Pikpamje per poetin Izet S. Culli

[Jorgo Telo]

NJERIU Ì PRIRË PËR PERFEKSION

Ì tillë, në një stad të tillë ka arritur shkrimtari e poeti tepelenas Izet ÇULLI.
Disa krijues tepelenas janë kapluar nga fabulistika e hershme dhe janë të dashuruar me idhujt më të zëshëm nëpër shekuj… (Ezop, Nastradin, La Fonten, Samuel Marshak etj…)
E veçanta e këtyre fabulistëve që vijnë si të tubuar, si një buqetë e sajuar prej ndonjë dore princeshe, sikur t’ì ketë vënë përpara me vrushkull era e Tepelenës përmes bulçive të grykës së Vjosës, është se dalin para lexuesit të tyre me larmi poezish (fabulash, humoreskash etj.) që vibrojnë sipas frymës e ritmit bashkëkohor të tejpërfshirë nga shumëçkaja që ndodh përreth nesh…
Autori tashmë ì mirënjohur në gjithë vendin Izet Çulli themi bindshëm se në orkestrinën zëplotë të trevave të jugut përbën violinën e parë ì meritueshëm në krejt sasinë dhe në nivelin artistik të krijesave të veta…
Izet Çulli e ka plotuar tashmë fizionominë e vet në mjaft gjini letrare dhe përherë vjen më ì zëshëm me prurje të reja gjithmonë e më cilësore, më mesazhore, më tingëlluese…
Duke synuar majat në gjirin e armatës së madhë të përfaqësuesve të letrave shqip, Izeti, ngjan ì papërmbajtshëm si në rrafshin sasior dhe në atë cilësor, me mëtime të tejskajshme në aspektin e një gjuhe të pastër, e një drejtshkrimi korrekt, duke u bërtë në këtë aspekt shembull për shumë krijues që shfaqen të nxituar…
E në këtë suazë edhe unë, ì prirë për korrektësinë gjuhësore, kur u ballafaqova me Izetin dhe këmbënguljen e tij për të qenë besnik ì gjuhës më të pranueshme, mësova shumë prej tij, duke mos iu ndarë “Fjalorit drejtshkrimor të shqipes” e duke iu referuar përherë atij për çdo mëdyshje… Izeti di të na flasë “labçe-vendçe” edhe “nastradinçe” përmes shkrimeve të veta gjithmonë në rroitje të pandërprerë…
Duke lexuar e rilexuar edhe këto poezi- kokteil…duket qartë se lapsi ì mprehtë visional ì Izetit rri përherë në gatishmëri, për të rrokur episode, detaje sa më jetësore e të freskëta.
Kësisoj zoti Izet shfren vrulltaz dhe dufet e arsyes të shpirtit të vet të papajtueshëm me mjegullnajat e kohës, duke u bërë sa më ì këndshëm nga vëllimi në vëllim nga titulli ne titull për lexuesin.
Me bindje e plot gojën shprehem çiltër se edhe këto poezi me sens fabulimi e humorsatire e kanë një motiv, kanë strumbullar figurën e bëmat gati-gati mitiko-legjendare të Nastradin Hoxhës, figurë tashmë e ndërkombëtarizuar për trashëgiminë gojore që la në dobi të shakatimit të antivlerave në shoqërinë njerëzore…
S’ka mbetur gjë pa u përfshirë nga shpotia e Nastradinit.
E këtë fakt e ka kapur me marifet Izeti, duke ì servirur lexuesve poezi satirohumoristike e fabula me tingëllim mjaft tërheqës, ku shumë syresh janë me të vërtetë për t’iu ndërfutur edhe teksteve shkollore. Se na mbetën vetëm disa emra nëpër tekste e nuk lëshojnë vend për të tjerë.
Shpesh poeti në fjalë ngjan sikur jo vetëm në fabulat por në krejt poezinë satirohumoristike të tij nuk resht së foluri “nastradinçe”. Ndoshta edhe buzëqeshja e tij rrezaton diçka nga tipikja e Nastradinit, nga shpotia e çallmës së bardhë, që ì mungon vetëm gomari – simbiozë e efendiut…
Shumë herë Izeti na flet me vargje seriozë (As te vargjet me humor nuk ì mungon serioziteti ì mesazhit që përcjell), herë del me vargje fluturake mjaft befasuese e fshikulluese. Këtë herë vjen zëplotë me këto tufa fabulash e humoreskash që rrokin një gamë shumëdimensionale temash, motivesh, idesh e mesazhesh edukative për tërë moshat.
Të lumtë pena e të buroftë përherë shpirti ì pasur, me thesare të tilla, ì dashur Izet!
Me dashamirësi
Jorgo S. TELO

[DI_ANA]

Shume teme e bukur...Bravo per kete poet.

Do te ishte mire te sillje ca krijime te tij ne kete teme qe te kemi mundesine ta njohim me teper.

Faleminderit

[Jorgo Telo]

HEDHJA E ZAREVE
(Roman nga Jorgo S. Telo)

(Fragment I)

- M’u lodhën sytë jashtëzakonisht, Sotiraq! – iu drejtua Gjergji mikut prej qyteti. U bë gati të fikte kompjuterin.
- E sigurove materialin që hodhe? – doli zëri ì merakosur dhe pyetës ì mikut.
- Sigurisht, - tha Gjergji dhe u ngrit të dilte prej dhomës.
- Të të shoqëroj? – shfaqi gatishmërinë mysafiri kaçurels e simpatik.
- S’ka problem. Nuk vonohem. Mos u mërzit!
- Te dal unë? – e pyeti Ksanthi.
- Besoj se s’ështe e nevojshme. Qetësohu.
Në njërin cep të oborrit të shtruar me çimento Gjergji u rrëzua rrezikshëm. Ra aq keq, sa koka iu përplas lemerishëm tek një qoshe e gurtë muri-dere. Pasthirrma e vetvetishme dhe e dhimbshe “Ooooh!” dalë prej llahtarës, nxori në oborr së pari gruan që po dremiste (pas disa punëve ne kopshtra) në dhomën poshtë. Thirrja e dëshpëruar me fjalët”Ç’më bëre, Gjergj?!” nxori nga dhoma dhe mysafirin që ishte në dhomën lart.
Ai zbriti me ngut shkallën, ashtu me çorape, siç ishte brenda.
- Mos bërtit! Nuk kam pësuar gjë! – iu drejtua ì plagosuri Gjergj së shoqes, me merakun se mos griste sërish faqet si disa vjet më parë…Ai ì fliste asaj kurajoz, por nuk po e shihte veten si ishte mbuluar me gjak te freskët e mbivetullën të hapur si shegë e çarë. Gjakun, qe po ikte vrushkull, e ndali sakaq Sotiraqi. Ai nxori rrufeshëm një kartopecetë të papërdorur nga xhepi. Ia vendosi mbi plagë, të mos vijonte gjakrrjedhja. Zërin tërë ankth të Ksanthit e dëgjuan fqinjët.
Vëlla e motër ia behën sakaq brenda oborrit.
Mezi e ngritën Gjergjin me peshë të rritur nga jeta e stërgjatur spitalore. E çuan në dhomën poshtë. Gjergjit ì dukej sikur po vetëtinte qielli në të kthjellët.
-Ti ke shpëtuar nga vdekja në fije të përit sot, mor burrë! – u dëgjua zëri ì Ksanthit ì sapo çliruar prej makthit të disa minutave m parë…
- E kuptova që kisha mbetur gjallë, ndaj të fola, moj e gjorë! – u shpreh si nëpër dhëmbë Gjergji. Sa u rrëzova, vura dorën në balloren e djathtë, ku ndjeva më tepër dhimbje.Vërtet m’u mbush dora me gjak, por, ama, kuptova që trutë nuk ishin hapur; ndryshe nuk do kisha logjikën e domosdoshme të kontrolloja veten e më pas te te flisja ty…
- Mirë, boll! Ç’ndien tani? – pyeti Sotiraqi me një çehre te prishur e fytyrë ngjyrëlimoni.
- Dhimbje dhe aq… Jam mësuar me dhimbje unë…Tani kam merakun e gjakrrjedhjes e të tëtanozit, pa vdekjen do ta lodh, sa të mërzitet me mua… Kushedi, ndoshta heq dorë për ca kohë… Ju lutem lajmëroni të vijë Koçinia sa më parë. Të marrë me vete dhe sendet e urgjencës e kapsa për qepje. Ja që m’u desh ta bëja dhe këtë provë…!
- Ç’provë? – pyeti e shoqja dhe disa zëra njëherësh.
- Hë, provë nëse në këtë vapësirë daljebehari është pjekur ky bostani im, apo jo… - u përgjigj Gjergji, duke treguar kokën e vet me dorën e saktë. – E ç’provë tjetër? Mos harro, grua, se unë e kam korruptuar vdekjen: ì kam dhuruar çdo fëlliqësirë që mund të mbajë një organizëm… Kompromise, de… Nuk ka ç’ì duhet Qoftëlargut një ì sëmurë si unë…
Fytyrat e zbehta të të pranishmëve të sapo rritur ne numër, u qeshën si me pahir prej atij humori të improvizuar nga ì aksidentuari në atë situatë tragjike… Tjetër Gjergj shihnin e tjetër Gjergj dëgjonin.

[Jorgo Telo]

HEDHJA E ZAREVE
(Roman nga Jorgo S. Telo)
Fragmenti II


Nga DITARI

18 tetor 1995:
Mot ì përshtatshëm në një ditë sublime për jetën time të troshitur nga idhnimi fizik e makthi shpirtëror. Mes nesh sot ne në spital u gdhi dhe Gori, vëllai ì Ksanthit. U shtri në dysheme mbi ca shtroje të mbledhura nëpër pacientë të ndryshëm. Sot operohem…
(Këtu ndërpritet të shkruarit në faqen e ditarit të për të kaluar në ditën pasardhëse)
19 tetor:
Kur më doli plotësisht narkoza, kërkova të më sillnin orën e dorës, protezat dhe bllokun “Ditari”, ku vështirë e me shkrim të madh e mjaft të keq po hedh:
Sapo më transferuan në repartin e ri të mikroneurokirurgjisë, godinë shtesë e Neurologjisë. Ì pari veprim ishte qethja e rruarja me brisk e krejt kokës nga po ai brber që ma kreu këtë proces edhe në tetor 1992.
Në korridorin jashtë …sërish shumë nga fytyrat e njohura. Kanë marrërrugetim të gjatë per te ardhë posaçërisht për mua. Ndoshta me mendësinë se po më shohin për të fundit herë syçelë.
Çdo operacion konsiderohet si punë shorti… Ose… Hajde gjej ç’kam une brenda grushtit te mbyllur…!
Më pranë meje vazhdojnë të jenë Ksanthi, Petriti, Tomi e të tjerë. M’u desh edhe këtë herë përsëritja në latinisht e shprehjes “Alea jahta est.” (Zaret u hodhën) dhe ì përshëndeta me dorë.
Në parasallë më ngritën me zor të dukshëm dy-tre infermiere në një shtrat të ngushtë e të lartë me rrota.
Për dy minuta e pashë veten në sallën e operacionit. Krejt ì vetëdijshëm ì hodha një vështrim atij mjedisi të mbushur me aparatura gjithfarëlloj. Zerin e Profesorit e njoha, teksa po u jepte disa porosi asistentëve për një tjetër pacient që sapo kish përfunduar nga ndërhyrja kirurgjikale.
- E bëtë gati Gjergjin? – dëgjova pyetjen e Doktor Petrelës në adresë të Orestit anestezist e disa infermiereve që merreshin me mua.
- Për pesë minuta gati jemi, - ishte përgjigja e Orestit. Ai, pa ma dhënë ende narkozën, bënte shaka me mua, sikur të isha më ì sakti brenda atij mjedisi të frikshëm. Ndërkohë anestezisti vepronte me shkathtësi e saktësi në rrëzën e kofshës sime të djathtë, për të më fiksuar agen-flutur. Ajo do të shërbente gjatë operimit e më tej për serumin, me ç’mbaja mend nga operacioni ì parë. Mjekun tjetër që ndihmonte Orest Gjinin nuk e mbaj mend me emër. Mund të ketë qenë Vasoja. Tani që më ka dalë narkoza kujtoj si nëpër tym se ky mjek bëri goxha llafe me një nga infermieret (ndoshta me kryeinfermieren). Zënka me fjalë arriti gjer te përdorimi reciprok ì epiteteve “debile!”; “debil je vetë!” e të tjera. Ishte një si ngutje për të mos u nxehur Profesori që kish kërkuar gatishmërinë e mjeteve të punës…
E durova si unë e di… sëmbimin e nxjerrjes së venës nga trupi në rrëzë të kofshës…
- Gati gërshërët? – kumboi sërish zëri ì Profesorit. Ai u afrua një grimë pranë meje dhe u largua sërish, sikur të ish kujtuar për diçka tjetër. E dallova saktë si ishte veshur: me kapuçin e blertë si biçim plasmasi rreth kokës. Vetëm një pjesë e fytyrës ì dallohej. Sytë e qeshur ishin fshehur pas syzeve optike.. Kish fiksuar dhe maskën mbi gojë e hundë. Po shtrëngonte më fort dorezat në duar.
- Gërshërët e Jashargjilit? – më doli vetvetiu pyetja në atë gjendje të shtrirë siç isha.
Nuk e di, se si e pse m’u kujtua një faqe revistes së dikurshme “YLLI”, që e kisha lexuar me kërshëri gjatë gushtit, kur isha kthyer në shtëpi, para se të shkoja në Janinë për të bërë kontrollin në “skaner”. E dija kush do më operonte; ndaj atë fletë e grisa dhe e mora me vete.
Në të ishte një shkrim i Mentorit, një foto e tij me Venturën italian, neurokirurgun turk Jarshargjil dhe diçka për arsimimin pasuniversitar dhe specializimin e vetë Profesorit në Francë
Unë isha mbuluar me çarçafin e bardhë. Fleta e revistës ndodhej në një nga xhepat e xhaketës që kishim lënë në dhomën e shtrimit. Ta kisha me vete edhe mund të kaloja në shaka duke ia treguar atij qi kish në dorë jetën time. Megjithë gjendjen e ngarkuar emocionale që kish para ndërhyrjes në kokën time, do të ma pranonte shakanë për hir të afinitetit që kishim krijuar disa muaj me njëri – tjetrin…

- Edhe këto ì ditke?! – pyeti ì çuditur Oresti.
Disa infermiere qeshën me zë.
- Nevoja të nxit të zgjerosh dijet, duke gërmuar, - fola me zë si të mekur.
Ende po dalloja se si po më “prangosnin” kokë, këmbë e duar. Nuk më lejonte çarçafi dhe koka e fiksuar si në morsë që të shihja më tepër. Mbi fytyrën time mbi gjysmë metër largësi qëndronte stoik “prozhektori – saç” (S’ia mësova dot emrin shkencor edhe më pas këtij aparati, që simbolizon më së shumti sallat e kirurgjisë gjithandej.) Nuk pata kohë të numëroja sa llampa verbuese kishte ai “saç” dritash, mbasi një tjetër aparat u avit drejt fytyrës sime, duke ma zënë krejt pamjen. Më tej nuk ndjeva kurrgjë…
…………………………………………………
…Nuk di sa zgjati koha nga hyrja në operacion e gjer te rikthimi ì ndijimeve fillestare në fazën e “Ringjalljes” sime të dytë. Si nëpër tym mezi ndieja pickimet e të thirrurat shumë herë të emrit tim nga ana e reaminatorit Orest. Ì ndieja të ashpra pickimet. Me jepnin goxha dhimbje ato pickime alarmuese. Synonte mjeku të më nxirrte nga gjumi përhumbës prej narkozës. E kuptova këtë situatë, se m’u kujtua qe e kisha një përvojë vetiake…E kuptova që po zgjohesha pas operacionit dhe që kisha mbetur gjallë. Përpëlitesha në shtrat me ndjesinë e tejskajshme të tharjes së gojës. Fillova të kërkoja me lutje ujë dhe amita. Më gënjenin me dy lugë të vogla e iknin.
- Hapi sytë, Gjergj! – bërtiste Oresti.
Doja e doja t’ì hapja, po s’mundesha…
Më pas ai zë ì njohur u largua prej meje. E dëgjova sërish disi më larg: “Suzana! Suzana! Hapi sytë, Suzana!”
Atëherë përmblodha forcat dhe ì hapa sytë. Në fakt m’u çelën kur deshën vetë.
Jashtë ishte errësirë. E kuptova nga ndriçimi ì fortë i dritave brenda dhomës. Gjendesha në raminacion. Dëgjohej periodikisht aparati që tregonte pulsasionin e zemrës sësaj vogëlusheje që e quanin Suzana. Kuptova që ende nuk po ì dilte narkoza. Ende ne gjumë. Apo në gjendje kome. Nga ta merrja vesh? Duke hedhur vështrimin nga dera e shamtë, vura re një paciente të re. Ajo klithte vazhdimisht e kërkonte të pinte ujë.Madje hiqte me vrull mbulesën e mbetej pothuaj në një lakuriqësi të ndyrë…Ktheja kryet nga ana e dritares. Te muri përballë ndodhej një sì ato hapësirat midis mensës e sallës së ngrënies; pra një dritare horizontale me xham. Matanë saj ishte një tjetër pacient. Edhe ai ì porsa dalë nga salla e kirurgjisë. Ishte më ì ri se unë dhe tepër energjik. Dukej që kish ndërhyrje të lehtë e se tumori nuk e kish rënduar shumë para operimit, siç ka ndodhur me mua…Djaloshit përballë ì qëndronte e ëma pranë.
- Po mua pse nuk m’ì lejojnë të mitë brenda? – pyeta me ngashërim kryeinfermieren e papërtuar Zoicë.
- Nuk na lejonë shefat, pa jo se s’dua unë, - më tha ajo.
Kur hyri Ksanthi me Petritin, me Lefterinë e më pasi Berti me një kushëri nga Tirana, nuk e përmbajta dot veten Rashë në ngashërim, e dënesë sa u mbyta ndër lot… M’u kujtua që po ai kushëri kryeqytetas ca ditë më parë më kish takuar duke më zgjatur ftohtë vetëm dy gishtrinjtë e zgjatur para, sikur ruhej se mos ì ngjitja zgjeben… Sot u përkul e më puthi në prani të të tjerëve qe kishin mundur të hynin me mjaft të lutura e… “Mos ndoshta ì shkon ndërmend se po më puth për herë të fundit, teksa po më sheh në këtë gjendj prej meiti?” pyeta veten ne ato çaste përlotjeje të pandalshme. Prapamendimet e lindura brenda trurit të “kashaisur” ì mbajta për vete… “Unë do rroj. Do t’ia hedh dhe këtë herë”murmurita dhe, si u përgjigja e piva ca lugë amita, fshiva lotët e rashë në qetësi. Kur u larguan vizitorët, provova këmbët e dorën, sa e si lëviznin. Më dhanë shpresë për mirë. Reagonin. Kjo ndjesi m’ì hapi me mirë sytë.
Sipër kokës më të djathtë dallova stativën e serumit e lëngun që pikonte ritmikisht. Më pas ndjeva djegie të fortë në rrëzë të kofshës. Mendova se mos shkak ishte katoteri që ndoshta nuk e mbante urinën e shumëfishuar prej glukozës së shumtë qe po marr nëpërmjet venave. Hedh një vështrim të vagulluar nëpër dhomë. Vetëm fare. Shoh ditarin në tryesën në të majtën time. Këtej është dhe dritarja. E marr dhe hedh me ngut këto mbresa të freskëta. E lë pak bllokun e hedh sytë nga dera, me dëshirën e ardhjes së shumëpritur të njerëzve të mi të dashur ose të Profesorit. Tej xhamit Ksanthi me pyeste me lëvizje kuptimplote të dorës: “Si je?”.
M’u rikthye ngashërimi e dënesa.
Si teli ì hollë ì violinës më janë bërë telat e shpirtit…
Pasoja të pritshme, që nuk më habisin.
Ì bëj shenjë djaloshit mustaqelli matanë dritares hrizontale: Je mirë?
Më dha të kuptoja se ndihej mirë.
M’u pastrua më mirë shikimi. Kundruall meje u avit një infermiere bukuroshe fytyrëqeshur.
- Si je, Gjergj|? - ,më pyeti, sikur të njiheshim prej kohësh. Ka një zë të ngrohtë shërues.
Nga që ì ka buzët me buzëkuq iu drejtova:
- Gjendja ime nuk ka nevojë për koment, zonja…!
- Lira. – plotësoi ajo.
- Të lutem, lejojeni gruan time të hyjë!
- Ja, se po vjen kryeinfermierja Zoicë.
Hyri Zoica.
- Ç’thotë Gjergji? – hodhi pyetjen ajo në vetë të tretë.
- Ç’të thotë? – fola unë në të njëjtën vetë gramatikore. – Dyshon se mos nuk e ka fare katoterin.
Po ì jepja bisedës një sens humori.
Kryeinfermieria ì hodhi një vështrim pyetës Lirës. Më ngritën pak çarçafin.
- Katoteri nuk ka lëvizur, - më tha Zoica.
- Ndoshta, po unë kam djegie të forta dhe ndihem ì lagur komplet, - fola me vështirësi.
Më pas u verifikua se kish shkajtur agia-flutur e serumit dhe glukoza kishte marrë shalët e mia Pra, ishta glukoza që më përvëlonte e po më lagte. U njoftua urgjent Oresti. Ai bëri menjëherë riparimin e filloi të shakatonte me dashamirësi me mua, duke më sjellë të fala të freskëta dhe nga Ilia Laska, (miku ynë ì përbashkët).
- Po kofsha e majtë pse po m djeg kaq shumë? – e pyeta.
- Të kemi marrë pak material për lëkurën e kokës, - më shpjegoi ai.
E pabesueshme, por e vërtetë.
Kur mbetem vetëm e hedh vështrimin nëpër muret e dhomës Më formësohen imazhe nga më të çuditshmet që më trembin e më kredhin në mendime ogurzeza… Më sajohen gojë të hapura me buzë të trasha që vërdallosen në hapësirën boshe të dhomës; kurse njollat e mureve shndërrohen në figuorina lëvizëse si në filmat vizatimorë… (situata vampirësh) !!
Përndiej një të keqe më të madhe: “Mos janë simptomat e ndonjë sëmundjeje psikike në trokitje?” – them me vete dhe benda trurit tim te plagosur përtyp dhimbshëm situatën që më shkakton makth të pashembullt…
Shoh orën. Ka mbërritur mesnata. Kaq për sonte. E lë bllokun mbi tryezë, ku gjenden një sasi barnash Jane barna të shumta që ua di emrin. Madje ì kam shkruar në faqen e pasme të kapakut të bllokut – ditar, qe me ka shoqëruar nga pavijoni në pavijon….

CIP Katalogimi ne BK Tirane
Telo, Jorgo

"HEDHJA E ZAREVE" roman/Jorgo Telo;
Red. Merita Shehu (Gjokutaj), Gjirokaster
"Argjiro" 2005

278 f. ; 15x21 cm

ISBN: 99943-663-2-7

821.18 - 31

[Jorgo Telo]

"MYSAFIRET E RINJ TE CAJUPIT"
(fragment)
(Fantareportazh nga Jorgo S. Telo)

-Na ka mësuar kjo jetë që jetojmë, që dhimbjet t’i pikasim më shpejt se çdo gjë tjetër.
E rimori fjalën A.Z.Çajupi:
- Këtij i them njerëzillëk me plot bulçinë unë, mor djem, u pastë me mot e jetë familja që u ka!… Dhe më ndjeni nëse padashur më shpëton ndonjë fjalë e qëmoçme apo ndonjë nga ato turçet e grekçet që na u bënë rrodhe që në fëmijëri… Më ndjeni edhe nëse mallëngjehem në kuvend e sipër. Ne që shkruajmë i kemi telat e shpirtit shumë të hollë e mund të këputen papritmas kur s’ta prêt mendja.
- Të tillë na ka bërë koha të tërëve, zoti Andon! – u dëgjua një zë nga të pranishmit.
Ndërçast një bilbil ia shkuli për shtatë palë qejfe nëpër degët e rrapit tendëgjërë e sa s’na hutoi të tërëve, po më shumë mallshumin Andon.
- Eh, si e dredhin zërin bilbilat e Shqipërisë! – psherëtiu i ngazëllyer poeti. Ndërkohë nuk po shternin së zhurmëruari gjinkallat nëpër morinë e pemëve përreth. Andoni i pikasi e foli:
- Mor, po sado të ngjireni, ju cinxure e cinxëresha në garë me bilbilat e bilbileshat e këtyre maleve e korijeve, të humbura do dilni gjithnjë!…
Ne qeshëm me gjithë shpirt me pikasjen e poetit për kapjen me maturi të detajeve të natyrës përreth…
- Mos na zërë mbrëmja në Çajup, se sikur e kemi marrë “piano-piano”- foli duke drejtuar timonin me siguri të plotë në vetvete Androkliu.
- Mos u ankoni hiç, se atëherë kur qeshë djalë, duhej të ruaje së pari kokën nga hasmi që të dilte mbi udhë e nën udhë, kurse ju mund të flini dhe jashtë e s’u prek kush.
- Nuk po na mungojnë këto çudira edhe sot edhe pse po shijojmë erë demokracie, të cilën e dëshiroje kaq shumë zotrote dikur, - tha njëri nga ne.
- Më falni, që u preva fjalën, - tha poeti.
- I falur qofsh përherë, zoti Andon! Sa ke punuar ti për këtë gjuhë e për këtë mëmëdhe, të punonim dhe ne e të tjerët ehuu, sa të paqme do ta kishim sot të folurën në gjuhën e mëmës; veç të kishim këtu dhe një të afërmin tënd nga Sheperi, Jorgo Bulon, që të bindeshe plotësisht…
- E kemi vënë në dijeni dhe profesorin e sikur u kandis. Mund të vijë tani nga Gjirokastra, ku do gdhihej sonte, - sqarova miqtë.
- E kam dëgjuar shumë këtë emër, - u hodh Andoni, sapo dëgjoi emrin e professor Bulos. Jam krenar që Sheperi ynë po nxjerr djem të shquar për vete e për gjithë vendin. Kam dëgjuar e lexuar nga dora e tij… Në Tiranë vazhdon të jetë?
- Pikërisht aty vazhdon të banojë e të punojë fisnikërisht në dobi të letërsisë e gjuhës shqipe, - u dëgjua zëri ì Evjenit.
- Hë, më i lumtë mendja e shpirti i pasur! Kësaj i them dashuri të vërtetë për mëmëdhenë unë, - uroi me gjithë shpirt Çajupi.
- U ka ujdisur të tillë uji i Gjinecit e gjithë ujrat e Dhëmbelit, që u ngritët të tillë ju të atij krahu, - përforcoi Evjeni thelbin e bisedës, që me sa po shihej ishte si prelud i një kuvendi më të plotë që parashihej të zhvillohej gjatë orëve të qëndrimit te burimi i Bratit në Çajup… Ky…Jorgo koncioti më ka vënë në dije për një “Intervju”, siç thotë frëngu; Në rregull, pajtohem me çdo më pysni, veç t’ia kemi pa hile njëri-tjetrit, se boll u nginja me ca gjepura që më erdhën pandërprë , kur nxora “Baba Tomorrë”…
- Sos kemi për të ndarë gjë tapitë e letërsisë…që të sillemi të pafytyrë si ata, - përforcoi idenë e kuvendit Buloja.
- Përkundër neve më shumë do na flasi sot zemra me Ty, zoti Andon, - sqarova unë, që lumturisht aty për aty u quajta nga poeti Jorgo Koncka. - Zgjodhëm muajin më të bukur të viseve tona, kur blerimi, lulëzimi e këngërimi i zogjve s’kanë të reshtur; kur bizbizimat e bletëve tahmaqare për nektar e polen s’njeh lodhje nga çasti që çel syrin e artë dielli e gjer sa e mbyll atë.
Zoti Andon po pinte dollinë e fundit, ku gjendeshin shëndetet e të tërëve emër për emër. Urimet e ndërsjellta përcilleshin më njëfarë zhurme karakteristike që krijohet natyrshëm në kësi rastesh, kur pjesëmarrësit me zë të ngritur urojnë shoqi-shoqin e gatiten të ngrihen për ta mbyllur gostinë mbresëlënëse.
Si për habinë tonë e sikur të kishin marrë urdhër nga zotat e padukshëm ia krisën këngës një tufë thëllëzash malore-pllajore. Ne ndaluam gjithçka e mbetrëm si të ngrirë për të dëgjuar me etje atë sinfoni shpirtndjellëse… Unë rashë në meditime të menjëheshme e vetvetiu bëra lidhëzimin tokë-Parajsë përmes tingujsh thëllëzorë që mund t’ì konvertoja kështu me gjuhën njerëzore:
“O njerëz, ku ishit sot?
U mblodhi ì madhi Zot!
Këtë botë e atë botë…
Ju te Brati keni qenë,
keni pirë e keni ngrënë.
Të gjithë keni hapur xhanin
për Çajup margaritarin.
Le të thonë, si të thonë,
do këndojm’ siç kem’ zakonë
për bilbil poet Andonë!

Neve na zgjodhi behari i artë për mysafirë të ballkonit të jugut shqiptar, pllajës së Çajupit e sidomos të “njeriut mal”, Andon Zakos.
Të nderuar lexues, mundet qëndruam ca kohë brenda një aventure tokë-qiell, ku nuk besoj se keni humbur, por keni përfituar diçka njerëzore në dobi të shpirtit tuaj. Ju lutem mos u pendoni për kohën që harxhuat duke më lexuar. Edhe sajesat e imagjinatës e fisnikërojnë shpirtin e vërtetë…

Autori
Gjirokastër, mars – korrik 2006
FUND

Red. Iset S.ÇULLI
“Argjiro” – GJIROKASTËR 2007
Fq. 102
ISBN: 978-99943—48-09-1

[Jorgo Telo]

Nga Jorgo Telo: “OPINION PER OPINIONISTEN

SHPIRTPASUR E TË MIRËNJOHUR KOZETA ZYLO…!

Ç’mrekulli të kuvendosh e ç’fatmirësi kur pena jote arrin të bëhet objekt vlerësimi e gjykimi prej nje pene me përmasa të veçanta atdhetare, intelektuale, siç është pena e shpirti i pasur, intelekti cilësor i zonjes së nderuar, poeteshës e publicistes se emigruar Kozeta (Keze) Zylo, kësaj labëroreje intelektuale prej Mezhgoranit pranë Vjosës ëndërrimtare…!
Një zonjë e nderuar që di të vlerësojë, di të inkurajojë shqiptarisht, intelektualisht e miqësisht këdo (të njohur a të panjohur), mjafton që asaj ia mbush shpirtin me produkte letrare të qenësishme dhe i krijon hapësira të mundshme për të përshfaqur, siç di ajo vlerat intelektuale në rrafshin letrar e gjuhësor e sidomos në planin e shqiptarizmës së vërtetë…
Meritointelektin e saj e njeh dhe admiron shumëkush që e ka njohur këtë fenomen të spikatur që rreket të japë shumëçka nga shpirti i saj i pasur.
Kësisoj flas me plot gojën e me bindje të thella që më dalin prej burimit – shpirt se Kozeta Zylo nga viti në vit po i bën vend vetes duke flatruar lirishte jo duke ecur rëndom drejt Majave të Olimpit letrar, për të plotësuar bindshëm atë “Panteon të rralluar”, (siç e ka cilësuar Akademiku i Madh, REXHEP QOSJA.)
Jemi mësuar kësodore që opinonet si dukuri vetëm e ne njerëzve që mendojmë e komunikojmë në forma të larmishme me njëri – tjetrin, shpesh të jenë të paracaktuara apo “opinione të sëmura…” Kështu jemi mësuar në mjediset shkollore në marrëdhëniet drejtor – mësues apo mësues – nxënës.
Si ish – kolegë, por pa u njohur nga afër me zonjën Kozetë kemi përjetuar gjithaqlloj opinionesh. Kështuqë dime të çmojmë e të ndajmë mirëfilli opinionet e sëmura nga opinionet vizionale, të drejta e të mirëqena. Dua të dal këtu te deduksioni logjik se te Kozeta kemi të bëjmë me një opinioniste vizionale, e cila, me sa di e me sa e njoh përmes shkrimesh, nuk bie aspak poshtë krahasimisht me ata që hiqen sot në median e shkruar dhe atë elektronike si kritikë, analistë apo opinionistë “esnafë”. Sot ka ardhë një klimë e tillë tejet e rinovuar brenda mjediseve intelektuale. Brenda e jashte vendit të shqipeve, sidomos në trurin e emigruar e në Diasporë është rritur skajshëm përkushtimi, shpirti i përgjegjshmërisë për ato çka nxjerr gjithësekush nga goja apo nga maja e penës. Po shohim se konditat e reja te shpërthimit të mendimit të lirë e pluralist, përherë e më bindshëm po dalin në dritë vlerat e vërteta e jo si asohere, kur pa të ashtuquajturën “Vitaminë “M” nuk mund të botoje as një artikull në gazetë e jo më të botoje një libër, apo të shfaqje pa censurë e autocensurë gjithçka ndërmendoje…
E tillë, jashtë çdo autocensure shpaloset e gjithe krijimtaria letrare e publicitike e inrtelektuales së kompletuar Kozeta Zylo, atje në Manhattannin e largët. E ndërkohë falë arritjeve të shkencës elektronike ajo arrin të depërtojë me pasurinë e vet shpirtërore e mendimore në çdo shpirt e zemër brenda e jashtë mëmëdheut, për të cilin e zhurit malli i përligjur i emigrantit…
Dallohen qatë dashuritë që gëlojnë në zemrën e Kozetës: për bashkëshortin, për lirinë, për mëmëdhenë e vendlindjen… Dashuria e përditshme për poezinë qëndron si një vello e bardhë, duke i lezetosur edhe dashuritë e tjera…

Duke përpirë para disa ditësh tërë varganin e poezive ndjenjësore te libri poetik ”MONUMENTI I LOTIT”, promovuar në Kolegjin Globe of Technologji përmidis 250 pjesëmarrësve, arrin të konkludosh se poetët në përgjithësi e Kozeta në veçanti kanë aftësinë të eksplorojnë tërësorë në brendinë e pikës së lotit.
Sepse më afron rastësia me poeten Kozetë. Para dy vjetësh kam hedhur në internet një cilkël poetik të titulluar “Britma e lotit dhe e gjakut”, me të cilat përshëndeta vëllezërit kosovarë në ditët e shpalljes e njohjes së Pavarësisë së shumëëndërruar. Kjo tregon qartë se ne shqiptarët, jo vetëm dimë ta dallojmë shpejt lotin në pasqyrën e shpirtit që janë sytë, por dimë edhe ta zbërthejmë atë në përbërësit bindjesorë, shpirtërorë e ndhjenjësorë, pra në krejt dimensionet qe mund të ofrojë pika e lortit në rrethana të përcaktuara, spontane apo të imponuara…
Duke qëmtuar etshëm nëpër faqet e forumeve shqip të internetit, kam mundur të takohem shpeshërisht me talentin vezullues të Kozetës e falë ndërmjetësimit miqësor të Eduard ,M. Dilos, mundëm të lidhemi ndërsjelltas me këtë vlerë shqiptare, zëri i së cilës oshëtin si dikur zëri e pena e rilindësve tanë të shquar jashtë mureve të “Kështjellës – Shqipëri”. Është një zë- buçitës, jehona e të cilit na hyn denjësisht në çdo qelizë të qenies e na rrit krenarinë e të qenit krijues përmes fjalës shqip e sidomos për emrin shqiptar, emër që na obligon në vijimësi ta ngremë lart e më lart me dinjitet real.
Fare shkarrazi kam dëgjuar që ndokush edhe mund të ketë dashur apo të dojë të hedhi pluhur apo baltë mbi këtë kreaturë bukuroshe në pamje e në shpirt, porse kam parasysah dhe një thënie të artë që vjen nga meçuria njerëzore: “Fjalën e keqe, ambicjen dhe shpifjen shpërfille, se ajo vyshket vetë…” ose siç themi ne zagoritet për ndokënd që s’duhet ta dëgjojmë: “Fërshëllejë, të kërcejë”. Këtë porosi ka prej meje zonja Kozetë, si i moshuar tashmë; pra të mos sikletoset nga hedhurinat dalëboje, që drejt përdrejt ose prapa shpine hedh akëkush…(ndoshta të tilla i ka kultivuar koha e diktaturës e u duket vetja se ata/ato dinë të vbëjnë letërsi e publicistikë…) Ehu, sa i pamatë është ritmi i zhvillimit bashkëkohor dhe sidomos ardhmëria e inteligjencies shqiptare, kudoqoftë ajo…!
Duke perifrazuar thënien e pavdekshme të Shekspirit: “E kemi vetë në dorë, të bëhemi të atillë apo të këtillë…”, i them me zë të lartë zonjës Kozetë: “Vazhdo flatro, moj zonjë e nderuar, në rrugën e mrekullueshme që ke zgjedhur e të ndrittë pena përherë!”
Shfrytëzoj çastin të grish jo vetëm zonjën e nderuar Kozetë, por edhe dashamirës të tjerë, që po t’u bjerë rasti le të bëjnë një kalim nga biblioteka e Federatës shqiptare “VATRA”, ku do gjeni mundësinë të më njihni më mirë edhe mua, autorin e këtij shktrimi përmes 13 librave të mi , të cilat, i gatshmi dhe i papërtuari poet e publicist Eduard Dilo, pati mirësinë i ia dorëzoi zotit Agim Karagjozi. Gjithashtu edhe nëpër forumet shqip do gjeni mjaft krijime të pabotuara ende.
Me moton: “Ç’ke për të thënë, thuaje, sa ke sytë çelë, se varrit nuk mund t’i thuhen dot kurrgjë”, nuk po resht së shkruari ç’më përmban truri e shpirti…. Edhe në këtë aspekt e kam një shtysë të brendshme të shprehur në dy vargje poetikë:

[COLOR="SeaGreen"] “Dua shpirtit t’i bëj qejfin,
Të mos thotë: “Eja, të vdesim…!”

Si përfundim, duke përshëndetur e përgëzuar këtë ekzemplar të çmuar të femrës shqiptare, i bëj thirrje gjithkujt: Njiheni Kozeta Zylon, duke e shfletuar e lexuar imtësisht dhe intensivisht Atë!
Jorgo S. TELO
Gjirokastër – ALBANIA, 10 prill 2009[/COLOR]

[riza2008]

E njof nga afer jeten dhe krijimtarine e Izet Çullit.Shum krijime te tij i kam ne bibloteken time.Kam mbajtur lidhje te vazhduesme me te.E meriton nje teme te tille.Do deshiroja qe Z.Jorgo po e pati mundesine te sjelli disa prej krijimeve te tij ne Forumin Shqiptar.Respekte Jorgo