Shenjat e para te vogla
Ardhja e dytė e Jezusit do tė jetė gjėja mė madėshtore nė kėtė botė.Ajo do tė jetė fundi i botės moderne dhe idhujtare pėr tiu kthyer vendin botės religjoze dhe natyrale.Ashtu sikurse Jona nuk qėndroi na barkun e peshkut pėrgjithmonė dhe Jezusi nuk do tė qėndrojė nė qiell pėrgjithmonė.Pikėrisht ai do tė zbresė nga qielli me anė tė ėngjėjve .Ndėrsa Jona mbasi doli nga Barku i Peshkut shkoi tek populli i tij dhe filloi ti thėrrasė atė nė rrugėn e drejtė.Tė njėjtėn gjė do bėjė dhe Jezusi ai me ardhjen e tij tė dytė do ti tregojė botės se nuk ishte Zot ose bir i Zotit por profeti madh i Zotit dhe do ta rrėzojė poshtė kultin e kryqit dhe supermacinė e hebrejve.Mbasi Mosiu kaloi nga faza e durimit, keqtrajtimit, shtypjes dhe vrasjes dhe pastaj me ndihmėn e Zotit i ēlirua nga kjo gjendje dhe u bė krytar i njė bashkėsie, populli ose shteti tė fuqishėm i cili me ndihmėn e Zotit filloi tė luftojė idhujtarinė nė tokė.Tė njėjtėn gjė bėri dhe profeti Muhamed a s mbas kalimit tė periudhės sė keqtrajtimeve, shtypjes dhe vrasjeve nga paganėt arabė dhe pas kėsaj folloi luftėn ndaj idhujtarisė duke u bėrė perandoria e vetme monoteiste ne rruzullin tokėsor. Jezusi profeti i madh i Zotit do tė rikthehet nė tokė pėr tė pėrmbushur pjesėn e dytė tė tij.Pjesėn e luftės ndaj idhujtarisė dhe do tė ngrejė mbretėrinė e Zotit.Cfarė do tė bėjė ai dhe si, do ti paraqesim nė vazhdim tė shkrimit.
Prishja e tempullit tė Juruzalemit nga romakėt paganė
"Dhe kur do tė shikoni Jeruzalemin tė rrethuar nga ushtritė, ta dini se shkretimi i saj ėshtė afėr.Atėherė ata qė janė nė Juda, tė ikin nė male; dhe ata qė janė nė qytet tė largohen; dhe ata qė janė nė fushė tė mos hyjnė nė tė.Sepse ato janė ditė tė hakmarrjes, qė tė pėrmbushen tė gjitha ato gjėra qė janė shkruar.Mjerė gratė shtatzėna dhe ato qė mėndin nė ato ditė, sepse do tė ketė mjerim tė madh nė vend dhe mėri mbi kėtė popull.Dhe ata do tė bien nga tehu i shpatės, do t'i ēojnė robėr ndėr tė gjitha kombet, dhe Jeruzalemin do ta shkelin paganėt, derisa tė plotėsohen kohėt e paganėve".(Luka 21/20-24)
Prishja e tempullit nė Juruzalem nga Romakėt janė fillimi i shenjave.Jezusi u pyet pėr fillimin dhe mbarimin e botės dhe ai tregoi se shkatarrimi i tempullit nė Juruzalem ėshtė fillimi i tyre.
1 Tani kur Jezusi doli nga tempulli dhe po largohej, dishepujt e tij iu afruan pėr t'i treguar ndėrtesat e tempullit.2 Por Jezusi u tha atyre: "A nuk i shikoni ju tė gjitha kėto? Nė tė vėrtetė po ju them se kėtu nuk do tė mbetet asnjė gur mbi gur qė nuk do tė rrėnohet".3 Pastaj, kur ai u ul tė rrinte nė malin e Ullinjve, dishepujt e vet iu afruan mėnjanė dhe i thanė: "Na thuaj, kur do tė ndodhin kėto gjėra? Dhe cila do tė jetė shenja e ardhjes sate dhe e mbarimit tė botės?".....6 Atėherė do tė dėgjoni tė flitet pėr lufta dhe pėr ushtima luftash; ruhuni tė mos shqetėsoheni, sepse tė gjitha kėto duhet tė ndodhin, por ende mbarimi nuk do tė ketė ardhur.7 Do tė ngrihet, pra, popull kundėr populli dhe mbretėri kundėr mbretėrie; do tė ketė zi buke, murtajė dhe tėrmete nė vende tė ndryshme....8 Por tė gjitha kėto gjėra do tė jenė vetėm fillimi i dhembjeve tė lindjes.14 Dhe ky ungjill i mbretėrisė do tė predikohet nė gjithė botėn si njė dėshmi pėr gjithė kombet, dhe atėherė do tė vijė mbarimi".15 "Kur tė shihni, pra, neverinė e shkretimit, qė ėshtė parathėnė nga profeti Danieli, qė ka zėnė vend nė vendin e shenjtė (kush lexon le ta kuptojė),(Mateu 24/1-15)
Shenja pėr tė cilėn Jezusi foli ėshtė shkatarrimi i tempulllit dhe pėrndjekja e besimtarėve.
Mė vonė Palestinėn e pushtuan romakėt dhe zelotėt pjesėtarė i njė sekti hebraik u rebeluan dhe romakėt nė vitin 70 e dogjėn tempullin e dytė tė ēifutėve.Zelotėt e vazhduan rezistencėn deri nė vitin 74 porse mė kot romakėt paganė i rrethuan nė ndėrtesėn Masada dhe i vranė.Pikėrisht kėtu e kishte fjalėn dhe Jezusi kur tha kur tė shikoni Neverinė e Shkretimit e cila simbolizon Romėn.
Po kėtė gjė e thotė dhe Pali tek letra e Korintėsave.Megjithėse ky verset tregon se bibla ėshtė shkruar mbas shumė viteve duke treguar dhe pėr ngjarjen e vrasjes sė njerzve nga Shkatarruesi romakėt paganė e cila ka ndodhur nė vitet 70-80.
8 Dhe tė mos kurvėrojmė, ashtu si kurvėruan disa nga ata edhe ranė tė vdekur nė njė ditė njėzet e tre mijė.9 Dhe tė mos e tundojmė Krishtin, ashtu si e tunduan disa nga ata dhe u vranė nga gjarpėrinjtė.10 Dhe mos u ankoni, ashtu si u ankuan disa nga ata, dhe u vranė nga shkatėrruesi. 11 Dhe tė gjitha kėto gjėra u ndodhėn atyre si shėmbull, dhe janė shkruar pėr paralajmėrimin tonė, pėr ne qė jemi nė mbarim tė epokės. (1 Korintesave 10/8-11)
Jezusi profetizoi pėr atė qė ka thėnė Danieli
15 "Kur tė shihni, pra, neverinė e shkretimit, qė ėshtė parathėnė nga profeti Danieli, qė ka zėnė vend nė vendin e shenjtė (kush lexon le ta kuptojė),(Mateu 24/15)
Cfarė tha Danieli dhe cfarė profetizoi ai pėr shenjat e fillimit dhe mbarimit tė botės.
24 Shtatėdhjetė javė janė caktuar pėr popullin tėnd dhe pėr qytetin tėnd tė shenjtė, pėr tė t'i dhėnė fund shkeljes, pėr t'i dhėnė fund mėkatit, pėr tė shlyer paudhėsinė, pėr tė sjellė njė drejtėsi tė pėrjetshme, pėr tė vulosur vegimin dhe profecinė, pėr tė vajosur vendin shumė tė shenjtė.25 Prandaj dije dhe kuptoje se, qė kur ka dalė urdhri tė restaurohet dhe tė rindėrtohet Jeruzalemi deri te Mesia, princi, do tė duhen shtatė javė dhe gjashtėdhjetė e dy javė tė tjera; ai do tė ndėrtohet pėrsėri me sheshe dhe me ledhe, por nė kohėra plot ankth.26 Mbas gjashtėdhjetė e dy javėve Mesia do tė ngrihet nė qiell dhe askush nuk do tė jetė me tė. Dhe populli i njė princi qė do tė vijė ka pėr tė shkatėrruar qytetin dhe shenjtėroren; fundi i tij do tė vijė me njė pėrmbytje, dhe deri nė mbarim tė luftės janė dekretuar shkatėrrime.27 Ai do tė lidhė gjithashtu njė besėlidhje me shumė njerėz pėr njė javė, por nė mes tė javės do t'i japė fund flijimit dhe blatimit; dhe mbi krahėt e veprimeve tė neveritshme do tė vijė njė shkatėrrues, deri sa shkatėrrimi i plotė, qė ėshtė dekretuar, do tė bjerė mbi shkatėrruesin".(Daniel 9/24-27)
Nė kėtė profeci flitet nga koha e Danielit deri tek ardhja e Mesisė Jezusit, pėr tė mbaruar(vulosur) profetėt nga populli hebre (sepse profecia do ti jepet njė populli tjetėr shiko (Daniel 2/44-45) .(Daniel 7-22) .(Mateu 21/33-46) dhe pastaj ardhja e princit romak Shkatarruesit qė do tė shkatarrojnė tempullin.Kjo pikėrisht ndodhi rreth viteve 70-74.Romakėt nėn udhėheqjen e Titit e shkatarruan tempullin.Titi u ndaloi ushtarėve tė digjnin tempullin por pėr tė marrė arin ato nuk iu bindėn dhe filluan ta shkrijnė. Ari i rėnė nė gurėt e tempulli i detyroi romakėt tė hiqnin dhe gurėt e mėdhenj dhe i shkėrmoqnin skurse thotė Jezusi.
Tani kur Jezusi doli nga tempulli dhe po largohej, dishepujt e tij iu afruan pėr t'i treguar ndėrtesat e tempullit.Por Jezusi u tha atyre: "A nuk i shikoni ju tė gjitha kėto? Nė tė vėrtetė po ju them se kėtu nuk do tė mbetet asnjė gur mbi gur qė nuk do tė rrėnohet". (Mateu 24/1-2)
Vazhdon Danieli dhe thotė
dhe deri nė mbarim tė luftės janė dekretuar shkatėrrime. Ai do tė lidhė gjithashtu njė besėlidhje me shumė njerėz pėr njė javė, por nė mes tė javės do t'i japė fund flijimit dhe blatimit; dhe mbi krahėt e veprimeve tė neveritshme do tė vijė njė shkatėrrues, deri sa shkatėrrimi i plotė, qė ėshtė dekretuar, do tė bjerė mbi shkatėrruesin".(Daniel 9/26-27)
Kjo ndodhi kur Romakėt hynė nė juruzalem dhe i vranė banorėt qė gjendeshin rreth tij sikurse profetizon Zakaria dhe Jezusi mė poshtė:
Ja, po vjen dita e Zotit; plaēka jote e luftės do tė ndahet nė mes teje. Unė do t'i mbledh tė gjitha kombet pėr tė luftuar kundėr Jeruzalemit; qyteti do tė pushtohet, shtėpitė do tė plaēkiten dhe gratė do tė dhunohen. Gjysma e qytetit do tė shkojė nė robėri, por ata qė do tė mbeten nga populli nuk do tė shfarosen nga qyteti. (Zakaria 14/1-2)
22 Sepse ato janė ditė tė hakmarrjes, qė tė pėrmbushen tė gjitha ato gjėra qė janė shkruar.
23 Mjerė gratė shtatzėna dhe ato qė mėndin nė ato ditė, sepse do tė ketė mjerim tė madh nė vend dhe mėri mbi kėtė popull.24 Dhe ata do tė bien nga tehu i shpatės, do t'i ēojnė robėr ndėr tė gjitha kombet, dhe Jeruzalemin do ta shkelin paganėt, derisa tė plotėsohen kohėt e paganėve".(Luka 21/22-24)
Kapitullimi i perandorisė pagane romake
Mirėpo Danieli profetizon dhe kapitullimin e romakėve sic thotė dhe Jezusi derisa tė plotėsohen kohėt e paganėve.
2 Danieli, pra, filloi tė thotė: "Unė shikoj nė vegimin tim, natėn, dhe ja, katėr erėrat e qiellit tronditnin Detin e Madh,3 dhe katėr kafshė tė mėdha po dilnin nga deti, njera ndryshe nga tjetra.4 E para i ngjante njė luani dhe kishte krahė shqiponje. Unė shikoja deri sa ia shkulėn krahėt, pastaj e ngritėn nga toka e vunė tė qėndrojė drejt mbi dy kėmbėt e veta si njė njeri dhe iu dha njė zemėr njeriu.5 Dhe ja njė kafshė tjetėr, e dyta, qė i ngjante njė ariu; ngrihej mbi njė krah dhe kishte tri brinjė nė gojė, midis dhėmbėve, dhe i thanė: "Ēohu, ha shumė mish".6 Mbas kėsaj unė shikoja, dhe ja njė tjetėr qė i ngjante njė leopardi, dhe qė kishte katėr fletė shpendi mbi kurrizin e vet; kafsha kishte katėr koka dhe iu dha sundimi.
7 Mbas kėsaj, unė shikoja nė vegime nate, dhe ja njė kafshė e katėrt e llahtarshme, e tmerrshme, jashtėzakonisht e fuqishme; kishte dhėmbė tė mėdha prej hekuri; hante, thėrrmonte dhe shtypte kusurin me kėmbė; ishte ndryshe nga tė gjitha kafshėt e mėparshme dhe kishte dhjetė brirė.
8 Isha duke vėrejtur brirėt, kur ja, midis tyre filloi tė dalė njė bri tjetėr i vogėl, para tė cilit tre nga brirėt e parė u shkulėn; dhe ja, nė atė bri ishin disa sy qė i pėrngjanin syve tė njeriut dhe njė gojė qė thoshte gjėra tė mėdha.9 Unė vazhdova tė shikoj deri sa u vendosėn fronet dhe i Lashti i ditėve u ul. Veshja e tij ishte e bardhė si bora, flokėt e kokės sė tij ishin si leshi i pastėr; froni i tij ishte si flokėt e zjarrit dhe rrotat e tij si zjarr pėrvėlues.10 Njė lumė zjarri rridhte, duke dalė nga prania e tij; mijėra e mijėra njerėz i shėrbenin dhe mori dhe mori qėndronin pėrpara tij. Gjykimi u bė dhe librat u hapėn.
11 Atėherė unė shikova pėr shkak tė fjalėve tė mėdha qė briri thoshte; shikova deri sa u vra kafsha, dhe trupi i saj u shkatėrrua dhe u hodh nė zjarr pėr t'u djegur.12 Sa pėr kafshėt e tjera, u hoq sundimi i tyre por iu lejua atyre njė zgjatje e jetės pėr njė periudhė tė caktuar kohe.13 Unė shikoja disa vegime nate, dhe ja mbi retė e qiellit po vinte dikush qė i ngjante njė Biri njeriu; ai arriti deri te i Lashti i ditėve dhe iu afrua atij.14 Atij iu dha sundimi, lavdia dhe mbretėria, me qėllim qė gjithė popujt, kombet dhe gjuhėt t'i shėrbenin; sundimi i tij ėshtė njė sundim i pėrjetshėm qė nuk do tė kalojė, dhe mbretėria e tij ėshtė njė mbretėri qė nuk do shkatėrrohet kurrė".
15 "Sa pėr mua, Danielin, fryma ime mbeti e brengosur nė mbėshtjellėn e trupit dhe vegimet e mendjes sime mė turbulluan.16 Iu afrova njėrit nga ata qė ishin aty afėr dhe e pyeta mbi tė vėrtetėn qė lidhej me tėrė kėtė punė; dhe ai mė foli dhe mė bėri tė njohur interpretimin e atyre gjėrave:
17 "Kėto kafshė tė mėdha, qė janė katėr, pėrfaqėsojnė katėr mbretėr qė do tė dalin nga toka;
18 pastaj shenjtorėt e Shumė tė Lartit do tė marrin mbretėrinė dhe do ta zotėrojnė pėrjetė, nė pėrjetėsi".19 Atėherė dėshirova tė mėsoj tė vėrtetėn lidhur me kafshėn e katėrt, qė ishte ndryshe nga tė gjitha tė tjerat dhe jashtėzakonisht e tmerrshme, me dhėmbė prej hekuri dhe me thonj prej bronzi, qė hante, thėrrmonte dhe shkelte me kėmbė kusurin,20 dhe lidhur me dhjetė brirėt qė kishte mbi kokė, dhe lidhur me bririn tjetėr qė i dilte dhe para tė cilit kishin rėnė tre brirė, domethėnė briri qė kishte sy dhe gojė pėr tė thėnė gjėra tė mėdha dhe qė dukej mė i madh se brirėt e tjerė.21 Unė shikoja dhe po ky bri bėnte luftė kundėr shenjtorėve dhe i mundte,22 deri sa arriti i Lashti i ditėve dhe iu dha e drejta shenjtorėve tė Shumė tė Lartit, dhe erdhi koha nė tė cilėn shenjtorėt zotėruan mbretėrinė.
23 Dhe ai mė foli kėshtu: "Kafsha e katėrt do tė jetė njė mbretėri e katėrt mbi tokė, qė do tė jetė ndryshe nga tė gjitha mbretėritė e tjera, dhe do tė hajė tėrė tokėn, do ta shkelė dhe do ta thėrrmojė.
24 Dhjetė brirėt janė dhjetė mbretėr qė do tė dalin nga kjo mbretėri; mbas tyre do tė dalė njė tjetėr, qė do tė jetė ndryshe nga tė mėparshmit dhe do tė rrėzojė tre mbretėr.25 Ai do tė shqiptojė fjalė kundėr Shumė tė Lartit, do tė pėrndjekė shenjtorėt e Shumė tė Lartit me qėllim qė t'i shfarosė dhe do tė mendojė tė ndryshojė kohėrat dhe ligjin; shenjtorėt do tė bien nė duart e tij pėr njė farė kohe, disa kohė dhe pėr gjysmėn e njė kohe.26 Pastaj do tė bėhet gjyqi dhe do t'i hiqet sundimi, i cili do tė asgjėsohet dhe do tė shkatėrrohet pėrjetė.27 Pastaj mbretėria, sundimi dhe madhėshtia e mbretėrive nėn tė gjithė qiejt do t'i jepen popullit tė shenjtorėve tė Mė tė Lartit; mbretėria e tij ėshtė njė mbretėri e pėrjetshme, dhe tė gjitha zotėrimet do t'i shėrbejnė dhe do t'i binden atij".(Daniel 7/2-27)
Katėr kafshėt qė profetizoi Danieli janė katėr mbretėritė e kohėrave me tė mėdha nga koha e Danielit deri nė kohėn e romakėve ose mė saktė Jezusit.
1) E para i ngjante njė luani dhe kishte krahė shqiponje.(Daniel 7/4)
Luani pėrfaqėson Babiloninė.Krahėt e shqiponjės simbolizojnė shpejtėsinė e pushtimeve.
2) E dyta, qė i ngjante njė ariu, ngrihej mbi njė krah dhe kishte tri brinjė nė gojė, midis dhėmbėve,.(Daniel 7/5)
Ariu Simbolizon Medo-Persėnė.Pjesa e Persisė Mori rėndėsi tė madhe.Tri brinjėt qė mbante nė Gojė mund tė pėrfaqėsojnė tri pjesėt e perandorisė Babilonase qė u plakcitėn nga medėt dhe persėt nėn Kirin, Babiloninė nė lindje, Egjiptin nė Jug dhe Mbretėrinė e Lidias nė Azinė e vogėl(Pjesa perėndimit tė Turqisė sė sotme)
3) E treta i ngjante njė leopardi, dhe qė kishte katėr fletė shpendi mbi kurrizin e vet; kafsha kishte katėr koka dhe iu dha sundimi.(Daniel 7/6)
Leopardi ėshtė figura e Greqisė.Katėr fletėt prej shpendi tregojnė pėr shtrirjen e menjėhershme dhe me shpejtėsi tė perandorisė greke brenda 13 vjetėsh.Aleksandri pushtoi botėn duke marshuar nga nga perėdnimi nė lindje e deri nė indi.Me katėr kokat e Leopardit tregojnė ndarjen e perandorisė nė katėr pjesė nga gjeneralėt e Aleksandrit pas vdekjes sė tij.Perandoria u nda nė katėr pjesė Egjipti, Siro-Babilonia, Azia e vogėl dhe Greqia.
4) Njė kafshė e katėrt e llahtarshme, e tmerrshme, jashtėzakonisht e fuqishme; kishte dhėmbė tė mėdha prej hekuri; hante, thėrrmonte dhe shtypte kusurin me kėmbė; ishte ndryshe nga tė gjitha kafshėt e mėparshme dhe kishte dhjetė brirė. 19 Atėherė dėshirova tė mėsoj tė vėrtetėn lidhur me kafshėn e katėrt, qė ishte ndryshe nga tė gjitha tė tjerat dhe jashtėzakonisht e tmerrshme, me dhėmbė prej hekuri dhe me thonj prej bronzi, qė hante, thėrrmonte dhe shkelte me kėmbė kusurin (Daniel 7/7)
Kafsha e katėrt e fuqishme dhe ndryshe nga tė tjerat dhe shkatarrimtare ishte Perandoria Romake qė do tė pėsontė atė greke
Perandoritė qė profetizoi Danieli janė kėto.
1)Kafsha e parė simbolizon Mbretėria kelte(Babilonia) me Mbret Nabukadentsari 630-562 p.e.s.
2)Kafsha e dytė simbolizon mbretėrinė e Medo-Perse me mbret Darin dhe Kirin i cili i shkatarroi keltėt dhe ka sunduar gjatė viteve 550-529 p.e.s
3)Kafsha e tretė simbolizon mbretėrinė Greke, Leka i madh.Ka sunduar gjatė viteve 336-323 p.e.s
4)Kafsha e katėrt simbolizion Mbretėrinė Romake dhe me dhjetė mbretėrit e saj kryesorė e cila ndahet nė dy pjesė nė atė Romake te perėndimit me qendėr Romėn dhe nė atė tė lindjes sė Bizantit me qendėr Konstandinopojėn.
Do ndalemi tek mbretėria romake jo sepse mbretėritė e tjera nuk pėrbėjnė rėndėsi nė histori porse mbretėria romake ėshtė pjesė e temės qė po trajtojmė.
Danieli e profetizoi kėtė mbretėri me dhėmbė tė mėdha hekuri pėr tė treguar fuqinė e saj qė pushtoi pothuajse pjesėn mė tė madhe tė botės. Ajo kishte shumė fuqi dhe shumė mbretėr pasi koha e jetėgjatėsisė sė saj ishte shumė e gjatė dhe komplotet e mbretėrve me njėri tjetrin ishin shumė tė shpeshtė.
Isha duke vėrejtur brirėt, kur ja, midis tyre filloi tė dalė njė bri tjetėr i vogėl, para tė cilit tre nga brirėt e parė u shkulėn(Danieli 7/8)
Danieli profetizon se perandoria romake do ndahej nė dy pjesė nė atė tė Romake dhe bizantine duke i pėrshkruar me dhėmbė hekuri dhe thonj bronxi.Dhėmbėt e hekurit simbolizojnė fuqinė dhe origjinėn e kėsaj mbretėrie ndėrsa thonjtė e bronxit simbolizojnė fundin e mbretėrisė e cila do pėrfundojė me qytetėrim bizantin(grek).
Atėherė dėshirova tė mėsoj tė vėrtetėn lidhurme kafshėn e katėrt, qė ishte ndryshe nga tė gjitha tė tjerat dhe jashtėzakonisht e tmerrshme, me dhėmbė prej hekuri dhe me thonj prej bronzi, qė hante, thėrrmonte dhe shkelte me kėmbė kusurin,(Daniel 7/19)
Kėtė gjė e vėrtėton dhe ėndėrra e tjetėr qė shpjegoi Danieli mbretit Nobokodonosor.
31 Ti ishe duke shikuar, o mbret, dhe ja njė figurė e madhe; kjo figurė e stėrmadhe, me njė shkėlqim tė jashtėzakonshėm, ngrihej para teje me njė pamje tė tmerrshme.32 Koka e kėsaj figure ishte prej ari tė kulluar, gjoksi i saj dhe krahėt e saj ishin prej argjendi, barku i saj dhe kofshėt e saj prej bronzi,
33 kėmbėt e saj prej hekuri, kėmbėt e saj pjesėrisht prej hekuri dhe pjesėrisht prej argjile.
34 Ndėrsa po shikoje, njė gur u shkėput, por jo nga dora e njeriut, dhe goditi figurėn nė kėmbėt e saj prej hekuri dhe argjile dhe i copėtoi.35 Atėherė hekuri, argjila, bronzi, argjendi dhe ari u copėtuan bashkė dhe u bėnė si kope byku nė lėmė gjatė verės; era i mori me vete dhe nuk u gjet mė asnjė gjurmė e tyre. Por guri qė kishte goditur figurėn u bė njė mal i madh, qė mbushi tėrė tokėn.36 Kjo ėshtė ėndrra; tani do tė japim interpretimin pėrpara mbretit.37 Ti, o mbret, je mbreti i mbretėrve, sepse Perėndia i qiellit tė ka dhėnė mbretėrinė, pushtetin, forcėn dhe lavdinė.38 Ngado qė tė banojnė bijtė e njerėzve, kafshėt e fushės dhe shpendėt e qiellit, ai i ka lėnė nė duart e tua dhe tė ka bėrė tė sundosh mbi gjithė ata. Ti je koka e artė.
39 Mbas teje do tė dalė njė mbretėri tjetėr, mė e vogėl, mė e ulėt nga jotja; pastaj njė mbretėri tjetėr prej bronzi, qė do tė sundojė mbi gjithė dheun.40 Mbretėria e katėrt do tė jetė e fortė si hekuri, sepse hekuri copėton dhe thėrrmon ēdo gjė; ashtu si hekuri qė copėton, kjo mbretėri do t'i copėtojė dhe do t'i thėrrmojė tėrė kėto mbretėri.41 Siē e pe, kėmbėt dhe gishtėrinjtė ishin pjesėrisht prej argjile poēari dhe pjesėrisht prej hekuri, kėshtu kjo mbretėri do tė ndahet; megjithatė, ajo do tė ketė fortėsinė e hekurit, sepse ti ke parė hekurin tė pėrzier me argjilė tė butė.42 Dhe ashtu si gishtėrinjtė e kėmbėve ishin pjesėrisht prej hekuri dhe pjesėrisht prej argjile, kėshtu ajo mbretėri do tė jetė pjesėrisht e fortė dhe pjesėrisht e brishtė.43 Siē e pe hekurin tė pėrzier me argjilėn e butė, ata do tė pėrzihen nga fara njerėzore, por nuk do tė bashkohen njeri me tjetrin, pikėrisht ashtu si hekuri nuk amalgamohet me argjilėn.44 Nė kohėn e kėtyre mbretėrve, Perėndia i qiellit do tė nxjerrė njė mbretėri, qė nuk do tė shkatėrrohet kurrė; kjo mbretėri nuk do t'i lihet njė populli tjetėr, por do tė copėtojė dhe do tė asgjėsojė tėrė kėto mbretėri, dhe do tė ekzistojė pėrjetė,45 pikėrisht ashtu siē e pe gurin tė shkėputet nga mali, jo nga dora e njeriut, pėr tė copėtuar hekurin, bronzin, argjilėn, argjendin dhe arin. Perėndia i madh i ka bėrė tė njohur mbretit atė qė ka pėr tė ndodhur tani e tutje. Endrra ėshtė e vėrtetė dhe interpretimi i saj ėshtė i sigurt".(Daniel 2/31-45)
Figura pėrfaqėsonte katėr fuqitė pagane qė do tė ushtronin sundimin botėror deri nė ardhjen e mbretėrisė monoteiste tė Zotit.
1) E para Koka e kėsaj figure ishte prej ari tė kulluar, ".(Daniel 2/32)
Kjo ishte Babilonia.Prandaj Danieli i tha Koka e artė je ti
2) E dyta gjoksi i saj dhe krahėt e saj ishin prej argjendi, (Daniel 2/32)
Kjo ishte Perandoria Perse dhe krahėt simbolizojnė njėri medėt tjetri persėt.
3) E treta barku i saj dhe kofshėt e saj prej bronzi.(Daniel 2/32)
Mbretėria e tretė ishte mbretėria Greke.
4) E katėrta kėmbėt e saj prej hekuri, kėmbėt e saj pjesėrisht prej hekuri dhe pjesėrisht prej argjile.(Daniel 2/33)
Mbretėria e katėrt ishte perandoria romake.Dy kėmbėt tregojnė pėr ndarjen e saj dhe hekuri dhe argjila simbolizojnė fuqizimin dhe dobėsimin e saj.
Atėherė sipas Danielit ėndėrra kishte kėto kuptime
1)Koka e artė simbolizon mbreterinė Kelte Babilonia me mbretin Nabukadentsari 630-562 p.k (Ti je koka e artė) (Daniel 2/38)
2)Gjoksi dhe krahėt prej argjendi simbolizon mbretėria Medo-Perse Korrigjoje i cili i shkatarroi keltėt dhe ka sunduar gjatė viteve 550-529 p.k
3) Barku i saj dhe kofshėt e saj prej bronzi simbolizon mbreterinė Greke tė Lekės sė madh.Ka sunduar gjatė viteve 336-323 p.k
4) Kėmbėt e saj prej hekuri, kėmbėt e saj pjesėrisht prej hekuri dhe pjesėrisht prej argjile simbolizon mbretėrinė Romake e cila u nda nė dy pjesė nė perėndimore me qendėr Romėn dhe atė lindore me qendėr Konstandinopojėn.Hekuri simbolizon se nje pjesė e saj do jetė e fortė ndėrsa pjesa tjetėr e dobėt dhe drejt dobėsimit.
Tė gjitha kėto perandori Pagane u shkatarruan dhe pėrvec shpjegimit tė Danielit duke i pėrmbledhur tė katra mbretėritė nė njė ėndėrr Danieli profetizoi dhe shkatarrimin e tyre vec e vec nė librin e tij.
Shkatarrimin e Babilonisė ai e profetizoi me pemėn e rrėnuar dhe dorėn qė shkruan nė mur tek kapitulli 4 dhe 5.Shkatarrimin e Persisė ai e profetizoi me zėnėkėn e Dashit me Cjapin tek Kapitulli 8/1-8
Shkatarrimin e perandorise greke tė Aleksandrit tek kapitulli 11/4-35 ndėrsa perandorinė Romake e ka vecuar nė profecitė e tij nė fund tė librit dhe mė qartė e paraqet nė dy ėndėrrat e tij me katėr kafshėt.
Kurse me Neverinė e Shkretimit qė Jezusi citoi prej Danielit simbolizohet mbretėria Romake e paganizmit.
"Kur tė shihni, pra, neverinė e shkretimit, qė ėshtė parathėnė nga profeti Danieli, qė ka zėnė vend nė vendin e shenjtė,(Mateu 24/15)
Ndarja e saj nė dy pjesė Perėndim-Lindje nė ėndėrrėn e parė tė Danielit me dhėmbė prej hekuri dhe me thonj prej bronzi (Daniel 7-19)
Ndarja e saj nė dy pjesė nė ėndėrrėn e dytėtė Danielit Siē e pe, kėmbėt dhe gishtėrinjtė ishin pjesėrisht prej argjile poēari dhe pjesėrisht prej hekuri, kėshtu kjo mbretėri do tė ndahet; megjithatė, ajo do tė ketė fortėsinė e hekurit, Dhe ashtu si gishtėrinjtė e kėmbėve ishin pjesėrisht prej hekuri dhe pjesėrisht prej argjile, kėshtu ajo mbretėri do tė jetė pjesėrisht e fortė dhe pjesėrisht e brishtė(Daniel 2/41-42)
Pikėrisht nė ėndėrrėn e parė Danieli profetizon dhe pėr perandorin Konstandin edhe komplotet e tij.
19 Atėherė dėshirova tė mėsoj tė vėrtetėn lidhur me kafshėn e katėrt, qė ishte ndryshe nga tė gjitha tė tjerat dhe jashtėzakonisht e tmerrshme, me dhėmbė prej hekuri dhe me thonj prej bronzi, qė hante, thėrrmonte dhe shkelte me kėmbė kusurin,20 dhe lidhur me dhjetė brirėt qė kishte mbi kokė, dhe lidhur me bririn tjetėr qė i dilte dhe para tė cilit kishin rėnė tre brirė, domethėnė briri qė kishte sy dhe gojė pėr tė thėnė gjėra tė mėdha dhe qė dukej mė i madh se brirėt e tjerė.21 Unė shikoja dhe po ky bri bėnte luftė kundėr shenjtorėve dhe i mundte,22 deri sa arriti i Lashti i ditėve dhe iu dha e drejta shenjtorėve tė Shumė tė Lartit, dhe erdhi koha nė tė cilėn shenjtorėt zotėruan mbretėrinė.23 Dhe ai mė foli kėshtu: "Kafsha e katėrt do tė jetė njė mbretėri e katėrt mbi tokė, qė do tė jetė ndryshe nga tė gjitha mbretėritė e tjera, dhe do tė hajė tėrė tokėn, do ta shkelė dhe do ta thėrrmojė.24 Dhjetė brirėt janė dhjetė mbretėr qė do tė dalin nga kjo mbretėri; mbas tyre do tė dalė njė tjetėr, qė do tė jetė ndryshe nga tė mėparshmit dhe do tė rrėzojė tre mbretėr.25 Ai do tė shqiptojė fjalė kundėr Shumė tė Lartit, do tė pėrndjekė shenjtorėt e Shumė tė Lartit me qėllim qė t'i shfarosė dhe do tė mendojė tė ndryshojė kohėrat dhe ligjin; shenjtorėt do tė bien nė duart e tij pėr njė farė kohe, disa kohė dhe pėr gjysmėn e njė kohe.26 Pastaj do tė bėhet gjyqi dhe do t'i hiqet sundimi, i cili do tė asgjėsohet dhe do tė shkatėrrohet pėrjetė.27 Pastaj mbretėria, sundimi dhe madhėshtia e mbretėrive nėn tė gjithė qiejt do t'i jepen popullit tė shenjtorėve tė Mė tė Lartit; mbretėria e tij ėshtė njė mbretėri e pėrjetshme, dhe tė gjitha zotėrimet do t'i shėrbejnė dhe do t'i binden atij".(Daniel 7/19-27)
Nė ėndėrrėn Danieli profetizon perandorin romak Konstandin i cili rrėzoi tre perandorė tė tjerė,(shėno emrat) dhe pas kėsaj ky mbret Romak bėnte luftė kundėr shenjtorėve.Dihet qartė lufta qė Konstandini filloi kundėr besimtarėve unitarianė qė besonin Jezusin si profet dhe jo si Zot apo bir tė Zotit.Konstandini i pėrndoqi dhe i internoi dhe kishat e tyre ua dha trinitarėve.Ky Perandor sipas ėndėrrės do fliste kundėr Zotit duke blafsemuar, do tė pėrndiqte besimtarėt monoteistė do tė ndryshonte ligjin dhe kohėn dhe mbretėria e tij do ti vij fundi kur tė paraqitej I LASHTI I DITĖVE
Ai do tė shqiptojė fjalė kundėr Shumė tė Lartit, do tė pėrndjekė shenjtorėt e Shumė tė Lartit me qėllim qė t'i shfarosė dhe do tė mendojė tė ndryshojė kohėrat dhe ligjin; shenjtorėt do tė bien nė duart e tij pėr njė farė kohe, disa kohė dhe pėr gjysmėn e njė kohe.(Daniel 7-25)
A nuk ishtė Konstandini nė kėshillin e Nikeas nė vitin 325 e.s qė vendosi pėr dogmėn se Zoti ėshtė tre, i pėrbėrė nga tre qėnie.Duke vendosur se Jezusi ishte gjysėm njeri gjysėm perėndi duke futur brenda mėsimeve biblike filozofinė dhe mitologjitė pagane greke.A nuk ishte kjo blafsemia ose fjalėt qė ai shqiptoi kundėr Shumė tė Lartit(Zotit).Nėse deri nė atė kohė shpalljet hyjnore ishin tė ndara nga mėsimet pagane, Konstandini i bashkoi tė dyja duke e humbur monoteizmin tek feja e krishterė.
Sipas ėndėrrės ky perandor do ndryshojė kohėrat dhe ligjin.
A nuk u ndryshua dita e shtunė si ditė pushimi me ditėn e dielė pėr kristianėt.Dita e dielė ishte festė pagane qė i atribohej perėndive greke.A nuk ėshtė kjo njė ndryshim kohe.A nuk u ndryshua ligji judaik duke futur duart nė bibėl dhe duke thėnė se njerzit skanė nevojė pėr ligj por shpengohen me anė tė besimit.A nuk pijnė priftėrinjtė verė dhe hajnė mish derri dhe bėjnė figura, shėmbėlltyra dhe ikona kur kėto janė ndaluar nė ligjin biblik.A nuk filloi ti veproi kėto perandori Konstandin ? Dhe nuk mund tė jetė askush nga perandorėt romakė paganė i cili erdhi mbas shumė perandorėve tė tjerė pėrvec perandorit Konstandin mbas tė cilit u nda dhe perandoria romake nė dy pjesė nė atė tė lindjes dhe atė tė perėndimit.
Ardhja e Profetit Muhamed a.s pėr rrėzimin e mbretėrive Pagane.
Pastaj Danieli profetizoi se mbas ndarjes sė kėsaj mbretėrie do tė vijė njė profet qė do ti jap fund mbretėrive tė idhujtarisė.
Deri sa arriti i Lashti i ditėve dhe iu dha e drejta shenjtorėve tė Shumė tė Lartit, dhe erdhi koha nė tė cilėn shenjtorėt zotėruan mbretėrinė.(Daniel 7-22)
Kush ėshtė ky i lashti i ditėve.Nuk ėshtė askush tjetėr pėrvec Muhamedit a.s, vulės sė profetėve dhe shpalljeve hyjnore i cili do ti jepte fund kėtyre perandorive pagane pėr tė ndėrtuar perandorinė e Zotit.
Pėr kėtė profetizoi dhe Jezusi.Sikurse Malakia profetizoi pėr ardhjen e Elia(Gjon Pagėzorit) dhe profetit mbas tij tek (Malakia 3/1-2) dhe (Malaki 4/5) kėshtu dhe Jezusi bėn tė njėjtėn gjė.Profetizon pėr ardhjen e profetit mbas tij Muhamedit a.s.
Jeruzalem, Jeruzalem, qė i vret profetėt dhe i vret me gurė ata qė tė janė dėrguar! Sa herė kam dashur t'i mbledh bijtė e tu ashtu si i mbledh klloēka zogjtė e vet nėn krahė, por ju nuk deshėt! Ja, shtėpia juaj po ju lihet e shkretė. Sepse unė po ju them, se tash e tutje nuk do tė mė shihni mė deri sa tė thoni: "I bekuar qoftė ai qė vjen nė emėr tė Zotit!"'. (Mateu 23/37-39)"
Kush do tė ishte Ai i bekuar qė do vinte me fjalėn Bismilah pra Nė Emėr tė Zotit .Padyshim do tė ishte Muhamedi a.s qė Jezusi profetizoi pėr tė, si plotėsim tė shenjave pėr ardhjen e tij prapė nė kėtė botė duke thėnė:
15 "Nėse mė doni, zbatoni urdhėrimet e mia.16 Dhe unė do t'i lutem Zotit dhe Ai do t'ju japė njė Ngushėllues tjetėr, qė do tė qėndrojė pėrgjithmonė me ju,17 Frymėn e sė Vėrtetės, qė bota nuk mund ta marrė, sepse nuk e sheh dhe nuk e njeh; por ju e njihni, sepse qėndron me ju dhe do tė jetė nė ju.18 Nuk do t'ju lė bonjakė, do tė kthehem te ju.25 Ju kam thėnė kėto gjėra, ndėrkaq jam me ju;
26 por Ngushėlluesi, Fryma e vėrtetės, qė Zoti do ta dėrgojė nė emrin tim, do t'ju mėsojė ēdo gjė dhe do t'ju kujtojė tė gjitha kėto qė ju thashė.27 Unė po ju lė Paqen(Islamin), po ju jap Paqen time: unė po jua jap, po jo si e jep bota; zemra juaj mos u trondittė dhe mos u frikėsoftė.28 Ju keni dėgjuar qė ju thashė: "Unė po shkoj dhe do tė kthehem te ju". Po tė mė donit, do tė gėzoheshit sepse unė thashė: "Po shkoj tek Zoti"; sepse Zoti ėshtė mė i madh se unė.29 Dhe jua kam thėnė tani, para se tė ndodhė, qė, kur tė ndodhė, tė besoni.30 Nuk do tė flas mė gjatė me ju, sepse po vjen princi i kėsaj bote dhe ai nuk ka asgjė nė mua;(Gjoni 14/15-30)
Megjithatė unė ju them tė vėrtetėn: ėshtė mirė pėr ju qė unė tė shkoj, sepse, po nuk shkova, nuk do tė vijė te ju Ngushėlluesi; por, po shkova, unė do t'jua dėrgoj.Dhe kur tė ketė ardhur, ai do ta bindė botėn pėr mėkat, pėr drejtėsi dhe pėr gjykim.Pėr mėkat, sepse nuk besojnė nė mua; pėr drejtėsi, sepse unė po shkoj tek Zoti dhe nuk do tė mė shihni mė; pėr gjykim, sepse princi i kėsaj bote ėshtė gjykuars.
Kam edhe shumė gjėra tė tjera pėr t'ju thėnė, por ato ende ju nuk mund t'i mbani. Por, kur tė vijė ai, Fryma e sė vėrtetės, ai do t'ju prijė nė ēdo tė vėrtetė, sepse ai nuk do tė flasė nga vetja, por do tė thotė gjitha ato gjėra qė ka dėgjuar dhe do t'ju kumtojė gjėrat qė do vijnė.Ai do tė mė pėrlėvdojė, sepse do tė marrė prej meje dhe do t'jua kumtojė. Tė gjitha gjėrat qė ka Zotii janė tė miat; pėr kėtė ju thashė se ai do tė marrė prej simes dhe do t'jua kumtojė. Pas pak nuk do tė mė shihni mė; e pėrsėri njė kohė e shkurtėr e do tė mė shihni, sepse unė po shkoj tek Zoti".. (Gjoni 16/7-16)
Pra Jezusi foli se midis kohės sė ngritjes sė tij nė qiell dhe ardhjes sė tij nė kėtė botė do tė vij njė profet qė Jezusi e quan nė Shqip Ngushėllues, Greqisht Parakletos dhe nė hebraisht Ahmad. Jezusi na tregon se cfarė do tė bėjė ky profet. Ai do tė sjellė drejtėsi, gjykim sepse ėshtė princi i kėsaj botė qė do tė vendosė Mbretėrinė e Zotit .Ėshtė pikėrisht ky princ i pėr tė cilin profetizon dhe Danieli nė shpjegimet e ėndėrrės sė tij qė do tė godasė dhe do tė shkatarrojė perandorinė Romake duke ndėrtuar njė herė e pėrgjithmonė mbretėrinė e Zotit nė tokė ku mbretėron monoteizmi dhe zbatohen me pėrpikmėri ligjet e Tij.Ja se cthotė Danieli.
Nė kohėn e kėtyre mbretėrve(romakė), Perėndia i qiellit do tė nxjerrė njė mbretėri, qė nuk do tė shkatėrrohet kurrė; kjo mbretėri nuk do t'i lihet njė populli tjetėr, por do tė copėtojė dhe do tė asgjėsojė tėrė kėto mbretėri, dhe do tė ekzistojė pėrjetė,pikėrisht ashtu siē e pe gurin tė shkėputet nga mali, jo nga dora e njeriut, pėr tė copėtuar hekurin, bronzin, argjilėn, argjendin dhe arin. Perėndia i madh i ka bėrė tė njohur mbretit atė qė ka pėr tė ndodhur tani e tutje. Endrra ėshtė e vėrtetė dhe interpretimi i saj ėshtė i sigurt".(Daniel 2/44-45)
Po kėtė gurė e pėrmend edhe Jezusi kur profetizon kundėr hebrejve dhe largimin e shpalljeve hyjnore nga mesi i tyre pėr tiu dhėnė njė kombi tjetėr.
Prandaj po ju them se juve do tu hiqet mbretėria e Pėrėndisė dhe do ti jepet njė kombi qė do ta bėjė tė japė fryt.Dhe ai qė do tė bierė nė kėtė gurė do tė bėhet copė copė; dhe ai mbi tė cilin do tė bierė ai do tė jetė i thėrmuar.Dhe krerėt e priftėrinjve dhe farisenjtė, kur dėgjuan shėmbėlltyrėn e tij, e kuptuan se po fliste pėr ata.(Mateu 21/33-46)
Ashtu sic thote ai te Osea Unė do ta quaj popullin tim atė qė ska qenė populli im dhe tė dashur atė tė mosdashurin.(Romaket 9/25)
Po kėshtu dhe nė ėndėrrėn e profetizimit tė Konstandinit Danieli tregon pėr daljen e kėsaj mbretėrie.
21 Unė shikoja dhe po ky bri bėnte luftė kundėr shenjtorėve dhe i mundte,22 deri sa arriti i Lashti i ditėve dhe iu dha e drejta shenjtorėve tė Shumė tė Lartit, dhe erdhi koha nė tė cilėn shenjtorėt zotėruan mbretėrinė 26 Pastaj do tė bėhet gjyqi dhe do t'i hiqet sundimi(Konstandinit), i cili do tė asgjėsohet dhe do tė shkatėrrohet pėrjetė.27 Pastaj mbretėria, sundimi dhe madhėshtia e mbretėrive nėn tė gjithė qiejt do t'i jepen popullit tė shenjtorėve tė Mė tė Lartit; mbretėria e tij ėshtė njė mbretėri e pėrjetshme, dhe tė gjitha zotėrimet do t'i shėrbejnė dhe do t'i binden atij".(Daniel 7/21-27)
Mbaron profetizimi i Danielit dhe Jezusit (paqa e Zotit qoftė mbi ta)pėr shkatarrimin e kėtyre mbretėrive pagane dhe ardhjen e Mbretėrisė sė Zotit me fenė e pastėr Islame e cila nga dita e themelimit e deri nė ditėn e fundit do jetė mbretėri e besimit nė njė Zot tė vetėm dhe e zbatimit me pėrpikmėri tė ligjeve tė Tij Hyjnore nė vendin e saj tė shenjtė Mekė dhe Medinėn tė ndodhura nė Arabi.
Sikurse e pėrmned bibla tek zbulesa se Satanai, Dexhali (Antikrishti) Gogu dhe Magogu(Xhuxh Maxhuxhėt shiko syren Kehf) nuk hyjnė dot nė Mekė dhe Medinė.
Dhe kur tė kryhen tė njė mijė vjetėt, Satani do tė zgjidhet nga burgu i tij, dhe do tė dalė tė mashtrojė kombet qė janė nė tė katėr anėt e dheut, Gogun e Magogun, qė t'i mbledhė ata pėr luftė; numri i tyre do tė jetė si rėra e detit. Dhe ata do tė lėvizin nė tė gjithė sipėrfaqen e dheut dhe do ta rrethojnė fushėn e shenjtorėve
(Mekė) dhe qytetin e dashur (Medinėn). Por nga qielli do tė zbresė zjarr, i dėrguar nga Perėndia, dhe do t'i pėrpijė.(Zbulesa 20/8-9)
Ashtu sikurse bibla nuk i tregon ngjarjet nė tė gjitha periudhat kohore.E fillon me lindjen e Jezusit dhe shkėputet nė tregimet e tij tė moshės madhore, duke lėnė njė boshlluk tė madh midis kėtyre kohėrave po ashtu ajo na pėrcjell mesazhin se mbas largimit tė Jezusit dhe ardhjes sė Muhamedit a.s dhe mbas vazhdimit tė kohės dhe lėnies boshlluk tė fenomeneve dhe ngjarjeve qė do ndodhin nė vijim e lidh historinė e profetizimeve tė saj me ardhjen e dytė tė Jezusit pėr tė cilėn do tė paraqesim shenjat e kėsaj ardhje dhe ngjarjet qė do tė ndodhin nė vazhdim.
Sic e pėrmendėm dhe mė lart Jezusi nuk do rikthehej nė kėtė botė pa ardhur profeti Muhamed a.s Ngushėlluesi, pa u vendosur mbretėria hyjnore e cila do tė shkatarronte mbretėritė pagane dhe pa zbritur libri i shenjtė i cili do tė ripėrtėrinte tė gjitha historitė e profetėve dhe do ti pastrontė mėsimet hyjnore nga ndėrhyrjet e Konstandinit, Palit apofilozofive dhe mitologjive greko-romake.
Bibla na tregon se Jezusi do tė rrijė nė qiell deri nė ardhjen e Kuranit dhe profetit Muhamed a.s dhe mbas kalimit tė njė kohe Jezusi do tė kthehet nė tokė.
Dhe Ai(Zoti) do tė dėrgojė Jezu Krishtin qė ju ishte predikuar mė parė juve, tė cilin qielli duhet ta mbajė deri nė kohėn e ripėrtėritjes tė tė gjitha gjėrave, pėr tė cilėn Perėndia ka folur nėpėrmjet gojės sė gjithė profetėve tė tij tė shenjtė, qė nga fillimi i botės.(Veprat 3/20-21)
Zoti do tė sjellė Kuranin pėr tė ripėrtėrirė tė gjitha shpalljet hyjnore qė kanė folur profetėt.Edhe pse Jezusi donte tu shpjegonte hebrejve tė gjitha ligjet ai nuk mundi ta realizoi.
Dhe, duke zėnė fill nga Moisiu dhe nga gjithė profetėt, ai u shpjegoi atyre nė tė gjitha Shkrimet gjėrat qė i takonin atij.(Luka 24/27)
Sepse Hebrejtė e kishin ndryshuar shpalljet
"Kėshtu ju e keni bėrė tė pavleshme Fjalėn e Perėndisė pėr shkak tė traditės suaj" !.(Mateu 15/6)
Dhe se mbas largimit tė Jezusit nė qiell fjalėt e tij dhe veprat e tij nuk u shkruan kurrė tė gjitha pėrvec se u shkruan me ndryshime.
Jezusi bėri edhe shumė shenja tė tjera nė prezencėn e dishepujve tė tij, tė cilat nuk janė shkruar nė kėtė libėr (Gjoni 20/30)
Pasi libri i krishterėve kishte ndryshuar nga duart e njerzve, dhe jo vetėm ndryshuar por dhe manipuluar nga mėsimet qė Jezusi predikonte si zbatimi i ligjeve hyjnore dhe adhurimin i njė Zoti tė vetėm . (Pėr mė shumė shiko temėn Ndryshimi i biblės nga njerzit)
Pra ardhja e Jezusit nga qielli do tė ndodhė mbas ripėrtėritjes sė gjėrave nga Kurani famėlartė.
Jezusi do tė vijė pėr ti treguar kristianėve qė ai nuk ėshtė Zoti dhe pėr tė luftuar hebrejtė tė cilėt janė nėn udhėheqjen e antikrishtit nė atė kohė.
pėr tė bėrė gjyqin kundėr tė gjithėve dhe pėr tė bindur tė gjithė tė pabesėt nė mes tyre pėr tė gjitha veprat e paudhėsisė dhe pėr tė gjitha fjalėt fyese qė mėkatarėt e pabesė folėn kundėr tij".(Juda1/15)
Rėnditja e shenjave tė tjera para ardhjes sė Jezusit.
Mirėpo Jezusi nuk foli vetėm pėr fillimin e dhimbjeve tė lindjes por dhe pėr fundin e saj.
27 Sepse, si vetėtima qė del nga lindja dhe flakėron deri nė perėndim, kėshtu do tė jetė ardhja e Birit tė njeriut.28 Sepse ku tė ketė kėrma, aty do tė mblidhen shqiponjat".29 "Tani, fill pas pikėllimit tė atyre ditėve, dielli do tė erret dhe hėna nuk do tė japė dritėn e vet, yjet do tė bien nga qielli dhe fuqitė e qiellore do tė tronditen.30 Dhe atėherė do tė duket nė qiell shenja e Birit tė njeriut; dhe tė gjitha kombet e dheut do tė mbajnė zi dhe do ta shohin Birin e njeriut duke ardhur mbi retė e qiellit me fuqi dhe lavdi tė madhe.
31 Ai do t'i dėrgojė engjėjt e vet me tinguj tė fuqishėm borie; dhe ata do t'i mbledhin tė zgjedhurit e tij nga tė katėr erėrat, nga njė skaj i qiellit te tjetri.32 Tani mėsoni nga fiku kėtė shėmbėlltyrė: kur tashmė degėt e tij njomėsohen dhe nxjerrin gjethet, ta dini se vera ėshtė afėr.
Kėshtu dhe ju kur ti shikoni se po ndodhin kėto ta dini se mbretėria e Perėndisė ėshtė afėr. 33 Kėshtu edhe ju, kur t'i shihni tė gjitha kėto gjėra, ta dini se ai ėshtė afėr, madje te dera (Luka 21/31-32) (Mateu 24/33)
Nė momentin e mbarimit tė shenjave, Jezusi i lidh shėmbėlltyrat e tij me disa ngjarje.
1)Pėrhapja e Islamit nė perėndim dhe fillimi i luftės lindje-perėndim
2)Ardhja e Birit tė Njeriut
3)Dėrgimi i ėngjėjve pėr tė korrur me tinguj tė fuqishėm tė ligtė
4)Dalja e gjetheve tė fikut.
5)Riformimin e Mbretėrisė sė Zotit
1)Pėrhapja e Islamit nė perėndim dhe fillimi i luftės lindje-perėndim
27 Sepse, si vetėtima qė del nga lindja dhe flakėron deri nė perėndim, kėshtu do tė jetė ardhja e Birit tė njeriut.28 Sepse ku tė ketė kėrma, aty do tė mblidhen shqiponjat".
29 "Tani, fill pas pikėllimit tė atyre ditėve, dielli do tė erret dhe hėna nuk do tė japė dritėn e vet, yjet do tė bien nga qielli dhe fuqitė e qiellore do tė tronditen.30 Dhe atėherė do tė duket nė qiell shenja e Birit tė njeriut; dhe tė gjitha kombet e dheut do tė mbajnė zi (Mateu 21/27)
Fjala si vetėtima qė del nga lindja dhe flakėron deri nė perėndim tregon pėr pėrhapjen fesė Islame e cila doli nga lindja dhe do tė flakėrojė nė perėndim.Kjo vėtėtimė sigurisht qė ėshtė Islami(Paqa) ose pėrsosmėria e ligjeve hyjnore dhe nuk ka mundėsi tė jetė krishtėrimi sepse krishtėrimi ka me qindra shekuj qė ka hyrė nė perėndim dhe ardhja e Jezusit nuk ka ndodhur. Nė kohėn e sotme jemi para faktit tė pėrhapjes sė Islamit nė perėndim biles dhe me ritme tė shpejta, shenjė e cila tregon pėr vėrtetėsinė e faktit se Vėtėtima ėshtė Islami.Kėtė e mbėshtet dhe verseti i mėposhtėm i cili thotė Sepse ku tė ketė kėrma, aty do tė mblidhen shqiponjat tregon pėr degjenerimin (prostuticionin, homoseksualizmin etj) e botės perėndimore duke e krahasuar atė me kėrmat.Shenjė tjetėr e cila tregon pėr ardhjen e Jezusit janė luftrat e shumta,. Mbas fillimit tė pėrhapjes sė Islamit nė perėndim do tė iniciohet njė luftė e ashpėr saqė nga kjo luftė do tronditen fuqitė qiellore ose mė saktė fuqitė botėrore.Tė gjitha kombet do jenė nė zinė e tė vrarėve tė kėsaj lufte deri nė ardhjen e birit tė njeriut, Jezusit .Lufta e pėrmendur nė kėto fragmente pėrmendet dhe tek zbulesa.Nė kohėt e kėsaj lufte do tė vijė Jezusi me anė tė njė reje sikurse thuhet nė bibėl atėherė do tė duket nė qiell shenja e Birit tė njeriut.
2)Ardhja e Birit tė Njeriut
Ardhja e Jezusit
do ta shohin Birin e njeriut duke ardhur mbi retė e qiellit me fuqi dhe lavdi tė madhe.(Mateu 24/30)
Pastaj i tha: "Nė tė vėrtetė, nė tė vėrtetė po ju them se tash e tutje ju do tė shihni qiellin e hapur dhe engjėjt e Perėndisė duke u ngjitur dhe duke zbritur mbi Birin e njeriut".(Gjoni 1/51)
Nė disa pjesė biblike tregohet se Jezusi do ti vijė me anė tė reve
Madje unė po ju them se nė tė ardhmen ju do ta shihni Birin e njeriut duke ndėnjur nė tė djathtėn e Pushtetit, dhe duke ardhur mbi retė e qiellit".(Mateu 26/64)
Dhe atėherė do tė duket nė qiell shenja e Birit tė njeriut; dhe tė gjitha kombet e dheut do tė mbajnė zi dhe do ta shohin Birin e njeriut duke ardhur mbi retė e qiellit me fuqi dhe lavdi tė madhe. Ai do t'i dėrgojė engjėjt e vet me tinguj tė fuqishėm borie; dhe ata do t'i mbledhin tė zgjedhurit e tij nga tė katėr erėrat, nga njė skaj i qiellit te tjetri.Tani mėsoni nga fiku kėtė shėmbėlltyrė: kur tashmė degėt e tij njomėsohen dhe nxjerrin gjethet, ta dini se vera ėshtė afėr.Kėshtu dhe ju kur ti shikoni se po ndodhin kėto ta dini se mbretėria e Perėndisė ėshtė afėr. 33 Kėshtu edhe ju, kur t'i shihni tė gjitha kėto gjėra, ta dini se ai ėshtė afėr, madje te dera (Luka 21/30-32)
Ardhja e Birit tė njeriut ose ardhja e Jezusit tregon se Jezusi nuk ėshtė Zot as bir i Zotit porse Bir i Njeriut dhe nuk ėshtė e pranueshme pėr Jezusin emėrtimi i tij me emėrtim jashtė kontekstit tė tij njerzor.Kėto janė vetėm shpifje dhe emėrtime tė pavleshme nga njerzit qė ia atribuan Jezusit ndryshe nga termi qė ai foli pėr vetveten. Ardhja e Jezusit nė kėtė botė pėr herė tė dytė ėshtė njė nga ngjarjet mė tė rėndėsishme tė historisė njerzore.Jezusi bashkė me ėngjėjt do bėjnė korrjen e tė ligėve tė botės.
Pastaj pashė njė re tė bardhė, dhe ja, mbi re po rrinte i ulur njė i ngjashėm me njė Bir njeriu, i cili kishte mbi krye njė kurorė tė artė dhe nė dorė njė drapėr tė mprehtė.Njė engjėll tjetėr doli nga tempulli, duke i thirrur me zė tė madh atij qė ulej mbi re: "Vėr dorė mbi drapėrin tėnd dhe korr, sepse ora e tė korrurit ka ardhur dhe tė korrat e dheut janė pjekur".16 Atėherė ai qė ulej mbi re e lėshoi drapėrin e tij mbi tokė dhe dheu u korr. (Zbulesa 14/14-16)
Biri i njeriut do tė dėrgojė engjėjt e vet dhe ata do tė mbledhin nga mbretėria e tij gjithė skandalet dhe ata qė bėjnė paudhėsi,dhe do t'i hedhin nė furrėn e zjarrit. Atje do tė ketė qarje dhe kėrcėllim dhėmbėsh.(Mateu 13/41-42)
Prandaj edhe ju jini gati, sepse Biri i njeriut do tė vijė nė atė orė kur ju nuk mendoni". ... zotėria e kėtij shėrbėtori do tė vijė nė atė ditė kur ai nuk e pret dhe nė atė orė kur ai nuk e di; do ta ndėshkojė rėndė dhe do t'i rezervojė fatin e hipokritėve(Hebrejve). Atje do tė jetė e qara dhe kėrcėllim dhėmbėsh".(Mateu 24/44,50-51)
Dhe atėherė do tė duket nė qiell shenja e Birit tė njeriut; dhe tė gjitha kombet e dheut do tė mbajnė zi dhe do ta shohin Birin e njeriut duke ardhur mbi retė e qiellit me fuqi dhe lavdi tė madhe.Ai do t'i dėrgojė engjėjt e vet me tinguj tė fuqishėm borie; dhe ata do t'i mbledhin tė zgjedhurit e tij nga tė katėr erėrat, nga njė skaj i qiellit te tjetri.(Mateu 24/30-31)
3)Dėrgimi i ėngjėjve pėr tė korrur me tinguj tė fuqishėm, tė ligtė
30 Dhe atėherė do tė duket nė qiell shenja e Birit tė njeriut; dhe tė gjitha kombet e dheut do tė mbajnė zi dhe do ta shohin Birin e njeriut duke ardhur mbi retė e qiellit me fuqi dhe lavdi tė madhe.Ai do t'i dėrgojė engjėjt e vet me tinguj tė fuqishėm borie; dhe ata do t'i mbledhin tė zgjedhurit e tij nga tė katėr erėrat, nga njė skaj i qiellit te tjetri.(Luka 21/30-32)
Dhe atėherė do tė duket nė qiell shenja e Birit tė njeriut; dhe tė gjitha kombet e dheut do tė mbajnė zi dhe do ta shohin Birin e njeriut duke ardhur mbi retė e qiellit me fuqi dhe lavdi tė madhe.
Ai do t'i dėrgojė engjėjt e vet me tinguj tė fuqishėm borie; dhe ata do t'i mbledhin tė zgjedhurit e tij nga tė katėr erėrat, nga njė skaj i qiellit te tjetri.(Mateu 24/30-31)
Dhe ai duke u pėrgjigjur u tha atyre: ``Ai qė mbjell farėn e mirė ėshtė Biri i njeriut.Ara ėshtė bota, fara e mirė janė bijtė e mbretėrisė dhe egjra janė bijtė e tė ligut, dhe armiku qė e ka mbjellė ėshtė djalli ndėrsa korrja ėshtė fundi i botės dhe korrėsit janė engjėjt. Ashtu si mblidhet egjra dhe digjet nė zjarr, kėshtu, do tė ndodhė nė mbarimin e botės. Biri i njeriut do tė dėrgojė engjėjt e vet dhe ata do tė mbledhin nga mbretėria e tij gjithė skandalet dhe ata qė bėjnė paudhėsi,dhe do t`i hedhin nė furrėn e zjarrit. Atje do tė ketė qarje dhe kėrcėllim dhėmbėsh.(Mateu 13/37-42 )
Janė pikėrisht kėto ėngjėj qė paraqiten tek Zbulesa.
Pastaj njė engjėll tjetėr doli nga tempulli qė ėshtė nė qiell, duke mbajtur dhe ai njė drapėr tė mprehtė. Dhe njė engjėll tjetėr, qė kishte pushtet mbi zjarrin, doli nga altari dhe i thirri me zė tė madhe atij qė kishte drapėrin e mprehtė, duke thėnė: "Vėre nė punė drapėrin tėnd tė mprehtė dhe vil bistakėt e vreshtit tė dheut, sepse rrushi i tyre ėshtė pjekur". Atėherė engjėlli e lėshoi drapėrin e tij mbi tokė dhe voli vreshtin e dheut dhe hodhi rrushin nė vozėn e madhe tė zemėrimit tė Perėndisė.20 Dhe voza u shtrydh jashtė qytetit dhe nga voza doli gjak deri te frerėt e kuajve, pėr njėmijė e gjashtėqind stade. (Zbulesa 14/17-20)
4)Dalja e gjetheve tė fikut.
Jezusi thotė: Dhe atėherė do tė duket nė qiell shenja e Birit tė njeriut; dhe tė gjitha kombet e dheut do tė mbajnė zi dhe do ta shohin Birin e njeriut duke ardhur mbi retė e qiellit me fuqi dhe lavdi tė madhe.
Ai do t'i dėrgojė engjėjt e vet me tinguj tė fuqishėm borie; dhe ata do t'i mbledhin tė zgjedhurit e tij nga tė katėr erėrat, nga njė skaj i qiellit te tjetri.Tani mėsoni nga fiku kėtė shėmbėlltyrė: kur tashmė degėt e tij njomėsohen dhe nxjerrin gjethet, ta dini se vera ėshtė afėr.Kėshtu dhe ju kur ti shikoni se po ndodhin kėto ta dini se mbretėria e Perėndisė ėshtė afėr. Kėshtu edhe ju, kur t'i shihni tė gjitha kėto gjėra, ta dini se ai ėshtė afėr, madje te dera (Luka 21/30-33)
Shėmbėlltyra e fikut ka tė bėjė me popullin hebre. Njomėsia e tij ka kuptimin e ngritjes sė hebrejve dhe formimin e shtetit tė tyre.Kjo ėshtė shenjė e afrimit tė ardhjes sė Jezusit i cili do ti gjykojė dhe dėnojė pėr tė gjithė padrejtėsitė, dhe kundėrshtimet ndaj Zotit.Shėmbėlltyra e fikut pėrmendet mbas daljes sė tij nga tempulli tė cilėn hebrejtė e patėn kthyer nė treg dhe Jezusi pėr ti mallkuar popullin hebre pėr shkak tė mosndjekjes sė rrugės sė tij pėrdori shėmbėlltyrėn e fikut... .
Dhe gjatė rrugės pa njė fik dhe iu afrua, por nuk gjeti asgjė pėrveē gjetheve; dhe i tha: "Mos u lidhtė mė kurrė fryt prej teje pėrjetė!". Dhe fiku u tha menjėherė.(Mateu 21/19)
Nė versetin e tek (Mateu 21/19) ai tregon pėr tharjen e gjetheve tė fikhut ndėrsa nė vėrsetin tek (Luka 21/30-33) tregon se kur gjethet do tė njomėsohen atėherė kjo ėshtė shenjė e ardhjes sė tij pėr ti dėnuar popullin hebre sic thuhet tek Juda.
Pėr tė bėrė gjyqin kundėr tė gjithėve dhe pėr tė bindur tė gjithė tė pabesėt nė mes tyre pėr tė gjitha veprat e paudhėsisė dhe pėr tė gjitha fjalėt fyese qė mėkatarėt e pabesė folėn kundėr tij".(Juda1/15)
Ashtu si gjethet e pyllit kur vera ėshtė e gjelbėr kur nė perėndim moritė me flamujt e tyre shfaqen ashtu si gjethet e pyllit kur vjeshta fryn moritė tė nesėrmen thahen dhe shpėrndahen sepse ėngjėlli i vdekjes i hap krahėt e tij nė shakullinė dhe lėshon frymė nė fytyrėn e armikut ndėrsa kalon dhe sytė e tė gjyrmuve dyllosen pėr vdekje ngrijnė dhe zemrat e tyre tash tė rėnduara pushuan pėrgjithmonė.Xhorxh Gordon, Lord Bajroni (37:36 The literature of England, an Anthology and history fq 726
Fiku si shėmmbėltyrė pėrmendet dhe nė vende tė tjera qė tregon pėr popullin hebre.
Sepse njė komb i fortė dhe i panumėrt ka dalė kundėr vendit tim. Dhėmbėt e tij janė dhėmbė luani, dhe ka stėrdhėmbė luaneshe. Ka shkatėrruar hardhinė time, e ka bėrė copė-copė fikun tim, ia ka hequr lėvoren krejt dhe e ka hedhur tutje; degėt e tij kanė mbetur tė bardha.(Joeli 1/6-7)
"Unė gjeta Izraelin si rrushi nė shkretėtirė, pashė etėrit tuaj si fiqtė e parė mbi njė fik tė ri.(Osea 9/10)
Tėrė fortesat e tua do tė jenė si druri i fikut me fiq tė parė; po t'i shkundėsh, bien nė gojė tė atij qė i ha.(Nahumi 3/12)
Pikėrisht kjo shpjegohet dhe me shumė pjesė tė biblės kur Jezusi simbolizon mosndjekjen e tij si profet me pemėn qė nuk jep fryt dhe thahet.
Ēdo degė qė nuk jep fryt nė mua, ai e heq; kurse ēdo degė qė jep fryt, ai e krasit qė tė japė edhe mė shumė fryt. Ju tashmė jeni tė pastėr, pėr shkak tė fjalės qė ju kumtova. Qėndroni nė mua dhe unė do tė qėndroj nė ju; sikurse dega nuk mund tė japė fryt nga vetja, po qe se nuk qėndron nė hardhi, ashtu as ju, nėse nuk qėndroni nė mua. Unė jam hardhia, ju jeni dega; kush qėndron nė mua dhe unė nė tė, jep shumė fryt, sepse pa mua nuk mund tė bėni asgjė. Nė qoftė se ndokush nuk qėndron nė mua, hidhet jashtė si dega dhe thahet; pastaj i mbledhin, i hedhin nė zjarr dhe digjen.(Gjoni 15/2-6)
Tharja e fikhut tregon se populli hebre nuk mund tė japė mė fryte prandaj dhe Jezusi i mallkoi.
Prandaj po ju them se juve(hebrejve) do tu hiqet mbretėria e Pėrėndisė dhe do ti jepet njė kombi qė do ta bėjė tė japė fryt.(Mateu 21/33)
Kėtė e profetizojnė dhe profeti i Zotit, Jeremia.
Do t'i shfaros me siguri", thotė Zoti. "Nuk do tė ketė mė rrush te hardhia as fiq te fiku dhe gjethet do tė fishken. Edhe gjėrat qė u kam dhėnė do t'u hiqen".(Jeremia 8/13)
Gjon pagėzori i thotė hebrejve.
Por ai, kur pa se shumė farisenj dhe saducenj po vinin pėr t`u pagėzuar tek ai, u tha atyre:Pjellė nepėrkash, kush ju ka mėsuar t`i arratiseni zemėrimit qė po vjen?Jepni pra fryte tė denja tė pendesės!
Dhe mos t`ju shkojė mendja tė thoni me vete: "Ne kemi Abrahamin pėr atė"; sepse unė po ju them se Perėndia mund tė nxjerrė bij tė Abrahamit edhe prej kėtyre gurėve. Dhe tashmė sėpata ėshtė nė rrėnjėn e drurėve; ēdo dru, pra, qė nuk jep fryt tė mirė, do tė pritet dhe do tė hidhet nė zjarr.(Mateu 3/7-10)
Tė njėjtėn gjė i thotė dhe Jezusi .
Ose bėjeni tė mirė pemėn dhe fryti i saj do tė jetė i mirė, ose bėjeni tė keqe pemėn dhe fryti i saj do tė jetė i keq; sepse pema njihet nga fryti. O pjellė nepėrkash! Si mund tė flisni mirė, kur jeni tė kėqij? Sepse ē`ka zemra qet goja.(Mateu 12/33-34)
Gjithashtu nė pėrmendjen e shėmbėlltyrės sė fikut se rėnia e gjetheve tė tij tregon dėnim prej Zotit pėrmendet dhe shėmbėlltyra e vreshtit e cila simbolizon popullin hebre dhe dėnimin ndaj tij.
Tėrė ushtria e qiellit do tė zhduket, qiejtė do tė mblidhen rrotull si njė libėr, por tėrė ushtria e tyre do tė bjerė, ashtu si bie gjethi nga vreshti, si bie njė fryt i fishkur nga fiku.(Isaia 34/4)
5)Formimin e Mbretėrisė sė Zotit
Kėshtu dhe ju kur ti shikoni se po ndodhin kėto ta dini se mbretėria e Perėndisė ėshtė afėr. 33 Kėshtu edhe ju, kur t'i shihni tė gjitha kėto gjėra, ta dini se ai ėshtė afėr, madje te dera (Luka 21/31-33) (Mateu 24/33)
Mbretėria e Zotit konsiderohet njė shtet i cili gjykon dhe vepron me ligjet e Zotit tė shpallura profetėve.
Padyshim qė kjo mbretėri u formua nė kohėn e Profetit Muhamed a.s dhe pėr kėtė dėshmon dhe ajeti biblik:
do tu hiqet(hebrejve) mbretėria e Pėrėndisė dhe do ti jepet njė kombi qė do ta bėjė tė japė fryt.( Mateu 21/33)
Gjithashtu dhe ėndėrra e Danielit e thotė kėtė.
Nė kohėn e kėtyre mbretėrve(Romakė), Perėndia i qiellit do tė nxjerrė njė mbretėri, qė nuk do tė shkatėrrohet kurrė; kjo mbretėri nuk do t'i lihet njė populli tjetėr, por do tė copėtojė dhe do tė asgjėsojė tėrė kėto mbretėri , dhe do tė ekzistojė pėrjetė.(Daniel 2/31-44)
Deri sa arriti i Lashti i ditėve dhe iu dha e drejta shenjtorėve tė Shumė tė Lartit, dhe erdhi koha nė tė cilėn shenjtorėt zotėruan mbretėrinė Pastaj do tė bėhet gjyqi dhe do t'i hiqet sundimi i cili do tė asgjėsohet dhe do tė shkatėrrohet pėrjetė. Pastaj mbretėria, sundimi dhe madhėshtia e mbretėrive nėn tė gjithė qiejt do t'i jepen popullit tė shenjtorėve tė Mė tė Lartit; mbretėria e tij ėshtė njė mbretėri e pėrjetshme, dhe tė gjitha zotėrimet do t'i shėrbejnė dhe do t'i binden atij".(Daniel 7/22-27)
Kėtė e vėrtėton dhe Jezusi kur flet pėr Ngushulluesin profetin tjetėr mbas tij.
Megjithatė unė ju them tė vėrtetėn: ėshtė mirė pėr ju qė unė tė shkoj, sepse, po nuk shkova, nuk do tė vijė te ju Ngushėlluesi; por, po shkova, unė do t'jua dėrgoj.Dhe kur tė ketė ardhur, ai do ta bindė botėn pėr mėkat, pėr drejtėsi dhe pėr gjykim.Pėr mėkat, sepse nuk besojnė nė mua; pėr drejtėsi, sepse unė po shkoj tek Zoti dhe nuk do tė mė shihni mė; pėr gjykim, sepse princi i kėsaj bote ėshtė gjykuars.(Gjoni 16/7-16)
por Ngushėlluesi, Fryma e vėrtetės, qė Zoti do ta dėrgojė nė emrin tim, do t'ju mėsojė ēdo gjė dhe do t'ju kujtojė tė gjitha kėto qė ju thashė. Unė po ju lė Paqen(Islamin), po ju jap Paqen time: unė po jua jap, po jo si e jep bota; zemra juaj mos u trondittė dhe mos u frikėsoftė.28 Ju keni dėgjuar qė ju thashė: "Unė po shkoj dhe do tė kthehem te ju". ..Nuk do tė flas mė gjatė me ju, sepse po vjen princi i kėsaj bote dhe ai nuk ka asgjė nė mua. (Gjoni 14/26-28,30)
Kjo ishte formimi i mbretėrisė sė Zotit nė kohėn e profetit Muhamed .a.s megjithėse u shtri nga lindja nė perėndim nga veriu nė jug do tė ketė dhe njė riformim i cili nuk do tė jetė vetėm pėr disa vende ose kombėsi por do tė pėrmbledhė tė gjithė vendet e botės pa asnjė pėrjashtim dhe kjo do tė ndodhė me ardhjen e dytė tė Jezusit.Kjo pėr shkakun se Mbretėria me ligjet hyjnore do tė ekzistojė nė Arabi porse nga luftrat vendet e tjera islame nuk do tė jenė pjesė e kėsaj mbretėrie.Prandaj me ardhjen e Jezusit tė tėrė shtetet do bashkohen me qendėr nė Arabi pėr tė vendosur mbretėrinė e Zotit qė bibla e quan juruzalemi i ri.
Sepse ėshtė shkruar se Abrahami pati dy bij: njė nga shėrbėtorja dhe tjetri nga e lira. Dhe ai qė lindi nga shėrbėtorja lindi sipas mishit, por ai qė lindi nga e lira lindi pėr hir tė premtimit. Kėto gjėra kanė njė kuptim alegorik, sepse kėto dy gra janė dy besėlidhje: njė nga mali Sinai, qė ngjiz pėr skllavėri, dhe ėshtė Agari. Dhe Agari ėshtė mali Sinai nė Arabi dhe i pėrgjigjet Jeruzalemit tė kohės sė sotme ...(Galatsve 4/22-25)
Pra kėto ishin tė pesta profecitė e Jezusit
1)Pėrhapja e Islamit nė perėndim dhe fillimi i luftės lindje-perėndim.
2)Ardhja e Birit tė Njeriut.
3)Dėrgimi i ėngjėjve pėr tė korrur me tinguj tė fuqishėm tė ligtė(hebrejtė).
4)Dalja e gjetheve tė fikut. (Formimi dhe lulėzimi i shtetit hebre)
5)Formimin e Mbretėrisė sė Zotit.
Mund tė pėrmblidhen dhe mund tė sqarohen se pėrfundimi i tyre ėshtė i njėjtė.
Bir i njeriut do tė dėrgohet qė bashkė me ėngjėjt tė bėjnė korrien e fundit tė fryteve tė kėqij tė botės.
Kėtė e vėrtėtojnė shumė versete biblike
Dhe ai duke u pėrgjigjur u tha atyre: ``Ai qė mbjell farėn e mirė ėshtė Biri i njeriut. Ara ėshtė bota, fara e mirė janė bijtė e mbretėrisė dhe egjra janė bijtė e tė ligut, dhe armiku qė e ka mbjellė ėshtė djalli, ndėrsa korrja ėshtė fundi i botės dhe korrėsit janė engjėjt. Ashtu si mblidhet egjra dhe digjet nė zjarr, kėshtu, do tė ndodhė nė mbarimin e botės. Biri i njeriut do tė dėrgojė engjėjt e vet dhe ata do tė mbledhin nga mbretėria e tij gjithė skandalet dhe ata qė bėjnė paudhėsi,dhe do t`i hedhin nė furrėn e zjarrit. Atje do tė ketė qarje dhe kėrcėllim dhėmbėsh.(Mateu 13/37-42 )
Dhe atėherė do tė duket nė qiell shenja e Birit tė njeriut; dhe tė gjitha kombet e dheut do tė mbajnė zi dhe do ta shohin Birin e njeriut duke ardhur mbi retė e qiellit me fuqi dhe lavdi tė madhe. Ai do t'i dėrgojė engjėjt e vet me tinguj tė fuqishėm borie; dhe ata do t'i mbledhin tė zgjedhurit e tij nga tė katėr erėrat, nga njė skaj i qiellit te tjetri.(Mateu 24/30-31)
Engjėjt vijnė me urdhėrin e Zotit i cili i ka vėnė nė dispozicion dhe pėr tė ndihmuar Birin e njeriun Jezusin.Tek zbulesa tregohet se cfarė do tė ndodhte kur Engjėjt do ti binin borive.
Edhe kur ai hapi vulėn e shtatė, nė qiell u bė heshtje pėr rreth gjysmė orė. Dhe unė i pashė tė shtatė engjėjt qė qėndrojnė pėrpara Perėndisė, dhe atyre u dha shtatė bori. Pastaj erdhi njė engjėll tjetėr qė kishte njė temianicė ari dhe ndaloi pranė altarit; dhe iu dha shumė erė e kėndshme qė t'ua shtonte lutjeve tė tė gjithė shenjtorėve mbi altarin prej ari qė ishte pėrpara fronit.(vendos foton e Mekami Ibrahim)
Pastaj enjėlli mori temianicėn, e mbushi nga zjarri i altarit dhe e hodhi mbi dhe; dhe u bėnė zėra, bubullima, vetima dhe njė tėrmet.6 Dhe tė shtatė engjėjt qė kishin tė shtatė boritė u bėnė gati t'i bien borisė..( Zbulesa 8/1-6)
Pėr arsye kohore dhe shkurtimi po i pėrmendim disa pjesė tė biblės tė cilėt flet pėr veprimet e ėngjėjve.
Nga Zbulesa 8 zbulesa 9-11 tregon pėr varfėrinė, sėmundjet, vėshtirsitė dhe dėnimet qė do tė vijnė nga Zoti nė tokė pėr shkak tė gabimeve tė njerzve dhe qė do tė ndodhin para luftrave .Ato do tė jenė tre luftra tė mėdha.Kapituj biblikė edhe pse janė nė rėnditje mund tė tregojnė pėr ngjarje tė ndryshme qė mund tė ndodhin dhe nė tė njėjtėn kohe.
Para se tė vijė Jezusi do tė ketė disa shenja tė cilat ėngjėjt do ti kryejnė me urdhėrin e Zotit.
Ndodhia e Luftės sė parė(Mund tė jetė Afganistani)
1 Dhe i pesti engjėll i ra borisė, dhe unė pashė njė yll qė ra nga qielli pėrmbi tokė; dhe atij iu dha ēelėsi i pusit tė humnerės7 Dhe pamja e karkalecave u pėrngjante kuajve tė gatitur pėr luftė; dhe mbi kokat e tyre kishin si kurora prej ari dhe fytyrat e tyre ishin si fytyra njerėzish.8 Dhe kishin flokė si flokė grash; dhe dhėmbėt e tyre ishin si dhėmbė luanėsh.9 Dhe kishin parzmore si parzmore hekuri, dhe ushtima e krahėve tė tyre ishte si ushtima i shumė qerrėve dhe kuajve qė rendin nė luftim.10 Dhe kishin bishtra qė u ngjanin akrepave dhe me thumb nė bishtrat e tyre: nė tė cilat qėndronte fuqia tė dėmtonin njerėzit pėr pesė muaj.11 Dhe pėr mbret pėrmbi ta kishin engjėllin e humnerės, emri e tij nė hebraisht ėshtė Abadon dhe nė greqisht emrin e ka Apolion.....12 Mjerimi i parė kaloi(Lufta e parė); ja, po vijnė edhe dy mjerime(Dy luftra} ) paskėsaj.(Zbulesa 8/1,7-12)
Ndodhia e luftės sė dytė do tė jetė nė Irak nė tė cilin gjendet Lumi Eufrat.Do tė jetė Luftė e madhe dhe do tė vriten shumė njerėz.
13 Dhe i gjashti engjėll i ra borisė, dhe dėgjova njė zė nga tė katėr brirėt e altarit tė artė qė ėshtė pėrpara Perėndisė,14 qė i thoshte engjėllit tė gjashtė qė kishte borinė: "Zgjidh tė katėr engjėjt qė janė tė lidhur nė Lumin e madh, Eufratin".15 Atėherė tė katėr engjėjt, qė ishin pėrgatitur pėr atė orė, ditė, muaj dhe vit, u zgjidhėn qė tė vrasin tė tretėn pjesė tė njerėzve.16 Dhe numri i ushtarėve tė kalorėsisė ishte dyqind milion: dhe unė e dėgjova numrin e tyre 17 Dhe kėshtu unė pashė nė vegim kuajt dhe ata qė i kalėronin; ata kishin parzmore ngjyrė zjarri, hiacinti dhe squfuri; dhe kokat e kuajve ishin si koka luanėsh dhe nga gojėt e tyre dilte zjarr, tym dhe squfur.18 Nga kėto tė tri plagė u vra e treta e njerėzve, nga zjarri e nga tymi e nga squfuri, qė dilnin nga gojėt e tyre.19 Sepse pushteti i tyre nė fakt ishte nė gojėn e tyre dhe nė bishtrat e tyre; sepse bishtrat e tyre ishin tė ngjashėm me gjarpėrinj, qė kanė koka dhe me anė tė tyre dėmtonin. (Zbulesa 9/13-19)
Kjo ishte luftra e dytė prej tė cilės u vranė miliona njerėz.Gjithashtu nė kėtė pjesė mund tė tregohet pėr mjetet e luftės duke i simbolizuar me kokat e kuajve ishin si koka luanėsh dhe nga goja e tyre dilte zjarr dhe squfur, tym etj tregon pėr artileritė dhe mjetet ushtarake qė do tė pėrdoreshin nė atė kohė.
Pėrhapja e Islamit dhe mėsimeve tė librit tė shenjtė Kuranit nė tė gjithė botėn dhe kombet.Ai do tė jetė i ėmbėl nė dėgjim por i vėshtirė nė praktikim nė atė kohė pėr shkak tė sprovave kundrejt besimtarėve.Ai e hidhėron barkun sepse Barku pėrfaqsėn epshet, urinė, tahmanė dhe se Kurani i obligon njerzve agjėrimin dhe largimin nga cėshtjet e panevojshme materialiste.Barku pėrfaqėson materien tek njeriu.Ky libėr do tė profetizohej pėr tė gjithė kombet dhe mbretėrit .
1 Pastaj pashė njė engjėll tjetėr tė fuqishėm qė zbriste nga qielli, i mbėshtjellė nė njė re dhe me ylber mbi krye; dhe fytyra e tij ishte si diell dhe kėmbėt e tij si shtylla zjarri.2 Ai kishte nė dorė njė libėrth tė hapur dhe vuri kėmbėn e tij tė djathtė mbi det dhe tė majtin mbi dhe,3 dhe thirri me zė tė madh si njė luan qė vrumbullon; dhe, si bėrtiti, tė shtatė bubullima bėnė tė dėgjohej ushtima e tyre.4 Dhe kur tė shtatė bubullimat bėnė tė dėgjohej ushtima e tyre, u gatita tė shkruaj, por dėgjova njė zė nga qielli qė mė thoshte: "Vulosi gjėrat qė thonin tė shtatė bubullimat dhe mos i shkruaj".5 Atėherė engjėlli qė unė pashė qė rrinte nė kėmbė mbi det e mbi dhe, ngriti dorėn e djathtė drejt qiellit,6 dhe bėri be pėr atė qė rron nė shekuj tė shekujve, qė krijoi qiellin dhe gjėrat qė janė nė tė, tokėn dhe gjėrat qė janė nė tė, detin dhe gjėrat qė janė nė tė, se nuk do tė vonohet mė.7 por nė ditėt kur engjėlli i shtatė tė bėjė tė dėgjohet zėri i tij, kur ai t'i bjerė borisė do tė zbatohet misteri i Perėndisė, ashtu si ai e ua shpalli shėrbėtorėve tė tij, profetėve.8 Dhe zėri qė kisha dėgjuar nga qielli mė foli pėrsėri dhe tha: "Shko, merr libėrthin e hapur qė ndodhet nė dorėn e engjėllit qė rri mbi det e mbi dhe".9 Dhe shkova tek engjėlli dhe i thashė: "Mė jep libėrthin". Dhe ai mė tha: "Merre dhe gllabėroje atė dhe ai do ta hidhėrojė tė brėndėshmet e tua, por nė gojėn tėnde do tė jetė i ėmbėl si mjaltė".10 Dhe e mora libėrthin nga dora e engjėllit, dhe si e gllabėrova; dhe ishte nė gojėn time i ėmbėl si mjaltė; dhe, mbasi e gllabėrova, barku im u hidhėrua.11 Dhe ai mė tha: "Tė duhet pėrsėri tė profetizosh mbi shumė popuj, kombe, gjuhė dhe mbretėr".(Zbulesa 10/1-11)
Dalja e dy dėshmitarėve ose e dy besimtarėve tė thjeshtė qė janė njerzit mė tė dashur tė Zotit nė atė kohė, ato do tė jenė tė veshur keq mirėpo njė bishė qė simbolizon njė perandori nė atė kohė do ti luftojė ato njerzit e tjerė do tė gėzohen me vrasjen e tyre porse mbas vrasjes sė tyre do tė vijė njė tėrmet i madh qė do tė vrasė shumė njerėz dhe njerzit do tė frikėsohen.
1 Dhe m'u dha njė kallam qė i ngjante njė shufre. Dhe engjėlli duke qėndruar nė kėmbė tha: "Ēohu dhe mat tempullin e Perėndisė, altarin dhe ata qė adhurojnė atje,2 dhe oborrin qė ėshtė jashtė tempullit lėre dhe mos e mat, sepse u ėshtė dhėnė johebrenjve; dhe ata do ta shkelin qytetin e shenjtė pėr dyzet e dy muaj.3 Dhe unė do t'u jap tė dy dėshmitarėve tė mi pėr tė profetizuar, dhe ata do tė profetizojnė njė mijė e dyqind e gjashtėdhjetė ditė, tė veshur me thasė.4 Kėta janė tė dy drurėt e ullirit dhe tė dy shandanėt qė rrijnė pėrpara Perėndisė sė dheut.5 Dhe, nėse ndokush dėshiron t'u bėjė keq atyre, nga goja e tyre del zjarr dhe i gllabėron armiqtė e tyre; dhe kushdo qė dėshėron t'u bėjė keq atyre, nė kėtė mėnyrė duhet vrarė.6 Ata kanė pushtet tė mbyllin qiellin, qė tė mos bjerė shi nė ditėt e profecisė sė tyre; ata kanė edhe pushtet mbi ujėrat t'i kthejnė nė gjak dhe pėr tė goditur dheun me ēdo plagė, sa herė tė duan.7 Dhe kur ta kryejnė dėshminė e tyre, bisha qė ngjitet nga humnera do tė bėjė luftė kundėr tyre, edhe do t'i mundė ata, dhe do t'i vrasė.8 Dhe kufomat e tyre do tė dergjen nė sheshin e qytetit tė madh, i cili frymėrisht quhet Sodomė dhe Egjipt, ku ėshtė desh kryqėzuar edhe Zotėria jonė.9 Dhe njerėz nga popuj, dhe fise, dhe gjuhė, dhe kombe do tė shohin kufomat e tyre pėr tri ditė e gjysmė, dhe nuk do tė lėnė qė kufomat e tyre tė shtihen nė varr.10 Dhe banorėt e dheut do tė ngazėllojnė pėr ata dhe do tė bėjnė festė; dhe do t'i dėrgojnė njeri tjetrit dhurata, sepse kėta dy profetė i munduan ata qė banojnė mbi dhe".11 Por mbas tri ditė e gjysmė, fryma e jetės qė buron nga Perėndia hyri nė ta; edhe qėndruan nė kėmbėt e tyre, dhe njė tmerr e madh ra mbi ata qė i shikonin.12 Edhe dėgjuan njė zė tė madh nga qielli duke u thėnė atyre: "Ngjituni kėtu lart". Dhe u ngjitėn nė qiell nė njė re; dhe armiqtė e tyre i panė.13 Dhe nė atė orė ra njė tėrmet i madh, dhe e dhjeta pjesė e qytetit u rrėzua, dhe nė tėrmet u vranė shtatė mijė njerėz; dhe tė tjerėt u tmerruan dhe i dhanė lavdi Perėndisė sė qiellit. .(Zbulesa 11/1-13)
Kėto ishin pjesė tė Luftės sė dytė tė cilėn e pėrmendėm edhe mė parė. Mbas tėrmetit ka ardhur koha e vendosjes sė Halifatit ose mbretėrisė sė Zotit nė tokė.Besimtarėt bien ne sexhde duke lavdėruar Zotin pėr mrekullitė e tij duke u lutur pėr shpejtimin e ardhjes sė mbretėrisė sė tij, pėr hakmarrjen kundrejt vrasjes sė njerzve tė pafajshėm qė janė vrarė, atyre qė besojnė nė njėshmėrinė e tij dhe qė janė tė vegjėl nė syrin e njerzve por tė medhenj tek Zoti.Luten qė tė shkatarrohen ato qė sjellin shkatarrime nė tokė.
14 Mjerimi i dytė kaloi(Lufta e dytė), por ja, mjerimi i tretė do vijė sė shpejti.15 Dhe engjėlli i shtatė i ra borisė dhe u bėnė zėra tė mėdhenj nė qiell qė thoshnin: "Mbretėritė e botės u bėnė mbretėri tė Zotit tonė dhe tė Krishtit tė tij, dhe ai do tė mbretėrojė nė shekuj tė shekujve".16 Atėherė tė njėzet e katėr pleqtė qė rrinin pėrpara Perėndisė mbi fronet e tyre, ranė pėrmbys mbi fytyrat e veta dhe adhuruan Perėndinė,17 duke thėnė: "Ne tė falėnderojmė, o Zot, Perėndi i Plotfuqishmi, qė je, qė ishe dhe qė do tė vish, sepse more nė dorė pushtetin tėnd tė madh, dhe mbretėron.18 Kombet ishin zemėruar, por erdhi mėria jote, dhe erdhi koha qė tė gjykohen tė vdekurit dhe t'u jepet paga shėrbėtorėve tė tu, profetėve, dhe shenjtorėve, dhe atyre qė druajnė emrin tėnd, tė vegjėlve dhe tė mėdhenjve, dhe tė shkatėrrosh ata qė shkatėrrojnė dheun".19 Atėherė u hap tempulli i Perėndisė nė qiell dhe u duk arka e besėlidhjes sė tij, dhe ndodhnin vetėtima, dhe zėra, dhe bubullima, dhe tėrmet, dhe njė rebesh i fortė breshėri.(Zbulesa 11/14-19)
Lindja e njė njeriu, (Mehdi-Isai) Mbretėria e tij tregohet qartė sepse gruaja e veshur me diellin dhe poshtė kėmbėve tė saj hėna dhe yjet tregon pushtet dhe mbretėri,pėrndjekja e tij nga njė dragua qė kishte dhjetė brirė (dhjetė shtete) dhe mbi kokat e tyre shtatė kurora bėhet fjalė pėr 7 vendet mė tė industrializuara tė botės .Do tė luftojė ky dragua me kėtė person tė lindur dhe do tė humbasė luftėn pėr shkak se Mikaeli dhe ėngjėjt e tij e ndihmojnė atė dhe besimtarėt qė janė me tė.Vjen shpėtimi dhe mrekullia e Zotit mbi kėtė njeri duke fituar me kėtė perandori qė simbolizohet mė njė dragua pėr tė cilin do flasim mė vonė.Lufta do jetė e ashpėr saqė pėrmendet luftė deri nė vdekje sepse ato janė tė vetmit nė atė kohė qė i ruajnė adhurimet ndaj Zotit.Ato paditeshin ditė e natė nga ky dragua duke u bėrė tė kėqinj nė sytė e njerzve.Bėrja e kėsaj gruaje me krahė shqiponjė dhe shkuaraje nė shkretėtirė tregon se fuqia e kėtij njeriu do tė jetė nė lindje pranė shkretėtirės.
1 Pastaj njė shenjė e madhe u duk nė qiell: njė grua e veshur me diellin, dhe me hėnėn poshtė kėmbėve tė saj, dhe mbi krye tė saj njė kurorė me dymbėdhjetė yje.2 Ishte shtatzėnė e bėrtiste nga dhembjet dhe mundimet e lindjes.3 Dhe u duk njė shenjė tjetėr nė qiell: dhe ja, njė dragua i madh i kuq qė kishte shtatė kokė dhe dhjetė brirė, dhe mbi kokat e tij kishte shtatė kurora.4 Dhe bishti i tij tėrhiqte pas vetes tė tretėn pjesė te yjeve tė qiellit dhe i hodhi mbi tokė. Dhe dragoi qėndroi pėrpara gruas qė ishte gati pėr tė lindur, pėr tė gllabėruar birin e saj kur ta kishte lindur.5 Dhe ajo lindi njė bir mashkull, i cili duhet tė qeverisė gjithė kombet me skeptėr tė hekurt; dhe biri i saj u rrėmbye pranė Perėndisė dhe fronit tė tij.6 Dhe gruaja iku nė shkretėtirė, ku kishte vend tė pėrgatitur nga Perėndia, qė tė ushqehet atje njė mijė e dyqind e gjashtėdhjetė ditė.7 Edhe u bė luftė nė qiell: Mikaeli dhe engjėjt e tij luftuan kundėr dragoit; edhe dragoi dhe engjėjt e tij luftuan,8 por nuk fituan, e nuk u gjet mė pėr ta vend nė qiell.9 Kėshtu dragoi i madh, gjarpėri i lashtė, qė ėshtė quajtur djall, edhe Satan, qė mashtron gjithė dheun, u hodh mbi tokė; me tė u hodhėn edhe engjėjt e tij.10 Atėherė dėgjova njė zė tė madh nė qiell qė thoshte: "Tani arriti shpėtimi, fuqia dhe mbretėria e Perėndisė tonė, dhe pushteti i Krishtit tė tij; sepse u hodh poshtė paditėsi i vėllezėrve tanė, ai qė i padiste pėrpara Perėndisė tonė ditė e natė.11 Dhe ata e fituan atė me anė tė gjakut tė Qengjit, dhe me anė tė fjalės sė dėshmisė sė tyre; dhe nuk e deshėn jetėn e tyre deri nė vdekje.12 Prandaj gėzohuni, o qiej, dhe ju qė rrini nė ta. Mjerė ju banorė tė tokės e tė detit, sepse zbriti djalli drejt jush duke pasur zemėrim tė madh, duke ditur se ka pak kohė".13 Dhe, kur dragoi pa se u hodh pėr tokė, pėrndoqi gruan qė lindi birin mashkull.14 Dhe iu dhanė gruas dy krahėt e shqiponjės sė madhe, qė tė fluturojė nė shkretėtirė nė vendin e saj, ku tė ushqehet njė kohė, disa kohė dhe gjysmėn e njė kohe, larg pranisė sė gjarprit.15 Atėherė gjarpri qiti nga goja e tij ujė si njė lumė prapa gruas, qė atė ta merrte lumi,16 dhe toka e ndihmoi gruan, dhe toka hapi gojėn e vet dhe pėrpiu lumin qė dragoi kishte nxjerrė nga goja e vet.17 Dhe dragoi u zemėrua kundėr gruas dhe shkoi tė bėjė luftė me tė tjerėt, pasardhjes sė saj, tė atyre qė i ruajnė urdhėrimet e Perėndisė dhe qė kanė dėshminė e Jezu Krishtit.18 Dhe u ndala mbi rėrėn e detit. (Zbulesa 12/1-18)
Vazhdon tregimi biblik duke treguar se dragoi me dhjetė brirė dhe shtatė kurora tani ėshtė shėndėrruar nė njė bishė me dhjetė brirė dhe shtatė krerė.Nė kėtė Kohė Bibla tregon dhe pėr ardhjen e Jezusit i cili qėndron nė Malin e Sionit.
Krijoni Kontakt