Iniciacioni i Krishtere

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 7:

QËNDRIME TË PAARSYESHME PËRBALLË PYETJES SË FUNDIT: THJESHTËZIM I PYETJES.

Tri qëndrimet që kemi rreshtuar, kanë një ngjashmëri në mes tyre: përpiqen t’i lënë pa kuptim pyetjet: teorikisht, bëjnë një zëvendësim vullnetarisht me idealet e veta emocionale, praktikisht bëjnë një mohim.
Tri qëndrimet e tjera, që do të dëshirojmë t’i rreshtojmë këtu, edhe ato kanë një emërues të përbashkët të arsyës, por e thjeshtëzojnë, e reduktojnë: njëri duke mbetur në gjysmë të rrugës, tjetri duke u skatërruar nga vështirësia e përgjigjjes, i treti – me tinzari edhe më ciniku – duke i kthyer në vegla të pushtetit ato pyetje të shenjta mbi të cilat mbështetet jeta jonë.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 7:

QËNDRIME TË PASRSYESHME PËRBALLË PYETJES SË FUNDIT: THJESHTËZIM I PYETJES.

1) Ikje estetike ose sentimentale.

Njeriu i pranon pyetjet, i marr dhe i kalibron me ndjenjën, por mungon impenjimi vetjak i unit.
Nuk ka impenjim të lirisë vetjake,, por vetëm një kënaqje shprehese të pasqyrimit emotiv që përftohet nga pyetja. Kërkimi i kuptimit të jetës, urgjenca, kërkesa për një kuptim të jetës, kthehet në një shfaqje, në një spektakël bukurie, merr një formë estetike.

Poeti më i madh grek modern, Nikos Karanzakis, në poemën e vet Odisseus thotë në një farë vendi : “Liria, o vëllezër, nuk është as te vera, as te gruaja e ëmbël, as në pasuritë brenda sirtareve...as te bijtë në djep. Liria është një këngë e vetmuar dhe mospërfillëse që humbet në erë”.
Është shprehur mirë urgjenca për një kuptim tërësor, nëpërmjet vlerësimit të lirisë, por ndalohet te një emocion estetik.

Të vjen në mend poezia e Carducci-t Jaufre’ Rudek:

“Konteshë, çfarë është vallë jeta?
Është hija e një ëndrre që zhduket.
Përralla e shkurtër mori fund.
(Përralla ime e shkurtër e kotë)
E pavdekshmja e vërtetë është dashuria”.

Serioziteti ekzistencial i pyetjeve njerëzore nuk mund të gjendet lehtë në estetizmin e vagulluar të tyre.

Edhe pse kam parë, kur lundroja në Mesdhe drejt Gjibraltarit, spektaklin e delfinëve që bënin ushtrimet e tyre duke ndjekur njëri-tjetrin varg, në një sinkroni të plotë dhe në mënyrë të përsosur, nuk mund të pranoj me Andre Gide-in, dëshmitarin e një skene të ngjashme, se ajo për të cilën e vlen mundimi të jetosh, qenka shija artistike, dhe natyra si burim i vazhdueshëm i shijes estetike.
Përpara një nëne që i vdes biri, kaq nuk është e mjaftueshme; po ashtu edhe për atë që ka mbetur pa punë.
Ndërsa urgjenca e ndjenjave tona hapet para jetës në konkretësinë dhe plotësinë e saj, nuk mund të qëndrojë në mes të rrugës, duke u kolovitur në një përvojë emotive që bëhet ikje nga realiteti dhe shkapërderdhje.

Për të njëjtën estetizëm të paangazhuar, pavarësisht nga të tjerat, më duket se është dëshmitare kjo poezi e bukur e Jevgenij Jevtushenkos:

“Pas çdo mësimi, gjithmonë, me një mijë mënyra,
duan të të afrojnë të gjithë, të bezdisin.
Nga gojë djemsh dëgjon
komplimenta plot lajka
të sheqerosura. Gjëra të mira në jetë
ka plot : takimet, lulet, teatri...mungon vetëm
çka dëshiron ti – mungon
gjëja thelbësore.

Ja, ti vrapon duke ngjitur shkallët.
Je tetëmbëdhjetëvjece.
Në çantë
mban, me profilin e Leninit,
teserën e vogël të anëtarit të Komsomolit.
Nën tik-takun e vetmuar të mesnatës sate,
në apartamentin në gjumë,
ti kërkon –
unë e di –
ndihmën e ndonjë ideje të rreptë.
Dhe mendohesh për revolucionin,
ose kërkon dashurinë e madhe,
ndërsa shpalos gërshetat e dendura
të të shkëlqyerve
flokë gështenjë.
Në shtëpinë tënde është vetëm kjo rrahje e ngadalshme
e lavjerrësit,
ky të folurit tënd me shpirtin...
Vërtet, je ende shumë e vogël.
Unë, unë jam i madh në krahasim me ty, vërtet,
i madh.
Ti je shoqja ime shumë e re e udhëtimit.
Unë, shoku yt i moshuar.
Më godet në kokë mendimi
i asaj që do të ndodhë
Me flokët e tu gështenjë.
Dhe, nëse po të mendoj me kërkimin
e diçkaje të lartë, sublime.
Unë, që para teje kam besuar në shumë gjëra,
e bëj këtë, që edhe ti tani të mund të besosh”.

Ikje (evasione) dhe shkapërdarje: një cekje e njohur mirë, e shumë marrëdhënjeve, të paktën fillestare...

”O ëndërr, e vërtetë pa shpresë për t’u kujtuar”, thotë Shakespeare-i në dramën Stuhja. Ëndrra merr shtysën nga një e vërtetë, ka një vrull ideal që krijon një farë breroreje të figurshme, emotive: por është diçka pa “themel”, pa bazë, që duhet të rifitohet vazhdimisht për t’u bindur, duke u përpjekur për ta vërtetuar në një siguri në rritje e sipër!

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 7:

QËNDRIME TË PAARSYESHME PËRBALLË PYETJES SË FUNDIT: THJESHTËZIM I PYETJES.

2) Mohimi i dëshpëruar (pjesa e parë).

Nga të gjitha qëndrimet e gabuara, ky është më dramatiku, më rrëmbyesi, më seriozi.
Është mohimi i mundësisë për t’u dhënë përgjigje pyetjeve.
Sa më shumë që ndihen, që bëjnë përshtipje pyetjet, aq më i gjallë është ky qëndrim.
Në qëndrimet e mëparshme kërkohet të zhduken pyetjet, këtu jo.
Këtu merren seriozisht, janë tepër serioze për t’i mohuar.
Porse, është vështirësia e pyetjeve që në një farë vendi i bën të thonë: “Është e pamundur”.

Është qëndrimi më dramatik, sepse këtu hyn në lojë, në mes të një po dhe një jo, thjesht zgjedhja (opsioni) që bën vetë njeriu.
Por, në mes të zgjedhjes (të opsionit) për të thënë po dhe zgjedhjes për të thënë jo, cila i përgjigjet më shumë zanafillës, të gjithë faktorëve të strukturës sonë, domethënë cila është e arsyeshme?
Kjo është çështja.
Fetaria e vërtetë, autentike, është mbrojtja deri në fund e vlerës së arsyes, e ndërgjegjes njerëzore.
Racionalizmi shpesh shkatërron vetë mundësinë e arsyes, ose arsyen si kategori e mundësisë.

Dua të marr shkas nga një pjesë e Minima moralia e filozofit e sociologut gjerman Th. Adorno, mendimtar i madh i Skollës së Frankfurtit.
Ashtu si në mëngjes, që duhet të zgjohesh sapo bie zilja e orës, dhe një zë të thotë: “Qëndro këtu e mos lëviz” – do të ishte një e metë nga ana njerëzore, do të ishte një mungesë ndaj vetes të mos ngrihesh nga krevati, të qëndrosh aty – kështu vëren Adorno-ja, “kur shpresojmë në shpëtimin, një zë na thotë se shpresa është e kote”.
Porse, do të ishte një mohim i vetvetes t’i vijë vesh këtij zëri, sepse nuk lë arsye për të shpresuar, megjithëse kjo ekziston.
Ç’është e vërteta, vazhdon Adorno-ja, “është ajo, vetëm ajo, shpresa e pafuqishme”, që na lejon të marrim frymë, domethënë të jetojmë.
Prandaj, ai flet për “dyvlerësi (ambivalencë) të trishtimit”, duke afirmuar trishtimin e një kontradikte të pranuar, të zgjedhur.
Çdo meditim rreth vetvetes, thotë ai, nuk mund të bëj më tepër veçse të rivizatojë me durim në figura dhe trajtime përherë të reja dyvlerësitë e trishtimit: e vërteta nuk mund të ndahet nga ankthi, se nga figura e dukjes së jashtme, do të dalë në sipërfaqe, pa dukje të jashtme, shpëtimi.
E vërteta e zgjedhjes mendore dhe psikologjike, sipas Adorno-s, - domethënë se shpëtimi nuk është – nuk mund të ndahet nga “ankthi, se nga figurat e dukjes së jashtme, do të dalë në sipërfaqe shpëtimi”.
Ajo që Adorno-ja quan ankth, ide fikse (ossessione) është struktura e njeriut, është ajo që ne quanim “zemër” ose përvojë fillestare: ta përjashtosh, është të mohosh diçka, është punë e paarsyeshme, çnjerëzore.

Në mënyrë më të qetë, Cesare Pavese përmendte të njëjtin trishtim: “E atëherë, përse presim?” Ja ku nxjerr krye ankthi: është struktura e jetës sonë që na është premtuar, siç e kemi parë tashmë; pashmangëshmëria e pyetjeve të thella është dalja në sipërfaqe e premtimit.
Të harrosh ose të mohosh, kjo është irraconalja.

Dëshpërimi që lind nga një mohim i tillë takohet në dokumente magjepsëse tek ata që dinë ta shprehin njerëzoren dhe dramën e saj.
Po sjell ca shembuj në ri versione të ndryshme:

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 7:

QËNDRIME TË PAARSYESHME PËRBALLË PYETJES SË FUNDIT: THJESHTËZIM I PYETJES.

2.Mohimi i dëshpëruar.(pjesa e dytë).

a) Aspirata e pamundur (“shpresa e pafuqishme”).

Nga një roman i shkrimtarit Jack Kerouac:
“Shiko dorën time të përmbysur, mëso të fshehtën e zemrës time; më jep atë çka kërkoj, jepma dorën tënde, më ço në një vend të sigurt, bëhu i njerësishëm, bëhu i mirë; buzëqesh; tani jam i lodhur nga çdo gjë, nuk mundem më, nuk qëndroj dot, po dorëzohem, dua të vete në shtëpi, më ço në shtëpi,...më mbyll në një vend të sigurt, shpjermë aty ku nuk ka shtëpi, ku çdo gjë është paqe dhe miqësi, në atë vend që nuk duhej të dihej të kishte ekzistuar kurrë, për të cilin nuk do të duhej të dihej asgjë, në familjen e jetës. O nëna ime, o babai im, mortra ime, gruaja ime dhe ti, o vëllai im, edhe ti miku im, shpjermë në familjen që nuk ekziston, por këtë nuk e shpresoj, nuk e shpresoj; zgjohem dhe do të jepja një mijë dollarë për të qenë në shtratin tim”.

Kjo shprehje “këtë nuk e shpresoj” duket qartë se është një zgjedhje, një opsion që sugjerohet, sigurisht, nga përvoja e dhembshme: porse, mohimi nuk i mbulon dot, nuk arrin t’i shpjegojë, të gjithë faktorët në lojë.
Ajo që e kam quajtur aspirata e pamundur, më shumë se një zgjedhje (opsion) e hapur mohuese, është shpeshherë një farë ndalimi i përhumbur në pragun e përfundimit (konkluzionit) të vërtetë – sikur të jesh rob i një pyetjeje problemore që e përtërin vazhdimisht plagën e fillimit.
Kemi cituar më lart këngën e Leopardit: Sopra il ritratto di una bella donna (Mbi portretin e një gruaje të bukur). Është përfundimi (konkluzion) dramatik i këtij rikujtimi dramatik dhe magjepsës, që na intereson: “Mistero eterno /dell’essere nostro “(Mister i përjetshëm i qenies sonë) therret poeti. Kjo është pyetja e madhe, ky është pragu i vërtetë i nxerrjes së përfundimit.

Te Leopardi mohimi vjen si diçka e shtuar, që vjen nga jashtë dhe arrin të rikujtojë të gjithë faktorët e zemrës njerëzore, saqë bëhet, në mënyrë paradoksale, një dëshmi pozitive. Shprehja “jo” arrin si një zgjedhje që duket qartë si e padrejtë.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 7:

QËNDRIME TË PAARSYESHME PËRBALLË PYETJES SË FUNDIT: THJESHTËZIM I PYETJES.

2.Mohimi i dëshpëruar.(pjesa e tretë).

b) Realitetisi iluzion.

Po shpjegohem me një poezi shumë të bukur të E. Montale-s:

“Ndoshta një mëngjes, duke ecur në një ajër të xhamtë,
të thatë, duke u kthyer, do të shoh të kryhet mrekullia:
hiçi prapa kurrizit tim, zbrazëtia prapa
meje, me tmerrin e një të dehuri.

Pastaj, si mbi një ekran, do të rreshtohen menjëherë
pemë shtëpi kodra, sipas gënjeshtrës së zakonshme.
Por do të jetë tepër vonë; dhe unë do të largohen i heshtur
në mes të njerëzve që nuk do të kthejnë kokën, me të fshehtën time.

Unë nuk e kam takuar asnjëherë të përshkruar kaq mirë përceptimin e kontingjencës së realitetit, domethënë të faktit që realiteti nuk bëhet vetiu.
Gjeja më e qartë (evidente) për një njeri të rritur është fakti se ai nuk bëhet vetvetiu: dhe njeriu është ai nivel i natyrës, sikundër e kemi thënë, në të cilin natyra merr ndërgjegjje për veten, dhe kujtohet se nuk qëndron në vetvete, se sendet nuk qëndrojnë në vetvete.
Tani, kjo përvojë është pragu edhe i zbulimit të faktit të krijimit, se sendet janë bërë nga një Tjetër. Përpara përceptimit të “asgjë prapa meje”, dy janë hipotezat: ose sendet nuk bëhen vetiu, po janë bërë nga një Tjetër, ose janë iluzione dhe hiç.
Cila nga këto dy hipoteza i përgjigjet më mirë realitetit?, jo sipas një opinioni tonë, qoftë dhe të mbështetur në ideologjinë në fuqi; cila hipotezë i përgjigjet më mirë realitetit, ashtu siç i duket përvojës sonë?
Pa dyshim i përgjigjet përvojës hipoteza se realiteti është bërë nga një Tjetër: sepse, edhe pse është jetëshkurtër dhe i paqëndrueshëm, megjithatë është.
Montale-ja, nga ky perceptim marramendës (“prej të dehuri”) i paqëndrueshmërisë, i dukjes jetëshkurtër të sendeve, në vend që të arrijë tek ajo njohje e arsyeshme, me të cilën nis çdo përvojë fetare e vërtetë dhe çdo lutje e sinqertë, ai shkëputet nga vrulli që shfaq sendet ekzistuese, mohon një të dhënë të qartë (evidente), dhe lëshohet pas mohimit të dëshpëruar. Kështu, në poezi, e zëmë në befasi duke zgjedhur “jo-në”; “jo” është një zgjedhje (një opsion) tragjike dhe e trishtuar.

Torrkerry

[torrkerry]

QËNDRIME TË PAARSYESHME PËRBALLË PYETJES SË FUNDIT: THJESHTËZIM I PYETJES.

2.Mohimi i dëshpëruar.(pjesa e 4).

C) Hiçi si thelb (si esencë).


Poezia e Montale-s e kap njeriun në çashtin marramendës kur zgjedh humnerën, ndërsa kjo e Pavese-s është përshkrimi i realitetit të humnerës.

“Ti je si një tokë
që askush e ka thënë ndonjëherë.

Ti nuk pret asgjë
përveç fjalës,
që do të gufojë nga fundi
si një fryt në mes të degëve.

Fryn një erë që të arrin.
Gjëra të thata e të rivdekura
të zënë rrugën dhe ikin në erë.

Gjymtyrë dhe fjalë të lashta.
Ti dridhesh në mes të verës”

Ja, menjëherë, zgjedhja mohuese: “Ti je si një tokë që askush nuk e ka thënë asnjëherë”.
Je, prandaj varesh nga diçka e Fundit; për ta mohuar, duhet të mohosh këtë “Ti”, që është fjala e cila përputhet më shumë me natyrën që nxjerr krye nga thellësitë e zanafilës sate.
Dhe është të mohosh natyrën kur thua: “Ti nuk pret asgjë”.
Po ashtu, nuk ka për ty asgjë të gjallë: “Gjëra të thata e të rivdekura”, gjethe pa degë e pa trung, sipas idesë biblike të psalmit, ku thuhet se për njeriun pa Zot gjithçka është pluhur, çdo kokrrizë është thjesht e vendosur pranë tjetrës, pa kurrëfarë lidhjeje.
“Gjymtyrë dhe fjalë të lashta”: jo një trup, jo një ligjëratë – çdo gjë vjen nga një vorbull e mëparshme, pa kuptim.
Dhe ja kontradikta që bluan çdo gjë, shakullima e pandërprerë e humnerës: “Ti dridhesh në mes të verës”.
Vera është e nxehtë e ti ke të ftohtë, dridhesh, nuk mund të veprosh, të ndërtosh.
Në të vërtetë, e vetmja ngrohtësi që mund ta bëjë ndërtim të kaluarën në të tanishmen, është njohja, pranimi, i një plotësie inteligjence dhe dashurie, i gjetjes së një “kuptimi” në atë “fund nga i cili gufon”, ashtu siç e kërkon tërësia e shikimit të ndërgjegjjes njerëzore.

Torrkerry.

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 7:

QËNDRIME TË PAARSYESHME PËRBALLË PYETJES SË FUNDIT: THJESHTËZIM I PYETJES.

3) Tjetërsimi.(pjesa e parw)

Sipas këtij qëndrimi të fundit, jeta ka një kuptim tërësisht pozitiv, porse mohohet që ky kuptim të ketë një të vërtetë për personin, të jetë për personin.

Ideali i jetës do të ishte një evolucion hipotetik në të ardhmen, drejt së cilës do të duhej të vraponin të gjithë së bashku, si për të vetmin kuptim të të jetuarit.
Dinamika shpirtërore e përsonit dhe mekanizmi në zhvillim e sipër i realitetit shoqëror, kanë të vetmin qëllim që të arrinë të realizojnë këtë të ardhëmen, dhe kjo dukuri, në kompleksin e saj, shprehet me atë fjalë më të dyshimtë që mund të jetë, progres (përparimi).

Kjo optikë, pyetjet themelore të njeriut, i merr si stimul funksional për ndërtimin e këtij lloj progresi, gati si të thuash një farë dredhie me të cilën natyra të detyron t’i shërbesh projektit të saj të pakthyeshëm.

Po këtu del një vërejtje thelbësore, rrënjësore.
Pyetje themelore shënojnë daljen në sypërfaqe në natyrë, pikërisht të përmasës (dimensionit) vetjake të njeriut, të tiparit origjinal të pashmangshëm të personalitetit të tij.
Ato pyetje përbëjnë personin tim, njëtësohen (identifikohen) me arsyen dhe me ndërgjegjen time, janë përmbajtja e vet ndërgjegjes sime: zgjidhja e tyre, vërtetimi i kuptimit të tyre duhet të më prek mua, ka të bëjë drejtpërdrejt me mua.
Një përgjigje nuk është e dhënë, po nuk më që dhënë mua dhe po nuk qe për mua.

Është e pamundur ta kthesh përgjigjen ndaj atyre pyetjeve në një realizim që i përket një bashkësie në një të ardhme hipotetike, pa e zhdukur, pa e shpërbërë identitetin e njeriut, pa e tjetërsuar në një figurë, në të cilën thurja e kërkesave të thella dhe urgjente të unit të tij, mbetet e paplotësuar, e zhgënjyer.
Kjo thurje e thellë më përbën mua, ashtu si indet formojnë trupin: do të ishte sikur të shpërbëhej, të shthurej identiteti i pakthyeshëm, i pashmangshëm, i trupit tim.
Pyetjet janë un-i im: dhe në zgjidhjen që japin progresistët, uni nuk merr përgjigje.
Është një zgjidhje kjo që nuk përputhet me faktorët në lojë, është e paarsyeshme.
Unit do t’i duhej të shkatërrohej që të mund të bëhej ai evolucion i realitetit.

Torrkerry.

[torrkerry]

QËNDRIME TË PAARSYESHME PËRBALLË PYETJES SË FUNDIT: THJESHTËZIM I PYETJES.

4) Tjetërsimi.(pjesa e dytë).

Veçse të eliminosh faktorin kryesor dhe themelor, që është uni, duke e shpërbërë fare, kjo nuk është zgjidhje: i thonë të eliminosh faktorin më të bezdisshëm dhe më vendimtar.
Po ia lë Dostojevskit, në Romanin Vëllezërit Karamazov, të na thotë këtë punë të qartë racionale.

“Sipas zgjuarsisë sime të varfër tokësore, euklidiane, di vetëm se vuajtja ekziston dhe fajtorët nuk ekzistojnë, se çdo gjë rrjedh dhe çdo gjë ekuilibrohet, këtë e di mirë dhe nuk mund të kënaqem të rroj duke u mbështetur mbi budallallëqe të tilla! Ç’rëndësi ka për mua se nuk ekzistokan fajtorë, se çdo gjë buroka thjesht e drejtpërdrejtë nga një tjetër, dhe që unë e ditkam këtë! Kam nevojë për një shpërblim, përndryshe shkatërrohem fare. Është një shpërblim jo në pafundësi, kushedi ku dhe kushedi kur, po këtu, mbi tokë dhe dua ta shoh me këta dy sy!
Unë kam besuar, prandaj dua të shoh edhe unë, dhe në qoftë se atëherë do të kem vdekur, duhet të më ngjallin, sepse po të ndodhte gjithçka pa mua, do të ishte poshtërim.
Nuk kam vuajtur për të plehëruar me fajet e mia dhe me vuajtjet e mia një harmoni të ardhme, në dobi të kushedi kujt!
Dua ta shoh me sytë e mi drerin duke luajtur pranë luanit, dhe të vrarin që ngrihet e përqafon vrasësin. Dua të jem edhe unë, kur të gjithë do ta dinë më në fund përse punët kanë ecur ashtu”.

Kjo është e arsyeshme, domethënë merr parasysh të gjithë faktorët e situatës edhe pse mënyra e zgjidhjes është përtej të kuptuarit dhe të një përfytyrimi të përshtatshëm (adekuat), sepse kemi të bëjmë me një ngjarje që i kalon kufijtë e përvojës ekzistenciale, të të tanishmes.

Ddo të doja të vija në dukje dy vërejtje.

1) Që ekziston një lidhje origjinale, e thellë, ndërmjet afirmimit të personit tim, rrugës së personit tim dhe fatit të botës, zhvillimit të kozmosit, rrugës së popullit njerëzor drejt planit të tij të fundit – kjo është një e vërtetë e madhe, e afirmuar, mbi të gjitha, në idenë e krishterë të meritës.
Në konceptim e krishterë të meritës, të meritimit, njeriu i përshtatës fatit të vet, rritet në drejtim të fatit të vet, në atë masë në të cilën veprimi i tij “vë në lëvizje” botën, është për botën, e nderon atë, ndërton anën njerëzore (humanitetin).
Ajo (merita) “lëviz) botën, ndërton humanitetin, nëse “i ofrohet” Zotit, domethënë, nëse kryhet në funksion të planit tërësor të Zotit për botën.
“Mos vallë qëllimi i jetës është të jetosh? Jo të jetosh, por të vdesësh...dhe të japin me gëzim atë që kemi. Këtu qëndron gëzimi, liria, hiri, rinia e përjetshme”, thotë Anna Vercore përballë trupit të së bijës Violaine në dramën e P. Claudel-it Lajmi i dhënë Marisë. “Çka vlen bota në krahasim me jetën? Dhe për çfarë tjetër vlen jeta, përveçse për ta dhënë?”.

Përkundrazi, çfarë abstragimi çnjerëzor në qëndrimin e Diderot-së, të Enciklopesisë së shekullit të iluministëve:

“Ah, botë e pasardhësve, e shenjtë dhe e shenjtëruar! Mbështetje e të shtypurve dhe e të mjerëve, ti që je e drejtë, ti qe je e pakorruptueshme, ti që do të nxjerrësh në dritë njeriun e mirë dhe do të demaskosh hipokritin, ide ngushëlluese dhe e sigurt, mos më braktis. Bota e ardhshme është për filozofin ajo që bota tjetër është për fetarin”.

Më duket sikur jemi kthyer në epokën më primitive që mund të mendohet. Atëherë kur Zoti, për t’i shpjeguar Abrahamit se do ta përkrahte, i premtonte pasardhës për një kohë të gjatë.
Por jemi shumë larg nga ajo botë.
Megjithatë, është i njëjti qëndrim: me fjalë më pak të ngrohta, sot thuhet se qëllimi i të gjitha energjive tona është që të shkrihemi për progresim e së ardhmes!

Torrkerry

[torrkerry]

QËNDRIME TË PAARSYESHME PËRBALLË PYETJES SË FUNDIT: THJESHTËZIM I PYETJES.

3)Tjetërsimi.(pjesa e tretë).

2) Progresi drejt së ardhmes kush e administron?
Të fuqishmit, ata që për këtë punë zotërojnë forcën dhe rrethanat e favorshme që të tjerët nuk i kanë, të pasurit e sotëm, që nuk lindin më nga mundi për të krijuar një ndërmarrje, por lindin nga shkathtësia e treguar për të bërë karrierë në një parti ose nga përdorimi i një trashëgimie.
Edhe nga kjo pikëpamje jemi para një tjetërsimi, një humbjeje të pandershme të vetvetes.

Është kryengritja para një tjetërsimi të tillë që i ka dhënë fisnikëri të lartë rilindjes shpirtërore ruse të këtyre dhjetëvjeçarëve të fundit, edhe në mes të rrezikut të vazhdueshëm të një veprimtarie klandestine të përndjekur me qëllimin për ta zhdukur.
Ja një dokument i përplasjes kryengritëse të një rebeli:

“Jepini progresit në emër të njeriut!
E mallkoj dhe e urrej progresin e gënjeshtërt.
Ma djegin fytin termat teknike.
Unë u dhashë atyre shpirt dhe zë.

I mallkuar, sepse një grua në të ardhmen
do të pyesë, duke përçapur pilula sintetike:
“Te vëllimi i tretë i Voznesenskit,
ciclotroni çfarë kafshe është?”.

Po i përgjigjem menjëherë: “Kockat e tij të ndryshuara,
nuk të trembin më shumë se një karrocë”.
Teknikët dhe fuqitë i ka mbuluar
vdekja dhe harresa.

Një gjë e vetme rron gjatë mbi tokë
si rreze ylli të shuar që vazhdon të ndriçojë:
dikur atë e quanin shpirt”.

Churchill-i, kur e ftuan për një udhëtim trimfal si shpëtimtar i qytetërimit, vizitoi edhe Institutin e Teknologjisë të Bostonit.
Drejtoiri i Institutit mbajti një ligjëratë të fryrë me të cilën ngriti lart vlerën përfundimtare (definitive) të këtij qytetërimi të njeriut, që kishte arritur tashmë po sundonte çdo gjë, edhe vetë njeriun, në kuptimin që do të mund të programonte mendimet, ndjenjat: kështu nuk do të mund të lindte më në të ardhmen një tjetër Hitler.
U ngrit Churchill-i dhe tha tekstualisht këto fjalë: “Dekani i studimeve humanitare foli me adhurim për aftësinë shkencore që po afrohet, për të arritur tek kontrolli me saktësi i mendimeve njerëzore.
Unë do të isha shumë i lumtur sikur të kisha vdekur më parë se të ndodhë një gjë e tillë”.
Politika e sotme sundohet nga ky tip kulture në mbarë botën. Prandaj nevojitet revolucioni për mbrojtjen e aspektit njerëzor, dhe ai mund të ketë vetëm një synim, atë fetar, atë vërtet fetar, prandaj të krishterin e vërtetë në vijë të parë.

Pas këtij vargu analizash të qëndrimeve të ndryshme, dua të kujtoj se vlera dialektike e denoncimit tonë është një: ato qëndrime nuk u përgjigjen terësisht faktorëve që përvoja na paraqet në lojë.
Janë ëndrra që harrojnë atë që qëndron më parë, nga e cila duhet nisur, janë gabime, në të cilat tensioni ose pasioni për të arritur qëllimin, bën që të harrohen të dhënat origjinale, origjina a zanafilla, prandaj të bëjnë të çmendesh.
Të gjitha kanë një aspekt të drejtë, ose një pretekst që ka njëfarë vërtetsie, porse që u është dhënë një rëndësi e tepruar (e shpërpjesëtuar).

E vërteta që duket më qartë është ajo e Dostojvskiit: “Bleta e di formulën e zgjoit të vet, milingona e njeh formulën e folëse së vet, kurse njeriu nuk e njeh formulën e vet”.

Sepse, formula e njeriut është marrëdhënie e lirë me pafundësinë, prandaj nuk përfshihet në asnjë masë dhe i çan muret e çdo banesë ku ndokush kërkon ta burgosë.

Pyetjet dhe qartësitë përbërëse të “zemrës” (ose të “përvojës fillestare”) janë gjurma ekzistenciale e marrëdhënies së lirë me pafundësine.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 8:
PASOJA TË QËNDRIMEVE TË PAARSYESHME
PËRBALLË PYETJES SË FUNDIT.


Gjashtë katgegoritë, për të cilët folëm, kanë të përbashket një zhvleftësim të pyetjeve, një boshatisie të përmbajtjes dhe të rëndësisë së pyetjeve që ne i kemi pranuar si shprehëse të natyrës origjinale specifike të njeriut.
Humbja e kuptimit, si pasojë e boshatisjes osë thjeshtëzimit (riduktimit) të pyetjeve, sjell pasoja të rënda nga pikëpamja kulturore.

Njeriu humbet kontrollin e vetvetes, të tërësisë së përbërësve të vet.
Është sikur të ishte një shofer që humbet kontrollin e makinës së vet dhe kjo, ta zëmë se do t’i dilte nga kontrolli, ose më mirë të themi do të merrtë hov në një vrap pa drejtim të caktuar dhe gati për t’u përplasur diku.

Pasoja e parë është prishja me të kaluarën, e dyta vetmia e njeriut në formë konkrete, dhe e treta është eliminimi i lirisë vetjake si karakteristike antropologjike dhe shoqërore.

Torrkerry