Shën Joan Gojarti, Kryepeshkopi i Konstandinopojës - 13 nëntor

[Archon]

Zeri i Eterve
TRIUMFI I KISHES sipas Shen Joan Gojartit
Prolog
Dhurata e besimit eshte e pacmuar. Mjere tek ate qe u privua. Te qenit I pastrehe dhe te qenit jetim do te ndikojne panderprere shfaqjet(manifestimet) e tij, do te traumatizojne thelle boten e tij psikike, do ta zhveshin nga gjithcka e larte dhe do ta zbresin ne nivelin e nje kafshe te civilizuar, pikerish aty ku e vendosin njeriun, me miopine e tyre materialistet, qe te arrijne ne kete menyre vetegjyqesine e tyre.

Jeta e besimtarit eshte e mbushulluar me drite. Nje fuqi e madhe e mbush me optimizem, paqe, shprese, gezim, duke e ndihmuar ate te fitoje mbi sprovat e jetes, te perballoje heroikisht akoma dhe vete vdekjen.
Arsyeja baze e pabesise eshte jeta e kenaqsise dhe e mekatit. Per kenaqsine eshte shkruar ne Dhiaten e Vjeter: “ Hengri populli I Izraelit dhe u ngop dhe e shkelmoi Perendine. U shendosh, u trash dhe u be I majmur dhe braktisi Perendine, Krijuesin e tij, dhe u largua nga Perendia, shpetimtari i tij. ( ligj. I Pert. 32:15). Sa per mekatin, te gjithe popujt, ne te gjithe koherat, kuptuan qarte se mekati ngre murr te pakalueshem ndermjet njeriut dhe Perendise.
Eshte krejtesisht e papajtueshme jeta e erret e mekatit me driten e nje besimi te gjalle, ne Perendine mbikqyres te gjithckaje, qe “ ekzaminon zemerat dhe shpirtet”.( Zemrat dhe veshkat). Pikerisht per kete eshte kaq e veshtire riperteritja shpirterore e nje shpirti te ngurtesuar. Prandaj per kete nuk mjaftojne arsyet argumentuese te apologjitikes, por patjeter duhen lutja e nxehte dhe jeta e shenjte e te krishtereve, qe me hirin e Perendise te ndikojne, jo aq mendjen se sa zemren e besimtareve. Fjalet nuk mjaftojne ne vepren e apostullimit. Vete Zoti tha: “ Dhe une per hir te tyre po shenjteroj vetveten, qe edhe ata te jene te shenjteruar me te verteten e se vertetes” (Jn. 17:19).
Ligjerata e Shen Joan Gojartit, “Drejtuar Judenjve dhe Grekeve se Krishti eshte Perendi” eshte magjepsese. Mendja e hierarkut te madh, e ndricuar nga Perendia, me aftesine e dialektikes se tij te njohur, thurr nje zinxhir argumentesh bindese, te cilat I mbeshtet ne shtrirjen e admirueshme te besimit, megjithe perndjekjet e ashpra qe pranoi qe ne hapat e para te saj. Keshtu aksi qendror I ligjerates eshte triumfi I Kishes dhe perfundimi I saj, optimizmi per te ardhmen, qe verteton ne cdo epoke profetsine e Zotit: “ Dhe nuk do ta mundin ate e fuqite e Ferrit” ( Mat.16:18).

Triumfi I Kishes
Si vertetohet se Krishti eshte Perendi? Kesaj pyetjeje bazike le te mos perpiqemi ti pergjigjemi me argumentin e krijimit te qiellit dhe te tokes, sepse I pabesi nuk do ta pranoje. Nese I themi se ngjalli te vdekur, sheroi te verber, largoi demone, as kete here nuk do te bjere dakort. Nese I themi se premtoi ngjallje te te vdekurve, mbreteri qiellore dhe te mira te papershkrueshme, atehere jo vetem qe nuk do te bjere dakort por dhe do te qeshe.
Si pra do ta drejtojme ne besim, dhe sigurisht, kur nuk eshte I kultivuar shpirterisht? Pa dyshim duke u mbeshtetur ne te verteta, qe dhe ne dhe ai pranojme pa ndonje dyshim dhe kundershti.

Pra, ne cilen shenje dalluese biem dakort me te absolutisht? Ne ate qe Krishti mbolli Kishen. Nga kjo do te shfaqim fuqine dhe do te faktojme Perendishmerine e Krishtit. Do te shohim se eshte e pamundur te perbeje veper njerezore, perhapja e krishterimit ne te gjithe boten brenda nje kohe kaq te shkurter. Dhe patjeter, kur etika kristiane fton ne jeten e lartesueshme njerez me vese te keqia, skllever te mekatit. Megjithate, Zoti arriti te cliroje nga te gjitha keto, jo vetem ne, por gjithe gjinine njerezore.
Dhe kete e arriti pa perdorur arme, pa harxhuar para, pa mobilizuar ushtri, pa shkaktuar luftra. Ia arriti duke nisur vetem me dymbedhjete dishepuj, qe ishin te parendesishem, te pashkolluar, te varfer, te cveshur, te paarmatosur…
Me njerez te tille arriti te binde kombet te mendojne drejt, jo vetem per jeten e tanishme, por edhe per jeten e ardhshme. Mundi te shfuqizoje ligjet paraardhese, te crrenjose zakone arkaike dhe te mbjelle te reja. Mundi ta shkepute njeriun nga menyra e lehte e jetes dhe ta drejtohe tek e veshtira. Dhe te gjitha keto I arriti, ndersa te gjithe e luftonin, dhe ndersa vete kishte duruar kryqezim diskretitues dhe vdekje poshteruese!
Me siguri keto nuk ndodhin tek njerezit. Ndoshta te kundertat u ndodhin. Sa vete ata jetojne dhe rriten, vepra e tyre lulezon. Por kur vdesin, shfaroset bashke me ta edhe cfare krijuan. Dhe kete e pesojne jo vetem te pasurit, as vetem arkondet, por akoma dhe qeveritaret. Sepse dhe ligjet e tyre konsumohen dhe kujtimi I tyre shuhet dhe emri I tyre harrohet dhe njerezit e tyre besnike i lene menjane.
Keto ndodhin tek ata qe me pare me nje shenje apo gjest qeverisnin popuj dhe drejtonin ne lufte ushtri te tera. Ne ata qe denonin me vdekje dhe prapesonin te internuar.
Megjitheketo, tek Zoti ndodhi pikerisht e kunderta. E kobshme ishte gjendja e vepres se Tij para kryqezimit: Juda e tradhetoi, Pjetri e mohoi, dishepujt e tjere iken, qe te shpetojne, dhe shume besimtare e braktisen. I vetem ngeli ndermjet armiqve. Megjithate, pas therores dhe vdekjes, qe te mesosh se I Kryqezuari nuk ishte thjesht njeri, te gjitha ndodhen te shndritshme, te gezueshme, te lavdishme.
Pjetri, apostulli korife, ai qe para kryqezimit nuk duroi kanosjen e nje sherbetoreje, por, pas aq mesimesh qiellore dhe pjesemarrjen e tij ne Misteret Hyjnore, tha se nuk e njeh Zotin, vete I njejti, pas kryqezimit, e predikoi deri ne skajet e botes. Masa te panumurta martiresh u flijuan, sepse preferuan te vdesin se sa te mohojne Krishtin, sic e kishte mohuar apostulli korife, I terrorizuar nga kanosja e nje vajze. Tani te gjitha vendet, te gjithe qytetet, vendet e shkretuara dhe zonat e banuara, pohojne te kryqezuarin. Tek Ai besojne mbreterit dhe gjeneralet, arkondet dhe konsujt, sklleverit dhe te liret, te pashkollet dhe te formuarit, barbaret dhe kombet e ndryshme te njerezve.
Akoma dhe ai varr I vogel dhe I parendesishem, qe priti trupin martirik te pergjakur, eshte me I nderuar se sa njemije pallate mbreterore dhe I respektuar akoma dhe nga mbreterit.
Vecanerisht me e cuditshmja eshte se ajo qe ndodh tek Zoti, ndodh dhe ne nxenesit e Tij. Sepse ata qe perbuzen dhe burgosen, ata qe I torturuan ashper me martirizime te pallogaritshme, pikerisht vete ata, pas vdekjes se tyre, I nderonin, me teper dhe se mbreterit.
Dhe si behet e dukshme kjo? Ne Rome, perandoret dhe konsujt dhe gjeneralet braktisin te gjitha dhe rendin tu fallen varreve te peshkatarit Pjeter dhe caderberesit Pavel. Ne Konstandinopoje ata qe mbajne dekorata, deshirojne te varrosen jo afer varreve te apostujve, por ne hyrje te tempujve te tyre. Dhe ne kete menyre mbreterit behen rojtare te peshkatareve! Sigurisht nuk kane turp per kete, por edhe mburren. Krenohen jo vetem te njejtet por dhe pasardhesit e tyre.
Kur nxenesit e Krishtit ishin vetem dymbedhjete dhe nuk ishte ne mendjen e askujt Kisha, kur akoma dhe sinagoga judaike lulezonte dhe idhujtaria e pabese sundonte pothuajse ne te gjithe boten, Zoti kishte parathene: “ Mbi kete shkemb (dmth. mbi pohimin e besimit te Pjetrit) do te ndertoj Kishen time dhe fuqite e Ferrit nuk do ta mundin ate.(Mat.16:18).
A e konstaton te verteten e kesaj profetsie? A e sheh permbushjen e saj? Mendo se sa ngjarje e rendesishme eshte shtrirja e Kishes ne te gjithe token( boten) brenda nje afati kohor te shkurter. Mendo si ndryshoi jeten e kaq kombeve dhe drejtoi ne besim kaq popuj, si shfuqizoi zakone stergjyshore, si cliroi nga tradita jetegjata, si fryu si pluhur mbizoterimin e epshit dhe fuqine e mekatit, si zhduku si tym ciknen e papaster te flijimeve, ceremonite pagane, festat e neveritshme, statujat, theroret dhe tempujt, si ndertoi altare te shenjta, ne atdheun tone dhe ne vendet e Perseve, te sqitheve, te maurve, te indianeve. Cfare them? Akoma dhe ne ishujt Britanike, qe gjenden larg Mesdheut, ne oqean, u perhap Kisha dhe u ndertuan altare.
Vepra e clirimit te kaq popujve nga zakone te turpshme jetegjata, sic dhe transformimi I menyres se jeteses nga me e lehta ne me e veshtira, eshte vertet e admirueshme, ndoshta e mbiadmirueshme. Tregon (apodikniei)energji hyjnore edhe nese dikush nuk do ta kishte penguar, akoma dhe nese do te mbizoteronte paqe dhe shume do ta ndihmonin. Sepse perhapja e Kishes nuk vinte ne perplasje vetem me zakonin e vjeter, por dhe me kenaqsine epshore(idhoni), menyren e kendshme te jetes. Kishte domethene dy kundershtare te forte, qe tiranizonin njerezit: zakonin dhe kenasine.
Sa kishin marre, shume shekuj me pare, nga eterit, gjysherit dhe paraardhesit e vjeter, akoma dhe sa kishin marre nga filozofe dhe oratore, per te gjitha keto rane dakort ti shperfillin, gje jashtezakonisht e veshtire. Duhej akoma te pranonin nje menyre te re jetese, megjithese me shume te veshtire. Sepse largonte nga kenaqja e deshirave(trifi)dhe conte ne kreshme. Largonte nga paradashja dhe conte ne mospasje. Largonte nga shthurja dhe conte ne ndershmeri. Largonte nga zemerimi dhe conte ne qetesi. Largonte nga smira dhe conte ne miqesi. Largonte nga jeta e rehatshme dhe e kenaqshme dhe conte ne e veshtira, e pameshirshmja, e mbushur me pikellim. Dhe sigurisht conte tek ajo ata qe ishin mesuar me jeten e komoditeteve(rehative). Sepse me siguri, nuk u bene te krishtere, njerez qe vinin (Jetonin) nga bote te tjera dhe nuk kishin vese mekatare, por u bene ata qe ishin kalbur brenda tyre dhe ishin bere me te bute se sa balta. Ata ftoi qe te ecin ne rrugen e ashper dhe dhe te vrazhde. Dhe I bindi qe ta ecin!

Sa bindi? Jo vetem dy apo dhjete apo njezet apo njeqind, por te pamatshem. Dhe me cilet I bindi? Me dymbedhjete njerez te pashkolluar, te pazhvilluar, te parendesishem, varfanjake, pa pasuri, pa fuqi fizike, pa lavdi, pa origjine te ndritshme, pa aftesi oratorike. Me dymbedhjete njerez qe ishin peshkatare, caderberes, qe flisnin gjuhe te tjera. Sepse as te pakten gjuhe te njejte nuk kishin me idhujtaret. Flisnin hebraishten, qe ishte shume e ndryshme nga gjithe gjuhet e tjera. Pra me keta te dymbedhjete u ndertua Kisha dhe u perhap ne fundet e botes.

Dhe nuk eshte vetem kjo e mrekullueshme, por se dhe keta te pake, te varfer, te pashkolluar dhe te perbuzur, qe u vune te ndryshonin njerezimin, nuk bene te pashqetesuar vepren e tyre. Ngado perballuan luftra te panumurta. I luftonin ne cdo komb dhe ne cdo qytet. Po cthem per kombe dhe qytete? Ne cdo shtepi ngrihej lufte ndaj tyre. Mesimdhenia e tyre ndante shume here femijen nga I ati, nusen nga vjehrra, njerin vella nga tjetri, skllavin nga padroni, shtetasin nga pasaniku, burrin nga gruaja dhe gruan nga burri. Ne cdo familje nuk besonin te gjithe njekohesisht, dhe keshtu te krishteret duronin beteja te perditshme, armiqesira pa pushim, mijera vdekje. Si kundershtare dhe armiq te perbashket te gjithe, I luftonin. I perndoqen mbreterit, pasaniket, shtetasit, te liret, sklleverit, turmat, qytetet. Dhe nuk perndoqen vetem ata por - gje e tmerrshme – perndoqen akoma dhe katikumenet e porsambjellur, domethene ata qe sapo kishin besuar.

Ngjallte lemeri dhe inat tek idhujtaret mendimi te braktisin theroret, te perbuzin flijimet, qe te gjithe eterit dhe stereterit e tyre I kryenin, dhe te besojne tek Zoti. Te besojne tek ai qe mori trup njerezor nga Virgjeresha Mari, qe u gjykua nga Pilati, qe pesoi vuajtje te panumurta dhe perbuzje(poshterime), qe duroi vdekje poshteruese, qe u varros dhe u ngjall.

Me siguri e cuditshmja eshte se ndersa pesimet e Zotit nuk ishin vene ne dyshim - shume kishin pare vrushkullimat, goditjet, peshtyrjet, shuplakat, kryqin, talljet, varrin - , nuk ndodhte e njejta gje me ngjalljen. Zoti pas ngjalljes se Tij, u shfaq vetem tek nxenesit. Pervec kesaj ngjarjeje, flisnin per ngjalljen dhe binden popujt dhe ndertuan Kishen. Si? Me cfare menyre? Me fuqine e Zotit, qe I dergoi te predikojne ungjillin e Tij ne kombet. Ai ishte qe u hapi rrugen. Ai lehtesonte vepren e veshtire. Nese nuk do ti ndihmonte fuqia hyjnore, as pak nuk do niste perhapja e Krishterimit.

Sepse ndersa tiranet armatoseshin kunder Kishes, ndersa ushtaret sygjeronin armet e tyre, ndersa turmat terboheshin si zjarr bubulak(agriemenos), ndersa zakoni I keq kundervihej, ndersa oratoret, sofistet, privatet dhe arkondet revoltoheshin, fjala e Perendise, me e forte sa dhe flaka, beri hi gjembat, pastroi arat, dhe mbolli fjalen e predikimit. Te tjere nga besimtaret I futen ne burg, te tjere u internuan, te tjereve u konfiskohej pasuria, te tjere vriteshin, te tjere gjymtoheshin(coptoheshin). Dhe sadoqe te krishteret I perballnin si kriminele, duronin cdo lloj denimi, cnderimi dhe perndjekjeje, gjithnje dhe me shume vinin ne Kishe. Sigurisht jo vetem qe besimtaret e rinj nuk dekurajohen nga torturat qe shikonin qe duronin me te vjetrit por beheshin me te gatshem. Vete ata rendnin, pa u ngutur, duke treguar mirenjohje ndaj xhelateve te tyre. Beheshin me te nxehte ne besim, duke pare burimin e gjakut tek besimtaret.

E pe fuqine e pakrahasueshme te Atij qe beri gjitheketo mrekulli? Si eshte e mundur te mos I vije keq askujt, duke vuajtur kaq martirizime te frikshme? Ndersa ata gezoheshin dhe hidheshin perpjete. Kete pohon si shembull ungjillori shen Luka, si u be dhe me apostujt, atehere kur “iken nga sinedri te gezuar, sepse u vleresuan qe te pesojne keq per hir te Krishtit”( Vep.A. 5:41).

Dhe ndersa as edhe nje mur nuk mund te ndertoje dikush me gure dhe me gerqele kur perndiqet, apostujt ndertuan Kishen ne te gjithe boten duke vuajtur perndjekje, burgosje, internime dhe vdekje martirike. Dhe nuk e ndertuan me gure, por me shpirtra, gje shume me e veshtire. Sepse nuk eshte e njejte te ndertosh nje mur me te bindesh shpirtra te korruptuar te ndryshojne menyre jetese, te braktisin manine demoniake te tyre dhe te ndjekin jeten e virtytit.

Por kete e arriten sepse kishin me vete fuqine e pamposhtur te Zotit, qe kishte profetizuar: “ do te ngre kishen time dhe nuk do ta mundin as fuqite e Ferrit” ( Mat.16:18).

Mendo se sa Tirane e luftuan Kishen dhe sa perndjekje te tmerrshme ngriten kunder saj … Augusti, Tiberi, Gai, Neroni, Vespasiani, Tito dhe trashegimtaret e tyre deri tek Konstandini I Madh, ishin te gjithe pagane. Te gjithe dhe disa me pak dhe disa me shume- luftuan Kishen. E luftuan te gjithe. Edhe nese disa nuk ngrinin perndjekje, megjithate perkushtimi I tyre ne idhujtari vinte ne levizje betejen kunder Kishes sa donin qe tu serviloseshin.

Megjithe keto, planet keqdashese dhe sulmet e idhujtareve u prishen si rrjete merimange, u shperndane si pluhur, u zhduken si tymi. Por dhe sa bene plane kunder Kishes, u bene shkak te rezultonte nje dobi e madhe tek te krishteret. Sepse u krijuan rreshtat e martireve, qe perbejne thesarin, kollonat, fortesat e kishes.

E sheh pra permbushjen e mrekullushme te profetsise? Realisht, “ fuqite e Ferrit nuk do ta mundin”. Nga te kaluarat beso dhe te ardhmet. Dhe ne te ardhmen asnje nuk do te munde te fitoje mbi Kishen. Sepse nese nuk arriten qe ta dermojne kur numuronte pak pjesetare, kur mesimdhenia e saj dukej e re dhe e cuditshme, kur kaq luftera te tmerrshme dhe kaq perndjekje gjithandej ngrinin kunder saj, aq me teper nuk do te mundin ta demtojne tani, qe mbizoteroi ne te gjithe boten, qe mbizoteroi ne te gjitha kombet, dhe zhduku therroret dhe idhujt, festat dhe ceremonite, tymin dhe ciknosjen e flijimeve te turpshme. Si munden apostujt nje arritje, kaq te madhe dhe kaq te rendesishme, pas kaq pengesash? Sigurisht me e Fuqine hyjnore dhe te pamundur te Atij, qe profetizoi krijimin dhe triumfit te Kishes. Kete asnje nuk mund ta mohoje, pervec se mund te jete I marre dhe krejt I paafte te mendoje.

Perktheu: Thoma Shkira

[Archon]

Kishërimi - Shën Joan Gojarti
Kishërimi[1]

Nga: Shën Joan Gojarti


“Ndër kishat e bekoni Zotin”
(Ps. 67:27)
Hyrje

Besimi tek Perëndia dhe pjesëmarrja në adhurimin hyjnor, kryesisht në Liturgjinë Hyjnore, përbëjnë, për çdo pjesëtar të gjallë të Kishës, dy realitete të pandarë nga njëri-tjetri. I krishteri i vërtetë nuk mund të jetojë pa Liturgjinë Hyjnore. Dhomat ku ishin mbledhur apostujt në Darkën Mistike dhe ditën e Pendikostisë, ku vazhdimësi e të cilave janë tempujt e krishterë, përbëjnë vendet e pranisë së Perëndisë dhe vendet ku ofrohen për besimtarët dhuratat e hyjnore. Mbledhja e besimtarëve “në të njëjtin vend” (Vep. Ap. 2:1) shpreh unitetin e bashkësisë, e cila që tani parashijon të mirat e Mbretërisë së Perëndisë. Këtë të vërtetë shpallin dhe Etërit e shenjtë të Sinodit të Penthektit (691), kur thonë që duhet të shkëputet nga trupi i Kishës ai që, pa arsye serioze, nuk kungohet tre të diela rresht.
Kishërimi i vazhdueshëm nuk përbën një zakon të thjeshtë e etik për besimtarin, një detyrë tipike fetare, një detyrim shoqëror apo dhe një shkëputje nga “zinxhiri” mbytës i të përditshmes. Përkundrazi, me ardhjen në tempull, besimtari shpreh një nevojë ekzistenciale. Nevojën për të jetuar në të vërtetë, të takohet me Burimin e jetës, Krijuesin e tij dhe të bashkohet me të. Të shprehë dashurinë dhe shpresëtarinë e tij tek e Tërëshenjta jonë dhe tek shenjtorët, miqtë e Perëndisë. Të ndjejë pranë tij vëllezërit e tij shpirtërorë.
Trupi dhe Gjaku i Krishtit që ai kungon në Liturgjinë Hyjnore, i dhurojnë këtë plotësi, e bëjnë të ndjehet bashkëqytetar i shenjtorëve në shtëpinë e Perëndisë. Kështu, largohet nga tempulli me fuqinë për të përballuar, sipas vullnetit të Perëndisë dhe me destinacion jetën e përjetshme, sfidat e jetës së përditshme.
Në ditët e sotme, ku e gënjeshtërta dhe mashtrimi janë me tepricë dhe ku shpresat njerëzore janë të pasigurta gjithandej, interesimi për adhurimin orthodhoks rritet vazhdimisht, sepse shumë vetë rigjejnë në të kuptimin e jetës. Megjithatë, shumë nga vëllezërit tanë nuk vijnë në kishë...
Ky artikull është një përmbledhje pjesësh të zgjedhura nga fjalime të ndryshme të shën Joan Gojartit (354-407), të hierarkut të madh që e lidhi emrin dhe jetën e tij me Liturgjinë Hyjnore. Kur lexon dikush fjalimet e tij, shijon gjallërinë e tyre, mrekullohet nga koherenca e tyre dhe vë re që njeriu, në brendësi të tij, mbetet i njëjti në të gjitha kohërat.
Urojmë që shtëpia e Perëndisë, tempulli i shenjtë të bëhet dhe shtëpia jonë, Liturgjia Hyjnore të përbëjë qendrën e ekzistencës sonë dhe tryeza e Eukaristisë të bëhet për secilin nga ne ushqim shpirtëror dhe jetëdhënës.
Manastiri i Hirshëm i Ngushëllimtarit


Kishat, limane shpirtërore

Kishat, që Perëndia vendosi ndër qytete, ngjajnë me limane, me limanë shpirtërorë, në të cilët gjejnë një qetësi shpirtërore të papërshkrueshme të gjithë të trazuarit nga shqetësimet kozmike që përikin në to. Dhe ashtu si një liman, të cilin nuk e rreh era dhe është i patrazuar nga dallgët, ofron siguri tek anijet ankoruara, kështu dhe kisha shpëton nga furtunat e shqetësimet jetësore të gjitha sa gjejnë strehë në të dhe denjëson besimtarët të qëndrojnë të sigurt në të, duke dëgjuar fjalën e Perëndisë në qetësi të plotë.
Kisha është themel i virtytit dhe shkollë e jetës shpirtërore. Mjafton të shkelësh në pragun e saj në cilëndo orë dhe menjëherë do të harrosh tërë shqetësimet e përditshme. Hyr brenda në të dhe një fllad shpirtëror do të rrethojë shpirtin tënd. Kjo qetësi shkakton druajtje dhe të mëson jetën e krishterë; të ndreq mendimet dhe nuk të lë të mendosh të tashmet, por të çon nga toka në qiell. Pra, nëse përfitimi nga të shkuarit në kishë, kur nuk kryhet ndonjë shërbesë adhuruese, qenka kaq i madh, imagjino sa më i madh do të jetë po të shkosh në të kur kryhet Liturgjia Hyjnore, të dëgjosh atje profetët që të mësojnë, apostujt që predikojnë Ungjillin, sheh Krishtin, i cili qëndron në mes të besimtarëve, Perëndinë Atë që pranon theroren e ofruar, Shpirtin e Shenjtë që na jep ngazëllimin e tij. Pra, me sa dobi shpirtërore largohen nga kisha ata që kishërohen!!!
Në kishë gjendet gëzimi i atyre që dëfrejnë, në kishë gjendet buzëqeshja e humbur të hidhëruarve, gëzimi i të pikëlluarve, çlodhja e të munduarve, prehja e të rraskapiturve. Sepse Krishti thotë: “Ejani tek unë të gjithë ju që jeni të lodhur e të munduar, sepse do t’ju çlodh” (Mt. 11:28). Ç’gjë më të dëshirueshme se ky zë mund të ketë? Ç’gjë më të ëmbël se kjo ftesë mund të marrë dikush? Kur të fton në kishë, Zoti të fton në një gosti, të sjell në prehjen nga mundimet, në lehtësimin nga pikëllimet, sepse na lehtëson nga barra e mëkateve. Me shijimin shpirtëror shëron mërzitjen dhe me gëzim hidhërimin.

Përse nuk kishërohesh?

Megjithatë të paktë janë ata që vijnë në kishë. Sa e trishtueshme!!! Të shkojmë të kërcejmë e të argëtohemi nuk ngurrojmë. Marrëzitë e këngëtarëve i dëgjojmë me gëzim. Sharjet e aktorëve i shijojmë me orë të tëra, pa u mërzitur. Dhe vetëm kur na flet Perëndia në kishë na hapet goja për gjumë, ndjehemi të drobitur dhe nuk durojmë dot. Për më tepër edhe në hipodrome, megjithëse nuk ka strehë që të mbrojë shikuesit nga shiu, shumica e njerëzve vrapojnë si të çmendur, madje edhe kur bie shi i rrëmbyeshëm dhe era shkul nga vendi pemët. Nuk marrin parasysh as kohën e keqe, as të ftohtit, as distancat e largëta që duhet të përshkruajnë për të shkuar atje. Asgjë nuk mund t’i mbajë në shtëpitë e tyre. Kur bëhet fjalë veçse për të shkuar në kishë, atëherë edhe një vesë e lehtë shiu u bëhet pengesë. Dhe nëse i pyet dikush se cilët janë Isaia dhe Jeremia, sa profetë kemi, sa apostuj..., nuk mund të përgjigjen, ndërsa për kuajt, këngëtarët dhe aktorët mund të të informojnë me hollësi për çdo gjë.
Festojmë ditët e shenjtorëve dhe pothuajse askush nuk vjen në kishë. Me sa duket largësia i bën të krishterët neglizhencë, ose më mirë jo largësia, por vetë moskokëçarja i pengon të vijnë në kishë. Përse, përderisa asgjë nuk mund ta pengojë atë që ka dëshirën e mirë dhe zell të vijë në kishë, atij që është moskokëçarës, i plogësht dhe dembel çdo gjë i del pengesë?
Martirët derdhën gjakun e tyre për të vërtetën dhe ti llogarit një distancë kaq të vogël para gjithë kësaj? Ata sakrifikuan jetën e tyre për Krishtin, ndërsa ti nuk dëshiron të bësh një mundim të vogël? Zoti vdiq për hirin tënd dhe ti tregohesh mospërfillës? Festojmë ditët e shenjtorëve dhe ti përton të vish në tempull duke preferuar të qëndrosh në shtëpi? Veçse duhet të vish, të shohësh djallin që mundet dhe shenjtorin që fiton, të shohësh Perëndinë që lavdërohet dhe Kishën që triumfon.
“Por jam mëkatar”, -thua, “dhe nuk guxoj të dal përballë shenjtorit”. Pikërisht se je mëkatar të vish këtu që të bëhesh i drejtë. Vallë nuk e di se edhe ata që qëndrojnë përballë Altarit të hirshëm kanë kryer mëkate? Prandaj e rregulloi Perëndia që të vuajnë edhe priftërinjtë nga disa pasione në mënyrë që të kuptojnë pafuqinë njerëzore dhe kështu të falin edhe të tjerët.
“Përderisa nuk zbatova sa mësova në kishë”, - do të më thotë dikush, “si mund të vi sërish”? Eja të ridëgjosh fjalët hyjnore dhe përpiqu tani t’i zbatosh. Nëse vendos një ilaç në plagë sot dhe ajo nuk shërohet plotësisht, nuk do vendosësh sërish nesër, pasnesër e kështu me radhë? Nëse druvari, i cili do të presë një dushk, nuk arrin ta hedh poshtë me goditjen e parë, nuk do ta godasë për herë të dytë, të tretë e kështu me radhë deri sa ta presë? Kështu të veprosh edhe ti.
Por, do të më thuash se varfëria dhe nevoja për të punuar të pengojnë të vish në kishë. As ky pretekst nuk qëndron. Java ka shtatë ditë. Këto shtatë ditë na i ndau Perëndia mes nesh. Neve na dha gjashtë ditë dhe për veten e tij mbajti vetëm një. Pra, në këtë ditë të vetme nuk pranon të heqësh dorë nga puna?
Dhe pse them tërë ditën? Atë që bëri e veja e ungjillit në rastin e lëmoshës, të bësh edhe ti gjatë kësaj dite. Ajo ofroi dy denarë dhe mori shumë hir nga Perëndia. Dhuro dhe ti dy orë, duke shkuar në kishë dhe do sjellësh në shtëpi fitime për shumë ditë. Por nëse nuk pranon të bësh diçka të tillë, mendohu se mos me këtë qëndrim tëndin humbet mundimin e shumë viteve. Sepse Perëndia, kur shpërfillet, di të shpërndajë paratë e fituara nga puna ditën e diel.
Por edhe sikur të gjesh një arkë të mbushur me flori dhe për këtë arsye nuk vjen në tempull, do të ishte shumë i madh dëmi yt. Sepse të mirat materiale, edhe nëse janë të shumta e me bollëk, nuk do të mund t’i marrim dot në botën tjetër, nuk i marrim dot me vete në qiell, nuk do të jenë me ne në ditën e tmerrshme të Zotit. Madje shpeshherë, edhe pa vdekur akoma, na braktisin. Në të kundërt, thesari shpirtëror që grumbullojmë nga pjesëmarrja në kishë, është pasuri e patundshme dhe do të na ndjekë kudo që shkojmë.
“Po, por mund të lutem në shtëpinë time”, - thotë dikush tjetër. Gënjen veten vëlla! Sigurisht mundet që të lutesh edhe në shtëpi, por është e pamundur veçse të lutesh kështu siç lutemi në kishë, ku ndodhet tërësia e etërve dhe ku lutjet njëzëri i drejtohen Perëndisë. Nuk të dëgjon aq shumë Zoti kur i lutesh vetëm në shtëpi sa të dëgjon kur lutesh njëzëri me vëllezërit e tjerë këtu në kishë. Sepse në kishë ka më shumë predispozita shpirtërore se në shtëpi. Në kishë kemi harmoninë dhe të qenit në një mendje e besimtarëve duke qenë të lidhur me anë të dashurisë si dhe lutjet e priftërinjve. Kështu priftërinjtë, drejtuesit e shërbesave, përforcojnë me lutjet e tyre më të fuqishme, lutjet më të dobëta të popullit dhe të gjitha bashkë ngjiten në qiell.
Kur lutemi secili të ndarë, jemi të pafuqishëm, por kur mblidhemi të gjithë së bashku, atëherë bëhemi më të fortë dhe tërheqim në një shkallë shumë më të madhe mëshirën e Perëndisë në ne. Dikur Ap. Petro ndodhej i prangosur në burg. Por u bënë lutje të nxehta nga besimtarët e mbledhur në një vend dhe menjëherë ai u lirua. Pra, ç’gjë mund kishte më të fuqishme se lutja e përbashkët, e cila siç shohim, ishte e dobishme dhe për këta kolona të patundura të Kishës?
Ju lutem pra dhe ju përgjërohem që të preferoni më tepër nga çdo gjë tjetër të ardhurit në kishë. Kudo që të ndodhemi le të vrapojmë pa përtim drejt kishës.
Por kini kujdes që askush të mos hyjë në këtë vend të shenjtë i mbushur me shqetësime jetësore dhe plot frikë. Pasi t’i lëmë të gjitha këto jashtë dyerve të tempullit, atëherë le të futemi brenda, sepse futemi në dhomat qiellore, shkelim në vende të shndritshme.
Le të dëbojmë nga shpirti ynë para së gjithash hakmarrjen, që të mos gjykohemi kur të paraqitemi para Perëndisë dhe të lutemi duke thënë: “Ati ynë... dhe falna fajet tona, sikurse edhe ne ua falim fajtorëve tanë...”. Në të kundërt, si kërkon që Krishti të jetë i ëmbël dhe i butë ndaj teje kur ti tregohesh i ashpër me bashkënjeriun tënd dhe nuk e fal? Si do të mund të lartësosh duart e tua drejt qiellit? Si do të thuash fjalët e lutjes? Si do të kërkosh të falur? Madje, edhe nëse Perëndia dëshiron të të falë mëkatet, nuk e lë ti, sepse nuk fal të afërmin tënd.


Vëmendje dhe lutje

Edhe sjellja jonë, përsa kohë ndodhemi në kishë, të jetë hijshme, siç i ka hije atij që ndodhet para Perëndisë. Të mos merremi me bisedime të kota, por të qëndrojmë me frikë dhe tmerr, me kujdes dhe gatishmëri, me shikimin të drejtuar në tokë dhe shpirtin të lartësuar në qiell.
Sepse vijnë shumë në kishë e përsërisin në mënyrë mekanike psalme dhe urata dhe më pas largon pa marrë vesh se ç’thanë. Buzët lëvizin, por veshët nuk dëgjojnë. Ti vetë pra nuk e dëgjon lutjen që bën, dhe kërkon që ta dëgjojë atë Perëndia? U gjunjëzova, - thua, por ama mendja jote fluturonte diku larg. Trupit yt ishte në kishë, kurse shpirti yt jashtë. Goja jote thoshte lutje mekanikisht, ndërsa mendja jote bënte llogari përqindjet, kontratat, shkëmbimet tregtare, arat, pasuritë, shoqërimet me miqtë e gjëra të tilla. Dhe të gjitha këto ndodhin sepse djalli është dinak, e di që gjatë orës së lutjes ne kemi shumë përfitim dhe prandaj sulmon fuqishëm atë që lutet pikërisht në këtë çast. Herë të tjera qëndrojmë shtrirë në krevat dhe nuk na vjen asgjë ndërmend, por kur vijmë në kishë e fillojmë të lutemi, i ligu na vë në mendje një sërë mendimesh në mënyrë që të mos kemi përfitim nga lutja.
Po nëse Perëndia vendos të të kërkojë llogari për moskokëçarjen dhe mosshprestarinë që ti shfaq gjatë mbledhjeve adhuruese, çdo të bësh atëherë? Ja, në kohën që Ai të flet, ti, në vend që të lutesh, ke zënë të bisedosh me atë që është përkrah teje për gjëra të pa dobishme. Dhe nëse Perëndia sheh dhe gjithë mëkatet e tjera që kemi, atëherë do të mjaftonte të na mohonte shpëtimin. Mos e konsidero gabim të vogël këtë gjë. Që të kuptosh më mirë këtë, mendo se ç’ndodh në një tjetër rast të ngjashëm me këtë. Le të supozojmë se je duke biseduar me një person të rëndësishëm ose me një mik të ngushtë dhe ndërkohë që ai të flet, ti kthen në mënyrë indiferente kokën në anën tjetër dhe fillon të bisedosh me dikë tjetër. Nuk do të ofendohet bashkëfolësi yt nga ky veprim i pamend i yti? Nuk do të zemërohet? Nuk do të të kërkojë llogari?
Ndodhesh në Liturgjinë Hyjnore dhe ndërkohë që tryeza mbretërore është gati, Qengji i Perëndisë sakrifikohet për hirin tënd dhe prifti përpiqet për shpëtimin tënd, ti tregohesh moskokëçarës. Në kohën që serafimet shumëkahëshe mbulojnë fytyrën e tyre nga druajtja dhe forcat qiellore bashkë me priftin i luten Perëndisë për ty, në çastin që zbret nga qielli flaka e Shpirtit të Shenjtë dhe Gjaku i Krishtit derdhet nga brinja e tij e shpuar brenda në Potirin e Shenjtë, atëherë nuk të vret ndërgjegjja për moskokëçarjen dhe shkujdesjen tënde? Mendohu njeri se përpara kujt qëndron gjatë kohës së mistagogjisë së frikshme dhe pranë kujt ndodhesh në ato momente – pranë kerubimeve, serafimeve dhe gjithë ushtrive qiellore. Pyet veten se bashkë më kë po psal dhe po lutesh? Është e mjaftueshme për të kuptuar, po të mendosh se, ndërkohë që ke trup material, denjësohesh të himnesh Zotin bashkë me engjëjt e patrup.
Mos merr pjesë në këtë himnim të shenjtë me moskokëçarje. Mos ki në mendje mendime tokësore. Largo çdo mendim tokësor dhe ngjitu mendërisht në qiell, pranë fronit të Perëndisë. Fluturo atje bashkë me serafimet, psal bashkë me ta himnin trishenjtor Trinisë së Shenjtë.


Kungimi i Shenjtë

Kur të vijë çasti i Kungimit të Shenjtë dhe afrohesh pranë Tryezës së Shenjtë, beso në mënyrë të patundur se atje është i pranishëm Krishti, Mbreti i të gjithëve. Kur të shohësh priftin të të ofrojë Trupin dhe Gjakun e Zotit, mos mendo se këtë po e bën prifti, por beso se dora që zgjatet drejt teje është e Krishtit. Ai që ndriçoi me praninë e tij tryezën e Darkës Mistike, po Ai edhe tani zbukuron tryezën e Liturgjisë Hyjnore. Ndodhet aty në të vërtetë dhe kontrollon predispozicionin e secilit prej nesh dhe vëren se kush afrohet me shpresëtari tek Misteret e Shenjta dhe kush afrohet me ndërgjegje dinake, me mendime të ndyra dhe të papastërta dhe kush me vepra të ndyra. Pra, edhe ti pyet veten se cilët dobësi ndreqe, cilat virtyte arrite të fitosh, cilin mëkat fshive me anë të rrëfimit dhe se për çfarë u bëre më i mirë. Nëse ndërgjegjja jote të informon se u përpoqe mjaftueshëm për shërimin e sëmundjeve të tua shpirtërore, atëherë kungohu frikë Perëndie. Ndryshe qëndro larg nga Misteret e Papërlyera. Dhe kur të pastrohesh prej gjithë mëkateve të tua, atëherë të afrohesh.
Të vini pra të merrni Kungatën e Shenjtë me frikë dhe tmerr, me ndërgjegje të pastër, me kreshmë dhe lutje. Pa zhurmë, pa shtyrë dhe shkelur njëri-tjetrin, sepse kjo përbën çmendurinë më të madhe dhe përçmimin më të keq të Mistereve Hyjnore.
Pa më thuaj, njeri, pse bën zhurmë? Pse nxitohesh? Gjoja të shtyn nevoja për të nxituar për në punët e tua dhe kështu të vjen në mendje, në çastin që shkon të kungohesh, mendimi se ke lënë punë përgjysmë? Mos ndoshta në këtë çast mendon se je në tokë? Mos mendon se ndodhesh pranë njerëzve dhe jo me koret e engjëjve? Një gjë e tillë është tregues i zemrës së ngurtë...


Sa shpesh duhet të kungohemi?

Pra, kemi dhe një çështje tjetër: shumë kungohen vetëm një herë në vit, të tjerë dy herë dhe të tjerë ca më shumë. Cilët nga këta duhet të ndjekim? Ata që kungohen një herë në vit, ata që kungohen shumë herë apo ata që kungohen pak herë? As ata që kungohen një herë, as ata që kungohen shumë dhe as ata që kungohen pak herë, por ata që afrohen tek Potiri i Shenjtë me zemër të pastër dhe jetë të panjollshme. Këta le të kungohen përherë. Të tjerët, të papenduarit, le të qëndrojnë larg Mistereve të Kulluara, sepse në të kundërt do të marrin dënime mbi veten e tyre. Apostulli i shenjtë thotë: “Ai që ha bukën e Zotit, apo pi kupën e tij padenjësisht, është fajtor për trupin dhe për gjakun e Zotit. Kështu, secili të shqyrtojë më parë veten dhe pastaj të hajë nga buka dhe të pijë nga kupa. Kush ha dhe kush pi pa e dalluar trupin e Zotit, ha e pi dënimin e vet”. Pra do të dënohet aq rëndë sa dhe kryqëzuesit e Krishtit, sepse edhe ata u bënë “fajtorë për trupin” e Tij.
Madje, janë të shumtë ata që kanë arritur në një pikë të tillë përçmimi ndaj Mistereve të Shenjta, saqë, ndërsa janë të mbushur me mëkate të panumërta dhe nuk përpiqen fare për ndreqjen e tyre, shkojnë dhe kungohen në festat e mëdha të papërgatitur, duke mos arritur të kuptojnë se kusht për të marrë Kungimin e Shenjtë nuk janë festat, por ndërgjegjja e pastër. Ashtu si ai që nuk ndjen asgjë të keqe në ndërgjegjen e tij është i ftuar të vijë çdo ditë të kungohet, kështu dhe ai që është i mbushur me paudhësi dhe nuk pendohet, duhet të mos kungohet as edhe në festat e mëdha. Prandaj pra, përsëri ju lutem të gjithëve që të mos i afroheni Mistereve te Shenjta të papërgatitur dhe vetëm se e kërkon festa, por, nëse dikur vendosni të merrni pjesë në Liturgjinë Hyjnore dhe të kungoheni, të pastroni mirë veten tuaj me anë të pendimit, lutjes dhe lëmoshës shumë ditë përpara.


Të qëndrojmë deri fund


Erdhe pra në kishë dhe u dendësove të takosh Krishtin? Mos u largo nëse nuk ka mbaruar akoma shërbesa. Nëse largohesh je fajtor po aq sa një i arrestuar. Shkon në teatër dhe, nëse nuk ka mbaruar shfaqja, nuk largosh që andej. Hyn në kishë, në shtëpinë e Zotit dhe i kthen krahët Mistereve të Kulluara? Ki frikë nga Ai që tha: “Kush përçmon Perëndinë, do përçmohet prej tij” (Fja. Urt. 13:13).
Çfarë bën, o njeri! Ndërkohë që Krishti është i pranishëm, engjëjt qëndrojnë para Tij, vëllezërit e tu janë akoma duke u kunguar dhe ti i braktis e largohesh? Krishti ofron trupin e tij për ty dhe ti nuk pret pak që ta falënderosh, qoftë dhe vetëm me fjalë? Kur shtrohesh për darkë, nuk guxon të largohesh, edhe nëse ke mbaruar, kur miqtë e tu janë akoma duke ngrënë. Dhe tani që kryhen Misteret e frikshme të Krishtit, i lë përgjysmë dhe largohesh?
Doni t’ju them se çfarë veprimi bëjnë ata që ikin para se të mbarojë Liturgjia Hyjnore dhe nuk marrin pjesë në uratat e fundit falënderuese? Ndoshta është e rëndë kjo që do të them, por më duhet ta them. Kur Juda merrte pjesë në Darkën Mistike, ndërkohë që të gjithë ishin ulur rreth tryezës, ai u ngrit para të gjithëve dhe u largua. Edhe këta, Judën imitojnë... Nëse ai nuk do të largohej atëherë, nuk do të bëhej tradhtar, nuk do të humbiste. Nëse nuk do të ishte ndara nga grigja, nuk do ta gjente të vetëm “ujku” (djalli) që ta përpinte.


Pas kishërimit

Le të largohemi tashmë nga Liturgjia Hyjnore si luanë që nxjerrin flakë, duke i shtirë frikën edhe vetë djallit. Sepse Gjaku i shenjtë i Krishtit që kungojmë, ujit shpirtin tonë dhe i jep fuqi të madhe. Kur kungohemi denjësisht, largon demonët prej nesh dhe sjell pranë nesh engjëjt dhe Zotin e engjëjve. Ky Gjak është shpëtimi i shpirtrave tanë, me këtë pastrohet dhe stoliset shpirti. Ky Gjak bën mendjen tonë më të ndritshme se zjarri dhe shpirtin tonë më të shndritshëm se ari.
Ftojini pra vëllezërit tanë në kishë, inkurajoni të mashtruarit, këshillojini ata jo vetëm me fjalë, por dhe me vepra. Madje, edhe sikur asgjë mos të thuash, por kur del nga mbledhja e shenjtë, u tregon të gjithëve, me pamjen tënde, me vështrimin tënd, me zërin tënd, me ecjen dhe me tërë thjeshtësinë tënde, dobinë që pate nga të shkuarit në kishë dhe kjo është e mjaftueshme për të nxitur dhe këshilluar të tjerët. Sepse kështu duhet të dalim nga tempulli, sikur dalim nga shenjtërorja, sikur kemi zbritur nga qiejt. Mësoi atyre që nuk u kishëruan se psale me serafimet, se je banor i qytetit qiellor, se u takove me Krishtin dhe komunikove me Të. Nëse e jetojmë kështu Liturgjinë Hyjnore, nuk do të jetë e nevojshme t’u themi asgjë me fjalë atyre që nuk vijnë në kishë. Por duke parë ata dobinë tonë, do të ndjejnë dëmin që i shkaktuar vetes që nuk erdhën dhe do të vrapojnë herën tjetër drejt kishës që të shijojnë dhe ata të njëjtat të mira, me ndihmën e Hirit dhe njeridashjes së Zotit tonë Jisu Krisht, të cilit i përket lavdia bashkë me Atin dhe Shpirtin e Shenjtë. Amin.


Marrë nga: ¨Φωνή των Πατέρων.
Botim i Manastirit të Hirshëm të Ngushëllimtarit,
Oropo, atiki 2006

Përktheu: Stefan Zhupa


[1] Pjesëmarrja në Liturgjinë Hyjnore dhe në të gjitha shërbesat e tjera që kryhen në kishë. Të shkuarit në kishë.

[Albo]

Gezuar Diten e Emrit te Shen Joan Gojarit te gjitha kishave qe mbajne emrin e tij ne bote, te gjithe besimtareve qe mbajne emrin e shenjtorit, e te gjithe te krishtereve orthodhokse ne bote.

Cdo te diele kur kremtojme Liturgjine Hyjnore ne Kishe, duhet te kujtojme nje prej Eterit me te shenjte te Kishes sone, qe shkruajti Liturgjine Hyjnore.

Ndricona o At i shenjte Joan me shenjterine e fjales tende!

Albo