Black Athena

[DYDRINAS]

Black Athena

Rrenjet Afroaziatike te qyteterimit klasik

Eshte nje veper e Martin Bernal. Aty paraqitet nje hipoteze e diskutueshme se Greqia e Lashte i ka rrenjet kulturore fale ndikimit Afroaziatik (egjiptianet dhe fenikasit).

Ndersa eshte e pranuar gjeresisht se gjuha klasike greke u formua nga gjuha protogreke bashke me gjuhet anatoliane qe fliteshin aty prane dhe eshte pranuar po ashtu se kultura greke eshte zhvilluar nga nje perzierje e elementeve te ndryshem.

Ideja e Bernal eshte se gjuha greke u zhvillua nga kontaktet ndermjet gjuhes indoeuropiane dhe ndikimeve kulturore egjiptiane dhe gjuheve semitike.
Ai merr si shembul shume fjale greke me rrenje egjiptiane ose semitike, perfshire dhe shume fjala qe jane pranuar tashme se jane me prejardhje indoeuropiane.
Bernal e vendos hyrjen e alfabetit grek ndermjet viteve 1800 dhe 1400 p.K. dhe poetin Hesiod e vendos ne shekullin e X-te p.K.

Ai eshte i bindur se i gjithe Mesdheu e ne vecanti Greqia kane qene nen ndikimin egjiptian qe nga mijevjecari i trete p.K. Fazat me te hershme te ketij ndikimi gjenden sipas tij ne Krete dhe Beoti. Ai eshte i bindur se veprat ujitese te Beotise (liqeni Kopais) dhe te gjitha mbetjet e tjera arkeologjike, tregojne se „egjiptianet ishin te pranishem ne ate zone ne nje numer te konsiderueshem“. Memorja e ndikimit egjiptian eshte ruajtur ne mitin e Herakles, qe eshte pershkruar si faraon dhe si inxhinier. Ndersa ne Krete shfaqet ky ndikim ne kultin e demit qe i ka fillesat ne Egjipt ne shekullin e 21-te p.K.

Vellimi pare i ketij studimi eshte botuar ne vitin 1987 dhe vellimi i dyte ne vitin 1991.

Megjithate libri i tij eshte pritur me kritika te forta nga qarqe intelektuale dhe universitare nga shume vende te botes.

[Kreksi]

I nderuari Qazim Rudi,

Me ka rene rasti te shofi disa fotografi te kultures se vjeter greke qe perngjajne ne mes asaje egjiptiane dhe etruske ku menjehere njeriu bie ne dyshime se cila eshte e para qe ka filluar kete civilizim ?

Ndoshta edeh ju si hulumtues qe konsideroheni jeni duke i ndjekur eksplorimet ne piramidat e lugines se Visoçices, ne bosnje, ku njeriu duhet te mendoeje pak a shume se ku shtrihej djepi i civilizimit ne mesdhe.
Ende nuk kemi adhur ne perfundime se ne bosnej ka me te vertete piramida si ato ne egjipte e me teje, por nese kjo vertetohet atehere edeh historija duhet patjezter te ndryshoje !
Nuk mund te flitet me pastaje se civilizimi erdhi nga azija apo egjipti por perkundrazi mu nga zemra e ballkanit e kete deri me tani e argumentojne zbulimet e shumta ne bosnje e qe duhet percjellur dita dites me nje vemendje tejet te madhe.

[Tannhauser]

Kjo teza e 'Black Athena'-s eshte tashme kot te riperseritet pasi nuk ka asnje interes shkencor si veper dhe bazohet ne shume argumentime te gabuara.

Te gjithe shkencetaret e kane injoruar si veper deri sa erdhi Mary Lefkowitz (profesore klasike) dhe e hodhi nje here e pergjithmone poshte.

[land]

E hodhi poshte, apo u perpoq ta hidhte poshte, dhe ju lamashet direkt i puthet kembet?
Apo aq e dobet ishte analiza e Bernardit saqe na u desh patjeter qe bota te nxirrte nje Lefkovic qe ta hidhte poshte... se shkencetaret e tjere, pervec se kishin mbetur me gisht ne gojne, nuk po i jepnin dum ceshtjes.
Apo ngaqe ju greqerve te sotem ju theu brinjet studimi kaq i gabuar(sic e quan zotrote) i nje profesori te panjohur???
Prandaj i dolet para ju me shkencen tuaj ezoteriko-barbare?
Une propozoj qe Lefkovicit, me vepren e saj te tipit "antibibel" t'i ngrihet permendorja ne panteonin "greq" bashke me Bubulinen.

[dp17ego]

Black Athena

Rrenjet Afroaziatike te qyteterimit klasik

Eshte nje veper e Martin Bernal. Aty paraqitet nje hipoteze e diskutueshme se Greqia e Lashte i ka rrenjet kulturore fale ndikimit Afroaziatik (egjiptianet dhe fenikasit).

Ndersa eshte e pranuar gjeresisht se gjuha klasike greke u formua nga gjuha protogreke bashke me gjuhet anatoliane qe fliteshin aty prane dhe eshte pranuar po ashtu se kultura greke eshte zhvilluar nga nje perzierje e elementeve te ndryshem.

Ideja e Bernal eshte se gjuha greke u zhvillua nga kontaktet ndermjet gjuhes indoeuropiane dhe ndikimeve kulturore egjiptiane dhe gjuheve semitike.
Ai merr si shembul shume fjale greke me rrenje egjiptiane ose semitike, perfshire dhe shume fjala qe jane pranuar tashme se jane me prejardhje indoeuropiane.
Bernal e vendos hyrjen e alfabetit grek ndermjet viteve 1800 dhe 1400 p.K. dhe poetin Hesiod e vendos ne shekullin e X-te p.K.

Ai eshte i bindur se i gjithe Mesdheu e ne vecanti Greqia kane qene nen ndikimin egjiptian qe nga mijevjecari i trete p.K. Fazat me te hershme te ketij ndikimi gjenden sipas tij ne Krete dhe Beoti. Ai eshte i bindur se veprat ujitese te Beotise (liqeni Kopais) dhe te gjitha mbetjet e tjera arkeologjike, tregojne se „egjiptianet ishin te pranishem ne ate zone ne nje numer te konsiderueshem“. Memorja e ndikimit egjiptian eshte ruajtur ne mitin e Herakles, qe eshte pershkruar si faraon dhe si inxhinier. Ndersa ne Krete shfaqet ky ndikim ne kultin e demit qe i ka fillesat ne Egjipt ne shekullin e 21-te p.K.

Vellimi pare i ketij studimi eshte botuar ne vitin 1987 dhe vellimi i dyte ne vitin 1991.

Megjithate libri i tij eshte pritur me kritika te forta nga qarqe intelektuale dhe universitare nga shume vende te botes.

Keto jane te verteta, asnje qyteterim nuk lind nga hici.
Nga ana tjeter ky studim eshte tendecioz dhe i paplote. Ka shume studime qe hedhin drite mbi prejardhjen e qyteterimit te lashte grek.
Ajo qe dua te shtoj eshte qe ndikimet e jashtemet jane, "ndikime" mbi nje qyteterim te caktuar...ndikim nuk do te thote krijim. Askush nuk mund te shkoje te themi ne nje planet te pazhvilluar dhe t'ju mesoje elektroniken apo genetiken neqoftese nuk gjen atje faza te mjaftueshme zhvillimi dhe mbi keto te ngrere arritjet e tjera. pra edhe ne ballkanin jugor ne kete periudhe ka pasur nje quteterim i cili ka pasur nje nivel te atille, te afte per te asimiluar dhe zhvilluar cka ishte e mire tek fqinjet dhe lene menjane cka ishte e panevojshme. Keshtu eshte merite e ketyre popujve qe jetonin ne keto treva, ku perfshihen eshe iliret e jugut, qe te marrin zhvillim te madh.
Te gjitha legjendat greke lidhen pazgjithshmerisht me Ilirinedhe kjo eshte normale(lekura e arte ishte ne Korfuz dhe korfuzi ishte ilir etj) Kadareja dedh bukur idene e nje keshtjelle te ngritur nga Homeri por me material nga Ballkani(ajo keshtjelle ishte shume e larte per te pasur vetem materjal grek).
Kjo eshte normale...atehere nuk kishte kufij me piramida dhe marredhenjet ishin vertet te tilla
DP

[Tannhauser]

dp17ego, problemi nuk eshte se tha per ndikim apo krijim,

problemi eshte se ca tipa si ketij profesori me larte u eshte ngulitur ne mendje Afrocentrizmi. Pra c'do gje eshte krijuar dhe u perhap nga Afrika (qe nga njerezit deri tek qyteterimi).

Dhe kjo nuk eshte gje e re, eshte nje menyre tjeter per tu qene 'political correct' dhe te kerkosh falje afrikaneve per kolonializmin.

Kjo teze eshte hedhur poshte ne menyre shume bindese. Dhe nuk ka te beje me teza progreke apo antigreke se eshte teper naive. Bile profesoret greke as qe u morren serjozisht me kete teze.

[Lioness]

Kjo teze eshte hedhur poshte ne menyre shume bindese. Dhe nuk ka te beje me teza progreke apo antigreke se eshte teper naive.

Do te ritheksoja serish kete shprehje me siper. Teza eshte hedhur poshte jo vetem nga Levkwitz, por nga shume studiues te tjere, dhe debati nuk eshte ne thelb "pro" "anti" greke, por eshte "pro" "anti" civilizimit perendimor.

Bernal, ashtu si i ati (Stalinist i betuar) ishin komunist ne bindjet e tyre politike. Zhvillimin e historise e shpjegonin si lufte klasash etj sipas bindjeve marksiste, dhe ne vecanti Bernal ne librin e tij, u jep pak ose asnje rendesi mjeteve te mirefillta te cilat perdorin studiuesit per "studime komperative" psh, te dhena etimologjike, arkeologjike etj.
Titulli i librit te tij eshte sensacional, sepse se pari akoma dhe sot vazhdon debati ne ishin egjiptianet "negro." Bile diku ne liber ai thote se jane pothuajse, por jo me bindje. Per me teper, shume studies kane rene dakort qe ka pasur ndikim te civilizimit egjiptian dhe fenikas ne ate grek te epokes se Bronksit. Problemi ka qene gjithmone per te gjetur lidhjen midis asaj epoke dhe epokes se arte te civilizimit grek, ku periudhen ne mes studiuesit e kane quajtur "Dark Ages," dhe perben nje periudhe 1000 vjecare.
Persa i perket "the golden age" apo kohes se arte te civilizimit grek nuk ka asnje ngjashmeri me civilizimin egjiptian, dhe ky eshte problemi i tezes se Bernal. Mund te shkruash (sic jane shkruar) faqe te tera, libra midis ndryshimeve, por po permend disa shkurtimisht, si psh, botekuptimi egjiptian qe historia eshte statike, ndersa ai grek, qe eshte ne ndryshim. Ne qender te civilizimit egjiptian eshte faraoni, mbreti qe eshte Zot, hyjni, dhe fuqia ishte ne duart e "prifterinjve." Ndersa ne ate grek, (bile dhe ne mitologji) individi shkon edhe kunder deshires se perendive. Ne qender te civilizimit grek eshte polis, ku qytetaret (po them per meshkujt e lire te Athines) votojne dhe ne kete menyre kane ne dore fatin e tyre. E kunderta ndodh ne civilizimin egjiptian, ku sic e theksova dhe me siper, fati, e ardhmja etj jane te gjitha ne duart e klases se "prifterinjeve. Per te mos permendur pastaj ndryshimet ne art, etimologji etj.

Sic e thashe dhe me siper, debati eshte "pro" "anti" perendimor, ku nga njera ane studuesit theksojne se civilizimi perendimor i ka renjet ne ate greko-romak, unike qe te dy ne krahasim me civilizime te tjera. Pra eshte ky grup vs Bernal & Co. qe fatkeqesisht, ndoshta jo dhe ne nje shkalle shume te larte (akoma), ka filluar te influencoje kurrikulumet e universiteteve ne US. Eshte nje tendence ne rritje ne US, qe civilizimi perendimor te shihet jo vetem si epiqender e te gjithave te keqijave por mbi te gjitha, te mos shihet aspak si perendimor. (Sipas tezes se Bernal, civilizimi grek ishte egjiptian, apo shkohet dhe me lart si psh, rrenja e gjuheve perendimore nuk eshte perendimore, apo Indio-Europiane) por Afrikane, ku dhe gjuha Hebraike eshte faktikisht e bazuar ne gjuhen e nje fisi ne Afrike.)

Ne shume universitete eshte e detyruar te marresh lende "diversiteti" te kulturave apo "minoriteteve te ndryshme." Une nuk jam personalisht kunder, por nuk mund te behet ne kurriz te studimeve klasike. (Mbaj mend bile ne nje talk show ne MSNBC para nje viti, qe nje profesore ngrinte pak a shume te njejtin shqetesim.)
Ne shkollen time psh, ishte e detyruar te merrja "Modern History," pak a shume histori e pergjithshme (dhe shume studente amerikane e kishin vdekje se jane pyke nga historia.) Heren e pare qe u regjistrova per ate klase, profesori qelloi "negro" dhe kur pashe planin e lendes per simestrin, fillonte dhe mbaronte me Afriken. Nuk jam raciste, por ajo histori eshte e njeanshme. Keshtu qe e lashe dhe e mora nje simester tjeter me nje profesor tjeter, i shkelqyer ne fushen e tij. Po ashtu per degen time e kisha te detyruar te merrja "Cultural Anthropology." Gjate gjithe simestrit u fol per fise ne Afrike (me dy-treqind anetare ne fis) dhe nja ca ne Oqeani. Se cfare impakti kane keto fise ne Marredheniet Nderkombetare (dega ime) nuk e mora vesh, por e solla si shembull per te pare se si teori te tilla po ndikojne ne mesim-dhenien ne US, dhe duke rritheksuar ne kurriz te civilizmit perendimor, dmth studimeve klasike.

Perfundimisht, teza e Bernal eshte hedhur poshte sepse eshte ne thelb propagande dhe jo e pazuar ne fakte, por hamendje te influencuera nga bindjet e tij politike.

PS: Per te gjithe anetaret te cilet besojne se civilizimi grek nuk ishte grek, por qe Ilir, apo sllav apo teori te tjera, ju lutem debatoheni ne tema te tjera qe ka plot ne forum, lol. Ketu jam shprehur thjesht ne baze te studiuesve qe kundershtuan tezen e Bernal.

[spectre]

Sic e thashe dhe me siper, debati eshte "pro" "anti" perendimor, ku nga njera ane studuesit theksojne se civilizimi perendimor i ka renjet ne ate greko-romak, unike qe te dy ne krahasim me civilizime te tjera..

Askush nuk e mohon rrenjet e qyteterimit perendimor, edhe Bernardi vete e di fare mire qe rrenjet Evropa e sotme ne qyteterim i ka ne ate greko-romak.
Ama, ka nje dicka ketu qe ti nuk na e permende, ose ato qe lexove neper libra nuk e permendin nga dashakeqesia...
1: qyteterimi evropian i ka rrenjet ne ate greko romak.
2: qyteterimi romak i ka rrenjet ne ate grek.
3: ??? ndoshta qyteterimi evropian i ka rrenjet vetem ne ate grek, sepse e vetmja merite qe kane romaket eshte qe udhetuan dhe imponuan me shume se greket dije, qyteterim dhe kulture, per me teper, shume me teper popujve sesa greket e lashte.
Ndoshta kemi atehere qe dikujt na i djeg per Greqine.
Italianeve, edhe nese flasim me termat nacionaliste, nuk u vjen inat, dhe e pranojne te shkretet qe qyteterimin e kane marre hua nga greket e lashte, madje edhe qe e kane modifikuar deri diku. Por, qe mbetet fakt, qe si qyteterimin ashtu edhe mitologjine(qe ne ate kohe ka qene aktuale, pra, jo mitologji) e paskan kopjuar nga greket e lashte.
Vetem se, ruajna Zot te thuash te njejten gje per greket. Quhesh i marre dhe profan. Vetem greket nuk kane marre gje nga njeri, ata cdo gje e shpiken vete, sepse edhe ne ballkan erdhen si grup studentesh qe sapo kishin mbaruar universitetin.(kuptohet, epoka e erret 1000 vjecare)
Atehere, ku ekishim fjalen, dhe ku ishte gabimi i Bernardit??? Apo eshte gabim ta kesh baben komunist?
PS: lioneske, shkruhet bronx, shqip, dhe lexohet po bronx, jo bronks. Ai Bronksi eshte aty ku jeton ti, nja 15 km larg e ke.(shaka)

[FierAkja143]

διεμερισαντο τα ιματια μου εαυτοις και επι τον ιματισμον μου εβαλον κληρον

pupupu une akoma po mundohem te harroj "traumen" qe me la klasa e Arxaia... njerezia ktu paska perparuar ste le te harosh

[Zëu_s]

PS: Per te gjithe anetaret te cilet besojne se civilizimi grek nuk ishte grek, por qe Ilir, apo sllav apo teori te tjera, ju lutem debatoheni ne tema te tjera qe ka plot ne forum, lol. Ketu jam shprehur thjesht ne baze te studiuesve qe kundershtuan tezen e Bernal.

Paske harruar qe pas ILIR te thuash edhe Eskimo, Apachi, Zezaket e Afrikes dhe Bushmanet e Australise. Keshtu do te ishte ma interesante dhe ma perbuzese.

Fillo ngadale te lexosh studime NEUTRALE dhe jo vetem Greke dhe Progreke se te kthjellojne pak, do te te bejen mire te garantoj.

Te lexosh studimet e njerzve neutral dhe jo nacionaliste te çmendur qe i shtremberojne gjerat deri ne maksimum, eshte me te vertet kuruese.

(Paska ende njerz te tille qe besojne se Greket e vjeter kan diçka te bejne me Greket e sotem, qe ne fakt jan Perso-Turq orthodoks te Ballkanit qe e quajn veten "Grek" apo "Helen" qe nga shekulli 18-19, them Greket fallso pasiqe shihet shume kjart Raca, Kultura dhe Mentaliteti i tyre Aziatik dhe aspak Europian.)

Sa keq te jetosh ende ne shekullin 18-19, kur te tjeret jetojne ne shekullin 21.


---------------------------

Keta Greket fallso jan si Dhelpra, jo aq dinak, por po qelben ashtu.