KORĒA
NGJALLJE 2008
Atmosfera e Pashkės filloi tė ndihej me intensivisht qė nga e Diela e Dafinave, ditė e cila shėnon mbylljen e periudhės sė Kreshmės sė Madhe dhe filimin e Javės sė Madhe tė pesimeve shpėtimtare.
Kjo atmosferė nė qytetin e Korēės shprehej jo vetėm nė zbukurimin e objekteve tė kultit, por edhe nė intensitetin e lutjeve dhe shėrbesave kishtare, por edhe banderolat me urime pashkale nė rrugėt e qytetit demostronin njė klimė festive. Shėrbesat kishtare u zhvilluan nė tė gjitha kishat e qytetit dhe u ndoėn nga besimtarė tė shumtė. Akuluthia e Dhėndėrit mblodhi shumė njerėz nė tė gjitha kishat. Nė njėrn prej kėtyre shėrbesave Inzot Joani duke folur mbi kuptimin e kėtyre ditėve tha:
Tė dashur motra e vellezer mė Krishtin ne do tė flasim pak pėr Javėn e Madhe, e cila ėshtė java qė jep nė mėnyrė mė tė pėrqėndruar misterin e shpėtimit dhe tėrė veprėn shpėtimtarė tė Krishtit. Ajo na e bėn mė tė qartė pėr tė depėrtuar mė thellė kėtij misteri.
Ne nė ēdo tė Dielė dhe nė ēdo pjesė tė Ungjillit pėrmendim fjalėn sot. Sot Krishti paraqėitet para Pilatit, sot Krishti bėri kėtė. Ėshtė pikėrisht fuqia liturgjike e Kishės pėr ta sjellė ngjarjen e kaluar nė tė tashmen. Feja e kapėrcen historinė nėpėrmjet njė pėrjetimi total ne mund ta rijetojmė edhe njėherė atė ngjarje qė ka ndodhur 2000 vjet mė parė. Ēdo vepėr dhe ēdo fjalė e Krishtit ėshtė e pėrjetshme. Tre ditėt e para e tė Javės sė Madhe pėrbėjnė nė vetvete njė njėsi tė veēantė liturgjike. Aty ne shohim qė nė shėrbesėn e dhėndėrit, tema kryesore ėshtė pikėrisht tragjedia e mėkatit dhe dashuria e pafund e Perėndisė ndaj njeriut. Gjatė kėsaj ne dėgjojmė debatin e madh tė Krishtit me farisenjtė. Le tė ndalemi pak dhe tė shikojmė se pėrse Krishti debaton me farisenjtė. Ēdo takim me Krishtin i ndan nė pėrgjithėsi njerėzit nė dy pjesė. Sa herė qė Krishti vjen do tė ndodhė kjo ndarje. Nė kohėn qė ai predikonte ndarja ndodhte mė lehtė, njerėzit gjithmonė merrnin njė pozicionim ose do tė besonin nė fjalėt dhe mrekullitė qė bėnte Krishti ose do ta kundėrshtonin Atė. Kjo ngjarje ka vazhduar pėr 2000 vjet. Krishti bėn njė paralajmėrim tė madh pėr tė gjithė brzat, duke iu drejtuar farisenjve, Ai na drejtohet tė gjithėve ne aty kur ju thotė Ju ngrini varret e profetėve, duke thėnė qė po tė kishim jetuar ne nė atė kohė nuk do ta kishim vrarė. Tė njėjtėn gjė themi edhe neve sot. Duke lexuar Ungjillin shumė njerėz thonė, po tė kishim qėnė ne nė kohėn e Krishtit nuk do tė rrjeshtoheshim me judenjtė. Nė fakt kjo nuk ėshtė gjithmonė e vėrtetė, gjithsekush qė i kundėrvihet drejtėsisė, gjithsekush qė i kundėrvihet ēdo gjėje tė mirė i ėshtė kundėrvėnė Krishtit nė pozicione tė ndryshme tė jetės. Ēdo ditė qe na vjen nė dorė qė tė marrim njė vendim, sa herė qė ndodhemi para njė padrejtėsie dhe heshtim, ne kemi heshtur ndaj kryqėzimit tė Krishtit, nėse ndodhemi para njė gjėje tė keqe dhe prapė ne heshtim, nuk po themi kur marrim pjesė edhe vetė por edhe me heshtjen ne kemi heshtur ashtu siē heshti njė pjesė e madhe e popullit dhe nuk foli kundėr asaj padrejtėsie. Gjatė kėsaj jave akoma dhe mė shumė Zoti na fton qė tė jemi nga e djathta e Tij, gjatė kėsaj jave Perėndia na fton qė tė jemi mė seriozė nė veprimet qė ne bėjmė. Ne do ta shikojmė gjatė kėtyre tre ditėve fuqinė e madhe tė Ferrit, do tė shohim sesi zemėrimi kishte lindur kundėr njeriut tė drejtė. Farisenjtė, tė cilėt e kishin kundėrshtuar vazhdimisht Krishtin, gjatė kėtyre ditėvė qė i bien ditėt para pėsimit tė Krishtit dalin haptaz kundėr Tij. Ne do tė shohim tėrė tragjedinė e madhe tė mėkatit njerėzor do tė shikojmė tėrė vrerin e Ferrit dhe ky vrer vazhdon akoma edhe sot. Tragjedia qė ndodhi me Birin e Perėndisė vazhdon vazhdimisht, sa herė qė bėhet padrejtėsi, sa herė qė nė zemrat tona lind urrejtje, shpifje tė mos flasim pastaj pėr mėkate akoma mė tė mėdha pėr vrasje dhe gjėra tė tjera, por qoftė dhe mėkate tė vogla tė gjithė ne jemi qė ngrihemi kundėr Birit tė Perėndisė. Ēdo gjė e padrejtė qė bėjmė ne nė jetė nė jetėn tonė personale ose pak mė gjerė ėshtė njė gozhdė qė shtohet nė Kryqin e Krishtit. Edhe po tė mundohemi tė jemi indiferentė nuk mund tė jemi dot, nė ēdo hap tė jetės tonė, ne do tė marrim njė anė ose do tė jemi nga e djathta ose do tė jemi nga e majta. Konflikti dhe debati i madh qė kishte Krishti me farisenjtė, ėshtė diēka qė flet mė tepėr pėr ne sot, sidomos pėr ne qė vijmė mė tepėr nė Kishė. Sa herė qė nė zemrat tona ndizet urrejtja, po e pėrsėris ėshtė njė gozhdė qė ngulet pėrsėri nė Kryqin e Krishtit. Nuk ka rėndėsi se sa herė ne vijmė nė Kishė, nuk ka rėndėsi se sa orė harxhojmė ne nė Kishė, rėndėsi ka sesa kėto orė i kanė shėrbyer zemrės sonė, rėndėsi ka sesa kėto shėrbesa e kanė zbutur zemrėn tonė dhe e kanė afruar mė afėr Perėndisė. E gjithė Java e Madhe nė pėrgjithėsi nė Kishė ndiehet njė ngjyrim pak mė tė pėrzishėm, pėr tė treguar qė ai realitet i vdekjes vazhdon vazhdimisht. Nėse njeriu i parė mėkatoi dhe vdiq vdekja prej asaj dite mbretėron mbi dhe, kudo qė tė hedhėsh sytė do tė shikosh atė, kudo qė tė hedhėsh sytė mėkati ka ngritur fronin e tij, pikėrisht dhe kjo veshje e zezė qė ėshtė nė Kishė, ėshtė pėr tė kujtuar ēdonjėrin nga ne pėr realitetin e mėkatit. Ai qė harroet mė shumė nga tė gjithė ėshtė mėkati dhe sidomos harrimi mė i madh ėshtė kur tė gjithė e bėjnė mėkatin, aq sa kur mėkati bėhet nga tė gjithė ka thėnė njė njeri i madh pushon sė qėnuri mėkat, por mėkati mbetet mėkat. Nėse ne do tė jemi vrasės nuk do tė thotė se mėkati i vrasjes nuk ėshtė gjė, nėse tė gjithė ne bėhemi tė shthurrur nuk do tė thotė se mėkati i shthurrjes mbaroi. Nėse bėhet nga tė gjithė mėkati mbetet pėrsėri mėkat, por krijohet pėrshtypja sikur ai nuk ėshtė mė, dhe kjo shpeshherė ėshtė njė nga plagėt mė tė mėdha qė kap njerėzimin. Kur mėkati shtohet dhe bėhet njė praktikė e tė gjithėve dhe tė gjithė ambientohen me tė dhe harrojnė fuqinė tragjike tė mėkatit. Ditėt e para tė Javės sė Madhe na e sjellin parasysh ne mė shumė se kurdoherė tragjedinė e mėkatit, megjithatė kjo zi e Kishės nuk ėshtė njėsoj si e atyre qė nuk kanė shpresė. Tragjrdia e mėkatit gjithmonė shoqėrohet me dashurinė e madhe tė Perėndisė dhe fjalėn finale pėr ēdo gjė prapė e ka Perėndia. Pamja e mėkatit nuk ėshtė njė pamje e pashpresė, por ėshtė diēka pėr tė na bėrė ne mė realė pėr tė na treguar qė e keqja egziston realisht, sado kjo fjalė tiu duket e thjeshtė njerėzit shpeshherė nuk e kuptojnė shpirtėrisht ose mendėrisht, sepse po tė bėhen tė ndjeshėm pėr praninė e mėkatit do tė bėhen tė ndjeshėm edhe pėr shpėtimin prej tij.
Gjithė vuajtjet dhe pėsimet e Krishtit, nuk janė pėsimet e njė heroi tragjik, por ėshtė pėsimi qė Perėndia e kthen nė shpėtim. Ndonėse njerėzit e kryqėzuan dhe kur them njerėzit gjithsecili prej nesh vuri dorė nė kryqėzim, prapė Kryqi u kthye nė njė instrument tjetėr. Ajo gjė qė ne mundohemi ta sjellim pėr keq Perėndia e sjell pėr mirė. Ēdo vuajtje qė vjen nė jetėn tonė dhe ne e shohim si dėnim shpeshherė nuk ėshtė denim, por ėshtė ndihmesė pėr tė kuptuar mė thellė jetėn. Jo vetėm fetarėt, por edhe filozofėt e ndryshėm kanė thėnė qė nuk mund tė ketė dot njė kapėrcim, nuk mund tė ketė dot njė trashendencė mendore pa njė lloj vuajtje. Vuajtjet shpesherė e ēajnė atė kore qė mbulon shpirtin qė nuk arrin tė kuptojė dot tragjedinė e madhe tė mėkatit dhe shpėtimin e madh tė Perėndisė.
Nėse do tė afrohemi dhe do tė shijojmė pak nga misteri i Zotit atėherė do tė kuptojmė se ēfarė thesari humbim ne duke mos e shijuar atė. Dėshirat shpirtėrore nuk janė si dėshirat trupore, sa mė tepėr qė e shijon aq mė tepėr i urritur je, nik janė si dėshirat trupore qė pasi ha diēka velesh. Me Zotin nuk velsh kurrė. Sa mė tepėr ta shijosh aq mė tepėr do tė ndizet dėshira pėr ta shijuar mė tepėr, prandaj le tė mundohemi qė gjatė kėsaj jave tė shijojmė diēka nga ajo qė na ofron Kisha nėpėrmjet shėrbesave tė saj, atėherė shpirti ynė do tė gjeja paqe, do tė mbushet me dhembshuri dhe do tė arrijmė tė kutojmė gjėra qė mė parė nuk i kishim kuptuar. Le ti lutemi pėrsėri Perėndisė qė ti japė kėtij vendi dhe gjithė vendeve rrotull nesh njė paqe, pajtim edhe harmoni. Amin.
Mė intensive pjesėmarrja u bė tė Mėrkurėn e Madhe nė mbrėmje, ku siē ėshtė bėrė tashmė traditė tė gjithė besimtarėt u mblodhėn nė katedralen e Burimit Jetėdhėnės dhe ndoqėn shėrbesėn e Efqelisė, e cila u celebrua nga Imzot Joani, kjo shėrbesė monoklise u mbyll me vajosjen e shenjtė.
Tė Enjten e Madhe shėrbesat vazhduan nė tė gjitha kishat. Ndėrsa nė orėt e mbrėmjes, sipas tipikosė sė ritualit tė ditės Zoti i varur mbi Kryq u vendos nė mes tė kishės dhe ku dhjetra mijra njerėz u pėrgjunjėn pėrpara tė Kryqėzuarit.
Ditėn e tė enjtes nė sheshin pėrpara katedrales u vendosėn nga Bashkia Korēė dhjetė shtėpi prej druri dhe u zhvillua panairi tradicional i baltės, njė traditė mjaft e vjetėr nė Korēė. Sipas legjendės kjo traditė ėshtė marrė nga ungjilli, ku me tė hollat qė Juda kthehu pas tradhėtisė qė i bėri Zotit u ble ara e shtėmbarit poēebėrėsit dhe kėtė ditė sipas traditės tė gjithė blenė atikuj balti, si kujtim i kėsaj ngjarjeje.
Dita e premte nė mėngjes filloi me shėrbesėn e zbritjes sė Zotit nga kryqi. Menjėherė pas kėtij momenti tingujt e kėmbanave filluan tė pėrshkojnė vajtueshėm qytetin. Pėrsėri mijra njerėz u falėn pėrpara Epitafit tė Zotit. Zhvillimet e kėsaj dite mbartin me vete edhe njė traditė e cila nuk dihet kur dhe si i ka fillesat. Tė gjithė shkojnė dhe pėrshėndoshin Epitafin nė tė gjitha kishat nė shenjė mirėnjohjeje dhe falenderimi pėr sakrificėn sublime qė Zoti bėri pėr njerėzimin. Kjo traditė bėn qė nė rrugėt e qytetit njerėzit tė mos reshtin gjatė gjithė ditės, ndonėse nė tonet e natyrshe vajtuese. Mbasditja e sė premtes mblodhi pėrsėri besimtarėt nė kishat e enorive tė tyre, ku pas Vajtimeve tė Pėrmbivarrshme nė orėn 18:45 u bė takimi i pesė epitafėve tė tė gjitha kishave. Mė pas procesioni vazhdoi, banda e qytetit shoqėronte epitafėt me marrshe funevėr dhe nėn melodinė e stancės sė tretė tė vajtimeve. Procesion i cili u ndoq nga mijra njerėz tė cilėt shoqėronin nga pas kortezhin pėrgjatė lėvizjes sė tij nė unazėn e vogėl tė qytetit. Kėshtu duke u kthyer pėrsėri nė kishat pėrkatėse u mbyll kjo ditė vajtimi dhe gėzimi, ku Ngjallja kalon nga Kryqi dhe jeta nga vdekja.
Kulmi i fstimeve arriti natyrshėm nė mesnatėn e sė shtunės. Mitropoliti i Korēės Hirėsia e Tij Imzot Joani shpalli lajmin e gėzuar dhe triumfal tė Ngjalljes dhe tha nė urimin e tij:
Krishti u ngjall sė vdekurish, me vdekjen vdekjen shkeli dhe tė varrosurve jetėn u fali
Ky himn i famshėm i Kishės shpall atė qė ne kremtojmė me kaq ngazėllim mundjen e vdekjes dhe dhuratėn e jetės.
Tė gjithė e dimė kėtė himn dhe tė gjithė e kėndojmė, por kur njė gjė e pėrsėrisim shpesh dhe nuk ndalemi nė domethėnien dhe nuk meditojmė rreth saj, ajo e humbet kuptimin. Nėse do tė ndėrgjegjėsohemi pėr kuptimin e kėtij tropari, nėse do tė jemi vetėdijshėm pėr ēdo fjalė tė tij, atėherė gėzimi ynė do tė jetė i patreguar, ngazėllimi ynė do tė jetė i parrėfyer dhe jeta jonė do tė marrė kuptim, shpresė dhe gėzim.
Qenia njerėzore ėshtė njė bashkim i shpirtit dhe i trupit dhe vdekja ėshtė armiku i pėrbashkėt i tė gjithė njerėzve, sepse pikėrisht e godet njeriun nė thelb tė qenies sė tij, duke ndarė shpirtin nga trupi dhe duke e shkatėrruar kėshtu personin njerėzor. Ēdo fuqi njerėzore ėshtė e pafuqishme para asaj. Askush nuk shpėton dot prej vdekjes dhe ajo ėshtė stacioni pėrfundimtar i tė gjithėve.
Parė nė kėtė perspektivė jeta do tė ishte njė trishtim dhe bota njė vend dėshpėrimi. Kėshtu do tė ishte nėse nuk do tė mundej vdekja. Kėshtu do tė ishte nėse nuk do tė ishte Zoti. Prandaj Pashka ėshtė jo vetėm ngjarja mė e rėndėsishme e historisė sė krijimit, por edhe njė ngazėllim i madh: sepse Zoti e mundi vdekjen dhe bėri tė mundur rifitimin e integritetit njerėzor. Duke e mundur atė, Ai e hapi rrugėn pėr tė gjithė ne, qė duke jetuar me Tė nė kėtė jetė tė pėrkohshme tė fitojmė jetėn pa mbarim. Prandaj ne kėndojmė me gėzim pėr mundjen e vdekjes dhe ngjalljen e Zotit.
Fitorja e Zotit tė ngjallur mbi vdekjen ėshtė fitore e cila i prek tė gjithė pa pėrjashtim, sepse Zoti me ngjalljen e tij mundi vdekjen armikun e pėrbashkėt tė njerėzimit dhe na dha tė gjithėve mundėsinė tė triumfojmė mbi vdekjen nėpėrmjet tij.
Ditėn e dielė nė ora 10:00 sikundėr ėshtė traditė u celebrua Mbėmėsorja e Dashurise, e cila nė Korēė ėshtė njė shėrbesė monoklise dhe kryhet gjithmonė nė kishėn e Burimit Jetėdhėnės. Mė pas nga ballkoni i Selisė sė Mitropolisė sė Shenjtė tė Korēės Hirėsia e Tij Imzot Joani siē ėshtė traditė shpalli pėrsėri lajmin e Ngjalljes qė nga korēarėt njihet me emrin Dhefteri Anastasi Ngjallja e dytė. Kėshtu nė vazhdim nė Selinė e Mitropolisė u pritėn vizita me rastin e Pashkės. Morrėn pjesė deputetė tė zonės, pushtetarėt lokale, njerėz tė artit dhe kulturės, personalitete tė botės akademike edhe qindra besimtarė, tė cilėt me urimin Krishti u Ngjall, morėn dhe bekimet atėrore tė Mitropolitit Joan. Gjithēa ishte e mbushur me urimin Krishti u Ngjall!
Pėrgjigju Duke Cituar
Postuar mė parė nga Korcar-L1
:P
Krijoni Kontakt