëtimi, kryhet premtimi; në varfgërinë e saj realizohet misteri i Lumturive.
Feja e Marisë është po ajo e popullit të Zotit, një fe e përvuajtur që vazhdimisht thellohet nëpër errësira e nëpër sprova, me anë të përsjatjes së shpëtimit, me anë të shërbimit zemërgjerë, që ndriçon pak nga pak shikimin e besimtarit.
Për shkak të kësaj feje, e kujdesshme për të mbajtur Fjalën e Hyjit, vetë jezusi e ka shpallur të lumtur atë që e kishte mbajtur në bark.

[ Lk 11, 27v: “Ndërsa ai po fliste për këtë gjë, një grua në mes të turmës e çoi zërin e i tha:
“Lum kraharori që të mbarti e gjinjtë që thithe!”
Ai u përgjigj:
“Madje, të lumët ata që e dëgjojnë fjalën e Hyjit dhe e zbatojnë!”].

Torrkerry