Kristalizohet Meta-Gjinushi si dyshja e izoluar e tranzicionit
(30.04.2008)
Ndryshimet nė Kushtetutė, tė cilat e ēliruan vendin nga ngėrēet e krizave, po sjellin aleancėn e detyruar tė Ilir Metės me Skėnder Gjinushin, si njė dyshe e dėshpėruar qė skonkurron dot nė procese zgjedhore tė lira e tė barabarta. Pa diktaturėn e kėrbaēit, protagonistėt ndihen tė humbur e po synojnė njė lėvizje haxhiqamiliste parlamentare, por pa asnjė perspektivė pėr tė grumbulluar rreth vetes 28 firmat e nevojshme tė deputetėve
Lėvizja Socialiste pėr Integrim, ka filluar dje pėrpjekjet pėr mbledhjen e firmave tė 28 deputetėve tė Kuvendit tė Shqipėrisė tė nevojshme pėr thirrjen e njė referendumi
Popullor nė lidhje me ndryshimet kushtetuese. Nė njė deklaratė tė posaēme pėr mediat, kreu i LSI-sė, Ilir Meta kėrkoi qė deputetėt ti bashkangjiten thirrjes sė tij, pėr tė reflektuar nė ndėrgjegjen e tyre nė mėnyrė politike dhe jo ekonomike. Ndryshimet Kushtetuese, tė miratuara nė Kuvend mė 21 prill tė kėtij viti, kanė sfiduar nė mėnyrė tė padrejtė vullnetin e popullit shqiptar, si dhe kanė pėrmbysur parimet demokratike tė vendit tone. Ju bėj thirrje tė gjithė deputetėve tė kuvendit ti thėrrasin ndėrgjegjes sė tyre, ti thėrrasin pėrgjegjėsisė sė tyre para qytetarėve qė i kanė zgjedhur. Nė rast se kėto ndryshime hyjnė nė fuqi do tė kemi vėrtetė njė Kushtetutė tė re sikurse e deklaroi i ngazėllyer Sali Berisha. Por ne nuk dėshirojmė qė tė kemi njė Kushtetutė tė re, e cila nė fakt ėshtė e vjetėr, ėshtė ajo qė populli shqiptar e ka rrėzuar qė nė Referendumin e vitit 1994, ku Berisha kėrkoi atėherė tė gjitha pushtetet si President i Republikės- deklaroi metya, duke theksuar se pėr kėtė nismė LSI ėshtė konsultuar paraprakisht me ekspertė tė kushtetutės. Meta theksoi se LSI prźt nė radhė tė pare njė vullnet institucional, nė tė kundėrt do tu drejtohet deputetėve nė veēanti. Unė i jam drejtuar kryetarit tė Partisė Socialiste, edhe pse ai nuk ėshtė deputet, nė mėnyrė qė ai tė ndikojė tek grupi i vet parlamentar, qė ata tė nėnshkruajnė kėtė kėrkese mė se tė drejtė dhe tė ligjshme. Kemi kėrkuar qė kėto ndryshime ti verifikojė populli shqiptar, nėse janė apo nuk janė tė drejta, sepse pėr Kushtetutėn ėshtė shprehur populli shqiptar. Pra, nė kėtė drejtim, ne mirėpresim, nė radhė tė parė, njė vendim institucional nga kjo forcė politike. Por, pėr tė arritur kėtė objektiv, sepse kjo ėshtė mė e rėndėsishmja, ne do tė pėrpiqemi pastaj tė komunikojmė me tė gjithė deputetėt, jo vetėm tė Partisė Socialiste, por tė gjithė forcave politike. Se sa e suksesshme do tė jetė kjo ndėrmarrje unė nuk jam i sigurt, sepse ju e kuptoni qė, deputetėt janė nėn njė presion tė jashtėzakonshėm. Megjithatė, ne do ta bėjmė pėrpjekjen tonė deri nė fund, sepse edhe koha sa vjen edhe ngushtohet pėr tė frenuar instalimin e kėtij puēi kushtetues- deklaroi Meta. I pyetur nėse ka marrė njė pėrgjigje nga Edi Rama nė lidhje me letrėn qė i dėrgoi dy ditė mė parė, kreu i LSI-sė tha se nuk ka ende ndonjė pėrgjigje dhe se gjithėsesi shpresonte nė njė reagim pozitiv, pasi LSI ka ofruar dhe njė kompromis me kėtė rast. Kompromisi ynė ėshtė qė, nė kėrkesėn pėr referendum tė mos vėmė sistemin zgjedhor, meqenėse zoti Rama e ka pasur pėr zemėr kėtė lloj sistemi, pavarėsisht se ne kemi vėrejtje parimore pėr sistemin. Tė mos e vėmė sistemin zgjedhor. Le tė rrijė sistemin zgjedhor, ashtu siē ėshtė sepse pėr ne nuk ka ndonjė problem. Pėr ndershmėrinė e zgjedhjeve ka problem, pėr pėrfaqėsimin e shqiptarėve ka problem, pėr pamundėsinė e qytetarėve shqiptarė qė tė zgjedhin vetė deputetėt e tė thonė fjalėn e tyre dhe pėr deputetėt ka njė problem shumė tė madh. Megjithatė, pėrmbysja e Kushtetutės ėshtė problemi mė i madh qė ne na ka ndodhur dhe po bėjmė kėtė kompromis. Doni sistemin? Ja morėt Saliut sistemin, shumė mirė. Ne nuk e po e ngacmojmė sistemin nė referendum. Por qė Shqipėria tė jetė republikė parlamentare, apo tė jetė republikė e Sali Berishės, pėr kėtė duhet tė shprehet populli shqiptar, duhet tė shprehen dhe anėtarė dhe simpatizantė tė Partisė Socialiste. Dhe besoj se, nė kėtė qėndrim pėrfaqėsoj dhe qėndrimin e tyre vijoi mė tej Meta. I pyetur nė lidhje me reagimin e numrit dy nė PS, Gramoz Ruēi, sipas sė cilit referendumi nuk mund tė mbahet, sepse jo vetėm mbledhja e firmave do kohė, por i gjithė ky proces nuk mund tė bėhet para muajt maj dhe sipas tij nuk mund tė mbahen referendume vetėm 6 muaj para zgjedhjeve, Meta tha se kreu i Asamblesė Kombėtare Socialiste, qė ka vite qė mendon vetėm ekonomikisht dhe pėr fat tė keq vetėm pėr veten e tij, ka shansin e fundit tė gjykojė politikisht. Eshtė njė spekullim kjo qė ai ka thėnė, sepse i referohet ligjit pėr referendumet pėr ēėshtje tė tjera. Pėr ēėshtjen e amendimeve kushtetuese, Kushtetuta vetė ėshtė shumė e qartė, mjaftojnė 28 firma deputetėsh qė kėto ndryshime tė votohen nė popull dhe brenda Qershorit referendumi ėshtė i realizuar dhe i bėrė. Pra, gjithshka tjetėr ėshtė mashtrim dhe spekullim, ashtu sikurse ėshtė njė mashtrim i madh ajo qe thuhet se kėto ndryshime kushtetuese janė bėrė me kėshillat e ndėrkombėtarėve. Absolutisht, kjo ėshtė krejtėsisht e pavėrtetė, sepse ju e dini shumė mirė se Kushtetuta e vitit 1998, ėshtė bėrė me ekspertizė tė posaēme ndėrkombėtare, evropiane dhe nė veēanti me atė tė Komisionit tė Venecias qė ėshtė institucioni mė i specializuar- deklaroi Meta. Pėrveē partisė se Milos dhe Cekės pro referendiumit popoullotr ėshtė shprehur dje edhe Partia Social Demokrate. Kreu I saj Skėnder Gjinushi tha se forca e tij mbėshtet nismėn e ndėrmarrė nga Lėvizja Socialiste pėr Integrim pėr organizimin e referendumit popullor pėr rishikimin e ndryshimeve kushtetuese, tė miratuara nga Kuvendi mė 21 prill. Nė kėtė kuadėr ai u shpreh se do tė firmosė kėrkesėn e bėrė nga kreu i LSI-sė, Ilir Meta, duke nisur nga rishikimi i nenit pėr mėnyrėn e zgjedhjes sė Presidentit. Sipas tij, nismės sė LSI-sė do ti bashkangjiten edhe 7 deputetė tė kėsaj force politike tė cilėt edhe mbrėmjen e 21 prillit votuan kundėr ndryshimeve kushtetuese nė Kuvend . Me propozimin e dy forcave mė tė mėdha politike nė vend, PS dhe PD, Kuvendi miratoi nė seancėn plenare tė 21 prillit disa ndryshime nė ligjin themeltar tė shtetit, qė kanė tė bėjnė me vendosjen e sistemit zgjedhor proporcional rajonal, mėnyrėn e zgjedhjes sė Presidentit tė Republikės, mocionin ndaj Kryeministrit, mandatin e kryeprokurorit dhe Komisionin Qendror tė Zgjedhjeve.
Krijoni Kontakt