Iniciacioni i Krishtere

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 10:
SI NGRIHEN PYETJET E FUNDIT: ITINERAR E NDJENJËS FETARE.


4) Uni i varur.
Në këtë pikë, kur zgjohet në qenien e vet nga prania, nga tërheqja e fortë dhe nga mahnitja, dhe bëhet mirënjohës, i gëzuar, sepse kjo prani mund të jetë bamirëse dhe e provanishme, njeriu merr vetëdijë për vetëm si uni-i dhe e rimerr mahnitjen e identitetit të tij.

Në këtë çast, unë po të jem i vëmendshëm, domethënë po të jem i pjekur, nuk mund ta mohoj se gjëja e qartë (evidenca) më e madhe dhe më e thellë që perceptoj është se unë nuk bëhem nga vetja, nuk po bëhem nga vetja ime.
Nuk ia jap vetes të qenët, nuk ia jap vetes atë realitet që jam, jam “i dhënë”.
Është çasti i pjekurisë gjatë zbulimit të vetes sime si i varur nga diçka tjetër.

Sa më shumë që zbres brenda vetes, po të zbres deri në fund, nga e kam burimin? Jo nga vetja: nga tjetër!
Është perceptimni i vetes si një shkulm uji që del nga një burim.
Nga diçka tjetër që është më shumë se unë dhe nga e cila bëhem.
Sikur një shkulm burimi të mund të mendonte, do të perceptonte në fundin e freskisë së vet një zanafillë që nuk e di çfarë është, është tjetrër-(gjë) nga vetja.

Është fjala për një kapje me anë të intuitës, që në +do kohë të historisë, mendja njerëzore më e hollë e ka arritur për këtë prani të mistershme.

Unë jam “ti-që-më-bën”.
Vetëm se ky “ti” është absolutisht pa një fytyrë; po përdor fjalën “ti”, sepse është më pak e papërshtatshmja në përvojën time si njeri, për të treguar atë prani të panjohur që është në mënyrë të pakrahasueshme më shumë se përvoja ime si njeri.
Çfarë fjalë tjetër do të mund të përdorja?

Kur unë e ndal shikimin te vetja dhe e kuptoj se nuk po bëhem nga vetja ime, atëherë unë, unë me tërë drithërimën e ndërgjegjshme e plot dashuri që më nxit kjo fjalë.
Sendit që më bën, burimit nga i cili e kam përjardhjen në këtë çast, nuk mund të veprojë ndryshe veçse t’i drejtohem me fjalën “ti”.
Prandaj “Ti-që-më-bën-“ është ajo që tradita fetare quan Zot, është ajo që është më shumë se unë, është ajo që është më shumë se vetja ime, është ajo, falë së cilës, unë jam.

Prandaj Bibla thotë për Zotin “tam pater nemo”, askush tjetër nuk është aq atë, sepse ati që ne njohim nga përvoja është ai që jep shtysën e parë, fillimin e një jete, e cila, që në grimcën e parë të çastit që ka nisur të qenët e vet, shkëputet dhe vete për llogari të vet.

Isha atëherë prift fare i ri.
Një grua vinte të rrëfehej rregullisht.
Për një farë kohe nuk e kisha parë më dhe kur u kthye më tha: “Më ka lindur një vajzë e dytë”; dhe pa i thënë unë asgjë, shtoi : “Ta dije ti ç’përshtipje më ka bërë! Sapo e kuptova që ishte e shkëputur, nuk mendova fare a ishte mashkull a fëmër, a ishte mirë a keq me shëndet: mendimi i parë që më erdhi që ky: “Ja, po fillon të largohet!”.

Kurse Zoti, Atë në çdo çast, po më ngjiz tani. Askush nuk është aq atë, lindës.

Ndërgjegjia (vetëdija) e vetvetes deri në fund, percepton në fund të vetes një Tjetër.
Lutja është kjo: ndërgjegjja e vetvetes deri në fund që ndeshet me një Tjetër.
Kështu lutja është i vetmi gjest njerëzor në të cilin lartësia e njeriut realizohet tërësisht.

Uni, njeriu është ai nivel i natyrës në të cilin ajo arrin të kuptojë se nuk bëhet nga vetja.
Kështu që i tërë kozmosi është si një periferi e madhe e trupit tim, pa ndërprerje vazhdimësie.
Mund të thuhet edhe kështu: njeriu është ai nivel i natyrës në të cilin naryra bëhet përvojë e kontingjencës së vet (e rastësisë, mundësisë) së vet.
Njeriu e sheh nga përvoja se është “kontingjent”: ekzistues, falë diçkaje që është tjetër, sepse nuk është i bërë nga vetja.
Qëndroj me këmbë, sepse mbështetëm pas një tjetri. Jam, sepse jam i bërë.
Asdhtu siç ndodh me zërin tim, jehonë e disa dridhjeve (vibracione); po ta frenoj vibracionin, zëri nuk është më.
Si rrembi i ujit që rrjedh i tëri nga burimi.
Ahshtu lulja që varet plotësisht nga ushqimi që i jep rrënja (nga vrulli i rrënjës).

Atëherë nuk them: “Unë jam” në mënyrë të vetëdijshme, në përputhje me tërësinë e lartësisë sime si njeri, veçse duke e identifikuar me “Unë jam bërë”.
Pikërisht nga sa kemi thënë më parë varet ekuilibri i fundit i jetës.
Meqenëse e vërteta natyrore e njeriut, sikundër e kemi parë, është “kreatyrësia” e tij (të qenët e njeriut si krijesë, si i krijuar, që e nderon Krijuesin e vet), njeriu është një qenie që është sepse është vazhdimisht i zotëruar (posseduto).
Atëherë ai merr frymë plotësisht, e ndien vetën në vendin e duhur dhe të gëzuar, kur e pranon se është i zotëruar (posseduto), e ka një zot.

Ndërgjegjja e vërtetë që njeriu ka për vetveten përfaqësohet mirë nga fëmija në krahet e babait e të nënës, kështu që mund të hyjë në çdo situatë të jetës me një qetësi të thellë, me një mundësi për të qenë i gëzuar.
Nuk ka sistem kurues që mund të pretendojë ta bëjë këtë, veçse duke e gjymtyar njeriun.
Shpeshherë, për të mbyllur disa plagë, gjymtohet njeriu në aspektin e tij njerëzor (në humanitetin e tij).

Prandaj të gjitha lëvizjet e njerëzve, për sa priren drejt paqes dhe gëzimit, janë për kërkimin e Zotit, të Asaj gjëje që është themeli, vlera që plotëson deri në fund jetën e tyre.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 10:
SI NGRIHEN PYETJET E FUNDIT: ITINERAR E NDJENJËS FETARE.


5) Ligji në zemër.

Por, në këtë pikë, kemi një kuptim të fundit plot gjallëri pikërisht në brendësi të këtij “uni” të hetuar si “i bërë nga”, si “i mbështetur te”, si “kontingjent me ose ndaj”.

Tani bëhet fjalë për faktin se tek uni zien përbrenda diçka si një zë që më thotë “mirë”, që më thotë “keq”.
Kjo ndërgjegje e unit mbart me vete përceptimin e së mirës dhe së keqes.

Është ajo se Bibla dhe shën Pali e përcaktonin si “ligji i shkruar në zemrat tona”.
Burimi i të qenit tonë na shtie brenda nesh drithërimën e së mirës dhe na tregon brejtjen e ndërgjegjes nga e keqja.
Është një zë brenda nesh.
Të pushton dëshira të recitosh:

“Është një zë në jetën time
që e hetoj në atë pikë kur ai vdes;
zë i lodhur, zë i përhumbur,
me drithërimën e rrahjeve të zemrës.

Zë i një vrapi ngulçues,
që pushton kraharorin e shkretë,
për të thënë tërë ato gjëra,
por gojën e ka të zënë me dhe”.

Zëri i Pascolit, që është zëri i nënës, në realitet është një përshkrim i mënyrës si e trajtojmë ne këtë Zë që vjen nga uni: e mbytim me dheun e hutimit tonë, të shkujdesjes sonë dhe të shqetësimeve tona.

Përvoja e unit sjell me vete ndërgjegjjen (vetëdijen) e së mirës dhe të së keqes, ndërgjegjjen e diçkaje së cilës nuk mund t’i mohosh nderin e miratimit ose të akuzës.
Sido që të zbatohet kjo kategori e së mirës, sepse është e mirë dhe e së keqes, sepse është e keqe, është diçka që nuk shkulet dot.
Sepse i përgjigjet një fati të fundit, i përgjigjet lidhjes së pandarë me fatin e njeriut.
Është diçka që më imponohet, më detyron për ta gjykuar dhe për ta njohur si të mirë ose si të keqe.
Janë shinat me të cilat Ajo gjë që na krijon, përcjell te vetja tërë ekzistencën tonë.
Shinat e një së mirë, të një gjëje të drejtë, me të cilën lidhet vetë kuptimi i jetës, i ekzistencës vetjake, i reales; që është mirë dhe e drejtë sepse është ashtu, sepse nuk është në mëshirën e asgjëje tjetër, është e pafundme në vlerën e vet.
Që një nënë e do fëmijën e vet, është punë e mirë, sepse është punë e mirë; që dikush sakrifikon vetveten për të ndihmuar një njeri të huaj është punë e mirë, sepse është mirë.

Thoshte shën Pali në Letrën drejtuar Romakëve: “Kur paganët, që nuk e kanë Ligjin, për hir të natyrës veprojnë sipas Ligjit, ata, megjithëse nuk e kanë Ligjin, janë ligj për veten e tyre; ata dëshmojnë se kur ligji e kërkon një gjë, është i shkruar në zemrat e tyre, sikundër vërtetohet nga dëshmimi i ndërgjegjes së tyre dhe nga vetë arsyetimet e tyre, që tani, herë i akuzojnë, herë i mbrojnë” (Rm 2, 14-15).

Edhe një pagan, poeti i madh Sofokliu, në tragjedinë Antogonea bënte fjalë për “Caqet e shenjta të ligjeve të pashkruara dhe që nuk mund të ndryshojnë”.

Torrkerry
c

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 10:
SI NGRIHEN PYETJET E FUNDIT: ITINERAR E NDJENJËS FETARE.

PËRFUNDIM.

Formula e itinerarit që na shpie tek kuptimi i fundit i realitetit, cila është?
Të jetosh realen.

Përvoja e asaj situate, e atij ngërthimi të fshehtë, e asaj pranie të mistershme brenda syrit që hapet fort përmbi sendet, për të shikuar brenda tërheqjes që zgjojnë sendet, brenda bukurisë, për të depërtuar në hutimin plot mirënjohje, plot ngushëllimi e shpresë, sepse këto gjëra lëvizin në mënyrë të atillë që të më shërbëjnë, të jenë të dobishme për mua: dhe këto gjëra kanë brenda edhe mua, mua, tek i cili ajo e fshehtë, ajo e largët, bëhet e afërme, sepse është këtu, duke më bërë mua, dhe më flet për të mirën dhe për të keqen – kjo përvojë si do të mund të jetë e gjallë, kjo përvojë e ndërlikuar e megjithatë e thjeshtë, nga e cila përbëhet zemra e njeriut, që është zemra e njeriut e prandaj zemra e natyrës, zemra e kozmosit?Si do të mund të jetë ajo e fuqishme?
Në ndeshjen me reale.
I vetmi kusht, e vetmja mundësi për të qenë gjithmonë fetare, është ta jetosh gjithmonë reale në mënyrë intensive.
Formula e itinerarit për të arritur te realiteti është ta jetosh realen pa përjashtime, domethënë pa mohuar dhe pa harruar asgjë.
Sepse nuk do të ishte diçka njerëzore, domethënë e arsyeshme, ta shikosh përvojën si diçka të kufizuar e në sipërfaqe, në kulmin e valës së vet, pa zbritur në thellësinë e lëvizjes së saj.

Pozitivizmi që mbisundon mendësinë e njeriut modern, përjashton nxitjen për të kërkuar kuptimin që na vjen nga marrëdhënia që në zanafillë me sendet.
Kjo na fton për të kërkuar diçka thelbësore, domethënë pikërisht një kuptim; na bën që ta parandiejmë këtë prani.
Pozitivizmi përjashton ftesën për të zbuluar kuptimin që na del pikërisht nga ndeshja që në fillim dhe e menjëhershme me sendet.
Kërkon ta urdhërojë njeriun që të ndalet tek ajo gjë që duket.
Dhe kjo është diçka mbytëse.

Sa më shumë që e jeton dikush nivelin e ndërgjegjjes, që kemi përshkruar më lart, në marrëdhënien e vet me sendet, aq më tepër e jeton në mënyrë intensive ndeshjen e vet me realitetin dhe aq më shumë fillon të njohë diçka nga misteri.

Po e përsërisim: ajo që bllokon përmasën (dimendioinin) fetare autentike, faktin fetar autentik, është një mungesë serioziteti ndaj reales dhe në këtë rast paragjykimi është shembulli më i mprehtë.
Është shenjë e mendjeve të ndritura dhe i njerëzve plot gjallëri, ankthi i kërkimit, nëpërmjet impenjimit me realitetin e ekzistenës së tyre.

Ja, atëherë , dhe përfundimi: bota, ky realitet me të cilin ndeshemi, është sikur gjatë ndeshjes çliron një fjalë, një ftesë, bën që të ndihet një kuptim.
Bota është si një fjalë, një logos që shpie, thërret diku gjerkë, përtej vetes, më lart.
Në greqishte “lart” thuhet ana’.
Kjo është vlera e analogjisë: struktura e ndeshjes së njeriut me realitetin zgjon te njeriu një zë që të tërheq te një kuptim që është më tutje, më lart, ana’.

Analogji. Kjo fjalë sintetizon strukturën dinamike të ndeshjes që njeriu ka me realitetin.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 11:
PËRVOJË E SHENJËS.

Le ta kuptojmë tani mënyrën demonstrative që është pjesë e pandarë e fenomenologjisë për të cilës sapo folëm.
Kjo mënyrë, përmes së cilës më prek (më godet) realiteti, demonstron ekzistencën e diçkaje tjetër.
Por, në ç’mënyrë?

1. Provokim.
Mbi të gjitha është e qartë se mahnitja, për të cilën kemi folur, përbën një përvojë provokimi.

Duke hapur sytë para realitetit, më del përpara diçka që realizon një provokim hapjeje.
Mënyra me të cilën realja më paraqitet mua është një nxitje për diçka tjetër.
Shikimi mbi realitetin nuk nxjerr tek unë një rezultat si mbi një film fotografik; nuk lë “mbresë” të figurës së vet e kaq.
Më lë mbresë dhe më lëviz.
Realja më nxit, thashë për të kërkuar diçka tjetër, përtej asaj që duket drejpërdrejt.
Realiteti e rrëmben ndërgjegjen tonë në mënyrë të atillë saqë kjo para-ndien dhe percepton diçka tjetër.
Përballë detit, tokës dhe qiellit dhe të gjitha sendeve që lëvizin në të, unë nuk qëndroj i patundur, gjallërohem, vihem në lëvizje, mallëngjehem nga ato që shoh, dhe kjo vënie në lëvizje është për mua një kërkim i diçkaje tjetër.

Këtë reagim mund ta shpreh me anë të një pyetjes: çfarë është kjo (që më del përpara)?
Përse kjo?
Brenda pyetjeve të tilla ka si një të panjohur të çuditshme: bota, realja më nxitin për tjetër gjë, përndryshe dikush nuk do të pyeste përse, nuk do të kërkonte të dinte si e tek.
Nuk jam një regjistrim i thjeshtë i asaj me të cilën takohet shikimi i ndërgjegjjes time; jam tërësisht i turbulluar nga kjo marrëdhënie me realem, dhe diçka më shtyn përtej përshtypjes së drejtpërdrejtë (të menjëhershme).

Një transkriptim poetik i kësaj tendosjeje, i këtij tensioni që vepron realiteti mbi njeriun, gjendet në analogjinë e pritjes plot drithmë, temë e një poezie të bukur të Clemente Rebora-s:

“Nga figura e tendosur
Ruaj çstin
Me padurimin e pritjes –
Dhe nuk pres askënd:
Në hijen e ndezur
Hetoj zilen,
Që e pakapshme shpërdan
Një pjalm tingulli –
Dhe nuk pres askënd:
Në mes katër mureve
Të mahnitura nga hapësira
Më tepër së një shkretëtirë
Nuk pres askënd:
Por duhet të vijë,
Do të vijë, po të qëndroj
Për të shpërthyer pa u parë,
Do të vijë papritur
Kur më pak e pres:
Do të vijë gati si falje
E asaj që të bën të vdesësh,
Do të vijë për të më bërë të sigurt
Për thesarin e vet dhe timin,
Do të vijë si lehtësim
I vuajtjeve të mia dhe të veta,
Do të vijë, ndoshta tashmë po vjen
Pëshpëritja e tij”.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 11:
PËRVOJË E SHENJËS.

2.Shenja.

Një gjë që shihet dhe preket, dhe kur e shoh dhe e prek më vë në lëvizje kah diçka tjetër, si quhet?
Shenjë!
Kështu shenja është një përvojë reale që më shpie te diçka tjetër.
Shenja është një realitet, kuptimi i së cilës është një realitet tjetër, një realitet i eksperimentueshëm që e merr kuptimin e vet dukë shpënë të një tjetër realitet.
Dhe kjo është metoda më të cilën natyra na thërret te diçka tjetër nga vetja: metoda e shenjës.

Ajo është edhe metoda normale e marrëdhënieve në mes nesh si njerëz, sepse mënyrat me të cilat unë kërkoj të të them të vërtetën timë dhe dashgurinë time janë disa shenja.
Sikur një marsian, i ardhur për vizitë në tokë, të shihte një nënë duke i dhënë një të puthur të birit, do të pyeste: “Ç’është vallë ky gjest?”, duke mbetur i prekur nga realiteti i atij gjesti dhe domethënia e tij.

Realiteti do ta nxiste për diçka tjetër.
Është dukuria e shenjës.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 11:
PËRVOJË E SHENJËS.

3. Mohim irracional.

Përballë kësaj dukurie a nuk do të ishte diçka racionale, domethënë a nuk do të ishte në përputhje me natyrën e njeriut, të mohohej ekzistenca e diçkaje tjetër.
Përballë një shenjë rrugore, në një udhëkryq, të pretendosh ta kufizosh kuptimin e sendit brenda ekzistencës së shtyllës dhe të shigjetës mbi tabelë, duke mohuar ekzistencën e diçkaje tjetër së cilës ato i referohen, nuk do të ishte racionale.
Shikimi i asaj dikurie nuk do të përputhej me energjinë me të cilën njeriu ndeshet me atë shtyllë dhe atë shigjetë.
Nuk do të ishte e përshtatshmë nga ana njerëzore të marrësh pjesë në atë dukuri, duke e kufizuar tërë përvojën te një aspekt i drejtpërdrejtë i asaj dukurie.

Sikur unë, duke hyrë në dhomën tënde, të shihja një gotë me një tufë të bukur vjollcash të sapoçelura dhe të thosha: “Sa të bukura, kush t’i ka dhënë?” dhe ti të mos më përgjigjeshe, dhe unë të ngulja këmbë: “Kush ta ka vënë aty atë tufëz?, e atëherë ti të më thoshë: “Është aty sepse është aty”; derisa ti të vazhdoje të mbaje këtë qëndrim, unë do të isha i paqënaqur, derisa ti më në fund: “Ma ka sjellë nëna”; “Ah!”, do të thosha unë më në fund, i qetësuar.
Ç’është e vërteta, nuk do të ishte një qëndrim njerëzor ndaj dukurisë së pranisë së asaj tufe me lule, po të mos e pranoja ftesën për t’i dhënë një shpjegim përmbajtjes së asaj dukurie.
Dhe ftesa është një provokim për të bërë pyetjen: “ Qysh vallë?”.
Prania e vazos me lule është shenjë e diçkaje tjetër.

Po ju propozoj edhe një krahasim tjetër.
Ta zëmë se ti dhe unë jemi duke shkuar në malësi, ecim pak të turbulluar, sepse dielli është i fortë. Në një farë pike dëgjohet një thirrje: “Ndihmë!” dhe unë idhem në drejtim nga më duket se vjen zëri, kurse ti qëndron në vend i patundur dhe më thua: “Çka po bën?”.
“Nuk dëgjove se dikush thirri: “Ndihmë!”.
“Jo, jo, ç’punë ke ti aty?”
“Po kërkojnë ndihmë!”.
“Jo, jo: ke dëgjuar vetëm disa dridhje të ajrit që ka dhënë jehonën: ndi-hmë; ti dëgjove disa tinguj, nuk mund të nxjerrësh si përfundim se dikush po thërret “ndihmë!”.

Kjo nuk do të jetë një mënyrë njerëzore për ta perceptuar atë dukuri.
Nuk do të ishte racionale ta shikoje përvojën e asaj thirrjeje vetëm në atë aspekt siç perceptohet drejtëpërdrejt.

Në mënyrë analoge, nuk do të ishte punë njerëzore ta përballosh realitetin e botës duke e ndaluar aftësinë njerëzore për t’u thelluar në kërkim të diçkaje tjetër. Pasi, përderisa jemi njerëz, nxitemi nga prania e sendeve.
Sikundër e kemi thënë, ky do të ishte qëndrimi pozitivist: bllokimi i plotë i njerëzores.

Ato kërkesa të fundit, për të cilat kemi folur, nuk janë asgjë tjetër veçse përcaktimi i përpjekjes së pashteruar për të kërkuar një përgjigje për t’ua dhënë pyetjeve: përse? Si?
Nuk ndalemi asnjëherë.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 11:
PËRVOJË E SHENJËS.

4. Tipar kërkues i jetës.
Dua ta zgjeroj këtë cekje të fundit.
Dokumentimi ekzperimental i faktit që natyra e ndeshjes së njeriut me realen zhvillon këtë parandjenjë ose kërkim të diçkaje tjetër, jepët nga tipari kërkues i jetës, nga karakteri kërkues i përvojës ekzistenciale.

Dua të them se vetë “pëlhura” e jetës është një thurje kërkesash, thurje që mund të përfshihet në dy kategori themelore, por si njëra, ashtu edhe tjetra, me korolar kaq të privilegjuar, saqë mund të renditen në listë si kategori origjinale më vete.

a) Kategoria e parë është kërkesa e së vërtetës: domethënë, thjesht kërkesa e kuptimit të sendeve, e ekzistencës.
Po të kishit para syve një mekanizëm që nuk e keni parë kurrë, analizojeni sa të doni, deri në detajin më të hollësishëm të të gjithë përbërësve të tij më të vogel; më në fund nuk mund të thoni se e njihni atë makinë, në rast se pas tërë atij shqyrtimi nuk keni arritur dot të kuptoni se përse shërben.
Sepse e vërteta e makinës është kuptimi i saj, dokethënë pikërisht përgjigjja asaj pyetjes: “Cili është funksioni i saj?”
Kjo pyetje kërkon lidhjen ndërmjet tërë atyre ingranazheve me tërësinë e mekanizmit, domethënë qëllimin e saj, pjesën që ka makina në tërësinë e reales.
Në këtë vështrim, njeriu sa më shumë që e ndien në detale seriozisht përbërjen e sendeve, aq më tepër e mundon pyetja se cili është kuptimi i asaj përbërjeje.

Kërkesa e së vërtetës ngërthen atëherë gjithmonë dallimin e së vërtetës së fundit, sepse nuk mund të përcaktohet me vërtetësi një e vërtetë e pjesshme, veçse në marrëdhënie (në raport) me të fundit.
Nuk mund të njihet asnjë gjë, veçse në një marrëdhënie të shpejtë, sa të duash të pashtjelluar (implicite), ndërmjet asaj dhe tërësisë.
Pa hetuar perspektivën e fundit, punët bëhen të përbindshme.

Kërkesa për të vërtetën ngërthen, mban dhe tejkalon edhe kureshtjen e vazhdueshme me të cilën njeriu zbret në mënyrë më të hollësishme në strukturën e realës.
Asgjë nuk të qetëson asgjë.
“Quid enim fortius desiderat anima quam veritatem?”, thoshte Shën Augustini, “Çfarë tjetër dëshiron njeriu më me forcë sesa të vërtetën?”.
E vërteta: kuptimi real i çdo gjëje qëndron në lidhjen e saj të perceptuar me tërësinë, me fundin, me të fundit.
Kjo është dëshira e zjarrtë supreme e atij niveli të natyrës në të cilin natyra bëhet “uni”.
Një herë Sokrati, ndërsa jepte mësim në Agora-në e Athinës, në kulmin e dialektikës së vet, duke parë fytyrat e dishepujve të tendosura drejt tij në mënyrë dramatike, papritur ndalon arsyetimin e vet, pezullon ligjërim dhe thotë: “O miqtë e mi, a nuk është vallë e vërtetë se kur flasim për të vërtetën harrojmë edhe gratë?”.

Tipari njerëzor i një shoqërie, qytetërimi i saj, përcaktohet nga ndihma që jep edukata e saj për ta mbajtur të çelur këtë hapje të pangopshme, duke kapërcyer të gjitha rehatitë dhe interesat që do të dëshironin ta mbyllnin në mënyrë të parakoshme.

Mund të përfytyrojmë se pas njëqind, një mijë vjetesh, pas një miliard shekujsh njeriu mund të arrijë të thotë: “I dimë të gjitha”?.
Do të merrte fund fare.
Nuk do t’i mbetej tjetër veçse të vriste veten.
Do të merrrte fund si njeri: është e pamundur ta konceptosh një gjë të tillë.
Sa më shumë që njeriu thellohet brenda reales, ndeshja me të cilën e ka vënë në lëvizje dhe e ka provokuar në mënyrë të pakthyeshme, aq më shumë kujtohet se çdo gjë që arrin të njohë është, siç e kemi cituar nga Francesco Severi,, “në funksion të diçkaje absolute, që i kundërvihet si një pritë elastike...kapërcimit të saj me mjete njohëse”.

Torrkerry


.

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 11:
PËRVOJË E SHENJËS.

4. Tipar kërkues i jetës.
b) Kategoria e dytë që i përket së parës si natyrë, është kërkesa për drejtësi.

Shumë vite më parë në gazetat angleze u zhvillua një debat i rëndë në lidhje me një njeri, i cili, pasi qe dënuar me vdekje dhe ekzekutuar, më vonë u pranua se kishte qenë i pafajshëm.
Ai i gjori thërriste pa pushim në burg se nuk kishte qenë ai fajtori!
Duke lexuar këtë tragjedi e vija veten në vendin e atij njeriu që vente i pafajshëm para trekëmbëshit.
Kush do t’i japë drejtësinë atij?
Vallë ne, duke e njohur si të pafajshëm?
Nuk është përgjigje që i jepet atij, është një përgjigje vetes sonë, është një qetësim për veten tonë.
Po i kthejmë drejtësinë kujtimit të tij, domethënë po i kthejmë drejtësinë kureshtjes sonë historike, jo atij fatkeqi.
Po atij kush do t’ia kthejë?
Po të mos i kthehet atij, nuk ka drejtësi: përgjigjja është realizimi i një kërkese për drejtësi që është ai.

Kërkesa është një pyetje që njetësohet (identifikohet) me njeriun, me personin.
Pa perspektivën e një diçkaje që qëndron përtej, drejtësia është e pamundur.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 11:
PËRVOJË E SHENJËS.

4. Tipar kërkues i jetës.
c) Kategoria e tretë është ajo e lumturisë, domethënë e plotësimit të vetvetes: me fjalë të ngjashme (analoge), e kënaqësisë tërësore (satis factus = i bërë tërësisht), pasqyrimi psikologjik i plotësimit, ose i përvojës (“i bërë tërësisht, plotesisht”), pasqyrimi ontologjik i realizimit të vetvetes.

Kush do të mund t’i përgjigjet vallë kësaj kërkese?
Në një libër mbi françeskanizmit të atë Gemelli-t më kujtohet se të gjithë kapitujt shkronjën e parë e kishin me një vizatim.
Ishte një kapitull që fillonte me fjalën “Quando = Kur” dhe bishti i Q –së ishte një zog i vockël dhe brenda rrumbullakut të Q-së ishte një profil malesh me diellin duke lindur dhe siluetën e shën Françeskut të Asizit me kokën e përmbysur prapa, krahët e shtrirë përpara: një emblemë e ndjeshmërisë së sojit në ndeshjen me pamjen më magjepsëse të natyrës.
Dhe, pranë këmbëve të Françeskut, po ajo Q niste një frazë tjetër të shkruar brenda saj: “Quid animo satis?”, “Çka i mjafton shpirtit?”.
Nuk do të ishte një shikim racional dhe njerëzor i përvojës së kësaj kërkese, veçse duke lexuar tek ajo referimin te diçka Tjetër.

Torrkerry

[torrkerry]

SHKOLLA E KOMUNITETIT: KAPITULLI 11:
PËRVOJË E SHENJËS.

4. Tipar kërkues i jetës.
ç) E katërta është kategoria e dashurisë.

Në një pjesë të Romeo dhe Xhuljetës të Shakespear-it shprehet në mënyrë sintetike hapja analogjike e dinamizmit të dashurisë te njeriu: “Tregomë një dashnore që është shumë e bukur; çfarë është tjetër bukuria e saj, përveçse një këshillë që unë të lexoj aty emrin e asaj që është më e bukur se ajo bukuri?”.
Tërheqja e një bukurie ndjek një trajektore paradoksale: sa më e bukur të jetë, aq më shumë të shpie te diçka tjetër.
Arti (të mendojmë muzikën) sa më i madh të jetë, aq më shumë e hap, nuk e përfundon, por e shton shumë dëshirën, është shenjë e diçikaje tjetër.
“Dashuron ai që thotë: ti nuk mund të vdesësh”: edhe intuita dashunore e Gabriel Marcel-it të shpie te diçka tjetër.

Karakteri kërkues i ekzistencës njerëzore cek diçka përtej vetes si kuptim, si qëllim.

Kërkesat njerëzore përbëjnë referim, afirmim të pashtjelluar të një përgjigje të fundit që qëndron përtej mundësisë për t’u provuar me anë të eksperimentit.

Po të eliminohej hipotesa e diçkaje “të përtejme” ato kërkesa do të përfundonin të mbytura në mënyrë të panatyrshme.

Torrkerry