Iniciacioni i Krishtere

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I SHTATË:

SHPALLJA E QARTË.

3) Shpallja përmbyllëse.

Pika e tretë dhe përmbyllëse e referimit
jepet nga kapitulli 26 i Ungjillit të Mateut.

Në ato javët e fundit aq të trazuara,
thirrjet për t’i besuar Jezusit shumëfishohen,
shenja dhe fjalë që duan t’i bëjnë të mendohen njerëzit
për urgjencën dhe karakterin unik të lajmit të tij.
Pasi e kanë ruajtur vazhdimisht,
pasi e kanë ndjekur këmba-këmbës
për të kontrolluar mësimet e tij,
krerët fetare marrin vendimin
të shpallin rrezishmërinë e Jezusit.
Nuk i përgjigë imazhit të Mesisë që pritej,
hidhet kundër tyre, interpretuesve të Ligjit,
e shmang popullin nga tradita e vërtetë
me mësimet e veta të dyshimta,
do të mund të tërhiqte së tepërmi vëmendjen e romakëve.
Shkurt: vendosin ta kapin.
Jezusi ndalohet dhe sillet përpara Sinedrit për t’u gjykuar.
Është kaq e gjallë, e fortë kërkesa për drejtësi,
saqë nuk do të këtë kurrë padrejtësi
që të mos përpiqet të paraqitet dhe të imponohet,
të paktën në një dukje të jashtme, si drejtësi,
duke demonstruar kështu domosdoshmërinë e saj.

Sinedri ishte këshilli i madh judaik
dhe, në vetvete, do të kishte qenë kompetent
për të gjykuar dhe dënuar Jezusin,
por, në rrethanat historike
që e bënin Judenë të përfshirë
në perandorinë romake si provincë,
për çeshtjet me rëndësi të veçantë,
siç mund të ishte dënimi me vdekje,
duhej që Sinedri t’ia paraqiste aktakuzën sundimtarit romak.

Kështu Sinedri, në rastin e Jezusit,
iu vu punës të ndiqte një procedurë
formalisht të mbrojtur nga çdo akuzë për parregullsi:
më parë një seancë përpara këshillit,
pastaj paditja, e nënshtruar kompetencës së sundimtarit romak.
Jezusi, përpara Sinedrit, qe objekt akuzash të shumta,
për të cilat ishin paraqitur shumë dëshmitarë të rrenë,
të cilët përfunduan duke qenë në kundërshtim njëri më tjetrin.
Ungjitë përshkruan një sëkëlldi të përgjithshme në sinedër,
që po kërkonte një padi të vlefshme
dhe për shumë kohë nuk po e gjente dot.
Më në fund dy dëshmitarë thonë:
“Ky ka deklaruar:
Mund ta shkatërroj Tempullin e Zotit
dhe ta rindërtoj brenda tri ditëve”.
Është e qartë se i japin kuptim të njëanshëm
një shprehjeje që Jezusi e kishte përdorur ndonjë ditë më parë,
duke iu referuar metaforikisht qenies së vet dhe personit të vet.
Duke mos pasur argumenta të tjera më të forta,
prifti suprem e nxit Jezusin të shfajësohet,
e shtyn që të pergjigjet.
Por, është kaq e qartë pavërtetësia e interpretimit,
saqë Jezusi hesht.
Prifti suprem zihet ngushtë,
e di se i duhet, të paktën formalisht,
të arrijë diçka,
e atëherë nxjerr në shesh rezervën e vet të fundit për akuzën,
përdor një argument që nuk do të kishte dashur kurrë ta shqiptonte,
aq skandaloz ishte ta zijë me gojë,
për shkak të blasfemisë që përmbante:
“Të betohem, në emër të Zotit të gjallë
që të na thuash a je tij Krishti, Biri i Zoti?”.
“Ti vetë e the
– ju përgjigj Jezusi –
madje unë po ju them:
tani e tutje do të shihni Birin e njeriut
të ulur në të dhjatën e Zotit,
dhe duke ardhur mbi retë e qiellit”.
Përpara provokimit për dëshminë
që kishte ardhur të jepte,
Jezusi nuk mundi të heshtte më gjatë.
Atëherë i tërë këshilli thërret për blasfemi
dhe e shpall Jezusin fajtor për t’ u dënuar me vdekje.
(ka një vazhdim)

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I SHTATË:

SHPALLJA E QARTË.

3)Shpallja përmbyllëse(vazhdim).

Pranimi që ishte mesia nuk implikonte
në mënyrë të domosdoshme akuzën për basfemi.
Jezusi, duke i atribuar vetes, me përgjigjen që dha,
dy tekste të fanshme mesianike të Testamentit të Vjetër
(Psalmin 110 dhe Kapitullin 7 trë Danielit)
e ka shpallur veten Mesi në mënyrë të prerë.
Por, në vetë pyetjen, duke i shtuar titullit Mesi, , Krisht,
shprehjen “Bir i Zotit”
(të cilën Jezusi e kishte përdorur edhe më parë)
bën të shpërthejë alarmi që tashmë ekzistonte
dhe që Jezusi e përforcon me shpalljen e vet.
Me gjestin e vet plot indinjatë.
Sinedri i përgjigjet objekcionit modern,
sipas të cilit Jezusi në Ungjill, nuk e paskësh shpallur veten si zot,
por Bir të Zotit.
Sigurisht, autoritetet fetare të kohës
shihnin në atë frazë të njeriut nga Nazareti
një identifikim (njëjtësim) me hyjnoren,
një pretendim të ndjerë si pështjellim
ndërmjet realitetit njerëzor dhe atij hyjnor,
që e përligjte akuzën për blasfemi.
Nga personat e shumtë,
të cilët në atë epokë e kishin shpallur veten si Mesi,
për asnjërin nuk ishte thënë se blasfemonte.
Përkundrazi, meqë Mesia pritej të vinte,
krerët e zgjuar fetarë ndiqnin një linjë
fare të thjeshtë për ta vërtetuar.
Sikur dikush të kishte qenë vërtetë Mesia,
çlirimtari që e prisnin të gjithë,
do të kishte arritur rezultate,
përndryshe do të kishte falimentuar.
Asgjë nuk e bindte Sinedrin të shkëputej
nga ai qëndrim “me mend në kokë”,
për të mbajtur një qendrim aq të rëndë
siç ishte akuza për blasfemi,
sikur kjo të mos ishte provokuar nga diçka më e madhe,
nga diçka që turbullonte,
që vinte në diskutim vetë idenë e Zotit,
që ata e nderonin
dhe e mbronin nga çdo dyshim,
nga çdo gjë që mund ta shtrembëronte
dhe ta cenonte konceptimin e kulluar
që kishin për Jahvenë.
Dënimi me vdekje i Jezusit përpara Sinedrit
u dha për blasfemi,
ashtu siç iu shpjegua edhe sundimtarit romak:
“Sepse e ka bërë veten Bir të Zotit” (Gj 19,78),
megjithëse Pilatit i vunë në dukje
edhe pretendimin e Jezusit për të qenë Mbreti i Judejve,
një titull që mund ta bezdiste përfaqësuesin e perandorsë romake.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I SHTATË:

SHPALLJA E QARTË.

4) Maturia e lirisë.

Në këtë mënyrë janë hedhur bazat për të vendosur në lidhje me pretendimin e krishterë.
Çdo element tjetër, qoftë edhe ai element madhështor qw do të ndjekë vdekjen e Jezusit, ngjallja e tij, e dëshmuar nga shumë veta që e kanë parë përsëri të gjallë, nuk do të bëjë tjetër veçse do të zbulojë “mendimet e shumë zemrave”.
Kur Jezusi ishte fëmijë, një burrë e quajtur Simeon, për të cilin Ungjilli thotë se ishte “i drejtë e me frikëën e Zotit”, një që kishte dëshiruar me gjithë shpirt ta njohte Mesinë para se të vdiste, e kishte marrë në krah të voglin, që sipas zakonit, prindeërit e kishin sjellë në tempull, dhe i kishte thënë së ëmës se biri do të kishte qenë “shenjë kundershtie:...kështu do të zbulohen mendimet e shumë zemrave.
Afrimimi i Jezusit është vetëm thjesht një fakt, dhe faktet bëjnë që të dalë në sipërfaqe qëndrimi i fshehur në fund të zemrës së njeriut, nëse ai qëndrim është i mbyllur ose i hapur përballë misterit të të qenit.
PROBLEMI I KRISHTERË ZGJIDHET PËRPARA NJË ÇMENDURIE, OSE AI NJERI QË THOTË SE ËSHTË ZOT, ËSHTE ZOT.
Problemi i natyrës hyjnore të Krishtit shtrohet kështu: një alternativë në të cilën depërton më shumë se në çdo rast tjetër vendimi i lirisë.
Një vendim që ka rrënjë të thella dhe të lidhura me një qëndrim përballë tërë realitetit.
Liria nuk përfaqësohet nga zgjidhja e zhurmshme, këto nuk e shpjegojnë dramën e jetës sonë.
Liria është gjëja më e matur, më e rezervuar që mund të ekzistojë.
Shpirti merr një qëdnrim zanafillës përballë reales dhe pastaj zhvillon dhe merr vetëdije për atë, vetëm më vonë, sidomos në opsionet më të rënduara me pasoja.
Përballë problemit të Jezus Krishtit realizohet pasoja e qëdnrimit (e pozicionit) fillestar, më intimi dhe origjinali i ndërgjegjes sonë përballë tërësisë së qenieve dhe të Qenies.
Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I TËTË:

KONCEPTIMI QË JEZUSI KA PËR JETËN.

1) Premisë: një edukim me moralitet, i nevojshëm për të kuptuar.

A – Vlera e një personi nuk kapet nga ne në mënyrë të drejtpërdrejtë,
si diçka që e shohim me sy.
Intimiteti vetiak lihet të kuptohet në atë masë që zbulohet
– dhe shfaqet përmes “gjesteve” , po ashtu edhe përmes shenjave.
Do të mund të krahasoheshin me ato sintomat
që për mjekun janë manifestime të një realiteti
që nuk mund të percaktohet drejtpëerdrejtë
nga vëzhgimi (obsevacioni) i tij.
Sa më gjenial të jetë mjeku,
aq më tepër ka aftësinë t’i vlerësojë simptomat (shenjat e sëmundjes).

B – Në një mënyrë të veçcantë për të vërtetuar besueshmërinë e një fakti
që ka të bëjë me një personalitet moral dhe fetar,
duhet të kesh në vetvete një gjenialitet moral dhe fetar,
i cili të lejojë t’i interpretosh gjestet e atij personi
si shenja kuptimplote në atë vëshstrim të përpiktë.
Por, le të bëjmë pyetjen: çka është morali?
Moraliteti është marrëdhënia ndërmjet gjestit
dhe kuptimit të së tërës që ngërthehet (implikohet) në të.
Në të vërtetë, njeriu lëviz kurdoherë sipas një përmase universale
– të pashtjelluar ose të shtjelluar (implicite ose ekplicite), -
të ndërgjegjshme ose të pandërgjegjshme.
Pra, aftësia për të cilën po flasim,
nuk tregohet në mënyrë të domosdoshme
nga një nivel shenjtërie, paqortueshmërie etike;
por duke qenë në lojë marrëdhënia fillestare
e së veçantës me të tërën,
ajo aftësi është më e përcaktueshme
si hapje origjinale e zemrës (e shpirtit);
si një qendrim origjinal për të qenë i disponueshëm
dhe për të pranuar një vartësi,
dhe jo për të pasur një qëndrim vetëmjafteshmërie (autosufficienza);
si një vullnet për afirmimin e të qenit dhe jo të vetvetes.

Nga pikpamja etike e gjithë kjo shprehet
si ballafaqim i jetuar nga vetja
me një ideal që na tejkalon,
pra si përvujtëri që rron në përpjekje për “të përmirësuar veten”
dhe që shprehet në dëshirën e sinqertë
ose të paktën, në shqetësimin për të keqen vetjake.

Është fjala këtu për ndjenjën e mirëfilltë të krijesës,
domethëne të qenies përderisa është e varur,
dhe është fjala për rrënjën e fetarisë.
Kështu, zgjedhja më dramatike e lirisë sonë
dhe kushti për vërtetimin, për të cilin po flasim,
e ka vendin në qenien e thellësisë sonë:
është një zgjedhje ndërmjet vetëmjaftueshmërisë (autosufficienza)
dhe disponibilitetit (gatishmërisë për të pranuar diçka);
ndërmjet asaj “sfumature” vendimtare mbylljeje,
që do të pengojë verifikimin e fakteve,
prandaj do të pengojë për të kuptuar
dhe më në fund do të bëhet pafetari nga njëra anë;
dhe, nga ana tjetër një thjeshtësie të natyrshme të jetuar,
që, me kalimin e kohës, do t’i japë frytet e veta të vetëdijes
dhe do ta lejojë inteligjencën dhe zemrën të hapet përpara fakteve.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I TËTË:

KONCEPTIMI QË JEZUSI KA PËR JETËN.

1)Premisë: një edukim me moralitet, i nevojshëm për të kuptuar.

C) Jezusi në Ungjillin vë në dukje vazhdimisht
atë që e kemi quajtur gjenialitet moral,
që mund ta kuptojmë,
dhe vëren sesi zakoni për të mbajtur një qëndrim të vetëmjaftueshëm,
jo të disponueshëm,
e bën të pamundur të perceptosh vlerën zbuluese të asaj që kryen Ai.
Që nga pohimi tragjik i Gjonit
(“Ishte në botë
e bota u krijua prej Saj,
e bota nuk e njohi.
Erdhi ndër të vetët,
e të tijtë nuk e pranuan”)

deri te fjalët që pasojnë takimin me Nikodemin
(E gjykimi është ky:
Drita erdhi në botë,
por njerëzit më tepër deshën
errësirën se dritën,
sepse veprat i kishin të këqija.
Vërtet, kushdo që bën të keqen,
e urren dritën dhe nuk del në dritë
që të mos i zbulohen veprat e tij,
kurse ai që e vë në zbatim të vërtetën,
ai del në dritë
që të dalë ballafaqe
se veprat e tij u bënë siç thotë Hyji”),

i tërë fillimi i ungjillit të katërt është
një hyrje në dramën që Krishti do të jetojë me ndërgjegjen e njeriut,
që deshmohet kryesisht në kapitujt e pestë, të gjashtë dhe të tetë.

“Përse nuk e merrni vesh fjalën time?
Pse nuk jeni të zotët ta dëgjoni fjalën time!
Babai juaj është djalli
e ju dëshironi të kryeni vullnetin e babait tuaj.
Ai qe vrastar njerëzish që në fillim,
nuk mundi të qëndrojë në të vërtetën,
sepse në të nuk ka të vërtetë.
Sa herë gënjen,
flet prej natyrës së vet
sepse është gënjeshtar dhe babai i gënjeshtrës.
E mua nuk më besoni
pikërisht pse ju flas të vërtetën.
Kush prej jush është i zoti
të ma vërtetojë se kam mëkatuar?
Nëse flas të vërtetën,
pse nuk më besoni?
Kush është prej Hyjit,
i dëgjon fjalët e Hyjit;
prandaj ju nuk i dëgjoni,
sepse nuk jeni prej Hyjit.
Para se Abrahami të ishte, unë jam”.


Në këtë vështrim janë kuptimplote
dy mrekullitë e treguar në Ungjillin e Gjonit:
shërimi i një të vërbri që në lindje dhe ngjallja e Lazrit.
Në ketë tregime përshkruhen
me ngjyra të gjalla ato qëndrime të lirisë
që përfaqqësojnë të kundërtën e asaj hapjeje të gatshme,
të cilën jemi të thirrur ta favorisojmë,
që të mund të gjykojmë besueshmërinë e pretendimit të Jezusit.

Në tregimin e parë një burrë shërohet nga verbëria
dhe krerët fetarë,
meqë veprimi i mrekullueshëm është kryer në ditën e shtunë,
për të cilën urdhërohej që të bëhej pushim nga çdo veprintari,
e zhvlerësojnë fare, si diçka që nuk vinte nga Zoti.
Ata përpiqen “ta zënë ngushtë një burrë me prirje ndaj fesë,
duke ushtruar trysni të ndryshme
dhe duke përhapur terror në popull...:
duke hedhur poshtë çdo argument mbështetje
të prejardhjes së Jezusit nga Zoti”.
Ata janë “robër të një qëndrimi legalistik (vartësie të tepruar nga Ligji”.
Por ai që ishte shëruar nuk pranon të gënjehet:
“Kundër diturisë së tyre arrogante
është përvoja e tij vetjake
që i thotë se është shëruar nga Zoti;
dhe nuk largohet nga ky konstatim”.

Pastaj ngjallja e bujshme e Lazrit
është një shenjë kulmore
në mes të atyre të kryera nga Jezusi.
Kaq është e vërtetë,
sa përballë asaj shenje shumë veta besuan.
Përkundrazi, disa nga të pranishmit
“vrapuan të njoftonin” farizejtë për atë që kishte ndodhur.
Të mësuar për të qenë të nënshtruar,
heqin dorë nga një ballafaqim i lirë
i fakteve me humanitetin e tyre
dhe kërkojnë vendimin e atyre
që kanë ndilim më të madh se ata vetë.
Kurse këta të fundit,
ndërsa në rastin e të verbrit të lindur,
kishin nisur të bënin një farë lloj hetimi në lidje me faktet,
përballë ngjalljes së Lazrit vendosin menjëherë ta vrasin Jezusin.

Edhe ne, sidoqoftë,
nuk do ta ndienim veten kurrë të kuptuar,
veçse nga dikush që ka në vetvete diçka nga ne.
Nëse dikush që dëgjon një person,
nuk ka në vetvete diçka
që në një ëfarë mënyrë
e afron me përvojen e tjetrit,
mund ta shtrembërojë kuptimin e fjalës së tij.

Kështu, për të kuptuar konceptimin moral të Jezusit
dhe për të vlerësuar personalitetin
që tejduket nga ai konceptim,
nevojtet një humanitet, një mundësi puqjeje njerëzore me Të.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I TËTË:

KONCEPTIMI QË JEZUSI KA PËR JETËN.

1)Premisë: një edukim me moralitet, i nevojshëm për të kuptuar.

D) Ai që kemi quajtur gjenialitet fetar,
ajo hapje dyersh e fundit e shpirtit,
qoftë dhe duke u nisur nga veti të ndryshme natyrore
që ka secili prej nesh,
është diçka për të cilën duhet të angazhohet vazhdimisht pçersoni.

Është e madhe përgjegjësia e edukatës: sepse ajo aftësi për të kuptuar, megjithëse i përgjigjet natyrës, nuk është diçka e vetvetishme.
Përkundrazi, po të trajtohet si diçka thjesht e vetvetishme,
themeli i ndjeshmërisë që e ka në fillim, do të mbytet;
ta reduktosh fetarinë në spontanitet të kulluar
është mënyra më përfundimtare
dhe më e hollë për ta përndjekur, për të vënë në dukje
aspektet e saj të lekundshme dhe të përkohshme,
të lidhura me një sentimentalizëm të rastësishëm.
Në rast se ndjeshmëria për humanitetin tonë
nuk nxitet dhe nuk rregullohet vazhdimist,
asnjë fakt, qoftë edhe më i bujshmi,
nuk do të gjejë ndonjë përgjigje.
Të gjithë, herët a vonë, e kanë provuar një ditë
atë ndjenjë që të bën të ndihesh i huaj
dhe i paqartë përpara realitetit
të cilin e kemi lënë të na zvarrisë sipas rrethanave,
pa u impenjuar për të bërë vetë ndonjë përpjekje;
papritur, sende, fjalë dhe fakte,
që më parë ishin arsye të forta,
atë ditë pushojnë së qeni të tilla;
befasisht, nuk kuptohen më.
Jezusit, pas tre vjetësh që po kryente mrekulli,
i kërkuan një ditë një mrekulli.
Kërkonin një shenjë që ta përmbyste lirinë e tyre.
Kurse për Zotin natyra njerëzore (humaniteti)
nuk është diçka për t’u shtrenguar,
por për të qenë “e thirrur” në liri.
“Fakti që Krishti nuk më “thotë asgjë”
nuk është i kundërt me atë fakti tjetër
që në vetvete dhe nga vetja u thotë gjithçka të gjithëve.
Dhe këtu nuk është fjala,
si në skencat e veçanta
për një përshtatje të thjeshtë teknike
mënyrës së të menduarit dhe dialektit konceptual
të një dege të caktuar të diturisë,
por është fjala, kryesisht,
për një puqje (corrispondenza) të tërë ekzistencës njerëzore
me formën e Krishtit.
Dhe nuk janë vetëm disa kushte paraprake të intelektit,
por janë kushte ekzistenciale
ato që duhet të përmbushen,
në mënyrë që forma që interpelon (kërkon të njohë) tërë ekzistencën,
të gjejë edhe dëgjim në këtë ekzistencë të plotë”.(H. U. Von Balthasar).

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I TËTË:

KONCEPTIMI QË JEZUSI KA PËR JETËN.

2) Lartësia si njeri.

Kush është Jezusi? Qe shtruar kjo pyetje.
Dhe ai u përgjigj. U përgjigj
duke u zbuluar të gjitha gjesteve të personëalitetit të vet.
“Të mos kisha ardhur
e të mos u kisha folur,
nuk do të kishin mëkat,
prandaj tani nuk kanë arsyetim për fajin e vet.
Kush më urren mua, urren edhe Atin tim.
Po të mos kisha bërë ndër ta vepra,
që askush nuk i bëri,
mëkat nuk do të kishin,
kurse tani panë
e megjithatë, më urryen mua dhe Atin tim.
Por kështu ndodh që të shkojë në vend fjala
e shkruar në Ligjin e tyre:
“Më urrejnë pa farë arsyeje”(Gj 15,22-25).

Por, “gjesti” më ndriçues,
pra “shenja” më kuptimplote
është konceptimi që ka një person për jetën,
ndjenja tërësore (gjithëpërfshirëse) dhe përfundimtare
që ka për njeriun.
Vetëm hyjnorja mund “ta shpëtojë” njeriun,
domethënë përmasat e vërteta dhe të qenësishme t
ë figurës dhe të fatit të njeriut
vetëm nga ai që është kuptimi i fundit i tyre
mund “të ruhen”, domethënë të njihen, të shpallen botërisht, të mbrohen.
Vetëm hyjnorja – mund ta saktësojmë këtë –
mund ta përcaktojë moralitetin e një personi.
Është në konceptin e jetës
që Krishti shpall,
është në imazhin që ai jep për lartësinë e vërtetë të njeriut,
është në shikimkin realist që ai sjell mbi ekzistencën njerëzore,
është këtu vendi në të cilin zemra,
që kërkon fatin e vet,
arrin ta përceptojë të vërtetën
brenda zërit të Krishtit që flet:
pikërisht këtu zemra “morale”
kap shenjën e Pranisë së Zotit të vet.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: VËLLIM I DYTË.
NË ZANAFILLË TË PRETENDIMIT TË KRISHTERË.

KAPITULLI I TËTË:

KONCEPTIMI QË JEZUSI KA PËR JETËN.

3) Lartësia si njeri.

a) Vlera e personit.

Faktor themelor i vështrimit të Jezus Krishtit
është ekzistenca te njeriu e një realiteti epror
ndaj çdo realiteti që i nënshtrohet kohës dhe hapësirës.
Tërë bota nuk vlen sa personi njerëzor më i vogël:
ky nuk ka asgjë të krahasueshme
me veten në rruzullim (univers),
duke filluar që nga çasti i parë i ngjizjes
e deri te hapi i fundit i pleqërisë së tij të thellë.
do njeri ka në vetveten një parim origjinal
dhe të pamposhtshëm,
themel i të drejtave të patjetërshueshme,
burim vlerash.

Vlera nuk mund të ngatërrohet
(siç jemi të tunduar kurdoherë
të bëjmë të shtyrë nga mendësia në qarkullim)
me reagimet që jemi të nxitur të bëjmë.
Në këtë mënyrë vlera e personit
priret të reduktohet brenda çaqeve mbizotëruese
të mendësisë së mirëfilltë të mjedisit ku jeton.

Përkundrazi, personi gëzon
një vlerë dhe një drejtë në vetvete
që askush nuk mund t’ia japë ose t’ia heqë.
Vlera përfshin në vetvete
motivin, qëllimin e një veprimi,
“diçka për të cilën ia vlen mundimi të veprosh”,
ose të ekzistosh.
Prandaj, për të qenë burim vlerash,
do të thotë për personin
që të ketë në vetveten qëllimin e veprintarisë së vet.

Nga të gjita këto, Jezusi tregon në ekzistencën e vet
një pasion për njeriun në veçanti,
një frymëzim për lumturinë e individit
që na bën ta quajmë vlerën e personit
si diçka të pamatshme.
Problem5 i ekzistencës së botës
është lumturia e njeriut të veçantë
(si individ i veçantë).
“Sepse, çfarë do të ketë njeriu
po të fitojë mbarë botën,
dhe pastaj do të humbë shpirtin e vet?
Ose, çfarë do të mund të japë njeriu
në këmbim të shpirtit të vet?”.

Asnjë energji dhe asnjë dashuri e dhemshur
atërore ose amnore
nuk e kanë prekur thellë zemrën e njeriut
më shumë se kjo fjalë e Krishtit
të pasionuar për jetën e njeriut.

Sidoqoftë, dëgjimi i këtyre pyetjeve të fundit
të bëra nga Jezusi,
përfaqëson dëgjesën e parë ndaj natyrës sonë.
Po të jemi të shurdhër përpara atyre pyetjeve,
pengohemi që të kuptojmë përvojat njerëzore
më kuptimplote.
Nuk do të mund ta duam veten
dhe do të jemi të paaftë
t’ia duam të mirën kujdo tjetër.
Sepse, motivi i fundit që të shtyn
t’ia duash të mirën vetes dhe tjetrit
është misteri i un-it:
çdo arsye tjetër ka një vlerë hyrëse përpara këtij.

Torrkerry

[torrkerry]

KAPITULLI I TËTË:

KONCEPTIMI QË JEZUSI KA PËR JETËN.

2)Lartësia si njeri.

b) Vatësia që në zanafillë.

Kemi thënë se vlera e poersonit të përkufizuar
në këtë mënyrë është një afirmim që i përgjigjet thellësisht natyrës sonë.
Por, le të pyesim mbi se mbeshtetet?
Nëse nuk është e qartë se mbi çka mbështetet një vlerë, do të thotë se e shpërnjohim, pa e kuptuar as ne vetë.

Gjëja e qartë e fundit e jetës, fill pas faktit se ekzistojmë,
është se para se të kemi jetën, nuk e kishim.
Prandaj jemi të varur.
Pra si motivohet pohimi i pasionuar
dhe pa asnjë lëshim që na vjen nga Jezusi
për vlerën absolute të njeriut të veçantë (singolo),
nëse ky më parë nuk ekzistonte,
nëse lind nga bota ashtu si shkuma nga kreshta e valës së detit
dhe në botë shërbëhet, përderisa si dukuri është një rrjedhojë e së kaluarës,
është efekt, produkt të dhënash biologjike të mëparshme
dhe i paracaktuar për t’u tretur?
Si është e mundur që e drejta dhe vlera e personit
nuk qëndojnë vetëm në pjesëmarrjen për rredhjen e realkitetit,
aq sa vlen gishti, sepse është pjesë e trupit dhe jashtë tij nuk vlen asgjë?
Krishti nxjerr në pah te njeriu një realitet
që nuk rrjedh prej aty ku njeriu e ka prejardhjen si dukuri,
realitet që është në marrëdhënje të drejtpërdrejtë (eksklusive) me Zotin.

Kjo është marrëdhënie e mistershme vetjake
që i përket edhe qenies më të vogël njerëzore:
““Ruajuni se përbuzni ndonjë prej këtyre të vegjëlve,
sepse po ju them: engjëjt e tyre në qiell shohin vazhdimisht
fytyrën e Atit tim qiellor” (Mt,18,20).
Është përmbajtja e kësaj marrëdhënieje ajo që përfaqëson
“thesarin e fshehur në arë;
një burë e gjen dhe e fsheh përsëri,
pastaj largohet, tërë gëzim shet çdo gjë që kishte dhe e blen atë arë;
ose “margqaritarin me vlerë të madhe” për hir të të cilit dikush
“shet të gjitha pqasuritë e veta dhe e blen”,
Është kjo marrëdhënie subjekti i pamposhtshëm
i një njohjeje të padeduktueshme (indeducibile):
“Ati më dorëzoi mua gjithçka
dhe askush s’mund ta njohë Birin përveç Atit,
dhe askush s’mund ta njoh Atin, përveç Birit
e përveç atij kujt Biri do që t’ia zbulojë” (Mt 11,27).
Ose gjetiu: “
I lumi ti, o Simon, biri i Jonës, sepse këtë nuk ta zbuloi mishi e gjaku,
por Ati im që është në qiell!
Edhe unë po të them:
Ti je Pjetër‑Shkëmb dhe mbi këtë shkëmb
unë do ta ndërtoj Kishën time
dhe dyert e ferrit s’do të ngadhënjejnë kundër saj!” (Mt, 16,17).
Dashuria, shprehja më e lartë e vetëndërgjegjies (autocoscienza)
dhe e vetëzotërimit të njeriut,
domethënë e lirisë,
është gjithashtu shprehja adekuate e një marrëdhënie të tillë:
“Mësues, cili është më i madhi urdhërim i Ligjit?”
Jezusi u përgjigj:
“Duaje Zotin, Hyjin tënd, me gjithë zemrën tënde,
me gjithë shpirtin tënd e me gjithë mendjen tënde!
Ky është më i madhi dhe i pari urdhërim.
I dyti është i barabartë me të:
‘Duaje të afërmin tënd porsi vetveten!” (Mt. 22,36-39).

(Do të ketë një vazhdim).

Torrkerry

[torrkerry]

KAPITULLI I TËTË:

KONCEPTIMI QË JEZUSI KA PËR JETËN.

2)Lartësia si njeri.

b) Vartësia që në zanafillë. (vazhdim).

Kështu kuptimi i jetës njerëzore,
fati absolutisht unik dhe vetjak që luhet në të,
varet nga një dashuri e tillë absolutisht unike dhe vetjake,
siç na ndriçon Jezusi rreth kriterit suprem në gjyqin e fundit (Mt, 25,31-36).
Ajo marrëdhënie e pamposhtshme (irriducibile)
ka një vlerë të paarritshme
dhe nuk mund të goditet nga asnjë lloj ndikimi.
(Lumturitë në Ungjillin janë një himn
që i thuret një lirie të tillë
dhe një dinjiteti të tillë (Mt, 5,3vv),
por ky himn gjen përforcimin e vet
dhe shpjegimin e vet magjepsës
në atë lëshim total të vetes te Zoti,
që Krishti ua kërkon me ëmbëlsi
dhe forcë të pakrahasueshme dishepujve të vet,
dhe kur dërgon në mision apostujt u thotë:
“ Mos i druani ata që vrasin trupin
e nuk mund ta vrasin shpirtin.
Kini frikë më tepër nga Ai,
që mund t’jua humbë në ferr shpirtin edhe trupin.

A nuk shiten dy trumcakë për një aspër?
E, megjithatë, asnjë prej tyre nuk bie në tokë pa lejen e Atit tuaj.
E ju? Madje edhe të gjitha fijet e flokëve të kresë suaj janë të numëruara!
Pra, mos druani! Ju vleni më tepër se shumë trumcakë!
Kushdo, pra, pranon para njerëzve se është imi,
edhe unë do të pranoj para Atit tim që është në qiell,
se jam i tij.
E atij që më bie mohit para njerëzve,
edhe unë do t’i bie mohit para Atit tim qiellor” (Mt, 10,28-33).

Një marrëdhënie e tille, unike, përderisa njihet dhe jetohet, ështe FETARI.

Tani Jezusi, në jetën e vetë tokësore,
është si i përqendruar tek ky problem,
sepse, pa një përkufizim të tij
dhe pa e përballuar,
njeriu si individ i veçantë
nuk ka asnjë mundësi që të shpëtohet,
domethënë “të ruajë” vetveten:
do të jetë skllav i reagimeve
që vërshojnë mbi të,
duke e bërë të dhunshëm
ndaj vetes dhe ndaj të tjerëve.
Kjo do të thotë se pa atë marrëdhënie,
njeriu i vëçantë nuk ka mundësi
të ketë një fytyrë të vetën,
të pashkatërrueshme, me zgjatje të përjetshme;
domethënë nuk ka mundësi të jetë person,
pra të përfaqësojë
një rol krejtësisht të dallueshëm
në rrugën e botës, që të jetë protagonist në planin tërësor.

Është zbulimi i personit
që me Jezusin hyn në botë:
dhe është pasioni për të
që e bën Jezusin lajmëtar të pasionuar
të vartësisë unike dhe tërësore, të njeriut të veçantë nga Ati:
“Ati ynë, që je në qiell...”.
Ti që më lind të tërin nga thellësia e fundit e tërë krijimit,
sikundër vërente Gratry në komentin e Ungjillit të Mateut.

Torrkerry