Germime etimologjike

[Hyj-Njeriu]

Meqe etimologjia gjithmone terheq dhe nje teme vetem per te nuk e gjeta po hedh ketu disa mendime .

E para eshte fjala vlla, vllazer,vllezer. Kjo eshte fjale e rendesishme pasi vetem tek kjo fjale kemi :
1- shumesin nga a ne e vlla-vlle
2- kalimin e t ne z nepermjet s vllater,vllaser,vllazer
3-kalimin e r ne ll nepermjet l, nga vrat ne vlat/s e vllat/s
3- kalimin e b ne v , nga brater e ilirishtes ne vllazer te shqipes

Shumesi nga a ne e provohet nga plak - pleq, dash-desh etj

Kalimi i t ne z nepermjet s eshte mese i mundshem pasi ne shqip t-s-t-s- eshte normal, psh mas-mat,pres-pret, rris-rrit
apo edhe tek nyjet e gjinores ku se eshte e kembyeshme me te.
Po ashtu kemi kalimin e r-l-ll e emrat ; ne jug Vllasi e ne veri Vlashi tregojne jo vetem se jane mesjetare si formim por edhe se kemi kalimin nga Vllat ne Vlash e Vllas.
Froma Vllat ne fakt duket si paraardhese edhe e Vllad-ika
ku t ka kaluar ne D,si tek Venetik- Vened-ik/g, keshtu qe ky emer qe mbahet si malazez ne fakt eshte forma e Vllas apo Vlash,emra shqiptare me prejardhje nga fjala Vlla.

Kalimi pra nga Vrat ne Vllaz ka ardhur nga format e ndermjetme, Vlash-i e Vllas-i .
Edhe ne Italisht kemi kalimin e r ne ll nga latinishtja Frate-r ne It. Frate-ll-o
Njekohesisht kemi edhe kalim te kundert nga l-r ; nga A-l-ban ne A-r-ban(arber)

Ceshtja e nxehte eshte nese Vlla ka ardhur nga Ilirishtja Bra apo nga ndonje gjuhe tjeter.
Per kete na ndihmon gjuha Venete.
Ne gjuhen e lashte venete kemi te vetmin version te brater me v e jo me b apo me f(frater) apo ph(phrater)

Forma venete ishte vhrater(ei).

Pra ne gjuhet indoeuropiane vetem venetishtja e shqipja e fillojne me V . Duke qene se venetet ishin Ilire para keltizimit te pjesshem gjate shekujve 5-2 atehere mund te flasim me siguri te plote se vete ilirishtja e njihte kalimin e b-v(h) pra kalim i brendshem gjuhesor.

Pra vetem nepermjet ilirishtes gjejme provat se vllazer vjen nga kalimi i Brat ne vhrat e pastaj Vllaht/s.

Me plot gojen mund te themi se fjala Vllazer vjen nga ilirishtja Brater e se forma vllaze-n eshte e mevonshme.
Po ashtu sado etimologji te propozohen per fjalen Vllah-vlleh per mendimin tim padyshim kjo eshte forma iliro-shqiptare me te cilen percaktoheshin iliret e latinizuar te bregdetit te cilet jane pranuar mes iliroshqiptareve neper male (ne kohen e dyndjeve barbare), pikerisht pse vllahser e po ashtu jane toleruar si askush tjeter biles jane trajtuar si te barabarte e nuk me kujtohet qe kurre nje vllah ne jug te jete trajtuar si i huaj apo ti jete drejtuar kush ndonjehere me shprehjen ‘ti je i huaj’.

Tani disa fjale per shumesin qe mendohet te kete qene me -i si tek plak-plaki-pleq.
Per mendimin tim kjo nuk merr parasysh formen femerore pasi jepet si gjinia asnjanese.
Pse ne femeroren plake shumesi nuk jepet si pleqa? Pikerisht sepse supozohet se nuk ka ekzistuar mashkullorja e femerorja. Por nese pleq do ishte shumesi i asnjenesit qe do merrte me vone gjinia mashkullore per shumesin e femerores sot do kishim pleqa e jo plaka.

Mirepo ne vend te bejme nje hipoteze te tille a nuk do ishte me e thjeshte te shpjegohej shumesi i plak ne 2 menyra:
1-Plak ne fakt ka pasur kh e jo k, pra ka qene plakh e shumesi plakhi qe ka dhene pastaj pleq.
Keshtu qe shumesi i femerores ben plakha e duket qarte qe
nuk ka pse te jape pleqa por llogjikisht k do ruhet, thjesht ka rene h si tek shume fjale te tjera.

2- Ne fakt shumesi nuk ka qene me -i por me -hi e shumesi i femerores me -ha
h ka rene nga shume fjale por kohet e foljeve dicka na tregojne.
h duhet te jete kthyer ne j persa i perket shumesit.
Kemi
ne be-j-me
ju be-?-ni

ata be-j-ne

ne qa-j-me
ju qa-?-ni
ata qa-j-ne

ne pi-j-me
ju pi-?-ni
ata pi-j-ne (ketu j humb ne te folur , ata po pine e jo po pijne)

Mendoj se ne 3 raste format e para fare kane qene beh, qah e pih e h ne shumes ka dhene j e biles edhe ne njejes ne veten e pare si bej, qaj, pi (j)- ketu ekzekutohet si h ashtu edhe j-ja-.

Pra pikepyetja ne fakt eshte h ju qahni ,ju behni , ju pihni
ashtu si tek veta e dyte shumes shihni krihni, ketu fale mbijeteses se h ne fjale, pra sho-h, kre-h apo edhe mpre-h,shpre-h

Pra h eshte kthyer ne j e une besoj se shumesi i vjeter ka qene ne pihme, ju pihni ata pihn(e?)

Shumesi me -m i vetes se pare shumes eshte antik e eshte ruajtur tek gegerishtja ne fjalet djelm apo delme
Nje djal shume djelm (jo djem ku asgjesohet l-ja) , nje dele shume delme.

Ky shumes na vertetohet tek ilirishtja delm-at ku -at eshte prapashtese e njohur antike ilirike e shqipe e re, si autari-at, delm-at, dasar-at/et dhe sot e gjejme tek lazar-at, labin-ot etj
Fjalet dele, djal e diell duhet ti perkasin te njejtes bashkesi kuptimore,ose te preardhura nga njera,qe une mendoj se eshte diell, nga ka ardhur djal dhe delja eshte kafsha e diellit qe i sakrifikohej me se shumti diellit ,po kjo eshte ceshtje tjeter.

Pra te kthehem tek Plak-i , ka shume gjasa qe shumesi te kete qene me hi e cila u shkri ne ji e pastaj ne j ose i keshtu u be zbutja e K ne Q. Pra Plakhi-plakji-plaki(ose plakj)

Ne mesapisht prapashtesa -hi eshte mjaft e perhapur e nuk me duket e pamundur qe -hi te tregoje ne mesapisht shumesin ose me sakte ku gjejme prapashtesen -hi ne mesapisht mund te kemi nje fjale ne shumes(por kjo prapashtese mund te tregoje ne mesapisht ndonje trajte te shquar mashkullore nese nuk pranojme ndarjen hipotetike ne te shquar e te pashquar gjate mesjetes).

[Hyj-Njeriu]

Do doja te shkruaja pak mbi tingujt k, kh,k(h),g,gh…

Shqipja i ofron ose i ka ofruar te gjithe keta tinguj. Shqipen e vene tek ndarja satem por :

Although Albanian is treated as a Satem language, there is some evidence that the plain velars and the labiovelars may not have been completely merged in Proto-Albanian.

Gjithashtu ilirishten e vene mundesisht tek kentum vecse mes ilirologesh nje pjese mbeshtet kentum e nje pjese Satem.

Pra 2 gjuhet e diskutueshme jane pikerisht e rastesisht shqipja e ilirishtja.
Ne nje kohe qe flitet per satemizim,pra si proces gjuhesor qe shtrihet ne kohe, nuk eshte aspak e pamundur qe cka diskutohej mbi nje gjuhe te para 2 mijesh ne ishte kentum apo satem duke i mbajtur anen kentumit sot fare mire gjate satemizimit kalohet nga ana e kundert, pra dyshohet fuqishem per satem.

Nje ndryshim ai i k ne th quhet i qarte dhe vertet fjala
thi(derr i eger) vjen nga gic dmth g-k-th por nderkaq ne shqip th kthehet ne dh e anasjelltas keshtu qe edhe fjala dhia duhet te vije nga gic ose me sakte nga fjala kec e cila eshte filologjikisht e njejte me gic.
Nderkaq tek kjo familje blegase kemi edhe kigj=qingj apo kedh ku perseri kemi kalimin e k - dh nepermjet th.

Keshtu kuptojme psh se fjala dhè (toke) ne kohen e vjeter ka qene patjeter ‘gè’ nderkaq dhia nepermjet formes ‘gia’
ndersa fjala dhen ka qene patjeter ‘gen’ dhe lidhet me gia apo dash mund te kete qene ‘gas’ por meqe skemi d por dh duhet te kete te beje edhe -sh ne transformim prandaj nuk flitet me saktesi.

Fjala greke antike geos dhe shqipja antike ‘ge’(toke) kane ngjashmeri te llahtarshme per te mos nxjerre hipotezen se ne e kemi huazuar nga greket pavaresisht se ne greqi banonin pellazget e doret.
Po ashtu gi-a(dhia) e shqipes antike dhe a-ig(dhia) te greqishtes antike jane te njejta
Nderkaq ne anglisht kemi p-ig ku eshte ig -gi e gi-a. gi-c, (e me vone thiu, dhia etj)

Hec mo i heqim edhe fjalet e blegtorise , i quajme te huazuara edhe ato e keshtu kalojme ne ’shkence’.

Shqipja eshte ngaterruese per te gjithe se eshte vertet kaotike ne tinguj psh cfare ngaterrese kemi tek fjala ‘q-i’

Kuptohet vetiu se forma parore ka qene khi qe eshte kthyer ne kij apo kaj(kosove) po ndersa jugu ka gjetur ‘rehat’ me formen ‘q-i’ ne veri kemi kij,kaj,kej e me e forta ’shij’-sha nanen (te pakten mirdite,puke)

Pra kemi formen kentum ‘kij’ e formen satem ’shij’ brenda vete dialektit geg.
Kjo eshte e mahnitshme,aq sa te perkufizosh shqipen si kentum apo satem behet penguese per thellimin ne gjuhe,pra duhet marre vetem si orientuese ….

Duket qarte qe kjo fjale eshte kentum sikunder 27 milion fjale te tjera.
Forma parore e qij duhet te kete qene kij ose me sakte Khi(hj) ose khy(h/j)
Kjo forme khyj na jep mundesine ti gjejme edhe origjinen (k)hyj dmth hyj,depertoj,(kalim tjeter eshte khunda-hunda) nderkaq fjala shkyj eshte po me prejardhje nga khyj vecse si do ta shpjegoj nje here tjeter kemi satemizimin e k e forcimin e h ne k, pra tingulli kh ka dhene ne nje proces satemizimi sk e shk,pra kh=shk.

Kete e kemi qe ne ilirisht te demostruar tek fjala khodra e cila ka dhene kodra si tek qyteti i jugut Kodrion(Berat) e khodra nepermjet kalimit kh-shk ka dhene ne veri Shkodra e per kete kalim kam prova te mjaftueshme, keshtu qe shkodra mos te ngele me etimologji te rreme si shkon drini .

Ne kete menyre fjala coito-koi-to/so e greqishtes nuk ka nga te shpetoje,eshte patjeter huazim prej shqipes duke qene se shqipja i gjen etimologjine kesaj fjale.

Po te ndaloja ketu serisht do isha i kenaqur,por shqipja me dhuron nje lume fjalesh gati per sulm.

Atehere kemi formen khyj-hyj,depertoj, mirepo kemi edhe formen kat apo kas tek sh-kat-erroj, po ashtu kjo gjendet tek fjala n-kat-erroj(futja e n ka kthyer k ne g) apo tek fjala kat-er. Kuptimi eshte kepus,shkaterroj,pres, caj,bej lemsh.
Po ashtu e kesaj familje eshte me patjeter fjala Kos-a(qe pret bar) po ashtu nepermjet satemizimit kemi kat- sat(er) hanxhar,sqepar(kjo vjen nga shkep )sepate. Po ashtu fjala sater qe vjen nga kat ka dhene(ose anasjelltas) edhe fjalen shat(vegel bujqesore qe can token) kot sa per paralelizem shot i thone godas ne anglisht.

Keshtu pasi gjetem shkaterroj, ngaterroj,kater,kosa,sater,shat vijme tek fjala meme,
folja e zhurmardhur çaj, çah

Te gjitha fjalet lidhen me konceptin e carjes,prerjes, ndarjes,depertimit. Vete folja ndaj qe vjen nga ta(j)- me da(gegerisht) ka te njejten prejardhje.

Ky tingull c qe ne fakt eshte nje tsh(motshem-mocem) apo apo tch tz demostron qarte tek forma t-s-h se eshte i prirur te jape si kentum ashtu edhe satem , kentumin nga h e satemin nga s e t, nderkaq forma t-c-h forcon kentumin me c e h kentum e t satem.

Keshtu qe ky tingull eshte kaq i gjere saqe levizje brenda kentumit e satemit kane dhene fjale nga me te ndryshmet shume prej te cilave i permenda e me shume akoma nuk i kam permendur.

Pse carja do pyetet normalisht. Sepse carja eshte koncept i ndarjes e cila jep jeten, ndersa njeshi eshte absolut carja i jep relativitetin dhe zhvillimin, jep jeten, carja,ndarja keputja e ky eshte ligj natyror e ligji i Zotit pas Kulles se Babelit.
Praktikisht idea e njeshie eshte idealja sepse shkon drejt absolutes drejt zotit, por realja jeta, njeriu eshte ndarja, nga 1 behen 2, e nga 2 behen 3 e me radhe e ky eshte ligji themelor i jetes. Nderkaq 2 bashkohen e behen zot, krijojne
Njeriun.

[Hyj-Njeriu]

Kh dhe kH sot i perkasin vetem gegerishtes, keshtu qe format gege ndihmojne me shume sesa ato toske,ndersa format toske forcojne pikerisht bindjen mbi kahun e zhvillimit te gjuhes.

Kh praktikisht ka dhene edhe q-ne ndersa Gh ka dhene gj-ne, le te themi 2 tinguj te ‘rinj’. Ne Shkoder thuhet edhe giuni e jo gjuni, nderkaq edhe forma gl ka dhene gj e kjo kuptohet per shkak te kalimin te l-j, kalim i rendomte ne shqip. nderkaq gl=gj=gh ashtu sikunder kl=kj=kh.

Nje fjale terheqese ne shqip eshte Koh-a. Ekzistenca e ao ne shqipen e vjeter dhe ne ilirisht eshte e padiskutueshme , psh fisi ilir daors, po ashtu ne mesapisht, nderkaq -ao- e vjeter ka dhene a ose o.
Keshtu qe fjala Koha mund te kete qene Khao ose khoa apo edhe thjesht kha(o) ose kho(a), biles ne te folur geget e shqiptojne Kho(a) e nderkaq meqe filologjikisht koh e kah jane te njejta mund ti fusim ne te njejten familje kuptimore.

Nga ana tjeter per shkak te satemizimit kh=shk fjala shkoj vjen nga nje kho antike e per kete kemi si fjalen kah ashtu edhe fjalen koh apo ndryshe kha e kho e faktikisht shkoj ka ate kuptim leviz ne kah e ne kohe, ne drejtim e ne kohe.
Tani fjalen shko qe vjen padyshim nga Kho mund ta duan te njejte me anglishten Go, por une perpiqem ti jap kuptim brenda shqipes, duke qene se shko eshte levizje ne kah e koh.
Pra satemizimi i pjesshem i kh ne shk ketu ka ndodhur per te krijuar nje fjale te re kho-shko. Po ashtu fjala ‘nga’ vjen nga n-kah e bashkimi i n ka dhene g,pra nk = ng. Ky eshte rregull fiks. Pastaj fjala nge (me nge) duhet te vije nga koh ku o eshte kthyer ne e e ka dhene nkhe=nge, pra kam kohe. keshtu fjale ka plot.

Kuptohet qe nuk zgjodha nje familje kaq te komplikuar per te nxjerre se shko vjen nga sinteza e kah e koh. Ceshtja eshte tek etimologjia e Koha-khao-khoa.

Marrim logjikisht nje fjale filologjikisht te ngjashme, meqe mes tyre e kemi ‘gati’ te garantuar edhe familjen kuptimore e pikerisht fjalen koj-ushqej femijen.
Ekzistenca e j demostron padyshim nje h te meparshme, pra kemi koj nga koh e po ashtu kjo h duhet te jete nxjerre si ne nje mori rastesh kur ne fjale kemi K si hapese, nga tingulli kh, pra fare mire per foljen Koj si forme parore kemi
kho e ne te vertet geget e ruajne K(h) e kesaj fjale ne shqiptim.

Kjo fjale qe do te thote ushqim duhet te lidhet me fjalen ha pra k’ho’ nga ha(e ‘ho’-nge mer dak) e biles sipas te gjitha gjasave h nuk te mos kete qene e zbuluar por e veshur me nje k te lehte ,pra (k)HA e kete e gjejme tek format indoeuropiane:

L. edere “to eat,” from PIE base ”’ed””- “to eat” (cf. Skt. admi “I eat;” Gk. edo “I eat;” Lith. edu “I eat;” Hittite edmi “I eat,” adanna “food;” O.Ir. ithim “I eat;” Goth. itan, O.Frank., O.Swed., O.E. etan, O.H.G. essan “to eat;” Avestan ad- “to eat;” Armenian utem “I eat;” O.C.S. jasti “to eat,” Russian jest “to eat”).

Ketu ama kemi nje gje fantastike, shikoni sesi gjuhe kentum
e satem bashkohen ne satemizim ,sepse eshte satemizim,pasi kemi jo vetem d e t por edhe th ne irlandisht, apo st ne rusisht apo ss ,pra te gjitha format e satemit i gjejme, d,t,th,ss,st.

E vetmja gjuhe kentum paradoksalisht eshte shqipja pasi e ka me (k)H fjalen ha e pastaj vijne e na tregojne se shqipja eshte gjuhe satem, por….. Pra shqipja i qendron ne kete pike indoeuropianishtes si me e madhe .

Pra pervec kesaj lidhjeje (k)Ha ,k(h)oj kemi edhe ‘g(h)oj ku futet ushqimi.

Prandaj une mendoj se koh ka lidhje me fjalen ha e kuptimi i fjales eshte ajo qe ha gjithcka, koha ha gjithcka,perpin gjithcka me njerez e me Hyjni. Khoa eshte khaos e po ashtu edhe (kahu) Kha(o/u) eshte khaos. Nje sinteze krahasimore me ate qe dha shko nga kah e koh do jepte edhe Khaos,po kjo eshte ceshtje tjeter.

[Hyj-Njeriu]

Kh,kH ne shqip duket te kene qene tinguj mjaft te rendesishem e biles mund te themi se shumica e fjaleve qe fillojne me shk ,k e h burojne nga nje Kh apo kH.

Tek shk kemi 2 raste.
1- kur sh eshte mohuese e fjales si tek sh-kep, por eshte kaq e rralle saqe nuk po gjej dot nje shembull te dyte (qe me siguri ekziston)

2- kur sh nuk eshte mohuese e fjales, si tek shkaterroj, shkoj, shkyj,shkel,shkop,shkarp,shkemb,shkas,shkelqej etj.

Rasti i pare duket qarte qe eshte mohimi i kep(qep) pra kep - mohuese sh-kep e kep apo qep vjen nga fjala kap,biles edhe sot perdoret krahas qep, fjala kap si tek: Dale ta kap cik dmth ta qep.

Rasti i dyte duket qarte qe i perket nje kategorie shume te gjere ku sh nuk eshte aspak mohuese , por mund te themi se ’shk’ perben nje togtingull ashtu si ne shqip kemi -nd-, -st- etj e qe ekzistojne edhe ne ilirisht,si tek skardona, skardus,skerdilajd apo butu-nt-um,hadru-nt-um ne mesapisht e piru-st ,palae-st-e,terge-st-e .

Zberthimi i togtingujve eshte i rendesishem ne etimologji pasi mund te gjendet tingulli paror nga ka buruar ky togtingull, i cili(parori) gjithmone ben pjese tek rrenja e fjales.

Deri tani jane zberthyer fjalet shkaterroj, shkoj,shkyj e shkoder, nga ku kemi nje shk=kh e perkatesisht nga khat/s(pres) kho(kah,kohe) , khyj(hyj) khodra(kodra).

Normalisht te krijohet bindja se mund te vazhdohet me kete menyre tek te gjitha fjalet.
Shikojme fjalen shkop. Ne shqip kemi fjalet kop-an, kop-ace qe na japin te kuptojme se rrenja e perbashket eshte ‘kop’ e nenkupton shkop , keshtu qe rrenja e fjales shkop eshte patjeter ‘kop’.

Atehere si mund te shpjegohet sh- para fjales kop tek shkop?
Sigurisht jo si mohuese sepse shkopi eshte kopan apo kopace.
Pra sh eshte pjese perberese,forcuese.(eshte mire te mos ngaterrohet me gop,grope,gyp,kup,qyp, ngop te cilat burojne nga nje ‘gho-p’ e jo nga nje ‘khop’, )

I vetmi shpjegim i kesaj sh- eshte pikerisht satemizimi i pjesshem i ‘kh’ dmth kthimi i k ne s(sh,t,th,d,dh), satemizim qe ne shqip eshte i legjitimuar nga gjuhesia.

Keshtu kemi rrenjen kentum ‘khop’ e cila dha fjalet kentum kopan e kopace dhe fjalen gjysemsatem ’shkop’

Kjo fjale eshte antike sic e demostron dako-rumanishtja kop-ac qe ne shqip perkthehet kop-ace.

Per fjalen shkarpe eshte edhe me e thjeshte sepse ekziston forma karpe , keshtu qe nga nje forme ‘kharp’kemi kentum karp e gjysemsatem shkarp.

Per shkelqej kemi rrenjen indoeuropiane ‘ghel’ -drite shkelqim qe na garanton serisht se sh- nuk eshte mohuese por e nje forme ghel , ne shqip khel ku kh-shk e dha shkel-qej e po ashtu kjo fjale kentum khel pervec formes gjysatem shkelqej ka edhe khyll qe tha ne shqip fjalen Hyll e pastaj zhdukja e papergjegjshme e H dha ne shqipen zyrtare Yll.

Dyshimi im i forte eshte ne kh>gh apo khgh e kjo do sillte probleme me indoeuropianishten po nuk eshte ky as vendi as koha per nje debat te tille.

Per shkemb duhet te kemi nje forme ‘khemb’ apo ghemb qe ka dhene ne shqip gjemb e ka lidhje me indoeuropianishten ghemb/ph qe do te thote i dale i ngritur keshtu qe edhe shkemb u gjet me ane te kh-shk.
Keshtu edhe shkas/t duhet te vije nga nje khas/t qe lidhet me formen khat - khas qe shpjegova ne postimet siper.

Keshtu mund te vazhdojme me te gjitha shk qe ka shqipja.
Prandaj shkodra nuk mund te rrije pa shpjegim ,sepse realisht e ka e per Shkodren tone mbreterore,krenarine iliro-shqiptare kaq eshte pak.

[alibaba]

Po ashtu gi-a(dhia) e shqipes antike dhe a-ig(dhia) te greqishtes antike jane te njejta

Për menim tem, kjo tregon se gjuha helene ishte një gjuhë artificiale që e krijuan një shtresë e caktuar njerëzish, që shihet se vetëm e kanë lexuar fjalën mbrapsht.

[alibaba]

Per shkemb duhet te kemi nje forme ‘khemb’ apo ghemb qe ka dhene ne shqip gjemb e ka lidhje me indoeuropianishten ghemb/ph qe do te thote i dale i ngritur keshtu qe edhe shkemb u gjet me ane te kh-shk.
Keshtu edhe shkas/t duhet te vije nga nje khas/t qe lidhet me formen khat - khas qe shpjegova ne postimet siper.

Gemb, sipas asaj që the më lart, ka dhënë Dhëmb. Në anën tjetër ka dhënë edhe Gjemb.

Shkamb mund të jetë nga Gemb, mund të jetë edhe nga Këmbë.

[Hyj-Njeriu]

Gemb, sipas asaj që the më lart, ka dhënë Dhëmb. Në anën tjetër ka dhënë edhe Gjemb.

Shkamb mund të jetë nga Gemb, mund të jetë edhe nga Këmbë.

po patjeter kh ne satemizim ka dhene dhemb ,satem i paster pervec gjysemsatemit shkemb e kentumit gjemb.

Fjala kemb duket e familjes por une ketu po marr fjale qe nuk debatohen si huazime por faktikisht kjo eshte nje prove se kemb eshte shqip .
Kjo do me shtynte me tej pasi meqe kemi togtingullin mb meqe mendoj se togtinguj si nt , st, ng, mb vijne nga vetem nje bashketingellore si psh gjet jep gjend ku kemi gje-t kalon ne gje-nd pra t ne nd.

Ne kete rastin e kemb do isha i prirur te mendoja se kemi te bejme me nje 'ph' e faktikisht ma legjitimon fjala kep qe eshte e dale toke ne det, kepi i rodonit psh

Pastaj nga kemb me pare kemi nje hipotetike keph e cila ne fakt per shkak te kalimit te lehte te k ne g duhet te kete qene kh, pra kheph e kjo do lidhej me fjalen khap(h)-kap qe ka dhene edhe hap(largesia midis kembeve).

Jam ende duke shtjelluar togtingujt nt-nd, ng e mb e kalimin e b ne ph prandaj nuk jap dot nje mendim qe e vetquaj te sigurte, por ama vihet re nje proces interesant se gegerishtja kamb nuk i qendron formes 'indoeuropiane' ghemb per shak te a-se ndersa toskerishtja i qendron e kjo ne kete rast si ne shume raste duhet te shpjegohet me ruajtjen e origjinales a te formes mem si ne kete rastin e kembes ruajtja e a-se se Kap,pra nga khaph ne khamph - khamb e kamb.

Por nuk e ruan ne kep(apo ne cep) e as ne gjemb ne mos gaboj,prandaj situata behet e koklavitur e del jashte mundesive te mia, shpjegimi i kesaj dukurie.

[Baptist]

Kh dhe kH sot i perkasin vetem gegerishtes, keshtu qe format gege ndihmojne me shume sesa ato toske,ndersa format toske forcojne pikerisht bindjen mbi kahun e zhvillimit te gjuhes.

Jo bre daj. Ku ashtu?

Kh praktikisht ka dhene edhe q-ne ndersa Gh ka dhene gj-ne, le te themi 2 tinguj te ‘rinj’. Ne Shkoder thuhet edhe giuni e jo gjuni, nderkaq edhe forma gl ka dhene gj e kjo kuptohet per shkak te kalimin te l-j, kalim i rendomte ne shqip. nderkaq gl=gj=gh ashtu sikunder kl=kj=kh.

I kemi spjeguar keto kohe me pare, por nuk shoh se Gh ekziston diku ne keto fjale. Apo se "Kh" ka dhene "q",

Nje fjale terheqese ne shqip eshte Koh-a. Ekzistenca e ao ne shqipen e vjeter dhe ne ilirisht eshte e padiskutueshme , psh fisi ilir daors, po ashtu ne mesapisht, nderkaq -ao- e vjeter ka dhene a ose o.
Keshtu qe fjala Koha mund te kete qene Khao ose khoa apo edhe thjesht kha(o) ose kho(a), biles ne te folur geget e shqiptojne Kho(a) e nderkaq meqe filologjikisht koh e kah jane te njejta mund ti fusim ne te njejten familje kuptimore.

C'te kete AO lidhje me shprehjen koha? Daors eshte emerformim i perbere prej Da (palatalizim i 'ta' tregues) dhe Ors (emer). Takimi i ~a + o~ ne emerformime te ketij lloji eshte i pashmangshem!
Geget kohes i thone kohe pavaresisht ne cilin lokalitet flitet, si ne gjithe shqiptarine anembane trojeve tona.
Se ka etimonin ne G eshte e vertete, (nuk e di a e ceke ketu apo me vone).

Nga ana tjeter per shkak te satemizimit kh=shk fjala shkoj vjen nga nje kho antike e per kete kemi si fjalen kah ashtu edhe fjalen koh apo ndryshe kha e kho e faktikisht shkoj ka ate kuptim leviz ne kah e ne kohe, ne drejtim e ne kohe.
Tani fjalen shko qe vjen padyshim nga Kho mund ta duan te njejte me anglishten Go, por une perpiqem ti jap kuptim brenda shqipes, duke qene se shko eshte levizje ne kah e koh.

Pse, -anglishtja prej nga poll?!
Shkoj nuk ka te bej aspak me satemizem! Hiq.
(S, ne) sgo, eshte parashtesa e vecante shqipe qe nuk nderlidet me ndarjen e famshme satem centum askund. Dhe per te cilen kam bere fjale gjeresisht ne shume shkrime te rastit. Se "s" eshte sforcues i kuptimit baze te fjales gjithmone perpos ne rastet kur perdoret si negacion. Prandaj pas zbutjes se 's' kemi "shko"!

Pra satemizimi i pjesshem i kh ne shk ketu ka ndodhur per te krijuar nje fjale te re kho-shko. Po ashtu fjala ‘nga’ vjen nga n-kah e bashkimi i n ka dhene g,pra nk = ng. Ky eshte rregull fiks. Pastaj fjala nge (me nge) duhet te vije nga koh ku o eshte kthyer ne e e ka dhene nkhe=nge, pra kam kohe. keshtu fjale ka plot.

Ne rregull eshte, -perjashtuar "satemizmin" ketu.

Kuptohet qe nuk zgjodha nje familje kaq te komplikuar per te nxjerre se shko vjen nga sinteza e kah e koh. Ceshtja eshte tek etimologjia e Koha-khao-khoa.

Marrim logjikisht nje fjale filologjikisht te ngjashme, meqe mes tyre e kemi ‘gati’ te garantuar edhe familjen kuptimore e pikerisht fjalen koj-ushqej femijen.

Kete shprehje te vjeteruare kemi hequr nga perdorimi pothuaj plotesisht por ajo ka baze ne gojitje te femijes. Prej te ciles rrenje dalin shprehjet sllave gojiti ('trash', 'maj'), "spokoj", "pokoj" (qetesoj, e bej rehat) forme e korruptuar e 'spergoj-oj' 'po-goj' "i dhë gji femijes", "e gojoj ate ne gji".

Ekzistenca e j demostron padyshim nje h te meparshme, pra kemi koj nga koh e po ashtu kjo h duhet te jete nxjerre si ne nje mori rastesh kur ne fjale kemi K si hapese, nga tingulli kh, pra fare mire per foljen Koj si forme parore kemi
kho e ne te vertet geget e ruajne K(h) e kesaj fjale ne shqiptim.

Kjo fjale qe do te thote ushqim duhet te lidhet me fjalen ha pra k’ho’ nga ha(e ‘ho’-nge mer dak) e biles sipas te gjitha gjasave h nuk te mos kete qene e zbuluar por e veshur me nje k te lehte ,pra (k)HA e kete e gjejme tek format indoeuropiane:

Prandaj, kjo nuk ka se si qendron! Edhe per tingullin e padiferencuar KH ka bere fjale mjaft gjeresisht me pare dhe i kam sqaruar semantiken baze te fjaleve qe dalin prej ketij tingulli.

[QUOTE]
L. edere “to eat,” from PIE base ”’ed””- “to eat” (cf. Skt. admi “I eat;” Gk. edo “I eat;” Lith. edu “I eat;” Hittite edmi “I eat,” adanna “food;” O.Ir. ithim “I eat;” Goth. itan, O.Frank., O.Swed., O.E. etan, O.H.G. essan “to eat;” Avestan ad- “to eat;” Armenian utem “I eat;” O.C.S. jasti “to eat,” Russian jest “to eat”).
[QUOTE]
Haetitishtja "ezateni" (pra me baze ne "e[ss]") formon shumesin e shquar: hani (ju). Por ne lakese te parregullt behet edhe e[d]-en, (sic kam shpjeguar ne nje relacion tjeter diku ku "Kopshti i Edenit" do te thote: Kopshti i Hanit; Ku: Ed-e-ni do te thote "te hani" qe poashtu ne gjuhen shqipe ka lakese te parregullt "he-n'ger" apo inverzja e saj; "n'ger'-hene").

Por e verteta eshte se ne gjuhet tjera indoevropiane "e" dhe "a" qe shpesh piketakohen per te formuar infinitivin, mbase edhe te tashmen e pakryer, me ane te diftongut "ae" burojne nga fuzioni "He" dhe "Ha" duke dhene [(H)ea: ] dhe ne shqipe Hae me renditje pak me te drejte, e cila jep format H[a]e-ja (ushqimi), po hane, (po ha[e]jne), etj.

Pra sic po arrine te vetkuptosh shprehja Ha eshte origjinale shqipe dhe nuk lidhet me asnje gjuhe tjeter te botes. Porpos e kunderta, ato me shqipen: (h)a dhe (h)e!

Ketu ama kemi nje gje fantastike, shikoni sesi gjuhe kentum
e satem bashkohen ne satemizim ,sepse eshte satemizim,pasi kemi jo vetem d e t por edhe th ne irlandisht, apo st ne rusisht apo ss ,pra te gjitha format e satemit i gjejme, d,t,th,ss,st.

(????)

E vetmja gjuhe kentum paradoksalisht eshte shqipja pasi e ka me (k)H fjalen ha e pastaj vijne e na tregojne se shqipja eshte gjuhe satem, por….. Pra shqipja i qendron ne kete pike indoeuropianishtes si me e madhe .

Shqipja eshte burim i satem dhe centum nuk eshte rrjedhoje e tyre!

Pra pervec kesaj lidhjeje (k)Ha ,k(h)oj kemi edhe ‘g(h)oj ku futet ushqimi.

Prandaj une mendoj se koh ka lidhje me fjalen ha e kuptimi i fjales eshte ajo qe ha gjithcka, koha ha gjithcka,perpin gjithcka me njerez e me Hyjni. Khoa eshte khaos e po ashtu edhe (kahu) Kha(o/u) eshte khaos. Nje sinteze krahasimore me ate qe dha shko nga kah e koh do jepte edhe Khaos,po kjo eshte ceshtje tjeter.

(Sorry) kjo e fundit ishte kreshendo katastrofale. Fjalet qe pergehen nga emioni G nuk do te thote se kane kuptime te njejta. Me "drunje" mund te mbarosh "kasolle" por mund te mbarosh edhe "ure", edhe "qerre", por kjo nuk do te thote se kasolle ure dhe qerre kane te njejtin kuptim.

p.s.: ku mbet ajo shprehja "qi" bre? -se kinse ate e citova!!!

[Hyj-Njeriu]

Gh ka dhene gj-uni ja ku permendet.

daors nuk eshte da-ors por sipas te gjitha gjasave lidhet me fjalen duar per te cilen nuk perjashtoj fare nje forme daur si tek hyji Medaur apo daor si tek dor,pasi ndryshe daorseve u thuhet dorsej.
togtingujt jane te demostruar nga mesapishtja edhe ne shkrim,pastaj se cfare mund te kete qene ne kohen e qepes a apo o tek ao o tek au a apo u apo o apo y kete nuk di cfare te them.

Shko e kam demostruar me 27 fjale qe eshte gjysemsatemizim i kho. duhet te hedhesh poshte tere shpjegimet jo te kapesh tek nje go qe vjen nga kha - kah ne shqipen e sotme

khoj lidhet me kha e eshte fjala e pare e buruar nga kha-ha e biles vete goj duhet te vije nga khoj pasi une mendoj se kh ne shqip eshte me e madhe se g.

Tek ha e thashe qe shqipja i rri me e madhe indoeuropianishtes dhe jam dakort per nje forme te vjeter -ae- jo vetem tek ha por tek shumica e fjaleve qe ne gegerisht kane a kurse ne toskerisht e.

Po deshe mendimin tim per ed-et -ha nuk eshte satemizimin i (k)ha por jane huazim i et-je ,pra vijne nga shqipja etje , si te thuash eshte ngaterruar .ari me dollarin.
Fjala etje per shkak te ekzistences se -tj- duhet te vije nga nje -th- pra nga ethe e faktikisht ka nje lidhje logjike midis etheve dhe etjes qe sjell.

Kur une heci ne nje rruge gjuhesie te krahasuar nuk mund te vijoj me parrulla po prove pas prove duhet te dale qe shqipja> indoeuropianishtja ashtu sikunder me thote intuita e sic e kane thene edhe shume te tjere.

Cfare ka per kreshendo e per drunj. Une mendoj se khaos ne fakt do te thote rremuje ne drejtim pra ne kah, praktikisht e lidh me formen kah apo khao dmth khaos do te thote crregullim i drejtimit,kahut.

p.s Shih se forma jote parore kej doli fallso ,pasi e ke te zgjeruar qe vjen nga khyj-khij ndersa forma kej eshte thjesht nje devijim.

[Baptist]

Gh ka dhene gj-uni ja ku permendet.

Jo or shoq, GL ka dhene G J e piketakimi i tyre ne te shkruar ka dhene GJ. S'ka aty kurrfare GH.

daors nuk eshte da-ors por sipas te gjitha gjasave lidhet me fjalen duar per te cilen nuk perjashtoj fare nje forme daur si tek hyji Medaur apo daor si tek dor,pasi ndryshe daorseve u thuhet dorsej.

he c'me bere...
po ku shkon te duart or taj? Daorset dhe Orestet jane e njejta gje kuptimisht, Maloke. Vetem se daorset jane gjeografikisht me larg se orestet ne arealin e shqipes tone.
Prandaj ataorsijane, e keta orestei.

togtingujt jane te demostruar nga mesapishtja edhe ne shkrim,pastaj se cfare mund te kete qene ne kohen e qepes a apo o tek ao o tek au a apo u apo o apo y kete nuk di cfare te them.

Nuk eshte fare problem.

Shko e kam demostruar me 27 fjale qe eshte gjysemsatemizim i kho. duhet te hedhesh poshte tere shpjegimet jo te kapesh tek nje go qe vjen nga kha - kah ne shqipen e sotme

dhe une me nje fjale te kam treguar se ke perzier babat me zhabat aty.

khoj lidhet me kha e eshte fjala e pare e buruar nga kha-ha e biles vete goj duhet te vije nga khoj pasi une mendoj se kh ne shqip eshte me e madhe se g.

I ke kuptuar gabimisht, -nuk nuk mund te jete darda me e madhe se molla apo anasjelltas, - ato te dyja peme jane, por njera eshte dardhe e tjetra molle, dallojne ne forme e ne shije por jo dhe ne madhesi se madhesite e tyre jane gjithefaresh, pra nuk jane specifike. G dhe K dallojne ne tjeter pike,,, edhe kete e kam sqaruar diku.

Tek ha e thashe qe shqipja i rri me e madhe indoeuropianishtes dhe jam dakort per nje forme te vjeter -ae- jo vetem tek ha por tek shumica e fjaleve qe ne gegerisht kane a kurse ne toskerisht e.

Ky eshte keqinterpretim. :a dhe :e ne gjuhen shqipe vazhdojne te mbijetojne si te ndara ne foljet qe formonje, -jane dukshem me te rralla se ne tjerat gjuhe, ato raste qe kerkojne fuzionimin e tyre, po edhe atehere njera leshohet nga shqiptimi dhe kjo varet se ku bie theksi fale formes se prapashteses!

Po deshe mendimin tim per ed-et -ha nuk eshte satemizimin i (k)ha por jane huazim i et-je ,pra vijne nga shqipja etje , si te thuash eshte ngaterruar .ari me dollarin.

Ose dollari me arin. :')

Aty (te ed~) kemi prapashtesen terminante t apo d, e cila pasohet me tjere tregues e percaktonjes sipas shprehise se dialektit te gjuhes. Por sic ke verejtur gjuhet tjera perdorin tjeter terminante. Per etjen mund te them se meriton studim...

Fjala etje per shkak te ekzistences se -tj- duhet te vije nga nje -th- pra nga ethe e faktikisht ka nje lidhje logjike midis etheve dhe etjes qe sjell.

...por jo te ketij lloji. Leri "tj" se jane aglutinim i dy prapashtesave te ndryshme e te ndara fizikisht qe ne rrenje te tyre.

Kur une heci ne nje rruge gjuhesie te krahasuar nuk mund te vijoj me parrulla po prove pas prove duhet te dale qe shqipja> indoeuropianishtja ashtu sikunder me thote intuita e sic e kane thene edhe shume te tjere.

nuk ta marr vesh tani kete se s'mbaj mend kontekstin!
(Ajo qe satem dhe centum jane vetem dy dialektet e para te shqipes baze nuk e them nga hamendja boshe.)

Cfare ka per kreshendo e per drunj. Une mendoj se khaos ne fakt do te thote rremuje ne drejtim pra ne kah, praktikisht e lidh me formen kah apo khao dmth khaos do te thote crregullim i drejtimit,kahut.

Ne rregull qe kaos do te thote c'rregullim ndersa kosmos rend e regul. Por cne?

p.s Shih se forma jote parore kej doli fallso ,pasi e ke te zgjeruar qe vjen nga khyj-khij ndersa forma kej eshte thjesht nje devijim.

(sry) po, per cilen forme "time parore" -kej- e pate fjalen!??