A e shiti Enver Hoxha Kosovën?!

[e panjohura]

Po ti mer Limfe, cere je ti?
Ti klysh gamori, cere je ti mer?
Mu s'me ka sjell Enveri m'tiron si thu ti, po kam ardh m'Tiron qysh me 1930 se jom familje bejleresh. Jo si ti barkthat.
Une bej kam qen qysh m'koh t'Turqis, ene bej jom ene sot.
Ti barkthat ke qen, viktim ke ngel m'koh te komunizmit, ene zorrthat ke me vdek.

Bejleret e agallaret u shporen bashk me turkun more,a ende ka bejler ne Shqiperi a?Nga kurreshtja pyes,jo me ironi,nuk kam qene kurr ne Shqiperi dhe me intereson te dij!Pa keqkuptim te lutem!
Sa i perket temes,edhe nese e paska shit enveri kosoven ato para jane hargjua,t'i leme ato te shkuara,te ruajm unitetin tani.Kjo eshte primare!

[Kaoni]

Kaon, ti devijon nga tema, por a e di ti qe edhe Anglezet e britanise Anglisht flasin? Dhe shume amerikan kane prejardhje angleze? E megjithate, nuk quhen Anglez, quhen Amerikan. Por gjithesesi, Britania e madhe me Ameriken kane marredhenie shume te aferta, vellazerore .

Po ket jam tu thon ene un mer.
Kto po e bojn te modhe pse u paskan qujt Kosovaret te huj. Juridikisht ato jan te huj, edhe pse jon vllezrit tone te nje gjaku. Kur ne Gjermani para nji zyrtari, jon nje Shqiptar i Kosves, ene nji i Shqiperis, ato trajtohen i soj si nji Boshnjak me nji Rumun.
Ket jam tu shpjegu ene un, ne jena ne dy shtete te ndryshme por jena vllezer, mos i shtremberoni gjojnat sipas qefit.

[Kaoni]

Bejleret e agallaret u shporen bashk me turkun more,a ende ka bejler ne Shqiperi a?Nga kurreshtja pyes,jo me ironi,nuk kam qene kurr ne Shqiperi dhe me intereson te dij!Pa keqkuptim te lutem!
Sa i perket temes,edhe nese e paska shit enveri kosoven ato para jane hargjua,t'i leme ato te shkuara,te ruajm unitetin tani.Kjo eshte primare!

Ne qofte se po bo i pytje te sinqert, ene un po t'pergjigjem sinqerisht.
Bejleret u zhduken me 1945 kur erdhen Komunistat m'pushtet. Ato ja moren shtepine ene pronat gjyshit tim m'Tiron, ene i dhan i apartament ne kat te par, mo shume si bodrum me nji lagje periferike.
Ju sekuestrun ene pare ene prona, pavarsisht se e kishte nimu luften.
Pasi u zrru pushteti komunist ne e morem perseri shtepin ton plus ene pronat e tjera qe na ishin zaptu, tashi ne kena ngrit pallate e biznese te tjera, pranaj them une se Bej isha e Bej jom.
Sa per at qe the per shitjen e Kosoves un te heq qeleshen, dhe te pergezoj, sepse vec kshtu do te ecip perpara.
Po te ngrem gishtin e te drejtojm, ti m'pushkatim, ti m'litar, etj, ne vec se e thellojm urrejtjen e ndahemi me shum ka njoni tjetri.

[puroshkodran]

Ti ka avatori dukesh si tifoz futbolli, ene po shifsha nji emision para nja dy ditesh. A e di ti se cere konsiderohen Kosovart qe lujn m'Shqiperi?
Te huj!!!!!!
Quhen te huj se jon shtetas te nje veni tjeter pervec Shqipris Londineze.
Pse nuk i bo Sala qytetar Shqiptar kto? Po i qu Kosovar.
Kosovart jon Shqiptar, por kur bohet fjale per dallime ndermjet dy nenshtetesive, ata nuk quhen Shqiptar, sepse nuk kan nenshtetesi Shqiptare.

ne fakt, per ket qe thu ti, jan çu te gjithe me protestu. edhe rregulli do ndryshohet. perveç kesaj qe thashe, jane dy gjera te ndryshme. se futbolli ec me rregullat e uefas. kurse ne rastin e dekoratave askush nuk i pengonte ti futnin kosovaret ne nji liste me shqiptaret e shqipnise. po nuk donin me i ra ndesh shokeve jugosllav.
"vellezerit nga kina e miqt nga kosova". apo e harrut?

Ato ja moren shtepine ene pronat gjyshit tim m'Tiron, ene i dhan i apartament ne kat te par, mo shume si bodrum me nji lagje periferike.
Ju sekuestrun ene pare ene prona, pavarsisht se e kishte nimu luften.
Pasi u zrru pushteti komunist ne e morem perseri shtepin ton plus ene pronat e tjera qe na ishin zaptu, tashi ne kena ngrit pallate e biznese te tjera, pranaj them une se Bej isha e Bej jom.

po pse e lavdron kaq shum enverin edhe e urren salen pra?

[limbo]

akoma merreni me ket plehun gjenetik me emrin "Kaon"?! ncq ncq ncq

[Popull Thjesht]

Se eshte dhe kohe dreke more Barat.Mos ne e ze ne fyt te shkreten.
Ato ishin vetem pallavra.

Perpara se te merremi me "interpretime" dhe "pallavra" le t'ju hedhim nje sy fakteve. Nuk ju bie edhe juve ne sy se formula e ç'berjes se Jugosllavise e propozuar qe ne 1949 u ndoq dhe zbatua ne 1999 ? :

"Letër e panjohur
e Enver Hoxhës
mbi Kosovën
Dokumenta
të Arkivave Ruse
Përgatitur për botbnnga YMER MINXHOZI
DY FJALË ME LEXUESIN
Kohët e fundit, ish ambasadori shqiptar nëMoskë, miku im, zoti Shaqir Vukaj (aktualishtambasador i Shqipërisë në Republikën Çeke)më njohu me një libër me dokumenta të botuarnë Moskë në vitin 1998. Libri është në dyvëllime dhe mban titullin: "EVROPA LINDORE,në dokumentat e Arkivave Ruse, 1944-1953".Dokumentat janë nxjerrë nga katër arkivaqëndrore të Rusisë: Arkivi i Presidentit tëFederatës Ruse (AP RF), Arkivi i Politikës sëJashtme (AVP RF), Qendra Ruse e ruajtjes dhestudimit të dokumentave të historisë më të re(RCHIDNI) dhe Arkivi shtetëror i Federatës Ruse(GARF).
Në këtë botim janë publikuar për herë tëparë dokumenta që kanë lidhje me shtatë vendetë Evropës Lindore, duke përfshirë edheShqipërinë. Siç thuhet edhe në parathënie, sisegment kohor është zgjedhur periudha nga
6
lindja dhe krijimi i sistemit socialist në vendete Evropës Lindore e deri sa vdiq Stalini, më1953, ngjarje që është marrë si një kufi ndarësme periudhën e mëvonshme.
Ky është një boitm i përbashkët i pesëinstitucioneve shkencore më prestigjioze tëRusisë, në fushën e Arkivave Historike eShkencore:
Akademia e Shkencave të Rusisë
Instituti i Studimeve Sllave,
Shërbimi i Arkivave të Rusisë,
Qendra Ruse e Ruajtjes dhe Studimit tëdokumentave të historisë bashkëkohore,Arkivi Shtetëror i Federatës Ruse.
Në këtë përmbledhje prej rreth dy mijëfaqesh por me një tirazh krejt minimal (vetëmnjë mijë kopje). Shqipëria zë një vend më tëvogël në krahasim me gjashtë vendet e tjera.Megjithatë, hartuesit e botimit kanë përfshirëaty disa dokumenta me mjaft interes, sidomospër çështjen e Kosovës dhe të tokave shqiptarenë Maqedoni e Mal të Zi.
Ndër dokumentat që kanë lidhje direkte meShqipërinë, mua më tërhoqën vëmendjensidomos materialet e mëposhtme:
- Biseda e Enver Hoxhës me Stalinin, ezhvilluar më 23 Mars 1949, (sipas shënimeve
Dokurnenta të arkivavc ruse 7
të palës sovjetike), ku lexuesi do të gjejë disakëshilla befasuese të Stalinit lidhur me politikëne brendshme dhe të jashtme të Shqipërisë sëasaj kohe.
- Biseda e V.M. Molotovit me Enver Hoxhënmë 24 qershor 1948, mbi marrëdhënietshqiptaro-jugosilave.
- Tre raporte të ambasadorit sovjetik nëTiranë, Dimitri Çuvakin, me të cilat njoftohetudhëheqja e lartë e Moskës për takimet eveçanta e në kohë të ndryshme që ai ka paturme Enver Hoxhën, Koçi Xoxen, Mehmet Shehundhe Omer Nishanin. Temë e këtyre bisedaveështë gjendja politike në Shqipëri dhemarrëdhëniet shqiptaro-jugosilave.
- Letra e Enver Hoxhës drejtuar KQ të PK (b)të Bashkimit Sovjetik më 2 shtator 1949, metitull: "Mbi Kosovën dhe Metohinë" dhe që ështëedhe dokumenti më i plotë e më i rëndësishëmnë këtë botim.
Letra është botuar bashkë më një shënim-porosi të G. Malenkovit për karakterin urgjentdhe shpërndarjen e saj të gjithë anëtarëve tëByrosë Politike. Nuk është e qartë përse letraështë dërguar në gjuhën italiane sepse, siçthuhet në shënimin e arkivit, përkthimi i sajrusisht është bërë nga italishtja. Letra është
8
botuar në vëllimin e dytë, mban numrinkronologjik 64 dhe zë faqet 206-214.(Me qëllimballafaqimi me përkthimin në shqip, tekstin eplotë të letrës po e botoj si faksimile në fund tëkëtij libri, edhe në gjuhën ruse).
Duke falenderuar ambasadorin Vukaj që mamundësoi njohjen me këto dokumenta,mendova që ato t'i botoj, pasi paraqesin interespër opinionin e gjerë përgjithësisht, e veçmaspër studjuesit e kësaj periudhe të historisë sëShqipërisë.
Ymer Minxhozi
LETËR E E. HOXHES
drejtuar KQ të PK (b) të BS mbi parahistorinëe lindjes së problemit të Kosovës dhemetodat e zgjidhjes së tij
Tiranë Jo më vonë se 2 shtatori 1949
SEKRET
KOMITETIT QËNDROR TË PK (B) TË BSMBI KOSOVËN DHE METOHINË
Shqiptarët e Kosovës që jetojnë nëRepublikën Popullore të Jugosllavisë nga numrii tyre përbëjnë një pakicë kombëtare tëkonsiderueshme. Kjo pakicë shqiptare është evendosur në rajone që kufizojnë me RepublikënPopullore të Shqipërisë. Kongresi i Berlinit dhetraktati i paqes i Versajës i kanë shkelurpadrejtësisht interesat e Shqipërisë dhe tëpakicës kombëtare shqiptare të Kosovës.
Sipas të dhënave statistikore të vjetra, tëparaluftës (statistikë e falsifikuar e regjimeve
10
mbretërore të Serbisë, me ndihmën e të cilësata orvateshin të vërtetonin që pakicakombëtare shqiptare nga numri i saj është eparëndësishme) numri i pakicës kombëtareshqiptare përbën afro 700.000 veta. Kurse nëtë vërtetë në Jugosllavi, Kosovë, Metohi.Maqedoni dhe Mal të Zi, numri i shqiptarëvearrin në një milion, nëmos më tepër. Një pjesëe konsiderueshme e shqiptarëve në këtëstatistikë janë maskuar dhe fshehur ngaregjimet e asaj kohe nën emrin myslimanë dheturqë.
Shqiptarët e Kosovës, Metohisë dhe tëkrahinave të tjera shkëputjen e vet me dhunënga Shqipëria e kanë konsideruar dhe vazhdojnëta konsiderojnë si padrejtësinë më të madheqë u është bërë. Ata nuk janë pajtuar me njëzgjidhje të tillë të problemit dhe nuk dëshirojnëtë mbeten brenda kufijve të Jugosllavisë,pavarësisht nga rendi poitik i saj. Ky ështërealiteti. Ideali i tyre i vetëm është shkrirja meShqipërinë.
Gjatë luftës së dytë botërore si fashizmi,ashtu edhe reaksioni shqiptar janë mbështeturpikërisht në këtë faktor. Ata ngritën çështjen eKosovës dhe i "bashkuan" Kosovën e Metohinëme Shqipërinë nën parullën e "Shqipërisë së
Dokumenta te arkivave ruse 1 I
madhe". Nga ana e fashizmit kjo ka qënë njëdemagogji e madhe, si rrjedhojë e të cilësshqiptarët e Kosovës u gjendën të neutralizuarnë luftën kundër fashizmit dhe atyre iu krijuailuzioni sikur ëndrra e tyre shekullore mbibashkimin me Shqipërinë gjoja u realizua,prandaj s'ka shkaqe për të luftuar kundërfashizmit.
Nën ndikimin e "çlirimit" iluzivtë shqiptarëvetë Kosovës nga skllavëria jugosllave dhe"bashkimit" me Shqipërinë, Kosova u kthye nënjë rezervë fashiste dhe reaksionare. Luftëpopullore-çlirimtare atje nuk është zhvilluar. Kjo,nga njëra anë. Nga ana tjetër, ne konsiderojmëse Partia komuniste e Jugosilavisë qysh në atëkohë, në vitet 1941-1942 dhe pas tyre, kandjekur një vijë politike të gabuar dhe jo të drejtënë çështjen kombëtare, që ishte një vijënacionaliste e maskuar e asaj kohe. Partiakomuniste e Jugosllavisë në periudhën e luftësduhet t'i jepte rëndësi të posaçme çështjes sëKosovës e Matohisë për arsye se këto vendejanë të banuara nga një pakicë kombëtare ekonsiderueshme për numrin e saj, që kufizonme Shqipërinë. Ky ka qënë një problem shumëi madh, për të cilin duhej gjetur një zgjidhje edrejtë marksiste-leliniste-staliniste në mënyrë
12
që popullsia shqiptare e Kosovës të mos kthehejnë mbështetje të reaksionit.
Qysh në periudhën e luftës partia komunistee Jugosllavisë duhej të kishte krijuar përshqiptarët e Kosovës perspektivat përkatëse,të cilat t'i mobilizonin ata në luftën kundërfashizmit. Shqiptarët e Kosovës duhet të qenëtë sigurtë që, duke luftuar krah për krah mepopujt e Jugosllavisë kundër fashizmit, ata dotë fitonin të drejtën për vetvendosje për t'ubashkuar me Shqipërinë ose me Jugosllavinëose për të mbetur të pavarur. Ç'është e vërteta,ne qemë të mendimit se dy variantet e funditdo të përjashtoheshin, sepse shqiptarët eKosovës do të luftonin vetëm për variantin eparë. Kjo ishte plotësisht e qartë edhe përpartinë komuniste jugosIlave, por ishte krejt edisfavorshme për të, prandaj kanë qënë edheaq të mjegullta deklaratat e saj parimore, tëcilat bënë që popullsia e Kosovës nuk moripjesë në luftë, sepse ajo nuk besonte nëdrejtësinë e jugosIlavëve, ndonëse në këtë rastato paraqiteshin në emër të partisë komunistetë Jugosllavisë. Popullsia e Kosovës nukbesonte në drejtësinë e partisë komuniste tëJugosllavisë, kurse niveli i ulët politik dheprapambetja e konsiderueshme e masave,
Dokumenta të arkivave ruse 13
demagogjia fashiste dhe krijimi i "Shqipërisësë madhe" bënë që shqiptarët e Kosovës jovetëm nuk zhvilluan luftë me fashizmin, por,përkundrazi, luftuan kundër luftës populloreçlirimtare në Jugosllavi.
Shqiptarët e Kosovës, pas masakrimit tëtyre në masë nga serbo-mëdhenjtë, duke pasurplus kësaj edhe një nivel politik të ulët zhvillimi,nuk mund t'u zinin besë jugosllavëve,pavarësisht se si do të paraqiteshin ata. Mirëpoky moment nuk u mor parasysh nga partiakomuniste jugosllave, gjë që s'ishte aspak erastit. Organizimi i luftës popullore çlirimtare nëKosovë nën udhëhecden e partisë komunistejugosllave nuk krijoi asnjë komitet kombëtar tëposaçëm për Kosovën dhe Metohinë, në të cilëtudhëhecija të qe vetëm në duart e shqitparëve.Ajo nuk krijoi atje as parti, as luftë dhe nuk esaktësoi çështjen lidhur me shqiptarët eKosovës e të Metohisë. Kjo atje nuk ndodhi. Jovetëm kaq, por partia komuniste e Jugosllavisëbëri të gjitha përpjekjet që përgjithësisht të mosngrihej çështja e Kosovës, të mos edukoheshinmasat e popullsisë shqiptare të Kosovës nëfrymën e patriotizmit e të mos lejohej që krahasflamurit jugosIlavtë valvitej edhe flamuri shqiptar(gjë që do të ishte për ta një forcë e madhe
14
simbolike dhe mobilizuese). Përkundrazi,Komiteti Qëndror i Partisë komuniste tëJugosllavisë i shtypte këto aspirata të popullsisëshqiptare të Kosovës, luftonte vazhdimishtkundër tyre dhe na dënoi ne, kur paraqitëm njëpropozim të tillë dhe u shprehëm në favor tëkëtyre aspiratave.
Ne e quanim pa vend shtruarjen e çështjessë bashkimit të Kosovës me Shqipërinë nëkulmin e luftës. Sipas mendimittonë, shqiptarëte Kosovës duhet të luftonin kundër fashizmit nëkuadrin e shtetit jugosIlav, dhe vetëm pas fitoreskjo çështje duhet të zgjidhej midis dy partivekomuniste motra dhe dy regjimeve demokratikepopullore, që duhet të vendoseshin në Shqipëridhe në Jugosllavi, pas fitores mbi armikun.
Për arritjen e mobilizimit sa më të madh tëshqiptarëve të Kosovës, ne mendonim se ngaana e jugosIlavëve duhej të zgjidhej në mënyrëparaprake çështja e pjesëmarrjes sa më tëmadhe të shqiptarëve kosovarë në organet epushtetit, çështja e flamurit, si edhe çështja ebashkëveprimit sa më të ngushtë të repartevepartizane të shqiptarëve të Kosovës në luftënpopullore-çlirimtare të vendit nën komandën eShtabit të përgjithshëm të ushtrisë popullore-çlirimtare të Jugosllavisë. Edhe zyrtarisht ne kemi
Dokumenta të arkivave ruse 15
kërkuar leje për të dërguar në Kosovë njërin nganënrepartet partizane shqiptare për të ndihmuarnë mobilizimin sa më të madh të popullsisëshqiptare vendore në luftën kundër fashizmit.
Duhet theksuar se në këtë moment nëKosovë dhe Metohi nuk zhvillohej kurrfarë punepartie me masat, nuk zhvillohej gjithashtu asorganizimi i luftës me fashizmin. Këtë mendimtonin ne ia shfaqëm Vukmanoviç Tempos, i cilinë atë kohë ishte përfaqësues i KQ të PKJ përorganizimin e luftës në Maqedhoni. Kursekërkesës sonë zyrtare Milutin Milutinoviçi,anëtar i KQ të PKJ dhe organizator i luftës kundërfashizmit në Mal të Zi, iu përgjegj kështu: "S'kakurrfarë nevoje për dërgimin e njerëzve tuaj nëKosovë, atje do të dërgohet një divizion yni, icili do t'i zgjidhë të gjithë problemet e Kosovës".
Më vonë u vërtetua, që në Kosovë qe dërguarnjë ekspeditë ndëshkimore, e cila mbolli tmerrinatje. Për një pikëpamje të tillë të shprehur ngaMiladin Popoviçi dhe nga unë, Titua në një letërdrejtuar Miladin Popoviçit, e akuzonte atë përdevijim nacional dhe e dënonte ashpër.
Kështu pra, shqiptarët e Kosovës për asnjëçast s'janë pajtuar me zgjidhjen e imponuar atyrenga PKJ as në kohën e luftës, as në kohën epasluftës. Krijimi i krahinës autonome të
16
Kosovës dhe Metohisë është vetëm demagogji,ai nuk bindi për këtë asnjë shqiptartë Kosovës,kurse ideali i tyre - bashkimi më Shqipërinë -ngeli i parealizuar.
Pas persekutimit dhe masakrimit të kohëvetë Aleksandrit, shqiptarët e Kosovës provuannë kurrizin e vet edhe masakrimin në masë menjë herë pas çlirimit të Jugosllavisë. Vrasjetmasive u kryen nga repartet e ushtrisë popullore-çlirimtare të Jugosllavisë.
Edhe nëse në periudhën e luftës çlirimtarekishte ndonjëfarë besimi ridaj partisëkomuniste të Jugosllavisë, pas këtyrepersekutimeve krejtësisht të pajustifikueshme,që dëshmonin për pikëpamjet me të vërtetëshoviniste të udhëhecijes së PKJ qysh në atëkohë, në popullsinë shqiptare të Kosovës ushua çdo iluzion, dhe ajo nuk ushqen kurrfarëbesimi ndaj PKJ. Për të, serbomëdhenjtë dheudhëheqja e PKJ janë e njëjta gjë.
Shqiptarët e Kosovës kanë reaguar ashpërkundër të gjitha këtyre persekutimeve dhe janëarratisur në male. Por PKJ e shtypi me hekur eme gjak këtë lëvizje, duke e quajtur kryengritjetë reaksionit. Partia komuniste e Jugosllavisëkurrë s'ka dashur të studiojë gjendjen specifiketë Kosovës e Metohisë dhe ka vazhduar të
Dokumenta të arkivave ruse 17
përdorë metodat e vjetra të shtypjes shtazarake.Kosova dhe Metohia do të qenë kthyer në vatralufte në kuadrin e Republikës Popullore tëJugosllavisë së porsalindur, sikur për ndonjëarsye të mos kishin mbërritur atje repartet eushtrisë partizane shqiptare. Ardhja e repartevetë ushtrisë shqiptare në Kosovë ngjalli qetësim,i ftohu gjakrat e nxehura, ringjalli ndërmjetshqitparëve të Kosovës besimin që të gjithaçështjet do të zgjidhen në rrugë paqësore, krijoibindjen që repartet tona do ta mbronin popullsinëshqiptare, ashtu siç edhe bënë.
Repartet tona u bënë pengesë përjugosllavët në përdorimin prej tyre tërepresioneve kundër shqiptarëve të Ksoovës.
Në këtë mënyrë, PKJ qysh në fillim të luftësdhe deri në çlirim e më vonë ka qënë në pozitashoviniste në çështjen e Kosovës e të Metohisë.
Bile edhe në kushtet e pushtetit popullor tëJugosllavisë çështja e Kosovës dhe Metohisënuk gjeti zgjidhjen e vet të drejtë. Kjo çështje pozgjidhet mbi bazën e nacionalizmit. Çelja eshkollave shqipe në Kosovë e Metohi s'ështëgjë tjetër, veçse demagogji. Në organet epushtetit janë zgjedhurvetëm disa shqiptarë. Porkëto masa në Kosovë e Metohi s'mund tëmashtrojnë e të kënaqin askënd. Të drejtat
18
demokratike e kombëtare të pakicës kombëtareshqiptare në Kosovë e Metohi nuk respektohenaspak. Kurrfarë lidhjeje me Shqipërinë! Për mëtepër, PKJ po krijon me mjeshtëri dhe mekëmbëngulje në këtë drejtim gjithfarë pengesash.
Ne kemi qenë të mendimit që çështja eKosovës në kohën e luftës popullore-çlirimtarenuk mund të shtrohej për diskutim dhe se prandajvija e partisë sonë në këtë çështje, siç u tha mësipër, ishte e drejtë. Në luftën popullore-çlirimtareJugosllavia ishte aleatja jonë dhe, natyrisht, nenuk mund të kalonim në pozitat e reaksionitshqiptar. Partia jonë mbante një qëndrim tëcaktuar në çështjen e Kosovës dhe luftoi mesukses kundër demagogisë fashiste. Ajo bashkëme PKJ aprovuan një deklaratë të përbashkët -thirrje shqiptarëve të Kosovës, duke i ftuar nëluftë kundër armikut të përbashkët.
Në pragun e çlirimit të Jugosllavisë dheShqipërisë ne edhe një herë pranuam se nukështë koha për të shtruar çështjen e bashkimittë Kosovës me Shqipërinë, sepse nendodheshim përballë detyrave të forcimit dhekonsolidimit të pushtetit demokratik popullor sinë Shqipëri, ashtu edhe në Jugosllavi. Ne ishimtë mendimit që në Jugosllavinë DemokratikePopullore e në Partinë komuniste të Jugosllavisë
I)okumenta të arkivave ruse 19
kemi një aleat besnik e të sigurtë, prandaj nëinteres të kampit socialist, dhe sidomos nëinteres të Shqipërisë, duheshin shmangur situatate vështira që mund të lindnin në Jugosl!avi, seedhe atje në atë kohë ishte duke u vendosur eduke u forcuar rendi demokratik popullor.
Korigjimi i kufijve tanë me Jugosllavinë nëdrejtim të bashkimit të Kosovës dhe Metohisëme Shqipërinë në çdo moment do të qe një forcimi ri i Republikës Popullore të Shqipërisë. Por, ngaana tjetër, në kohën e parë pas çlirimit Republikae vogël Popullore e Shqipërisë, bile edhe bashkëme Kosovën dhe Metohinë, do të qe një pre elehtë për imperializmin, dhe në rast sulmi dhepushtimi të Shqipërisë nga imperialistët dëmipër çështjen e përbashkët do të qe tepër i madh.Prandaj Kosova, duke mbetur në kohën e parëpas çlirimit në kuadrin e republikës jugosilave,ishte shumë më pak e rrezikuar. Por pastaj situatau kthjellua, kurse pozita ndërkombëtare dhegjendja e brendshme e Republikës Popullore tëJugosllavisë u forcua në mënyrë të dukshme. Unënshkruan traktate mbi ndihmën reciproke midisBRSS dhe Jugoslavisë dhe midis kësaj të fundite vendeve të demokracisë popullore. Po ashtu uforcua edhe pozita ndërkombëtare dhe gjendja ebrendëshme e Shqipërisë, kurse përfundimi
20
midis Jugosllavisë dhe Shqiipërisë i traktatit mbindihmën reciproke ishte një forcim solid i pozitësndërkombëtare të Shqipërisë dhe e ka ruajturatë nga kërcënimet eventuale nga ana eimperializmit.
Në këtë mënyrë, qysh në çastin e nënshkrimittë traktatit me Jugosllavinë ne kemi qënë tëmendimit që erdhi çasti për të shtruar çështjene Kosovës dhe Metohisë, dhe kjo çështje në atëkohë u shtrua nga ana ime para Titos. Titua m'upërgjegj, që "Kosova i takon Shqipërisë dheduhet të bashkohet me Shqipërinë. Ne edëshirojmë këtë me gjithë shpirt, por nëmomentin e tanishëm nuk mund ta lejojmë,sepse reagimi i serbomëdhenjve është endeshumë i fuqishëm, kështu që ky akt i drejtëmundet vetëm të na dëmtojë". Pastaj u vërtetuaqë këto fjalë të Tiros ishin vetëm demagogji.
Në kushtet që janë krijuar tani, pasdemaskimit të tradhëtisë së klikës së Titos, nemendojmë që çështja e Kosovës duhet ngriturrishtas.
Titua me larot e tij janë agjentë tëimperializmit, që po e mbrehin Jugosllavinë nëqerren imperialiste. Ata po e kthejnëJugosllavinë në një burg popujsh, ku mbretëronterrori hitleriano-fashist. Çështja e çlirimit të
Dokumenta te arkivave ruse 21
popujve të Jugosllavisë nga kjo bandë fashistedhe kthetrat e imperializmit, njëkohësisht mekëtë edhe çështja e çlirimit të popullsisëshqiptare të Kosovës, ngrihet para nesh si njëçështje imperative.
Ne mendojmë që çlirimi i popujve tëJugosllavisë mund të arrihet vetëm me luftë egjak. Tjetër rrugë s'ka. Eshtë e domosdoshmetë përmbyset e të asgjësohet klika e Titos. Luftapër çlirimin kombëtar të Jugosllavisë duhet tëzhvillohet nën udhëheqjen e proletariatitjugosllav me në krye partinë e re komuniste qëmbështetet mbi bazat marksiste-leniniste-staliniste dhe internacionaliste. Në kushte e rejane jemi të mendimit se qëndrojmë po atje, kuishim në fillim të luftës popullore-çlirimtarekundër fashizmit. Lufta në Jugosllavi duhet tëzhvillohet e ashpër, deri në kryengritje tëarmatosur kundër fashistëve, imperializmit dheshërbëtorëve të tyre të brendshëm me agjentinTito në krye.
Ne mendojmë se në luftë të ashpër meklikën e Titos dhe imperialistët do të farkëtohetudhëheqja e partisë së re komunisteinternacionaliste jugosllave, e cila do tëmobilizojë dhe do të çojë në luftë të gjithë popujte Jugosllavisë, duke u mbështetur në parimet
22
drejta marksiste-lenniniste-staliniste, dukezhvilluar njëkohësisht luftë të ashpër edhe metë gjitha tendencat nacionaliste, që ekzistoninnë të kaluarën dhe që mund të shfaqen edhemë vonë, në proçesin e luftës.
Veçanërisht çështja kombëtare duhet të jetëajo që kërkon zgjidhjen e vet më me themel,sepse prej saj varen fati dhe vetë përpjesëtimet
luftës.
Çfarë duhet të bëjë tani popullsia eKosovës? Ne mendojmë që popullsia shqiptare
Kosovës, Metohisë, Maqedonisë dhe Malittë Zi duhet të luftojë për çlirimin e vet po ashtu,siç do të luftojnë edhe popujt e tjerë tëJugosllavisë. E para, që ajo duhettë bëjë, ështëtë futet në një luftë të ashpër e pa kompromiskundër klikës së Titos deri në kryengritje tëarmatosur. Këtë luftë ajo duhet ta fillojë sa tëjetë e mundur më shpejt. Po qe se këtë luftëdo ta fillojnë të tjerët më shpejt, aq më mirë,sepse në këtë mënyrë shmanget izolimi dheshtypja e lëvizjes në Kosovë. Popullsia eKosovës duhet ta quaj luftën e saj si të lidhurngushtë me luftën e të gjithë popujve tëJugosllavisë dhe në kuadrin e Jugosllavisë,përndryshe ajo do të izolohet dhe do të shtypet.Prandaj popullsia shqiptare e Kosovës duhet të
Dokumenta të arkivave ruse 23
kuptojë, që çlirimi i saj dhe sigurimi prej saj i tëdrejtave kombëtare e demokratike mund tëarrihet vetëm me anën e luftës së saj, tënjëkohshme me luftën e popujve të tjerë tëJugosllavisë.
Gjithë çështja qëndron në këtë, që të mospërsëriten gabimet e kaluara të partisëkomuniste të Jugosllavisë lidhur me Kosovëndhe Metohinë.
Kosova dhe Metohia duhet të kenëudhëhecijen e vet të dalë në proçesin e luftës,komitetin e vet nacionalçlirimtar i cili tëpërcaktojë vijën e vet të luftës mbi bazën erezolutës së Kominformit dhe të parimevemarksiste-leniniste-staliniste. Gjatë luftës duhettë krijohet, organizohet dhe kalitet pjesa epartisë komuniste, internacionaliste përKosovën, Metohinë në kuadrin e partisëkomuniste, internacionaliste të Jugosllavisë.Shqiptarët e Kosovës e të Metohisë duhet tëluftojnë nën flamurin shqiptar. Repartetpartizane duhet të ndodhen nën udhëhegjen eshqiptarëve të dalë në luftë e sipër, kurse parimii vetëvendosjes duhet përcaktuar saktë dhe tëjetë rrjedhojë e luftës së ashpërtë Shqiptarëvetë Kosovës, luftë që ata do ta zhvillojnë kundërklikës së Titos dhe imperializmit në
bashkëpunim vëllazëror me popujt e tjerë tëJugosllavisë. Ndjenjat patriotike dheinternacionaliste, si edhe dashuria për atdheune vet - Shqipërinë duhet të marrin zhvillimin eduhur midis shqiptarëve të Kosovës e Metohisë.Ndërrnjet shqiptarëve të Kosovës dhe Metohisëmbi të gjitha e mbi baza të shëndosha duhet tëedukohet besimi dhe dashuria e pakufishmendaj BRSS, partisë bolshevike, ndaj Stalinit,dhe popullsia e Kosovës dhe Metohisë duhetta kuptojnë shumë mirë, që pa BRSS, partinëbolshevike dhe Stalinin nuk mund të këte asShqipëri të lirë, as JugosIlavi të lirë, as Kosovëtë lirë dhe pa ta ajo kurrë s'ka për t'i realizuarëndrrat dhe aspiratat e veta. Shqiptarët eKosovës duhet ta kuptojnë shumë mirë, qëarmik i tyre i pamëshirshëm, si edhe armik igjithë kampit socialist është imperializmiamerikan, satelitët e tij dhe klika e Titos, qës'është gjë tjetër veçse agjenturë e tij.
Ne mendojmë që, po qe se popullsiashqiptare e Kosovës nuk do ta përvetësojë këtëtë vërtetë, ajo s'do të mund të luftojë, sepseajo ka humbur çdo besim ndaj udhëhecjjesjugosllave. Nëse komunistët-internacionalistëjugosllavë në këtë drejtim do të neglixhojnë osenuk do ta vënë re çështjen kombëtare të
Dokurnenta të arkivave ruse 25
Kosovës, popullsia shqiptare e Kosovës nukdo të ketë ndaj tyre kurrfarë besimi. Kyçi përzhvillimin me sukses të luftës në Kosovë eMetohi qëndron në bashkimin e tyre meShqipërinë. Kurrfarë zgjidhjeje tjetër popullsiashqiptare e Kosovës dhe Metohisë nuk dëshirontë pranojë, dhe çdo zgjidhje tjetër ajo e quan tëpadrejtë, të padrejtë e quajmë atë edhe ne.
Ne mendojmë se Kosova, Metohia dhe pjesae Maqedonisë, që kufizon me Shqipërinë, mepopullsi shqiptare, pas çlirimit të Jugosllavisënga kthetrat e Titos e të imperializmit, duhet tëbashkohen me Shqipërinë. Vetëm kjo rrugë dotë bëjë që shqiptarët, që jetojnë në Jugosllavi,të luftojnë heroikisht kundër Titos dheimperializmit.
Mendojmë se këto që thamë ne janë pozitivedhe i përgjigjen plotësisht rrugës marksiste-leniniste. Ato do t'i shërbejnë forcimit të luftëskundër Titos në sektorin e Kosovës dheMaqedhonisë 4) dhe bashkimit të këtyre tokaveme Republikën Popullore të Shqipërisë, gjë qëi përgjigjet parimit marksist-leninist dhe do tëforcojë pozitat ndërkombëtare dhe gjendjen ebrendëshrne të Republikës Popullore tëShqipërisë. Ajo përfaqëson në vetvete interestë madh gjithashtu për çështjen e forcimit të
26
kampit socialist.
Republika Popullore e Shqipërisë do të bëjëtë gjitha përpjekjet që lufta kundër klikës sëTitos në Jugosllavi të zhvillohet dhe tëashpërsohet deri në fitoren e plotë. Ne jemi tëmendimit që qëndrimi zyrtar i Shqipërisë nëçështjen e Kosovës dhe Metohisë duhet të jetëi përmbajtur, sepse ndryshe kjo mund tëshfrytëzohet nga klika e Titos si mjet për tëmobilizuar serbomëdhenjtë dhe do të shërbejësi akuzë ndaj Shqipërisë për shovinizmë e tëtjera. Por Shqipëria do t'u japë ndihmë tëgjithanshme popujve të Jugosllavisë dhepopullsisë shqiptare të Kosovës, e cila duhettë veprojë dhe të tregojë iniciativën e vet nëkuadrin e atyre që ne thamë më sipër.
Çështja e shtruar lidhur me Kosovën eMetohinë po bëhet veçanërisht aktuale lidhurme ndihmën, që partia jonë u jep shokëveantititistë jugosllavë, si edhe popullsisë sëKosovës e Metohisë, e cila dëshiron dhe ështëe gatshme të luftojë me të gjitha mjetet kundërtradhëtarëve të Beogradit. Por shqiptarët e kësajkrahine vazhdimisht shtrojnë para nesh pyetjen:"Si do të zgjidhet problemi kombëtar i Kosovëse Matohisë?"
Ne mendojmë që kjo çështje është shumë
Dokumenta të arkivave ruse 27
e rëndësishme.
Por ka të ngjarë që në zgjidhjen e saj negabojmë, pikërisht për këtë, pa këshillat eshokut Stalin ne s'do të bëjmë asnjë hap. Lidhurme këtë edhe paraqesim pikëpamjen tonë, dhepo që se gabojmë, dëshirojmë që neve të natregohen gabimet që të mund t'i ndreqim.
Për Komitetin Qëndror të Partisë së Punës tëShqipërisë
Enver Hoxha
RCHIDNI. D. 17.0p. 137. D. 68. L. 64-73
Përkthyer nga italishtja. Kopje
Në dokument janë bërë shënimet: "Grigorjanit. Përgatiteni për tashpërndarë sipas rregullit të vendosur. G. Malenkov. 25/IX". "Tepërurgjente Sh. Medvedjev. 1) Ky dokument duhet qysh sot t'u dërgohetanëtarëve të Byrosë Politike. 2) Shikojeni nga ana redaktorialepërkthimin dhe dorëzojeni në punë. 3) Hartoni një shkresë shoqëruesesipas modelit të caktuar. V. Grigorjan. 25/IX". "Në arkiv. Të ruhet.I është dërguar udhëheqjes së KQ. V. Grigorjan".
Data është vënë sipas shkresës shoqëruese.
Në f. 2. të letrës dhe më tutje sipas tekstit redaktori i përkthimitkorigjoi termin "luftë nacionalçlirimtare" në "popullore-çlirimtare".Në vitet e luftës dhe në kohën e pasluftës shqiptarët e përcaktoninluftën si nacionalçlirimtare.
Kështu është në tekst."

[Popull Thjesht]

Falemderit qe e solle kete Blerina L.

Po e perkthej paragrafin qe ta gdhendin ne koke ata qe nuk e kane kuptuar se si e pse Mugosha e Popovici gjenden papritur ne "ndihme" te komunizmit shqiptar, por qe edhe me keq i kerkojne cetniket ne ne radhet e kosovareve dhe jo tek vetvetja:

"Ne Gusht 1943, Aleatet i binden komunsite dhe Ballin Kombetar te nenshkruanin marreveshjen e Mukjes e cila do te koordinonte aksionet guerrile. Te dy grupet megjithekete, nderprene tere bashkepunimin pe rshkak te mosmarreveshjes lidhur me statusin e Kosoves pas luftes.

Komunistet mbeshtesnin dhenien e kosoves Titos, me shprese se pas lufte ky do ja u kthente mbrapsh ne forme paqesore, kurse nacionalistet e Ballit Kombetar ishin avokate te MBAJTJES SE PROVINCES."

Kjo tregon vete se kush e kishte dhe e fali Kosoven tek kush.

Me cfare do ta mbanin "kolaboracionistet" Kosoven , me pordhe ? Ata me forcat e tyre nuk e zbrazen nje here pushken e jo me te luftonin kunder ushtrise jugosllave te mbeshtetur nga Aletatet qofshin keta Angleze, Amerikane apo Staliniane ?!!!

Harroni qe per territorin e Shqiperise (ashtu sic ajo ishte me 1939) Tre te Medhenjte kishin vendosur qe ne konferencen e Jaltes se ndikimi i tyre mbi te do te ndahej 50% me 50% !

Cfare flisni keni mendje ne koke , apo e keni te mbushur ne gazra politike ?

[javan]

Me cfare do ta mbanin "kolaboracionistet" Kosoven , me pordhe ? Ata me forcat e tyre nuk e zbrazen nje here pushken e jo me te luftonin kunder ushtrise jugosllave te mbeshtetur nga Aletatet qofshin keta Angleze, Amerikane apo Staliniane ?!!!

“Njohuri” te tilla historike mund te jene vetem produkt i formave politike te partise, ose i interesave te rrenuara te mediokerve nga renia e sistemit komunist.

“Kolaboracioniste” quheshin qeverite kuislinge te vendosura nga okupatori. Ne konfererencen e Mukjes nuk moren pjese kuislinget, por nacionalistet, disa nga te cilet madje ne Frontin Nacional Clirimtar. Nacionalistet donin te evitonin vellavrasjen. Fryma Internacionaliste atyre nuk u interesonte. Shtabi i Aleateve Amerikano-Britanike, hap ndonje liber te shohesh- madje po deshe edhe "Planet Anglo Amerikane te per Shqiperine" te Hoxhes vete, qe atashuar me nacionalistet dhe jo me komunistet. Shtabi Enver Hoxhes ishte ai pro- Stalinist dhe Jugosllav, qe mbante lidhje te vazhdueshme dhe kishte te atashuar keshilltare nga blloku komunist. Hoxha te thote vete qe plasi duke kerkuar keshilltare ruse per barazpeshe me britaniket ne kampin nacionalist, por Stalini e kishte ndare mendjen qe Shqiperia eshte Jugosllavi dhe cdohere ja kalonte keto mesazhe te Hoxhes, Titos.

Harroni qe per territorin e Shqiperise (ashtu sic ajo ishte me 1939) Tre te Medhenjte kishin vendosur qe ne konferencen e Jaltes se ndikimi i tyre mbi te do te ndahej 50% me 50% !

Konferenca e Jaltes, Medioker Thjesht, u mbajt ne Shkurt 1945. Kjo do te thote se Enver Hoxha me Jugosllavet e kishin vulosur nderkohe bashkimin e tere Ballkanit Verior ne nje nje bllok komunist (si puna Europes se Bashkuar sot). Konferenca e Jaltes legalizoi ate qe shtabi Jugosllav kishte arritur de-facto, asimilimin e Shqiperise dhe Kosoves, dhe asocimin e tyre me Bllokun Komunist Internacionalist.

Ndersa per Greqine nderhyri Churcill duke vene vijen ndarese ne Epir, me qe komunismi atje nuk kishte marre permasat e frikshme te Shqiperise, dhe per arsye te tjera te cilat nuk do i shtjelloj ketu.

Cfare flisni keni mendje ne koke , apo e keni te mbushur ne gazra politike ?

Koncepti koke eshte nje risi perkategorine tende. Merru me terminologjira te cilat i kupton.

[proscriptor]

“Kolaboracioniste” quheshin qeverite kuislinge te vendosura nga okupatori. Ne konfererencen e Mukjes nuk moren pjese kuislinget, por nacionalistet, disa nga te cilet madje ne Frontin Nacional Clirimtar.

Dhe per ta sqaruar me mire Mediokrin Thjesht, ne Shqiperi nuk kishte "kolaboracioniste". Kjo eshte bere disa here e qarte ne deklarata publike dhe zyrtare te kohes si nga qeveria ashtu dhe nga ushtaraket. Shqiperia ishte shtet i pavarur dhe neutral.

Problemi eshte se duhet me qene shume komunist dhe sllav nga trute dhe me qene ushqy per vite me radhe me bolshevizem sistematik qe te arrish te quash shtetin e pavarur, neutral, nacionalist shqiptar te Prishtines, Tetoves dhe Tiranes, si "kolaboracionist". Duhet te kesh akoma ne qarkullim trunor helmin e Mugoshes, Popovicit dhe Tempos qe te shprehesh me terma te tilla qe deshmojne injorance historike. Eshte cudi qe ka shqipfoles sot qe akoma e mesojne historine nga serbet...

[gjakushi]

Shkrimet qe behen me nje doze te tepruar , qe dalin jashtë realitetit të mundësive, duhet t'i parandalojmë !

Është koha e nje sinteze te asaj të kaluare te hidhur, qe padashur, krijon mister. Ndersa, relacioni i nje zhgjidhjejeje te çeshtjes shqiptare, akoma nuk eshte ne nivelin e mundesisë për të krijuar nje realitet !

Kush i shet sot tokat shqiptare? Perse akoma me programe dhe me strategji qe na roberojnë perpiqemi te jemi fitimtarë. Kujt i duhet politika defanzive. Po politika adaptive e cila , eshte prezente dhe e diktuar nga nderkombetaret?!!!

Nese shqiptaret bejne politike ofanzive, dhe zgjedhin obcionin real te zgjidhjes se çeshtjes shqiptare, perse ne perditeshmeri dalin e profilizohen lloj-lloj alternativash qe kane baze dallkaukësh?

Është mirë te krijohen horizonte per te krijuar fitore, se sa tregeti shpifjesh qe nuk kanë bazë !