Enigmat

[Agim Metbala]

Meqenëse ditëve të fundit, enigmatët - gjëzëtarët shqiptar nga e gjitha bota, më kanë dërguar disa anagrame - ndërrrimore të mrekullueshme, e shoh të arësyeshme e për hirë të lexuesve të Forumit Shqiptar, edhe një herë t'i parashtroj rregullat e anagramit - ndërrimorit, për t'i josh edhe të tjerët që ta përvehtësojnë këtë enigmë - gjëzë shumë atraktive.

ANAGRAMI - NDËRRIMORI
Anagrami - ndërrimori, si enigmë, është mjaft i popullarizuar në botë, si për nga përpiluesit, ashtu edhe për zgjedhësit. Në enigmatikën kosovare, anagrami është paraqitur shumë vonë, mirëpo për një kohë shumë të shkurtër dhe në mënyrë marramendëse ka përparuar.
Fjala anagram, rrjedh prej fjalës greke ANA=KUNDËR /nga mbrapa/ dhe GRAMMA = SHKRONJË E SHKRUAR. Prandaj, definicioni për anagramin kishte me qenë: Fjala ose fjalia e cila edhe kur lexohet nga ana e kundërt /anasjelltë/ ka kuptim të njëjtë ose ndonjë kuptim tjetër, kështu është përdorur në fillim definicioni mbi anagramin.. Ndërsa sot, me anagram nënkuptojmë: çdo fjalë e cila formohet me anagramim /me ndërrimin e vendit shkronjave/ nga fjala ose nga fjalia e dhënë dhe formohet fjala ose fjalia krejtësisht tjetër dhe me kuptim të ri.
Anagrami si enigmë, parashtrohet në vargje dhe me shkrim, por nga enigmatët më tepër preferohet në vargje. Zgjidhja e anagramit, përherë kërkohet në shkronjat e potencuara, ndërsa vargjet ndihmojnë në gjetjen më të lehtë të anagramit.
Deri më tash janë të njohur disa lloje të anagramëve: anagrami lokogrif, rrokjeanagram, anagram i zgjërura, anagram vello (i mbështjell), anagram i cunguar. Në anagramet bëjnë pjesë edhe: kartvizitat, adresat enigmatike, adresat e rrejshme etj.


O ABAS! SOT NE TRE
nga presidenti jemi nderuar,
me Çmimin "Nderi I Kombit"
ai ne na ka dekoruar.

Ky ndërrimor I është kushtuar shkrimtarit dhe publicistit argjentinas me prejardhje shqiptare, Ernesto Sabato, të cilin në fillim të vitit 1996, presidenti I atëhershëm I Shqipërisë, e dekoroi këtë shkrimtar së bashku me Ismail Kadarenë poashtu shkrimtar yni I madh si dhe Ibrahim Kodrën, piktorin e madh shqiptar I cili jetoi dhe veproi në Itali (tashmë I ndjerë).

Ky ndërrimor I vjershëruar u thur atë ditë kur iu nda ky çmim I lartë tri personaliteteve tona dhe u botua pas dy-tri ditëve në gazetën "Bujku".


SA KA LINDUR E MËSOI
jeta këtë djalë të ri,
se skena duhej
ta merrte në gji.

Rrallë kësi burrash
do të lindë Ama,
që në sy të botës,
të na shtohet fama.

Ky ndërrimor I është kushtuar aktorit të madh shqiptar, I cili jetoi dhe veproi kryesisht në Austri. Ky ndërrimor u botua në numrin eksperimental të Stilit, I cili doli në gjysmën e vitit 1994.


DERISA MALI KA
trungun shqiptar,
prore ndër ne
do ketë poetë kombëtar.
(ndërrimor kushtuar Ismail Kadaresë)


QE LIS MALI MA
i mire kombëtar,
l e rrit
në këtë truall shqiptar.

(ndërrimor kushtuar Ismail Qemalit)


DARDANI E RE MOJ!
për Tyky arbër,
në Itali shkoj,
që atje me penë
për ty të luftoj'.

(ndërrimor kushtuar Jeronim De Radës)


N'ÇETAT TONA të pajtimit,
është një burrë
trim e bujar,
që popullin tone
e bashkoi mbarë.



Ky ndërrimor u botua në mars të vitit 1990 në revistën "Horizonti dhe iu kushtua Anton Çettës, njeriut I cili bëri shumë për çështjen tone kombëtare. Ky ndërrimor u thur asokohe për të lartësuar përms këtyre vargjeve veprën sa humane aq edhe patriotike – atë të pajtimit të gjaqeve, në krye të së cilës ishte tashmë I ndjeri, por I pavdekshmi baca Anton.

DAJA! - "MESHARI"
në letërsi qe i pari,
po gjaku i trimit,
është mu si altari,
ndaj atij kudo lart
t'I ngritet lapidary.


Ky ndërrimor I është kushtuar Legjendarit tone, Adem Jasharit, komandantit të Ushtrisë sonë të lavdishme – Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës, në krye të së cilës ishte deri në rënien heroike të tij. Ky ndërrimor u postua në faqen elektronike të Radio Projekt 21, të cilin e e redakton dhe e përgatit kolegu ynë Adem Gashi, I cili jetn dhe vepron në Danimarkë.


N'NATO PUSHKA
Shërben për paqe,
E fjali e poetit
Shëron si ilaçe.


Ky ndërrimor I është kushtuar shkrimtarit tone të shquar Anton Pashkut. Ky ndërrimor u thur dhe u botua në "Bujku" menjëherë pas vdekjes së tij.

Janë këta ndërrimorë të vjershëruar të botuar këto dy dekadat e fundit, me të cilët jam munduar ta lartësoj veprën e këtyre personaliteteve tona, perms vargjeve.



Xhevat RUHANI

[Agim Metbala]

Anagrami - ndërrimori i Rexhep HASANIT

NDËRRIMOR AKTUAL (J=P)

(130-vjet nga e kaluara historike e kauzes sone)


ZQ; TITAN! SHI, PREJARDHJE ILIRE...
(zgjidhja: Lidhja Shqiptare e Prizrenit)
(AUTOR:"SAGITARIUS")


Anagrami - ndërrimori i Riza BERBATOVCIT

DH. L. PRISHTINA, PEJA, QIREZI - TRE
yje në qiellin e ndritur kosovar
festojnë përvjetorin e madh
të historisë së kombit shqiptar.

_____
Të përcolla në çdo hap,
Kishe sy qiell në verë;
Të përvidhesha rrugës sate -
Më shikoje nganjëherë!

[Agim Metbala]

Anagrami - ndërrimori i Agim METBALËS


QE PISHTAR - REPRIZA LIDHNI TEJ,
Kudo që jeni o shqipëtarë;
Ta përkujtojmë Prizrenin -
Me të gjithë ata atdhetarë!

[projekti21_dk]

I nderuari Agim, sot vizitova faqen tënde dhe pashë se disa nga kolegët kishin botuar disa ndërrimorë me temë LIDHJA SHQIPTARE E PRIZRENIT. Edhe unë kam bërë tre, por kësaj radhe po ta dërgoj vetëm një. Ja dhe ndërrimori.

DHE PREJ PISHTARIT LAN ZEQIRI
u nis lajmi më i miri
trokiti dhe në shumë dovlete,
-T’i bëjmë bashkë katër vilajete.
Kaloi mal e kaloi kodër,
Nga Prizreni deri në Shkodër
Pushoi pak n’ kala t’ Kaninës,
T’ Manastirit e të Janinës.
E tha haptazi – ashiqare:
-Ylli e hëna kurrë n’ trojet shqiptare!
Se n’ shqiptari ka burra të dheut
Që duan “shkabën” e Skënderbeut!

Besoj se ju e kuptoni, por megjithatë po jap pak shpjegime për lexuesit: Lidhja Shqiptare e Prizrenit pra ua bëri të ditur shumë "dovleteve"- shteteve se shqiptarët duan të jenë kompakt, pra të bëhen bashkë të katër vilajetet: Prizreni, Shkodra, Manastiri dhe Janina. Dhe këtë kauzë të tyre jam munduar për ta shprehur figurativisht: "Ylli e hëna" që nënkupton flamurin turk- kurrë më në trojet shqiptare, se aty e ka vendin falmuri i Skënderbeut-d.m.th flamuri shqiptar. Pra shqiptarët donin një Shqipëri të lirë, me të cilën ata do të administronin.

Përshëndetje të përzemërta,
Adem Gashi,
Redaktor i shkrimeve në www.radioprojekt.dk
Danimarkë

[Mister Enigma]

(130-vjet nga e kaluara historike e kauzes sone)

Anagrami - ndërrimori i Riza BERBATOVCIT

DH. L. PRISHTINA, PEJA, QIREZI - TRE
yje në qiellin e ndritur kosovar
festojnë përvjetorin e madh
të historisë së kombit shqiptar.

_____
Të përcolla në çdo hap,
Kishe sy qiell në verë;
Të përvidhesha rrugës sate -
Më shikoje nganjëherë!

Përshëndetje, Agim.
Të përgëzoj për temën dhe kontributin që keni dhënë në shpejgimein dhe sensibilizimin e enigmatikës si lëmë dhe si veprimtari argëtuese.
Unë jam autori i këtij anagrami (e kam dhënë këtë anagram te tema përkatëse në sektorin e lojërave dhe rebuseve).
Desha ta bëj një përmirësim.
Nuk është "yje në qiellin kosovar" por "yj në qiellin kosovar".

Sepse fjala yll pos shumësit yje-yjet e ka edhe yj-yjtë. E pasi që e kishim fjalën tre (në gjininë mashkullore) më duhej shumësi yj i fjalës yll.

Vizito blogun tim ku i kam disa punime dhe disa shkrime (mendime personale). Blogun e gjen në profilin tim.

Më bëre të qesh që ia ke shtuar edhe vargjet nga nënshkrimi (signature) im nga Hotmaili. Gjithsesi, ato vargje i kam shkruar unë.

[Agim Metbala]

Falenderoj kolegun enigmatin - gjëzëtarin Adem Gashi dhe Mister Enigma - Riza Berbatovcin, për anagramet e postuar kushtuar Lidhjes Shqiptare të Prirenit e në këtë drejtim, ftoj enigmatët - gjëzëtarët nga Shqipëria, ta përvehtësojnë këtë enigmë mjaftë atraktive, pastaj t'u prezentojnë në revistat enigmatike edhe lexuesve të vet.

Në vijim, po i postoj edhe disa anagrame- ndërrimore.

Anagrami - ndërrimori i dyfisht, kushtuar Kryemjeshtrit të enigmatikës - gjëzëtarisë Xhevat Ruhanit


TUNA, XHEVAHIR është,
Ky i madhi enigmat – gjëzëtar;
Gjëzat e tij të nduarnduarshme –
Janë perla – margaritarë!

XHAN, VURA HITE për ty,
Në letër e kujtesë –
Edhe si mik edhe si gjëzëtar –
Ti meriton më shumë për besë!

Zgjidhja: Xhevat Ruhani

Anagrami i dyfisht, kushtuar enigmatit Driton Sejdiut

SITI JO DENDUR,
Ashtu me mjeshtri;
Enigma – gjëza të qëlluar –
Me plot dashuri!

Ato U DREJTON DISI,
Me zeëë e pedanteri;
Në faqet e “Fjalëkryqit” –
Brilantina për histori!

Zgjidhjariton Sejdiu

Anagrami - ndërrimori, kushtuar enigmatit - gjëzëtarit Riza Berbatovcit

CITOVE BRE BIZAR,
Enigma – gjëza të çuditshme;
Të kam lakmi për nder –
Për punën e frytshme!

Zgjdidhja:Riza Berbatovci

FARA, RISHËNIM bëri,
Me ëndje një gjëzëtar;
Ndërrimorin e bukur –
Për këtë shkrimtar!

Zgjidhja:Naim Frashëri

PAK ARTIN ASAJOI
Ndërskena e holle?
Po, gjatë jetës së vetë –
kjo e madhe aktore!

Zgjidhjaatarina Josipi


A, HASIN PISHTARIN?
Më pyeti Dokleati
O, po? Në historinë tonë-
është shënuar emri i këtij demokrati!

Zgjidhjaasan Prishtina

Në STILIN FINAL ANON?
Jo moj e dashur Marë;
ky ka qenë burrështeti –
e shkrimtarë i madhë!

(Fan Stilian Noli)

BRITMA I HASI në jehonë,
Jehona u shkep anëembanë;
Veprat e tija plotë vlerë –
Letërsia në gji i mbanë!

Zgjidhja:Sabri Hamiti

MENDIME HIT i ka,
Kjo punë nuk diskutohet;
Ky shkrimtar gjakovar –
Nga të gjithë adhurohet!

Zgjidhjain Mehmeti

JA ARTI – PASION KA!
Thonin për këtë aktore;
Derisa ajo ndër skena –
Aktronte në mënyrë madhështore!

Zgjidhjaosipa Katarina

E ANA, TAKTI
Te kjo këngëtare;
Përherë kishte –
Rëndësi të madhe!

Zgjidhja:Anita Take

ENI, NISI BOTA shqiptare,
Delegatë si nga toka mbinë;
Ikën për në Vlorë –
E shpallën pavarësinë!

Zgjidhjasa Boletini

U LULI – GACA, HIRI!
Ky poet u djeg për letërsi;
Fëmijëve libra plotë perla –
U ka lënë me dashuri!

Zgjidhja:Ali Huruglica

SHUTAT O TRISKA,
Dëshiron me mall;
Në koncertet e veta –
Ky tenori ynë i madh!

Zgjidhjaastriot Tusha

DASHJA IME RA,
Para përmendores;
Komandantit respekt –
Për sakrificën e fitores!

Zgjidhja:Adem Jashari

LANA, QUNI KRISI,
Boksat në përsosje;
Kundërshtarin e dërmoi –
Deri në alivanosje!

Zgjidhjauan Krasniqi

LIRA, TELA... MAHI
S’ka me këtë këngëtare;
Si meteor shndrit –
Ndër skena shqiptare!

Zgjidhjaerita Halili

[Agim Metbala]

Terminologjia e enigmatikёs nё gjuhёn shqipe


(Më) shumё zhurmё për pjesemarrjen ekipit të Kosovës në Kampinatin botëror në zgjidhjen e enigmave logjike.

Do te perpiqem sado pak te ndihmoj debatin, rrahje mendimesh te flluar nga Dritoni qe lidhet me perkthimin, shqiperimin e disa termave te enigmatikes , veçan anagramin, palindromin, rebusin, ananim etj.Lidhur me kete si ilustrim i mire i natryres se debatit mund te sherbej nje segment analizes ne faqen e Koha per Kulture i publicistit V.Surroi qe ia ben librit te Daniel Gilbert, “Te marresh ne thua mbi lumturine”(Stumbling on Happiness, Vintage Books,N.York). “Para 50 vjetesh, nje pigme i Afrikes i quajtur Kenge doli per here te pare nga xhungla e dendur ne nje fushe te hapur, i shoqeruar nga nje antropolog. Ne largesi do te shihnin nje kope bizonesh, ca pika te vogla te zeza ne sfondin e qiellit te kalter dhe pigmeu i cili shikonte me kersheri te pёrqëndruar. Ne fund iu kthye antropologut dhe e pyeti se çfare insektesh ishin ato. “kur i thashe Kenges se insektet ishin ne fakt bizonë, ai u shkul gazit dhe me tha qe te mos i thosha genjeshtra budallaqe”. Antroplogu nuk ishte as budalla e as qe gënjente. Shpjegimi psikologjik i Gilbertit eshte se projektimi i ardhmerise behet duke u mbështetur ne kujtesen mbi te kaluaren dhe perceptimin e te tashmes “.
Rrahje mendimesh dhe shkembimi i lirë e i hapet i mendimeve per nje çeshtje siç eshte emertimi i enigmave, gjezave ne gjuhen shqipe, mendoj une do te duhej bere ne takime, kongrese, kampionate te enigmateve gje qe kjo kerkon qasje, organizim serioz e profesional duke i ftuar ekspertet perkates te gjuhes dhe njohes te mire te enigmave. Nuk them se nuk duhet te shkembejme mendime dhe nepermjet te internetit. Konsolidimi, perforcimi, rregullimi i terminologjise se enigmave ne gjuhen tone duhet bere me fakte, terme te evidencuara, te botuara, te standardizuara dhe kodifikuara nga ekspertet kompetent. Per mua, tani nuk ështe perparesi terminologjia e enigmave, por organizimi dhe gjetja e garuesve per pjesemarrje ne kampionatin boteror ne zgjidhjen e enigmave logjike. Çeshtja e emertimit te enigmave nuk eshte brengë dhe detyre vetem enigmateve. Nje ndihmese te madhe ne perforcimin e emertimeve enigmologjike ne gjuhen shqipe perveç pervojave vetanake, jane me vlere pervojat kroate, sllovene, italiane, gjermane, portugeze etj.
Jane per t’u pershendetur dhe perkrahur nisjativat e Dritonit dhe Ademit per te shkembyer mendime, propozime dhe zgjidhje te mundshme per emertime te enigmave, gjezave te ndryshme, por vetem kjo nuk majfon per te gjetur zgjidhje, perkthim/shqiperim te mirfillte. E mbeshtese plotesisht perkthimin/shqiperimin e enigmave nga gjuha e huaj, por gjithhere nuk eshte aq e lehte te behet nje gje e tille. Jam per perdorimin paralel te emertimeve ne shqipe dhe gjuhe e huaj deri ne konsolidimin, shpjegimin dhe gjetjen e zgjidhjes me te mire. Kjo arrihet ne ate menyre qe krahas perkthimit te behet konkretizimi me nje shembull perkates te enigmёs ne gjuhen tone, perndryshe do te krijohet paqartesi. Gjithashtu, me rendesi te veçante eshte organizimi ne Shoqata, mbajtja e garave, kampionateve kombetare, nderkombetare dhe ne kuader te ketyre aktiviteteve perforcimi i emertimeve ne gjihen shqipe.

Eshte i njohur ndikimi i ndersjelle i enigmave tё gjuhёve te ndryshme nё njёra-tjetrёn.Enigmatika shqiptare- si pjese e enigmatikes evropiane- mori gjate zhvillimit te saj ndikime nga gjezat, enigmat latine, greke, gjermane, çeke, anglo-amerikane, por dhe ndikimet simultane nga te gjitha anet ne kete kohe te rritjes se pashmagshme te komunikimeve nderkombetare dhe qarkullimi i njerezve dhe ideve.

Me respekt
Zijadin Hasani

[Mister Enigma]

Tungjatjeta, Agim!
Faleminderit për anagramin kushtuar meje.
Dua të ta kujtoj që mbiemri im nuk është Berbatovci por Bërbatovci.
Gjithsesi e kam parasysh që nuk mund ta shkruajmë gjithmonë shkronjën Ë pasi që mungon në tastierë por më shumë e pata fjalën për anagramin ku do të të rekomandoja që ta përfshije shkronjën Ë në vend të E-së.
Me respekt, Riza Bërbatovci alias Mister Enigma.

Përndryshe sikur ta kisha mbiemrin Berbatovci do të dilte një anagram i mrekullueshëm RABIT BREZOVICA.

[Agim Metbala]

Enigmatë – gjëzëtarë të nderuar,

Enigmati – gjëzëtari Driton Sejdiu, në “Fjalëkryq”, hapi temën për debat: “Për enigmatët që e duan shqipen” – pastaj me shkrime dhe propozime në këtë drejtim, janë paraqitur Dr. Kadri Bicaj, Xhevat Ruhani, Adem Gashi, Driton Sejdiu (aty këtu, me ndonjë akuzë të panevojshme por të kapërcyeshme).

Tekonologjia dhe zhvillimi i shkencës, me hapa shumë progresive, ishin faktorët relevant, të cilët kanë determenuar në paraqitjen dhe pranimin në përdorim zyrtar të shumë fjalëve – termëve të gjuhëve të huaja, me çka gjuhët amëtare tek të gjitha kombet, objektivisht në një masë, kanë humbur “sovranitetin” e dikurshëm, duke apsorbuar fjalët – termët e huaj në të gjitha fushat, nga shkenca, kultura, arti etj. e në këtë kontekst, as enigmatika – gjëzëtaria, nuk ka patur mundësi të veçohet.

Me kënaqësi të veçant, i lexova shkrimet e enigmatit – gjëzëtarit D. Sejdiu, Dr. K. Bicaj, A. Gashi, Xh. Ruhani, e në këtë drejtim, hetohet çartazi se janë krijuar dy “bloqe” enigmatësh – gjëzëtarësh, njëri cili kategorisht mban qëndrimin që në fjalorin enigmatik - gjëzëtarisë, duhet të përdoret nocioni – termi enigmë–a–at dhe në vijim të gjitha nocionet dhe termët që dalin pastaj nga kjo fjalë bazike, dhe “bloku” tjetër, që është për përdorimin e nocionit - termit shqip, gjëzë–a–at dhe në vijim të gjitha nocionet që dalin nga kjo fjalë bazike..
Në ndërkohë, sërish i kam konsultuar të gjitha fjalorët dhe leksikonet, duke filluar nga Fjalori i gjuhës së sotme shqipe, nga grup autorësh të Akademisë së Shkencave të RPSH, Tiranë 1980, Fjalor fjalësh dhe shprehjesh të huaja, të leksikografit Mikel Ndrecaj, botim i 1986-tës, Leksikonin e Klajiqit, fjalorët më të vjetër etj. dhe se pa dilema, fjala enigmë–a–at, rrjedh prej fjalës greke, që në përkthim bukval, do të thotë gjë e errët.

Në fjalorin e sotëm të gjuhës shqipe (faqe 430) fjala - nocioni enigmë–a–at, përkufizohet – definohet, si diçka që është shumë e vështirë për ta kuptuar, për ta zbërthyer a për ta shpjeguar, diçka mjaftë e errët dhe e pa qartë; gjëegjëzë, gjëzë; ndërsa fjala – nocioni gjëegjëzë, përkufizohet – definohet si përshkrim i tërthortë e i ngjeshur (zakonisht në vargje) i një sendi ose i një dukurie, që jepet dikujt për ta gjetur se çfarë do të thotë; gjëzë, ndërsa fjala - nocioni kashelashë, definohet – përkufizohet si gjëegjëzë, gjëzë.

T’ju them sinqerisht, gjatë punës sime shumëvjeçare në fushën e enigmatikës – gjëzëtarisë, jam luhatur shumë herë në përdorimin e nocioneve - termëve për llojet e ndryshme të enigmave – gjëzave, por në fund, jam orientuar dha kam përdorur vazhdimisht termin enigmë–a–at dhe të gjitha fjalët nocionet që dalin nga ky nocion bazik, e këtë qëndrim e kam formuar duke u mbështetur edhe në gazetat dhe revistat ditore e periodike, të cilat botoheshin atëbotë.

Apriori, përkrahi propozimin e enigmatit – gjëzëtarit Adem Gashit, që në fjalorin enigmatik – të gjëzëtarisë, të futet emërtimi shqip për enigmë–a–at, si gjëzë-a-at dhe të shqipërohen të gjitha llojet e enigmave – gjëzave që mund të shqipërohen, mirëpo, pas konsultimit paraprak me gjuhëtarët eminent dhe institucionet reelevante në këtë fushë, e më pastaj, të zyrtarizohen në fjalorthin enigmatik – gjëzëtarisë, nga ana e Bordit të Fedreatës të Enigmatëve – gjëzëtarëve të Kosovës.
Përkundër këtij qëndrimi, unë do ta shpreh mendimin personal (jam jurist dhe nuk posedoj njohuri të mjaftueshme në gjuhësi), do të kthehem në pikënisje se a duhet të përdoret nocioni – termi enigmë–a–at, apo gjëzë–a–at, te unë flen kjo dilemë: shqipëtarët që nga kohëra shumë të hershme, kanë parapëlqyer dhe sajuar kashelashet, si enigmë shumë të preferuar, të cilën e kanë kultivuar me gjelozi të skajshme nëpër oda, ndërsa me fillimin e arsimimit dhe emancipimit, e sidomos në kohën e Rilindjes Kombëtare, kashelashet, janë emërtuar edhe si gjëegjëzë apo gjëzë, e këto tri sinonime, në vazdimësi i kanë përdorur enigmatët – gjëzëtarët dhe të gjitha revista e gazetat shqiptare në të gjitha trojet, ndërsa në anën tjetër, enigmatika – gjëzëtaria, pos [COLOR="DarkOrchid"]kashelashit[/COLOR[COLOR="Magenta"]]-gjëegjëzë[/COLOR]-gjëzë, në vete ngërthen edhe shumë enigma – gjëza të tjera, që në këtë rast, nuk e shoh të arësyeshme t’i numroj të gjtha me emër.

Sipas mendimit tim, këtu qëndron dilema, të cilën duhet sqaruar definitivisht.

Pra, [COLOR="Blue"]enigmë [/COLOR[COLOR="Magenta"]]– gjëegjëzë [/COLOR]– gjëzë, këtë “Trekëndësh të Bermudeve”, apo këtë “nyje të trefisht”, duhet ta zgjidhin gjuhëtarët eminent, bashkë me institucionet përkatëse kompetente, e me zgjidhjen e kësaj “nyje” kryesore, pastaj do të zgjidhen të gjitha “nënnyje”, apo nocionet që lidhen me nocionin bazik të fjalës enigmë-a-at, apo gjëzë–a-at.

Ju përshëndes të gjithëve, me dëshirë që të përpiloni sa më shumë enigma – gjëza.


Agim METBALA

[Agim Metbala]

Për lexues dhe sajues të anagramit - ndërrimorit, në vijim edhe disa anagrame me një sqarim plotësues të vogël.


ZEMRA – SHKILE të keqen,
Kështu thoshte ky poet;
Me vargjet e tij –
Porosinë la vet.

Ugjidhja. Azem Shkreli

IKU – BRILANT i vërtetë,
Me bindje supozoj;
Këtë veprimtar –
Historia do ta vlerësoj!

Zghidhja:Albin Kurti

ILIR R. – FAMA FITON,
Tha ky basketbollist;
Nëse në terren –
Lufton me mish e shpirt!

Zgjidhjalorian Miftari

Një plotësim i vogël


Te anagrami – ndërrimori, parapëlqehet që nga shkronjat e mëdha dhe fjalë të dhënur, nga të cilat edhe kërkohet zgjidhja, ato duhet të jenë të lidhur në mënyrë biologjike me personalitetin, ngjarjen apo sendin që kërkohet si zgjidhje.
Për ilustrim, po e paraqesim anagramin – ndërrimorin, kushtuar shkrimtarit Petro Markos – MAKRO TROPE... lexuesin e ofrojnë në kërkimin e zgjidhjes se shumë trope e figura stilistike, sigurisht që i përdorin shkrimtarët e kur i lexon vargjet ndihmëse në vijim, nuk ka dilema se më lehtë do ta zgjedh anagrmain – ndërrimorin.
Mirëpo, në anën tjetër, enigmatëve – gjëzëtarëve, çdo herë, nuk u lejohetu kjo mundësi, nga vet kombinimi i papërshtatshëm i shkronjave të emrit dhe mbiemrit të një personaliteti, ngjarje historike, apo sendit të anagramuar.
Pra, edhe njëherë po e potencojmë se fjalët e dhënë si pyetje (me shkronjat e mëdha), duhet të jenë të lidhur ngusht – me profesionin apo diçka të veçant me personalitetit e anagramuar, në një mënyrë, të përshkruhet ngjarja historike apo sendi i anagramuar.

Në vijim, anagrami – ndërrimori, kushtuar shkrimtarit Petro Markos.

MAKRO TROPE përdori,
Në shkrimet e veta;
Ky poet do të rojë –
Sa të jetë kjo jeta!

Zgjidhja:Petro Marko



Në vazhdim, po jamin edhe një anagram – ndërrimor , në sistem të përshkruar si më sipër, kushtuar aktorit tonë të famshëm, Aleksandër Mojsiut.

SKENA, ROL, MËSIU SA DI,
Në teatra të botës mbarë;
Fitoi famë të madhe-
Ky aktorë shqipëtar!

Zgjidhja:Aleksandër Mojsiu