Amerika...

[Elna Durrësi]

...& Leitmotivi "Ne në..."!

Kam pritur këto ditë në shtëpinë time këtu në Gjenevë një njeri shumë të afërt, shumë të dashur të familjes time.

Datëlindjet tona shumë të përafërta, patën bërë që dikur në Shqipëri ne të ishim më shumë shoqe se kushërira… Emigruam aty- këtu, gati në të njëjtën periudhë kohe dhe jeta na "englendisi" njërën në Zvicrën e kontinentit plak, dhe tjetrën në Nju Jorkun e kontinentit me më të ri…

Pas kaq shumë vitesh largësie, mundësia krijohet që të pres në shtëpinë time shoqen, miken, kushërirën time të dikurshme. E kënaqur, e lumtur plot padurim dhe pse jashtëzakonisht e lodhur nga një vit shumë i ngarkuar, organizova mënyrën time të pritjes. Im shoq, shumë i qetë nga natyra, më ndihmonte me mënyrën e tij për këtë pritje…

Më në fund erdhi kushërira… Përshtypjet e para për Gjenevën nuk u dhanë sepse ishte natë…Pa gdhirë ende dita e parë filluan përshtypjet për brendësinë e shtëpisë dhe veprimet e mia… Sa keq… ne të mbetur në kontinentin plak nuk i përshtateshim Amerikanizimit.

E para që kaloi në bilancin e mospëlqimeve ishte wc-ja. Ajo ishte shumë e vogël. Nuk ishte bashkë me sallën e banjës. Nuk ishte e mirë. Nuk ishte si në Amerikë. Si përfundim, kjo çështje u mbyll me : « Ne në Amerikë, nuk i kemi wc kështu » !

Sikur kjo të ishte e vetmja papërshtatshmëri "Haleluja..."!

Të nesërmen i erdhi radha një seri gjerash të papërshtatshme. Çdo ushqim, veprim, orendi, ndërtimtari matej me "Ne, në Amerikë" dhe me paturpësinë e "pse-ve" urdhëruese.

Pas njëzet e katër orë qëndrimi së bashku, ndjehesha e "mbytur" psiqikisht. Në shtëpi nuk më kishte ardhur kushërira ime e mrekullueshme si dikur. "Miranda Priestly" (The Devil Wears Prada) & Amerika me ndërtesat e saj deri në qiell, markat e veshjeve dhe accessoiret së bashku magazinat e shitjeve të pamasa më kishin pushtuar 100 m2 katror të banesës time evropiane.

Vullneti im i parapritjes për Guide nëpër Zvicër u struk nën mua dhe nuk pranonte kurrsesi të nënçmohej në çdo hap. Në këtë vend me histori qindra vjeçare, asgjë nuk ishte e bukur. Nuk kishte pallate deri në qiell, nuk kishte ndërtime gjinganteske, nuk kishte dyqane (moll më duket quheshin). Nuk mund të kuptohej si preferonin njerëzit të jetonin në male, në malet e Zvicrës…

Çdo shkëmbim bisede ishte përballje me përçmimin e mosqënies Amerikë dhe Amerikanë. Çdo veprim mes nesh "prezantonte" Amerikën dhe Zvicrën. Vetvetja jonë nëkëmbej nga "Ne në Amerikë… jemi, bëjmë, kemi…", ju në "Zvicër …qënkeni…". Po ne dy kushërirat, shoqet, miket, e dikurshme, nënat e sotme ku ishim?!

"Mbytja" ime psiqike nuk duroi gjatë. Në një shtrim ordiner tavoline, ngulfatja ime doli prerazi me përcaktimin : Unë nuk jam Zvicra. Jam filania emigrante nga Shqipëria. Unë përfaqësoj shtepinë time, kulturën e familjes time, jo Zvicrën. Në Zvicër gjithseicili kollandris shtëpinë e vet, unë timen! As ti nuk je Amerika. Je filania. Kushërira ime emigrante në Amerike. Ti nuk prezanton Amerikën, por vetveten!

Fatmirësisht a fatkeqësisht jam në Evropë. Mundësia e lëvizjes së njerëzve tanë ka qenë më e mundshme se në Amerikë. Kanë ardhur shumë. Kanë shkuar shumë. Ka patur që u ka pëlqyer Zvicra. Ka patur që nuk u ka pëlqyer Zvicra. Por, askush nuk ka mllefuar në mua sepse nuk i ka pëlqyer Zvicra.

Vetvetja më copërrohej midis fyerjes dhe traditës. Pas tridhjetë e gjashtë orëve të para së bashku, vetvetja më thoshte, valixhet tek dera, ktheje nga erdhi… Tradita më shuante… Mos, nuk bën! Përze „Miranda Priestly“, prano kushërirën…

Ka tre ditë që ka shkuar. Akoma jam e tramakosur nga ç’përjetova. Më ka zënë frika ta përmend Amerikën. Shtatë ditë e kisha stoikisht prezent si e vetmja madhështi e botës. Si i vetmi vend ku mund të jetohej…

Më zuri malli për Shqipërinë. Sa shumë e desha ato ditë Durrësin tim gropa – zhdropa. Sa të bukura mu dukën malet e Zvicrës. Më zuri malli dhe për lopët lara – bala në të dalë të Gjenevës. Kisha kohë pa i parë. Shkova i pashë nxituar, i preka, se mos i kishin hequr, nga ankthi i amerikanizimit... Me zor po pres vajtjen në Durrës. Ta shoh edhe një herë ashtu të "shëmtuar" mbase me ndihmon ta kapërdijë zemërimin tim nga "robotizmi amerikan" që s’na la të kalonim dy orë të këndshme mes kushërirash ndërmjet kujtimesh dhe malli?!

Vallë kjo është Amerika… ç’rrënjësimi i të qënit njerëzor tek njerëzit?! Harrim i rrënjës, përdredhje e degëve?!

Elna!

[brooklyn2007]

Elna, nuk eshte kjo Amerika. Keto jane vetem refleksionet e njerezve qe u ka munguar edukata e kultura dhe shprehen ashtu si shprehen. Ja qe fatkeqesisht me duhet te pohoj se ne Amerike nuk kane ardhur vetem njerez nga Shqiperia, por edhe arinj (shume syresh biles). Po po arinj, nga ato qe sheh ne kopshtin zoologjik, vetem se kane fytyre njeriu. Amerika eshte vendi ku te meson te ulesh koken dhe ti perveshesh forte punes. Vendi qe s'te le kohe shume per fjale, por qe te ve tere kohes para pergjegjesive te jetes. Eshte vendi qe i jep njeriut edukaten me te mire qytetare, ku respekti per ligjin eshte numer 1. Ja qe jo te gjithe arrijne te kuptojne mesazhin dhe pse rregullohen pak financiarisht behen arrogante, provinciale ne sjellje, te leshte ne komunikim. Me vjen keq qe nje eksperience e tille te ka ndodhur me nje njeri te aferm, por nuk eshte Amerika qe e transformon nje njeri ne monster, por jane themelet e dobeta mbi te cilat eshte ndertuar karakteri i tij. Pershendetje.

[mia@]

Jo elna nuk eshte e tille Amerika ,por sic u shpreh dhe brooklyn ,por ca tipe njerezish si ajo kushurira jote.Une kam pershtypjen qe keta lloj njerezish nuk i kenaq asgje qe s'eshte e tyrja apo ndryshe .
Nje rast i tille me ka ndodhur me njeren ketu ne usa.Ajo vinte nga nje shtet tjeter i Amerikes.Ajo dhe burri i saj na beri te ndiheshim sikur ata jetonin ne usa dhe ne ne Shqiperi.Cdo gje ne shtetin e tyre ishte me e mire me e bukur dhe shume gjera ndryshe nga ne ,gje qe me beri pershtypje se amerika kudo njesoj eshte aq me shume qe ajo vinte nga nje shtet jo shume larg prej nesh dhe me mireqenie me te ulet se jona.Me dukej sikur duhet te jepnim justifikim per cdogje qe nuk u pershtatej shijeve te tyre.Njerez te tille qe te bejne t'ua mbathesh sa me larg tyre ka plot ,por me vjen keq qe te paska ndodhur me nje te aferm.

[ABSOLUTE]

Nuk di pse ne Shqiptaret gjithnje e moralizojme; I aferm, e aferm, i familjes, s'ben, esht marre, etj, etj, etj...PO ne P...te S...
Sikur Elna, te kishte eksploduar, ashtu siq i kishte ardhur per nje cast, po ajo u permbajt!!..., sigurisht asaj te pakultures, asaj injorantes, asaj te varferes, asaj te mjeres, asaj te transformuares ne monstrum, do t'i bente shume mire, jashtezakonisht mire bile. Te shkonte ajo ne ndonje hotel, me ate burre, qe se paska burre, se po ta kishte, ia kish mbyllur qorapen. Dhe te flinte nje nate, e te nesermen te ikte, pa turp nga Gjeneva...
Elna, me fal vetem rralle ndodhe kur lexoj dic te me rrenqethet trupi, por me ket qe te paska ndodhur, e qe as se ke pare ne enderr, mu rrenqethen edhe floket!
Cfar ironie! O Zot lej te mjer se ashtu e lypin...!!
gjitha te mirat ty Elna dhe familjes!

[INFINITY©]

por nuk eshte Amerika qe e transformon nje njeri ne monster, por jane themelet e dobeta mbi te cilat eshte ndertuar karakteri i tij.

Elna,

Mendoj se kjo thenie e brooklyn mjafton per te treguar qe nuk eshte Amerika ajo qe te tjeterson, per mire apo per keq. Eshte e vertet qe Amerika te jep shume mundesi dhe vertet mund te thuash qe vetem qielli eshte limiti dhe po te kesh vullnet mund te arrish gjithcka. E keqja eshte se ca ketu mund t'i realizojne gjerat pak me shpejt se te tjeret dhe bejne cdo gje qe te tjeret ta dine kete. Ky eshte ai momenti ku njerezit vertet e tregojne si cilet jane dhe cfare niveli kulture kane. Ne 9 vjet qe kam jetuar ketu ne Amerike, me beso kam pare shume te tille dhe e di qe do shoh akoma me teper.

Nuk e di se si eshte Zvicra sepse nuk kam qene ndonjehere aty por te garantoj qe me c'kam lexuar, bukurite "artificiale" te New Yorkut apo Chicagos jane nje hic para bukurive natyrore te Zvicres. Jane thjesht ca ndertesa te larta, me shume hekur e xhama, rruge qe gumezhijne, njerez te stresuar qe nxitojne, dhe asnje nuk ka kohe te shijoje asgje perreth. Para 4 vjetesh kur po shkoja ne pune dhe isha 15 minuta me vonese, sado qe kisha 2 vjet qe punoja ne Manhattan Street Downtown Chicago asnjehere nuk e kisha ngritur koken lart dhe thjesht te shijoja downtownin e Chicagos edhe pse shikoja turiste cdo dite. Vendosa ta bej pushim ate dite dhe thjesht eca me ore te tera qe thjesht te shikoja kush ishte ky downtown qe njerezit flasin kaq shume por qe une kisha 5 vjet dhe as nuk me shkonte mendja sepse isha kaq e zhytyr ne jeten e perditshme. Kjo eshte nje jete tipike ne Amerike, iken ne mengjes ne pune, vjen mbasdite vone, harxhon nja dy-tre ore me familjen, fillon meson deri naten vone, dhe ngrihesh prape heret ne mengjes te fillosh te njejten lloj dite qe kishe dje. Prandaj mos kujto se ajo ben nje jete me te mire se ty.

Po qeshja (nga zori) kur lexova kete historine tende sepse kete dimer qe kaloi ndodhi e njejta gje ne fisin tim ketu. Kushurira erdhi nga Fieri me burrin thjesht me pushime perderisa kane bredhur boten dhe ketu ajo ka dy motrat dhe gjithe kushurinjte dhe i shoqi motren dhe vellane. Gruaja e nje kushuriri ketu qe ka rreth 13 vjet ne Amerike dhe eshte me pashaporte amerikane vdes qe te mburret pak (dmth shume ). Tani ajo qe erdhi nga Shqiperia eshte jashte mase e pasur se e ka te shoqin businessman dhe shkon 2-3 here ne vit ne Itali dhe France vetem thjesht per shopping por ja qe sipas kesaj tjetres gjerat ketu ne Amerike jane shume here me te bukura. Mall-et qe permende dhe ti jane te mbushura me moden e fundit dhe keto mburrje vazhduan per te pakten 3 dite derisa kur vajtem te gjitha ne mall kjo e Amerikes e kuptoi qe ishte nja nje vit mbrapa modes U futem te Versace, Armani dhe D&G dhe kjo e Shqiperise nuk po blinte gje. Kjo e Amerikes tha: "Nuk ke faj qe nuk blen se jane shume te shtrenjta keto. Po une ne fakt kam blere nja dy fustane se ti e di sa me pelqen te vishem bukur dhe me gusto." Kjo e Shqiperise ja ben: "Te them te drejten $5,000 i kam me vete ne cante qe po te dua i bej rrush e kumbulla po shume nga keto qe kane keto dyqane ketu i bleva vitin e kaluar ne Itali dhe tani jane jashte mode ." Nejse, "Amerikanja" nuk e hapi me gojen mbas asaj. LOL

Me fal qe u zgjata por thjesht doja te tregoja qe te gjithe kemi njerez te tille ne fis, prandaj nuk je e vetme, por te garantoj qe nuk jane te gjithe ashtu dhe jo, Amerika nuk eshte ndonje perralle, por thjesht eshte nje vend ku po punove shume, mund te arrish shume.

Klm