Projektbuxheti dhe rritja e prodhimit kombetar

[ganoid]

Projektbuxheti dhe rritja e prodhimit kombetar
Interviste me profesorin e financave ne Fakultetin Ekonomik te Universitetit te Tiranes, Sherif Bundo

Profesori i financave ne Fakultetin Ekonomik te Universitetit te Tiranes, Sherif Bundo, ne nje interviste per ATSH-ne, shpreh vleresimet dhe sugjerimet e tij per permiresimin e projektbuxhetit te shtetit per vitin 2003. "Buxheti i shtetit eshte padyshim dokumenti me i rendesishem i konkretizimit dhe ekzekutimit te politikave ne fushen ekonomike e sociale te nje qeverie, te maxhorances ne pergjithesi", tha dje Sherif Bundo.

Si e vleresoni projektbuxhetin e shtetit per vitin 2003?

Buxheti-projekt i paraqitur ne Kuvend synon te formalizoje politikat ekonomike e sociale ne kushtet e mundesive dhe kushteve reale qe ka ekonomia e vendit dhe niveli profesional i administrates publike. Ky buxhet i shpreh njekohesisht te dy elementet ne ekuiliber me njeri-tjetrin. Kjo administrate nuk mund te ndertonte nje buxhet tjeter. Vleresoj faktin qe hartuesit e buxhetit, ne te dy elementet e tij perberes, te ardhura dhe

shpenzime, jane realiste. Me mire parashikime dhe objektiva modeste e realiste se sa objektiva te fryra, euforiste, por te paarritshme. Kjo do te ishte dy here e gabuar. Vleresoj gjithashtu tendencen dhe hapin e pare te hedhur drejt decentralizimit dhe forcimit konkret te qeverisjes vendore. Nuk ka qeverisje vendore pa kompetenca dhe pa financa.

Cilat jane pikat me te dobeta te tij dhe c'mendoni se duhet permiresuar?

Se pari, mendoj se buxheti mund te kishte me teper force publike, ne kuptimin qe te kishte me shume ndjeshmeri ne politikat apo investimet publike. Investimet e vitit 2003 nuk mund dhe nuk duhet te jene me te vogla se ato te parashikuara per vitin 2002. Se, dyti ngarkesa fiskale per vitin 2003 parashikohet te kete nje rritje te ndjeshme. Rritje per buxhetin dhe financat familjare, pasi rritet taksa mbi pasurite individuale, mbi banesat, rriten tatimet dhe taksat mbi biznesin e vogel, rriten tatimet e akcizes, rriten taksat per hoteleri turizmin, etj. Nderkohe, reduktimet per shkak te sistemimeve ne tarifat doganore jane me te lehta ne favor te subjekteve ekonomike. Se

treti, kam bindjen se nuk jane harmonizuar si duhet zgjerimi i autonomise vendore, e shoqeruar kjo edhe me rritje te fondeve dhe taksave ne dispozicion, me rritje te nivelit te menaxhimit te qeverisjes vendore, aftesive administrative e profesionale te tyre. Buxheti eshte pune shume e madhe, e per te bere verejtje eshte shume thjesht.

Po per paketen fiskale, c'mund te komentoni?

Ajo qe mund te thuhet qe ne fillim, mendoj prej kujtdo qe njeh financat dhe buxhetin, eshte e lidhur me faktin se paketa fiskale e ketij viti, nuk eshte nje pakete e thjeshte ligjesh shtese apo amendamente te ligjeve te vecanta. Ne kete pakete ka te pakten tre ligje te plota organike: ligji per akcizat, ligji per sistemin e taksave e tarifave vendore dhe ligji per tatimin mbi biznesin vendor. Ndihet nje ngushtim i rrethit ndaj biznesit. Kjo eshte e domosdoshme. Por jemi ne kohen kur ekonomia dhe sipermarrja vendase ndodhet njekohesisht para marreveshjeve te OBT-se, marreveshjeve te tregtise se

liberalizuar rajonale dhe ligjeve te reja. Buxhetit i duhen me teper te ardhura, qe te rrite impaktin e shtetit ne shoqeri e ne ekonomi, nderkohe prodhimi vendas duket sikur po ballfaqohet me situata te reja, me te veshtira. Ky vend ka nevoje te rrite prodhimin kombetar, pa te cilin zor se do te hapim deren e integrimit ne Evrope.

ATSH

[ganoid]

do desha opinionin juaj mbi kete teme.
eshte nje teme aktuale dhe qe eshte akoma ne zhvillim.

pres mendimin tuaj!

[ganoid]

Gjithë ligjet e reja fiskale që propozoi Qeveria dhe amendamentet që u bënë

Çfarë u ndryshua në Paketë
Akcizat me tarifë fikse, jo me përqindje


--------------------------------------------------------------------------------

Aurora Sulçe

TIRANE

Akciza do të mblidhet në tarifë fikse. Ky është ndryshimi më i madh që parashikonte paketa e re fiskale, e cila mori miratimin e Parlamentit, pas debatesh të shumta mes përfaqësuesve të biznesit, qeverisë dhe kampeve politike.

Kjo do të thotë se, duke filluar nga viti i ardhshëm, prodhuesit vendas dhe importuesit e një malli të akcizeshëm do të paguajnë të njëjtën vlerë fikse për tregtimin e tij. Pasi, ashtu siç ishte edhe propozuar nga qeveria në projektligj, përllogaritja e akcizës do të bëhet sipas një sistemi të ri, i cili parashikon përcaktimin e një tarife të pandrysheshme për çdo mall të fortë. Ndërkohë, sipas ligjit ekzistues, akciza është vjelur nëpërmjet sistemit me përqindje, i cili bënte diferencime mes dy llojeve të mallrave, në bazë të cilësisë së tyre. Sipas specialistëve, një mënyrë e tillë e arkëtimit të akcizës linte shtigje për abuzime. Lufta kundër evazionit fiskal, i cili ka arritur përmasa shqetësuese, ka qenë edhe arsyeja kryesore e kalimit të këtij detyrimi nga sistemi me përqindje, në atë me tarifë fikse. Pasi kështu doganierët do të shmangin veprimet me faturat, me anë të së cilave spekulohej. Me paketën fiskale morën aprovimin e deputetëve edhe ndryshime të tjera, të cilat kanë të bëjnë me uljen e tarifës doganore për lëndët e para të importit (mesatarisht 8 për qind), si dhe me rritjen e taksës së doganës për birrën e importuar, nga 15 për qind, në 50 për qind. Këto përfaqësonin edhe masat mbrojtëse për prodhimin vendas, në kushtet e barazimit të akcizës. Vitin e ardhshëm do të rriten gjithashtu kompetencat e pushtetit lokal. Kjo pasi do të jenë bashkitë dhe komunat, të cilat do të arkëtojnë taksat vendore për biznesin e vogël. Ndërkohë për këtë të fundit është rritur barra fiskale, pasi, duke filluar nga 2003-shi, subjektet në fjalë do të shlyejnë edhe tatimin mbi xhiron. Paketa fiskale u shoqërua edhe me shtimin e taksave të reja: dy taksave të ambientit dhe me taksën e tokës. Ndryshime u bënë edhe lidhur me tatimin mbi banesat, i cili u përgjysmua, krahasuar me propozimin e bërë nga Qeveria.


NDRYSHIMET NE PAKETEN FISKALE

Akciza - Propozimi - Miratimi
-cigaret 20 lekë/paketë 20 lekë/paketë
-birra 30 lekë/litër 30 lekë/litër
-vera 50 lekë/litër 20 lekë/litër
-nafta 20 për qind 50 për qind mbi çmim

a. Ulje e tarifës doganore për importin e lëndëve të para
b. Rritje e tarifës doganore për birrën e importit
c. Shtimi i dy taksave të ambientit dhe taksa e tokës
d. Mbledhja e taksave vendore për biznesin e vogël nga pushteti lokal

[ganoid]

Buxheti


- Te reduktohen shpenzimet me 200 milione leke

- Te hartohet nje strategji per borxhin, do ule ndikimin ne buxhet

- Te ulen investimet, se s'mund te sigurohen te ardhurat e fiskut

- Te llogariten detyrimet e debitoreve te KESH-it, 100 mil USD Komisioni i punesimit dhe sigurimeve:

- Te mos ulet fondi prej 300 milione leke per ndihmat sociale

- Te mos ulet fondi i punesimit ne projektbuxhetin 2003

Komisioni i rendit dhe SHISH-it:

- Te mbulohet efekti i takses se solidaritetit prej 500 milione l

- Te jepet fondi i kerkuar nga SHISH-i me shume prej 500 milione l

Komisioni i mediave:

- Te parashikohet rritje per pagat e punonjesve te ATSH-se

- Te jepet fondi prej 89 milione leke i kerkuar nga KKRT-ja

Komisioni i kultures dhe sporteve:

- Te jepet fondi i mohuar prej 50 % per Akademine e Arteve ne 2003

- Te shtohet fondi per veprat e artit te cilat po prishen

Komisioni i te drejtave te njeriut:

- Te caktohet nje fond per te perndjekurit politike

- Te caktohet nje fond per ish-pronaret

Komisioni i energjetikes dhe industrise:

- Ne projektbuxhet ka vend vetem per blerje energjie e jo investime

- Te jepen fonde per ristrukturimin e veprave industriale

Komisioni i shendetesise dhe mjedisit:

- Te rritet tre here masa e fondeve per shendetesine

- Projektbuxheti 2003, tre here me pak se sektoret evropiane etj.

Ndarja e investimeve sipas zonave te vendit:

Zona veriore: Shkoder, Lezhe, Diber, Kukes etj 3.474 miliarde

Zona qendrore: Tirana, Elbasani, Durresi etj 2.933 miliarde

Zona jugore: Fieri, Korca, Gjirokastra etj 3.322 miliarde

[ganoid]

Me shume verejtje, sesa mbeshtetje! Kjo ishte pritja qe deputetet rezervuan dje per projektbuxhetin 2003. Megjithese i trembedhjeti i tranzicionit, i gjashti per qeverite socialiste dhe i treti per ate Nano, u konsiderua serish si monoton dhe pa dinamizem. Shume pak prej 1200 amendamenteve qe shoqerojne projektbuxhetin 2003, sollen per deputetet gjera te reja te cilat mund te sigurojne ndryshimet e pritshme. Karakteristike gjate seances parlamentare per diskutimin e projektbuxhetit 2003 ishte fakti se kete rradhe nuk ishin vetem deputetet e opozites qe shpallen oponence ndaj tij. Edhe shume prej deputeteve te mazhorances treguan rezervat e tyre. Kjo u be sidomos ne lidhje me ankesat qe ata publikuan per treguesin e investimeve ne zonat e tyre.

P-rse u kritikua dje projektbuxheti 2003?

- Problemi i pronave dhe i te perndjekurve politike: Opozita ka kundershtuar edhe dje faktin qe ne projektbuxhet nuk gjenden zerat e kthimit te pronave dhe atij te demshperblimeve per te perndjekurit politike. Por nje gje e tille nga ana e ministrit Islami eshte justifikuar si nje mase qe nuk i perket ende dikasterit te tij, pa u kthyer me pare ne mase ligjore nga qeveria. - Kalimi i 5 taksave kombetare ne lokale: Ketu futen taksa e tokes bujqesore, ajo e mjedisit etj. Sipas te dhenave, ato do te rrisin nga 24% ne 56 % rolin e taksave vendore ne pushtetin lokal. Nga deputetet e opozites eshte kundershtuar si nje hap i gabuar. Kete fakt, ministri Islami e ka argumentuar duke thene se ato do te menaxhohen me mire nga ata qe e mbledhin taksen.

- Indiferentizmi ndaj problemit te borxhit: Rritja dhe shlyerja e borxhit, ka shqetesuar mjaft deputete. Sipas tyre, me projektbuxhetin 2003, ai mbetet pothuaj ne te njejtat nivele. "Te hartohet nje strategji per borxhin e Shqiperise, ne menyre qe te ulen efektet e tij ne ekonomine shqiptare" tha kryetari i komisionit te ekonomise, Ylli Bufi. Nga ana tjeter, perfaqesuesi i qeverise "e ka qetesuar" duke u shpjeguar se ato do te arrijne ne nivelin 6.6% te GDP-se, nga 7.4% qe ka qene sivjet. Ndersa ai me financim te brendshem, do te ulet nga 3.2% ne 2.9%.

- Ka deklaruar te ardhura te pritshme: Projektbuxheti 2003 mbahet mbi te ardhura hipotetike, qeveria vetem sa ka parashikuar nje shifer te ardhurash. Kjo eshte bere duke premtuar ulje te evazionit fiskal. Por kjo nuk i ka bindur deputetet, madje as ata te mazhorances, pasi edhe me shifrat e sivjetshme, Islami duket se i ka zhgenjyer. "Nuk duhet te deklarohen te ardhurat e pritshme, por ato qe mendohen se do te merren ne te vertete ne menyre qe te hartohet nje projektbuxhet sa me real", shtoi Bufi lidhur me kete fakt. Islami, u vetembrojt duke thene se per kete vit te ardhurat fiskale eshte e vertete qe paten nje renie prej 6 %, por ne 2003 ato do te plotesohen patjeter.

- Rritja e shpenzimeve: Deputetet jane ankuar serish per problemin e shpenzimeve operative te administrates shteterore. Sipas tyre, ato jane teper te fryra. "Per cdo vit ato rriten nga 2-3 here", u shpreh deputeti Bode. Sipas Islamit, per administraten publike do te shpenzohet 7 % e buxhetit te shtetit.

- Subvencioni i energjetikes vetem ne blerje: Sipas deputeteve, qeveria e ka subvencionuar sektorin e energjetikes vetem sa per te blere energji nga jashte. Por nuk ka parashikuar projekte per rrjetet dhe sistemet e saj.

Po cfare u perkrah ne projektbuxhet?

- Akti i decentralizimit: Dhenia e se drejtes pushtetit lokal per mbledhjen e disa taksave vendore u perkrah si nje nga risite e projektbuxhetit 2003. Nga te gjithe eshte vleresuar si nje akt novator per financat shqiptare.

- Fondet per invalidet, paraplegjiket, deshmoret: Ky fakt u vleresua, por u pasua me kerkesen per te nxitur edhe fondet ne lidhje me te papunet dhe te pastrehet.

- Rritja e pagave: Deputetet kane mbeshtetur rritjen e re te pagave te ndermarre nga ana e qeverise Nano per vitin 2003. Vetem se ata nuk kane qene dakord me faktin qe ajo te aplikohet pas muajit korrik dhe jo qe ne fillim te tij. Ne kete menyre, fondi i pagave pergjysmohet pasi perdoret vetem gjate pjeses se dyte te vitit.

- Rritja e investimeve ne shendetesi dhe arsim: Deputetet kane pershendetur aktin e rritjes se mases se investimeve sidomos per sektoret prioritare te qeverise si shendetesia dhe arsimi. Por edhe ne kete rast, sipas tyre ka vend per me shume investime

[ganoid]

Ish-ministrja Ermelinda Meksi ka kritikuar dje projektbuxhetin e vitit 2003 lidhur me investimet në sektorin e ekonomisë. Pasi renditi dukuritë pozitive të dokumentit ekonomik, Meksi tha: “Nëse do të ishte negociuar më mirë me FMN-në apo organizma të tjerë ndërkombëtarë, taksa e vlerës së shtuar mund të kishte zbritur nën 20 %, që është sot. Me adoptimin e strategjisë së zhvillimit ekonomik-social, nga ana e qeverisë shqiptare dhe me ndihmën e filozofisë së Bankës Botërore, po zëvendësohet gabimisht Programi Trevjeçar i Investimeve Publike që përgatitej prej shumë vjetësh nga specialistët e ekonomisë dhe sot ka një devijim të shpenzimeve në sektorët "soft" të ekonomisë në dallim nga më parë, kur prania në infrastrukturën kryesisht rrugore ishte e ndjeshme”. Sipas saj, në këtë buxhet ka shumë shpenzime në sektorët e infrastrukturës sociale, arsim, shëndetësi dhe politika sociale, të cilat investojnë mbi njeriun që do të sjellë dhe zhvillimin.Por, tha ajo, nga ana tjetër, duhet bërë kujdes për përdorimin e tyre me efektivitet, pasi ka rrezik që investimi në këta sektorë, po nuk u monitorua me kujdes, të shpërdorohet e të mos duket. Ajo theksoi rëndësinë e investimeve në infrastrukturë, sidomos në sektorin energjetik që, megjithëse është konsideruar prioritet në buxhetin e vitit 2003, për zërin investime është në fund. Ish-ministrja Meksi ka sqaruar se FMN-ja këmbëngul në uljen e barrës fiskale për të konsoliduar administratën tatimore dhe, sipas saj, “rruga më e mirë për uljen e barrës fiskale është ulja e TVSH-së, që zë dhe peshën më të madhe në të ardhurat dhe, rrjedhimisht, duke qenë e lartë, ka edhe tendencë të lartë për evazion fiskal”. “Kështu do të mbahej e mobilizuar dhe administrata fiskale në drejtim të objektivave të realizueshëm dhe në një klimë jo presioni mbi biznesin, për të rritur të ardhurat duke rritur masën e tatimpaguesve. Kam bindjen që, me FMN-në duhet negociuar me argumente, sepse, kur ato përdoren, edhe rezultatet vijnë”,- tha Meksi. “Kur FMN-ja shqetësohet për mosmbledhjen e të ardhurave,- theksoi ajo,- i duhet shpjeguar se kjo vjen jo vetëm per dobësinë e administratës fiskale, por dhe se taksat janë të larta (TVSH) dhe, në këtë rast, kundërveprimi i fshehjes është më i fortë nga biznesi, i cili bashkëpunon në mënyrë korruptive më kollaj me administratën fiskale”.

[ganoid]

Refleksione te reformes ekonomike post buxhetit 2003
Keto jane disa mendime te ish Prof. Ermelinda Meksit, per projekt-buxhetin e vitit 2003. Ne kete buxhet, shpenzimet jane me te larta ne sektoret e infrastruktures sociale-arsim, shendetesi dhe politika sociale te cilat investojne mbi njeriun qe do te sjelle dhe zhvillimin, thote ish zyrtarja e larte. Kjo eshte arsyeja qe ne te njejten kohe ajo porosit per perdorimin me efektivitet te buxhetit ne keto zera, pasi ka rrezik qe investimi ne keta sektore po nuk u monitorua me kujdes te shperdorohet e te mos duket

Nga Ermelinda Meksi

Buxheti eshte dokumenti me i rendesishem me te cilin qeveria realizon politikat ekonomike dhe sociale te parashikuara ne programin e saj. Prandaj dhe aprovimi i tij ne parlament ne cdo vend demokratik eshte momenti me i rendesishem per te ballafaquar alternativat qe dallojne forcat politike lidhur me kete dokument.

Projekt buxheti i vitit 2003 mbeshtet ne Strategjine Kombetare te Zhvillimit Ekonomik dhe Social si dhe ne projekt buxhetin afatmesem 2003-2005, ne funksion te harmonizimit te perparesive te zhvillimit me kryerjen e reformave per realizimin e procesit te stabilizim asociimit me BE te decentralizimit etj.

Ky buxhet ka si qellim te konsolidoje qendrueshmerine fiskale dhe stabilitetin makroekonomik nepermjet vazhdimit te rritjes ekonomike, kontrollit mbi inflacionin dhe uljes se vazhdueshme te deficitit.

Buxheti i vitit 2003 mbeshtetet :1-ne nje analize realiste te arritjeve dhe faktoreve qe percaktuan situaten ekonomike te vitit 2002 te buxhetit, 2- ne rritjen e kujdesshme te te ardhurave duke thelluar reformat ne administrimin e te ardhurave tatimore dhe doganore, si zvogelimin e evazionit fiskal dhe luftes ndaj kontrabandes dhe korrupsionit, 3-si dhe reflekton efektet e paketes se re fiskale qe do te zbatohet gjate vitit 2003.

Treguesit kryesore fiskale te buxhetit te vitit 2003 ne mije leke

Ne kete buxhet vleresohet si baze e llogaritjeve per treguesit e vitit 2003 i pritshmi i vitit 2002 nga prania e nje varg faktoresh objektive gjate vitit si:

* Mungesa e energjise elektrike si rrjedhoje e rritjes se paparashikuar te importit te saj nga thatesira e vitit 2001.

* Demet qe shkaktoi emergjenca dhe rreshjet e shumta te shtatorit 2002.

* Rritja e kostos se borxhit te brendshem nga rritja e interesave nga Banka e Shqiperise si rezultat i terheqjes masive te depozitave nga Banka e Kursimeve qe pati impakt deri ne fund te simestrit te pare te vitit 2002.

* Zvogelimi i shpenzimeve per shkak te mosrealizimit te te ardhurave nga mosprivatizimi i Albtelekomit..

Faktoret e siperpermendur ndikuan ne realizimin e treguesve te parashikuar te buxhetit te vitit 2002. Ndikim ne mosrealizimin e investimeve ka qene dhe ndryshimi i dy qeverive brenda nje viti te cilat kane rishikuar shpenzimet sipas prioriteteve te programeve te qeverive respektive duke krijuar humbje kohe ne dem te realizimeve perkatese.

Megjithate rritja ekonomike gjate vitit 2002 vleresohet 4-5%,,kryesisht nga rritja ne dege te tilla si ndertimi dhe transporti per rreth 11%,sherbimet 6.5%, bujqesia dhe industria rreth 3%. Inflacioni per vitin 2002synohet ne nivelin 4%.

Dukurite positive te buxhetit te vitit 2003

Ky buxhet ruan parametrat e pergjithshem te perspektives makroekonomike qe synon ruajtjen e stabilitetit makroekonomik te vendit ne kufijte e rritjes prej 6%. ne nje deficit buxhetor ne renie ne nivelin 6.2% te GDP nga 7.4% qe ne 2002,dhe ne nje norme inflacioni te programuar ne kufijte 2-4%. Rritja do te vazhdoje me perparesi ne sektoret qe u permenden dhe per vitin 2002. Disa tipare te buxhetit te vitit 2003 jane :

* Ruhen ritme relativisht te larta te te ardhurave buxhetore dhe te atyre tatimore thuajse sa PBA2002-2004. Ato rriten respektivisht kundrejt te pritshmit 2002 ne nivelin14.6% dhe 15,2%. Te ardhurat nga tatimet dhe doganat rriten 14%.

* Realizohet procesi i decentralizimit ne fushen e te ardhurave duke u rritur dukshem ne krahasim me parashikimet e meparshme dhe nivelet e tyre. Ato rriten nga 12.5 ne 14.5 miliard leke duke rritur nga 24% ne 56% te ardhurat e realizuara nga pushteti vendor. Kjoeshte dukuria kryesore qe duhet te shoqerohet me rritjen e pergjegjesine e pushtetit lokal.

* Shpenzimet gjithsej pesojne nje rritje me te vogel se sa ai i parashikuar ne PBA2002-2004, ato rriten 10.5% kundrejt te pritshmit 2002.

* Kjo dukuri eshte kushtezuar nga ulja e deficitit buxhetor, i cili ulet dukshem nga parashikimi i pba 2002-2004 nga 59.2 miliard leke ne 47.8 miliard. Kjo do pare si dukuri pozitive, kur qeveria merr persiper pergjegjesine e menaxhimit te situates fiskale nepermjet disiplinimit te shpenzimeve cka meriton mbeshtetje.

* Kjo ka kushtezuar nga ana tjeter uljen e investimeve qe sidoqofte mbeten me te larta se realizimi i vitit 2001 dhe 2002. Ato megjithate rriten me shpejt se totali i shpenzimeve ne masen19.4% kundrejt te pritshmit, duke arritur nivelin e 48 miliard lekeve.

* Shpenzimet operative pesojne ulje ne raport me PBA dhe akoma me shume pas propozimit ne parlament.

* Me te ardhurat ende nuk mbulohen shpenzimet korente. Mjafton te permendim se politika fiskale e viteve te kaluara per vitin 2003 parashikon nje shpenzim prej 27miliard leke per interesat dhe 4 miliard per ripagesat e borxheve te marra ne vitet 1992-95. Ne keto kushte do vleresuar kujdesi i qeverise per mosrritjen e shpenzimeve, qe do te na kushtojne ne te ardhmen.

* Ka nje rritje ne shpenzimet per sigurime sociale rreth 6 miliard leke duke parashikuar nje rritje te pensioneve 10% per qytetin dhe 20-25% per fshatin. Nderkohe do te vazhdoje reforma ne fushen e pensioneve dhe te rritjes se numrit te kontribuesve per nje skeme sa me efektive dhe te balancuar.

Rritja e te ardhurave per vitin 2003 eshte e kenaqeshme. Te ardhurat buxhetore gjithsej rriten 14.6% ose 22.3 miliard leke. Nga analiza e faktoreve qe ndikojne ne to, ato rriten :a)rreth 6% nga rritja e GDP. b)rreth 3% nga rritja e inflacionit, c) nga optimizimi i barres fiskale nepermjet paketes se re fiskale,d) nga thellimi i reformes ne administraten tatimore dhe lehtesimi i procedurave .

Ngarkesa fiskale per vitin 2003 (raporti i te ardhurave tatimore gjithsej me prodhimin e brendshem brut ose GDP) eshte 17%. Megjithe insistimin ne parlament per rritje te ketij treguesi sepse mendojme se ka rezerva ne drejtim te uljes se evazionit fiskal, nga specialistet e finances morem pergjigje qe FMN-ja insiston ne uljen e barres fiskale per te konsoliduar administraten tatimore. Personalisht qysh prej nje viti kam insistuar qe rruga me e mire per uljen e barres fiskale do te jete ulja e TVSH-se qe ze dhe peshen me te madhe ne te ardhurat dhe rrjedhimisht duke qene e larte ka dhe tendence te larte per evazion fiskal. Keshtu do te mbahej e mobilizuar dhe administrata fiskale ne drejtim te objektivave te realizueshme e ne nje klime jo presioni mbi bisnesin, per te rritur te ardhurat duke rritur masen e tatimpaguesve. Kam bindjen qe me FMN duhet negociuar me argumenta sepse kur ato perdoren dhe rezultatet vijne. Kur FMN-ja shqetesohet per mosmbledhjen e te ardhurave i duhet shpjeguar se kjo vjen jo vetem per dobesine e administrates fiskale, por dhe se taksat jane te larta(TVSH) dhe ne kete rast kunderveprimi i fshehjes eshte me i forte nga bisnesi i cili bashkepunon ne menyre korruptive me lehte me administraten fiskale. Per zgjidhjen e propozuar kam rezerva sepse mendoj qe do krijoj nje fare komoditeti administrates fiskale e cila nuk nxitet te luftoje evazionin dhe po njesoj ajo do ballafaqohet me mosrealizime qe do synoj ti kapercej duke i bere presion disa bisneseve e duke favorizuar te tjera.

Rritja e shpenzimeve synon realizimin e objektivave te strategjise Kombetare te Zhvillimit Ekonomiko-Social, ku sektore prioritare konsiderohen arsi-mi , shendetesia, infrastruktura, mbrojtja sociale, bujqesia etj per te cilat jane parashikuar dhe shpenzime me te larta. Shpenzimet per fond page do mbahen ne nivelin 6.4% te GDP-se, qe do te thote rritje e fondit te pagave rreth 10% ne krahasim me 2002. Kjo do te shkoje ne rritjen nga shtatori te pagave te administrates publike ne masen mesatare prej 7% me diference per arsimin dhe shendetesine, qe kane paga me te ulta dhe me shume punonjes.

Rriten shpenzimet per subvecion per blerjen e energjise elektrike ne rreth 3,4 miliard leke qe se bashku me subvencionin per sektoret qe i kane borxh KESH-it shkon ne rreth 6 miliard leke subvencione. Ky perben nje shpenzim te konsiderueshem qe synon rritjen e performances ne KESH dhe kryerjes se investimeve nga ana e tij ne sistem cka kerkon rritjen e pergjegjesise se drejtuesve te KESH-it dhe kontrollit te qeverise mbi te. Parlamenti beri verejtje per uljen e shpenzimeve operative ne dobi te atyre kapitale (investime) me synim optimizimin dhe racionalizimin e tyre

Investimet rriten ne masen 48 miliarde leke nga rreth 40 miliarde leke te realizuara ne 2002 duke arritur 6.7% te GDP nga 6.1% qe pritet te realizohet ne 2002. Programi i investimeve te brendshme parashikon 20.5 miliard leke ose 12.7% me shume se i pritshmi, kurse investime me financime te huaja parashikohen 27.5 miliard leke ne krahasim me 22 miliard qe eshte i priteshmi.

Shpenzime te larta parashikohen ne degen e arsimit ku shpenzimet gjithsej per qeverine qendrore jane 22.5miliard leke dhe per ate lokale 2 miliard. Shpenzimet per arsimin zene 3.4% te GDP duke e vene arsimin si nje nga deget me peshe me te larte shpenzimesh kundrejt GDP. Edhe shendetesia ka rritje te shpenzimeve ato arrijne ne 18.9 miliard leke per kete sektor ose 2.6% te GDP-se. Sigurimi dhe ndihma sociale shpenzon 51.3 miliard leke ose 7.15 % te GDP-se. Shpenzime te larta ka dhe transporti dhe sherbimet publike ku vetem investimet jane perkatesisht 11.5 dhe 10.3miliard leke. Investimet ne bujqesi vazhdojne te jene te larta 4.7 miliarde leke fale ndihmes se huaj 3.3 miliard leke.

Me adoptimin e strategjise se zhvillimit ekonomike-social, nga ana e qeverise shqiptare dhe me ndihmen e filozofise se Bankes Boterore, po zevendesohet gabimisht Programi Trevjecar i Investimeve Publike qe pregatitej prej shume vjetesh nga specialistet e ekonomise dhe sot ka nje devijim te shpenzimeve ne sektoret "soft" te ekonomise ne dallim nga me pare kur qe e ndjeshme prania ne infrastrukturen kryesisht rrugore. Ne kete buxhet sic shihet shpenzimet jane me te larta ne sektoret e infrastruktures sociale-arsim, shendetesi dhe politika sociale te cilat investojne mbi njeriun qe do te sjelle dhe zhvillimin. Por, nga ana tjeter, do bere kujdes per perdorimin e tyre me efektivitet pasi ka rrezik qe investimi ne keta sektore po nuk u monitorua me kujdes te shperdorohet e te mos duket. Krahas kesaj theksojme rendesine e investimeve ne infrastrukture sidomos asaj te sektorit energjitik qe megjithese eshte konsideruar prioritet ne buxhetin e vitit 2003 per zerin investime eshte ne fund. Ketu vemendje do realizimi i performances se KESH per ti hapur rruge investimeve te huaja qe jane ne pritje per t'u realizuar ne kete sektor. Por ato kerkojne profesionalizem dhe stabilitet ne stafin e sektorit elektrik pa te cilin eshte i veshtire disbursimi i ketyre fondeve qe kane procedura dhe kushte jo te lehta.