Besimi dhe arsyeja

[torrkerry]

KREU I 6: NDËRVEPRIMI NDËRMJET TEOLOGJISË DHE FILOZOFISË.

A) 75-79: GJENDJE TË NDRYSHME TË FILOZOFISË.


78. Në dritën e këtyre reflektimeve, kuptohet mirë pse Magjisteri ka lavdëruar në mënyrë të përsëritur meritat e mendimit të Shën Tomës dhe e ka vendosur si prijës dhe model të studimeve teologjike.
Çka interesonte, nuk ishte marrja e një qëndrimi mbi çështje të mirëfillta filozofike, as detyrimi i pranimit të tezave të veçanta.
Qëllimi i Magjisterit ishte dhe vazhdon të jetë ai i paraqitjes së Shën Tomës si një model autentik për ata që e kërkojnë të vërtetën.
Në reflektimin e tij, në fakt, kërkesa e arsyes dhe fuqia e besimit kanë gjetur sintezën më të lartë që mendimi ka arritur ndonjëherë, pasi ai ka ditur të mbrojë risinë rrënjësorë që ka sjellë Zbuylesa pa poshtëruar kurrë rrugëtimin e mirëfilltë të arsyes.

Torrkerry

[torrkerry]

torrkerry, po i bie shkurt, te arsyetosh per njeriun eshte te vere ne pune llogjiken gje ka,pak apo shume, ndersa te besosh (ne anen fetare) eshte ta maresh edhe ate pak llogjike, ta lyesh me benzine e ti vesh flaken. Cte duhet arsyeja,kur mund te besosh verberisht ne ca libra mijravjecare te shkruash nga sdi se kush????

Ky eshte kendeshtrimi im. Ciao

Mire, me duket se te kam kuptuar mire. Per ty te arsyetosh merret me logjike. Per mua arsyeja eshte nje aftesi per te cilen njeriu mund ta njohe realitetin sipas te gjitha faktoreve ne loje.
Per ty besimi eshte ajo qe ke shkruar. Per mua eshte diçka reale qe ndodh ne njeriun, nje prej faktoreve te realitetit; pra qe te besoj eshte nje gje e arsyeshme.
Faleminderit.

Torrkerry

[torrkerry]

KREU I 6: NDËRVEPRIMI NDËRMJET TEOLOGJISË DHE FILOZOFISË.

A) 75-79: GJENDJE TË NDRYSHME TË FILOZOFISË.

79. Duke shpalosur më tej përmbajtjet e Magjisterit paraardhës, kam si qëllim në këtë pjesë të fundit të tregoj disa kërkesa të veçanta që teologjia – madje, më parë, Fjala e Zotit – ka për mendimin filozofik dhe për filozofitë moderne.
Sikurse kam vënë tashmë në dukje, filozofi duhet të ecë sipas rregullave të tij dhe të themelohet mbi parimet e tij.
Megjithatë e vërteta është një e vetme.
Zbulesa, me përmbajtjen e saj, nukmundet kurrë ta poshtërojë arsyen në zbulimet e saj dhe në autonominë ë sajtë ligjshme; nga ana e saj megjithatë arsyeja nuk duhet të humbasë kurrë aftësinë që t’ii shtrojë vetes pyetijen dhe të pyesë, me vetëdijen se nuk mund të ngrihet në një vlerë absolute dhe përjashtuese.
E vërteta e zbuluar, duke i ofruar plotësi drite qënies duke u nisur nga shkelqimi që vjen nga vetë Qënia e qëndrueshme, do të ndriçojë rrugëtimin e reflektimit filozofik.
Zbulesa e krishterë, me pak fjalë, bëhet pika e vertetë e referimit dhe e ballafaqimit ndërmjet të menduarit filozofik dhe atij teologjik në marrëdhënien e tyre të ndërsjelltë.
Është e dëshirueshme pra që teologët dhe filozofët ta lënë veten të udhëhiqen nga i vetmi autoriteti i së vërtetës, kështu që të mund të përpunohet një filozofi në përkim me Fjalën e Zotit.
Kjo filozofi do të jetë hapësira e takimit ndërmjet kulturave dhe besimit të krishterë, vendi i mirëkuptimit ndërmjet besimtarëve dhe jo besimtarëve.
Do të jetë ndihmë sepse besimtarët binden nga afër se thellësia dhe natyshmëria e besimit është më e favorizuar, kur bashkohet me mendimin dhe nuk heq dorë prej tij.
Edhe një herë na udhëheq mësimi i Etërve në këtë bindje: “Vetë besimi nuk është gjë tjetër veçse të menduarit, duke u bindur...cilido beson të mendojë, dhe duke besuar, të mendojë dhe duke menduar, të besojë...,besimi, nëse nuk është i menduar, është asgjë”.
Ende: “nëse hiqet pranimi, hiqet besimi, sepse pa pranim nuk besohet fare”.

Torrkerry

[torrkerry]

KREU I VII: KËRKESAT DHE DETYRAT AKTUALE.

A) 80-91: KËRKESAT E DOMOSDOSHME TË FJALËS SË ZOTIT.

80. Shkrimi i shenjtë përmban, në mënyrë dhe të shpalosur, një numër elementesh që na lejojnë të arrimë në një përfytyrim të njeriut dhe botës,, i cili ka një dendësi të jashtëzakonshme filozofike.
Të krishterë janë bërë të vetëdijshëm gjithnjë e më shumë mbi pasurinë që përmbajnë tekstet e shenjta.
Aty ne mësojmë se ajo që përjetojmë nuk është absolute: nuk është as e pakrijuar dhe as e vetëlindur.
Vetëm Zoti është absolut.
Nga Bibla shfaqet gjithashtu një përfytyrim i njeriut si IMAGO DEI.
Ky përfytyrim na jep të dhëna që kanë të bëjnë me jetën e njeriut, lirinë e tij dhe pavdekshmërinë e shpirrtit të njeriut.
Duke qenë që bota e krijuar nuk është e vetëmjaftueshme, çdo shpresë e kotë për autonomi, që do të mohonte varësinë thelbësore të çdo krijese nga Zoti – përfshi edhe njeriun – të çon në situata dramatike të cilat shkatërrojnë kërkimin racional mbi harmoninë dhe kujptimin e ekzistimit njerëzor.

Çështja e të keqes morale – forma e të keqes me të tmerrshme – përmendet gjithashtu në Bibël, e cila na tregon se një e keqe e tille nuk e ka prejardhjen nga ndonjë mangësi që rrjedh nga lënda, por ajo është një plagë e shkaktuar nga ushtrimi i parregullt i lirisë njerëzore.
Në fund, Fjala i Zotit parashtron çështjen e kuptimit të ekzistimit dhe jep përgjigjen e saj duke e drejtuar njeriun tek Jezu Ktrishti, Fjala e mishëruar e Zotit, i cili është përmbushja e përkryer e ekzistimit njerëzor.
Leximi i tekstit të shenjtë do të nxirrte në pah aspekte të tjera të kësaj çështjeje; por ajo që duket qartë është mospranimi i asnjëlloj forme relativizmi, materializmi dhe panteizmi.

Bindja themelore e kësaj “filozofie” që gjendet në Bibël, është se bota dhe jeta njerëzore kanë një kujptim dhe shkohin drejt përmbushjes së tyre, që vjen përmes Jezu Krishtit.
Misteri i mishërimit do të mbetet gjithmonë pika themelore e referimit për të kuptuar enigmat e ekzistimit njerëzor, botës së krijuar dhe Zotit.
Brenda këtij misteri sfidat për filozofinë bëhen të skajshme, sepse arsyeja është e thirrur që të bëjë të sajën një logjikë e cila shemb muret brenda të cilëve rrezikon të burgoset.
Sidoqoftë, vetëm në këtë pikë, kuptimi i ekzistimit arrin momentin e tij përcaktues.
Thelbi më i brendshëm i Zotit dhe i qënies njerëzore mund të kapet me anë të inteligjencës: në misterin e Fjalës së mishëruar, natyra njerëzore dhe hyjnore me autonominë e përkatëse, ruhen dhe njëherësh shfaqet lidhja e vetme që i bashkëvendos në një marrëdhënie të ndërsjelltë dhe pa pështjellim.

Torrkerry

[torrkerry]

KREU I VII: KËRKESAT DHE DETYRAT AKTUALE.

A) 80-91: KËRKESAT E DOMOSDOSHME TË FJALËS SË ZOTIT.


81. Është për t’u vënë re që një nga aspektet të dukshëm të situatës sonë të tanishme, është “kriza e kuptimit”.
Pikëpamjet mbi jetën dhe botën, shpesh me karakter shkencor, janë shumëzuar aq shumë saqë ndeshim një copëzim në rritje të njohjes.
Kjo e bën të vështirë dhe shpesh të kotë kërkimin mbi kuptimin.
Me të vërtetë, - diçka ende më dramatike – në këtë vorbull të dhënash dhe faktesh në të cilat jetojmë, dhe që duket se përmbëjnë gërshetimin e vetë ekzistimit, shumë njerëz pyesin veten nëse ka akoma domethënie të kërkohet një kuptim.
Shumësia e teorive që vihen në garë për të dhënë një përgjigje, dhe mënyrat e ndryshme të këndvështrimeve mbi botën, dhe jetën njerëzore, shërben vetëm për të përkeqsuar këtë dyshim rrënjësor, i cili mund të na çojë shumë lehtë në një gjendje skepticizmi, indifference apo shprehje të ndryshme nihilizmi.

Si rrjedhim, shpirti njerëzor shpesh pushtohet nga një lloj mendimi i dykuptimtë që e çon drejt një mbyllje akoma më të madhe në vetvete, brenda kufijve të imanencës së tij, pa asnjë lloj referimi ndaj të përtejmes.
Një filozofi e cila nuk i shtron më vetes pyetje ne kuptimit të ekzistimit, do të ishte në rrezikun e madh të reduktimit të arsyes në funksione thjesht dytësore, pa pasionin autentik për kërkimin e së vërtetës.

Që të jetë në përkim me Fjalën e Zotit, është e nevojshme para së gjithash, që filozofia të rigjejë përmasën e saj të dijes së kërkimit të fundëm dhe global të jetës.
Kjo nevojë parësore, në të vërtetë, përbën për filozofinë një stimul të dobishëm për të qenë në përputhje me vetë natyrën e saj.
Duke bërë kështu, ajo nuk do të jetë vetën faktori kritik vendimtar i cili përcakton themelet dhe kufijtë e fushave të ndryshme të njohjes shkencore, por gjithashtu do të zërë vendin e saj si nevojë përfundimtare e bashkimit të njohjes dhe veprimit të njeriut, duke bërë që ato të bashkëpërkojnë drejt një qëllimi dhe kuptimi përfundimtar.
Kjo përmasë e njohjes është sot kaq e nevojshme, pasi rritja e pamasë e pushtetit teknik të njerëzimit kërkon një vetëdije të përtërirë dhe të mprehtë të kuptimit të vlerave të fundme.
Nëse këta mjete teknike nuk drejtohen drejt një qëllimi jo vetëm dobiprurës, atëherë ajo shpejt mund të rezultojë çnjerëzore dhe madje të shndërrohen në shkatërrues potencial të racës njerëzore.

Fjala e Zotit zbulon qëllimin përfundimtar të njeriut dhe i jep një kuptim global veprimit të tij në botë.
Kjo është arsyeja pse ajo e fton filozofinë që të merret me kërkimin e themelit të natyrshëm të këtij kuptimi, që është religjoziteti përbërës i çdo personi.
Një filozofi që mohon mundësinë e një kuptimi të fundëm dhe global do të ishte jo vetëm e papërshtatshme, por edhe e gabuar.

Torrkerry

[torrkerry]

KREU I VII: KËRKESAT DHE DETYRAT AKTUALE.

A) 80-91: KËRKESAT E DOMOSDOSHME TË FJALËS SË ZOTIT.

82. Sidoqoftë ky funksion i dijes nuk mund të interpretohet nga një filozofi, e cila nuk do të ishte ajo vetë një dije e vërtetë dhe autentike, që i drejtohet jo vetëm aspekteve të veçanta dhe relative të reales – qofshin këto funksionale, formale apo utilitare – por edhe të vërtetës së saj absolute dhe përfundimtare, domethënë vetë qënies së objektit të njohjes.
Ja atëherë një domosdoshmëri e dytë: sqarimi i aftësisë së njeriut për të njohur të vërtetën, që të arrijë në një njohuri e cila mund të kapë të vërtetën objektive me anë të adaequatio rei et intellectus, së cilës i referohen Doktorët e Skoilatikës.
Kjo kërkesë, tipike e besimit, u ripohua shumë qartë nga Koncili i Dytë i Vatikanit: “Intyeligjenca nuk kufizohet vetëm në caqet e fenomeneve, por ajo mund të pushtojë realitetin e kuptueshëm me siguri të plotë, edhe pse si pasojë e mëkatit, ajo errësohet dhe dobësohet disi.

Një filozofi rrënjësisht fenomeniste apo relativiste do të ishte e papërshtatshme për të ndihmuar në thellimin e pasurisë që gjendet në Fjalën e Zotit.
Shkrimi i shenjtë gjithmonë ka si parakusht që individi, edhe nëse është fajtor për dyfytyrësi dhe gënjeshtër, është i aftë të njohë dhe të rrokë të vërtetën e thjeshtë dhe të kthjellët.
Bibla dhe Besëlidhja e Re në mënyrë të veçantë, përmbajnë tekste dhe pohime që kanë një rëndësi ontologjike të mirëfilltë.
Autorët e frymëzuar kishin si qëllim të formulonin pohime të vërteta , domethënë të përshtatshme për të shprehur realitetin objektiv.
Nuk mund të thuhet se tradita katolike ka gabuar kur përfshiu disa tekste të Shën Gjonit dhe Shën Palit, si pohime të vetë qënies së Krishtit.
Duke dashur të kuptojë dhe të shpjegojë këto pohime,teologjia ka nevojë për ndihmën e një filozofie e cila nuk mohon mundësinë e një njohurie që është objektivisht e vërtetë, edhe nëse nuk është e përsosur.
Kjo vlen njësoj edhe për gjykimet e ndërgjegjes morale, që Shkrimi i Shenjtë i konsideron të afta për të qenë objektivisht të vërteta.

Torrkerry

[torrkerry]

KREU VII: KËRKESAT DHE DETYRA AKTUALE.

A) 80-91: KËRKESAT E DOMOSDOSHME TË FJALËS SË ZOTIT.


83. Këto dy kërkesa, tashmë të përcaktuara, përfshijnë edhe një të tretë: nevojë për një filozofi të një rangu vërtet metafizik, domethënë të aftë, të kapërcejë faktet empirik në mënyrë që të përftojë diçka absolute, të fundme dhe themelore në kërkimin e ndaj të së vërtetës.
Kjo kërkesë është e fshehur si në njohurinë me karakter sapiencial ashtu edhe në atë me karakter analizues; dhe në veçanti është një kërkesë për të njophur të mirën morale, e cila ka themelin e saj të fundëm në të Mirën më të lartë, në vetë Zotin.
Këtu unë nuk kam ndërmend të flas për metafizikën në kuptimin e një shkolle të veçantë apo e ndonjë rryme të veçantë historike.
Unë dua vetëm të pohoj se realiteti dhe e vërteta e kapërcejnë faktikën dhe empiriken, dhe të përligj aftësinë e qënies njerëzore për të njohur këtë përmasë të përtejme dhe metafizike, në një mënyrë të vërtetë dhe të sigurtë, megjithëse të papërkryer dhe analogjike.
Në këtë kuptim, metafizika nuk duhet të shihet si një alternativë ndaj antropologjisë, sepse është metafizika ajo që e bën të mundur themelimin e konceptit të dinjitetit të personit në sajë të gjendjës së tij shpirtërore.
Njeriu, në mënyrë të veçantë, përbën një rrafsh të privilegjuar për takimin me qënien, dhe që këtej me mendimin metafizik.

Kudo që njeriu zbulon praninë e një thirrje drejt absolutes dhe të përtejmes, i krijohet një hapësirë drejt përmasës metafizike të realitetit: me të vërtetën, bukurinë, vlerat morale, me personin e tjetrit, me vet qënien, me Zotin.
Në fund të këtij mijëvjeçari, ne ndeshemi me një sfidë të madhe; të dimë të bëjmë kalimin nga fenomeni tek themeli, një hap sa i nevojshëm aq edhe urgjent.
Nuk mund të ndalemi vetëm tëk përvoja; edhe nëse përvoja zbulon brendësinë dhe përshpirtësinë e njeriut, mendimi spekulativ duhet të depërtojë në thelbin shpirtëror dhe themelin që e mbështet.
Prandaj, një mendim filozofik që shmang metafizikën, do të ishte rrënjësisht i papërshtatshëm për të kryer një funksion ndërmjetës në të kuptuarit e Zbulesës.

Fjala e Zotit u referohet në mënyrë të vazhdueshme gjërave të cilat tejkalojnë përvojën njerëzore, madje edhe mendimin njerëzor, por ky “mister” nuk do të zbulohej, e as teologjia nuk mund ta bëntë të kuptueshëm në brendësi, nëse njohja njerëzore do të ishte e kufizuar rreptësisht nga përvoja e botës së ndjeshme.
Si rrjedhim metafizika luan një rol thelbësor ndërmjetësimi në kërkimin teologjik.
Një teoogji pa një horizont metafizik nuk mund të shkojë përtej një analize të përvojës religjozë, dhe as nuk do t’i lejonte intellectus fidei të shprehte me koherencë vlerën universale dhe të përtejme të së vërtetës së zbuluar.

Nëse po këmbëngull kaq fort mbi elementin metafizik, kjo ndodh sepse jam i bindur se ky është shtegu që duhet marrë për të kapërcyer gjendjen e krizës që pushon sot sfera të mëdha të filozofisë dhe për të korrigjuar kështu disa sjellje të gabuara të përhapura në shoqërinë tonë.

Torrkerry

[torrkerry]

KREU VII: KËRKESAT DHE DETYRA AKTUALE.

A) 80-91: KËRKESAT E DOMOSDOSHME TË FJALËS SË ZOTIT.

84. Rëndësia e metafizikës bëhet akoma më shumë e dukshme nëse marrim parasysh zhvillimet aktuale të hermeneutikës dhe analizës së gjuhës.
Rezultatet e studimeve të tilla mund të jenë shumë e dobishme për të kuptuarit e besimit, meqënëse ato sjellin në dritë strukturën e të menduarit dhe të folurit tonë dhe të kuptimit që mbart gjuha.
Sidoqoftë, disa studiues të kësaj fushe, priren të ndalojnë tek pyetja se si kuptohet dhe shprehet realiteti, pa shkuar më tej për të parë nëse arsyeja mund të zbulojë thelbin e tij.
Si mund të mos shohim në një qëndrim të tillë, një vërtetim të krizës së besimit, që po përjeton koha në të cilën jetojmë, në aftësinë e arsyes?
Kur, në bazë të supozimeve të bëra a priori, këto pikëpamje priren të errësojnë përmbajtjen e besimit apo të mohojnë vlefshmërinë e tyre universale, atëherë ato jo vetëm poshtërojnë arsyen, por duke bërë kështu ato gjithashtu përjashtojnë vetveten.
Besimi prezupozon qartë se gjuha njerëzore është e aftë të shprehë realitetin hyjnor dhe të përtejme në një mënyrë universale – edhe pse në terma analoge, por jo më pak kuptimplotë domethënës.
Nëse nuk do të ishte kështu, Fjala e Zotit, e cila është gjithmonë një fjalë hyjnore në një gjuhë njerëzore, nuk do të ishte e aftë të thoshte asgjë për Zotin.
Interpretimi i kësaj fjale nuk mund na çojë vetëm nga një interpretim në tjetrin, pa na drejtuar tek gjetja e një pohimi i cili është i vërtetë, përndryshe nuk do të kishte zbulim të Zotit, por vetëm shprehje të mendimeve njerëzore për Zotin dhe rreth asaj që Zoti mund të mendojë për ne.

Torrkerry

[torrkerry]

KREU VII: KËRKESAT DHE DETYRA AKTUALE.

A) 80-91: KËRKESAT E DOMOSDOSHME TË FJALËS SË ZOTIT.

85. E di shumë mirë që këto kërkesa që fjala e Zotit imponon mbi filozofinë, shumë njerëzve të përfshirë në studimin filozofik sot, mund ti duken të ashpra.
Sidoqoftë, kjo është arsyeja, që duke e bërë timen çka për breza të tërë paraardhësit e mi nuk kanë rreshtur së mësuari dhe është ripohuar nga Koncili i Dytë i Vatikanit, dëshiroj të ripohoj fuqimisht bindjen se qënia njerëzore mund të arrijë në një vizion unitar dhe organik të dijes.
Kjo është një nga detyrat që duhet të marrë mbi supe mendimi i krishterë.
Segmentimi i njohjes, me afrimin e piesshëm ndaj të vërtetës dhe copëzimin pasues të kuptimit, pengon unitetin e brendshëm të njeriut bashkëkohor.
Si mund të mos shqetësohet Kisha nga kjo?
Kjo detyrë e dijes u vjen barinjëve të saj, drejtpërdrejtë nga Ungjilli, dhe ato nuk mund të tërhiqen nga detyrimi për ta kryer atë.

Unë besoj se ata filozofë që sot dëshirojnë t’u përgjigjen kërkesave që Fjala e Zotit ka mbi mendimin njerëzor, duhet ta shtjellojnë mendimin e tyre në bazë të këtyre postulateve dhe në vazhdimësi të logjikshme me traditën e madhe, e cila fillon nga më të vjetrit, duke kaluar nëpërmjet Etërve të Kishës dhe mësuesve të Skolastikës dhe deri tëk arritjet themelore të mendimit modern dhe bashkëkohor.
Nëse filozofët do të zënë vendin e tyre brenda kësaj tradite dhe të frymëzohen prej saj, ato sigurisht nuk do të vonojnë të tregohen besnikë ndaj kërkesës për autonomi të mendimit filozofik.

Në këtë kuptim, është shumë domethënëse që në kontekstin aktual, disa filozofë të bëhen promovues të zbulimit të rolit përcaktues të traditës për një formulim të drejtë të njohjes.

Referimi ndaj traditës nuk është thjesht një kujtesë e së kaluarës; ajo përfshin më tepër njohjen e një trashëgimie kulturore që i përket gjithë njerëzimit.
Me të vërtetë mund ta përdorim atë si të duam ne.
Pikërisht duke i pasur rrënjët në traditë, ne do të jemi në gjendje të zhvillojmë në të ardhmen një mënyrë të menduari origjinale, të re dhe dobiprurëse.
E njëjta gjë vlen në pjesën më të madhe edhe për teologjinë.
Jo vetëm sepse teologjia ka Traitën e gjallë të Kishës, si burimin e saj zanafillës, por edhe sepse, për këtë arsye, ajo duhet të jetë e aftë të rekupërojë si traditën e thellë teologjike të kohërave të hershme ashtu edhe traditën e fortë të asaj filozofie e cila me anë të urtisë së saj autentike mund të kapërcejë kufijtë e kohës dhe hapësirës.

Torrkerry

[torrkerry]

KREU VII: KËRKESAT DHE DETYRA AKTUALE.

A) 80-91: KËRKESAT E DOMOSDOSHME TË FJALËS SË ZOTIT.

86. Kjo këmbëngulje në nevojen për një marrëdhënie të ngushtë të vazhdimësisë midis filozofisë bashkëkohore dhe filozofisë së zhvilluar në traditën e krishterë, bëhet për të mënjanuar rrezikun i cili gjendet i fshehur në disa rryma të mendimit që sot janë në mënyrë të veçantë dominuese.
Është me vend, mendoj, t’i rishikojmë, por shkurtimisht, në mënyrë që të tregojmë gabimet e tyre dhe rreziqet logjike për punën filozofike.

E para mban emrim eklektizëm, me të cilin nënkuptohet qëndrimi i atyre që, në kërkimin, mësimin dhe argumentimin, edhe teologjik, priren të përdorin ide individuale të marra nga filozofi të ndryshme, pa u shqetësuar për një përputhshmëri të brendshme e për një lidhje sistematike dhe as për kontekstin e tyre historik.
Prandaj ato rrezikojnë të jenë të paafta të dallojnë pjesën e së vërtetës në një mendim të caktuar, nga elementë të cilët mund të jenë e gabuar ose të papërshtatshëm.
Një formë e skajshme e eklektizmit shfaqet gjithashtu në abuzimet retorike të termave filozofikë që përdorin ndonjëherë disa teologë.
Një manipulim i tillë nuk e ndihmon kërkimin për të vërtetën dhe nuk ushtron arsyen – si atë teologjike, ashtu edhe atë filozofike – për të argumentuar në mënyrë serioze dhe shkencore.
Studimi rigoroz dhe i thelluar i doktrinave filozofike, terminologjia e tyre e veçantë dhe konteksti nga i cili rrjedhin, ndihmon për të mposhtur rrezikun e eklektizmit dhe bën të mundur integrimin e tyre në mënyrë të përshtatshme në diskutimin teologjik.

Torrkerry