Do duheshin ore te tera diskutim mbi kete teme,seshte vetem nje barazim.Postuar më parë nga ocean
Gjuha nuk eshte vetem materializem i mendimit por edhe pafundesi e shpirtit njerezor.(per Sufite)
Do duheshin ore te tera diskutim mbi kete teme,seshte vetem nje barazim.
Gjuha nuk eshte vetem materializem i mendimit por edhe pafundesi e shpirtit njerezor.(per Sufite
Të gjitha falënderimet dhe lavdërimet janë për All-llahun. Atë e lavdërojmë dhe e falënderojmë. Kërkojmë ndihmën e Tij nga e keqja e vetes sonë dhe nga veprat tona të këqija. Këdo që All-llahu e udhëzon, nuk ka kush e humb; dhe këdo që Ai e humb, nuk ka kush ta udhëzojë. Dëshmoj që askush nuk meriton të adhurohet, përveç All-llahut, dhe dëshmoj që Muhammedi është rob dhe i Dërguar i Tij. Pastaj:
All-llahu, i Bekuari dhe më i Larti, na ka krijuar dhe na ka sjell në këtë jetë për një qëllim të madh dhe të urtë, të cilin Ai e do dhe me të cilin është i kënaqur, e ai (qëllim) është adhurimi i Tij, të vetmit, pa i përshkruar partnerë. All-llahu, më i Larti, thotë:
"Unë nuk i kam krijuar njerëzit dhe xhinnët për tjetër, veçse të më adhurojnë Mua." (dh-Dharijat: 56)
Pastaj All-llahu e ka dalluar njerëzimin nga krijesat e tjera me atë se Ai i ka bekuar ata me intelekt, me anë të të cilit ata mund ta njohin Zotin e tyre, dhe janë në gjendje ta dallojnë atë nga e cila kanë dobi, dhe atë e cila u bën dëm atyre.
Veç kësaj, nga mëshira e Tij mbi shërbëtorët e Tij, Ai, i Cili është i Pastër dhe larg çdo mangësi, nuk i ka lënë ata në një gjendje të tillë që të mbështeten vetëm në intelektin e tyre për ta dalluar të mirën nga e keqja. Për më tepër, Ai u dërgoi atyre Pejgamberë dhe u zbriti Librat e Shpallura, të cilat përmbajnë gjithçka që All-llahu ka urdhëruar, ndaluar apo porositur, ku mbështetet suksesi dhe fatbardhësia e njerëzimit në këtë botë dhe në të Pastajmen. Kështu që pas dërgimit të Pejgamberëve, nuk ka mbetur asnjë shfajësim apo arsyetim për atë që gjindet në drejtim të gabuar, apo për atë që largohet nga rruga e All-llahut. Bile i tilli meriton ndëshkim. All-llahu, më i Larti, ka thënë:
"Të Dërguarë, që ishin lajmgëzues e kërcënues, ashtu që pas dërgimit të të Dërguarve, njerëzit të mos kenë justifikim para All-llahut." (en-Nisa: 165)
All-llahu e përfundoi dhe e plotësoi vargun e të Dërguarve me Pejgamberin tonë Muhammed, kështu që ai është i Dërguari i fundit dhe më i miri, dhe Ai (All-llahu) ia zbriti atij Librin më të mirë të Shpallur. Për këtë arsye, Sheriati (Legjislacioni) i tij është rruga më e plotë dhe më gjithëpërmbledhëse. Pastaj, ai nuk iu bashkua shoqërisë më të lartë të engjëjve, derisa All-llahu e kompletoi Fenë dhe e përsosi dhuntinë e Tij, siç thotë All-llahu, më i Larti, në ajetin i cili zbriti pak para vdekjes së tij (të Dërguarit) dhe kjo ishte në ditën e Arafatit ndërsa ai ishte në hutben e tij gjatë Haxhit Lamtumirës:
"... Sot përsosa për ju fenë tuaj, plotësova Dhuntinë Time ndaj jush, zgjodha për ju Islamin fe..." (el-Ma’ide: 3)
Kështu që nuk ka mbetur hapësirë për askë, kushdo qoftë ai, që të fusë diç të re në Fe, e as të heqë diçka nga ajo. Për më tepër, gjëja e parë në të cilën i Dërguari i All-llahut thirri ishte Teuhidi (të adhuruarit e All-llahut në Njëshmërinë e Tij), e cila shprehet përmes dëshmisë që askush nuk meriton të adhurohet pos All-llahut dhe që Muhammedi është i Dërguar i All-llahut. Ai i kaloi trembëdhjetë vite duke thirrur në këtë frazë dhe duke mos thirrur në asgjë tjetër përveç saj, ashtu siç kishin vepruar (thirrur) të gjithë të Dërguarit, prej të cilëve nuk pati asnjë që të fillojë thirrjen në diç tjetër, veçse duke u thënë:
"...Adhuroni All-llahun, nuk keni zot tjetër (të denjë për adhurim) pos Tij..." (el-A’raf: 59)
Kështu që Teuhidi është thelbi me të cilin erdhën të gjithë të Dërguarit, qëllimi i të gjithëve prej tyre dhe parimi qëndror i tërë asaj në të cilën thërrisnin, ajo mbi të cilën i kanë vënë themelet dhe ajo për të cilën u dërguan. Argumenti për këtë mund të shihet në shumë ajete, e në mesin e tyre Fjala e All-llahut, ku Ai, më i Larti, thotë:
"Ne dërguam në çdo popull të Dërguar që t’u thonë: ‘Adhuroni All-llahun e largohuni nga djajt!’ Por pati nga ata (disa) që All-llahu i udhëzoi dhe pati nga ata të gjykuar me humbje. Pra udhëtoni nëpër botë dhe shihni si ishte fundi i gënjeshtarëve." (en-Nahl: 36)
Thënia e All-llahut, më të Lartit:
"Vërtet, Ne e patëm dërguar Nuhun te populli i tij, e ai tha: ‘O populli im! Adhuroni All-llahun, nuk keni zot tjetër (të denjë për adhurim) pos Tij. Unë kam frikë për dënimin tuaj në një Ditë të Madhe." (el-A’raf: 59)
Thënia e All-llahut, më të Lartit:
"Edhe te (populli) Adi-t (dërguam) vëllanë e tyre Hudin, e ai tha: ‘O populli im! Adhuroni All-llahun! Ju nuk keni zot tjetër pos Tij, a nuk po frikësoheni?!" (el-A’raf: 65)
Thënia e All-llahut, më të Lartit:
"Edhe (popullit të) Themudit i patëm dërguar vëllanë e tyre, Salihun, e ai u tha: ‘O populli im! Adhuroni All-llahun, ju nuk keni zot tjetër pos Tij. Ai së pari ju krijoi nga dheu..." (Hud: 61)
Thënia e All-llahut, më të Lartit:
"Edhe Medjenit (i dërguam) vëllanë e tyre Shuajbin, i cili u tha: ‘O populli im, adhuroni All-llahun, ju nuk keni Zot tjetër pos Tij." (Hud: 84)
Ka edhe shumë ajete të tjera që tregojnë se Teuhidi ishte gjëja e parë në të cilën Pejgamberët e ftonin popullin, meqë Teuhidi është themeli i Islamit, e cila është feja e të gjithë të Dërguarve dhe Pejgamberëve. Pastaj, kur themeli krijohet, aktet e tjera të adhurimit dhe rregullat e tjera ndërtohen mbi të. Kjo nuk do të thotë që thirrësi duhet t’i trajtojë degët e tjera të Islamit me pakujdesi, por është një rregull që asnjë vepër nuk do të jetë e saktë, e as që do të pranohet, në qoftë se Akideja (Besimi) e personit nuk është në rregull dhe e saktë. Mu ashtu siç nuk është korrekte që ta ndërtojmë shtëpinë pa e siguruar mirë themelin: nëse kjo nuk bëhet, atëherë shpejtë do të rrënohet dhe do të rrëzohet. Ky realitet është theksuar më tepër për faktin se shirku (të drejtuarit ndonjë pjesë apo formë të adhurimit, apo çkado që është e drejtë e All-llahut, dikujt tjetër përveç Tij), që është e kundërta e Teuhidit, është mëkat më i madh se çfarëdo mëkati tjetër. Prandaj All-llahu, më i Larti, na informon se Ai nuk do ta falë atë që vdesë në shirk. All-llahu i Lartësuar thotë:
"Është e vërtetë se All-llahu nuk fal (mëkatin) që t’i bëhet Atij shok (shirkun), e pos këtij (mëkati) falë atë që dëshiron Ai..." (en-Nisa: 116)
vijon..............
Kështu që çdo mëkat që njeriu mund të kryejë, që është më i vogël se të shoqëruarit e të tjerëve në adhurimin ndaj All-llahut (shirku) dhe pabesimi (kufri), atëherë ka shpresë që All-llahu do t’ia falë mëkatin këtij personi dhe do të fusë atë në Parajsë, për aq sa është i pastër nga njollat e shirkut. Sidoqoftë, ai i cili vdes në shirk, edhe në qoftë se pretendon se është në Islam, fati i tij sigurisht që është Xhehennemi-Zjarri, All-llahu na ruajtë nga ai!
Për këtë asye, është thelbësore që të jemi të vetëdijshëm për këtë çështje jashtëzakonisht të rëndësishme, kështu që t’i thërrasim njerëzit në Teuhid dhe t’i paralajmërojmë për rrezikun e shoqërimit të dikujt në adhurim ndaj All-llahut, dhe këtë ta vendosim në maje të listës së gjërave në të cilat thërrasim. Pastaj, kur i Dërguari i All-llahut e dërgoi Muadhin në Jemen për t’i thirrur njerëzit për te All-llahu, ai (i Dërguari) e mësoi atë si t’ia fillojë thirrjes. Ai e mësoi që të fillojë me atë që është më e rëndësishmja dhe të pasojë me atë që vjen pas saj për nga rëndësia. Ibn Abbasi radijallahu anhuma transmeton:
"Kur i Dërguari i All-llahut e dërgoi Muadhin në Jemen, ai i tha: Ti do të shkosh te një popull nga pasuesit e Librit, prandaj le të jetë gjëja e parë në të cilën i thërret dëshmia se askush nuk ka të drejtë të adhurohet pos All-llahut - dhe në një transmetim: se ata duhet ta veçojnë All-llahun (Teuhidi)-, kështu që nëse të binden, atëherë informoji se All-llahu i ka obliguar me pesë Namaze çdo ditë dhe natë. Nëse të binden në këtë, atëherë tregoju që All-llahu i ka obliguar me bamirësi, e cila duhet t’u merret të pasurve dhe t’u jepet të varfëve. Kështu që, nëse të binden në këtë, atëherë ruaju marrjes së pjesës më të mirë të pasurisë së tyre, dhe ruaju lutjes së të shtypurit, meqë nuk ka perde në mes tij dhe All-llahut." (Buhari dhe Muslim)
Kështu, mësimi nga ky hadith është se ai e mësoi atë se si të bëjë da’uet (thirrje-ftesë në Islam) dhe se duhet të fillojë nga thirrja në Teuhid para të tjerave. Pastaj, kur ata të hyjnë në Teuhid, ai duhet t’i ftojë ata në veprat e përmendura, duke filluar nga Namazi (Lutja), e cila është kryesorja e të gjitha akteve të adhurimit. Kështu që, çdo thirrës duhet ta marrë të Dërguarin e All-llahut si shembull udhëzues. O vëllezër, kur kjo të kuptohet, atëherë duhet të keni kujdes (dhe ta dini, sh.p.) se janë një numër i thirrjeve shkatërrimtare, të cilat janë themeluar në mesin e muslimanëve dhe të cilat kanë tronditur dhe dëmtuar besimin e mbajtur në zemrat tyre. Ata e kanë ndotur Akiden e pastër islame dhe janë rritur nëpër faza, për të arritur një nivel aq të rrezikshëm, saqë kanë çuar kah ndarja e muslimanëve në sekte dhe parti, për të cilat i Dërguari ka thënë:
"Me të vërtetë ata që ishin para jush nga Pasuesit e Librit, janë ndarë në 72 sekte dhe kjo Fe do të ndahet në 73 (sekte). 72 janë në Zjarr dhe një në Parajsë, dhe ky është Xhemati." [Transmetuar nga Ahmed dhe Ebu Daud, dhe është shpallur hasan nga el-Hafidh (Ibn Haxher)]
Nuk ka dyshim se çdonjëra nga këto sekte pretendon për vete se është sekti i shpëtuar, se është i drejtë dhe se e ndjek të Dërguarin. Por rruga e së vërtetës është një rrugë e vetme, është ajo e cila çon në shpëtim, dhe çdo rrugë tjetër është ndonjë nga rrugët e devijimit, e cila çon në shkatërrim, siç tregohet në hadithin e Ibn Mes’udit, radijallahu ‘anhu, i cili thotë:
"I Dërguari i All-llahut vizatoi një vijë të drejtë me dorën e tij dhe tha: ‘Kjo është Rruga e Drejtë e All-llahut.’ Pastaj ai vizatoi vija në të djathtë dhe në të majtë, dhe tha: ‘Këto janë rrugë (të tjera), në krye në çdonjërës prej të cilave gjindet nga një djall që thërret në të.’ Pastaj ai lexoi:
"Dhe kjo është rruga (feja) Ime e drejtë (që e përcaktova për ju), pra përmbajuni kësaj e mos ndiqni rrugë të tjera e t’ju ndajnë nga Rruga e Tij." (el-En’am: 163)
Pra rruga e së vërtetës është të kapurit për Librin e All-llahut dhe Sunnetin e Pejgamberit alejhis-selam, siç thuhet në hadith:
"Kam lënë në mes jush dy gjëra, me të cilat nuk do të humbni: Librin e All-llahut dhe Sunnetin tim, dhe ato nuk do të ndahen derisa të vijnë tek unë te Pellgu." (Sahi, transmetuar nga Ahmed dhe en-Nesa’i)
I Dërguari i All-llahut gjithashtu na ka treguar neve lajmin e gëzueshëm se një grup nga Ummeti i tij do të vazhdojë në të vërtetën deri në Ditën e Kijametit. Xhabir ibn Abdullah transmeton se e ka dëgjuar të Dërguarin duke thënë:
"Një grup nga Ummeti im nuk do të pushojë së luftuari me fitore në të vërtetën deri në Ditën e Ringjalljes." (Muslim)
Vëllai im, kjo është një hyrje në temën me të cilën do të përballemi dhe kjo është: "E vërteta mbi Sufizmin në Dritë të Kur’anit dhe Sunnetit." Kjo për shkak se Sufizmi ka bërë ndikim të madh në jetërat e muslimanëve qysh prej shekullit të tretë pas Hixhrit e deri më sot, dhe ka arritur kulmin e saj në shekujt e fundit. Ka ndikuar shumë në besimin e muslimanëve dhe e ka ndërruar drejtimin e saj të vërtetë, e cila është përmendur në Kur’anin e Lartë dhe në Sunnetin e pastër. Ky është aspekti më i rrezikshëm i Sufizmit, meqë mendimi Sufi është kombinuar me nderimin e të devotshmëve dhe shejhëve, dhe teprimin e nderimit të të vdekurve, mu ashtu siç është kombinuar me thënien se çdo gjë në ekzistencë është në të vërtetë All-llah (vahdetul-vuxhudë), e mos të përmendim aspektet tjera të Islamit të cilat Sufizmi i ka prishur, në atë se pasuesit e tij karakterizohen me mbështetje në të tjerët ndërsa rrejshëm deklarojnë se mbështeten në All-llahun, dhe me murgërinë e tyre. Në të njëjtën mënyrë, ata e kanë larguar frymën e xhihadit, që është të luftuarit në rrugë të All-llahut, me atë që pretendojnë se është xhihad më i lartë, e që sipas tyre është të luftuarit kundër epshit të vetvetes (xhihadun-nefs). Ata këtë e bazojnë në thënien: "U kthyem nga xhihadi më i vogël në xhihadin e madh: luftën kundër shpirtit (epshit, lakmisë) të vetvetes." Ndërsa ky është një hadith i pabazë dhe u ka dhënë mundësinë forcave kolonizuese në dy shekujt e kaluar që të pushtojnë shumicën e tokave të muslimanëve, dhe Sufizmi nuk ka pushuar së hedhuri tendën e vet në të gjitha vendet e muslimanëve.
Përkufizimi i Sufizmit
- Pse është quajtur me këtë emër?
Fjala "Sufizëm" rrjedh nga fjala greke "Sofia", që do të thotë urtësi, mençuri. Gjithashtu thuhet që kjo është një fjalë që i referohet veshjes së rrobave të leshta dhe kjo thënie është më e sigurta, meqë veshja e rrobave të leshta ka qenë shenjë e Zuhdit (indiferencës/largimit/distancimit nga jeta e kësaj bote). Është thënë se kjo është bërë me qëllim të gjasimit me ‘Isain alejhis-selam, të birin e Merjemes. Shejhul-Islam Ibn Tejmije rahimehullah, përmend në el-Fetava (11/7) nga Muhammed ibn Sirinë (një tabi’in i famshëm që vdiq në vitin 110H) se i ka arritur atij (lajmi) se njerëz të caktuar kishin marrë rroba të leshta për të veshur, me qëllim që të gjasojnë me Isain, të birin e Merjemes, andaj ai tha:
"Ka njerëz që kanë zgjedhur dhe preferuar veshjen e rrobave të leshta, duke pretenduar se dëshirojnë të gjasojnë me Mesihun, të birin e Merjemes. Por rruga e Pejgamberit tonë është më e dashur për ne, e Pejgamberi alejhis-selam ka veshur (rroba) prej pambuku dhe rroba të tjera."
Shfaqja e Sufizmit për herë të parë
Nëse shikohet me kujdes shfaqja e Sufizmit, atëherë fjala "Sufizëm" nuk ka qenë e njohur në kohën e Sahabëve. Në të vërtetë, ajo nuk ishte aq e njohur në shekullin e parë dhe në tre shekujt më të mirë. Më saktë, ajo u bë e njohur pas përfundimit të tre shekujve të parë.
Shejhul-Islam Ibn Tejmije, rahimehullah, përmend se Sufizmi u shfaq për herë të parë në Basra të Irakut, ku disa njerëz shkuan tejkaluan kufijtë në adhurim dhe në shmangien nga jeta e kësaj bote, në një shkallë që nuk është parë në vende të tjera. (el-Fetaua 11/6)
Si filloi Sufizmi?
Kur filloi për herë të parë Sufizmi nuk ishte tërësisht i ndryshëm dhe i veçuar, por thjesht një teprim në distancimin nga kjo botë, në qëndrueshmërinë në dhikr (përkujtim të All-llahut) dhe në përjetimin e një frike të madhe gjatë përmendjes së All-llahut, saqë i bënte disa njerëz të binin të pavetëdijshëm apo të vdekur kur dëgjonin ndonjë ajet që përmendte kërcënimin për ndëshkim. Kjo është parë në rrëfimin e Zurare ibn Afvasë, gjykatësit të Basras, i cili lexoi:
"E, kur të fryhet në Sur." (el-Mudethithir: 8)
në namazin e sabahut dhe ra i vdekur. Ngjashëm është edhe ngjarja e Ebu Xhehrit, të verbërit, kur Salih el-Murri i lexoi atij dhe ra i vdekur. Të tjerë nga ta mbetnin të shtangur kur dëgjonin që lexohej Kur’an. Shejhul-Islam Ibn Tejmije thotë gjatë komentimit të kësaj:
"Kjo nuk ka ngjarë në mesin e Sahabëve, kështu që kur kjo u shfaq, një grup nga Sahabët dhe tabi’inët si Esma, e bija e Ebu Bekrit, Abdullah ibn ez-Zubejri dhe Muhammed Sirinë e kritikuan këtë, meqë e panë se ajo ishte një risi dhe në kundërshtim me atë që e dinin nga zakonet e Sahabëve."
Gjithashtu Ibn Xhevzi thotë në "Telbisë Iblisë":
"Sufizmi është një rrugë, fillimi i të cilës ishtë tërësisht shmangie nga çështjet e kësaj bote, pastaj ata të cilat iu bashkuan asaj u bënë të shkujdesur në lejimin e këndimit dhe vallëzimit. Prandaj kërkuesit e Jetës së Pastajme (Ahiretit) nga njerëzit e thjeshtë u joshën nga ata për shkak të shmangies nga kjo botë, të cilën (veti) e shfaqnin, dhe kërkuesit e kësaj bote gjithashtu u joshën nga ata për shkak të jetës së shkujdesur dhe kotësisë, (jetë) të cilën (shihej se) e jetonin." (Telbis Iblis, f.161)
Shejh Ebu Zehra rahimehullah ka thënë lidhur me arsyen e shfaqjes së Sufizmit dhe burimet prej nga të cilat ai mori hov:
1. Burimi i parë: Disa nga adhuruesit në mesin e muslimanëve e kthyen tërë vëmendjen e tyre nga largimi nga kjo botë dhe abstenimin e veteve te tyre me qëllim të adhurimit. Kjo së pari filloi gjatë kohës së Pejgamberit alejhis-selam, kur disa sahabë vendosën të kalonin natën duke u përpjekur (munduar) me namaz dhe duke e lënë gjumin (duke qëndruar pa fjetur). Të tjerë vendosën të agjëronin çdo ditë pa pushim. Të tjerë vendosën t’i ndërprenin marrëdhëniet martesore (seksuale) me gratë. Kur Pejgamberi u njoftua për këtë tha:
"Çka është me një popull që thotë kështu e kështu. Unë agjëroj dhe ndalem (pushoj) së agjëruari, falem dhe flej, dhe martohem me gra. Kështu që kushdo që ia kthen shpinën Sunneti tim, ai nuk është prej meje.” (Transmetuar nga el-Buhari dhe Muslim)
Për më tepër, risia e të jetuarit si murgjër (murgëria) është e ndaluar në Kur’an. Aty thuhet:
"...Murgëria të cilën ata e shpikën për vete..." (el-Hadid: 27)
Mirëpo, kur Pejgamberi iu bashkangjit shoqërisë së engjëjve të lartë dhe njerëzit kaluan në Islam nga fetë e mëparshme, atëherë numri i atyre që tejkaluan kufijtë në shmangien nga jeta e kësaj bote dhe të mirat e saj u rrit, dhe Sufizmi gjeti vend në zemrat e këtyre njerëzve, meqë hasi në një ‘tokë të plleshme.’
2. Çështja e dytë e cila i tërhoqi shpirtërat e njerëzve ishte diçka që u shfaq në mesin e muslimanëve në formë të dy ideologjive. Njëra nga to ishte filozofike, ndërsa tjetra ishte nga fetë e mëparshme. Sa për të parën, atëherë ishte pamja e shkollës iluministe të filozofëve, e cila konsideronte se njohuria dhe të qenët i informuar shkaktohen në shpirt me anë të ushtrimeve shpirtërore dhe pastërtisë së shpirtit. Sa i takon ideologjisë së dytë, atëherë ishte besimi se Perëndia jeton në shpirtërat e njerëzve, apo se Perëndia është personifikuar (mishëruar) në njeriun. Kjo ide filloi të gjejë vend në mes të atyre sekteve që rrejshëm ia atribuonin vetes Islamin në kohërat e hershme, kur muslimanët u përzinë me të krishterët. Kjo ide u shfaq në mesin e Sabianëve dhe disa nga Kejsamijebëve, pastaj Keramitat, Batinitë, pastaj në trajtën e saj përfundimtare u shfaq në mesin e disa Sufive...
Është edhe një burim tjetër nga i cili ai (Sufizmi) mori dhe i cili shkakton shfaqjen e tendencave të Sufive, që është ideja se tekstet e Librit dhe Sunnetit kanë një kuptim të jashtëm, të dukshëm, dhe një kuptim të brendshëm, të fshehtë... duket qartë se ata e morën këtë ide nga Batinitë. (Libri, ‘Ibn Tejmije,’ të Ebu Zehre, f.197-198)
Kështu që të gjitha idetë u përzienë, nga ekzagjerimi i shmangies nga kjo botë deri te hapja e derës ideve që Perëndia është e personifikuar në krijimin, deri në idenë se i tërë krijimi është një realitet i vetëm, që është All-llahu (vahdetul-vuxhudë). Nga përzierja e tërë këtyre mendimeve erdhi Sufizmi, i cili u shfaq përbrenda Islamit. Ai u bë më i ashpër në shekullin e katërt dhe të pestë dhe arriti kulmin e tij pas kësaj, duke qenë sa më larg që është e mundur nga udhëzimi i Kur’anit Fisnik dhe Sunnetit të pastër. Ai arriti në atë pikë saqë pasuesit e Sufizmit, këdo që pasonte Kur’anin dhe Sunnetin, i quanin ‘njerëz të sheriatit’ dhe ‘njerëz të asaj që është e dukshme’ (ehlul-dhahir), derisa e quanin veten ‘njerëz të realitetit të njëmendët (të vërtetë)’ dhe ‘njerëz të njohurisë (diturisë) së fshehtë’ (ehlul-batin).
Shkollat e mendimit të Sufive
Ideologjitë e Sufive ekstremë mund t’i ndajmë në tri kategori:
(1) Kategoria e parë: Pasuesit e shkollës filozofike të Iluminizmit. Këta janë ata të cilët i japin rëndësi më të madhe ideve filozofike rreth largimit nga jeta e kësaj bote. Kuptimi i ‘Iluminizmit’ është që shpirti ndriçohet nga drita, e cila përhapet në zemër dhe është rezultat i ushtrimeve shpirtërore, stërvitjes së shpirtit dhe ndëshkimit të trupit, me qëllim të ndreçjes (korrigjimit) dhe pastrimit të shpirtit. Kjo është diçka që mund të jetë karakteristikë e të gjithë Sufive, përveç që njerëzit e kësaj kategorie tërheqin një kufi këtu dhe nuk bienë në atë në të cilën kanë rënë ata që pretendojnë se All-llahu jeton brenda krijesës së Tij apo se çdo gjë është All-llah. Sidoqoftë, kjo mënyrë e tyre është në kundërshtim me mësimet e Islamit dhe është marrë nga fetë e devijuara si Budizmi dhe të ngjashme.
(2) Ideologjia e dytë është ajo e atyre të cilët besojnë në hululë, ata që thonë se All-llahu jeton dhe është mishëruar në qeniet njerëzore, i Lartë dhe larg kësaj është All-llahu. Në këtë është thirrur haptas nga disa nga Sufij ekstremë, si el-Husejn ibn Mensur el-Hellaxh, të cilin dijetarët e kanë shpallur pabesimtar. Ata urdhëruan që ai të ekzekutohej dhe është kryqëzuar në vitin 309H. Thënia e mëposhtme i atribuohet atij:
"Lavdi Atij që shfaqi natyrën e Tij njerëzore,
Duke fshehur shkëlqimin depërtues të hyjnisë së Tij
Derisa krijesa e Tij e pa haptas
Në trajtë të një (krijese) që ha e pi"
[E atribuar nga el-Uekil në librin et-Teuasin të el-Hallaxh, f.130]
Dhe thënia e tij:
"Unë jam ai që do dhe Ai që duhet (që e duan) jam unë,
Ne jemi dy shpirtëra që banojmë në një trup.
Kështu që kur më sheh mua, e sheh Atë, e kur e sheh Atë na sheh të dyve."
Kështu, el-Halaxhi besonte në hululë dhe besonte në dualizmin e natyrës hyjnore dhe se Zoti kishte edhe natyrë hyjnore, edhe njerëzore. Si rrjedhim, perëndia mishërohet (personifikohet) në njeriun, në atë mënyrë që shpirti njerëzor është natyra hyjnore e Zotit dhe trupi trajta e tij njerëzore.
Përkundër faktit që u mbyt (u vra) për shkak të femohimit të tij të ligë, ndonëse disa Sufij janë distancuar prej tij, megjithatë të tjerë e llogarisin si Sufi, me qëndrimin se besimi i tij ishte i drejtë dhe i shënojnë fjalët e tij. Nga ata është Abdul-Abbas ibn Ata el-Bagdadi, Muhammed ibn Halif esh-Shirazi dhe Ibrahim en-Nasrabadhi, siç është transmetuar nga el-Hatib el-Bagdadi.
(3) Ideologjia e tretë është vahdetul-vuxhudë, sipas të cilës çdo gjë në ekzistencë është një realitet i vetëm dhe se çdo gjë që shohim është vetëm një anë (aspekt) e Ekzistencës së All-llahut. Pretenduesi kryesor i këtij besimi ishte Ibn ‘Arabi el-Hatimij et-Ta’ij, i cili pas vdekjes së tij u varros në Damask në vitin 638H. Ai vetë thotë rreth besimit të tij në librin e tij, "el-Fatuhat-ul-Mekije":
"Robi është Zoti dhe Zoti është rob,
Do të dëshiroja të dija cili ishte ai që do të duhej të ngarkohej me detyrat e nevojshme (të duhura).
Nëse do të thosha robi, atëherë kjo është e vërtetë, e nëse do të thosha Zoti, atëherë si mund të kërkohet kjo nga Ai?" [el-Fetuhat-ul-Mekije, siç i është atribuar nga Dr. Tekijuddin el-Hilali në librin e tij, el-Hedijetul-Hadije (f. 43)].
Ai gjithashtu thotë në el-Fetuhat:
"Ata që e adhuruan viçin, nuk adhuruan tjetër pos All-llahun." [Cituar nga thënia e Ibn Arabi nga Ibn Tejmije në el-Fetaua (vëll. 11) i cili ia atribuon këtë librit, el-Fetuhat.]
Ibn Arabi është quajtur nga Sufitë si ‘el-Arif bil-lah’ (Ai që ka dituri apo njohuri të madhe për All-llahun) dhe gjithashtu (është quajtur) ‘el-Kutubul-Ekber’ (boshti i madh), pastaj ‘el-Miskul-Edhfer’ (parfumi më i këndshëm), ‘el-Kibretul-Ehmer’ (squfuri më i kuq), përkundër besimit të tij në vahdetul-vuxhudë dhe thënieve të tjera shkatërrimtare. Në të vërtetë, ai e lavdëroi Firaonin (Faraonin) dhe deklaroi se ai ka vdekur me iman (besimtar)! Për më tepër, ai flet kundër Harunit për kriticizmin e tij ndaj adhurimit të viçit nga populli i tij, duke iu kundërvënë kështu drejtpërdrejt tekstit të Kur’anit. Ai gjithashtu konsideronte se të krishterët ishin pabesimtarë vetëm për shkak se ata i vunë Isait karakter të veçantë hyjnor, meqë po ta bënin atë të përgjithshëm për të gjithë, atëherë ata nuk do të ishin pabesimtarë. (Pëkundër gjitha lajthitjeve trashanike të Ibn Arabit dhe përkundër faktit që dijetarët e shpallën atë pabesimtar, prapaseprap ai nderohet nga Sufitë, nga të tjerët që nuk e dallojnë të vërtetën nga e kota (e pavërteta) dhe nga ata që ia kthejnë shpinën pranimit të së vërtetës, edhe kur ajo është e qartë si dielli. Por librat e tij, të cilat janë të mbushura me femohim të qartë, siç janë "el-Fetuhatul-Makijje" dhe "Fasusul-Hikem" janë ende në qarkullim. Ai gjithashtu ka edhe një tefsir, që quhet ‘et-Tefsirul-Batin’ meqë ai mendon se ka kuptim të dukshëm dhe të fshehtë për çdo ajet, kështu që kuptimi i jashtëm është për njerëzit e Te’uilit/interpretimit)
Nga ky grup erdhi Ibn Beshishi, i cili tha:
"O All-llah, më shpëto nga balta e Teuhidit,
dhe më fundos mua në qendër të detit të unitetit,
dhe më ngatërro në gjendjen e unitetit dhe njëshmërisë,
derisa të mos shoh, të mos dëgjoj, të mos ndiej, përveç përmes saj."
Përnderimi i Shejhëve në mesin e Sufive
Kështu, o vëllezër bujarë, këto janë shkollat e Sufizmit. Më e lehta prej tyre është ajo e murgërisë (rahbanije), e cila është e ndalaur me Islam, dhe më e neveritshmja është thënia se All-llahu jeton dhe është personifikuar përbrenda krijesës (hululë) dhe thënia se çdo gjë në ekzistencë është në të vërtetë All-llahu (vahdetul-vuxhudë). Atëherë, është fakt që të gjitha sektet e Sufive kanë kaluar përtej kufinjëve në nderimin e shejhëve (dijetarëve, udhëheqësve, sh.p.) të tyre dhe në nënshtrim të plotë të pasuesit ndaj mësuesit (shejhut) të tij dhe kjo ka arritur në atë pikë, saqë pasuesi tregon dëgjueshmëri (bindje) të plotë dhe të pakufizuar ndaj shejhut të tij, duke mos treguar kurrfarë rezistence, ashtu që kjo bëhet si një trup i vdekur në dorën e personit që e lan atë.
Muhammed ‘Uthman es-Sufi, autori i el-Hebatul Maktebise, thotë ndërsa diskuton zakonet e duhura të pasuesit: "Nga ato është se ai ulet në prezencën e tij (dijetarit, sh.p.) ashtu siç ulet në namaz, se ai tretet në praninë e tij dhe ai nuk ulet mbi qilimin e tij, as nuk merr abdes me tenxheren (enën) e tij, as nuk mbështet në shkopin e tij. Dëgjo se çfarë ka thënë një nga njerëzit e pastër:
"Kushdo që i thotë ‘Pse?’ mësuesit të vet, nuk do të përparojë kurrë."
Mustafa el-Bekri i ka shkruar këto rregulla në formë poetike në Bulgatul-Muridë, duke thënë: “Lëja çështjen atij dhe mos bëj pyetje. Edhe nëse ai vjen me diçka mëkatare, nëse ka mundësi për këtë. Bëhu në prani të tij si i vdekur, meqë unë jam me dikë që po më pastron për të ma larguar fëlliqësinë. Mos shkel mbi qilimin e tij, as mos fli mbi jastëkun e tij." (E atribuar ‘Bulghatul-Murid’-it nga el-Uekil)
Sufitë e bëjnë të obligueshme për pasuesin që të jetë rob në mendje dhe trup ndaj shejhut të tij, i privuar nga të gjitha dëshirat, si një njeri i vdekur me dikë që e pastron atë. Edhe nëse ai e sheh atë (shejhun) duke bërë ndonjë mëkat apo diçka në kundërshtim me Sheriatin, atij nuk i lejohet që të pyesë rreth arsyes (shkakut) për të, (sepse) po të bënte ashtu, do të largohej nga mëshira e shejhut të tij dhe kurrë nuk do të kishte sukses (nuk do të përparonte). Kjo është një nga arsyet për lajthitjen ekstreme të Sufive. Ata e kanë shfuqizuar ndalimin nga e keqja, kështu që veprat e liga u janë bërë të mira, bile duke u bërë vepra të drejta dhe vepra të mbinatyrshme në sytë e tyre. Sidoqoftë, në mësimet e drejta të Islamit, nuk lejohet bindja ndaj askujt në diçka të ndaluar, siç thotë i Dërguari i All-llahut:
"Nuk ka bindje ndaj krijesës në mosbindje (mëkat) ndaj Krijuesit." (Sahi, transmetuar nga Ahmed – shiko Sahihul Xhami)
Me gjithë respektin ndaj prindërve, të cilët kanë më së shumti të drejtë që t’u bindemi nga të gjithë njerëzit, prapseprap është e palejueshme që t’u bindemi atyre në mosbindje ndaj All-llahut, siç thotë All-llahu i Lartësuar:
"E nëse ata (dy) tentojnë që ti të më përshkruash Mua shok, për çka ti nuk ke kurrfarë fakti, atëherë mos i respekto (mos iu bind) ata, por në çështjet e jetës së kësaj bote të kesh mirëkuptim ndaj tyre..." (Lukman: 15)
Regullat e Postimit
Përgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt