Zbulohet varri antik

[brooklyn2007]

• Oliverta Lila

Një varr antik është zbuluar ditët e fundit në Ksamil. Gjurmët kanë dalë gjatë punimeve për hedhjen e themeleve të një shtëpie. Pasi kanë marrë informacionet për këtë rast, specialistët e Monumenteve të Kulturës kanë izoluar vendin dhe nuk kanë lejuar asnjë makineri të punonte në pjesën ku ishte vendosur varri antik. Ndërkohë që edhe sot po vazhdohet puna për zbulimin e plotë të tij. Arkeologu Dhimitër Çondi, njëkohësisht edhe drejtor i Muzeumit të Butrintit, po merret me këtë rast. Së bashku me arkeologun amerikan Devis Fernandez, i cili është pjesë e ekspeditës së përbashkët shqiptaro-amerikane në Butrint, kanë bërë gërmimet e mëtejshme për të marrë të dhëna që do të çonin në përfundime më të sakta. "Bashkë me specialistët e huaj jemi ende duke punuar për hapjen e mëtejshme të varrit. Varri ka orientim Lindje-Perëndim dhe si konstruksion është i realizuar me tjegulla të vendosura në formë çatie. Tjegullat janë të mëdha të tipit solen", - shprehet arkeologu Çondi. Sipas tij, mënyra se si është ndërtuar ky varr, nuk bën shumë përjashtim nga rastet e tjera, ku konstruksionet në formë çatie janë të shpeshta në antikitet. Gjatë punës për hapjen e varrit, arkeologët kanë gjetur edhe disa objekte. Sipas Çondit bëhet fjalë për dy enë të plota, një skifos masiv, enë tryeze, gjysmëkëmbane me fund unazor, buzë të drejta dhe vegjë vertikale në formën e gërmës së omegës, vendosur pak nën buzë. Çondi tregon se skifosi është lyer me vernik të zi me shkëlqim. "Por krahasuar me varre të tjera të gjetura në zona arkeologjike, forma dhe madhësia e skifos ndryshon nga ato që kam gjetur në gërmimet e nekropolit të Foinikes, Antigonesë dhe Butrintit. Ka ngjashmëri me nekropolin e Apolonisë dhe Këlcyrës", shprehet arkeologu. Objekteve të mësipërme u shtohet edhe një filxhan i plotë.
Limani
Varri antik në Ksamil nuk përbën të vetmen gjetje arkeologjike. Sipas Çondit, në këtë zonë turistike, vetëm 13 km larg Sarandës janë gjetur vazhdimisht objekte. Në bazë të tyre është bërë edhe një hartë arkeologjike e cila është botuar në revistën shkencore "Iliria". "Varr nuk kemi hasur më parë në Ksamil", - shprehet arkeologu, të cilin ky zbulim e çon drejt një teze tjetër. Asaj se ndoshta Limani i Poseidonit ka qenë pikërisht në Ksamil. Deri më tani, është menduar se ky liman ka qenë te Kanali i Çukës, atje ku derdhej lumi i Bistricës. "Duke parë gjetjet arkeologjike, pjesën e Ksamilit e kemi konsideruar si një qendër banimi jo e fortifikuar, por e hapur. Nisur nga fakti se varri është shumë pranë detit, ndoshta kemi të bëjmë me Limanin e Poseidonit. Straboni në shekullin e 63 para Krishtit, shkruante në librin "Geographica" se pas Ankiezmit është limani Poseid dhe më poshtë ai i Butrintit, në grykëderdhjen e liqenit Butrint. Bashkë me kolegët kemi menduar se ndoshta mund të jetë në Ksamili limani i Poseidonit, pasi vendi është shumë i përshtatshëm", thekson ai. Kjo është një tezë, e cila ndoshta do të qartësohet më shumë me kalimin e kohës dhe me gjetje të tjera arkeologjike, përmes të cilave ndërtohet edhe historia e vendbanimeve. Sipas Çondit, ata e mendojnë këtë fakt nisur edhe nga amfora antike dhe enë mesjetare që janë gjetur më parë në det pranë kësaj zone. Kjo e bën edhe këtë varr antik të veçantë. Ndoshta objekte të tjera mund të dalin në vazhdim të gërmimit në të, të cilat mund të mbajnë edhe shkrime që të çojnë në një datim të përafërt. Objektet që janë nxjerrë nga ky varr antik do të vendosen në fondet arkeologjike që ruhen në Sarandë.

Gazeta Shqiptare