Iniciacioni i Krishtere

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I DYTË: KËRKESA PËR ZBULESËN.

1. NDONJË SHEMBULL.

c) Kuptimplotë për thellësinë thuajse tronditëse të dëshirës njerëzore për zbulesë (rivelacion) është, në kontekstin e feve të Greqisë së lashtë, aq të largët nga një shpresë për marrëdhënie me hyjnoren, përvoja dioniziake.
“Më tepër se perënditë e tjera greke, Dionizi të mahnit për shumësinë dhe risisë e epifanive (paraqitjeve) të veta, për larminë e ndryshimeve të tij.
Është në lëvizje të përhershme, depërton kudo, në të gjitha vendet, tek të gjithë popujt, në të gjitha fetë, i gatshëm për t’u bashkuar me hyjni të ndryshme...
Është, pa dyshim, e vetmja perëndi greke që, duke e zbuluar veten nën aspekte të ndryshme, magjeps dhe tërheq sa fshatarët ashtu dhe elitat intelektuale, politikanet dhe soditësit (kontemplativët), ndjekësit e orgjive dhe asketët.
Dehja, erotizmi, pjellorja në shkallë univesale, por edhe përvojat e paharrueshme të kthimit periodik të të vdekurve, të shkaktuara ose nga mania, nga zhytja në pavetëdijen kafshore ose nga dalldia e enthousiasmos-it – të gjitha këto tmerre dhe zbulesa kanë një zanafillë të vetme: praninë e perëndisë.
Natyra e tij shpreh unitetin paradoksal ndërmjet jetës dhe vdekjes.
Për këtë arsye Dionizi përbën një tip hyjnie rrënjësisht të ndryshme nga perënditë e Olimpit.
Ndoshta ishte, nga të gjitha perënditë e tjera, më i afërmi me njerëzit?
Në çdo rast mund t’ia afroheshe atij, arrinte puna deri aty sa të shkriheshe me të, dhe ekstaza e mania-s dëshmonte se gjendja njerëzore mund të tejkalohej”.

Nga ana tjetër, në epoke përandorake të Romës, “një epokë e terrorizuar nga gjithpushteti i fatit”, jehon në shkrimet e hermetizmit popullor, dëshmia e faktit se prania e perëndisë do t’i përgjigjej etjes më të thellë njerëzore për ta njohur dhe për ta sunduar natyrën për të pasur një jetë më të mirë: “Sepse është fjala për të zbuluar një rrjetë të tërë simpatish dhe antipatish, të cilat natyra i mban të fsheta dhe si është e mundur të depërtohet në këtë sekret në rast se nuk na e zbulon një perëndi?”.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I DYTË: KËRKESA PËR ZBULESËN.

1. NDONJË SHEMBULL.

d) Ajo që i bashkon nismëtarët e feve, është siguria se janë bartës të një zbulese thelbësore të perëndisë.

Thotë Eliade kur bën fjalë për fenë iranike: “Zarathustra shpall se e ka “njohur” Ahura Mazda-n me anë të mendimit, si të parin dhe të fundit” (Yasna, 31,8), domethënë si fillim dhe mbarim.
Ai “e merr zbulesën e fesë të re drejpërdrejtë nga Ahura Mazda.
Duke e pranuar, ai përsërit një për një veprimin zanafillës të Zotit – zgjedhjen e së mirës (Yasna 32,2) – dhe asgjë tjetër nuk kërkon nga besnikët e vet.
“Zarathustra pyet Zotin e vet...dhe pyetjet e tij mbi Krijimin ndjekin varg njëra-tjetrën me një ritëm përherë e më të vrullshëm.
Por ai do të dijë edhe në ç’mënyrë shpirti i tij, që ka arritur tek e mira, do të mbushet me gëzim dhe “si do të çlirohemi nga e keqja”
Pyetje të përjetshme, që do të kenë një ritëm të vrullshëm sa të jetë jeta: përballë tyre njeriu ka pritur gjithmonë një përgjigje për Zanafillën e mistershme të gjithçkaje.

E ndryshme është klima e teksteve të Kuranit, por i njëjtë me të gjithë ata që cituam shkurtazi është afirmimi (pohimi) se një njeriu, të zgjedhur nga Zoti, i jepet zbulesa që do t’i japë mundësi atij dhe njerëzimit që ta njohë më mirë dhe të jetojë më në përputhje me dinjitetin njerëzor.
Kurani përshkruan mënyrat e zbulesës: asnjë njeriu nuk mund t’i flasë ndryshe Perëndia veçse me anë të Zbulesës, ose prapa një tisi (perdeje), ose dërgon një Lajmëtar, i cili t’i tregojë atij, me lejën e Tij, atë që do Ai”.
Dhe janë të ndryshme rrethanat dhe figurat nëpërmjet të cilave kjo veprimtari e Zotit për zbulesën arrin deri tek i zgjedhuri i tij.
“Si i shtyrë nga një parandjenjë, në muajn shkurt-mars të vitit 632 Muhamedi shkoi në Mekë: ky që pelegrinazhi i tij i fundit... Dhe Engjëlli i diktoi këto fjalë të Allahut: ‘Sot e bëra të përsosur fenë tuaj; i kreva punët e mia mbi ju; më ka pëlqyer t’ju jap Islamin si fe’ (5,3).
Muhamedi paskësh thirrur: ‘O Zot, a kam kryer mirë misionin tim?’, dhe turma paskësh përgjigjur: ‘Po, e ke kryer mirë!’”.
“Përkundrazi, një traditë tjetër kujton shkallën, në të cilën Muhamedi, i tërhequr nga engjëlli Gabriel, paskësh hipur deri në dyert e Qiellit: aty arrin përpara Allahut dhe mëson drejpërdrejtë nga goja e tij se është vendosur mbi të gjithë profetët e tjerë dhe se pikërisht ai, Muhamedi, është ‘miku’ i Allahut”.

Në përvojën e themeluesit të Manikeizmit, Mani-t, shohim edhe sigurinë se ka realizuar një fe të madhe universale, sipas mësimit që kishte marrë nga zbulesat e marruna në moshën 12 vjeç dhe 24 vjeç, atëherë kur “një engjëll i solli mesazhet e “Mbretit të Parajsës së dritës” (Zoti suprem dhe i mirë i manikeizmit), duke i dhënë këtë siguri: “Ashtu si një lumë dikon (derdhet) në një lumë tjetër për të formuar një rrymë të fuqishme, kështu edhe librat e lashtë janë derdhur në Shkrimet e mia dhe kanë formuar një Dituri të madhe, e cila nuk ka qenë asnjëherë më parë në brezat e kaluar”
Porse themeluesi është i vetëdijshëm se ka bërë diçka që vjen nga lart.
Këtë e shpreh në një bashkëbisedim të stuhishëm me mbretin e vet:
“Kur Mani shpall natyrën hyjnore të misionit të vet, Bahram-i thërret: “Përse vallë kjo zbulesë të është bërë ty dhe jo neve, që jemi zotër të vendit?”
Mani nuk i mbetet gjë tjetër veçse të përgjigjet: “Sepse i tillë është vullneti i Zotit”.
Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I DYTË: KËRKESA PËR ZBULESËN.

1. NDONJË SHEMBULL.

e) Më në fund po përmendim sigurinë në zbulesën e besimit tek Izraeli, që është më e njohur për Perëndimin e krishterë.
“Besimi i Izraelit nuk paraqitet si një shpallje e trashendencës shumë të qartë të Zotit, nëpërmjet një rreshtimi teoremash teologjike abstrakte, por as, siç ndodh përkundrazi në fenë vendase të Kanaanit, nuk paraqitet si një celebrim me frymë imanente i të hyjnueshmes, të reduktuar në mekanizmat biologjike të pjellorisë seksuale dhe të ritmeve të stinëve.
Kredoja (besojma) e Izraelit, e dëshmuar nga Lp 26,4-9; Zn 24,1-13; Ps 136, zgjedh, në të kundërtën, historinë dhe kohën si mjedis të privilegjuar brenda të cilit Zoti zbulohet.
Kështu Ai mbetet trashendent, por praninë dhe fjalën e vet ia beson atij realitetit që lidhet më tepër me njeriun, me historinë”.

Kjo mënyrë konceptimi i një Zoti që zbulohet në histori ngërthen kapjen me intuitë të vazhdimësisë së mundshme të marrëdhënies së njeriut me Zotin, të cilën “ngjarja” e konkretizon si pikënisje, si stimul, si mësim.
“Besimi i Izraelit ka qenë kurdoherë një marrëdhënie me një ngjarje, me një vetëdëshmim hyjnor në histori”.

Një vazhdimësi e tillë tërheq pas vetes zhvillimin e ngjarjeve të një populli të tërë.
“Ne e shohim këtë popull pa pushim të shtyrë përpara, të vënë në lëvizje, të formuar, të transformuar, të asgjësuar dhe të rimëkëmbur për hir të fjalës së Zotit të shqiptuar gjithmonë rishtazi”.

Mund të themi, së bashku me një studiues të Testamentit të Vjetër: “Në sintesë, Jahve-ja dhe njeriu janë kurdoherë në marrëdhënie, por kjo marrëdhënie është e përparme dhe përgatitore e zbulesës së mirëfilltë: ajo duket si kusht për takimin e përsosur”.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I DYTË: KËRKESA PËR ZBULESËN.

2. PËRBALLË NJË PRETENDIMI TË PAPËRFYTYRUESHËM.

Në kapitullin e mëparshëm kemi parë se, në përpjekjen fisnike të arsyeshme, të moralshme dhe estetike që ato shprehin, të gjitha fetë janë të vërtetë dhe se njeriu, i shtyrë nga kërkesat e humanitetit të tij (të natyrës së tij njerëzore), është i detyruar (duhet) ta bëjë këtë përpjekje, prandaj të ketë një fe.

Pastaj kemi parë se kërkesa për një zbulesë është në rrënjë (në themel) të përpjekjes dhe kjo vlen për përvojat fetare nga më të ndryshmet.

Në kuadrin e lirisë dhe të formave të shumta të përpjekjeve dhe të mesazheve, nëse ekziston një krim që mund ta bëjë një fe, është ai që thotë: “Unë jam feja (e vërtetë), rruga e vetme”.

Pikërisht këtë pretendon krishtërimi.
Do të ishte një krim, përderisa do të rezultonte si një imponim moral i shprehjes së vet ndaj të tjerëve.

Për pasojë nuk është e padrejtë ta ndiesh veten të papranueshëm nga të tjerët përballë një pohimii të tillë: do të mbetej diçka e padrejtë të mos i bëje vetes pyetjen nga vjen vallë një pohim i tillë, cili është motivi i këtij pretëndimi kaq të madh?

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I TRETË: ENIGMA SI FAKT:
NJË TRAJEKTOREN NJERËZORE.


Pretendimi për një zbulesë përmbledh situatën e shpirtit njerëzor në konceptimin dhe realizimin e marrëdhënies me hyjnoren sipas një alternative që shprehet me këtë skemë.

Imagjinoni një vijen horizontale që përfaqëson trajektoren e historisë njerëzore mbi të cilën bie prania e një X-ksi, i paracaktuar, fati, quid-i i fundit, mister, “Zot”.
Mund të imagjinojmë edhe shumë vije që nga vija horizontale drejtohen kah ky X-ksi.
Njerëzimi, në çdo moment të trajektores së vet historike, teorikisht ose praktikisht, është përpjekur të kuptojë marrëdhënien që ekzistonte ndërmjet realitetit të vet kontingjent (të rastësishëm), pikës së vet jetëshkurtër, dhe kuptimit të fundit të tij; ka kërkuar ta përfytyrojë dhe ta jetojë lidhjen ndërmjet ditëshkurtësisë së vet dhe të amshuarës.
Ta zëmë tani sikur enigma e X-ksit, prani enigmatike që rri varur përtej horizontit, pa të cilën arsyeja nuk do të mund të ishte arsye, sepse ajo është afirmim i kuptimit të fundit, pra, ta zëmë sikur të dëpërtonte ajo prani në indin e historisë, të hynte në rrjedhën e kohës dhe të hapësirës, dhe me forcë shprehëse të paimagjinueshme të mishërohej në një “Fakt” në mes nesh.
Po çdo të thotë “të mishërohet”, sipas kësaj hipoteze?
Do të thotë të supozohet se ai X i mestershëm është bërë një dukuri, një fakt normal, i kapshëm në trajektoren historike dhe veprues përmbi të.

Ky supozim do t’i përgjigjej kërkesës për zbulesë.
Mundësinë që misteri i cili bën sendet, të arrijë në trajektoren historike, duke u përzier drejtëpërdrejtë dhe personalisht me njeriun, do të ishte diçka irracionale ta mohosh: e kemi parë sesi, për vetë natyrën tonë, nuk mund t’i vëmë kufij misterit.
Prandaj, përpara mandësisë së faktit dhe arsyeshmërisë (racionalitetit) së hipotezës, çfarë na mbetet të bëjmë përpara saj?
E vetmja gjë që na mbetet të bëjmë, është të pyesim: ka ndodhur apo jo?

Po të kishte ndodhur, kjo rrugë do të ishte e vetmja, jo sepse të tjerat janë të rreme (false), por sepse do ta kishte caktuar vetë Zoti; historikisht misteri do të ishte paraqitur si një fakt që askush, që i ka dalë përballë seriozisht dhe realisht, nuk do të mund t’i shmangej pa mohuar rrugën e vet të mirëfilltë.

Duke e pranuar dhe duke e përshkuar atë rrugë të shenjuar nga Zoti, njeriu do të mund ta kuptojë se në krahasim me rrugët e tjera, ajo paraqitet më njerëzore si sintezë, më e plotësuar në vlerësimin e faktorëve në lojë.
Duke ndjekur atë rrugë të jashtëzakonshme, unë a priori do të duhej t’i kuptoja edhe rrugët e tjera, dora-dorës, që arrij t’i njoh ato: kështu do të fitoja aftësinë për të kapur çdo gjë të mirë që ndodhet edhe në rrugët tjera; dhe kjo do të ishte një përvojë vlerësuese, e hapur, e gjerë, plot zemërgjerësi.
Do të ishte mjë përvojë e aftë pët të rrokur tërësinë e vlerave, “katolike”, në kuptimin e saj etimologjik (domethënë “universal”).
Thuhet në një dokument të Koncilit Vatikanas II: “Kisha katolike nuk hedh poshtë asgjë nga ajo që është e vërtetë dhe e shenjtë në këto fe.
Ajo i shikon me respekt të sinqertë këto mënyrë veprimi dhe jetese, këto norma dhe doktrina, të cilat, megjithëse ndryshojnë në shumë pika nga ato që ajo mbron dhe propozon, prapëseprapë, shpesh sjellin një rreze të asaj të vërtetë që ndriçon të gjithë njerëzit.
...prandaj, ajo i porosit bijtë e vet që, me urtësi e dashuri vëllazërore, nëpërmjet dialogut dhe bashkëpunimit me ata që ndjekin fe tjera, edhe pse duke dëshmuar besimin për jetën e krishterë, ata le t’i njohin, t’i ruajnë dhe t’i bëjnë të përparojnë vlerat shpirtërore morale dhe socio-kulturore që gjenden në to” (Nostra aetate, 857-8).

Po të pranojmë hipotezën se misteri që qëndron përtej horizontit të çdo hapi të njeriut e ka çarë vijën e së fshetës së madhe dhe ka depërtuar në rrugën e atyre hapave, atëherë gjendemi përpara një ndryshimi rrënjësor që e dallon këtë modalitet “fetar” nga çdo përpjekje tjetër e njeriut për t’u lidhur me të panjohurën.
Por ama, fakti që ajo hipotezë merret në konsideratë seriozisht si e vërtetë, kjo nuk do të thotë aspak që të mos shikohet me vëmendje e simpati çdo veprimtari kërkimore njerëzore.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I TRETË: ENIGMA SI FAKT:
NJË TRAJEKTOREN NJERËZORE.

1) Një përmbysje e metodës fetare.
Po të pranojmë hipotezën se misteri ka depërtuar në ekzistencënn e njeriut duke i folur me gjuhë njerëzore, marrëdhënia njeri-fat (destino) nuk do të mbështetet më mbi një përpjekje njerëzore, si ndërtim dhe imagjinatë, mbi një studim të drejtuar kah një diçka e largët, enigmatike, tension pritjeje për një që mungon që nuk vjen.
Përkundrazi, do të jetë një takim me të tanishmen.
Sikurse Zoti, gjatë historisë së njerëzimit, të kishte shfaqur një vullnet te vetin të veçantë, të kishte shënjuar një rrugë për ta arritur, problemi qëndror i dukurisë fetare nuk do të ishte më përpjekja – që sidoqoftë, shpreh dinjitetin më të madh njerëzor – që ta “sajonte” Perëndinë: i tërë problemi do të qëndronte në gjestin e pastër të lirisë që pranon ose refuzon.
Këtu qëndron përmbysja.
Nuk është më në qëndër përpjekja e një zgjuarsie (inteligjence) dhe e një vullneti ndërtimtar (konstruktiv), i një fantazie të sforcuar, i një moralizmi të ndërtuar: porse, thjeshtësia e një njohjeje, një qëndrim i ngjashëm me të atij, që kur sheh se po vjen një mik, e shquan në mes të tjerëve dhe e përshëndet.
Sipas kësaj hipoteze metodologjia fetare do t’i humbte të gjitha tiparet e saj të shpënies enigmatike te një largësi, dhe do të përputhej me dinamikën e një përvoje, përvojën e një së tanishmeje, përvojën e një takimi.

Duhet shënuar se metoda e parë favorizon inteligjentin, të kulturuarin, njeriun me fat, të fuqishmin; në metodën e dytë favorizohet i varfri, njeriu i zakonshëm.
Të takohesh me një njeri të pranishëm është një punë e lehtë si për fëmijën ashtu për të rriturin.
Në dinamikën e kësaj hipoteze në lidhje me zbulesën, theksi i parë nuk do të vihej më mbi gjenialitetin ose aftësinë ndërmarrëse të individit, por mbi thjeshtësinë dhe mbi dashurinë.
Dashuri, e cila përfaqëson të vetmen vartësi të njeriut, afirmimin e Tjetrit si përmbajtje (consistenza) e vetvetes, zgjedhje supreme e lirisë.

Sidoqoftë, në një hipotezë të tillë, afirmimi i karakterit unik, të rrugës që del si pasojë, nuk do të ishte më një shprehje mendjemadhësie, por nënshtrim para një fakti, para Faktit vendimtar të kohës.

Mbetet hapësirë për një ikje të vetme: mohimi i vetë mundësisë së këtij Fakti.
Një krim të tillë kundër kategorisë supreme të arsyes, kategorisë së mundësisëm stigmatizonte frati i vogël i Graham Green-it, përpara vërshimit të urrejtjes nga ana e “mendimtarit të lirë”, kur në veprën Fundi i aventurës, shpjegonte kontradiktën e thellë të tij duke thënë se i dukej më shumë mendim i lirë pranimi i të gjitha mundësive sesa përjashtimi i ndonjërës prej tyre.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I TRETË: ENIGMA SI FAKT:
NJË TRAJEKTOREN NJERËZORE.

2) Një hipotezë që nuk është më vetëm hipotezë.
Kemi parë se kjo hipotezë është e mundur, dhe pse, po të ishte e vërtetë, do ta revolucionarizonte metodologjinë fetare.
Tani duhet të pranojmë se ajo ka qenë dhe mbahet si e vërtetë në historinë e njeriut.
Lajmërimi (anuncimi) i krishterë thotë:
“Po, kjo ka ndodhur”.
Le ta përfytyrojmë botën si një fushë të pamasë, në të cilën grupe të pafundme njerëzish, nën drejtimin e inxhinierëve dhe arkitektëve të tyre mundohen të zbatojnë forma projektesh nga më të ndryshsmet për të ndërtuar ura prej mijëra harqesh, për të lidhur tokën me qiellin, ndërmjet vendit jertëshkurtër të banimit të tyre dhe “ylli” të fatit që i pret.
Fusha është e mbushur majë në majë me një numër pa fund kantjeresh ku bëhet një punë e ethshme.
Në një çast të caktuar vjen një burrë, me një shikim rrok tërë atë punë ndërtimore të dendur dhe, në një farë pike, thërret: “Ndaloni punën!”
Të gjithë duke filluar nga ata më të afërmit, ndërpresin punën dhe e shikojnë.
Ai u thotë: “Jeni të mëdhenj, edhe fisnikë, puna juaj është e lartë, por mjerane, sepse nuk është e mundur që të arrini të ndërtoni rrugën që lidh tokën tuaj me misterin e fundmë.
Hiqni dorë nga projektet tuaja, përdhe veglat tuaja: fati ka pasur mëshirë për ju: më ndiqni mua, urën do ta ndërtoj unë: sepse unë jam fati i paracaktuar (destino).
Le ta marrim me mend pakëz reagimi e tërë atyre njerëzve përballë pohimeve të tilla.
Më të parët arkitektët, përgjegjësit e kantjereve, mjeshtrat më të mirë, instinktivisht do të tregoheshin të gatshëm t’u thoshin punëtorëve të vet: “Mos e ndërprisni punën, me guxim përpara: të vazhdojmë punën tonë. A nuk e shihni se ky burrë është i çmendur?”
“Sigurisht që është i çmendur” – do t’ia kthente turma –
“Duket se është i çmendur” – do të komentonin njerëzit, duke rimarrë punën, sipas urdhërit të krerëve.

Vetëm disa nuk ia ndajnë sytë atij, shihet se janë prekur thellë, nuk u binden krerëve ashtu si masa e punëtorëve, i afrohen, venë pas tij.
Mirë pra, në brendi të kësaj historie fantastike, është ajo që ka ndodhur në histori, ajo që ndodh ende në histori. (vazhdon).

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I TRETË: ENIGMA SI FAKT:
NJË TRAJEKTOREN NJERËZORE.

2) Një hipotezë që nuk është më vetëm hipotezë. (vazhdim).

Pasi kemi arritur në këtë pikë, nuk ndodhemi më përballë një problemi të rëndit teorik (filozofik ose moral), por përballë një problemi historik.
Pyetja e parë, me të cilën duhet të merremi, nuk është: “A është punë e arsyeshme ose e drejtë ajo që thotë lajmërimi (anuncimi) i kristerë?”, por “A është e vërtetë që ka ndodhur apo jo?”, “A është e vërtetë se Zoti ha ndërhyrë?”.
Do të dëshiroja të vë në dukje, megjithëse përfshihet në ato që kemi thënë deri tani, ndryshimin e metodës që nevojtet për të përballuar pyetjen “e re”.
Ky ndryshin do të mund të paraqitej kështu.
Ndërsa zbulimi i ekzistencës së një quid-i të mistershëm, i perëndishëm, mundet dhe duhet të arrihet nga njeriu nëpërmjet një perceptimi analitik të përvojës që e bën realen (dhe kemi parë sesi historia na dokumenton gjerisht se ashtu arrihet), problemi për të cilin po flasim tani, duke qenë një fakt historik, nuk mind të vërtetohet me anë të një reflektimi analitik mbi strukturën e marrëdhënies së vet me realen.
Është një e dhënë faktike, që ka ndodhur ose jo në kohë: o është ose nuk është, është vërtetuar apo nuk është vërtetuar.
Ose është vërtetë një ngjarje që ka dalë në dritë gjatë ekzistencës së njeriut brenda historisë, prandaj kërkon konstatimin e diçkaje që ka ndodhur, apo mbetret një ide.
Përballë kësaj hipoteze metoda është regjistrimi historik i një fakti objektiv.

Atëherë pyetja: “A është e vërtetë se Zoti ka ndërhyrë në histori?”, detyrohet t’i referophet kryesisht atij pretendimi të pakrahasueshëm që përfaqëson përmbajtjen e një mesazhi të përcaktuar mirë, detyrohet të bëhet kjo pyetja tjetër: “Kush është Jezusi?”.
Krishterimi lind si përgjigje ndaj kësaj puetjeje.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I TRETË: ENIGMA SI FAKT:
NJË TRAJEKTOREN NJERËZORE.

3) Një problem që duhet zgjidhur.

Thotë Dostojevskij në Vëllezërit Karamazov: “Besimi reduktohet në këtë problem të ankthshëm: një njeri i kulturuar, një europian i ditëve tona, a mund të besojë, të besojë vërtet, në natyrën hyjnore të Birit të Zotit, Jezu Krishtit?”.
Në nivelin e kësaj pyetjeje luhet tashmë çështja fetare: në çdo rast, për çdo individ tek i cili ka arritur ky lajm, fakti i thjeshtë se ekziston qoftë dhe një njeri i vetëm i cili pohon: “Zoti u bë njeri”, shtron një problem rrënjësor dhe të pamënjanueshëm për jetën fetare të njerëzimit.
Dhe Kirkegaard në Ditarin e vet shkruan: “Forma më e ulët e skandalit, duke folur në mënyrë njerëzore, është që ta lësh pa zgjidhje problemin e Krishtit.
E vërteta është se është harruar plotësisht impeativi i krishterë: ti duhet të...; ti e ke për detyrë.
Fakti që krishterimi të është lajmëruar, do të thotë se duhet të marrësh qëndrim përballë Krishtit.
Ai, ose fakti se Ai ekziston, ose fakti që ka ekzistuar, është vendimi i tërë ekzistencës”
Janë disa thirrje që, falë karakterit të tyre radikal, një njeri, pasi i ka perceptuar, po të veprojë si i ka hije njeriut, nuk mund të mënjanohen, të censurohen.
Njeriu është i detyruar të thotë po ose jo.
Për vetë faktin se ka marrë lajmin që një njeri ka shpallur: “Unë jam Zot”, njeriu nuk mund të mos tregojë interes, do të jetë i detyruar të bëjë përpjekje që të formojë bindjen nëse lajmi është i vërtetë apo i rremë.
Një njeri nuk mund të pranojë të shmanget, të largohet nga një problem i tillë dhe pikërisht në këtë kuptim Kierkegaardi e ka përdorur fjalën “skandal”, sipas etimologjisë, ku “skandalon” do të thotë pengesë.

Do ta pengonte vetveten të ishte njeri ai që, në mënyrë të menjëhershme ose ngadalë, do ta linte veten t’i ikte mundësia për të krijuar një opinioin vetjak rreth problemit të Krishtit.
Meqë ra fjala, do të doja të vë në dukje se mund të kesh bindjen se je duke jetuar si i krishterë, i përfshirë në diçka që do të përcaktoja një “ushtri i krishterë”, megjithëse nuk e ke zgjidur asnjëherë këtë problem për personin tënd, pa qenë çliruar nga kjo pengesë. (vazhdon)

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I TRETË: ENIGMA SI FAKT:
NË TRAJEKTOREN NJERËZORE.

3) Një problem që duhet zgjidhur (vazhdim).

Një fakt ka në vetvete një pashmangshmëri; diçka të paevitueshme.
Kur fakti ka një përmbajtje të rëndësishme, ta mënjanosh, t’i bësh bisht, me atë shkujdesje të qëndrueshme dhe irracionale për të cilën njeriu është i aftë në mënyrë paradoksale, kjo e deformon rëndë personalitetin njerëzor.
Sikur dikush që nget një furgon përngjatë një rruge të gjerë dy metra dhe papritur sheh se rruga është e zënë nga një shkarje dheu, ai shoferi i furgonit nuk do të mund të vazhdonte rrugën më tej, do t’i duhej të përpiqej për të zgjidhur situatën.
Ai shofer do të gjendej përballë asaj që Kirerkegaard-i e quante, në atë pjesën e cituar, një “duhet”, një imperativ, një problem që duhet zgjidhur.

Mirë atëherë,imperativi i krishterë është se përmbajtja e mesazhit të tij shtrohet si një fakt.
Kjo nuk do të të theksohet kurrë aq sa duhet.
Një mungesë sinqeriteti kulturor tinzar ka bërë të mundur, edhe nga qëndrimi i lëkundur dhe dobësia e të krishterëve, përhapjen e një ideje të vagët për krishterimin si ligjëratë, si doktrinë, prandaj deri si përrallë ose moral...Jo: krishterimi, mbi të gjitha është një fakt, një ngjarje që ka hyrë në kategorinë e njerëzve.

Veçse imperativi ka të bëjë edhe me një tjetër lakim të faktit: ardhja e atij njeriu është një lajm i transmetuar deri sot, deri sot ajo ngjarje është shpallur, është lajmëruar, si ngjarja e një Pranie.
Pasi një njeri ka thënë: “Unë jam Zoti”, dhe pasi kjo referohert si një fakt i pranishëm, është diçka që kërkon me forcë një mbajtje qëndrimi vetjak.
Mund të buzëqeshësh, mund të vendosësh të mos bëhesh merak: sidoqoftë, kjo do të thotë se ke dashur të zgjidhësh problemin negativisht, se nuk ke dashur të vësh re se gjendesh para një propozimi që është shprehur në mënyrë të atillë që asnjë imagjinatë njerëzore nuk mund të fantastikojë diçka më të madhe.

Ja sepse kaq shpesh shoqëria nuk do t’ia dijë për këtë lajm, kërkon ta kufizojë brenda mureve të kishave, në ndërgjegjjet e njerëzve.
Ajo që krijon shqetësim është pikërisht madhësia kolosale e kufizave (caqeve) të problemit: që Ai ka ekzistuar apo nuk ka ekzistuar, më mirë të themi, të kontaktosh apo të mos kontaktosh se Ai është, ose ka ekzistuar, ky është vendimi më i madh i ekzistencës.
Asnjë zgjedhje tjetër, që shoqëria mund të propozojë ose njeriu mund ta përfytyrojë si të rëndësishme, nuk e ka këtë vlerë.
Dhe kjo tingëllon si një imponim: të afirmosh përmbajtjen e krishterë duket si despotizëm.
Por, a është despotizëm, të japësh lajmin e diçkaje që ka ndodhur, sado gjë e madhe që mund të jetë?

Torrkerry