"Për momentin ndarje e butë e Kosovës"
Ministri për Kosovën në qeverinë serbe, Slobodan Samarxhiq i ka dërguar OKB-së një propozim për një marrëveshje të re midis UNMIK-ut dhe qeverisë serbe që rikonfirmon vlefshmërinë e rezolutës 1244 të OKB-së për Kosovën.
Sipas shumë analistëve, qeveria serbe i ka kërkuar zyrtarisht OKB ndarje të Kosovës.
Qeveria serbe kërkon të marrë kontrollin në zonat ku ka shumicë serbe në Kosovë në fusha si policia, gjykatat dhe doganat.
Ky propozim serb vjen pas trazirave në pjesën veriore të Mitrovicës të nxitur nga serbët që u përpoqën të pushtonin ndërtesën e gjykatës rajonale atje.
Analisti Gabriel Partosh thotë për BBC-në se trazirat në Mitrovicë provuan vështirësitë që do të kenë autoritetet në Kosovë për ta zgjidhur çështjen e rajoneve me shumicë serbe, por ai thotë se nuk pret që në një të ardhme të afërt të ketë ndonjë ndarje de fakto të pjesës veriore të Kosovës.
Ilir Nishku bisedoi me analistin Partosh dhe fillimisht i kërkoi t'i jepte mendimin e tij lidhur me rendësinë e trazirave të fundit në Mitrovicë.
BBC: Cila është rëndësia e trazirave më të fundit në Mitrovicë?
Partosh: Mendoj se rëndësia është e dyfishtë: njëra provon faktin që Mitrovica do të ishte problemi më i vështirë për t'u zgjidhur, pika e vërtetë e nxehtë për trazira të mundshme, dhe e dyta, jo vetëm që ajo e provoi këtë gjë, por deri tani forcat e sigurisë, KFOR-i dhe policia e OKB-së, dhe ajo që shpejt do të bëhet policia e BE-së, nuk kanë mundur të reagojnë me efikasitetet, dhe kur e kanë bërë këtë, p.sh për të nxjerrë serbët nga ndërtesa e gjykatës, kjo në vetvetë çoi në rifillimin e konfliktit. Kjo thjesht tregon vështirësinë e madhe, dhe kompleksitetin e madh në përballimin e situatës.
BBC: Kur trazirat filluan në Mitrovicë pati spekulime se ky ishte fillimi i fundit, pra fillimi i ndarjes së rajoneve ku serbët janë shumicë në veri ...
Partosh: Si të them, ndarja filloi menjëherë pas përfundimit të luftës në fund të vitit 1999, kur serbët përzunë shqiptarët nga pjesa më e madhe e Mitrovicës së veriut, dhe sigurisht që pas luftës ata nuk i lejuan shqiptarët të kthehen në veri. Pra, kjo lloj ndarjeje jo zyrtare, por megjithatë reale, në terren nëse jo në librat e ligjeve, filloi gati nëntë vjet më parë. Ky proces ka vazhduar, është konsoliduar, dhe atij i është dhënë një lloj nxitje shtesë nga shpallja e pavarësisë, që serbët e përdorën si justifikim për përforcimin e kontrollit të tyre mbi institucionet në Mitrovicën e veriut, dhe në pjesën veriore të vetë Kosovës.
Nuk mendoj se kjo mund të çojë në ndarje zyrtarisht, të paktën jo në të ardhmen e afërt. Serbët e kanë thënë pak a shumë se nuk e duan këtë gjë, për arsye të ndryshme: ligjërisht ata nuk duan të pranojnë se Kosova nuk është pjesë e Serbisë, pra në një farë kuptimi ata nuk mund të shkëpusin një pjesë të Serbisë, nëse ata e shohin Kosovën si pjesë e Serbisë. Ky është aspekti ligjor. Problem tjetër do të ishte se kjo gjë do të përkeqësonte gjërat për serbët që janë jashtë këtij rajoni. Pra, për të gjitha këto arssye nuk ka mundësi që ata të kërkojnë ndarjen zyrtare. Por mendoj se duke fuqizuar bazën për këtë, ata mbajnë si kartë të mundshme në të ardhmen, nëse ata më në fund e pranojnë pavarësinë e Kosovës, që ta bëjnë këtë si pjesë e një marrëveshjeje, e një pakete, sipas të cilës Serbia të marrë veriun e Kosovës.
BBC: Mendoni ju se kjo ideja e ndarjes mund të bëhet realitet dikur në të ardhmen?
Partosh: Ashtu siç po shkojnë gjerat, mendoj se po. Sigurisht që gjërat mund të ndryshojnë, kushtet mund të ndryshojnë. Vendet kryesore ndërkombëtare, BE-ja, SHBA-ja, sigurisht, do të thonë që kjo nuk është e pranueshme. Dhe sigursht, për arsye të ndryshme Rusia nuk do të dëshironte ta promovonte këtë gjë shumë. Por ajo që mendoj unë se është e mundur, është ndoshta një mënyrë pak më e ndryshme - kur të vijë koha që Serbia dhe Kosova t'i afrohen anëtarësimit në BE, dhe të gjithë presin që kjo të ndodhë dikur. Ka shumë lloj-lloj organizimesh, gjerat nuk janë bardhë e zi, diplomatët do të shpikin skema të ndryshme. P.sh. në Bosnjë, Republika Serbe mund të ketë marrëdhënie të posaçme me Serbinë. Ka gjithashtu mundësira që Serbisë t'i jepet një farë shkalle kontrolli të dyfishtë për Kosovën e veriut, se si e quani ju këtë është çështje tjetër, sepse do të dëshironit t'i kënaqnit të dyja palët.
Por mendoj, se, nëse nuk fut trupat dhe përdor dhunën, forcën, për t'i dhënë fund kontrollit serb, nuk do të kishte rrugë tjetër për të manovruar. Dhe mendoj se për momentin asnjë nuk dëshiron ta bëjë këtë gjë, siç nuk e bëri gjatë nëntë viteve të fundit, sepse kjo është një gjë e rrezikshme.
Pra, mendoj se ka një mundësi, jo në të ardhmen e afërt. Në të ardhmen e afërt do të shohim një ndarje të butë, jo ndarje formale, megjithatë në terren do të ngrihet një kuadër për këtë. Në një afat më të gjatë mund të ketë alternativa të ndryshme, mënyra të ndryshme se si mund t'u shitet të dyja palëve, veçanërisht nëse futen në BE në të njëjtën kohë, siç mendoj se do të ndodhë, dhe pastaj e gjithë çështja e kufijve, lëvizja e njerëzve midis kufijve, do të bëhet diçka e parëndësishme. Madje edhe kombësia, e shtetësia - ndoshta nuk do të zhduken - por do të bashkohen më shumë brenda një kuadri të BE-së.
BBC
Përgjigju Duke Cituar
Postuar më parë nga gjilan55
Krijoni Kontakt