Një pyejte ?????

[Milkway]

Deshta te pyes ndonjerin prej muslimaneve per nje gje : A kan faj ata njerez qe kan jetuar ne mes viteve 325 prej keshillit te Nikes ( aty ku jezusi eshte shpallur zot) e dej ne paraqitjen e Islamit . A jane te denuar edhe ata njerez qe pa dije kan pranuar krishterimin .

Edhe e njejta pyejtje vlen per ata njerez qe pa shkolle te pa ditur ne thellesi te medha ku nuk ka mundur te dihet per islamin per shum arsye , atje ku civilizimi nuk ka mberritur ende a jan njerez me faj a po jo ?

Ndoshta tema merr ndonje kahe tjeter por ju kisha lut te jete mbrenda qellimit te temes
kalofshi bukur

[Jack Watson]

Me fal per nderhyrjen, po pytjen nuk ka bir nene qe e kupton. Mund ta sqarosh pak me mire, se s'merret vesh se c'kerkon te thuash?

Sinqerisht e kam.

[Milkway]

Jack pyejta eshte per ndonje musliman te shkolluar ne fe .
Pyetja eshte shum e thjeshte a jan mekatar ata njerez qe nuk kan ndi per islamin ne kohe te sodit dhe jan ende ne ndonje besim tjeter . Po flas per ata njerez qe vertet nuk kan ndi per islamin .
E tjetra ke per ata njerez qe kan jetuar ne mes viteve prej kur eshte shpallur jezusi zot e dej ne paraqitjen e islamit a jan edhe ata mekatar qe me siguri ka pas edhe prej atyre qe skan pas ide rreth feve po vetem kan pranuar krishterimin e till .

Ndoshta tash jam me i kjart pershendetje per ty

[Jack Watson]

Okej okej, te presim ndonje teolog qe ta shtjelloje kete ceshtje.

Kalo mire.

p.s. Njekoheshit ne shtjellim te futen edhe te gjithe njerezit qe kane jetuar ne planet para shekullit te 6, se edhe ata nuk kane degjuar per Islamin.

[_Mersin_]

Pyetja eshte shume e bukur dhe shume e kuptueshme me lejen e Zotit do ti jap pergjigje me disa shkrime per rregullat e tekfirit(te berit qafir apo jo).Kjo per arsyen e thjeshte qe ti te dish rregullat pastaj gjykon vete ne shume ceshtje.Pra kur k parimet nuk ke pse pyet per cdo rast.Profeti a.s profet me te vertete i derguar prej Allahut ka thene per prinderit e tij se ato jane jobesimtare dhe do denohen ne zjarr.pse sepse ato i kapi periudha e mushrikeve.Sikur te mos ishte profet i vertete do te kishte fol mire per prinderit e tij.nderkohe mos harrojme se ne Kuran ka nje sure me emrin Merjeme.I themi kristianeve si ka mundesi ne Kuran ka sure me emrin Merjeme dhe Merjemja eshte quajtur banore e parajses nderkohe qe profeti a.s ka fol per prinderit e tij se do te jene te denuar ne zjarr.Si ka mundesi qe ne kuran nuk ka sure per nene e profetit, gruan e profetit ose vajzat e profetit.Kjo tregon hyjnine Kuranore sepse profetet kane folur perhere te drejten qofte edhe kunder veteve te tyre, prnderve te tyre dhe te afermeve te tyre.Per keto kemi rastin e Ibrahimit me te Jatin e tij, Nuhun me te birin, Lutin me te shoqen e keshtu me rradhe.

[_Mersin_]

Kreu 5. Rregullat e “tekfirit”(1)


Ibnu Uthejmini ka thënë:
 “Cilësimi i njeriut “kafir” ose “fasik”, merret nga libri i Allahut dhe suneti i të Dërguarit (salallahu alejhi ue selem), pra ky cilësim është prej rregullave të Sheriatit, për të cilat duhet t’i referohemi Kur’anit dhe Sunetit.
Në çështjen e tekfirit, është detyrë që të verifikojmë dhe të sigurohemi në mënyrë maksimale. Kafir bëhet vetëm ai, për kufrin e të cilit tregon Kur’ani dhe Suneti. Origjina tek muslimani, është që të thuhet për të se është musliman, derisa të vërtetohet në mënyrë të sigurtë që ka dalë nga Islami, sipas argumentit fetar.
 Nuk lejohet neglizhenca në tekfirin e muslimanit sepse kjo ka dy pasoja të mëdha:
1- Shpifja e gënjeshtrës ndaj Allahut, në gjykimin që e ka dhënë dhe ndaj të cilësuarit “kafir”.
2- Kalimi i cilësimit “kafir”, tek ai i cili etiketon me këtë cilësi vëllain e tij musliman, nëse ky i fundit nuk është i tillë.
Abdullah ibn Umeri ka transmetuar se i Dërguari (salallahu alejhi ue selem) ka thënë: “Në qoftë se një person do ta cilësojë “kafir” vëllain e tij, kjo fjalë do t’i kthehet njërit prej të dyve.” Transmeton Muslimi.
Në një transmetim tjetër ka ardhur: “... në qoftë se është siç ka thënë (shpëton nga pasoja), përndryshe i kthehet atij.”
 Është detyrë që para se të cilësohet një musliman “kafir” të vërehen dy gjëra:
E para, të vërtetohet me argument të saktë nga Kur’ani ose Suneti, që një thënie ose një vepër është nga ato të cilat e çojnë njeriun në kufër. (2)
E dyta, përputhja e këtij gjykimi me një thënës ose veprues të caktuar, d.m.th. të plotësohen kushtet e tekfirit dhe të eliminohen pengesat e tij. (3)



(1)Tekfir është cilësimi i një personi “kafir”. Ky kapitull është i përbërë nga tri pjesë: “Ndryshimi mes tekfirit të përgjithshëm dhe tekfirit të veçantë”, “Kushtet e tekfirit” dhe “Pengesat e tekfirit”.

(2)Ky parim ka të bëjë me gjykimin e veprës se a është kufër apo jo, pa marrë parasysh se çfarë gjykimi ka ai që bën veprimin, sepse gjykimi ndaj tij do të diskutohet në parimin e dytë. Prandaj, para se të gjykosh ndaj një personi ose grupi, duhet të njohësh gjykimin e veprës ose thënies së tij në Sheriat. Shumë njerëz konsiderojnë kufër gjëra të cilat sipas argumenteve të Sheriatit nuk rezultojnë të jenë kufër, dhe si rrjedhojë, i cilësojnë muslimanët padrejtësisht “kafirë”. Sikundër ka gjëra, që sipas argumenteve të Sheriatit janë kufër, por shumë njerëz nuk i konsiderojnë të tilla, dhe si rrjedhojë, shfaqet neglizhenca në çështjet e fesë, duke mos u cilësuar “kafir” ai që sipas argumenteve të Sheriatit ështe me të vërtetë i tillë. Nga ana tjetër, ka gjëra rreth të cilave dijetarët e “ehli sunetit” nuk janë pajtuar se a janë kufër apo jo. Ndikimi i mosmarrëveshjes në lidhje me këto gjëra, shfaqet edhe në gjykimin ndaj personave të caktuar.
Në lidhje me gjykimin e punëve për të cilat bën fjalë ky parim, duhet një sqarim në mënyrë të detajuar. Ndoshta këtë gjë do ta bëjmë në një botim ose libër tjetër insha-Allahu, por në këtë kapitull do të flasim vetëm rreth parimit të dytë.

(3) Kjo që është përmendur në parimin e dytë, do të jetë tema për të cilën do të flitet në këtë kapitull, pra, do të sqarohen principet e gjykimit ndaj një personi të caktuar.

[_Mersin_]

Ndryshimi mes tekfirit të përgjithshëm[1] dhe tekfirit të veçantë[2]

Ibnu Tejmija ka thënë: “Veprimi ose thënia mund të jetë kufër, kështu që cilësohet ‘kafir’ ai që e thotë atë thënie ose e bën atë veprim, duke thënë se ‘kush thotë kështu është kafir’, ose ‘kush vepron kështu është kafir’. Por lidhur me një person të caktuar që e thotë atë fjalë ose që e bën atë veprim, nuk gjykohet se është kafir, derisa t’i përcillet argumenti, të cilin kush e refuzon bëhet kafir. Sipas ‘ehli sunetit’, kjo çështje përfshin të gjitha tekstet që përmbajnë ‘vaid’.[3] ‘Ehli suneti’ nuk gjykon për asnjë person të caktuar të ‘ehli kibles’ që është prej banorëve të zjarrit, pasi ekziston mundësia që ai të mos ndëshkohet, për shkak të mosplotësimit të një kushti ose të ekzistencës së ndonjë pengese.” (“Mexhmul fetaua”, fq. 35/165)
Gjithashtu ai ka thënë: “Unë, dhe ata që ulen pranë meje e dinë mirë, jam ndër njerëzit që më së shumti e ndalojnë cilësimin e një personi të caktuar ‘kafir’, ‘fasik’ ose gjynahqar, vetëm në qoftë se është bërë e ditur se i ka arritur argumenti fetar, të cilin kush e kundërshton mund të bëhet kafir, fasik ose gjynahqar (sipas kundërshtimit). Unë pohoj dhe konfirmoj se Allahu ia ka falur këtij Umeti atë që ndodh gabimisht. Kjo përfshin gabimin në çështjet e besimit dhe në çështjet praktike. Që prej kohësh selefët kanë pasur mosmarrëveshje në shumë prej këtyre çështjeve, por asnjëri prej tyre nuk ka dëshmuar kundër tjetrit as për kufër, as për fisk (mëkat të madh) e as për gjynah”, dhe pastaj ka përmendur shembuj nga jeta e tyre.
Më pas ka thënë: “Kam sqaruar se thëniet të cilat janë transmetuar nga selefët dhe dijetarët për cilësimin në mënyrë të përgjithshme ‘kafir’, të atij që thotë kështu dhe kështu, gjithashtu janë të drejta, por duhet të bëhet dallimi ndërmjet cilësimit ‘kafir’ në përgjithësi dhe cilësimit ‘kafir’ të një personi të caktuar.”
Gjithashtu ibnu Tejmija ka thënë: “Tekfiri është prej ‘ueidit’.[4] Megjithëse thënia është përgënjeshtrim i asaj që e ka thënë i Dërguari (salallahu alejhi ue selem), i zoti i saj nuk cilësohet ‘kafir’, derisa t’i arrijë argumenti (të informohet mirë rreth asaj çështjeje me argument), sepse mund të jetë i ri në Islam, ose të jetë rritur në një zonë të largët e të veçuar nga qendrat e banuara.
Ndoshta njeriu mund të mos i ketë dëgjuar ato argumente, ose i ka dëgjuar dhe nuk i vlerëson të sakta sipas mendimit të tij, ose sepse sipas tij i ka kundërshtuar një argument tjetër më i fortë, i cili e obligon interpretimin e tyre. Ai në këto mendime është gabimtar, por ato vlejnë për ta justifikuar. Unë gjithmonë kam përmendur hadithin që e transmetojnë Buhariu dhe Muslimi, për atë personin që tha: ‘Kur unë të vdes, më digjni, më thërrmoni dhe pastaj më hidhni në det, se betohem në Allahun, në qoftë se Allahu do të ketë fuqi të më ringjallë, do të më ndëshkojë me një të tillë ndëshkim që nuk ka ndëshkuar me të asnjë tjetër përpara meje’. Vepruan me të ashtu siç i porositi. Allahu pasi e ringjalli i tha: ‘Çfarë të shtyu që ta bëje këtë?’ Tha: ‘Frika nga Ti.’ Allahu i Lartësuar e fali.
Ky burrë dyshoi në fuqinë e Allahut dhe në ringjalljen e Tij, pasi të thërrmohej dhe të hidhej në det, madje besoi se nuk do të ringjallej. Kjo është kufër tek të gjithë muslimanët unanimisht, por ai ishte i paditur dhe ishte besimtar. Ai kishte frikë se Allahu do ta ndëshkonte, por Allahu e fali. Interpretuesi i cili ka kapacitetin e duhur për të bërë ‘ixhtihad’ dhe është i interesuar për ndjekjen e të Dërguarit, ka më tepër përparësi që të falet, sesa personi që u përmend më lart.”
ffice:smarttags" />Po kështu ibnu Tejmija ka thënë: “Kur’ani, Suneti dhe ixhmai, na tregojnë se është obligim që të themi për një vepër që është kufër se është kufër. Pra thuhet për të ‘kufër’, në mënyrë të pakufizuar, ashtu siç tregojnë argumentet fetare, sepse besimi është prej ligjeve që merren vetëm prej Allahut dhe të Dërguarit të Tij (salallahu alejhi ue selem). Besimi nuk është prej gjërave, për të cilat njerëzit gjykojnë me hamendjet dhe me epshet e tyre. Nuk është detyrë që çdo person që e thotë fjalën e kufrit, të cilësohet ‘kafir’, derisa të vërtetohen në të drejtën e tij kushtet e tekfirit dhe të eliminohen pengesat e tij.”

Ibnu ebil Iz-z el Hanefi ka thënë: “Qëllimi është që të sqarojmë se bidatet janë prej këtij lloji:[5]
- Njeriu mund të jetë besimtar me zemër dhe në atë që e shfaq, por bën një interpretim në të cilin gabon, ose si rrjedhojë e “ixhtihadit”, ose si rrjedhojë e neglizhencës dhe mospërpjekjes për të qëlluar të vërtetën. Kjo bën që ai të cilësohet “gjynahqar”, por nuk lejohet të thuhet për se besimi i tij asgjësohet thjesht për shkak të kësaj gjëje, me përjashtim të rastit kur argumenti fetar tregon për asgjësimin e besimit të tij. Madje thënia që besimi i tij asgjësohet, përfshihet në llojin e mendimeve të hauarixhëve dhe muëtezilëve. E megjithatë nuk themi që nuk bën kufër. Drejtësia në lidhje me këtë temë është qëndrimi i mesëm, që mendimet (thëniet) e pavërteta, të shpikura dhe të ndaluara, të cilat përmbajnë mohim të asaj që e ka pohuar i Dërguari (salallahu alejhi ue selem), pohim të asaj që e ka mohuar i Dërguari (salallahu alejhi ue selem), urdhërim për atë që e ka ndaluar, ose ndalim për atë që ka urdhëruar, për të gjitha këto thuhet e vërteta, pohohet e konfirmohet ndaj tyre kërcënimi për ndëshkim, të cilin e tregojnë argumentet e Kur’anit dhe Sunetit. Sqarohet që ato janë kufër dhe thuhet se ai që i thotë këto thënie, ose ai që i ka këto mendime, është kafir, siç përmendet kërcënimi për ndëshkim i padrejtësisë në gjakun dhe pasurinë e njerëzve, dhe siç kanë thënë shumë dijetarë të shquar të ‘ehli sunetit’, se kush thotë që Kur’ani është i krijuar është kafir, kush thotë se Allahu nuk shikohet në ahiret është kafir dhe kush thotë që Allahu nuk i di gjërat para se të ndodhin është kafir.”
Nga ebi Jusufi transmetohet se ka thënë: “Kam dialoguar me ebu Hanifen për një periudhë të caktuar kohe, derisa u pajtua mendimi im me mendimin e tij, se kush thotë që Kur’ani është i krijuar, është ‘kafir’.”[6]
Në qoftë se do të na thuhej për një person të caktuar se “a dëshmoni që ai do të ndëshkohet ose që është kafir?”, nuk e bëjmë këtë, përveçse nëse na bëhet e ditur diçka që e bën të lejueshme një dëshmi të tillë, pasi prej padrejtësisë më të madhe, është që të dëshmosh në mënyrë të paligjshme ndaj një individi të caktuar se Allahu nuk e fal dhe nuk e mëshiron, por do ta bëjë prej banorëve të përhershëm të zjarrit, siç ndodh me kafirin pas vdekjes. Prandaj ebu Daudi në “Sunenin” e tij, në kapitullin e edukatës në nëntemën “Ndalimi i padrejtësisë dhe tiranisë”, ka përmendur hadithin e ebu Hurejres i cili ka thënë: “Kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut duke thënë: ‘Ishin dy burra nga benu israilët, të cilët kishin angazhime të kundërta. Njeri prej tyre bënte gjynahe, ndërsa tjetri ishte i zellshëm në ibadet. Sa herë që i zellshmi në adhurim e shikonte tjetrin duke bërë gjynah, i thoshte: ‘Mos bëj gjynah!’ Një ditë e gjeti duke bërë gjynah dhe i tha: ‘Lere dhe mos e bëj!’ Tjetri iu përgjigj: ‘Lere këtë punë ndërmjet meje dhe Zotit tim, mos vallë je dërguar mbikqyrës mbi mua?’ I zellshmi në adhurim i tha: ‘Për Allahun! Allahu ty nuk të fal, ose nuk të fut në xhenet.’ Allahu ua mori shpirtrat të dyve dhe u takuan së bashku tek Zoti i botëve. Allahu i Lartësuar i tha të zellshmit në adhurim: ‘A e dije ti se çfarë do të bëj Unë, apo ke pasur fuqi për të vepruar atë që është në dorën Time?’ Pastaj gjynahqarit i tha: ‘Shko dhe futu në xhenet me mëshirën Time’, kurse për tjetrin tha: ‘Çojeni në zjarr’.”
Në lidhje më këtë hadith, ebu Hurejre tha: “Betohem në atë, në dorën e të Cilit është shpirti im. Padyshim që tha një fjalë, e cila i shkatërroi dynjanë dhe ahiretin.” Hadithi është i mirë.
Gjithashtu arsyeja është se personi i caktuar mund të jetë përpjekur për të qëlluar të vërtetën por ka gabuar, kështu që i falet gabimi. Mund të mos i kenë arritur argumentet në lidhje me këtë çështje, ose mund të ketë besim (iman) të fortë dhe të mira, të cilat e bëjnë të denjë për mëshirën e Allahut, sikur që Allahu ia fali gjynahun atij që tha: “Kur unë të vdes, më digjni, pastaj më dërrmoni dhe pastaj më hidhni në det, se betohem në Allahun, në qoftë se Allahu do të ketë fuqi të më ringjallë, do të më ndëshkojë me një ndëshkim që nuk ka ndëshkuar me të asnjë.” Pra këtij personi, Allahu ia fali gjynahun për shkak të frikës së tij. Ky njeri mendonte që Allahu nuk ka fuqi ta mbledhë dhe ta rikthejë në jetë, ose dyshonte në këtë gjë.
Mosdiskutimi rreth përfundimit të personave të tillë në Ahiret, nuk na ndalon që t’i ndëshkojmë në këtë dynja për të ndaluar bidatin e tyre, dhe gjithashtu nuk na ndalon që të kërkojmë prej tyre që të pendohen. E si rrjedhojë, nëse pendohen, u pranohet pendimi, ndryshe vriten.[7]
Kur thënia është kufër, thuhet për të që është kufër dhe thënësi i saj bëhet kafir, në qoftë se plotësohen kushtet dhe evitohen pengesat. Kjo nuk mund të konstatohet përveçse tek ai që është “munafik” (hipokrit) ose “zindik”.[8]
Nuk përfytyrohet të cilësohet “kafir” askush prej “ehli kibles”,[9] i cili shfaq Islamin, përveç atij që është “munafik” ose “zindik.” Libri i Allahut e sqaron këtë gjë. Allahu i Lartësuar në Kur’an, i ka ndarë njerëzit në tri kategori:
- Kafirët prej mushrikëve (idhujtarëve) dhe ithtarëve të librit, të cilët nuk i pohojnë dy dëshmitë.
- Besimtarët nga brenda dhe jashtë (d.m.th. me zemër dhe në atë që shfaqet në aparencë).
- Ata që kanë pohuar në aparencë (në atë që shfaqet me gojë) dhe jo me zemër.
Këto tri kategori njerëzish janë përmendur në fillimin e sures “Bekare”. Çdo njeri që vërtetohet se është kafir, dhe ai pohon dy dëshmitë, nuk mund të jetë tjetër veçse “zindik”. Zindik është munafiku (hipokriti).
Këtu shfaqet gabimi i dy palëve ekstreme. Ai që e bën “kafir” në brendësi (në zemër) çdonjërin që thotë thënie të shpikur (bidat), është i detyruar, sipas rregullit të ndjekur prej tij, të bëjë “kafirë” njerëz që nuk janë në zemër munafikë. Por përkundrazi, ata në brendësi (në zemër) e duan Allahun dhe të Dërguarin e Tij (salallahu alejhi ue selem), megjithëse janë gjynahqarë, siç ka ardhur në “Sahihun” e Buhariut nga Eslem, shërbëtori i Umerit, i cili transmeton se ky i fundit ka treguar për një burrë që jetonte në kohën e Profetit (salallahu alejhi ue selem), emri i të cilit ishte Abdullah dhe e thërrisnin me pseudonimin “Himar”. Ai e bënte për të qeshur Muhamedin (salallahu alejhi ue selem) me veprat që bënte, ose me ato që i thoshte. Profeti (salallahu alejhi ue selem) e kishte dënuar me rrahje për shkak se kishte pirë alkool, por ai përsëri vazhdonte të pinte. Kështu që e sollën një ditë dhe Profeti (salallahu alejhi ue selem) urdhëroi që të rrihej (të kamzhikohej si masë ndëshkuese e pirjes së alkoolit). Një burrë nga ata që ishin të pranishëm tha: “O Allah mallkoje! Sa shpesh që po e sjellin (të pirë)!” Profeti (salallahu alejhi ue selem) tha: “Mos e mallkoni, sepse ai e do Allahun dhe Dërguarin e Tij.”[10]
Është e sigurtë që shumë grupe dhe prijës në dije dhe devocion fetar, e duan Allahun dhe të Dërguarin e Tij (salallahu alejhi ue selem), dhe besojnë në Allahun e të Dërguarin, megjithëse kanë pasur disa mendime të xhehmive, murxhiëve, kaderive, shiave ose havarixhëve. për sa u përket prijësve në dije dhe devocion fetar, ata nuk e kanë përqafuar atë bidat tërësisht, por një pjesë të tij. Kjo është arsyeja që ndjekësit e këtyre bidateve, shtiren si përqafues të ideve të një pjese të selefëve të njohur.
Nga të metat e bidatçinjve, është se ata e cilësojnë njeri-tjetrin ‘kafir’, ndërsa nga të mirat e dijetarëve është se ata i vënë në dukje gabimet e të tjerëve dhe nuk i cilësojnë ‘kafirë’ (ata që nuk janë të tillë).”[11]
Disa njerëz, duke lexuar këto fakte mund të mendojnë që “ehli suneti” nuk e cilëson asnjëherë “kafir” një person të caktuar. Ky mendim, është i ngjashëm me atë të atyre që mendojnë se “ehli suneti” toleron dhe neglizhon në çështjen e tekfirit. Ai që i studion thëniet e selefëve në lidhje me këtë temë, do të shohë se ata ishin shumë të kujdesshëm dhe të rezervuar në cilësimin e të tjerëve “kafirë”, vetëm në qoftë se informoheshin rreth argumentit.
Nga kjo kuptohet intuitivisht se për një person të caktuar (kur bëhet fjalë për gjykimin e tij), kur i përcillet argumenti dhe këmbëngul në punën e kufrit, gjykohet se është kafir. Kështu që i bëhet kërkesë për t’u penduar dhe në qoftë se pendohet i pranohet pendimi, përndryshe vritet.[12]
Le të lexojmë atë që ka përmendur ibn Tejmije në lidhje me këtë temë:
“Në qoftë se kjo është bërë e njohur, atëherë nuk lejohet që të cilësohet ky person (një person i caktuar), nga këta xhahilë dhe të ngjashmit me ta, ‘kafir’, vetëm në qoftë se informohet rreth argumentit fetar, nëpërmjet të cilit del në pah se ai është kundërshtar i të dërguarve. Pra, mëgjithëse mendimi i tij është kufër, pa dyshim, për një person të caktuar, nuk gjykohet ‘kafir’, derisa t’i përcillet argumenti.
Kështu duhet të gjykohet dhe të diskutohet rreth të gjithë personave të caktuar, megjithëse disa bidate janë më të mëdha se të tjerat dhe disa bidatçinj kanë besim më shumë se të tjerët. Asnjërit nuk i lejohet ta bëjë muslimanin “kafir”, edhe sikur të gabojë, derisa t’i arrijë argumenti fetar dhe t’i bëhet e qartë rruga e drejtë.
Përderisa Islami i dikujt vërtetohet në mënyrë të sigurtë, nuk lejohet që ai të nxirret prej tij me dyshim. Kurrsesi nuk lejohet të nxirret nga Islami, vetëm se pas përcjelljes së argumentit fetar dhe zhdukjes së mëdyshjes (dilemës).”





--------------------------------------------------------------------------------

[1]) Tekfiri i përgjithshëm - Gjykimi për një punë, një thënie, ose për besimin që e kundërshton dhe e asgjëson bazën e fesë islame, se është kufër, si dhe gjykimi në mënyrë të përgjithshme ndaj vepruesve të tyre se janë kafira, pa përcaktuar ndonjë person të veçantë. Kështu që thuhet se kush beson kështu është kafir, ose kush vepron kështu është kafir. Cilësimi “kafir” në mënyrë të përgjithshme i atij, prej të cilit konstatohet diçka që është kufër, është i bazuar në argumentet e Kur’anit, Sunetit dhe thëniet e selefëve. Allahu i Lartësuar ka thënë: “Sigurisht, ata që nuk besojnë Allahun dhe të Dërguarin e Tij dhe që duan të bëjnë dallim mes besimit në Allahun dhe besimit në të Dërguarin e tij (duke e besuar Allahun dhe duke mos i besuar të Dërguarit) duke thënë: ‘Ne besojmë disa prej tyre por i mohojmë të tjerët’ dhe që duan të bëjnë për vete një rrugë të ndërmjetme. Këta në të vërtetë janë mosbesimtarë dhe për mohuesit Ne kemi përgatitur ndëshkim poshtërues.” En-Nisa 150-151.


“Dhe kushdo që lut (ose adhuron) në vend të Allahut çdo ilah (zot) tjetër për të cilin nuk ka asnjë orovë, atëherë llogaria e tij është vetëm te Zoti i tij. Vërtet që kafirët (mohuesit e Njëshmërisë së Allahut, politeistët. paganët) nuk do të kenë kurrë sukses.” El Mu’minun: 117.


Profeti (salallahu alejhi ue selem) ka thënë: “Kushdo që vdes duke i bërë shok Allahut në diçka, hyn në zjarr.”


Prej thënieve të selefëve kemi këto që vijojnë.


Sufjan ibni Ujejne ka thënë: “Kur’ani është fjalë e Allahut, kush thotë se është i krijuar është kafir, dhe kush dyshon në kufrin e tij, po ashtu është kafir.”


Bisher ibnil Harith ka thënë: “Kush i shan shokët e Profetit është kafir, edhe sikur të falet e të agjërojë dhe të pretendojë se është musliman.”


Ahmedi ka thënë: “Kaderij është ai që thotë se Allahu nuk i di gjërat derisa të ndodhin, dhe ky është kafir.”


Prandaj cilësimi “kafirë” i atyre, për të cilët argumentet tregojnë se janë të tillë, është prej parimeve më të rëndësishme të besimit të “ehli suneh vel xhemaah”, aq sa dijetarët kanë gjykuar se është kafir ai që nuk i cilëson “kafira” kafirët, ose dyshon në kufrin e tyre. El Kadi Ijad ka përcjellë ixhmain (konsesusin) e dijetarëve në lidhje me gjykimin “kafir” ndaj atij që nuk e cilëson “kafir” ndojnë kristian ose çifut dhe cilindo që del nga feja e muslimanëve, ose dyshon në kufrin e tyre.



[2]) Tekfiri i veçantë: Gjykimi ndaj një personi të caktuar se është kafir, ngaqë është konstatuar prej tij diçka që e kundërshton Islamin, pas plotësimit në të drejtën e tij të kushteve të tekfirit dhe eliminimit të pengesave të tij.



[3]) Kërcënim për ndëshkim.



[4]) Paralajmërimit për ndëshkim.



[5]) D.m.th.bidatet dhe punuesit e tyre janë si puna e mëkateve të mëdha dhe punuesve të tyre për sa i përket kërcënimit për ndëshkim që ka ardhur në lidhje me to dhe qëndrimit të “ehli sunetit” ndaj çështjeve të tilla.



[6]) Deri këtu autori foli rreth gjykimit të veprës dhe thënies së kufrit, si dhe rreth cilësimit “kafir” në përgjithësi pa përcaktim, kurse në pjesën që vijon flet rreth gjykimit të një personi të caktuar.



[7]) Këto janë masa që zbatohen nga autoritetet e shtetit Islam.



[8]) Zindik është kafiri që shfaq Islamin dhe fsheh mosbesimin dhe përgënjeshtrimin, me qëllim që i maskuar nën petkun e Islamit, të përhapë idetë ateiste, materialiste dhe natyraliste, të cilat bien ndesh me parimet e fesë sonë.



[9]) Nga ana gjyhësore “ehlu kible” janë ata që i drejtohen Kibles në namaz. Autori me këtë term synon ata që pretendojnë se janë muslimanë dhe i drejtohen Kibles, edhe sikur të ndjekin dëshirat (bidatet), ose të bëjnë gjynahe, përderisa nuk përgënjeshtrojnë diçka me të cilën ka ardhur i Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem). (Shiko: “Sherhul akidetit tahavije”, 2/426.)



[10]) Ibnu Tejmija është bazuar në këtë hadith, për të bërë ndryshimin mes gjykimit të përgjithshëm, absolut, e të pakufizuar dhe gjykimit ndaj një personi të veçantë. Ai ka thënë: “Pejgamberi e ndaloi mallkimin e tij, edhe pse vazhdonte me këmbëngulje në pirjen e alkoolit, duke arsyetuar që ai e do Allahun dhe të Dërguarin, megjithëse Pejgamberi ka mallkuar në lidhje me alkoolin dhjetë vetë: ‘Mallkimi i Allahut qoftë mbi pijet dehëse, mbi atë që i pi, mbi atë që i shet, mbi atë që i blen, mbi atë që shërben dhe i ofron për t’i pirë, mbi atë që i prodhon duke shtrydhur lëndët, mbi atë që kërkon të prodhohen për të nëpërmjet shtrydhjes, mbi atë që i mban dhe mbi atë që kërkon t’ia sjellin dhe t’ia përcjellin’, në një transmetim tjetër ka ardhur: ‘dhe mbi atë që e ha çmimin dhe vlerën e saj’. Mirëpo mallkimi i përgjithshëm e i pakufizuar, nuk tregon detyrimisht për mallkimin e një personi të caktuar që ka një atribut, i cili e pengon të përfshihet në këtë mallkim. Po kështu është edhe tekfiri i përgjithshëm dhe paralajmërimi i përgjithshëm për ndëshkim. Prandaj pësimi i ndëshkimit të paralajmëruar për të, në mënyrë të përgjithshme e të pakufizuar, në Kur’an dhe Sunet, është i kushtëzuar nga plotësimi dhe evidentimi i kushteve dhe nga eliminimi i pengesave.”



[11]) Marrë nga: “Sherhul akidetit-tahavijeti”.



[12]) Rregullin e vrasjes e zbaton prijësi i muslimanëve dhe të autorizuarit e tij.

[_Mersin_]

Kushtet e tekfirit

Kushti i parë. Personi i caktuar të ketë për qëllim me shprehjen e tij, domethënien për të cilën njeriu bëhet “kafir”

Tekfiri është një gjykim fetar, për të cilin, para se të cilësojmë një person të caktuar të “ehlul kibles” si “kafir”, duhet të sigurohemi se ai ka bërë kufër dhe ka dalë nga feja. Prandaj është detyrë e domosdoshme që të njohim qëllimin e personit të caktuar për të cilin bëhet fjalë, dhe të njohim se a e pranon kuptimin i cili është kufër apo nuk e pranon. Kjo sepse disa shprehje mund të përmbajnë në vetvete disa kuptime, dhe ndoshta personi i caktuar, ka pasur për qëllim nëpërmjet përdorimit të një shprehjeje, një kuptim që nuk është kufër. Po kështu, ai mund të shprehë një mendim, i cili detyrimisht tregon për gjëra që janë kufër, të cilat nuk i ka për qëllim dhe nuk i pranon si mendime të tij.
Ibnu Tejmija ka thënë: “Mohimi i kuptimit se Allahu është i ndarë e i shkëputur nga krijesat dhe mohimi i lartësisë së Allahut mbi krijesat, është i pavlefshëm, i kotë. Madje këto mendime, në mënyrë të pashmangshme (të domosdoshme), tregojnë për përgënjeshtrimin e të Dërguarit (salallahu alejhi ue selem) në ato që ia ka pohuar Zoti i tij dhe të cilat janë lajmërim rreth Tij. Kështu që këto janë kufër, por jo çdo njeri që e shpreh kufrin, bën kufër (del nga feja). Ai nuk del nga feja, derisa t’i përcillet argumenti që e bën të qartë dhe e konfirmon kufrin e tij. Kur të mirinformohet me një argument të saktë, atëherë bëhet kafir. Madje mohimi i këtyre gjërave,[1] në mënyrë të detyrueshme, përbën akuzë ndaj të Dërguarit të Allahut (salallahu alejhi ue selem) dhe do të thotë të bëhet kafir, sepse sipas tyre, i ka atribuar Allahut gjëra që janë të pavërteta, pra ka bërë kufër. Madje më shumë se kaq, mohimi i këtyre gjërave, në mënyrë të pashmangshme do të thotë mohim i Krijuesit. Përderisa mohimi i tyre, për sa i përket këtij aspekti, tregon detyrimisht për kufër, ndërkohë që këtë e kanë bërë shumë grupe besimtarësh, nga kjo rezulton se ajo çka tregon detyrimisht shprehja e personit, nuk konsiderohet prej mendimit (bindjes) të tij, vetëm në qoftë se ai i cili e ka këtë mendim, do të pranojë si të vërtetë domethënien e pavlefshme që derivon domosdoshmërisht nga mendimi i tij.[2]
Shumë njerëz mohojnë ose pohojnë shprehje, madje mohojnë ose pohojnë kuptime, të cilat detyrimisht tregojnë për gjëra që janë kufër, ndërkohë që ata nuk e dinë se mendimet e tyre medoemos tregojnë për gjëra të tilla. Kështu që ata bien në kontradiktë me vetveten. Sa shumë që njerëzit e kundërshtojnë vetveten, sidomos në këtë temë. Por kjo lloj kontradikte nuk është kufër.”
Gjithashtu ai ka thënë: “E vërteta është se ideja për të cilën tregon detyrimisht shprehja e një personi, nuk konsiderohet si ide e tij, përderisa ai nuk e pranon dhe nuk e pohon. Sepse kur ai e mohon dhe e përgënjeshtron, nëse do t’ia mveshësh, është gënjeshtër ndaj tij. Por nga ana tjetër, kjo tregon se mendimi i tij, është i pasaktë dhe se ai është kontradiktor në besimin e tij.”
Ibnu Tejmija ka thënë: “Dijetarët e muslimanëve, unanimish, janë pajtuar kundër këtij gjykimi.[3] Ata kanë sqaruar se kur muslimani ka për qëllim një kuptim të vërtetë në të drejtën e Allahut ose të Dërguarit (salallahu alejhi ue selem), por për arsye se nuk i njeh domethëniet e fjalëve, përdor një shprehje duke menduar që tregon për kuptimin e vërtetë, ndërkohë që ajo tregon për një kuptim të pavërtetë, ai nuk bën kufër. Kush e bën ‘kafir’ një person të tillë, e meriton më tepër se ai që t’i mvishet kufri, sepse gjykimi i tij bie në kundërshtim me Librin e Allahut, sunetin e Profetit (salallahu alejhi ue selem) dhe ixhmain (unanimitetin, konsensusin) e muslimanëve.
Allahu i Lartësuar ka thënë: ‘O ju që keni besuar! Mos thoni (të Dërguarit) Ra’ina…’[4] El Bekare: 104.
Këtë shprehje e përdornin çifutët, duke pasur për qëllim ofendimin dhe lëndimin e Profetit (salallahu alejhi ue selem), ndërsa muslimanët nuk e kishin një qëllim të tillë, prandaj Allahu ua ndaloi përdorimin e saj, por nuk i bëri ‘kafirë’ për shkak të thënies së saj.”
Kjo thënie e ibnu Tejmijes dhe dy të tjerat që përmendëm më lart, sqarojnë faktin që nuk bëhet “kafir” personi i caktuar (i veçantë) për shkak të diçkaje që nuk e ka pasur për qëllim. Si p.sh. kur përdor një shprehje duke menduar se ajo tregon për një kuptim të mirë e të vërtetë, por ajo tregon për një kuptim tjetër jo të mirë dhe jo të vërtetë, i cili është kufër. Ky person bëhet “kafir” vetëm në qoftë se ka për qëllim kuptimin që është kufër. Po ashtu edhe kur shpreh një mendim i cili detyrimisht tregon për gjëra që janë kufër, të cilat nuk i ka për qëllim dhe nuk i pranon si mendime të tij.






--------------------------------------------------------------------------------


[1]) Të cilat u përmendën më lart si lartësia e Allahut etj.




[2]) Për t’u kuptuar më qartë ky fragment, do ta ilustrojmë me shembullin që u përmend më lart, se mendimi dhe bindja se Allahu nuk është në lartësi dhe i ndarë nga krijesat e Tij, detyrimisht do të thotë mohim i Krijuesit, por ky mohim, që në mënyrë të detyrueshme tregon për të, mohimi i lartësisë së Allahut mbi krijesat, nuk konsiderohet mendim i atij që e mohon lartësinë e Allahut mbi krijesat, vetëm në qoftë se e pranon si mendim të tij dhe i përmbahet.



[3]) Këtë që po e përmendim, ibnu Tejmija e ka thënë gjatë një përgjigje, ku ka hedhur poshtë mendimin e dikujt që ka thënë se njeriu bën kufër (del nga feja, bëhet kafir), në qoftë se shpreh një shprehje që gjykohet se është e keqe, edhe pse ka pasur qëllim të mirë.



[4]) Ra’ina në arabisht do të thotë “Ki kujdes, na dëgjo ne dhe ne të dëgjojmë ty”, ndërsa në hebraisht ajo nënkupton ofendim dhe çifutët gjithnjë ia thonin Pejgamberit (salallahu alejhi ue selem) me qëllime të këqija.

[_Mersin_]

Kushti i dytë. Informimi rreth çështjes fetare me argument

Ibn Tejmije ka thënë: “Kur’ani dhe Suneti tregojnë që Allahu nuk ndëshkon askënd, veçse pas dërgimit të një të dërguari. Atij që nuk i ka arritur fare, nuk e ndëshkon, ndërsa atë që i ka arritur shpallja në mënyrë të përgjithshme, por disa gjëra të detajuara nuk i kanë arritur, nuk e ndëshkon përveçse për mohimin e asaj për të cilën është informuar.” Për këtë tregojnë ajetet që vijojnë:
“Të Dërguar si përgëzues dhe si paralajmërues në mënyrë që njerëzimi të mos ketë më arsye për t’u shfajësuar ndaj Allahut pas të Dërguarve. Dhe Allahu është kurdoherë i Gjithfuqishëm, më i Urti Gjithëgjykues.” En-Nisa: 165.
“O ju bashkësi e xhindëve dhe e njerëzve! A nuk erdhën tek ju të Dërguar nga mesi juaj duke ju shpallur Vargjet e mia dhe duke ju paralajmëruar për takimin në këtë Ditë tuajën?” Ata do të thonë: ‘Ne dëshmojmë përkundër vetvetes sonë.’ Ishte pikërisht jeta e kësaj bote që i gënjeu ata dhe vetë ata do të dëshmojnë kundër vetvetes, se me të vërtetë kanë qenë mosbesimtarë.” En-Aam: 130.
“Dhe atje ata do të bërtasin: ‘Zoti ynë! Na nxirr të punojmë mirësi e drejtësi, jo ato (vepra të këqija) që punuam gjithnjë.’ (Allahu do t’u përgjigjet) A nuk u dhamë Ne jetë mjaft të gjatë, saqë kushdo që donte të merrte këshillim, mund ta merrte atë? Edhe këshilluesi ju erdhi. Shijoni pra, (të keqen e punëve tuaja)! Për Dhalimunët (mosbesimtarët dhe keqbërësit) nuk ka asnjë ndihmës.” Fatir: 37.
“Dhe ata që nuk besuan do të drejtohen dhe do të çohen në grupe në Xhehenem, derisa kur të arrijnë tek ai, dyert do të hapen (menjëherë si një burg, kur sapo arrijnë të burgosurit). Dhe ruajtësit e tij do të thonë: ‘A nuk ju erdhën juve nga mesi i juaj të Dërguarit duke ju bërë të njohur Vargjet e Zotit tuaj dhe duke ju këshilluar për Takimin e kësaj Ditës suaj?’ Do të thonë: ‘Po’, por është përligjur dhe është vërtetuar fjala e ndëshkimit kundër mosbesimtarëve!” Ez-Zumer: 71.
“Kushdo që ecën drejt, ai ecën drejt për të mirën e vetes së vet dhe kushdo që ecën shtrembër, ai ecën shtrembër me humbje të vetes së vet. Asnjë i rënduar me barrë nuk mund të mbajë barrën e një tjetri (secili mban barrën e vet) dhe Ne nuk ndëshkojmë përderisa të çojmë të dërguar (për të udhëzuar e këshilluar).” El Isra: 15.
“Dhe kurrë Zoti yt nuk do të shkatërrojë vendbanime, derisa Ai të çojë në kryeqendër të tyre një të Dërguar që t’u lexojë atyre Vargjet Tona. Dhe kurrë Ne nuk do t’i shkatërronim qytetet, veçse kur banorët atje të jenë Dhalimunë (politeistë, keqbërës, mosbesimtarë të Njëjtësisë së Allahut).” El Kasas: 59.
“Ai pothuaj shpërthen me vrull. Çdo herë që hidhet në të një grup (të caktuar për të hyrë në të), ruajtësi i tij do të pyesë: ‘A nuk erdhi tek ju këshillues? Ata do të thonë: ‘Po sigurisht! Vërtet që një këshillues na erdhi neve, por ne e përgënjeshtruam atë dhe thamë: ‘Allahu as që ka zbritur gjë (shpallje të Tij), veçse ju jeni në gabim të madh’.” El Mulk: 8-9.
“Dhe po t’i kishim shkatërruar ata me një ndëshkim para këtij (para ardhjes së Muhamedit si i Dërguar dhe para shpalljes së Kur’anit), ata padyshim që do të kishin thënë: ‘Zoti ynë! Veç sikur Ti të na kishe sjellë një të Dërguar, ne sigurisht që do të kishim ndjekur Ajetet (vargjet, urdhërat, provat, shpalljet) para se të ishim poshtëruar e turpëruar’.” Ta Ha: 134.
“Dhe në qoftë se nuk (do të të kishim dërguar Ne te populli i Mekës) në rast se do t’i kapte ata ndonjë fatkeqësi për (veprat që) ata vetë me duart e tyre i kryen, do të kishin thënë: ‘Zoti ynë pse nuk na çove neve të Dërguar? Ne do t’i kishim ndjekur ajetet e Tua (shpalljet e Tua, Kur’anin) dhe do të kishim qenë prej besimtarëve’.” El Kasas: 47.
Ajete të tilla në Kur’an janë përmendur në vende të shumta. Ai që i ka besuar Allahut dhe të Dërguarit të Tij (salallahu alejhi ue selem), por nuk i ka ditur disa gjëra që ka ardhur me to i Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem), dhe si rrjedhojë nuk ka besuar në to në mënyrë të detajuar, ose për shkak se nuk ka dëgjuar për to, i janë përcjellë nëpërmjet një rruge që nuk e ka detyrë t’i besojë, ose ka besuar një domethënie tjetër, përmes një lloji të interpretimit me të cilin justifikohet, këtij njeriu i është dhënë aq besim në Allahun dhe të Dërguarin e Tij (salallahu alejhi ue selem), sa që e bën të denjë ta shpërblejë Allahu për të. Ndërsa atë që nuk e ka besuar, nuk i ka arritur në lidhje me të argumenti fetar, të cilin kush e kundërshton bëhet kafir.

[_Mersin_]

Përcjellja dhe informimi i njerëzve rreth argumentit fetar, ndryshon sipas ndryshimit të kohëve, vendeve dhe personave[1]

Ibn Tejmije ka thënë: “Shumë njerëz jetojnë në vende dhe kohëra, në të cilat zhduken shumë njohuri profetike (njohuri që e kanë burimin nga Profeti), aq sa nuk mbetet kush për të përcjellë Kur’anin dhe urtësinë (Sunetin) me të cilën Allahu dërgoi të Dërguarin e Tij (salallahu alejhi ue selem). Kështu që këta njerëz nuk i njohin shumë gjëra me të cilat Allahu dërgoi të Dërguarin e Tij (salallahu alejhi ue selem) dhe nuk ekzistojnë njerëz që t’ua përcjellin ato. Njerëz të tillë nuk bëhen kafirë. Prandaj dijetarët janë pajtuar të gjithë, se kush është rritur në një shkretirë që është larg njerëzve të diturisë dhe besimit, apo është i ri në përqafimin e Islamit dhe si rrjedhojë i ka mohuar disa rregulla që janë të qarta e të dukshme, mutevatire,[2] ndaj këtij personi nuk gjykohet që është kafir, derisa të njohë atë që ka ardhur me të i Dërguari salallahu alejhi ue selem. Prandaj është transmetuar në hadithin e Hudhejfes se i Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem) ka thënë: ‘Zhduket Islami siç zhduket ngjyra e rrobës, derisa të mos dihet ç’është agjërimi, namazi, kurbani dhe sadakaja. Libri i Allahut do të ngrihet (do të hiqet dhe të zhduket nga mus’hafët dhe gjokset e njerëzve) në një natë, dhe prej tij nuk mbetet asnjë ajet. Si rrjedhojë mbeten disa grupe njerëzish, pleqtë dhe plakat, të cilët thonë: ‘I kemi gjetur baballarët tanë në këtë fjalë ‘La Ilahe il-lall-llah’, kështu që edhe ne e themi’.”
Atëherë Siletu[3] tha: “Çfarë dobie do t’u bëjë ‘La Ilahe il-lall-llah’, ndërkohë që ata nuk dinë ç’është namazi, agjërimi, kurbani dhe sadakaja?” Hudhejfe nuk i ktheu përgjigje. Ia përsëriti për së dyti por Hudhejfje prapë nuk i ktheu përgjigje. Kur ia përsëriti për së treti, Hudhejfje ia ktheu përgjigjen duke i thënë tri herë: “O Sileh, i shpëton nga zjarri.”[4]
Ibnu Tejmija ka thënë: “Ndërsa, për sa i përket tekfirit, e vërteta është se cilido nga Umeti i Muhamedit (salallahu alejhi ue selem) që përpiqet për të vërtetën dhe e synon atë, por gabon, nuk bëhet kafir, madje i falet gabimi.
Ai që i sqarohet ajo me të cilën ka ardhur i Dërguari (salallahu alejhi ue selem), dhe ndjek një rrugë tjetër e jo rrugën e besimtarëve, është kafir. Ai që ndjek epshin e tij, neglizhon në kërkimin e së vërtetës dhe flet pa dije, është gjynahqar dhe mund të cilësohet ‘fasik’ (mëkatar i madh ). Mundet që të mirat e tij të jenë më të shumta se të këqijat e tij. Pra tekfiri ndryshon sipas ndryshimit të gjendjes së personit. Nuk është çdo gabimtar, as çdo bidatçi, as çdo i paditur dhe as çdo i humbur ‘kafir’, madje as ‘fasik’ dhe as gjynahqar (kundërshtar).”
Ai gjithashtu ka thënë: “Ndoshta një diskutues mund të hedhë poshtë mendimin e diskutuesit tjetër, duke përdorur një mënyrë përgënjeshtrimi, prej së cilës rezulton të bëhet ‘kafir’, bidatçi, gjynahqar e i prishur dhe që meriton të bojkotohet, megjithëse mundet që të mos e meritojë një gjë të tillë. Kjo mënyrë e përdorur për përgënjeshtrimin e mendimit të kundërshtarit është ‘ixhtihad’. Ashpërsia mund të jetë e saktë ndaj disa personave, ose në disa raste, ngaqë shfaqet dhe dominon Suneti, kundërshtari i të cilit bëhet ‘kafir’, dhe ngaqë dëmi i shkaktuar prej mendimit tjetër që bie ndesh me Sunetin, është i tillë që i zoti i tij bëhet bidatçi. Këto janë gjëra që duhet t’i dijë i mençuri.
Atributi i thënies ose lajmit të vërtetë është që të jetë në përputhshmëri me realitetin, por për sa i përket atij që e dëgjon, ajo mund të jetë e njohur, mund të jetë e panjohur, ose mundësia më e madhe është që të jetë e njohur. Mund të jetë e prerë, e padiskutueshme apo hipotezë; pranimi i saj mund të jetë detyrë, ose mund të jetë i ndaluar; mund të cilësohet ‘kafir’ ai që e përgënjeshtron dhe mund të mos cilësohet ‘kafir’. Kështu që këto janë vendime dhe rregulla praktike, të cilat ndryshojnë në varësi të personave dhe rasteve.
Nëse do të vëresh që një dijetar ia hedh poshtë dikujt bindjen e tij me ashpërsi, ose e bën ‘kafir’ për shkak të saj, ky nuk është gjykim i përgjithshëm ndaj çdonjërit, vetëm në qoftë se realizohet kushti, për të cilin meriton të trajtohet me ashpërsi dhe të bëhet ‘kafir’. Sepse ai që përgënjeshtron diçka nga rregullat e njohura dhe të qarta të fesë, duke qenë i ri në Islam, ose banues dhe jetues në një vend paditurie, nuk bëhet ‘kafir’ derisa t’i arrijë argumenti fetar që ka ardhur nga i Dërguari i Allahut (salallahu alejhi ue selem). Po kështu është edhe e kundërta. Kur vëren një mendim apo thënie të gabuar, që e ka pasur një prijës dijeje i hershëm, të cilit i falet dhe nuk i merret në konsideratë për arsye se nuk i ka arritur argumenti, ky mendim i gabuar nuk i falet atij që i ka arritur argumenti.
Prandaj p.sh. atij që i kanë arritur hadithet e ndëshkimit të varrit dhe i mohon, cilësohet ‘bidatçi’, ndërsa Aishja e të tjerë si puna e saj që nuk e kanë ditur se të vdekurit dëgjojnë në varret e tyre,[5] nuk bëhen ‘bidatçinj’. Ky është një parim i madhërishëm, medito mbi të sepse është i dobishëm.” (“Mexhmu-ul fetaua”, 6/60-61).
Gjithashtu, duke folur për disa nga dijetarët e filozofëve (skolastikët, ehlul kelam) ka thënë: “Ka njerëz që janë renegatë (femohues) për shkak të mohimit të bazës së fesë, ose për shkak të mohimit të disa gjërave që i përkasin fesë. Renegimi i tyre nga feja, rrjedh nga hipokrizia ose nga kufri. Kjo është një dukuri e shumtë dhe dominante, sidomos në kohët dhe në vendet ku dominon xhahilijeti (injoranca), kufri, dhe hipokrizia (nifaku). Këta njerëz kanë aq shumë çudira injorance, padrejtësie, gënjeshtre, kufri, hipokrizie dhe humbjeje, sa që nuk mund të përmenden në këtë shkrim. Nëse do të konstatoheshin të gjitha këto në thënie dhe mendime të paqarta e të fshehta, mund të thuhej që kanë gabuar, kanë devijuar nga e vërteta dhe nuk u është përcjellë argumenti, të cilin kush nuk e pranon, bën kufër. Por gjëra të tilla, disa grupe prej tyre i kanë në rituale të dukshme dhe të qarta, të cilat edhe elita, edhe masa e gjerë e muslimanëve e dinë që i përkasin Islamit. Madje çifutët dhe kristianët e dinë që Muhamedi (salallahu alejhi ue selem) është dërguar me to dhe i ka bërë kafirë ata që i kundërshtojnë, si p.sh. urdhërimi i tij që të adhurohet Allahu një e i Vetëm, pa i bërë shok në adhurim, dhe ndalimi i adhurimit të të tjerëve përveç Allahut, si melaiket, profetët e të tjerë.[6] Kjo është gjëja më e qartë dhe më e dukshme e Islamit. Gjithashtu si shembull është armiqësimi i çifutëve, kristianëve dhe mushrikëve, si dhe ndalimi i veprave të ulëta, imoralitetit, alkoolit, bixhozit, e të tjera.”

--------------------------------------------------------------------------------

[1]) Çështja e arritjes së dijes fetare te njerëzit është relative dhe jo absolute. Ndoshta në një vend është përcjellë argumenti fetar (el huxh-xhetu), për shkak të përhapjes së dijes dhe dijetarëve, ndërsa në një vend tjetër nuk është përcjellë për shkak të dobësisë dhe pakicës së atyre që ftojnë dhe përhapin dijen islame. Ndoshta një personi i është përcjellë argumenti për shkak të dijes dhe aftësisë së tij për perceptim, ndërsa një tjetri nuk i është përcjellë argumenti fetar, për shkak të pamundësisë së tij për të marrë dije fetare, sepse është i ri në përqafimin e Islamit, ose sepse është rritur dhe ka jetuar në një zonë të largët nga dija si p.sh. zonë malore, shkretëtirë etj.


[2]) Muteuatire janë çështjet që argumentet e transmetimit të tyre arrijnë nivelin “teuatir”, prej të cilit përfitohet bindje e sigurtë.


[3]) Një dijetar dhe transmetues hadithesh.


[4]) Transmeton ibnu Maxhah dhe hadithi është i saktë.


[5]) E vërteta është që të vdekurit nuk dëgjojnë në varr, përveç rasteve që përjashtohen, siç është dëgjimi i kafirëve që u hodhën në pusin e Bedrit. Për më gjerë rreth kësaj teme të shihet libri “Elajatul bej-jinat fi ademi semail emuat”.


[6]) Kjo thënie e ibnu Tejmijes nuk do të thotë që ai nuk justifikon për shkak të paditurisë në parimet e fesë, siç e interpretojnë disa, ose në çështjet e shirkut siç thonë disa të tjerë. Kjo sepse nga konteksti dhe përmbajtja e tekstit kuptohet që ai bën fjalë për filozofët (ehlul kelam). Siç dihet, ata nuk janë të rinj në Islam dhe nuk janë rritur në ndonjë shkretëtirë të largët, pra, ata nuk përfshihen në katagorinë e njerëzve që i justifikon padituria në çështjet që janë të dukshme dhe të qarta. Kjo që e kemi kuptuar nga thënia e tij, është në pajtim me thëniet e ibnu Tejmijes që do t’i përmendim në vazhdim, insha-Allahu, në lidhje me justifikimin me anë të paditurisë, qoftë edhe në çështjet e dukshme dhe të qarta të fesë