Të udhëhequr nga "arsyeja" apo "instikti"

[AuGuSt_]

Ne jeten tone na eshte dashur te perballemi me situata te ndryshme dhe si rjedhoje kemi reaguar here here me ne te aresyes dhe here tjeter me ane te instiktit .
Pyetja eshte si eshte me mire te reagosh apo te pergjigjesh ne disa raste ose ne pergjithesi me ante te aresyes apo Instiktit.

AuGuSt

[SaS]

te nderthurura !!! mbaj mend i vogel kam asistuar tek nje vrasje qe u be ne lagjen tone ne fier !!! instikti me tha qe jepi komve se mos te kap edhe ty ndonje plumb kallashi !!! arsyeja me ka thene njehere tjeter qe ben mire ta vazhdosh shkollen sepse te duhet ne jete !!! pra ka shume raste qe nderthuret instikti me arsyen !!! asnje njeri nuk mund te jetoj pa njeren prej ketyre !!!

[maryp]

gjithcka varet nga situata, ne pergjithesi eshte mire te perdorim arsyen sepse na ben te ndjehemi me te sigurt me te mbrojtur perpara gjithckaje, por shume here instikti e mbizoterin arsyen, dhe kjo eshte dicka e mire sepse perndryshe jeta jone do te ishte shume monotone , do ta barazoja me nje makine llogarotese.instinkti te ben ti kalosh ato kufinje ku arsyeja frenohet . po te vija ne nje peshore arsyen me instiktun do tu jepja nje peshe te barabarte

[IL__SANTO]

Mundohemi te jemi te Arsyeshem kundrejt instikteve tona.

[rrushius]

postimi i fundit ben me teper kuptim sado i shkurter. Problemi i ndarjes se arsyes prej instinktit eshte baza e krijimit te fese. Filozofia po ashtu ka patur dore ketu (konsidero ketu principin e Platos se "te mires me te madhe," ose, "me te larte" i cili presupozon pikerisht nje verifikim llogjik te natyres se universit dhe ne te njejten kohe vendos bazat per nje moral universal), por si c'eshte e natyrshme me filozofine ka hedhur gurin dhe ka fshehur doren. Ne lidhje me kete filozofia e Nices eshte teper e rendesishme (analiza e tij e demokracise dhe kristianizmit).

Eshte intersant se disa nga simbolet (mitologjike) me te vjetra sot interpretohen komplet ndryshe nga cfare ka qene kuptimi i tyre i pare. P.sh. ne simbolet e flamureve Amerikane (p.sh. flamuri i Illinois) kemi shqiponjen dhe gjarperin te cilet interpretohen sikur shqiponja ka kapur gjarperin, sikur keto dy simbole te jene ne lufte me njeri-tjetrin. Mirepo Gjarperi (nga mitologjia para-Helenike) eshte simboli i tokes, psh femijet e Tokes (Geae) jane shpeshhere te representuar si gjysem njeri (mesi e larte) dhe gjysem gjarper (mesi e poshte) per te treguar prejardhjen e tyre. Shqiponja nga ana tjeter eshte simboli i djellit. Per nje perspektive interesante dhe pajtim te ketyre du elementeve shiko "Keshtu Foli Zarathustra," ku Nice i quan keto "dy kafshet e mija."

Ne mitologjine Greke, ndarja e ketyre dy simboleve duket sikur ka filluar (shiko revolten e gjigandeve) por une jam i paqarte nese kjo lufte indikon luften e fiseve te ndryshme ne kete zone me Helenet, apo eshte me teper nje mitologji me baze psikollogjike (dhe filozofike) por do te anoja me teper nga e para.

Megjithate pa dashur te ndahem nga tema e ketij forumi, arsyen mund ta shpjegojme thjesht si nje zagjatim i instinktit, nje vegel per te arritur deshirat tona (te cilat normalisht mund te jene vetem instinktive). Ideja e Platos rrjedhimisht duket qarte qe eshte fillimi i moralit universal, i cili presupozon qe gjithcka duhet te jete llogjike. Keto levizje, Demokratike, Kristiane, Budhiste etj, bazohen ne te njejtat principe, megjithese mund te derivojne prej njera-tjetres ne nivele te parendesishme. Principi kryesor i cili drejton te gjitha keto levizje eshte principi i pafuqise, dmth, zbutja apo impotenca e instinkteve, gje e cila po ashtu krijon levizje, por nje levizje qe shkon ne drejtim te kundert me jeten ne pergjithesi. Eshte interesante te shikosh se psh ne koherat klasike (Greqia e lashte, Roma) njerezit vinin me teper rendesi ne zgjuarsine se c'veme ne sot, dhe po te shikosh psh fjalimet e tyre ne raste emergjente (perpara nje lufte apo nje vendimi tjeter te rendesishem) jane me te ndershem dhe te bindin me teper sesa fjalimet gjysmake dhe fshatareske qe degjojme sot. Me kete dua te them se te shikosh instinktin dhe arsyen si dy gjera te ndryshme eshte shenje e psikollogjie te semure ( e cila mbase jo gjithmone tregon mentalitetin e personit i cili e shpreh sesa mijera vjet fe dhe levizje te masave), dhe e kunderta dmth te shikosh arsyen vegel e instinkteve eshte shprehje e nje psikollogjie te shendoshe. Filozofia e Nices sic e thashe edhe me pare eshte shume relevante per te kuptuar kete kendveshtrim.

[Flora82]

Nga nje here se pysim arsyen , po veprojm instiktivisht .

[AuGuSt_]

Nga nje here se pysim arsyen , po veprojm instiktivisht .

Ne perkufizimin e pare do thoja qe jemi qenie njerezore dhe me pas nese udhehiqemi nga instikti asgje nuk na ndan nga nje kafshe me pas Flora.

[Flora82]

Ne perkufizimin e pare do thoja qe jemi qenie njerezore dhe me pas nese udhehiqemi nga instikti asgje nuk na ndan nga nje kafshe me pas Flora.

Nga nje her thash , se po ta degjojm arsyen qdo her , kurr sdo gabojm do ishum prefekt!
instikti nga nje her vepron ashtu : p

[Davius]

Arsyeja është njerëzore, ndërsa instinkti është shtazarak. Përllogarite këtë teoremë dhe vepro më pas, kuptohet sipas nevojës. Është arsyeja që arsyeton njeriun të quhet njeri, ndërsa është instinkti që arsyeton shtazën të quhet shtazë.

[rrushius]

Flora, nuk po e mar vesh tamam se cfare do te thuash me postin tend te trete. Duke gjykuar nga posti yt i dyte ti e shikon instinktin si dicka i cili duhet korrigjuar (nga arsyeja), duke e vendosur te tere skemen e gjykimit tend mbi ndarjen fetare njeri vs. kafshe. Ne postin tend te trete duket sikur shprehesh ne favor te idese se cfaredo qe udhehiqet nga arsyeja apo mendimi i ndergjegjshem eshte me mire se sa instinkti ose impulse te pandergjegjshme. Megjithate me ben disi konfus me fjaline tende te fundit, "instinkti nga nje her vepron ashtu." Nuk di si ta marr kete.

Megjithate, persa i perket mendimit tend se arsyeja eshte me perfekte se instinkti mua me duket se ti po i ngaterron disi gjerat. Ne kete rast ti akoma po i ndan keto te dyja sikur te ishin te kunderta prej njera tjetres ne ndonje menyre qe e para (arsyeja) eshte ajo qe na ben ne me te mire, dhe e dyta (instinkti) eshte ai qe na afron me kafshet. Mirepo, ne rastin qe ti flet per nje veprim perfekt nga ana e arsyes apo nga ana e instinktit ti po flet me teper per nje veprim te ndergjegjshem si e kunderta e nje veprimi te pandergjegjshem apo nje veprimi automatik, dhe ka shume raste ne te cilat veprimi i pandergjegjshem apo automatik eshte ne fakt me perfekt sesa veprimi i ndergjegjshem. Duke bere kete ngjizje apo bashkim te dy apo me teper koncepteve me njeri-tjetrin dhe duke i mare pastaj si identik ti ben te mundur konkluzjonin ne te cilin arrite (ate te njeriut vs. kafshes). Por kjo eshte pikerisht menyra se si feja funksjonon, pra duke i ngaterruar gjerat e duke i bere lemsh ne menyre te tille qe te mos dish se nga ta kapesh fillin. Kjo eshte pikerisht arsyeja perse dhashe shembullin e klasikeve dhe ndershmerine e tyre ne postin tim te meparshem. Nga libri i Thucydides, "Lufta e Peloponezit," kur Thucydides pershkruan luften civile ne Corcyra dhe deteriorimin e karakterit te njerezve si pasoje e saj ai thote qe me teper vleresoheshin mendimet komplekse dhe te ngaterruara sesa mendimet e thjeshta dhe te ndershme te cilat jane kaq shume shenje e nje natyre fisnike.

Dhe prandaj po ashtu e drejtova kete bisede me teper drejt Nietzsches ne menyre qe te beja te mundur nje kritike te pikerisht ketyre lloj ngjizjesh artificjale.