Kahlil Gibran

[sabit idrizi]

Halil XHIBRAN

PROFETI

I ZGJEDHURI E I DASHURI ALMUSTAFA


Pastaj një oshënar, që vinte në qytet
një herë në motmot, doli para e tha:
na fol për Kënaqësinë.
Profeti u gjegj me këto fjalë:

Kënaqësia është këngë lirie
por nuk është liri;
është vetëm lulëzim i dëshirave tua
dhe jo fryt i tyre.
Kënaqësia është thellësia
që thërret lartësinë,
por as e thellë as e lartë.
Për të ngujuarit është flatër,
por jo edhe qiell i kaltër.

Po. Po. Kënaqësia vërtet është këngë lirie.
Dhe, ti me dëshirë do ta këndoje,
me gjithë zemër, por
mos e humb zemrën duke kënduar.

Të rinjtë kërkojnë kënaqësinë,
sikur tjetër nuk ka në botë,
andaj i qortoni dhe i gjykoni.
Unë as do t’i qortoja as do t’i gjykoja:
do t’i bëja ta kërkojnë
dhe ta gjejnë, por jo vetëm atë.

Kënaqësia ka shtatë motra.
Edhe ajo më e shëmtuara nga motrat
është më e bukur se vetë kënaqësia.

Keni dëgjuar për njeriun që gërmonte tokën
për të gjetur rrënjë
e në vend të rrënjëve gjeti thesar?

E, ata më të moshuarit nga ju
kënaqësinë e përkujtojnë me mall,
si vepra të liga që bënë në errësirë.
Por, malli mjegullon mendjen
dhe jo, nuk e kthjellon dot.
Kënaqësitë duhet përkujtuar me miradi,
mu si të korrat në verë,
por, nëse malli ju shkuaka përshtati,
atëherë – le ta kenë.

Dhe, mes jush ka të atillë që,
as janë të rinj për ta kërkuar
as të moshuar për ta kujtuar,
e, nga droja për ta kërkuar a kujtuar
u shmangen kënaqësive
për të mos e fyer a mospërfillur shpirtin.

Por, ata do kenë kënaqësi,
si ai gërmuesi më parë;
ashtu edhe këta gjejnë thesarin
dhe kërkojnë rrënjët, edhe pse duarlidhur.

Por, pa më thoni, cili është ai
që do të mundë të fyente shpirtin?
Bilbili, e fyen qetësinë e natës?
Epo, bukureza – i fyen ajo yjet?
Po flaka a tymi juaj –
do ta rëndonte vallë erën?
Mos menduat që shpirti është
një pus i shkretë, që do të mund
ta trazoni me ndonjë gjësend?

Sa herë që vetes i mohoni kënaqësinë,
nuk bëni gjë tjetër pos që mbyllni
dëshirën në mazgallat e qenies suaj.
Ku e di se ajo që sot të duket e tretur
nuk do të të pres nesër?
Madje dhe trupi yt di trashëgiminë
dhe nevojën e drejtë,
andaj edhe se nuk do të tradhtohet.
Trupi yt është harpë e shpirtit tënd,
nga ti varet në do t’i ofrosh
tinguj të ëmbël a zëra të ngjirur.

Tash pyesni veten: “Vallë,
si dallojmë të mirën a të keqen e kënaqësisë?”

Vështroni fushat e kopshtet tuaja,
do të mësoni se bleta ka kënaqësi
të mbledhë mjaltin nga lulet;
ndërkaq, lulet kanë kënaqësinë
bletës t’i japin mjaltin,
ndaj, lulja për bletën
është një burim jete,
kurse bleta për lulen –
lajmëtare e dashurisë;
e, për të dyja –
dhënia dhe pranimi i kënaqësisë
është një nevojë, është një gëzim.

Njerëz të Orfalisë,
si bleta dhe lulja
bëhuni për kënaqësitë tuaja.

Kurse një poet tha: na fol për Bukurinë;
dhe Profeti ligjëroi:

Ku kërkon dhe ku gjen bukurinë
po nuk e pate udhë dhe udhërrëfim?
Si do të flasësh për të
nëse ajo vetë s’i thur fjalët tua?

Të fyerit dhe të dënuarit thonë:
“Bukuria është e dashur dhe e mirë.
Ajo shëtit midis nesh si një nënë e re,
paksa e turpëruar që ka lindur foshnjë.”
Kurse të rrëmbyerit:
“Jo! Bukuria ka fuqinë dhe tmerrin!
Ajo të dridh tokë e qiell nën këmbë, si stuhia!”

Të lodhurit dhe të kapiturit thonë:
“Bukuria pëshpërit butë.
Ajo flet në zemrat tona.
Zëri i saj përkëdhel qetësinë tonë
si flaka që dridhet nga frika prej erës.”

Por, të shqetësuarit thonë:
“Bukurinë dëgjuam tek bërtiste në male;
me britmat e saj erdhi oshtima e thundrave,
rrapëllima e flatrave
dhe ulërima e luanëve”.

Rojtari i qytetit, natën, thotë:
“Me agun nga lindja ngrihet bukuria”,
kurse punëtorët dhe udhëtarët në vapën e mesditës:
“Nga dritaret e muzgut e pamë
tek prirej mbi tokë.”

Ata që i ka zënë borë e dimrit thonë:
“Do të vijë me pranverën
hopa-hopa ndër kodrina”,
kurse korrëtarët, në përcëllimën e diellit:
“E pamë tek vallëzonte me gjethe të vjeshtës
dhe i dalluam do fjolla bore në flokët e saj.”

Të gjitha këto i keni thënë për Bukurinë,
ama nuk keni folur gjësend për të,
veç për nevojat tuaja të paplotësuara;
Bukuria nuk është nevojë, por gëzim.
Nuk është gojë e tharë nga etja
- as dorë e shtrirë për lëmoshë,
por një zemër e zjarrtë
dhe një shpirt i magjepsur.

Nuk është krijesë për ta parë
as këngë për ta dëgjuar,
veçse përfytyrim që shihet edhe symbyllur
dhe këngë që dëgjohet me vesh të mbyllur.

Nuk është vadë e lëvozhgës së zhubrosur
as flatër e ngjitur për kthetre,
por, një kopsht përherë i lulëzuar
dhe një grigjë engjëjsh përherë fluturuar.

Njerëz të Orfalisë,
Bukuria është jetë
kur jeta heq vellon nga fytyra hyjnore.
Dhe ju jeni jeta
dhe ju jeni velloja.

Bukuria është përjetësia
që sodit veten në pasqyrë.
Dhe ju jeni amshimi
dhe ju jeni pasqyra.

Dhe një prift i moçëm u lut:
na fol për Fenë, e Profeti foli:

Epo, për çfarë tjetër fola unë sot?
Po feja nuk është një pasqyrim i të gjitha veprimeve
dhe as vepër as pasqyrim,
por çudi e befasi që gjithnjë brof në shpirt,
qoftë edhe kur dora pret gurin
apo kur drejton avlëmendin?
Cili mund të dallojë besimin nga vepra
apo bindjen nga puna?
Kush mund t’i ndajë orët para fesë dhe të thotë:
“Këto i kam për Hyjin dhe këto për vete;
këto i kam për shpirtin dhe këto për trupin?”

Të gjitha orët tuaja kanë krahë
që rrahin qiellin nga vetja në vete.
Ai që mban nderin vetëm si petkat më të mira,
ai më mirë le të jetë cullak.
As era – as dielli
nuk i shpojnë dot vrimë në lëkurë;
kurse ai që sjelljet përcakton nga morali,
ai në kafaz ngujon zogun e këngës së vet.

Kënga e liruar shkon tej parmakëve e prangave.
Dhe, ai që adhurimin ka dritare,
për ta hapur e mbyllur,
ende s’e ka parë shtëpinë e shpirtit të vet
që dritaret i ka të hapura ag më ag.

Tempulli është jeta
dhe besimi juaj i çdoditshëm.
Kudo që të hyni,
hyni me tërë vetveten.

Merrni parmendën dhe farkën,
kopanin, lahutën –
të gjitha që keni bërë –
nga nevoja e nga dashuria,
ndaj, në ëndrra as ngriheni mbi sukseset
dhe as bini më poshtë se dështimet.

Me vete merrni të gjithë:
kur adhuroni
mbi shpresat nuk mund të fluturoni,
as nuk mund të përuleni më poshtë se dëshpërimi.

Pra, nëse njihni Hyjin,
mos u bëni zbërthyes të gjëegjëzave.

Më mirë shikoni rreth vetes
dhe do të shihni si lot me ferishtet tuaja.

Dhe, shikoni në qiell,
do ta shihni mbi re
tek ndeh krahët kur vetëton
- shiu kur ia lëshon.

Do ta shihni buzëqeshur në lulet;
duart nëpër drunjë duke ngritur,
duke valëvitur.

Në fund foli Almitra.
Tashti duam të na flasësh për Vdekjen
dhe Profeti tha:

Doni të dini fshehtësinë e vdekjes.
Epo, si do ta gjeni
po nuk e kërkuat në zemrën e jetës?

Shpendkeqja, që nuk dallon ditën,
si mund ta zbulojë fshehtësinë e dritës?

Nëse vërtet do të kundronit shpirtin e vdekjes,
atëherë – hapeni zemrën para trupit të jetës,
se jeta dhe vdekja janë një,
si deti dhe lumi që janë.

Dituria e heshtur mbi të përtejmen
shtrihet në thellësinë e shpresave
dhe të dëshirave tuaja;
si fara nën borë
edhe zemra juaj ëndërron pranverën.

Kini besim tek ëndrrat
se ato fshehin portën e amshimit.

Frika nga vdekja nuk është
veçse dridhje e bariut para mbretit,
i cili, në shenjë nderimi,
do t’ia vë dorën mbi supe.

Po bariu, a nuk gëzohet në atë dridhje?
A nuk ka gëzim që ka shenjën mbretërore?

Ç’do të thotë të vdesësh
veçse të qëndrosh i zhveshur në erë
apo të shkrihesh në diell?

Dhe, ç’është tjetër të mos frymosh më
veçse lirim i frymës nga batica të shqetësuara
që të mund të ngrihesh e zgjerohesh
për të kërkuar Hyjin, të Papenguarin?

Do të këndoni me të vërtetë
vetëm kur të pini nga lumi i qetësisë.

Kur arrini majë malit
atëherë do të nisni ngritjen;
e, kur toka t’ua kërkojë gjymtyrët,
atëherë njëmend do të vallëzoni.

Ndajnata tashmë ia behu.
Almitra - profetesha tha:
“Bekuar qoftë kjo ditë, ky vend
dhe shpirti Yt që na foli.”
Profeti ia ktheu:
“Isha unë ai që foli?
A nuk isha edhe unë një dëgjues?”
Dhe zbriti shkallët e Tempullit.
I gjithë polemi e ndoqi pas.

Sapo arriti tek anija, u ndal në kuvertë.
Me t’u kthyer ballë polemit, foli:

Popull i Orfalisë,
era më urdhëron që të ndahem nga ju;
nga era kam më pak vrull,
andaj më duhet të shkoj.

Ne, bredhacakët, që gjithnjë kërkojmë
udhën vetjake,
nuk e fillojmë ditën aty ku të mëparshmen e mbarojmë
dhe asnjë ag dielli nuk na gjen
aty ku na zë perëndimi i tij.

Ne udhëtojmë edhe kur toka fle.
Ne jemi farë të një bime ngjitëse
dhe me tërë pjekurinë e plotësinë e zemrës
i jemi falur erës – që të na shpërndajë.

Të shkurta qenë ditët me ju.
Edhe më të pakta fjalët që fola.
Por, nëse zëri im do të tretet në veshët
dhe dashuria ime do të shuhet në kujtimin tuaj,
unë do të vij përsëri;
atëherë do t’ju flas me më shumë gojë,
me më shumë shpirt.
Po, po. Do të kthehem me zbaticat.

Ndonëse mund të më fsheh vdekja
dhe të më pushtoj ndonjë heshtje më e madhe,
unë, megjithatë, do ta kërkoj dëshirën e kuptimit tuaj.
Dhe nuk do ta kërkoj së koti.
Nëse diçka nga që fola është e vërtetë,
ajo e vërtetë do të shfaqet më e kthjelltë,
me fjalë më të njohura për ju.

Po shkoj me erën, njerëz të Orfalisë,
por jo tatëpjetë zbrazësisë.
Nëse kjo ditë nuk është plotësimi i nevojave tuaja
dhe i dashurisë sime,
atëherë le të mbetet peng për një ditë të ardhshme.

Nevojat e njeriut ndërrojnë,
por jo edhe dashuria dhe dëshirat
që dashuria t’i plotësojë dëshirat.

Ta dini – unë do të kthehem nga heshtja e madhe.

Mjegulla, të cilën e shporr agimi
dhe që nuk lë gjë veç vesës në fusha,
do të ngrihet dhe do t’i bashkohet resë
dhe do të bjerë shi.
As unë nuk jam tjetër.

Bridhja udhëve në qetësinë e netëve;
shpirti im hynte nëpër vatrat tuaja;
zemrat tuaja rrihnin në zemrën time,
frymën tuaj e ndjeja në faqet e mia:
ju njoha të gjithëve.
Po. Jua njoha dhimbjet dhe gëzimet;
ëndrrat e gjumit tuaj ishin ëndrrat e mia.
Në mesin tuaj shpesh isha liqen ndërmjet maleve.
Fiksoja majat tuaja dhe shpatijet e rrëpirëta,
madje edhe endjet e grigjave të mendimeve
dhe të dëshirave tuaja.
Tek qetësia ime depërtonte shendi
dhe gazi i ferishteve tuaja nga burimet,
po edhe mallëngjimi i rinisë suaj
atje nga lumenjtë.

Edhe kur arrinin thellësinë time,
krojet dhe lumenjtë s’e ndalonin dot këngën.

Por, më e ëmbël nga qetësia – gazi
edhe më i madh se malli, më vinte:
e pakufishmja juaj,
ai njeriu i gjerë,
në të cilin nuk jeni tjetër veçse qeliza e pejza;
të kënduarit tuaj të këngës së tij
nuk është veçse rektimë e pazëshme.

Ju jeni të gjerë në gjerësinë e tij,
ndaj deshët atë edhe unë ju desha.
Ç’largësi do të arrinte dashuria
po të mos kishte atë gjerësi?
Ç’vegim, ç’shpresë, ç’guxim
do të tejshkonte atë fluturim?

Njeriu i gjerë në ju është si lis vigan
tejendanë mbuluar me lulemollë.
Fuqia e tij ju lidh me dheun,
kundërmimi i tij ju shpie në qiell
dhe në qëndrueshmërinë e tij
jeni të pavdekshëm.
Ju kanë thënë, ndonëse të fortë si vargonj,
jeni të dobët sa hallka më e brishtë.
Kjo është gjysma e së vërtetës.
Jeni të fortë sa edhe më e forta hallkë.
Nëse ju matin nga më e vogla vepër,
do të ishte sikur të konsideronim fuqinë e detit
për nga brishtësia e shkumës së tij;
ndërsa, po gjykuan për ju për nga dështimet,
do të thotë se fajësojnë stinët
pse nuk ishin të përhershme.

Po. Jeni si oqeani, ku,
ndonëse anijet spirancuar rëndë,
presin baticat në brigjet tuaja,
bash si oqeani – s’mund t’i shpejtoni baticat.
Jeni edhe si stinët:
ndonëse gjatë dimrit mohoni pranverën,
pranvera, që prehet në ju,
buzëqesh e përgjumur, pa u fyer.
Mos mendoni që jua them këto
se do të mund t’i thoni shoqi-shoqit:
“Mirë na mësoi. Veç të mirës në ne
tjetër nuk dalloi”.
Unë vetëm po them fjalët
që i dini vetë, në mendimet tuaja.

Ç’është njohja e fjalës veçse
hija e njohjes së mosfoljes?
Mendimet tuaja dhe fjalët e mia
janë gjurmë kujtimesh
që mbajnë namin e të djeshmeve tona,
të ditëve të lashta, kur toka as njihte veten
dhe netëve kur qe nderë e ngatërruar.

Të ditur njerëz erdhën t’ju mësojnë;
unë erdha të mësoj nga mençuria juaj:
Dhe – ja! Gjeta atë më të madhe nga mendja:
Shpirtin tuaj të flaktë
që gjithnjë mbledh veten,
derisa ju, pa mundur t’i shmangeni,
përdëlleni ditët e tretura.

Në trupat e frikësuar nga varri
jeta gërmon jetën.

Këtu nuk ka varre.
Këto fusha, këto male
janë djep
janë gur kalimi.

Kurdo që të kalosh ndanë fushave
ku ke lënë stërgjyshërit,
shiko mirë dhe do të shohësh veten
dhe fëmijët tu tek vallëzojnë dorë-përdore.
Njeriu shpesh gëzohet edhe pa ditur se pse.
Ju kanë ardhur edhe të tjerë, ata,
të cilëve u janë bërë premtime të arta për besën tuaj
dhe ti u ke dhënë pasurinë,
fuqinë dhe namin tënd.
Unë s’jua dhashë as edhe premtimin,
kurse ju ndaj meje u bëtë dhe më bujarë.
Ju ma bëtë edhe më të thellë etjen pas jetës.
Natyrisht, nuk ka dhunti më të madhe ndaj njeriut
se ajo që çdo cak të tij e shndërron
në buzë të përvëluara
kurse jetën në burim.
Dhe, nderi e shpërblimi im është:
Sa herë që erdha tek burimi për të pirë ujë,
ujin e gjallë e gjeta të etur
dhe ai më pinte mua, derisa unë pija atë.

Disa nga ju më çmuan për krenar
dhe i turpshëm për të pranuar dhunti.

Vërtet jam shumë krenar për të pranuar pagën,
ama jo edhe dhuntinë.
Ndonëse kur më deshët në tryezë
unë grisja fruta të egra
dhe flija në pragun e Tempullit,
ju me zemër më strehoshit, epo,
kuptimi juaj i dashur
për ditët dhe netët e mia
bukën a nuk ma bënte të ëmbël
dhe gjumin ma ngjeshte me ëndrra?

Andaj ju bekoj: ndonëse jepni shumë
nuk dini në keni dhënë çdo gjë.
Vërtet, mirësia që kundron veten në pasqyrë –
shndërrohet në shkëmb,
kurse vepra e mirë,
që veten e quan me emra miklues –
bëhet nënë e mallkimit.
Disa më mbajtën mënjanë
dhe më pinë bashkë me vetminë time,
e ju thoshit: “Ai këshillohet
me drurët e pyllit dhe jo me njerëz.
Ai rri i vetëm majë kodre
dhe sodit qytetin”.

Vërtet ngjitja brigjet,
brodha viseve të largëta.
Epo, si mund t’ju shihja të sigurt
nga lartësia e largësi të mëdha?
Si mund të jesh afër
po nuk qe dhe larg?

Të tjerë më thërrisnin, pa fjalë,
dhe më thoshin:
“I huaj! I huaj! I dashuruar pas lartësive
të paarritshme, pse, ore, jeton
në majat ku shqiponjat ngrenë foletë?
Pse kërkon të paarriturën?
Ç’shtrëngata do të vëje në kurth?
Ç’zogj të mjegulluar gjuan ti në qiell?
Zbrit, shuaje urinë me bukën tonë
dhe me verën tonë shuaje etjen”.

Këto gjëra thoshin në vetminë e shpirtrave,
por, po të kishin vetmi më të thellë,
do të dinin që unë kërkoja
vetëm fshehtësinë e dhimbjes dhe gëzimit të tyre
dhe gjuaja vetëm veten tuaj më të madhe
tek shëtiste nëpër qiell.

Por, edhe gjahtari qe gjah, ndaj,
shumë shtiza dolën nga harku im
vetëm për t’më qëlluar në gjoks.
Fluturaku ishte edhe zvarranik,
ndaj, kur ndehja krahët në qiell,
hija e tyre mbi tokë dukej si një breshkë.

Dhe unë, besimtari, isha edhe dyshimtar,
ndaj, shpesh vura gishtin në plagë
vetëm për të ndier besimin
dhe njohjen tuaj më të thellë.

Pra, me atë besim e dituri jua them:
Ju nuk jeni vetëm brenda trupit,
as kufizoheni me shtëpitë dhe fushat tuaja;
ajo që jeni ju, ajo banon mbi male
dhe nëpërkëmbet me erën.
Nuk është gjëkafshë që zvarritet në diell për ngrohje
apo që gërmon gropa për t’u fshehur, por e lirë,
shpirt që më vete mban botën
dhe endet në qiell.

Në ju vijnë të turbullta këto fjalë,
sqarim mos kërkoni.
I turbullt dhe i mjegulluar është fillimi,
por, jo edhe fundi,
andaj dua të më kujtoni si nismë.

Jeta, si çdo gjë që jeton,
pasqyrohet në mjegull dhe jo në kristal.
Epo, kush tjetër veçse kristali
e di se është – mjegull e kalbur?

Dua që, në kujtimin për mua,
mos të harroni dot:
Ajo që duket më e dobët, më e shushatur,
ajo është më e forta, më e njëmendta që keni.
Po fryma? Nuk është fryma ajo
që ngriti dhe forcoi kështjellën e eshtrave tuaj?
Po ëndrra? Nuk është ëndrra ajo
që asnjë nga ju s’e mbani mend ta keni ëndërruar?
Ajo që ndërtoi qytetin tuaj
dhe formësoi çdo gjë në të?

Po nuk dalluat zbaticat e asaj fryme,
nuk dalloni dot asgjë;
e, po dëgjuat pëshpëritjen e ëndrrës,
nuk dëgjoni dot asnjë tingull tjetër.

Por, ju as shihni dhe as dëgjoni.
Dhe kjo është mirë.
Tisin që jua mbështjell sytë
do ta ngre ai që e thuri,
kurse deltinën që jua mbyll veshët
do ta shpojnë ata gishtërinj që e mbrujtën:
dhe do të shihni
dhe do të dëgjoni.

Por, nuk do të vajtoni që njohët verbërinë,
as do t’ju vijë keq që ishit të shurdhër,
ndaj, me të kuptuar qëllimet e fshehura
të të gjitha gjërave,
do të bekoni errësirën
siç bekuat dritën.

Mbasi tha këto fjalë, vështroi përreth;
dalloi timonierin e anijes tek kundronte:
sa timonin e sa velat e sa largësinë.

Atëherë tha:

“Ka durim. Ka shumë durim kapiteni im.
Po fryn era. Velat janë trazuar.
Madje edhe timoni kërkon drejtimin.
Por, kapiteni, i qetë, heshtjen time pret,
kurse detarët e mi, që dëgjuan korin e detit më të madh,
edhe ata më dëgjuan me durim;
ata më nuk presin. Jam gati.
Përroi arriti në det;
nëna e madhe edhe njëherë merr
ferishten e vet në parzëm.

Lamtumirë, njerëz të Orfalisë.
Mbaroi edhe kjo ditë.
Po mbyllet, si zambaku, për të nesërmen e vet.

Do të mbajmë ato që na u dhanë:
po nuk mjaftuan duhet ardhur përsëri
t’i shtrijnë duart nga ai që jep.

Mos harroni se do të kthehem.
Edhe pak dhe malli im do të mbledhë
pluhur e shkumë për një trup tjetër.
Edhe pak, vetëm për një çast
qëndrimi në erë, dhe –
një tjetër grua në bark do t’më mbajë.

Lamtumirë juve
dhe rinisë që me ju kalova.

Që dje u takuam në ëndërr.
Më kënduat vetminë time.
Kurse unë, nga malli për ju,
në qiell ngrita kështjellë.
Por tash ka ikur gjumi,
ëndrra ka mbaruar
dhe më nuk është ag.
Mesdita po vjen;
dremitja jonë u bë pikë e ditës,
andaj duhet ndarë.

Nëse në ndajnatën e kujtesës piqemi përsëri,
atëherë do të flasim
dhe do të më këndoni një këngë më të thelluar.
Nëse duart tona takohen në ndonjë ëndërr tjetër,
do të ngremë në qiell një tjetër kështjellë”.

Këto fjalë tek po fliste,
detarëve u dha shenjë;
ata ngrenë spirancën dhe liruan
anijen nga litarët.
U nisën nga lindja.
Populli lëshoi një psherëtimë zëshëm,
që u ngrit në muzg dhe u përcoll në det
si një trumbetë.

Vetëm Almitra qëndroi e heshtur.
Sodiste anijen tek zhdukej në mjegull.
Kur të gjithë u shpërndanë,
ajo mbeti vetëm në liman
dhe përkujtoi fjalët:

“Vetëm edhe pak,
një çast qëndrimi në erë, dhe –
një tjetër grua në bark do të më mbajë”.


(Fund)


Përktheu nga anglishtja: Nehat S. Hoxha
Zgjodhi dhe përgatiti për shtyp: Sabit Idrizi

[Xhuxhumaku]

Fjalë të mençura: 20 mësime jete nga poeti i njohur Khalil Gibran

9 Tetor 2014 | : Ndryshe | Autor: Gazeta Shqip
25

Profil letrar – I cilësuar si poeti i tretë më i lexuar në botë, pas Shekspirit dhe Laozit, Khalil Gibran është ende edhe sot një margaritar i çmuar i zemrave të pastra poetike që flasin fjalë frymëzuese për dashurinë, jetën dhe mirësjelljen

Khalil Gibran (1)

Khalil Gibran (2)

Khalil Gibran (3)

Khalil Gibran (4)


Khalil Gibran është një poet, shkrimtar dhe artist libanez. I lindur në qytetin Bsharri në Veri të Libanit të ditëve të sotme, atëherë pjesë e Perandorisë Otomane, ai emigroi në Shtetet e Bashkuara, ku studioi art dhe filloi karrierën letrare. Në botën arabe, ai njihej si një rebel politik dhe i shkrimeve. Stili i tij romantik ishte zemra e rilindjes në letërsinë moderne arabike, sidomos proza poetike. Në Liban, ai njihet ende si një hero i letrave.

Libri “Profeti” i dha famën në botën anglishtfolëse. Ai është poeti i tretë më i shitur në botë pas Shekspirit dhe Laozit.

Mësime jete

1. Ji mirënjohës për kohët e vështira, ato të kanë treguar sesa i fortë mund të jesh. “Nga dhembja kanë dalë shpirtrat më të fortë, karakteret më të mëdha janë djegur nga plagët.”

2. Sjellja e mirë është virtyt i të fortit. “Sjellja e mirë dhe të qenët njerëzor, nuk janë shenjë e dobësisë dhe dëshpërimit, por manifestojnë fuqi dhe vendosmëri.”

3. Nuk ekziston e vërteta absolute. “Mos thuaj kam gjetur të vërtetën, por thuaj kam zbuluar një të vërtetë”, thotë Khalil Gibran. “Nuk e di të vërtetën absolute. Por jam i përulur përpara injorancës sime dhe aty qëndron nderi dhe vlerësimi im.”

4. Vetëm njerëzit e vegjël përpiqen të poshtërojnë dhe të ulin të tjerët. Kush nënvlerëson është vlerëpak.

5. E keqja që të bëjnë të tjerët, harrohet më lehtë se e keqja që u bën të tjerëve. Nëse dikush të lëndon, ti mund ta harrosh plagën, por kur ti lëndon dikë, do ta mbash mend gjithmonë.

6. Mund t’i harrosh njerëzit që të bënë të qeshësh, por nuk do t’i harrosh kurrë ata me të cilët qave, ata që të qëndruan pranë në orët më të vështira. “Zemrat që bashkohen në dhembje dhe brengë, nuk do të ndahen nga gëzimi dhe lumturia. Lidhjet që krijohen në trishtim, janë më të forta se ato të kënaqësisë dhe gëzimit. Dashuria që është larë nga lotët, mbetet gjithnjë e pastër dhe besnike.”

7. Gjërat e thjeshta në jetë janë ato më të jashtëzakonshmet. “Në ëmbëlsinë e miqësisë, gjendet e qeshura dhe ndarja e kënaqësisë.”

8. Dashuria është jetë. Dhe jeta është dashuri. “Kur dashuron, nuk duhet të thuash ‘Zoti është në zemrën time’, por ‘Unë jam në zemrën e Zotit’.”

9. Bëje punën me dashuri. “Puna është pamja që merr dashuria. Nëse nuk mund të punosh me dashuri, por vetëm me neveri, lëre punën dhe ulu në portën e një tempulli dhe merr mësime nga ata që punojnë me gëzim. Nëse e pjek bukën me shpërfillje, ti po pjek bukë të hidhur, që ushqen vetëm gjysmën e urisë së njeriut. “Ata më çmendin, sepse nuk i shes ditët e mia për para; dhe unë i çmend ata, sepse mendojnë se ditët e mia kanë një çmim.”

10. Për të kuptuar zemrën dhe mendjen e një personi, mos shiko vetëm çfarë ka arritur, shiko edhe se çfarë qëllimesh ka ai. Beso tek ëndrrat, aty gjendet porta e fshehur e përjetësisë.

11. Dashuria e vërtetë nuk mund të zotërohet. Për dashurinë, mjafton dashuria. Dhe mos mendo se mund të ndryshosh drejtimin e dashurisë, nëse dashuria të sheh si të vlefshëm, ajo e ndryshon drejtimin për te ti. Dashuria s’ka dëshirë tjetër veç të vetëpërmbushet.

12. Përballu me sjelljen e keqe në mënyrë të këndshme. “Testimi i vërtetë i sjelljeve të mira, është të jetë në gjendje të përballet sa më mirë me sjelljet e këqija.”

13. Dashuria bashkon gjithçka në harmoni perfekte. Një shprehje thotë: “Nëse një njeri e njeh veten, ai njeh të gjithë njerëzimin”, ndërsa Khalil Gibran thotë: “Nëse dikush e do njerëzimin, atëherë ai di diçka për veten”.

14. Gjithnjë shiko anën e ndritur të jetës. “Optimisti sheh trëndafilin, jo gjembat; pesimisti ua ngul sytë gjembave, harron trëndafilin.”

15. Ne nuk i shohim gjërat siç janë. Ne i shohim gjërat siç jemi ne. “Pamja e gjërave ndryshon sipas emocioneve; ne shohim gjëra të bukura dhe të magjishme te to, kur në fakt magjia dhe e bukura janë brenda nesh.”

16. Dashuria e vërtetë është produkt i tërheqjes shpirtërore. Është e gabuar të mendosh se dashuria vjen nga shoqëria e gjatë. Dashuria është produkt i tërheqjes shpirtërore dhe nëse kjo tërheqje nuk krijohet në çast, nuk do të krijohet edhe nëse kalojnë vite apo breza.

17. Lër hapësirë në marrëdhënien tënde. Kur je me dikë, lër hapësirë që të fryjë erë e re mes jush. Duajeni njëri-tjetrin, por mos e kufizoni dashurinë: lejoni që ndërmjet brigjeve të zemrave tuaja, të jetë një det i gjallëruar.

18. Nëse lutesh kur bie shi, sigurohu të lutesh edhe në ditë me diell. “Ti lutesh kur ke nevojë dhe je në tension, por do të ishte mirë të luteshe edhe në gëzimin më të madh dhe në ditët më të lumtura.”

19. Kur jepesh vetë, ai është çasti kur jepesh plotësisht. “Kur jep nga pasuria, ke dhënë pak. Kur jep nga vetja, atëherë ke dhënë vërtet.”

20. Bukuria e vërtetë vjen nga brenda. “Bukuria nuk është te fytyra; bukuria është një dritë në zemër.”

I. D.

http://gazeta-shqip.com/lajme/2014/1...khalil-gibran/

[Pellazgu]

DISA FJALË MBI BIOGRAFINË E KHALIL GIBRANIT
Halil Gibrani, i lindur Gubran Kahlil Gubran, shpesh në tekste akademike njihet edhe si Jubràn Kahlil Jubràn, ose Xalil Jibràn. Gjithashtu i njohur edhe si Khalil Gibran, ka qenë një artist, poet dhe shkrimtar libanezo-amerikan.
Lindi në qytetin e Bsharrit, Libani i sotëm (atëherë pjesë e Mutasarifatit Kalorësiak Osman). Qysh i ri ai mërgoi bashkë me familjen e tij në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, ku studioi art dhe filloi karierën e tij letrare. Ai njihet kryesisht në botën anglofone për librin e tij të 1923-shit, Profeti - Një shembull i hershëm i frymëzimit të trillit letrar që përfshin një sërë tregimesh filozofike të shkruara në prozë poetike angleze. Libri u shit mirë, megjithë pritjen me një farë kritike, dhe u bë tejet i kërkuar gjatë kundërkulturës së viteve 1960. Gibrani është best-seller më i mirë i të gjitha kohërave, pas Shekspirit dhe Lao-Tzu.
Në Liban.
Gibrani u lind në një familje katolike maronite nga qyteti historik i Libanit verior. Nëna e tij Kamila, vajza e një prifti, ishte tridhjetë vjeç kur lindi atë; i ati i tij, Khalili ishte burri i saj i tretë. Për shkak të varfërisë së familjes së tij, ai nuk mori arsim të rregullt gjatë fëmijërisë së tij. Megjithatë, priftërinjtë e vizitonin atë rregullisht dhe i mësonin atij biblën, si edhe gjuhët arabe dhe siraike. Babai i Gibranit fillimisht punonte në një farmaci, por i rënduar me borxhe prej bixhozit, ai shkoi të punojë për një administrator vendor emëruar nga osmanët.
Aty rreth 1891, ankesat e shumta prej njerëzve të zemëruar çuan në largimin e administratorit dhe punonjësit e tij të hetohen. Babai i Gibranit u burgos për përvetësim parashë dhe pasuria e tij u konfiskua prej autoriteteve. Kamila Gibrani vendosi të shkojë pas të vëllait në Amerikë. Ndonëse babai i Gibranit u lirua nga burgu më 1894, Kamila mbeti e zgjidhur dhe u largua për New York, duke marrë me vete Halilin, motrat e tij të vogla Marianën me Sulltanën dhe gjysëm vëllain e tij më të madh, Petron (Butrusin)
Në SHBA
Gibranët u vendosën në South End (Fundi Jugor) të Bostonit, asokohe komuniteti më i madh libano-sirian i Amerikës. Për shkak të një gabimi në shkollë ai u regjistrua si Kahlil Gibran. E ëma e Khalilit zuri punë si shitëse ambulante rrobash, duke shitur shami koke e çarçafë me të cilat shëtiste derë më derë. Gibrani hyri në shkollë më 30 shtator 1895. Zyrtarët e shkollës e vendosën atë në një klasë të veçantë për emigrantët që të mësonte anglisht. Gibrani u regjistrua gjithashtu edhe në një shtëpi-shkollë arti aty pranë. Nëpërmjet mësuesve atje, ai u prezantua me artistin, fotografin dhe botuesin e njohur Bostonas, Fred Holland Day, i cili e kurajoi dhe e mbështeti Gibranin në çalltisjet e tij krijuese. Një botues përdori disa prej vizatimeve të Gibranit për kapakët e librave më 1898.
Nëna e Gibranit, bashkë me vëllain e madh, Peter, donte që ai të merrte më shumë nga trashëgimia e tij kulturore sesa vetëm kulturë estetike perëndimore që atë e tërhiqte aq shumë. Kështu, kur mbushi 15 vjeç, Gibran u kthye në atdheun e tij për të mësuar në një shkollë pregatitore maronite dhe në një institut të arësimit më të lartë në Bejrut, i quajtur Al-Hikma ( La Sagesse). Bashkë me një shok të tij të klasës ai themeloi një revistë letrare studentore dhe u zgjodh «Poeti i Kolegjit». Ai qëndroi atje për disa vite, derisa u kthye sërish në Boston më 1902, nëpërmjet Ellis Island, për herë të dytë, më 10 maj. Dy javë para se të rikthehej aty, motra e tij Sulltana i vdiq nga tuberkulozi, në moshën 14 vjeç. Një vit më vonë, nga e njëjta sëmundje i vdiq edhe vëllai, Peter, dhe nëna i vdiq nga kanceri. Motra e tij Mariana e mbështeti atë duke punuar në një rrobaqepësi fustanesh.
Art dhe poezi.
Gibrani e hapi ekspozitën e parë me vizatimet e tij më 1904 në Boston, në studion e Day-it. Gjatë kësaj ekspozite, Gibrani u takua me Mary Elisabeth Haskell, një drejtoreshë shkolle dhjetë vjeç më e madhe se ai. Të dy formuan një miqësi të rëndësishme që zgjati gjer në fund të jetës së Gibranit. Ndonëse të matur publikisht, korespondenca e tyre zbulon një intimitet të lartësuar. Haskell ndikoi jo vetëm në jetën personale të Gibranit por edhe në karierën e tij. Ajo e njohu atë me Çarlot Teller (Charlotte Teller), një gazetar, dhe Emeli Michel (Micheline), një mësuese frënge, e cila pranoi të pozonte për të si modele dhe u bënë miq të ngushtë. Më 1908 Gibran vajti të mësojë art në Paris për dy vjet. Gjatë kohës atje, ai u njoh me partnerin e tij të artit dhe shok për gjithë jetën Jusef Hauajek (Youssef Howayek).
Ndërsa shumica e shkrimeve të tij të herëshme ishin në arabisht , më e shumta e punës së tij të botuar pas 1918, qe në anglisht. Libri i tij i parë botuar nga shtëpia botuese Alfred A. Knopf, më 1918, ishte The Madman (I çmenduri), një vëllim i ngushtë aforizmash dhe shembëlltyrash shkruar në ritëm biblik, diku mes poezisë dhe prozës. Gibrani mori pjesë gjithashtu edhe në Lidhjen e Penave të Nju Jorkut, e njohur gjithashtu edhe si «Poetët emigrantë» (al-mahxhar), përkrah autorëve të rëndësishëm libanezo-amerikanë, si Amin Rihani, Elia Abu Madi dhe Mihail Naimi, një mik i ngushtë dhe mjeshtër i shquar i letërsisë arabe, pasardhësit e të cilit Gibrani i quan fëmijët e vet, dhe është kumbar i nipit të tij, Samir.
Shumica e shkrimeve të Gibranit merret me Krishterimin, sidomos me temën e dashurisë shpirtërore. Por misticizma e tij është një pikë takimi e ndikimeve të ndryshme: Krstianizmi, Islami, Sufizmi, Hinduizmi dhe teosofia. Ai shkruan: «Ti je im vëlla, dhe unë të dua. Të dua kur bie në sexhde në xhami, e tek gjunjëzohesh në kishë dhe lutesh në sinagogë. Ti dhe unë jemi djem të një feje – Shpirtit». Xhulietë Thompson, një nga të njphurit e Gibranit, rrëfen disa anekdota në lidhje me Gibranin: Ajo kujton Gibranin kur ai takoi me Abdu’l- Bahà, kreun e besimit fetar Bahai, kur ai vizitoi SHBA-të rreth 1911-1912. Barbara Young , në librin e saj «Ky burrë nga Libani» - një studim mbi Khalil Gibranin, tregon se ai nuk mundi të vë gjumë në sy një natë para se të takonte Abdu’l Bahain i cili u ul për një palë portretesh. Thompson kujton Gibranin të thotë se gjatë gjithë kohës që shkruante librin «Jezusi – Bir i njeriut», ai mendonte Abdu’l Bahain. Vite më vonë, pas vdekjes së Bahait, pati këqyrje të inçizimeve filmike të Abdu’l Bahai – Gibrani u çua të flasë me sy të përlotur, shfaqi një qëndrim të lartësuar për Bahain, dhe iku duke qarë.
Poezia e tij shquhet për përdorim të gjuhës së rregullt, si edhe për njohuritë mbi tema të jetës duke përdorur terma fetarë. Vepra e njohur më mirë e Gibranit është Profeti, një libër që përmban 26 tregime poetike. Libri u bë i njohur sidomos gjatë viteve 1960, me lëvizjet amerikane të kundërkulturës dhe të Moshës së Re (New Age). Që prej botimit të parë të tij, më 1923, Profeti s’ka rreshtur së dali nga shtypii. I përkthyer në mbi 40 gjuhë, ai ka qenë një nga best-seller-ët e shekullit të 20-të në Amerikë. TANI EDHE SHQIP, falë shqipëruesit të tij, Halit Methasani, veprën e të cilit e keni tashmë në dorë.
Një nga vargjet më të spikatur të poezisë së botës anglofone është nga «Rërë dhe shkumë» (1926), i cili shkruan «Gjysma e atyre që shkruaj është e pakuptimtë, por e them me qëllim që gjysma tjetër të mbërrijë tek ju». Ky varg është përdorur nga Xhon Lenon dhe e vendosur, ndonëse në një formë paksa të ndryshuar, në këngën Xhulia tek albumi i Beatles, 1968, njohur ndryshe si Albumi i bardhë.
Mendimi politik.
Gibran nuk mund të ishte kurrësesi një politikan. Ai thoshte: «Unë nuk jam politikan, dhe as që dëshiroj të bëhem i tillë» dhe «Më mbaj mua larg prej ngjarjeve politike dhe luftës për pushtet, teksa e gjithë bota është atdheu im dhe të gjithë njerëzit bashkatdhetarët e mi». Gibrani bëri thirrje për pranimin e arabishtes si gjuhë kombëtare të Sirisë, parë nga këndvështrimi gjeografik, jo si entitet politik.
Kur Gibran takoi me Abdu’l Bahain më 1911-’12, i cili udhëtoi nëpër Amerikë pjesërish për të nxitur paqen, Gibrani admironte mësimet mbi paqen por argumentonte se «kombe të reja si ai i veti» të çliroheshin nga kontrolli osman. Gibrani shkroi gjithashtu edhe poemën e tij të famshme «Keqardhje ndaj Kombit», gjatë atyre viteve, e cila u botua pas vdekjes së tij në Kopshtin e Profetit.
Kur më në fund osmanët u përzunë nga Siria gjatë Luftës së Parë Botërore, ngazëllimi i Gibranit u manifestua në një skicë të quajtur «Siria e Lirë» e cila u shfaq në faqen e parë të botimit të veçantë «Fitore» të revistës al-Sa’ih. Madje, në një projekt-dramë, e mbajtur akoma mes letrave të Gibranit, ai shprehte shpresa të mëdha për pavarësi dhe zhvillim kombëtar. Kjo pjesë teatrale, sipas Khalil Kaui, «përcakton me qartësi të madhe besimin e Gibranit tek nacionalizmi sirian, duke e dalluar atë si nga nacionalizmi arab edhe atë libanez, duke na treguar ne se nacionalizmi jetonte në mendjen e tij, edhe në këtë fazë të fundit, krahpërkrah me internacionalizmin.
Vdekja dhe trashëgimia.
Gibran vdiq në New York , më 10 prill 1931. Shkaku u përcaktua të kish qenë ciroza e mëlçisë dhe veremi. Para se të vdiste, Gibran e la amanet që të varrosej në Liban. Amaneti i tij u përmbush më 1932, kur Mary Haskall dhe e motra, Mariana, blenë Manastirin Mar Sarkis në Liban, i cili është bërë Muzeumi i Gibranit. Fjalët e shkruara pranë varrit të tij janë: «Një fjalë dua të më shkruhet në varr: Unë jam i gjallë si ju, dhe qëndroj pranë jush. Mbyllini sytë dhe shikoni përreth, e do më shihni përballë jush...»
Gibrani ia la trashëgim studion me materialet e tij Mary Haskell-it. Në to ajo gjeti letrat e saj dërguar atij për gjatë 23 vjetëve. Fillimisht ajo vendosi t’i digjte ato, për shkak të përmbajtjes intime në to, por duke njohur vlerat histrike të tyre, i ruajti. Ajo ia dha këto letra së bashku me letrat e tij dërguar asaj (që edhe ajo gjithashtu i kish ruajtur), Librarisë Chapel Hill të Universitetit të Karolinës së Veriut, përpara se të vdiste edhe vetë më 1964. Pjesë të mbi 600 letrave u botuan më 1972 në vëllimin «Profeti i Dashur».
Mary Haskell Minis (ajo u martua me Jacob Florance Minis më 1923) ia dhuroi koleksionin e saj personal të mbi 100 veprave origjinale të Gibranit, Telfair Museum of Art në Savannah, Georgia, më 1950. Haskell kish menduar ta vendoste koleksionin e saj në Telfair, qysh më 1914. Në një letër të saj dërguar Gibranit, ajo shkruan: «Unë po mendoj për të tjerë muzeume … Galeria e vogël Telfair, Savannah, Georgia, për ku edhe Gari Malchers ka zgjedhur fotot. Atje, ku si vizitore fëmijë, m’u hap krahërori mbi shpirtin tim të vogël të habitur nga mahnia». Dhurata e Haskell-it në Telfair është koleksioni publik më i madh i artit pamor të Gibranit në gjithë Amerikën, i përbërë nga pesë në vaj dhe një numër i madh në letër, vendosur në stilin lirik të artistit, i cili pasqyron ndikimin e simbolizmit. Të ardhurat amerikane prej shitjes së librave të tij u lanë amanet për qytetin e tij të lindjes, Bsharri , «të përdoren për bamirësi»

Solli në shqip: Halit Methasani

[Pellazgu]

Bukuria e Vdekjes

1- Thirrja

Lermëni të fle, se shpirti me dashuri më është helmuar
E të pushoj lermëni,
se shpirti me ditë e netë më është nginjur
Qirinjtë ndizmëni, e temjanët rreth shtratit m'i digjni
Gjethet e jaseminit e trëndafilit mbi trup m’i shpërndani
Flokët me temjan m’i lyeni e këmbët me parfum m’i spërkatni
Dhe dorë e vdekjes ç’më ka shkruar mbi ballë, lexoni.

Në krahët e dremitjes të pushoj, lermëni
se sytë hapur, zgjuar, më janë lodhur
Telargjendta lirë me dridhje shpirtin të ma zbutë.
Telash harpe dhe llaute një vello të më thurni
E zemërvyshkurën me të ma mbështillni butë

Këndo të shkuarën,
siç agimin e shpresës në sytë e mi shikoni
domethënia magjike e saj –
një shtrat i butë ku zemra në prehje të jetë
Fshijini lotët miqtë e mi, dhe duart si lule i çoni lart
Agimin përshëndetni, me kurorën e tyre përpjetë,
Si shtyllë drite mes meje e pafundsisë
Nusevdekjen vështro si qëndron
Mbaje frymën e bashkë me mua
shushurimën shenjëdhënëse
të vdekjes krahëbardhë dëgjo.

Afromu, e lamtumirën më jep
Sytë me buzë që qeshin m’i prek
Fëmijët me duar e gishta të trëndafiltë
Duart t’m’i mbërthejnë
Lëri pleqtë duar damardukshëm,
mbi kokë t’m’i vendosin, e bekimet të më japin
Virgjëreshat të më afrohen
e hijen e Zotit mbi sy t’ma shikojnë.
Dhe jehonën e vullnetit të Tij dëgjoni,
me frymën time të garojë.

2- Ngjitja


Një majë mali kam kapluar
dhe shpirti në t’paanën kupë liriplotë qiellore fluturon
Larg, shumë larg, shokët e mi, unë jam
dhe retë kodrat prej syve fshehur m’i kanë
Luginat mbytur nga i heshtjes oqean
Dhe duart e harresës rrugët e shtëpitë kanë mbështjellë
Fushat e lëndinat prapa një tisi të bardhë po zhduken
Si ré pranverore, e verdhë si e qiriut flakë
E kuqe si muzg.
Kënga e valëve dhe himnet e përrenjve
Shpërndarë, dhe zërat e turmave në heshtje shushatur
E hiç, asgjë nuk dëgjoj, pos së Përjetësisë muzikë.
Në përsosmëri harmonie me të shpirtit dëshirë.
Në bardhësi të plotë mbuluar jam
Në mbrothësi, në paqe, në qetësi.

3-Eshtrat
Nga ky qefin i bardhë më çmbështillni
E me petale jasemini e zambaku më vishni
Trupin prej qivurit të fildishtë ma hiqni
E mbi jastëkë lulesh portokalli të pushojë
Mos më qani, por këngë rinie e gëzimi këndoni
Lot mbi mua mos derdhni,
por për vjeljet e rrushtrydhjet vallëzoni.
Psherëtima agonie mos nxirrni,
pos shenja dashurie e gëzimi
mbi fytyrë me gishtrinj më vizatoni
Qetësinë e ajrit me ligje e requiem mos e trazoni
Lërini zemrat këngën e Jetës së përhershme
me mua të këndojnë
Me veshje të zeza për mua zi mos mbani
Me rroba plotgjyrëshe vishu,
e së bashku të gëzojmë
Me psherëtimë në zemër për largimin tim mos flisni
Sytë i mbyllni e mua në përjetësi mes jush do më shihni.
Mbi një tog gjethesh më vendosni
E mbi shpatullat tuaja miqësore më bartni
Për në pyjet e shkreta ngadalë më dërgoni
Në varrezat plotpërplot mos më çoni
Prej kërkëllitjes së eshtrave e kafkave
ëndrra të mos tresë

Tek qiparisat më çoni
e varrin ndër vjollca e lulëkuqe ma hapni
Që hije kur rriten asgjë nuk u bën
Varrin të thellë ta kem
që eshtrat vërshimet në luginë mos t’m’i nxjerrë.
Nurin tim të gjerë ma lini, që hijet e muzgut të vijnë
E afër meje të rrinë.
Teshat tokësore të gjitha m’i hiqni
e thellë në Tokën Mëmë më vendosni
E mbi gji të sime Nëne me kujdes më lini.
Me dhé të butë më mbuloni,
e çdo grusht i tij me farë jasemini,
zambaku e mersine përzier.
E kur mbi mua të rriten e lulëzojnë
Aromën e zemrës sime në hapësirë do të lëshojnë
Deri edhe diellit të fshehtat e paqes sime t’i zbulojnë
Dhe me flladin e rehatinë udhëtari të lundrojë.
Më lini atëherë, miq, lermëni
dhe me hapa të heshtur largohuni
Si heshtja që luginën e shkretë kalon
Lermëni me Zotin e vetë ngadalë shpërndahuni,
Si flladi i Prillit lulet e bajames e t’mollës davarit.
Tek gëzimet e jetës suaj kthehuni
Atë që vdekja prej meje e jush s’na e heq dot
Atje do të gjeni

Me vend largohuni, se ajo që këtu shihni-
Fare larg prej kuptimit të tokësores botë është
Më lini.
----
Shqipëroi: Halit Methasani

[Pellazgu]

Këndloja e jetës


Një orë kushtuar pas bukurisë
Dhe dashuria ia vlen një shekulli lavdi
Dhënë të fortit prej frikës së dobësisë

Nga ajo orë vjen për njeriun e vërteta
dhe gjatë atij shekulli e vërteta fle
në nervozkrahët e ëndrrave të shqeta

Në atë orë ligjin natyror shpirti për vete shikon
Gjatë shekullit me ligje njerëzore veten dënon
Teksa i lidhur me ‘ tiranisë hekura-vargonj

Ajo orë – Këngë të Solomonit frymëzim
Dhe ai shekull fuqi qorre
që tempullit Balbek i solli shkatërrim

Lindjen e Predikimit në Mal ajo orë polli
Ai Shekull Kalasë së Palmirës
dhe Kullës Babilonit prishjen i solli

Hixhri i Profetit Muhamed ishte ajo orë
Allahun, Golgotën e Sinain ai shekull harroi

Një orë zisë kushtuar e vajtime
Vjedhjes së barazisë së vobektit
Më mirë se një shekull plot zili e zaptime

Përmes hidhërimit përcëllues
Gjatë asaj ore spastrimi i zemrës ndodh
me pishtar të dashurisë, ndriçues.
Dhe në atë shekull, në gji të tokës
dëshirat për të vërtetën varrosur
Ajo orë është rrënja që duhet të rrisë
ajo orë e përsiatjes, orë e lutjes
dhe ora e epokës së re të mirësisë.

Dhe ai shekull një jetë e Neronit harxhuar
Veten me pushtet për ta veshur
Vetëm nga lëndë tokësore përftuar

Kjo është jeta
në skenë me epoka me radhë përshkruar
Me shekuj nga toka regjistruar
Me vite të tërë si e panjohur jetuar
Për ditë me radhë si himn kënduar
Për vetëm një orë madhërisht lartësuar
Por Ora si thesar prej përjetësisë ruajtur.

Khalil Gibran -
Playground of life
Shqipëroi Halit Beka (Methasani)
16 Maj 2014

[Pellazgu]

Kënga e burrit

Unë prej çastit fillestar këtu kam qenë
E prore. këtu jam, ende
Dhe gjer në fund të botës këtu do jem
Se të pafund qënia ime i ka brengat

Qiellit të paanë iu solla,
rreth botës së përkryer fluturova,
por një rob i kufizuar, ja ku jam
dhepse kupës qiellore pluskova

Dëgjova mësimet e Konfucit
Veshin u vura të Brahmës Urtësi
Nën pemën e Diturisë Pranë Budës kam ndenjur
E prapë, ja ku jam, me padije e herezi.

Në Sinai isha kur Jovani Musain e takoi
Mrekullitë e Nazaretit në Jordan parë kam
Në Medine isha kur Muhamedi vizitoi
Dhe prapë, rob i shushatjes ja ku jam.

Dëshmova pastaj fuqinë e Babilonisë
Për lavdinë e Egjyptit mësova
Pashë madhështinë luftarake të Romës
E prapë nga mësimet e herëshme dobësinë
dhe brengat e këtyre arritjeve kuptova.


Me magjistarë të Ain Durit besedova
Unë debatova me klerikë t’Asirisë
Nga profetë të Palestinës kallëza thellësie mblodha
E prapë kam mbetur në kërkim të vërtetësisë


Unë mençuri vola nga India e qetë
lashtësinë e Arabisë kam provuar
Dëgjova gjithë ç’ka mund të dëgjohet
E zemra më mbeti shurdh e qorruar

Në duar despotësh sundimtarë vuajta
Robëri hoqa nën pushtues të çmendur
Uri kam vuajtur prej tiranisë mëshuar
E prapë pak fuqi e brenshme më ka mbetur
Me të çdo ditë për të përshëndetur

Trurin e kam pot por zemrën boshatisur
Trupin e plakur por zemrën prej foshnje
Mbase në rini zemra do më rritet
Por unë lutem të plakem, atë çast të arrij
Tek Zoti të rikthehem,
Zemra veç atëherë do më mbushet vërtetë!


Unë prej çastit fillestar këtu kam qenë
E prore. këtu jam, ende
Dhe gjer në fund të botës këtu do jem
Se të pafund qënia ime i ka brengat

,

Shqipëroi Halit Beka (Methasani)
Sipas anglishtes së Khalil Gibran: Song of man

[Pellazgu]

Kënga e lules

Unë jam një fjalë mirësie prej zërit të natyrës
Thënë e stërthënë
Jam një yll prej tendës blu
mbi tapetin e gjelbërt rënë

Unë jam bijë e elementëve
Me të cilën dimri ka ngjizur
Së cilës Pranverës i dha jetë
Në prehër të Verës qeshë ulur
Në krevat të vjeshtës fjetur


Në agim unë me flladin bashkohem
Ardhjen e dritës të njoftoj
Në mesditë u bashkohem zogjve
Që dritës lamtumirën t’i uroj


Fushat me ngjyrat e mija të bukura – zbukuruar
E ajri me aromën time parfumuar

Teksa dremitjen unë përqafoj
Sytë e natës mbi mua vështrojnë
E ndërsa zgjohem, diellit sytë ia ngul
I vetmi sy i ditës që shikojmë

Dhuratë e të dashuruarit jam - e dasmës kurorë
Unë jam kujtimi i çastit të gëzimit
Nga i gjalli për të vdekurin - e fundit dhuratë
Pjesë e lumturisë dhe pjesë e pikëllimit

Por unë shikoj lart të shoh vetëm dritë
që hijen time mos ta vështroj
Kurrë sytë unë s’i hedh poshtë
Kjo është mençuria që njeriu duhet të mësojë



Shqipëroi Halit Beka (Methasani)
Sipas anglishtes së Gibran : Song of the flower.
Rrogozhinë, 10 Maj 2014