Traktati i miqesise mes Camerve dhe Sulioteve

[bnik]

Traktati i miqesise mes Camerve dhe Sulioteve- nga Arber Thesproti.

Kohet e fundit ne internet ka plasur "lufta" mes dy kampeve kundershtare për te vërtetën e bashkejeteses Camo-Suliote. Sikur kjo "lufte" te analizohej me qetësi dhe mes fakteve historike te tregohej qartë miqesia dhe bashkejetesa paqesore mes këtyre dy komuniteteve ose ne te kundërt armiqësia midis tyre, atëherë për mua s'do të kishte asnjë te keqe qe ky debat mos te vashdohej deri ne funde sa te gjendej e vërteta e madhe.
.Por me keqardhie po shofe se; disa persona te vete quajtur dhe "studjues te ceshties Came" po manipulojnë qellimisht faktet historike me te vetmen arsye qe te kenaqin e ngopin ne pafundesi ndjenjat e tyre ekstremiste fetare.Të arish te mohoshe faktet dhe realitetin historic te Camerise për te vetemen arsye qe te ngopesh etjen e ekstremizmit tënde fetare, është armiqesore, e pa ndershme, dhe një pabesi e madhe kundër kësaj popullsie qe u be viktime e po kësaj loje te poshtër qe u instrumentalizua me kaqe marifet nga fanatizmi obskuratist greko-fanariot. Si mund ta gjesh gjuhën me fetar te tillë fanatike qe nuk arine dote te shohin qartë se brockullat e tyre fetare me shumë i bëjnë deme kauzes se Camerise se sa i bëjnë mirë?? Për mijëra vjete kësaj pyetje nuk i është dhënë zgjidhje as nga mençuria e filozofeve te mëdhenjë te botës e si mund ta zgjidhim tani ne shqiptarët me ato "i tha e më tha-te" tona te pa fundme.?! Le të vashdojme kështu siç e kemi nisur e te shofim se ku do të na nxjere kjo "lufte" e pa ndershme qe na bëjnë fanatiket ekstremist te te dyja kraheve. Ne me te vërtetat tona historike dhe te pa mohushme, kurse ata me te pa vërtetat dhe me luftën e tyre te pa ndershme dhe keqedashese.

Fakt:

Mbeshtetja e camerve për suliotet ka qenë e gjithaneshme dhe e perhershme. Këtu po ju sjell traktatin e miqesise mes camerve dhe sulioteve për një lufte te perbashket kundër Ali Pashait qe u organizua dhe udhehoq nga agallaret e Camerise. Ky traktat miqesie dhe bashkimi u perpilua deri ne hollesin me te vogël nga agallaret camer dhe u udhehoq nga ata. Ja dhe permbajtia e traktatit te miqesies se perhershme mes suliotve dhe camerve e shkruar në gjuhën e vjetër te folur çame dhe e perkthyer nga greqishtia ne shqipe nga historiani Albert Kotini dhe e publikuar nga ana e tij ne librin "Çamëria denoncon"

2 Korrik 1804, Parge
Ne qe kemi vënë duart, me kuvendin e oxhakut tene edhe te vertetur me doren tene:
-Hasan Capari: Pik së pari, burrat me name agallaret e Margellecit dhe kapedanet suliote qe u betuan dhe u bene vllezer, te ndare vetëm nga një bese, te jemi ne te mirë dhe te keqe te hasmit tene, i cili hasmi tene tani është Ali Pashe Veziri, edhe kushdo tjetër qe te na benet hasem, te jemi te dy palet një dhe ti biem. Edhe ditën e sotme qe po bëjmë te shkuaren tene, kemi nisje te luftojme me hasmin tene Ali Vezirin dhe perendia fuqimadhe na nxjerrte faq bardhe neve edhe gjithë sanxhakun tene. Të shpetojme mulqet tena, edhe shtepite tena edhe nderin tonë prej atij.

-Jakup Aga: Fjala e lidhur qe kemi njeri me tjetrin janë këto me poshte qe thotë dhe te shkruarat tona, edhe bene tonë, qe kemi bese edhe ne mëse tene ne fshatin Agjian dhe Margellec ne atë te jemi. Qe asnjë të mos percahet dhe prej shoqerise sone edhe te bëhet sebepe për te keqen e vilajetit dhe shoqeris tonë dhe ti sherbej Ali Pashait mirë.Dalte nga besa e tij dhe nga ndarja e tij.

-Deli Hasani:Akoma për ujdi edhe ne ja u kerkofte Ali Veziri qe te bëjmë vecan, qe të mos pyetemi te gjithë, kështu siç jemi te shkruar, ujdi me të mos te bëjmë deri sa mos te lirojme "turqit"( ne këtë raste turqit janë muslimanet shqiptare, kurse rumrit janë te krishteret shqiptar) dhe rumrit qe na i ka kapur ai. Edhe pik së pari Ago Islam Pronjua fortë te lavderuarin "turqit" e tjerë, te vegjel dhe te mëdhenjë si dhe djalin e Bocarit, kapetan Notin edhe rumrit e tjerë qe janë te kapur e te mbajtur edhe pa nxjere ata te cilët i thame atje sipër, ujdi të mos benet.

-Musa Ruci; Akoma po e kthjellojme qe ne qoft se Perendia na jep fuqi dhe e nxjerim hasmin nga Suli, suliotet gjithë se bashku prapë te kenë vendin e tyre dhe shtepit e tyre edhe kalaja te mbetet ne duart e agallarve(çame) , te jet ne pushtet të tyre, po si zoter, edhe te mbajmë zapin edhe qetesine ne mëse tene.

-Balo Hysna: Akoma edhe sote e tutje ne suljotet te medhenj e te vegjel duam dhe po e vendosim, qe po mbetemi ne ndihmën e agallarve (camer), te na ndihin edhe me njëri-tjetrin, te LUFTOJME PER VENDIN TENE, te nxjerim jashtë Aline, dhe ku te doje puna, kudo qe te lipsemi, edhe prej disa prej nesh si ndihmë për shoqërinë, te vemi te ndihmojme,gjithasht u edhe ne po të jemi ne nevojë ndihmë te na japin.

-Xhamo Spahiu,Hysen Merxhani edhe Ceni Mustafa Agai: Akoma edhe ne çdo urdherate mbreterore te na vijë te jemi ndihmë e te nakatosemi se bashku, e te pyetemi si shokë edhe ashtu si ta gjejmë ta bëjmë.Kurdohere ne kuvendin tene qe lidhem ta mbajmë njeri tjatrin, nder te mira dhe te keqe, po me këta agallare (camer) qe kemi lidhur shoqërinë. Edhe ne te ndodhemi ne lufte ngahere me burat tanë. Edhe nde qellofte qe Hasan Aga Capari ti bjere ndonjë pune qe te veje ne ndonjë pune te shoqerise tene do të mbetet ne vende te tij djali i tij, Musa Aga edhe Met Aga edhe agallar te tjerë.
Kështu edhe e vertetojme me doren tene: (firmat) Kapetan Foti Xhavella,kapetan Kico Bocari, kapetan Dhimo Drako, kapetan Tusha Zerva, (me mbrapa një pjelle bastarde e kësaj familje Napolon Zerva do ti masakroi camrit, bamirsit dhe mbeshtetsit e suliotve), kapetan Gjoke Dangelliu.

Siç shifet ne gjashtë paragrafet e traktatit janë diktuar nga Aga Capari dhe agallaret e tjerë camer dhe pesë kapedanet suliote i kanë mbeshtetur dhe pranuar kushtet. 300 bura suliote u vune nën komanden e agallarve camer dhe filluan luftën kundër Pashait te Janines.