Filantrokapitalizmi: Pas ethes së floririt !!!

[TOKE GEGA]

Filantrokapitalizmi: Pas ethes së floririt !!!

Zbatimi i parimeve të biznesit për botën e shoqërisë civile dhe ndryshimit social kanë sharm, pasuri, pushtet dhe celebritet prapa saj. Por ku është dëshmia se “filantrokapitalizmi” funksionon dhe a ka rrugë më të mira për të arritur progresin social global të dëshiruar në mënyrë kaq urgjente? Është koha për t’i dhënë fund eksitimit dhe filluar një debat

Atëherë ja ku kemi pyetjen 55 trilionëdollarëshe (sasia e filantropisë që është projektuar të krijohet vetëm nga Shtetet e Bashkuara gjatë dyzet vjetëve të ardhshëm): a do t’i përdorim këto resurse të mëdha për të ndjekur transformimin social apo do t’i harxhojmë ato në shpenzime lidhur me simptomat? Posti i lojës është jashtëzakonisht i lartë, kështu që le të kemi një debat global publik për të kategorizuar pretendimet e filantrokapitalistëve dhe të kritikëve të tyre

Michael Edwards

Është e padiskutueshme që diçka vërtet e rëndësishme po lëviz në botën e filantropisë, një lëvizje për t'ia nënshtruar fuqinë e biznesit objektivave të ndryshimit social, atë çka Matthew Bishor e quan “filantrokapitalizëm”. Ekziston një eksitim i justifikueshëm rreth mundësive për progres në shëndetin global, bujqësinë dhe në aksesin ndaj mikrokreditimit midis të varfërve, që janë stimuluar nga investime të mëdha të kryera nga Bill & Melinda Gates Foundation, Clinton Global Initiative dhe të tjerë. Filantrokapitalizmi me siguri do të ndihmonte të zgjerohej aksesi ndaj mallrave dhe shërbimeve të dobishme dhe ka një rol pozitiv për të luajtur në fuqizimin e zonave të rëndësishme të kapacitetit civil-shoqëror. Këto janë sigurisht gjëra të mira, atëherë është kjo arsyeja se pse kam shkruar një libër, “Just Another Emperor: the Myths and Realities of Philanthrocapitalism”, që sfidon influencën në rritje të mënyrës së të menduarit të biznesit në filantropi? Shqetësimi im është se ekzagjerimi që rrethon filantrokapitalizmin do ta zhvendosë vëmendjen nga ndryshimet më të thella që nevojiten për të transformuar shoqërinë, për të reduktuar numrin e vendimeve në një minimum të papërshtatshëm, dhe për të na bërë ne të injorojmë kostot dhe kompromiset që duhen bërë për t’i shtrirë parimet e biznesit në botën e shoqërisë civile dhe ndryshimeve sociale. Unë shqetësohem nga fakti se çështjeve të tilla dhe provave që i mbështesin ato, nuk u kushtohet vëmendja e duhur. Dhe unë dua të provokoj një diskutim në të cilin pozicionet e ndryshme të dalin në pah dhe të dëgjohen. E vetmja mënyrë që filantrokapitalizmi të aftësohet të përmbushë potencialin e tij të konsiderueshëm është duke kapërcyer ekzagjerimin.

Çfarë është ai?

Pra, çfarë është filantrokapitalizmi? Është një term elastik, si i lidhur, ashtu edhe i dallueshëm nga ndërmarrja sociale apo sipërmarrja sociale, filantropia investuese dhe përgjegjësia sociale e korporatave. Mendoj se ekzistojnë tri tipare dalluese:

· Burimet: shuma shumë të mëdha parash të dedikuara për filantropinë, kryesisht rezultat i fitimeve të konsiderueshme të një numri individësh në sektorët e teknologjisë së informimit dhe financave gjatë viteve 1990 dhe 2000.

· Metodat: pohimi se metodat e fituara nga eksperienca e biznesit mund të zgjidhin probleme sociale dhe janë superiore ndaj qasjeve të tjera të përdorura në sektorin publik dhe në shoqërinë civile.

· Arritjet: pohimin se këto metoda mund të arrijnë transformimin e shoqërisë, dhe jo thjesht aksesin më të madh në mallrat dhe shërbimet me përfitim shoqëror, një qëllim fisnik ky me siguri, por i pamjaftueshëm për të nxitur ndryshime më të thella në shpërndarjen e pushtetit dhe burimeve rreth botës.

Çfarë na tregojnë provat mbi këto pohime? Ne e dimë tashmë se angazhimi për fitim në shërbimet njerëzore është shpesh i paefektshëm, të paktën nga pikëpamja sociale. Pikërisht këtë duhet ta rregullojë filantrokapitalizmi. Le të shohim investimet e mëdha në shëndetin global, mikrokreditin dhe shërbimet mjedisore që po bëjnë Bill Gates dhe të tjerë. Provat e disponueshme nga këto investime deri më sot sugjerojnë se është plotësisht e mundshme të përdoret tregu për të zgjeruar aksesin në mallra dhe shërbime të dobishme, por shumë më e vështirë për të patur ndonjë ndikim të qenësishëm mbi transformimin social. Shkaku është mjaft i dukshëm: ndryshimi sistemik përfshin lëvizjet sociale, politikën dhe shtetin, të cilët këto eksperimente përgjithësisht i injorojnë. Në një shkallë më të vogël, një numër në rritje iniciativash po përdorin me sukses metoda të tregut për shpërndarjen e mallrave dhe shërbimeve në përfitim të shoqërisë, si programi “Një laptop për fëmijë”, i cili prodhon kompjuterë të lirë që funksionojnë me një soft me akses të lirë me ndihmën e Google. Këto janë eksperimente të rëndësishme, por provat sugjerojnë se ato janë shumë të vështira që të funksionojnë në mënyrë të suksesshme në rritje, dhe se atyre shpesh u duhet të provojnë kompromise ndërmjet qëllimeve të tyre sociale dhe financiare.

Për shembull, një anketë e njëzet e pesë ndërmarrjeve të përbashkëta në Shtetet e Bashkuara tregoi se njëzet e dy prej tyre “kishin konflikte të qenësishme ndërmjet misionit dhe kërkesave të aksionerëve të ndërmarrjes”; për më tepër, dy shembujt që ishin më të suksesshëm nga pikëpamja financiare gjithashtu devijonin më shumë nga misioni i tyre social - reduktimi i kohës dhe burimeve të shpenzuara për mbështetjen, eliminimin e klientëve më të vështirë për t’u shërbyer dhe fokusimin në aktivitete me potencialin më të madh për gjenerim të ardhurash. Ose le të marrim projektin “Shakti”, një partneritet publiko-privat të promovuar nga Hindustan Lever (HLL) në Indi, i cili integron gratë me të ardhura të ulëta në zinxhirin e marketimit të prodhuesve të tij, duke shitur produkte të tilla si shampo apo detergjentë “për të rritur të ardhurat dhe konfidencën e tyre”. Një vlerësim i kohëve të fundit tregoi se “nuk ka prova se projekti fuqizon gratë apo promovon veprimin në komunitet”, ndërkohë që i bënte gratë “shitëse për HLL”, shpesh kundrejt një kostoje të konsiderueshme për to (pasi ka marka më të lira të disponueshme, fitimet nga investimi janë të ulëta dhe puna është shumë e vështirë). Ekzistojnë shumë më tepër prova si kjo në librin tim, që tregojnë se sa e vështirë është të kombinosh rezultatet sociale dhe ato financiare. Pak nga këto eksperimente janë vërtet vetëmbështetëse, “devijimi nga misioni” është i zakonshëm dhe nivelet e dështimit janë të larta. Problemi tjetër është shkalla: tregtia e barabartë vlerësohet se arrin 5 milionë prodhues dhe familjet e tyre anembanë botës, ndërsa sipërmarrjet sociale kanë siguruar të ardhura prej 500 milionë dollarë vetëm në Shtetet e Bashkuara më 2005. Zona e dytë ku filantrokapitalizmi pretendon se shkakton impakt qëndron në përmirësimin e aftësive financiare dhe menaxhuese të organizatave të shoqërisë civile. Gjithmonë kam qenë konfuz nga mënyra me të cilën filantropë investues dhe sipërmarrës socialë e diferencojnë veten nga pjesa tjetër e shoqërisë civile në fushat që ato janë të bazuara në rezultate apo performancën e lartë, duke implikuar se çdo njeri tjetër është i çinteresuar për rezultatet.

Sigurisht që ekzistojnë grupe qytetarësh mediokër, ashtu siç ka biznese, filantropë, sipërmarrje sociale dhe departamente qeveritare mediokre, atëherë (siç pyet Jim Collins i “Good to Great”) "përse të importohen praktikat e mediokritetit në sektorët socialë"? Ajo çfarë i ndan performuesit e mirë dhe të keq nuk është fakti nëse ata vijnë ose jo nga biznesi apo shoqëria civile, por fakti nëse kanë apo jo një fokus të qartë në punën e tyre, dije të fortë, mekanizma përgjegjësie që i mbajnë ata të ecin në drejtimin e duhur dhe aftësi për të motivuar stafin apo vullnetarët e tyre për të arritur nivelet më të larta kolektive të performancës. Rezultatet më të rëndësishme masin impaktin në nivelet më të thella të transformimit social dhe ka një bollëk dëshmish që tregojnë se ato gjenerohen nga lëvizje sociale, që rrallë përdorin gjuhën apo metodat e menaxhimit të biznesit. Sërish, për ta përsëritur. Tashmë ka dëshmi se ata që i përdorin këto teknika hasin në shkëmbime me misionin e tyre social. Është e lehtë të identifikohen riparime të shpejta në termat e kritereve të biznesit, vetëm për të gjetur se ajo çka dukej e pamjaftueshme rezulton të jetë thelbësore për impaktin social dhe politik të shoqërisë civile, si ruajtja e degëve lokale të një lëvizjeje kur ajo do të ishte më e lirë për zyrën qendrore për t’i kombinuar ato. Megjithëse zgjidhjet duhet të funksionojnë ekonomikisht, kjo nuk implikon domosdoshmërish rritjen e të ardhurave tregtare.

Nganjëherë filantrokapitalistët e vënë besimin tek dhurimet, grantet dhe kontributet e anëtarësimit si një dobësi për organizatat e shoqërisë civile, por ajo mund të jetë një burim fuqie, pasi i lidh ata me mbështetësit e tyre dhe publikun, për aq kohë sa flukset e tyre të të ardhurave janë mjaftueshmërisht të ndryshme sa t’u rezistojnë furtunave të pashmangshme gjatë rrugës.

Impakti ndaj shoqërisë civile

A ka ndonjë dëshmi se shoqëria civile si e tërë po dëmtohet nga këto tendenca? Sigurisht që ekzistojnë disa shenja frikësuese, të cilat përfshijnë:

· Dobësimin e sjelljes “të drejtuar nga tjetri” nëpërmjet konkurrencës dhe stimuluesve financiarë (për shembull, duke paguar vullnetarë).

· Devijimin e energjisë dhe resurseve nga ndryshimi strukturor, ndërtimi i institucioneve dhe reforma e thellë në favor të sigurimit të shërbimeve sociale dhe mjedisore.

· Humbjen e pavarësisë që vjen me varësinë tek biznesi apo qeveria dhe dobësimi pasues i aftësisë së shoqërisë civile për t’i bërë që të mbajnë përgjegjësi për veprimet e tyre.

· Pabarazinë në rritje brenda shoqërisë civile midis siguruesve të pajisur mirë të shërbimeve (apo grupeve të tjera të konsideruara se janë aktorë të lartë nga investitorë të mëdhenj) dhe komunitetit jo të pajisur mirë dhe grupeve të interesit.

· Ndryshimin e marrëdhënies midis organizatave të qytetarëve e anëtarëve të tyre në një konsum pasiv (duke dhënë para në largësi), në vend të pjesëmarrjes aktive.

· Erozionin si rezultat i rolit të shoqërisë civile në transformimin social nëpërmjet kooptimit apo edhe dobësimit në vend të partneritetit të barabartë.

Rezultati i akumuluar është se shoqëria civile mund të jetë duke u bërë më e madhe, por jo më e fuqishme apo më efektive në influencimin në ndryshimet themelore në shoqëri.

Tregu dhe lëvizja

Përse përfshirja e biznesit dhe e tregjeve prodhojnë rezultate të tilla të përziera? Përgjigjja është se logjikat e biznesit dhe të transformimit social nuk janë vetëm të ndryshme, por ato shtyjnë në drejtime të kundërta në shumë mënyra të rëndësishme dhe ekziston përvojë e gjatë e rreziqeve të përfshira në përzierjen e tyre së bashku. Merrni qasjet ndaj rishpërndarjes dhe drejtësisë sociale, të cilat rrallë shfaqen në qendrën e vëmendjes së filantrokapitalistëve, por janë qendrorë për çdo axhendë transformuese. "Pasuria është si një bahçe”, thotë filantrokapitalisti meksikan Carlos Slim, "ju duhet të shpërndani frutat, jo degët", ndoshta sepse dega, pema dhe pylli i përket i gjithi atij. Ose merrni konkurrencën përballë bashkëpunimit apo individualizmin përballë aksionit kolektiv dhe reciprocitetit. Jeff Skoll, i cili bashkëkrijoi e-Bay, është krenar të thotë se sipërmarrja sociale “është një lëvizje nga institucionet tek individët”, për shkak se ata “mund të lëvizin më shpejt dhe të kapin më shumë shanse". Në të vërtetë ata munden, por gjithashtu a mund të gjenerojnë ndryshime sistemike të gjera në strukturat politike dhe sociale që mbështeten në veprim kolektiv dhe mbështetjet me bazë të gjerë për ndryshim?

Historia tregon se ndryshimi sistemik u arrit në lidhje me mjedisin, të drejtat civile, gjininë dhe paaftësinë nëpërmjet punës së lëvizjeve sociale më shumë se individëve heroikë dhe përfshiu si politikën e qeverinë, ashtu edhe dhe shoqërinë civile dhe biznesin. Kjo është një pikë vendimtare. Në tregje ne kemi blerës, klientë ose konsumatorë, ndërsa në lëvizje në jemi qytetarë dhe secili ka implikacione shumë të ndryshme. "NPC LLC kërkon, vlerëson dhe zgjedh organizatat për secilin prej financimeve tona, kështu që blerësit tanë nuk duhet ta bëjnë". Ky nuk është një reklamë për Wall Street, por një grup në Shtetet e Bashkuara që reklamon lidhur me donacionet bamirëse. Në të ardhmen nuk do të keni nevojë për asnjë kontakt me organizatat që mbështesni, nuk ka rëndësi pjesëmarrja në aktivitetet e tyre, vetëm mund të investoni në një fond reciprok politik dhe ta shkarkoni nga taksat. Në tejfluksin gjithnjë e në rritje të librave, historive të gazetave dhe raporteve të mbledhjeve lidhur me filantrokapitalizmin do të gjeni goxha vëmendje ndaj financës dhe tregut, por pothuajse jo një përmendje të pushtetit, politikës dhe marrëdhënieve sociale, gjërat që realisht shtyjnë transformimin social.

Megjithëse panorama po lëviz pak si rezultat i përvojës së akumuluar (veçanërisht në Gates Foundation), shumica dërrmuese e filantropisë investuese mbështet zgjidhjet teknike dhe rritjen e shpejtë ("teknologjia plus shkencën, plus tregun sjell rezultatet"). Në biznes, presioni për të rënduar sa më shpejt është i natyrshëm, bile imperativ, përderisa është kështu që njësi-kosto bie dhe fitim-limit rritet, por transformimi social lëviz me një ritëm më të ngadaltë sepse është shumë kompleks dhe konfliktual. Duke e pasur të trashëguar pasurinë apo të krijuar shumë shpejt atë, filantrokapitalistët nuk ia kanë ngenë që të presin për rezultatet e tyre dhe metrikat që përdorin për të vlerësuar suksesin fokusohen në fitimet materiale afatshkurtra, jo në ndryshimet afatgjata kulturore në vlera, marrëdhënie dhe pushtet. Metrikat e biznesit privilegjojnë përmasën, rritjen dhe përqindjen e tregut më shumë sesa cilësinë e ndërveprimeve midis njerëzve dhe kapacitetet dhe institucionet që ato ndihmojnë të krijohen. Kur investitorët vlerësojnë një biznes, ata në fund të fundit duhet t'i përgjigjen vetëm një pyetjeje: Sa para do të nxjerrin? Ekuivalenti për shoqërinë civile është impakti social që mund të arrijnë organizatat, të vetme ose së bashku, por kjo është shumë më e vështirë për t’u realizuar.



Përzierja dhe racionet

Ekzistojnë diferenca të rrënjosura thellë, po a janë këto gjëra të pakalueshme, të ngrira përgjithmonë në disa qasje reciprokisht antagoniste? Filantrokapitalizmi thotë absolutisht jo, por nuk jam aq i sigurt. Të gjitha organizatat prodhojnë lloje të ndryshme vlerash në proporcione të ndryshueshme – financiare, sociale dhe mjedisore – qofshin ato grupe qytetarësh apo biznesi. Këto proporcione mund të ndryshohen ose “përzihen” nëpërmjet aksionesh të vetëdijshme ose të paplanifikuara, por jo pa implikime reale për ato forma vlere që nga ana e tyre janë reduktuar, sfiduar apo kundërshtuar. Një grup vlerash bëhet më i zbehtë apo më i ndotur kur e përziejmë me të tjerat? A është kokteji rezultues pa shije – si të përziesh verën me uthullën – apo i shijshëm, një margarita e bërë në parajsë? A ka disa gjëra – si nafta dhe uji – që nuk mund të përzihen fare? Diskutimet për vlera të përziera duket se zënë vend në një botë të lirë nga shkëmbimet, kostot dhe kontradiktat.

Sinergjitë pozitive janë të mundshme për shembull, midis sigurimit të shërbimit dhe mbrojtjes dhe siguruesit e këtyre shërbimeve sigurisht që mund të fitojnë më shumë vlerë sociale kundër një arsyeje themelore financiare të pranueshme, por ekziston shumë përvojë midis organizatave që filluan me një qëllim social dhe e humbën progresivisht teksa u bënë më të ngulitura në treg. Me kalimin e kohës një tip vlerash tenton që t’i shtrydhin të tjerat. Filantrokapitalistët duan t’i zgjerojnë parimet konkurruese në botën e shoqërisë civile, me supozimin që ajo çka funksionon për tregun duhet të funksionojë edhe për aksionin qytetar, por nuk kanë menduar siç duhet për implikimet e veprimeve të tyre. Disa e quajnë këtë krijimin e një “tregu kapitali social", në të cilin grupe jo me qëllime fitimi konkurrojnë me njëri tjetrin për resurse të alokuara nga investitorët sipas një metrike të caktuar të përbashkët efikasiteti dhe impakt. Kështu që lexuesit në këtë shkollë mendimi i japin shumë peshë grumbullimit të të dhënave të standardizuara dhe magazinimit të tyre në rrjet, në mënyrë që ata që duan t’i kushtohen bamirësisë kanë më shumë informacion për t’i drejtuar vendimet e tyre. Por këto të dhëna rrallë masin progresin drejt transformimit social. Aktualisht konkurrimi mund ta vonojë progresin nëpërmjet shtytjes së atyre pa qëllim fitimi që të ekonomizojnë në zona kyçe të punës së tyre, të qëndrojnë larg nga çështjet më të komplikuara e më të kushtueshme dhe të shmangin ato më të vështira për t’u arritur. Jashtë sigurimit të shërbimit, është e vështirë të shikohet sesi konkurrenca do të kishte ndonjë kuptim dhe jo vetëm pse kushtet e rëndësishme të tregut nuk ka gjasa të ekzistojnë.

A do të konkurronin grupet lokale për të mbajtur festën e Krishtlindjes së fëmijëve? A do të kishte konkurrencë në rritje midis grupeve që merren me çështje të ndryshme si HIV-i dhe shkollat? Dhe kush do të përfitonte realisht? Është e vërtetë që grupet e interesit konkurrojnë për anëtarë dhe për para, por shpesh ato bashkëpunojnë dhe në çdo rast organizatat nuk janë lehtësisht të “zëvendësueshme” në shoqërinë civile, sepse anëtarësimet bazohen tek besnikëria, identiteti e familjariteti, jo tek çmimi e cilësia e shërbimeve të siguruara. Ka pak të ngjarë që National Association for the Advancement of Colored People në Shtetet e Bashkuara të arrijë Puerto Rican Legal Defense Fund, në qoftë se anëtarët e saj ndjehen të pakënaqur me liderët e tyre. Kjo, sepse për shkak të problemeve që mendoj unë, bashkëpunimi midis organizatave të veçanta mund të jetë më i mirë sesa përzierja ose konkurrenca. Bashkëpunimi ruan diferencën dhe pavarësinë e kërkuar për të sjellë ndryshim real në tregje (jo vetëm të zgjerojë rrezen e tyre sociale) dhe për të mbështetur tranzicionin në qasje më radikale që mund të sjellin ndryshimet më të thella që kemi nevojë, si modelet e biznesit të ri të ndërtuara rreth të “zakonshmeve” të tilla si softe të hapura dhe forma të tjera “prodhimi jopronësor” dhe ekonomitë komunitare e firmat e poseduara nga punëtorët, që rrisin kontrollin e qytetarit ndaj prodhimit dhe shpërndarjes së suficitit ekonomik që krijon biznesi.

Ndjekësi dhe lideri

Problemi është se këto qëndrime mungojnë nga menyja filantrokapitaliste, ndoshta sepse do ta transformonin krejtësisht sistemin ekonomik dhe do të çonin në një shpërndarje rrënjësisht të ndryshme të kostove dhe beneficeve të tij. Ndryshimi sistemik duhet t’i adresohet çështjes se si pronësia fitohet e kontrollohet dhe si resurset e mundësitë shpërndahen në të gjithë shoqërinë. Kjo është ka mundësi arsyeja se pse Jim Collins, në një pamflet që duket i spikatur prej mungesës së tij duke pasur parasysh staturën e tij në botën korporative, konkludon se “ne duhet ta refuzojmë idenë – me qëllim të mirë, por krejtësisht e gabuar – se rruga parësore ndaj madhështisë në sektorët socialë është për t’u bërë më shumë si biznes".

"Çfarë mund të jetë mundësisht më fitimprurëse për të gjithë botën sesa një ekspansion i vazhdueshëm i filantropisë?", pyet Joel L Fleishman në librin e tij “The Foundation”, që i jep rëndësi të veçantë fondacioneve me kapital rriskues. Gjatë shekullit të kaluar, shumë më tepër është arritur nga qeveri të angazhuara ndaj barazisë e drejtësisë dhe lëvizje sociale të fuqishme aq sa të sillnin ndryshim dhe një gjë e tillë mund të jetë e vërtetë në të ardhmen. Asnjë kauzë e madhe sociale nuk u mobilizua nëpërmjet tregut në shekullin e 20-të. Lëvizja e të drejtave civile, lëvizjet e grave, lëvizja ambientaliste, New Deal dhe Great Society: të gjitha u avancuan nga shoqëria civile dhe u futën në pushtetin e qeverisë si një forcë për të mirë të përgjithshme. Biznesi dhe tregjet luajnë një rol jetik në shtyrjen përpara të këtij progresi, por ato janë ndjekës, jo liderë. Filantropia më e mirë jep produkte të prekshme si vendet e punës, kujdesi shëndetësor dhe shtëpitë, por më e rëndësishmja, ndryshon dinamikat sociale dhe politike të vendeve në mënyra që u mundësojnë komuniteteve të tëra të ndajnë frytet e novatorizmit dhe suksesit. Kyçe në këto suksese ka qenë vendosmëria për të ndryshuar marrëdhëniet e pushtetit dhe pronësinë e aseteve, si dhe për t’i vendosur njerëzit e varfër dhe të tjerë të margjinalizuar nën kontroll dhe kjo nuk është rastësi.

Kjo është arsyeja se pse një formë e veçantë e shoqërisë civile është jetike për transformim social dhe pse bota ka nevojë për më shumë influencë të shoqërisë civile në biznes dhe jo anasjelltas – më shumë bashkëpunim, jo konkurrencë; më shumë veprim kolektiv, jo individualizëm dhe një vullnet më i madh për të punuar së bashku për të ndryshuar strukturat themelore që mbajnë të varfër shumicën e njerëzve, kështu që të gjithë ne të mund të jetojmë jetë më të kënaqshme. A do të kish mundur filantrokapitalizmi të ndihmonte të financoheshin lëvizjet e të drejtave civile në Shtetet e Bashkuara? Shpresoj që po, por ai nuk qe “i shtyrë nga të dhënat", nuk operonte nëpërmjet konkurrencës, nuk mund të gjeneronte shumë të ardhura dhe nuk e maste impaktin e tij në termat e numrat e njerëzve që shërbeheshin çdo ditë, por megjithatë e ndryshoi botën përgjithmonë.

Simptomat dhe ilaçi

Duke përfunduar, po argumentoj se:

· Eksitimi që rrethon filantrokapitalizmin shkon goxha përpara aftësisë së tij për të dhënë rezultate reale. Është koha për më shumë modesti.

· Përqendrimi në rritje i pasurisë dhe i pushtetit midis filantrokapitalistëve është jo i shëndetshëm për demokracinë. Është koha për më shumë përgjegjshmëri.

·Përdorimi i konceptimit të biznesit dhe tregut mund ta dëmtojë shoqërinë civile, e cila është bankëprova e politikave demokratike dhe transformimeve sociale. Është koha për t’i diferencuar të dyja dhe ripretenduar pavarësinë e aksionit qytetar global.

·Filantrokapitalizmi është pjesërisht një simptomë e një bote thellësisht jo të barabartë. Ai nuk e ka demonstruar akoma se siguron ilaçin e duhur.

Atëherë ja ku kemi pyetjen 55 trilionëdollarëshe (sasia e filantropisë që është projektuar të krijohet vetëm nga Shtetet e Bashkuara gjatë dyzet viteve të ardhshme): a do t’i përdorim këto resurse të mëdha për të ndjekur transformimin social apo do t’i harxhojmë ato në shpenzime lidhur me simptomat? Posti i lojës është i jashtëzakonisht i lartë, kështu që le të kemi një debat global publik për të kategorizuar pretendimet e filantrokapitalistëve dhe të kritikëve të tyre.