Postuar më parë nga
Sabriu
EDITORIAL- Ndërkombëtarizimi i zgjedhjeve serbe
(më: 14/04/08) Nga KATOVICA
Serbia ka vendosur dhe po synon që zgjedhjet e saj t’i organizojë edhe në territorin e një shteti tjetër, sovran dhe të pavarur, shteti i Kosovës. Dhe menjëherë e ka shndërruar këtë në një problem ndërkombëtar.
Zgjedhjet e parakohshme parlamentare të 11 majit në Serbi, janë shndërruar menjëherë në një problem ndërkombëtar. Kjo ka ndodhur rregullisht me të gjitha zgjedhjet parlamentare, presidenciale dhe lokale, që janë zhvilluar në Serbi qysh nga viti 2000, kur në fuqi në Beograd erdhën forcat, të cilat u klasifikuan si demokratë. Qeveritë në Beograd vazhdimisht i kanë bërë zgjedhjet e tyre problem ndërkombëtar, në funksion të strategjisë serbe të presionit mbi faktorin ndërkombëtar, për të fituar diçka në favor të interesave të Serbisë. Me këtë taktikë i janë shkëputur lëshime dhe favore faktorit ndërkombëtar për Kosovën, për Malin e Zi, për integrimin në BE dhe në NATO, për mosbashkëpunimin me Gjykatën e Hagës, për mosrealizimin e reformave demokratike në Serbi etj.
Kjo po ndodh edhe tani, kur Serbia ka caktuar që më 11 maj të zhvillojë zgjedhje të parakohshme parlamentare dhe zgjedhjet lokale. Serbia ka vendosur dhe po synon që zgjedhjet e saj t’i organizojë edhe në territorin e një shteti tjetër, sovran dhe të pavarur, shteti i Kosovës. Dhe menjëherë e ka shndërruar këtë në një problem ndërkombëtar.
Kjo duket në radhë të parë në debatin e nxehtë të krijuar brenda për brenda bashkësisë ndërkombëtare, lidhur me qëndrimin që duhet mbajtur ndaj zgjedhjeve serbe dhe përpjekjeve të Beogradit për t’i zhvilluar ato edhe në shtetin e pavarur të Kosovës. Zëdhënësi i Departamentit Amerikan të Shtetit deklaroi këto ditë, se zgjedhjet serbe nuk duhet të mbahen në territorin e Kosovës, sepse ajo është një shtet i pavarur dhe nuk mund të lejohen zgjedhjet e një shteti në një shtet tjetër. Zëdhënës të Bashkimit Europian mbajtën një qëndrim tjetër, duke deklaruar se Serbia ka të drejtë të organizojë zgjedhje në territorin e Kosovës. UNMIK-u, si administratë ndërkombëtare, zgjodhi një rrugë të mesme, duke deklaruar se Serbia nuk ka të drejtë të zhvillojë zgjedhje lokale në Kosovë, me përjashtim të pesë enklavave, ku ka shumicë serbe dhe këto zgjedhje duhet të zhvillohen nën juridiksionin e UNMIK-ut. Kurse për zgjedhjet parlamentare, sipas UNMIK-ut, mund të mbahen. Ndërkaq, Rusia ka shprehur qëndrimin, se Beogradi ka të drejtë të organizojë zgjedhje parlamentare dhe lokale në territorin e Kosovës, të cilin Moska vazhdon ta quajë sovranitet të Serbisë.
Sikundër shihet, zgjedhjet e parakohshme parlamentare dhe lokale serbe kanë shkaktuar një debat ndërkombëtar, i cili është larg së demonstruari një qëndrim unik për këtë problem. Ky ndërkombëtarizim i zgjedhjeve serbe i intereson Serbisë dhe Rusisë, për ta paraqitur si argument të pretendimit të tyre se njohja e Kosovës nga shtetet e perëndimit ishte e padrejtë dhe se për Kosovën duhen vazhduar bisedimet edhe më tutje, sikur nuk ka ndodhur gjë.
Për hir të së vërtetës, duhet të nënvizohet këtu se vetëm SHBA në mënyrë të drejtë dhe realiste shprehën një qëndrim, që diktohet nga realiteti i ri i Kosovës si shtet i pavarur dhe sovran dhe se asnjë shtet tjetër nuk ka të drejtë të organizojë zgjedhjet e tij në territorin e një shteti tjetër. Brukseli, UNMIK-u, Moska dhe disa kryeqytete të tjera, pavarësisht se nga pozicione të ndryshme, po rreken të gjejnë argumente pro ose kundra brenda rezolutës 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së të vitit 1999. Por realiteti i ri i shtetit të Kosovës është dhe duhet të jetë kriteri përcaktues i qëndrimit që duhet mbajtur ndaj synimit të Serbisë për të organizuar zgjedhje serbe në Kosovë.
Realiteti i shtetit të pavarur të Kosovës duhet të mbahet parasysh në formulimin e qëndrimit të BE-së ndaj zgjedhjeve serbe, pavarësisht se ende disa shtete anëtare lëkunden ta njohin atë. Brukseli nuk mund të konsiderojë situatën në Kosovë dhe raportet e Kosovës me Serbinë, njëlloj si përpara 17 shkurtit 2008. 18 shtete të BE-së, duke përfshirë shtetet kryesore të saj, e kanë njohur shtetin e Kosovës. Kjo do të thotë se nuk është realiste që, për hir të disa shteteve, të cilat ende nuk e kanë njohur Kosovën, BE të vazhdojë ta trajtojë çështjen e zgjedhjeve në bazë të koncepteve evazive të para 17 shkurtit. Asnjë shtet i BE-së nuk lejon organizimin në territorin e tij të zgjedhjeve nga një shtet tjetër anëtar i BE-së. Është gjë tjetër e drejta e shtetasve, që kanë shtetësinë e një shteti tjetër, të votojnë për zgjedhjet e atij shteti.
Realiteti i shtetit të pavarur të Kosovës duhet të mbahet parasysh edhe kur formulohet qëndrimi i UNMIK-ut për këto zgjedhje. Me të drejtë, shefi i UNMIK-ut, Joakim Ruker, tha më 10 prill, se në bazë të rezolutës 1244 të KS të OKB-së, vetëm UNMIK-u është përgjegjës për organizimin e zgjedhjeve në territorin e Kosovës dhe çdolloj zgjedhje tjetër do të jetë e pavlefshme. Por UNMIK-u nuk duhet vetëm ta deklarojë, por edhe ta ndalojë çdo lloj përpjekjeje serbe në këtë drejtim. UNMIK-u e ka të qartë se tani jemi në një periudhë katërmujore të transferimit të kompetencave tek organet e zgjedhura demokratikisht të Kosovës dhe tek Euleksi.
UNMIK-u bën një gabim jo vetëm protokollar, që mban marrëdhënie me një ministër të qeverisë së Serbisë, S.Samarxhiç, që quhet ministër për Kosovën dhe një aktor e provokator publik i vandalizmit në Mitrovicë. Së pari, ai është një ministër i një qeverie të shpërndarë dhe së dyti, ai nuk përfaqëson mendimin dhe nuk e ka mandatin e qeverisë serbe. UNMIK-u i pranoi atij muajin e kaluar edhe një letër, ku propozonte ndarjen funksionale të Kosovës në vija etnike, letër që nuk kishte as miratimin dhe as njihej nga ministrat demokratë të kabinetit serb. UNMIK-u i drejtoi edhe atij një letër javën e kaluar, lidhur me organizimin e zgjedhjeve. Rezoluta 1244 e KS, së cilës i referohet UNMIK-u, nuk i njeh të drejtë ndonjë guvernatori të vetëshpallur për Kosovën, si S.Samarxhiç, të komunikojë e të bëjë tratativa me UNMIK-un për çështje të sovranitetit të Kosovës.
Siç ka ndodhur me gjithë zgjedhjet e kaluara serbe, parlamentare, presidenciale e lokale, edhe kësaj radhe po shfrytëzohet nga Serbia dhe disa aleate të saj në BE, çështja e përplasjes mes forcave europiane dhe anti-europiane në Serbi. Po kërkohet të shfrytëzohet Kosova dhe kompromiset kundër sovranitetit të saj, si rast për të konfirmuar mbështetjen ndaj forcave pro europiane. Në Bruksel qarkullon një mendim se, duke i bërë lëshime Serbisë në çështjen e organizimit të zgjedhjeve serbe në territorin e Kosovës, mund të inkurajohet elektorati serb të përkrahë forcat pro europiane.
Situatat dhe zhvillimet politike në Serbi, gjatë këtyre 8 vjetëve nga rrëzimi i Millosheviçit, nuk e paraqesin të bazuar një pretendim të tillë të disa qarqeve europiane tolerante ndaj Serbisë. Qëndrimi mospërfillës dhe arrogant i Beogradit ndaj Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit me BE-në, duhet të kishte shkundur disa portrete diplomatike në Bruksel, që kujdesen t’i bëjnë fresk diplomatik Serbisë. Një gjë rezulton nga marrëdhëniet e BE-së me Serbinë në këto 8 vjet. Indulgjenca e BE-së ka ndihmuar forcat nacionaliste dhe ka vënë në gjumë forcat demokratike, të cilat nuk janë përqendruar tek reformat dhe nuk janë përpjekur të fitojnë kuota në elektorat, por kanë pritur dhurata elektorale nga Brukseli.
Është e rëndësishme të nënvizohet se, nëse përkrahet qëndrimi dhe strategjia serbe për të organizuar zgjedhje parlamentare dhe lokale në Kosovë, i bëhet një dëm i madh stabilitetit dhe sigurisë në Kosovë dhe rreth saj. Në një formë apo tjetër, lejimi i organizimit të zgjedhjeve lokale e parlamentare nga Serbia do të ishte një cenim i të drejtave dhe i integritetit e sovranitetit të një shteti të pavarur si Kosova, i cili është i njohur si i tillë nga 40 shtete, nga shumica e shteteve anëtare të NATO-s dhe të BE-së.
Një gjë e tillë do të inkurajonte Rusinë në strategjinë e saj obstruksioniste të presionit diplomatik ndaj Europës dhe Ballkanit.
Një gjë e tillë do të dëmtonte vetë forcat demokratike në Serbi dhe do t’i shërbente forcave radikale anti-europiane, për faktin e thjeshtë se pakica serbe në Kosovë është e orientuar nga lidhjet me forcat dhe partitë radikale e nacionaliste në Beograd. Duke kërkuar atyre të votojnë për zgjedhjet serbe, u shton kontingjentet e votave radikalëve dhe nacionalistëve anti –europianë në Beograd. Sondazhet në pakicën serbe në Kosovë, e kanë nxjerrë se mbi 90 për qind e atij minoriteti përkrah lidhjet me Rusinë dhe është kundër NATO-s e BE-së.
Në një situatë të tillë është i rëndësishëm përcaktimi i një qëndrimi të qartë të faktorit ndërkombëtar, për mënyrën dhe format e pjesëmarrjes së pakicës serbe në Kosovë, në zgjedhjet parlamentare e lokale serbe të 11 majit. Kjo është një çështje parimore dhe strategjike, sepse demokracia në Serbi mbështetet e forcohet duke demokratizuar jetën dhe shoqërinë në Serbi, dhe jo duke ushqyer iluzione nacionaliste e kolonialiste ndaj Kosovës.
Paraqet,Sabri Selmani
Përgjigju Duke Cituar
Krijoni Kontakt