Mallkim i Shkronjavet Shqipe dhe çpërfolja e Shqipëtarit - P.N.Luarasi 1911

[baaroar]

...

Çkishëtimi

“Fort-dërimtarë priftër të katundit pas nesh Luaras, u urojmë Atërisht, dhe u lajmërojmë se, me qënë që Petrua nga katundi juaj Luaras u përlidh me shoqërit Massone dhe Protestande, dhe me qënë që përndau predikime kundërKrishtërime dhe libra të çvetëmtuara (aforisuara) është çkishëtuarë fëmijërisht”.

“Nukë kini pra drejtërimin t’a kishëtoni atë, as të bëni nonjë [ndonjë ?] hierobënjë në femijët të ti gjer sat ë pendohetë dhe këthehetë nga udh’e keqe që passon”.

Në Korçë mbë 20 Vjesht’e I 1892
I Kosturit Fillaret uratësi juaj.

...

[baaroar]

...
Shënim. Kemi ndër duart t’ona pesë letra të Mitropolit-përfaqësonjësit të Kolonjësë me të cilat ky, me ca, shtrëngon priftët të lëçitin ndë kishë të Luarasit Mallëkimin dhe çkishëtimin e Petros sa më parë, dhe ti përgjigjenë, dhe me ca, frikëson priftët kundrejt Zotëriut të tyre (Fillaretit) për moslëçitjen’e Mallëkimit dhe Çkishëtimit etj. Po këto letra për shkak të përveçëtë nuk’i çpallëmë këtu sot, dhe vetëmë dotë dalënë në shesh kur t’i kërkonjë nevoja.
...

[baaroar]

...

Mallëkimi dhe çpërfolja

“Fort-mirëdërimtarë priftërinj, fort të ndërçim Kryesës, dhe të tjerët gjithënjëheresh të bekuarë të Krishterë të katundevet të Perëndishpëtuarësë pas nesh Kaza të ngasërës Vakëfeve, hir qoftë me ju dhe paqe prej Perëndije, dhe prej nesh uratë, bekim dhe ndjesë”.
Fat-mirë janë ata katunde, që janë të ormisurë (premetuarë) me të vërtetë fortmirëdërimtarë priftinj dhe fort të nderçimë kryesës, të cilëtë njohinë, njëra palë, shërbesënë për të cilët prej Perëndije u greshitënë, dhe tjetra palë, detyrën e hieruarshime ne kungojka, së cilësë me volle Perëndije janë Kryesës. Pra, e lumturë dhe vërtet e perëndishpëtuarë është ajo Kaza, që n’a ra shorti prej Perëndije për të këtillë Bari dërgimtar, i cili dyke i mveshurë me mendime ungjillore, dotë përarrësenjë grishën’e tin ë arrësim dhe këshilla të Zotit dyke predikuarë atë rrafshë gjithë sa porosity dërgimëtarëtë Krishti. Atëherë pra, më nj’anë prej Perëndije hiri dhe paqa dotë jetë përgjithënjë bashkë me Barit dhe grigjet, dhe më tjatër anë i të tilli Bari, me të vërtet, urata, bekimi dhe ndjesa dotë jetë e dëgjuarshime prej Perëndije.
Shënim. Emëri vakëfeve, është vdierë nga përfaqësonjësi i Mitropolit në Kolonjë, dyke përndryshuarë në vënt Kolonjë për Vakëfe për të dërguarë s’andejmi dhe këtu.

Me pikëllim të madh dhe pamë syfaqeza dhe dëgjuamë, në rrethudhëtimt t’ënë, ndë ato vise, se i mallëkuari dhe prej Perëndije i çvetëmtuarë Petro Luarasi, dyke marë vesh me propagandët Massone dhe Protestante, erdhi rreth e për qark të ndryshmet katunde te ngastrës’së Kolonjësë, dyke u zotuarë të përkufizonjë Shqipmësonjës, për të përmësuarë, sikurse gjuhënë Shqipe, e cila nuk’ësht’e qënë, po me të vërtet që të përdredhë ndërgjegjjet’e Orthodhoksëvet dhe të bënjë përkthyerës në Massonit dhe në Protestanit.

Ne fort mirëdërimtarët priftinj dhe fort, të nderçim kryesës me të tjerët të bekuarë të Krishterë ndiella me ato më të rrumbulluarat dhe lajkataret fjalë, prej një kryebariu Orthodhoks e cila (ndiellë) uron prej Perëndije hirë dhe paqënë ndë Orthodhoksët besatarë, dhe prej vetiut të saj pa kursim dhurëton uratën, bekimnë dhe ndjesën, e bint kaqë këndimtarë, sa që ky pandeh se fjalëqëllohetë për nonjë kishëtare përqarkore letre nga të përzakonçimet, që greshisin të bekuarin e Krishterë për ndihmë të Mëmësë Kishë, të Patriarqisë, do-me-thënë, a për nonjë qëllim të bashkëdobishim të kombësisë greke. Po s’është kjo gjë! Një tjetër e zhulishme dhe zëmërsëmbonjëse ngjau, dhe ky sëmbim kllet hidhërim të madh ne Sh.T.shënjt’i Kosturit Fillaret, i cili me zëmërzhushitje ndiell grigjënë besnike të ti në veshmbajtje për shërim të së keqesë dhe për pështetje prrej rrezikut dyke thënë: “Me pikëllim të madh dhe pamë syfaqeza dhe dëgjuamë se … etj”.
Ndë një kohë, që më nj’anë njerëzij’e qytetëruarë, dyke çmuarë diturinë, përfiton gjithë pemët’e saj dhe fatmirëson, më tjetër anë, fe e vërtetë përderdh për ditë më plotërisht ujimet e perëndinjtë të predikimit të saj, dhe lehtëson me ballcamt të ngushëllimit zëmërat dhëmbjerënda të njerëset nënë xgjedhë të mëkatësë, vetëm populli Orthodhoks Shqipëtar nënë errësirët të paditjesë dyke përfunduarë, rënkon dhe smunt, dyke mos gjëruar kurrë prej të ëmbëltit ngushëllim fetar të Ungjillit, po dhe i ndarë fillthi vetëm dhe i mërziturë kundruell përgjonjëset të ti popuj të qytetëruarë, u kundrëdënua kësij mënyrash prej fatit të jetë i dobëtë dhe pa udhëheqës për të çapuarë në udhë të diturisë dhe të përmësimit të gjuhës së ti, dhe fetarisht të mbetetë pakrahës dhe i pocaqisurë, sikurse i sumuarë [shumuarë/sulmuarë ?] jashtë avllis’së grigjësë ungjillore.
Kjo përshtatyre e dëshpëruarë e kombit të tyre nukë pëlqeu në shumë prej atdhedashëset Shqipëtarë, andaj u përveshnë të shtypin libra Shqipe, dhe të dorëzojnë e të shtatojnë mësonjëtore shqipe në mëmëdhetht të tyre në të përveçëtë gjuhë të tyre shqipe, e cila para shumë vitesh ishte qënë e shkruarë, po nga rexhimet [regjimet?] e vështirë nuk’ishte përhapurë midis popullit Shqipëtar, as ishte e përdorurë çmimtarisht. Pra me qëllim për të përdituruarë, prej shumë gjindmirësh mëmëdhetarë Korçarë, më 1886 ushtatua në Korçë një mësonjëtore shqipe, nënë direksin të të mbaruarit në lumtëri e tërëkujtuarshimit Pandeli Sotirit nga Selcka e Lumshit.
...

[baaroar]

...
Në këta të tillë mendime për përhapjet të shkronjavet shqipe ishinë përkrahurë fort shumë mëmëdhetarë Shqipëtarë, të cilëtë përgjithësisht kishinë kujdes dhe vepëroninë tok për përlindjenë diturake të kombit të tyre dhe veçanërisht sicili kishte sedër për çpërshtilljet dhe përhapjet të shkronjavet shqipe në të përveçëtët mëmëdhetht të lindies’së ti, dhe kësimëndyrësh s’mbeti çip në Shqipëri ku nuk’ish qënë një i flaktë mëmëdhetar, i cili kish zënë vënt mësonjësi dhe lëçitësi të përmësimit të gjuhësë shqipe së shkruarë, pra këtë gjë punonte dhe Petro Luarasi në mëmëdhetht të përveçët të ti, Kolonjë, dyke dhurëtuarë atyreve darove libra nga ato që ndodhëshin, të cilatë shoqërija Shqipëtare Drita dhe pastaj Diturija, në Bukuresht, e të shtypurit të libravet shqipe dërgonte herë herë (me hope) në Korçë. I gojëzënuri Petro me qënë mësonjës i Elinishtes për katër vjet hoqi dorë prej saje dhe kapi punënë për të përhapurë shkronjat shqipe në çdo vënt ku muntte. Më 1887 dyke rrethudhëtuarë shënjt’i Kosturit Qyrilli, erdhi dhe në mëmëdhetht të Petros Luaras, dhe me mos bindurë dot atë për të mbeturë si ish më parë mësonjës i Elinishtesë, e mallëkoj atë ballafaqeza atdhetarëvet të ti dhe e çkishëtoj, pa shkroj dhe përqarkore në për tërë Kazat të Kolonjësë dhe në vakëfet, ku ishinë qënë gjirinj dhe miq të Petros, dyke porositurë katundarëtë të mos qasinë Petro-Luarasinë si mësonjës në katuntet e tyre, me qënë i aforosurë dhe i jashtëkishëtuarë.
Kjo gjë e shtrëngoj ngushtë për pakë Petron, po tek ta ndalonte prej qëllimit të ti akoma më tepërë i forcoj kurajën’e ti për punë. Pra dhe më 1887-1888 hapi mësonjëtore shqipe në Ersekë ku më gjashtë-mbë-dhjetë muajsh djemurija e Kolonjësë dhe fort shumë të vërsës’së mesme mësonin shkrim dhe këndim në gjyuhë shqipe; për së shpejti nisnë të këndojnë dhe të shkruajnë më të shumëtët e shtëpiakëset të Kolonjësë dhe fshatëravet të vakëfevet, dhe sicili përkujdesej fort çkathëtë të epte mendimet’e tin e miku i ti, dyke bërë me këtë mënyrë sicili mëmëdhetar dhe nxënës i ti dhe mësonjës i të afërmit të ti. Kjo gjë ngazëlloj zemrën’e Petros, po hidhëroj dhe shtrëngoj ngushtë shumë Mitropolitët e Kosturit Qyrilë, Grigorë dhe Fillaretin, të cilëtë njëri pas jatrit dyke përsëriturë ndërseninë kundrë Petros të këqinjtë Shqipëtarë grekomanë të Kolonjësë. Ku u përçvendos Qyrili, ndëvëndës i ti Grigori, përsëriti ndjekjen kundrë Petros, dyke dyke dashurë me gjithë këtë të dënonjë dhe përmundonjë dhe priftin’e katundit Papa Stefanë, me qënë që nukë përveçëtoj prej meshëtimit Petron, dhe kapërxeu urdhërimet’e kryeqëndronjësit të ti Kryëpriftit, si u parëshënua në parëfoljet.
Më 1891-1892, pas kërkimit të kungojkavet të katundëvet Treskë, Selenic’e pishësë, Luaras, Vodicë, Ngostivisht-pesasi, Rehovë u dërgua një shumë flludhash, ndihmë për të përmbajturë mësonjëtoretë shqipe në këta katunde, që zumë ngojë nga shoqërija e të përhapurit të shkronjavet shqipe, Drita që kish qendrë Bukuresht. Këto mësonjëtore u kundrëlëftuanë prej shënjt Fillaretit më 1892 me aforismë dhe të tjera mijete të udhëtë e të paudhëtë, dyke bashkëvepëruarë dhe guverna e atëherëshme. Dhe katundet e tjerë, prej frike pas dy vjeç punëtoreje i çmërehënë mësonjëtoret, dhe vetëm Luarasi u përmbajt më tepërë me ronimet (harxhet) të ca të pakëve mëmëdhetarë shtëpiakës, po edhe atje më 1894 ajo mësonjëtore, dyke përlëftuarë prej gjithanësh, u përul në shtrëngim të rexhimëvet! Këto janë mësonjëtoret që shpirt-miri Fillaret me tërëushtëroret të mallëkimëvet dhe aforismavet duke lëftuarë kundërshtori (përposhti)!!!
...

[Kanan]

...
Prapë, dyke thirurë gjyqin e këndimmonjësët mirëvetëdijës, pyes shënjt Fillaretnë; pse kaqë thellë u hidhërua zemëra, dhe ç’pe syfaqeza dhe dëgjove Kolonjë në rrethudhëtimt të ungjillortë dhe dërgimtartë t’ënt, dhe prej ngah dyke sulurë pagjykuarë dhe paparëmenduarë kundrëvotove prej mallëkimesh dhe prej aforismësh gjobën e fatkeqit orthodhoks, Petro Luarasit, i cili pat fatkeqësinë të mallëkonet prej jush dhe të çvetëmtonetë, si dëshmon dashj’e liruarë jote, prej Perëndije, sepse punëton dhe mbiell një të vërtetë, së cilësë çpejt a mërruarë pemëtë dot’i dukenë se nuk’është çpikje e nonjë gaskeqi mendim të madh, po është e vërtetë që shërben porosi të Perëndisë, që na këshillon me anë të parëthënësit të ti dyke thënë: “Kapni dituri se mos kurrëkujt furqoset Zoti dhe humbisni prej udhës’së drejtë.”
Tërëhieror Mëmëqytetar, guxoni të rrëfeni me ndërgjegjje të qëruarë, për shpëtim të shpirtit t’uaj, n’është se vërtet këto mësonjëtore u dorëzuanë me fit dhe ndihmë të shoqërisë Massone dhe Protestante q’u çpik prej teje? A po për të dëfryerë shpirtin talli me njerëzit dhe paditjet të Shqipëtarëvet të padjallëzuarë?! Ng’ana jonë, fjalënë Masson dhe Massonë vetëm e kemi dëgjuarë, po as një dije për Masson s’ë mundim dot të çfaqim: pod he ç’shënim dhe ç’ çmim ka ajo fjalë Masson, dhe në ka Massonë në Shqipëri, a shoqëri Massone, e lëmë në gjyqt t’atyre që kanë dije dhe njohë për Massonë. Po fjalënë Protestan, e njoh që është fjalë Evropiane të cilënë e përdorinë shumë gjuhë, dhe tregon protesto (përdëshmim), dhe Protestante thuhenë ata që kanë bërë protesto në fet krishtërime, dhe janë një farë besonjë (dhogmë) e fesë së krishtërimit. Protestantë njoh shumë, si njoh dhe Katolikë, Muhamedanë, Judenj dhe të tjerë. Po sa herë përhas Protestantë ligjëronj dhe flas ndër ta dhe bisedonj si meriton në njërës të kungimit dhe bashkësisë dhe qytetërimit, me ndryshimt që ata janë Protestantë, dhe unë Orthodhoks. Po rrëfenj zemërkthielltazi se për hir të fitimit lëndar kurrë nuk’u veshmora për qëllim fetar me Protëstantët.
Po, ndë është se, të përkthyerët’e Shqiptarëvet ndë Massonit dhe Protestanit, që tjetër për tjetrazi, për qëllim të përveçëtë u çpik nga shënjt i Kosturit, kllet kaqë frikë ne i gojëzënuri shënjt, ç’dotë bënte vallë, ay që ka veshë po s’dëgjon, Mitropoliti kur të mësontë që grekërit e Eladhësë fort-Orthodhokse tangra-magra, si kope me gra e fëmijë që nga përmbi tri-dhetë vjeç po shtëpirohen në Amerikë, në kërthizët të Protestanëvet, ku mallëkimet dhe aforismat e tërëshënjtëris’së ti përdërmohenë ne shkëmbënjt e së vërtëtës’së kthielltë, me qënë që as një blerës nukë ka për të tilla të rreme dhe foshnjërishte tregëtyra të shartit fillaretik orthodhoks? Apo të të përçkulurit (çatëdhetarët) me gjithë fëmijë grekër mos janë dërguarë prej shënjtit të Kosturit n’Amerikë, me qëllim kundrëanmarrje të të përkthyerit të protëstanëvet në Shqipëri, dhe të përkthejnë ndë Orthodhoksit Greke Protestantët e Amerikës!? Pa ndryshe, përse papësim (me gjak ftohëtë) durojnë këta përfaqësonjësit dhe barinjt e Orthodhoksisë greke rrëmetn’e përnguljes’së Grekëvet në vise Protestandësh, dyke lënë me këtë mënyrë nëntë dhet’e nëntë dhen për hirt të një të së kalburë, të Petro Luarasit?! Po si dyketë, gjithë dhe ata që sa një k o q e sinapi kanë mënt, e dinë ku është qëndruarë e vërteta, pa andëri, që me kaqë mjeshtëri për mbi kurrist të Shqipëtarit të pakrahëtë hedh shënjt’i Kosturit, është një nga ato çpikjet e shumëgjarëta, që gjendenë, si kanon udhëtregimi të përdorshim për të mbaruar qëllime vetiake, në kalendarët të disa megalloidheatëve Orthodhoksë Mitropolitë a mbikqyrës (Episkopë).
...

[ixnpeL]

cool na duhen dhe keto

[Kanan]

...
Ay që s’guxon të thotë të vërtetënë, tregon sa ka dobësi shpirti; pra shpirti q’është i dobëtë, me mos paturë burrërinë për të duruarë hidhërimn’e së vërtetësë, gjithënjë gabohetë. Kështu shënjt Fillareti ndë ndezjet të shpirtit të ti xbras dhe fuqin’e shpirtit dhe të trupit, pra me qënë në një përndodhje të çkalluarë të shpirtit; nuku di çfjalë krren, dhe dotë gënjeshtrë pa paturë kujdes as për shënjtërit të hierës’së ti, as për vlejëpërketjet të ofiqit të ti, dhe, tek rrëfen se Petrua zotonet të përkufizonjë mësonjës për përmësimt sikurse të gjuhës Shqipe, nukë turpëronetë të dotë, që gjuhë shqipe, nukë ka, tek më poshtë se me këtë gjuhë Petrua dotë bënjë përkthyerës ndë Massonit dhe Protestanit, tjatër mënyrazi mentim prej shënjt Fillareti të gabohetë kaqe poshtërisht!!
Po pyes Shqipëtarmëzitësin shënj Fillaret: Gjuhë shqipe me mos qënë, dihetë që s’ka as Shqipëtarë, dhe Kolonjarët me mos qënë Shqipëtarë, me ç’gjuhë, me gjuhët që dinin Kolonjarët, a po me të mos diturët gjuhë shqipe, muntte Petrua të bintte ata për përkufizimt të mësonjëset për të përmësuarë të mos qënë në gjuhënë shqipe, paskëtaj të bënjë dhe përkthyerës ndë Massonit dhe Protestanit? A mos të pamësuarit Kolonjarë u predikuanë prej shënjt Fillaretit ndërkombiarenë Esperando, dyke çkëmbyerë atë me të mos qënë në Shqipe? Se shënjti Fillaret nuk na lajmëron ç’gjuhë kanë Kolonjarëtë; pra, dhe të besojmë, si dëshëron mirëtari Fillaret, që Kolonjarët janë pa gjuhë, kemi frikë, veç që këta janë gjallë, po dhe qërtimsharje prej istoris së përgjithçime e cila as një popull nukë njeh pa gjuhë, po, dhe në qoftë që gjendetë një gjë e tillë në botë, dotë zente fill gjëkafshë istorija, të pakënë fare, ajo istorija Greke, e cila njeh Shqipëtarë paslindakë të Pellazgëvet me të tyre gjuhë Pellazgishte dhe Pellazgishte vetija dhe zakone. Pas lajmësivet të shënjt Fillaretit nga përdorj’e dëndurë e emëravet Massonë dhe Protestanë, duketë se këta janë në një numër të madh të shtuarë në Kolonjë, dhe këtë numur nuk’e di vetëm shënjt Fillareti, po dhe fort shumë të tjerë sa kanë njohë për Kolonjën. Sa që, në qoftë se kolonjarët si gjuhë të tyre ëmëtare flasënë gjuhënë që duhetë Shqipe, të cilënë i miri Fillaret nuk’i vjen për për sumim (hesap) të njohë, pason, se Petrua drejtërisht kishtë mall të përkufizonte mësonjës për të përmësuarë gjuhënë shqipe dhe të bënjë mëmëdhetarë të arrsyerë dhe mirëtarë, të cilët shënjt Fillareti ne gabim të mëndjes’së ti, duketë i pandeh përkthyerës Massonë dhe Protestantë.
Këtej mësojmë se shënjti Fillaret dhe kumpanj’e ti Massonë dhe Protestantë quajnë gjithë Shqipëtarët atdhetarë sa pushtojnë dhe kanë mallë shkronjatë shqipe, se ndryshe mendim’i pashtektë i shënjt Fillaretit, nukë munt të xgjidhet mbë shkronjë. Po ne lëçitim, qe, i paturpëshimi, për të gabuarë shënjti Fillaret, ndë na tregoftë neve një Protestant a një gjysmë Massoni në Kolonjë, jemi gati të marrëmë përsipër, çdo gjë që na ngarkohetë neve për çdënim të kthielltësis’së shënjtit Fillaret; po ndë qoftë se, Kolonjarët, veç ca fort të pakëvet rishtazi të ardhurë grekësh në këtë kaza, janë Shqipëtarë në gjind, kombësi dhe ghuhë, atëhere është tërërrëfyerë se Petrua me të drejtë si Shqipëtar ishte dhe ësht’i liruarë të përkujdeset për përparimt dhe udhëmbarjet të bashkëatdhetarëvet të ti dhe bashkëkombaset dyke përkufizuarë mësonjës dhe dyke dorëzuarë mësonjëtore për të mësuarë gjuhënë shqipe, dhe shënjt Fillareti padrejtësisht ndjek mësonjëtoret shqipe dhe shqipëtarëtë, pa, për turp dhe jashtë vlejës’së rasos’së ti gënjështaron dyke djallëzuarë Petron sikurse bën përkthyerës ndë Massonët dhe Protestantë që krijonenë në Kolonjë me anë të magjisë Fillaretike.
...

[Kanan]

...
“Veç kësaj mësuamë, se ky rjeshtëlënësi dhe tradhëtor’i fesë s’anë Orthodhokse, u zotua më një vënt 30 napolona, gjetkë 25 dhe gjetkë 20, me qëllim vetëm dhe vetëm qysh që të trondinjë shtateshat (themelet) e besës s’anë Orthodhokse, të cilënë shënjt Dëshmorët t’anë dhe atërit dhe mësonjësit forcuanë me anë të kaqe thyrësiash dhe me gjakt të tyre”.
Voll’e dëlirëtë dhe Folyra (llogjikë) janë dy të mëdha dhurata që hirëzoj Perëndija nde njeriu. Dhe pra voll’e dëlirëtë ngjan avullin në magjinë që lëvis; po folura (llogjikë) është parëqyrësi dhe tradhëtonjësi i mëshirësë. Një njeri pa volle të dëlirëtë është vegëlë e palëvizëshime; po ay që s’ka (është shtërpë) Folyrë quhetë i pa folëshim dhe ngjan një kalë pa fre. Voll’e dëlirëtë ep ndjenjë në rrojtjet; po Folyra është udhëheqësi dhe tradhëtonjës’i rrojtjesë. Po ajo e dëshëruara voll’e dëlirëtë pa Folyrët është një armë fort e rrezikshime kundrë ati q’e përdor atë; pra dhe Folyra pa volle të dëlirëtë është tradhëtonjës në magjinë të çkallmuarë. Sa që voll’e dëlirëtë e vëluarë brënda në Folyrët është më I për të qeshurë përsharkim i një njeriu të vërtetë.
Pra, dhe mirëtori Fillaret, me vollën’e dëlirëtë të ti, pa këshilluarë Folyrënë, përpara se të njohë mirë, në është se fjalëqëllohetë për nonjë gaxhipërqeshëlë të përciellshime, apo për nonjë përfillje të rëndoshme, rrungullis për mbi faqet të Shqipëtarit gjithë sa dhe qysh dashuron dhe munt voll’e dëlirëtë e ti pa marrë nënë sy të Parëthënësit Dhavidh [David?]: “Gropë çpoj dhe rëmoj, dhe dotë bjerë valtë në trapt që punoj” Dyke vazhduarë në mallkimt dhe çvetëmtimt kundrë Petros, i miri Fillaret, po qep andër mbi andër këtu, sa i do dhe munt të çpiknjë, voll’e dëlirët’e ti, po kthiellësija e Folyrësë do të ruanjë të gjitha këto për vetëfëtyrësin shënjtin Fillaret, dhe po e çkoqitim: duke quajturë Petron rjeshtëlënës, Fillareti, nukë dimë cilënë rjeshtë ay la, se përse, sa për filltt të Orthodhoksisë, dhe shënjt Fillareti më poshtë (në të përveçmet për Petron jashtëkishje) rrëfen mbetjen e Petros në Orthodhoksit, dhe ne kundër mbiandërimit në këtë brazë kundërdalime:
Fludhat e të 30 dhe 25 dhe 20 napolonëvet Petrua i përdori që të dorëzonjë mësonjëtore shqipe, dhe me anë të këtyre do të vinte ndë qëllimt të ti, si mësipër rrëfen këtë gjë shënjti Fillaret, që kjo gjë pas vollës’së shënjtit Fillaret, dëften se dorëzim’i mësonjëtorëvet shqipe prej Petros ishte sikurse drejt për drejt protesto kundër besës’s’anë Orthodhokse!! Po të sentëta kundrështira veçbesimesh vallë vuri përpara kundër Orthodhoksisë Petrua, dhe qysh me Abetaret, Shkronjëtoret, dhe Shkronjët dhe Numuratoret Shqipe, dhe të tjerat mësimëtare libra munt të përhapënj veçbesimin fetar e ti midis Kolonjarëve gjuhë-mospatës dhe fanatikë? Se shënjt’i Kosturit nukë na zë fill ndë mos shumë, po fare të pakënë njëzë nga libratë veçbesimtare (eretike) të Petros. Ngah ku, dhe qysh u bë rjeshtëlënës Petrua, kjo gjë mbetetë e mfshehurë që vetëm shënjti Fillaret, përket t’a dijë.
...

[baaroar]

...
Pastaj fjalënë Trathëtor, pyes të mirinë Fillaret ndë di kupëtimn’e thjeshtë të fjalësë, a po e pandeh si nonjë titllë kishëtar, dhe andaj guxon kështu, t’a dhurëtonjë atë ndë një shqipëtar të nderçim! Trathëtorë janë dy sendesh; trathëtor prej pakujdesje, dhe trathëtor prej ndërgjegjje. Pra trathëtor prej pakujdesje duhetë ay i cili munt, ose ka detyrë, po nuku do të përdornjë Folyrënë (llogjikën) e ti për të mirët përgjithëzaj të njerëzisë. Dhe trathëtor prej ndërgjëgjje, thuhetë ay që përdor Folyrën’e ti për dëm të njerëzisë. Prandaj tradhëtor prej pakujdesje munt të quhetë çdo shqipëtar që s’do të mbushnjë detyrën e ti që ka mbë Mëmëdhetht të ti, po nukë dhe Petrua i cili me tërë fuqit kujdeset dhe përpiqet për çpërshtilljet dhe arrësimt të mëmëdhetarëvet të ti, dyke dorëzuarë mësonjëtore dhe dyke përndarë libra mësimtarë. Pa dhe trathëtor prej ndërgjegjje dotë qe Petrua, po të lëçitej përkrahës (ndihmonjës) i pamësimit dhe të predikonte pemët e barbarisë dhe egërsisë.
Eja tani të shohëmë dhe të shënjt Fillaretit. U përmënttë nonjë herë, që ini ndvëndës i dërgimtarit Pavlë, Fathiror ?
Pavli thotë: “Tërë shkronja është prej Perëndije frymosurë dhe e dobishme për predikim, për përstoratje për qërtim, për arrësim q’është ndë drejtësi”. (B! Timoth. krye 3). Përse e mbyllni veç fatkeqinë Shqipëtar nga vëzhgim’i shkronjësë q’është frymosurë prej Perëndije, e cila shkronjë na sjell dobi shpirtërisht, na predikon dhe përgjërmon bënjat t’ona dhe jetënë, na përresën dyke zakonisurë na në drejtërit, na udhëheq dhe na mëson ato që s’dimë ? “Po Përvëlesën e mirë ruaj me anë të frymësë shënjtë që shtëpizon ndër ne. Dhe se prej foshnjërije shkronjat e hieruarshime i di, që mundinë të na bëjnë të diturë për shpëtim me anë të besësë që është mbë Jisu Krishtinë”.
(B! Timoth. krye 3).
Ç’përvëlesë kupëton këtu Pavli, përveç se predikimnë Ungjillor që u ndërmbesua prej Jisujt Pavlit, dhe ky e ndërmbesoj atë ne Timotheu, dhe porosity atë që t’a ruanjë; dhe atë që thotë Pavli ne Timotheu, ti që kur ishnje foshnjë di shkronjën’e shënjtëruarë, e cila munt të të udhëheqnjë në shpëtimt me anë të besësë që është në Krishti Jisu. Sa vallë dinë shkronjën’e Shënjtëruarë nga Shqipëtarëtë, ku dhe midis priftëret fort rrallë rrastiset nonjë që të dijë ç’thuhetë shkronj’e shënjtëruarë dhe ç’është Jisu Krishti! Dhe, tek kanë detyrë fort të hieruarshime atët frymëtarë të këshillojnë prindët arrësimn’e lindjakëvet të tyre që nga foshnjërija ndë shkronjët të shënjtëruarë, sa shumë mekatojnë kur, nukë me mos kujdesurë, pod he me gjithë fuqit, prej tërë shpirti, dhe prej tërë zëmëre dhe ndërmëndje të tyre ndalojnë me mallëkime dhe çvetëmtime (aforismë) arrësimnë ndë shkronjat!
“Lëçit fjalënë, qëndro me ngeh, pa ngeh, qërto, ndërsykundro, lutu me çdo zëmërgjerje dhe predikim”. (B! Timoth. krye 4). Do-me-thënë lëçit fjalën e së vërtetësë, përpiqu dhe kur ke ngeh dhe kur s’ke ngeh, përgjyko të predikuarin me ballafaqeza dëshmim dhe provë të mëkatit të ti, bjeri ndër sy dhe përdënoje dhe këshillo me të tërë durimt t’ënt dhe predikimt. “Për të gjitha vetëvetëhenë dyke prurë shëmbëllë të bënjave të mira, ndë predikimt pa vdirje, donate, fjalë të shëndoshë, të pakundrëgjykuarë që ay që është kundrejt, të turpëronetë dyke mos pasurë as gjë faqe të thotë për ju”. (Tit. krye.2).
“Dyke mos mbajturë vesh përralla Judaishte dhe porosira njerëzish që munxojnë të vërtetënë…
Rrëfejnë se njohinë Perëndi, po me punërat e mohojnë, dyke qënë të mërziturë dhe të pa bindurë, dhe për çdo punë mirëtore të paprovuarshime. “Se mbiqyrësi (episkopi) duhetë të jetë i papërfajshim, si përpronjëtar i Perëndisë, nukë gojëvrazëtë, nukë furqosës, nukë pianik, nukë rrahës, nukë përturpfitonjës; po huajdashës mirëtimdashës, thjeshtur tësor, i drejtë, oshenar, vetëhepërmbajtër”. (Tit. krye 1).
Dhe dërgimtari Pjetrë këshillon dyke thënë: “Kullotni dyke përmbiqyrurë nukë me pahir, po me dashje, nukë përturpfituarazi, po sveltërisht”. (A! Pjetr. kr.5).
“U lutem pra më parë nga gjithë të bëni lutani, përfalje, përlytje, mirëhirështime, për të gjithë njerëzit se kjo ësht’e mirë dhe e pëlqyerë përpara Shpëtimtarit t’ënë Perëndisë, i cili të gjithë njerëzit do që të pëtojnë dhe të vinë në njohë të thjeshtë të së vërtetësë”. (A.Timoth. kr.2).
...

[ilia spiro]

...
Mallëkimi i shkronjavet shqipe prej Mitropolitit
të Kosturit Fillaret.

“Fort-mirëdërimtarë priftinj, for të nderçim Kryesës, dhe të tjerë gjithënjëheresh të bekuarë të krishterë të katundëvet të Perëndishpëtuarësë pas nesh Kaza të ngasërës së vakëfëve, hir qoftë ndër ju dhe paqe prej Perëndije, dhe prej nesh uratë bekim dhe ndjesë”

“Me pikëllim të madh dhe pamë syfaqeza dhe dëgjuamë, ndë rrethudhëtimt t’ënë në ato vise, si i mallëkuari dhe prej Perëndije i vetëmtuari Petro Luarasi, dyke marrë vesh me propagandë Protestane dhe Massone, erdhi përqark të përndryshmët katunde të ngasërës’së Kolonjësë, dyke u zotuarë të përkufizonjë shqipmësonjës, për të përmësuarë sikurse gjuhënë shqipe, e cila nuk’është e qënë, po me të vërtet, që të përdredhë ndërgjegjjen e orthodhoksëvet, dhe të bënjë përkthyerës ne Massonija dhe Protestandija veç kësaj mësuamë se ky rjeshtëlënësi dhe tradhëtor i fesë s’anë Orthodhokse, u zotua më një vënt 30 napolonë, gjetkë 25 dhe gjetkë 20, me qëllim vetëm dhe vetëm qysh të trondinjë shtateshat (themelit) e besës’s’anë Orthodhokse, të cilënë shënjt dëshmorët t’anë dhe Atërit dhe mësonjësit forcuanë me anë të kaqë thyrësiash dhe me anë të gjakut të tyre dhe po themi që i tillë vetëm është qëllim’i tyre të vdierin domethënë shënjt Besënë t’ënë se po nisnë këta Massonë dhe Protestandë të shajnë korat’e hieruarshime, të përçmojnë shënjtorët, të çnderojnë Kryqin’e nderçim, dhe të çkatërrojnë agjërimet, dhe të përhapin Ungjij dhe dërgimtarë dhe të tjera libra, të cilatë janë kundra ne e shënjtta feja jonë, dhe të cilatë përpara vitësh çvetëmtoj (aforisi) dhe dogj ëma jonë e Madheja e Krishtit Kishë Patriarqija. Prandaj pra, dyke lëvizurë prej prej detyre bariu dhe parëmendimi Ati, u ngusim të gjithë të vegjël e të mëdhenj, vobek e begatorë, burra e gra, qyshqë të mos epni besë në fjalët dhe në zotimet të këtyre të mallëkuarve femohonjës, qyshqë të mbyllni veshët t’uaj në blackimet’e tyre, dhe qyshqë të mbeti gjithë besnikë në fet Atëtare t’uaj të cilënë po e ruajmë 1892 vite. Se në përndodhje të kundrëtë, lëçitim dhe përmetojmë me drejtësimt Kryezotërisht t’ënë, dhe me fuqit të Frymësë Kryemeshëtare t’ënë, që na dhurëtoj neve Zoti ynë Jisu Krishti me anë të shënjt nxënëset dhe Dërgimtarëvet të ti. Cilido nga te Krishterëtë që do të përqasnjë fludha nga i nëmosuri Petro Luarasi dhe përngjanjësit e ti, a shqipmësonjës a libra Massone dhe Protestande, të jetë vetëmtuarë prej Perëndije Gjithëpushtetonjës, të ketë nëmën’e të 318 dhe të tjerëve Atë të kishës, të ketë krromën’e Jeziut, të jetë pas vdekje i patreturë, dhe kotruf, dhe të mirë të mos shohë, po as përparitje të ketë në këtë botë gjersa të pendohetë dhe të marrë ndjesënë dhe përlajenë kanuntare”.

Ndë Korçë më 20 të Vjeshtës’së I. 1892
I Kosturit Fillaret mbë Krisht uratësi juaj.

...

O Dalan, te faleminderit se nuk e dija kete qe po lexoj ketu. Dhe shoh mosperputhje mes titullit qe ben fjale per mallkimin e shkronjave shqip dhe vete mallkimit te Mitropolitit Fillaret te Kosturit. Ky mallkim eshte per Petro Luarasin per propagande masonike dhe protestante dhe jo per mallkimin e shkronjave shqip.
Edhe kete nuk e dija P.N. Luarasi qenka mallkuar si mason dhe protestant!
Permendet disa here fjala shqipmesonjes por them se kjo nuk ka lidhje me mallkimin.
Mallkimi qenka vetem per propagande antiorthodhokse.
Me fal, por nuk mund te jem dakort me ty o Dalan.
Ne kete rast Mitropoliti Fillaret ka vepruar me perpikmeri sipas kanoneve te Kishes Orthodhokse.