Krimet komuniste në Shqiperi

[alnosa]

.......


http://<iframe class="restrain" titl...="0"></iframe>

[SERAFIM DILO]

Të gjithë të ekzekutuarit apo të " persekutuarit" s'mund të quhen viktima ngaqë ka nga ata që e kanë merituar dhe atë që ç'ke bile!
Viktima të Komunizmit janë dhe duhet në këtë mënyrë të trajtohen vetëm nga viti 1948-et e këtej ngaqë në vitet 1944/5 kryesishtë ishin pushkatuar dhe burgosur mbeturinat kuislinge fashisto-naziste, tradhtarë dhe keqbërës të popullit tonë!
Mirëpo edhe pas vitit 1948-t s'mund të shpallen që të gjithë viktima të komunizmit dhe për këtë arsye një komision duhet të hetoj secilin rast veç e veç!
Do jap dy shembuj për këtë gjë:
S'pari shtrohet pyetja se përse s'mund t'i quajmë viktima të komunizmit ata që ishin pushkatuar në vitet 1944/45 e gjerë tek 1948-ta?
Po e marrim shembullin e Koqi Xoxes. Ay me gjithë qenjen ishte vë në dispozicon të Jugosllavëve. Kur u vra Koqi Xoxe në shenjë përkujtimi JUgosllavët një rrugë në BEOGRAD i vunë emrin e Koqi Xoxes dhe ajo rrugë edhe sot e kësaj dite mbanë emrin e tij!
Mjafton kjo gjë!
Kur u pushkatua Bahri Omari ( dhëndërri i Enverit) e kishte merituar ngaqë ay duke qenë në qeverin renegate, pak para se me ikë gjermanët kishte dhënë urdhërin për minimin dhe eksplodimin e Portit të Durrësit! E meritoj plumbin në ballë!

Shembulli i dytë

Pse janë viktima të komunizmit të pushkatuarit dhe të burgosurit pas vitit 1948-t dhe pse rastet duhet të hetohen veç e veç?
S'do mendë që vetëm një i marrë mund të besoj që të gjithë ata kanë qenë të pafajshëm. Me vetë faktin që bë diverzantizëm ndajë shtetit pamarrëparasysh rregullimin shoqëror që ka ay shtetë, ti ke bë një vepër armiqësore dhe për këtë dënohesh. Për gjëra të tilla të dënojn edhe në SHBA!
SHBA-es janë vendi i demokracis dhe i fjalës së lirë po ec e shko atje dhe thuaj se po e formojm një Parti Komunsite pa shiko se kur t'i vejnë prangat menjëherë në duar!
Pra shumica nga ata që ishin dënuar në Shqiperi ishin të pafajshëm në një mënyrë ngaqë u ishte mohuar shprehja e lirë!
Por të marrim një shembull i cili e ka emrin KAPLLAN RESULI.
Ky njeri u dënua nga shteti si armik i shtetit! Bëri disa vite burgë! Kur doli, ay tha " se nuk është me kombësi shqiptar por malazez dhe se emri i tij qenka Kapllan Resuloviq Buroviq".
Sikur ky njeri të kishte vdekur në burgun e Burrelit sot do ta trajtonim si HERO dhe nuk do ta dinim se ay nuk paska qenë Kapllan Resuli por Kapllan Resulbegoviq Buroviq, një malazez siç thotë vet me ide internacionaliste! Këtë gjë e ka thënë vet Kapllan Resulbegoviq Buroviqi!
A e ka merituar ky burgun?
Unë mendoj që JO - Ky e ka merituar Plumbin!
Është edhe shembulli i Kasem Trebeshinës i cili vet deklaron se që në vitin 1953 paska kërkuar nga shteti shqiptar që t'i hiqet shtetesia shqiptare!
Pse e ka bë këtë gjë?
A e ka merituar burgun!
Mendoj që po!
Pastaj një herë në një emision me titull" Dosje" e paraqitnin si viktimë të komunizmit njëfarë ILia Rankoviqin dhe kur e pashë këtë gjë sa su shkula së qeshuri! MU kujtua se kishte mbiemer të njejtë me satrapin dhe anti shqiptarin Aleksander Rankoviq! Se si u bë viktimë e komunizmit ky Ilia Rankoviqi s'mund ta themë por këtë le ta thonë ata që e kanë shenuar atë në listë si viktimë!
Me një fjalë kishte viktima sa të doni por kishte edhe nga ata që e kanë merituar sa të doni!

P.S.
Mos e largoni shkrimin sepse po thirreni si demokrat e po veproni si komunist!

Diskutim kot.Diskutim qe enveri e shprehte me fjalen pa kuptim,poliagjent.
Te gjithe keta...,u bene armiq,me keto shtete...mbas enverit......
Pra kuptimi eshte,qe ne fillim enveri duhet te vet-vriste veten....

[fegi]

E dija së sistemi komunist ishte barbar, por jo deri në atë shkallë siç përjetova
Hasan Hasanramaj
Rugovasi Selim Kelmendi dëshmor i demokracisë shqiptare (14)
Vitet e kampit, krahasuar me ditët e hetuesisë, ishin një dhembje e parëndësishme. Në hetuesi përjetova realitetin e kohës. Vendi ku koha gozhdohej brenda meje. E gozhda është gozhdë. Ne të burgosurit në kamp në ditët dhe momentet më të vështira e mbanim gjallë njeri tjetrin. Kjo për mua ishte një përvojë e jashtëzakonshme, një shkollë e veçantë. Aty, vetëm aty mësova lakuriqësin e përbindshme të sistemit komunist, çka po të ma thoshte dikush më parë, nuk do ta besoja. E dija së sistemi komunist ishte sistem barbar, por jo deri në atë shkallë, çka pash dhe dëgjova dhe përjetova nga ai. Aq të rënda e të larmishme ishin dhimbjet e shumicës së bashkë bujtëseve të mi, tejet trishtuese pa i merituar, sa hallet e mia me dukshin shumë të vogla. Në këtë moment nuk është vendi dhe as momenti me përshkruar fatin e zi, jetën e shkatërrua deri në themel të burgosurve, por po ndalem në anën e jashtme, të asaj që dukej përditë e që me therte në zemër. Me dridhet trupi kur i shihja të burgosurit duke u zvarritur me dy këmbë të këputura deri në rrajzë si të nacionalistit të mirënjohur shkodran Eduard Sokolit nga qyteti i Shkodrës martire, të verbit dy sysh Urim Elezin nga Floqi i Shkodrrës, Jashar Durit nga Bilibishti i Korçës i paralizuar i cili qëndronte në shtratin e burgut, e shokët e luanin më lugë, se nuk mundte të lëvizte këmbën as dorën!...
Me nacionalistët shqiptarë në burgun e Tiranës
Nuk po i përmendi emrat e shumë pleqve dhe të tjerëve, shumica intelektual në zë të rraskapitur psiqikisht, shpirtërisht dhe fizikisht nga maltretimet e pa papara nga kriminelet komunist të diktatorit Enver Hoxhës që mezi lëviznin. Gjithashtu këtu ishte numri mjaftë i madh i atyre që i kishin krye mbi njëzetë vjet nëpër birucat e burgut famëkeq të Tiranës dhe të njëjtit kishin edhe shumë vite për të krye dënimin e pa merituar
dhe të montuar nga organet e pushtetit komunist. Në mesin e shumë burrave të kombit të
burgosur si kampion ishte Sami Dangllia, i cili nacionalist i mirënjohur- sekretar i
Rinisë të Ballit kombëtar po sa hynë “çlirimtaret” në qytetin e Korçës, me njëzet e katër tetor të vitit 1944 e burgosen dhe nuk e pa më dritën e diellit me sy. Samiu në burgun famëkeq të Tiranës i beri hiq më pakë së katërdhjetë e dy vjet burg të rëndë.
Për atë që donë për të mësuar, kampi ishte një universitet. Aty kishte shumë pleq që krye shkolla jashtë shteti të profileve të ndryshme. Në mesin e tyre shumica ishin shkrimtar, gazetar,, filozof, epror ushtarak, priftit, hoxhallarë e dervish e shumë të tjerë qëllimi i pushtetit të atëhershëm komunist në Shqipëri dhe Kosovë ishte t’i burgos, dhe t’i shkatërroi fizikisht dhe psiçikisht dhe t’i pushkatoi, gjë të cilën në të shumtën e rasteve diktatori Enver Hoxha në bashkëpunim të ngushtë me UDB-ën Jugosllave ia arriti qëllimit.
Bashkëbisedimet me secili prej tyre, të mundësonte njohje të reja. Dhe koha në burg nuk mungonte. Andej, mendoj së burgu më shumë së askund tjetër njeriut ia mundëson që ta njoh vet vetën së cili është. Në momentet kur e ndihsha vetën të lodhur e të pa fuqishëm më shumë rrija me djem të rinj që e brenin hekurin me dhëmbë. Prania e tyre me falte energji. Njeriu që ka ndikuar tej masën të unë ishte nacionalisti i ndjeri shkodran Ruzhdi
Çoba i cili kishte të kryer fakultetin në Torino të Italisë dhe si i tillë kishte një misteri të mirëfilltë. Ai dinte shumë, por fliste pak. Vetëm kur e pyesja për diçka ai me jepte përgjigjeje.
Andaj, mendoi se Zotit i beson edhe ai që e mohon. Njeriu lind bashkë me besimin. Çdo njeri besonte në mënyrën e tij. Edhe unë pse isha i dënuar me vdekje-pushkatim kisha në vete një shpëtim së do t’i shpëtoi dënimit me të rëndë. Ky besim nuk vonoi shumë dhe mu bë realitet- dënimi me vdekje-pushkatim mu zbrit në njëzet vjet burg të rëndë. Parashikimet e mija u realizua qysh atëherë kur një natë e pash një ëndërr: “Isha hipur në një karrocë, ku në këmbë qëndronte diktatori Enver Hoxha. Në të njëjtën karrocë ishte i shtrirë Mehmet Shehu i vrarë. Shoku Enver e ktheu kokën në drejtim të trupit të Mehmetit të vrarë dhe në mes tjerash tha:” Kështu do t’ua bëjmë të gjithë armiqve tanë që e tradhtojnë këtë tokë shqiptare.” Në atë moment unë nuk e fola asnjë fjalë. Pasi edhe mua mu kërcënua disa herë. Kur me karrocë hymë në një kthesë të rrugës unë zbrita në tokë dhe shoku Enver nuk me vrejti .
Kur me doli gjumi i thash vetvetes:” Çka është kjo, kjo është një ëndërr. Nuk u durova përsëri dhe i bëra vetvetes edhe pyetjen tjetër nuk ka kuptim ka kjo ëndërr?...
Mu kujtuar Mehmet Shehu i cili ishte vrarë atë kohë, kurse pas t’i shumë shpejt do të vdes edhe shoku Enver Hoxha u ula në tokën e zotit dhe pa vonua shumë ëndrra mu bë realitet. Po vonua shumë pas kësaj ëndrre në birucën ku isha në pranga në duar e këmbë dhe helmetë në kokë erdhi oficer u burgut i shoqëruar me një gardian dhe e hapi derën e birucat tim dhe me shikoi aq vrazhdët sa mu dok se po donë të me përpij. I thash vetvetes çka i kam bërë këtij njeriu të cilin sot po e shoh për herë të parë?
Sikur vendimin e Gjykatës shtetërore për zbritjen e dënimin nga pushkatimi në njëzet vjet oficeri të ma lexonte me buzëqeshje dhe menjëherë mu nga gëzimi do të me ngacmonte ndonjë infarkt klasik dhe i papritur, si ka ndodhur më shumë të burgosur të tjerë në këtë dhe burgje të tjera në Shqipëri. Ky oficer shpirt dhe pedagog i mirë ishte Isuf Haluci nga fshati Bujan në rrethin e qytetit të Bajram Currit të cilin e vranë në vitin 1990/91.
Asnjëherë në detyrën e arsimtarit nuk jam bërë rob i plan programit mësimor
Gjatë jetës sime më së shumti e kam adhurua profesionin e mësuesit dhe të profesorit të gjuhës dhe letërsisë shqipe dhe të afirmimit e kombit tim. Gjatë e tridhjetë e katër vjetëve të punës si mësues dhe profesor: shtatë vjet punova në pesë shkolla në Kosovë dhe njëzet e shtatë vjet në pesë shkolla në Shqipëri. Sa herë kam hy në klasë jashtë i kam lënë gjithmonë hallet, shqetësimet e mija jo të pakta. Gjatë kësaj kohe asnjë herë me nxënësit e mijë të paharruar nuk jam bërë rob i plan programit mësimor. Të nxënësit e mijë gjithnjë kam ngulmuar t’ua fusja në zemër dhe shpirt dashurin për gjuhën shqipe, historinë tonë dhe të njëjti të behën myqet më të mëdha të librit jashtë shkollor- ku edhe kam arritur suksesin më të madhe në jetën time.
Në jetën time aq shumë e kam adhurua gjuhë dhe letërsinë shqipe, sa nuk po mundem me e kalua këtë bisedë tonën pa u tregua një episod të shkurtër: Në burgun e katërt në Shqipëri një shokë në mes tjerash me tha: “ Sikur ta dija se ka shqiptar që e urreja komunizmin më shumë së unë, do të isha mërzitur shumë”.
Vijon

[Preng Sherri]

Diskutim kot.Diskutim qe enveri e shprehte me fjalen pa kuptim,poliagjent.
Te gjithe keta...,u bene armiq,me keto shtete...mbas enverit......
Pra kuptimi eshte,qe ne fillim enveri duhet te vet-vriste veten....

S'ke dokumentuar asgjë: eufori koti e viteve të 90-ta pa bazament dhe mbështjetje!
Pyetje shumë llogjike: A ka edhe nga ata që kanë merituar plumbin apo edhe burgun nën komunizëm pas vitit 1945-es?

[Naturalist_al]

S'ke dokumentuar asgjë: eufori koti e viteve të 90-ta pa bazament dhe mbështjetje!
Pyetje shumë llogjike: A ka edhe nga ata që kanë merituar plumbin apo edhe burgun nën komunizëm pas vitit 1945-es?

me kend mundohesh te arsyetohesh ti???, po leri mor se ska arsyetim me keta pjella bujkroberish qe perpos padroneve te tyre nuk perkrahin askend tjeter. E sheh ti se c'fare artikujsh absurd kane publiku me siper, nuk ka arsyetim logjik me ta, keta baze per arsyetim kane vetem autoritetin, dhe per cudi edhe pse askush nuk i ve mall krijimtarive te tyre patetike prap nuk ndalen por vazhdojne harxhojne energji kot, nuk ja vlen t'merresh me ta aman

[PLAKU]

Broz Simoni: Shqipëria Etnike dhe padronët komunistë ateistë
E Shtune, 13-03-2010, 09:58pm (GMT)


Shqipëria Etnike dhe padronët komunistë ateistë

Nga Broz Simoni


Çlirimi i Shqipërisë e gjeti vendin tonë të zhvilluar në të gjitha fushat e artit dhe të kulturës, si letërsi shqipe e të përkthyer në të tëra llojet e gjinive letrare. E gjeti me teatër, muzikë e kinematografi, folklor, gjuhësi, etnografi, filateli. E gjeti me biblioteka me literaturë të pasur vendase dhe të përkthyer nga kreyveprat e letërsisë botërore, posaçërisht evropiane perëndimre dhe muzeume arkeologjike nga më të pasurit. Kishim pra një kulturë brilante.
Në të gjithë këto lloje arti e kulture, një meritë të padiskutueshme, për të mos thënë parësore e pati kleri katolik, veçanërisht ai i Shkodrës. Në qoftë se qytetin më verior të Atdheut, Shkodrën, e quajnë dhe është djepi i kulturës shqiptare, vulë të pashlyeshme në shekuj kanë për të pasur klerikët katolikë. As servili më profan s'mundtë belbëzojë të kundërtën. "Janë klerikët ata që vazhdonin të zhvillonin edhe në fushën letraro - pedagogjike një veprimtari të dendur përmes shkollave fetare, të ulëta dhe të mesme, si ajo e Jezuitëve me 1887 dhe ajo e Françeskanëve me 1882".
"Kushdo që e njef historinë e Krishtënimit në Shqipëri, - shkruan z. Sami Repishti, me banim në SH.B.A. - dhe rolin që ka luejtë popullsia e Kleri Katolik në vendin tonë që nga zanafilla..., arrin përfundimin e paevitueshëm se çdo gja që ka të bajë me Shqipninë dhe mbijetesën e popullit Shqiptar, mban në bërthamën e vet elementin Shqiptar Katolik. Aty u ruajt gjuha shqipe, aty u mbrojt toka shqiptare, aty u majtën lidhjet e pandërpreme me Europën". Po ç'qëndrim mbajti ndaj kësaj trashëgimije të pasur kulturore e klerit katolik pushteti?
Filloi shkatërrimet me kulm e themel të objekteve kulturore që u përkisnin françeskanëve e jezuitëve, sepse, sipas tyre, do të "helmonin" mendjet e të rinjve të dalë nga lufta dhe brezit të ardhshëm revolucionar.
Në një shkrim të Lame Kodrës, pseudonim i Sejfulla Malëshovës, lexojmë: "Kam dëgjuar se në disa rrethe (intelektualësh B.S.) ka tendenca që Faik Konica e Fishta të fshihen fare nga defteri... Faik Konica, Fan Noli dhe Fishta janë fytyrat më të mëdha të Shqipërisë në fushën e kulturës". Për këtë thënie të ish ministrit të parë të kulturës shqiptare të cilin më vonë diktatura e la në hije, në "Historinë e Letërsisë Shqiptare të Realizmit Socialist" shkruhet: "S. Malëshova ishte për integrimin e kulturës antipopullore çifligaro - borgjeze në kulturën e re. Letrarët reaksionarë, si: Gj. Fishta, F. Konica etj., ai i vinte barabar përsa i përket rëndësisë për Shqipërinë socialiste...
Dhe dihet si u veprua nga filokomunistët injorantë me eshtrat e Fishtës, të cilat ia zhvarrosën për t'ia hedhur në lumin Drin. Ky veprim makabër sllavo - bizantino - komunist nxiti poeten Tringë Dukagjini që në dhe të huaj, Itali, të shkruajë vargjet:
"Kur të varrosën / edhe gurët kjanë /. Kur të zhvarrosën, / të shkelën e të shanë. / Eshtrat rrugicave, prap i gëlltiti dheu, / dhe ti mbete pa varr, si Skënderbeu."
Citojmë nga shkrimi i profesor Sami Repishtit, i cili konkludon: "Kleri shqiptar katolik asht grupi fetar ma i persekutuem në tanë Europën Lindore. Kleri Katolik ka qenë i vetmi grup i caktuem "Për Asgjësim" nga kriminelët e rregjimit komunist dhe në një masë të madhe ia ka mrritë qëllimit. Ata kanë njoftë për së afërmi jetën dhe vuejtjet e Klerit e popullsisë Shqiptare Katolike, ashtu si e kam jetue unë vetë për vite tëgjata në Shqipëri, kanë krijue përshtypjen e pashlyeshme se rrezistenca antikomuniste në Shqipni ka qenë ma e ndërgjegjshme, ma masive dhe ma pa kompromis në mesin e kësaj popullsie, viktimë e terrorit të kuq."
***
Në letërsinë e "realizmit" socialist vërshuan krijues pa kurrfarë përvoje letrare, mjaftonte të kishin kohë për të zhgarravitur e librat u botoheshin si specat në varg për tu vendosur pastaj nëpër vatrat e kulturës të kooperativave bujqësore, salla leximi reparteve ushtarake, biblioteka të shkollave 8 -vjeçare e të mesme. Shumica prej tyre mbetën stoqe, pa iu lexuar asnjë faqe. Kjo letërsi ishte uniforme, sikur i kishte shkruar një dorë, mjaftonte që ideologjia e partisë dhe "mësimet" e Enver Hoxhës ta përshkonin si "një fill i kuq".
Në një këso librash shkruhej: "Ne s'kemi hall për tokën dhe për mollët, / (Ti Qazo, këtë mirë le ta dish) / Ne duam trutë e zemrat të shartojmë / , në trungun e përbashkët socialist."
Në këtë amalgamë krijimesh bën pjesë edhe libri "Akuzojmë fenë" i Hulusi Hakos që po marrim në analizë, faqet e të cilit mund të jenë shfletura nga ndonjë komisar politik në reparte ushtarake për t'u lexuar rekrutëve të rinj në të ashtuquajturën "orë e punës politike", ose sekretar partie për t'u bërë edukimin "ateist" masave.
Ky librë është botuar pas fjalimit të Luciferrit Enver Hoxha me 6 shkurt 1967. Është një "prozë dokumentare" ku janë montuar materiale të gjuajtura në arkivin e Ministrisë së Brendshme ose të fallsifikuara nga vetë autori. Faqja tre e këtij libri hapet me një citat të K. Marksit: "Braktisja e fesë si një lumturi e rreme e popullit, ishte kërkesa e lumturisë së tij të vërtetë." "Këtë libër "akuzues të fesë" thotë autori se ia kushton rinisë të shkollës së mesme, "N. Frashëri", Durrës. Kuptohet, që këtë dhuratë pa vlerë, ia kushton asaj rinie të pashpresë që për pesëdhjetë vjet nuk mundi të shohë gjë përtej hundës së vet në Shqipërinë - burg, rrethuar me tela me gjemba.
Libri është mbushur me citate tashmë të dalura jashtë kohe, të bracuara nëpër veprat e pluhurosura të marksizëm - leninizmit e thënie të ish - diktatorit. Nëprë faqet e tij, si të kishte dalë nga fundi i ferrit dantesk, shprehet një urrejtje biologjike e mllef mesjetaro - bizantin ndaj klerikëve katolikë, duke i quajtur "veladonzez", të lidhur me gjithfarë armiqsh imagjinar, të fabrikuar me urdhër nga lart dhe të "pasuruara" nga imagjinata e shpërlarë ateiste e autorit. Ky i fajëson klerikët për faje të pabëra, vetëm se ashtu i është mbushur mendja, si: për prapambetjen e gruas shqiptare, të cilën e la të mbuluar e të mbështjellë në branavekë për pesëqind vjet pushtim turk, të cilës diktatura i zhduku rrobën kombëtare dhe i veshi një palë pantallona gjoja se po e "emancipon", mashtron për priftërinjë që gjoja u kërkojnë besimtarëve nga një kokë berre (dele) për ditën e pranverës, për priftërinj që mbajnë ditar vetiak për poshtrësirat që bëjnë si puna e priftit të Kërcinajt në rrethin e Mirditës që shënon, gjithnjë sipas autorit: "10 korrik 1954; 10 babune drith; 31 dhjetor 1954; shuma në arkë 27 985, mirëfort prej zotit..."
Ndërsa me 30 maj 1956, (me siguri "dejshëm" prifti i atij fshati me emër qesharak B.S.) në ditar shënon: "Pagëzova 16 fëmijë, 17 gra në uratë, bekova 260 shtëpi, kungova 172 vetë, por me u shpërblye u shpërbleva pak..." Sipas autorit, të gjithë këtë volum pune prifti e ka bërë brenda një dite. Kësaj i thonë: Shpif, shpif, se diçka mbetet: Të mos kishte qenë prifti, autori, bashkë me shokë, do ta kishte shpallur "Hero të punës socialiste". "Akuzojmë fenë për rolin reaksionar... kuhndër lëvizjes punëtore, kundër demokracisë, paqes së vërtetë dhe socializmit", - përfundon kapitullin e parë akuzuesi.
Në të vërtetë Marksi në "Manifestin komunist" të vitit 1848 u bënte thirrje punëtorëve që të këpusin zinxhirët e robërisë së tyre, por Daniel Robs në "Historinë e Kishës" shkruan se qysh në vitin 1822 (d.m.th. 26 vjet para Marksit B.S.), prifti Lemenais, në dy artikuj, (nënvizimi im), të botuar në "Kujtime të përtej varrit", duke u nisur nga vizioni kristian i shoqërisë... qenë ndër të parët që filluan trajtimin e çështjeve shoqërore. Në vitin 1931, me rastin e 40 - vjetorit të shpalljes së "Rerum NOvarum",Papa Piu XI botoi enciklikën e vet me temë shoqërore të titulluar "Viti 40". Aty trajtoheshin çështje shoqërore në relacion me situatat e reja të krijuara në botë..., por gjithmonë duke marrë si orientim ato që ishin thënë në Enciklikën e Leonit XIII. "Komunizmi, - thekson Papa Piu XI, - është për zhdukjen e plotë të pronës private, zbaton në formën më të egër luftën e klasave dhe është armik i betuar i Zotit dhe i kishës".
Philipe Bucher, në vitin 1829, nëntëmbëdhjetë vjet para Marksit, në emër të parimeve të krishtera, kritikoi rreptë rendin shoqëror të kohës, padrejtësitë, skandalet duke ia kaluar për rreptësi edhe shpirtit luftarak të Marksit. "Feja dhe traditat e përhapura më pas, - shkruan autori, - nuk ishin në gjendje të zhduknin krejtësisht të parat".
Ai, pa dashje, pohon një të vërtetë të padiskutueshme. Tingëllon si paradoksale dhe ishte një nismë donkishoteske e regjimit komunist që festat fetare, si të Krishtlindjeve, Pashkëve, Bajramit, ditëve të shenjtorëve etj, t'i zëvendësonte me hije festash të improvizuara në tavolina heretikësh ku me marrëveshje "unanime", nga frika e njëri - tjetrit, vendosej të festoheshin Dita e formimit të Partisë Komuniste, Revolucioni Socialist i Tetorit, ditëlindja e E. Hoxhës, dita e formimit të kooperativës bujqësore, e shumë marrina të tjera.
Një kapitull në vete në librin prej 179 faqesh "Akuzojmë fenë", zë edhe ky "zbulim". "Feja vegël e pushtuesve, e politikës së tyre reaksionare të armiqve të kombit tonë".
Që fenë e krishterë nuk e solli asnjë pushtues, kjo dihet. Ajo i ka rrënjët në Shqipëri që në fillimet e lulëzimit të saj në Evropë. Rreth vitit 61 pas Krishtit, Shën Pali Apostull, erdhi edhe në Iliri (Durrës) për të përhapur e propaganduar fenë e re të krishtërimit. Ai nuk ishte pushtues, por dëshmues i një feje të vërtetë.
Ismail Kadare shkruan: "Për një habi të pashpjegueshme qartë, dy nga popujt më të moçëm e kokëshkretë të rajonit, shqiptarët në Veri dhe kretasit në Jug bënë kthimet e para në fenë islamike... Askush s'mund të shpjegojë gjer në fund enigmën". Askund Kadareja nuk thotë se pushtuesit turq erdhën në Shqipëri. Historikisht shqiptarët janë autoktonë në trojet e tyre pagane. Konvertimet në fe të tjera i kanë bërë vullnetarisht, sipas preferencave. Në fund të fundit fakti është se janë bërë.
G. Kastelan, në "Historia e Ballkanit", shkruan: "Pati në fillim vendosje kolonësh nga Anadolli... këta turq ishin myslimanë. Por pati edhe konvertime shqiptarësh... të cilët udhëtarët i cilësonin si "turq" dhe që silleshin shpesh si të tillë..., sepse besnikëria e tyre ndaj Islamit kishte bërë që të zhdukej tek ata përkatësia në grupe kombëtare."
Nga të parët tanë ne trashëgojmë cilësi pozitve dhe negative të cilat ua lëmë si atavizma pasardhësve.
Poeti i Rilindjes sonë kombëtare, N. Frashëri thotë:
Mos thuaj se vdes njeriu,
Se është fjalë çilimiu,
Tek i biri jetëgjati
Është fshehur i ati.
Kjo thënie e poetit iluminist po shihet fare qartë tek qëndrimet që millosheviqët e rinj, trashëgimtar të karaxhiqëve po mbajnë ndaj vëllezërve tanë të një gjaku, kosovarëve.
Ashtu si autori akuzues hulumtoi në Arkivat e shtetit dhe i shfrytëzoi ato dokumente për të vjellur vrerë ndaj klerikëve katolikë, edhe zhbirilues të tjerë, për hir të së vërtetës, gërmojnë në fondin e Shtabit të Përgjithshëm për të pasqyruar saktësisht atë që përgojohet ndaj brigatave të ushtrisë nacional - çlirimtare në Kosovë. Citojmë dosjen 447, Fondi i Shtabit të Përgjithshëm, Brigada e Pestë dhe e gjashtë, komisar Ramiz Alia: "Në bashkëpunim me divizionin e tretë e të njëzetedytë Jugosllav, pasi këta na komunikuan urdhërin... vumë në ndjekje të reaksionarëve kosovarë Brigadën e 5 - të (Shevqet Peçin)... Janë asgjësuar 68 "reaksionarë". Pastaj si i mblodhën qindra kosovarë, i mashtruan gjoja se do t'i çonin në "shtetin amë". I tutën pak, i drejtuan nga Shkodra, pastaj i ngjitën prap lart me tortura, i vranë udhës e në Tivar..."
Kësaj i thonë të tradhëtosh e shesësh interesat kombëtare te armiku shekullor serb e jo të akuzohen klerikët katolikë që në unitet predikuan e u përpoqën për një Shqipëri Etnike. Autorit nuk i ka pëlqyer ose ka qenë i udhëzuar të mos ballafaqojë të vërtetën, përkundrazi e ka shtrembëruar atë për t'ua bërë qejfin padronëve komunistë.
Një mendimtar i madh ka thënë: "Kush nuk do të arsyetojë, është një fanatik, kush nuk di të arsyetojë, është njeri i marrë, kush nuk do të arsyetojë, është një skllav."
Ata që kanë bërë historinë sikur futen tek skllevërit.
Nuk ka si të jetë në shërbim të armiqve një klerik katolik që jep kushtrimin: "Çohi, o bij të Skënderbegut, / turq e t'kshtenë, mos t'u ndajë feja! / Çohi e bini në fushë t'bejlegut, / tue gjimue ju porsi rr'feja."
Ishin klerikët katolikë që ngritën zërin lart nëprë diplomacitë e Evropës dhe kryengritjet e parreshtura të popullit shqiptar që e detyruan diplomacinë evropiane t'i vërë gishtin kokës e ta shpallë Shqipërinë të pavarur. Ishte një smirë e diktaturës për klerikët, të cilët kishin bërë shumë më tepër për Atdheun me motivin "Fe e Atdhe" se sa pushtetmbajtësit e rinj.
Gjusti thotë: "Smira është vesi më i prapë, më i turpshëm që ndyn zemrën njerëzore. Smirëziu, duke e parë veten më poshtë se të tjerët e duke mos pasur cilësi për t'u lartësuar, si dëshiron, jeton në një luftë të përhershme me veten e të tjerët."
Citojmë: "postulatin" refren të paprovuar as nga autori akuzues, as nga paraardhësit e tij, dishepull i të cilëve është: "Një nga krerët më reaksionarë të katolicizmit, Gj. Fishta që në vitin 1933 në Hagë do të deklaronte: "E ta dijë bota mbarë se At Fishta s'asht ma shqiptar". Për këtë thënie të Fishtës që gjoja e paska shprehur në Hagë, akuzuesi sqaron në shënimet e tij se e paska marrë nga libri "Historia e Shqipërisë së Re", f. 11, me autor N. Ivanaj. Kjo akuzë një refren i paskrupull i kalemxhinjëve të diktaturës, i ngjan asaj këpuce shkarpë të hedhur në mes të rrugës si e pavlerë,të cilën e kap një qen, e zhungullon dhe duke e kuptuar se është e pavlershme, e hedh pak më larg për ta kapur ndonjë qen tjetër i uritur... Me sa kuptohet, akuzuesi nuk ka njohur ose nuk ka dashur ta dijë një polemikë të Fishtës me M. Ivanaj, ish Ministër i Arsimit në Qeverinë e Zogut, pas Hilë Mosit, për çështjen e mbylljes së të gjitha shkollave private me një dekret të datës 23 prill 1933, ku thuhej: "Shkollat private, çdo kategori qofshin, që kanë veprue deri sot, mbyllen." Shkolla e pater Gjergjit u mbyll dy ditë pas daljes së dekretit, me 25 prill 1933. Fishta përlotshëm tha: "Shqipnia le të rrnojë edhe pa ne".
Me atë dekret u mbyllën edhe shkolla të tjera private, si shkollat private industriale të italianëve, shkollat katolike të Shkodrës, Instituti Qirias, Instituti Kenedy, shkollat e komunitetit muhamedan, etj.
Për sa i përket vargut që cituam më lart, ai është shkëputur nga konteksti i poezisë "Metamorfoza", një poezi satirike botuar në përmbledhjen e stirave të Fishtës "Anzat e Parnasit", botuar në vitin 1909. Komentet e atij vargu janë bërë nga studiues seriozë të jetës e veprës së Fishtës dhe nuk kemi ç'të shtojmë më tej. Por duam të theksojmë se me atë varg, smirëzinjtë janë përpjekur të shpifin e spekullojnë për të zhvlerësuar meritat e Fishtës si atdhetar, i cili vikat: "Urra!, po djelm! Shqyptar kushdo ka le. / N'mos mujtet Shqyptar me metë, Shqyptar t'hijë n'dhe!" Ne, kur flasim për jetën e Fishtës duhet ta kuptojmë se flasim për jetën e Shqipërisë.
Autori, faqe pas faqeje, duke shfrytëzuar Arkivin e Shtetit (Fondi i Klerit), me pikësynim që të rëndojë sa më shumë klerikët, për qëndrimin e tyre antikomunist, citon nga dokumentat e më sipërm: "Klerikët tradhëtarë shfrynin: "Mallkuar qofshin komunizmi dhe partizanët!..., u bënin thirrje besimtarëve për t'u ngritur në luftë..."
Nuk ka si u bëhet më nder klerikëve katolikë, të cilët i bënin thirrje popullit të ngrihej në luftë kundër komunizmit. Ata e dinin shumë mirë se ç'farë e keqe e "dreq i kuq", si e vulos Fishta, ishte komunizmi, metastazat e të cilit kishin filluar të përhapeshin edhe në Shqipëri, si në mbarë Evropën. Në revistën "Hylli i Dritës", organ i klerit katolik që e drejtonte Fishta lexojmë: "Ndodhitë e Spanjës dëftojnë shka asht bolshevizmi: nji rregjim rrënimi, shkatërrimi e gjaksish...". Priftërinjtë ishin të ndërgjegjshëm se retë e zeza të komunizmit të kuq do të mbulonin qiellin shqiptar dhe se viktimat e para do të ishin klerikët katolikë. Dhe vërtetë, për atë që kishin frikë, ajo i gjeti. Filluan menjëherë pas çlirimit arrestimet e pushkatimet në masë të gjerë.
Kur u pushkatua Pater Anton Harapi, Enveri, për servilizëm, i thotë ambasadorit jugosllav në Tiranë: "E pushkatuam Pater Anton Harapin". "Ambasadori i përgjigjet se të gjithë klerikët katolikë janë pater Anton Harapë, prandaj duhen zhdukur."
Përmes këtij dialogu kuptojmë se çdo udhëzim për eleminimin e klerikëve diktohej nga udbashët jugosllavë. Komunizmi, i ulur këmbëkryq në Shqipëri, ishte një rregjim gjaku e urie, i bazuar në gënjeshtra e terror. Një diktator ka htënë për një diktaturë më të egër se e vetja: "Komunizmi është një organizm i çorganizuar në mënyrën më të përsosur dhe nuk është gjë tjetër veçse personifikim i degjenerimit njerëzor".
Akuzuesi orvatet të trajtojë edhe çështje e edukatës në të cilën ndikon feja, kuptohet, për keq. Ai shkruan: "... kur feja lindi dhe vuri dorë edhe në edukatën morale, këtu ajo ka luajtur rolin më shkatërrimtar dhe reaksionar". Është një shpifje e paskrupullt. A është feja ajo që jep një edukim të shëndoshë moral a s'është asnjë lloj shkolle, e aq më pak shkolla jonë e revolucionarizuar që e mbështeste edukatën në mësimet e m - l, të partisë e të E. Hoxhës. Tek fëmijët jepej një edukatë fallco që nuk zuri fare rrënjë tek shoqëria. Moralizime të tilla të thata, si: "të vëmë interesin e përgjithshëm mbi atë personal, prona e përbashkët socialiste është e shenjtë, partia nëna jonë, ishin vetëm një çorientim i fëmijëve për të cilat ato nuk u ndërgjegjësuan asnjëherë. Prona e përbashkët, jo vetëm që nuk u arrit të quhej e shenjtë, por përkundrazi u shpërdorua duke filluar nga masat e rrënuara punëtore e fshatare e deri tek krerët e lartë të pushtetit njeringrënës. Duke hequr edukatën fetare të fëmijëve, u zhduk ajo ndjenjë njerëzore që jepej në familje: Mos e bëj, se është gjynah". U zhduk humanizmi njerëzor dhe u zëvendësua me humanizmin e përgjithshëm proletar, pa adresë të dashurisë për sllavë, rusë e kinezë...
George Kastelan, në librin "Historia e Ballkanit", shkruan: "Edhe ikja dramatike e shqiptarëve 14 - vjeçarë, që donin të shihnin dritat e Brindisit, treguan jo vetëm mangësitë e edukimit në familje, por edhe dështimin e plotë të formimit ideologjik të të rinjve të Enver Hoxhës."
Si mund të edukohet keq moralisht një fëmijë me mësimet e fesë së krishterë kur niset nga këto parime morale:
"O Zot, më bëj vegël të paqes sate,
Ku është mëria, të sjell dashurinë,
Ku është fyerja, të sjell faljen,
Ku është përçarja, të sjell mirëkuptimin,
Ku është mashtrimi, të sjell të vërtetën,
Ku është dyshimi, të sjell besimin,
Ku është dëshpërimi, të sjell shpresën,
Ku është terri, të sjell dritën,
Ku është pikëllimi, të sjell gëzimin".
(Urata e Shën Françeskut)
Papa Wojtila, Gjon Pali i Dytë predikon:
"Ideologjia marksiste dhe shthurja morale kanë ndikuar që disa njerëz të mendojnë që të ndërtojnë një shoqëri më të mirë pa Zotin, por përvoja na mëson se shoqëria pa Zot zvetënohet e njeriut i hiqet gjëja më e shtrenjtë." Libri "Akuzojmë fenë", ka një kapitull, i parafundit, që titullohet: "Viti 1967". Në "kokë" citatin: "Revolucioni përmbys një botë të tërë, dhe jo më një traditë" (E. Hoxha. 22).
I gjithë ky kapitull është mbushur me "heroizmat" e rinisë "që me duart e saj prishi kishat dhe xhamitë" dhe i ktheu, kuptohet, me urdhër të partisë, në palestra sporti e salla kinemaje. Shteti i diktaturës së proletariatit nga ky vit e pas, vazhdoi jo akuzat, por një shfarosje totale të klerikëve. Në Shqipëri u ringjall një Holokaust tjetër ndaj tyre, pa i lënë gjë mangut atij të Hitlerit ndaj hebrenjve. Emrat e klerikëve katolikë të terrorizuar, varë e pushkatuar me gjyq e pa gjyq, gjenden në gazetat "Liria" e "Kushtrimi" të vitit 1992 dhe më hollësisht në librin e dr. Pjetër Pepës, "Viktimat e Diktaturës", "Portrete Klerikësh Katolikë" të ipeshkvit të Shkodrës, dom Zef Simonit, etj.
"Viti 1967 do të hyjë në historinë e sotme të Shqipërisë si vit i vendimeve dhe zhvillimeve katastrofike për kulturën shqipëtare, ideologjinë shoqërore dhe prangat shpirtërore që i vuri trurit të kombit".
Pikat kulmore të luftës kundër klerit janë vitet 1944 - 1946 sipas udhëzimeve të jugosllavëve dhe 1967 - 1968, sipas shembullit të revolucionit kinez. As sundimtarët e egjër turq nuk i rrafshuan nga themelet institucionet fetare katolike si veproi diktatura komuniste, por u bë ajo që thotë populli: "Çohu prift të ulet hoxha"; d.m.th. u kthyen në xhami. Ajo që ngjau tek ne në ato vite, kishte ndodhur edhe në Perandorinë Romake, por atëhere ishte fjala për shtet i cili në emër të fesë pagane luftonte atë që mbështetej në Ungjillin e Krishtit. Në Shqipëri shteti zhduku çdo shfaqje fetare në emër të ateizmit të mbështetur në një sistem universal.
"Ndërsa në shqipëri shkatërroheshin kishaat dhe xhamitë me "Kushtetutë ateiste" dhe shpallej shteti i parë pa Zot, në Poloni, Hungari, Rumani, Çekosslovaki, Gjermani Lindore dhe sidomos në Jugosllavi, ku komunizmi ka qenë më i moderuar, priftërinjtë dhe hoxhallarët kryenin shërbimin fetar me vetura nëpër kisha dhe xhami luksoze."
Komunitetet shqiptare donin t'u "jepnin mend" edhe vendeve të Lindjes... Kësaj i thonë: Eja baba, të të tregoj kufinjtë ose të tregohesh më katolik se Papa.
Gjatë vitit 1967 e më pas u botuan me dhjetëra libra ku "demaskohej" kleri. Disa prej tyre, pa pretenduar për cilësinë e sasinë e tyre, ishin: 1. "A ka ekzistuar Krishti?" T. 1967. Libërth anonim, shkruar nga "qoftëlargu".
2. "Mbi fenë", V. I. Leninit, J. V. Stalinit dhe Mao Ce Dunit.
3. "Mbi gruan" T. 1967, broshurëz simë sipër me sitate Co.
4. "Veprimtaria Antikombëtare e Klerit Katolik Shqiptar", autor Rakip Beqaj, pa vit botimi, por, meqë në parathënie shkruhet "Ky botim që po del me rastin e 25 - vjetorit të çlirimit të Atdheut, pohuar nga Prof. Dr. Jup Kastrati, me një llogari të vockël del viti 1969, dy vjet më vonë nga shembja e kishave... "asht rezultat gjurmimesh dhe hulumtimesh, pre disa vjetësh nga ana e autorit", - shkruan parathënësi i parathënies së "veprës". Ky është një libër mbushur me mllef kundër klerit katolik të Shkodrës, pavarësisht se në titull pretendohet për "Klerin katolik Shqiptar".
5. "Gjurmat të çojnë në qelë" T. 1969, tirazhi 12 000 kopje, autor Ilo Bodeci. Është një roman ku priftërinjtë jo vetëm që janë lidhur me agjentura të huaja e banditë, por njëri prej tyre na vuaka edhe nga sëmundja e inçestit dhe kryen marrëdhënie me njeriun që me të ka lidhje gjaku, Luçien, por që një prift tjetër përmes rrëfimit ua fal këtë mëkat...
6. "Cuca e Maleve" T. 1967, (dramë), autor gazetari Loni Papa. "Dramaturgu" me të vetmen dramë, nuk mundi të gjejësubjekt për veprimtarinë e ndonjë popi që helmoi mësuesin që u mësonte fëmijëve gjuhë shqipe, por bëri personazh të veprës së tij priftin katolik, dom Markun, që, sipas autorit, është i lidhur (si të gjithë priftërinjtë e tjerë) me banditë dhe që u vë gurë në shpinë besimtarëve për të larë mëkatet.
7. "Shembja e idhujve" autor Skënder Drini. Përmes këtyre veprave autori mundohet të patjetër të fajsojë priftërinjtë që të justifikohej në turmë e drejta e eleminimit fizik të tyre. Kjo të kujton atë anekdotën që është bërë qesharake, sipas së cilës duhej varur njëri prej tre rrobaqepësve të fshatit, sepse i vetmi kovaç i atij fshati kishte kryer një krim që dënohej me vdekje. 8. Muzeu Ateist i Shkodrës me autor Niazi Vadahi është një shtupë letre me vrerë e helm ndaj klerit katolik...
Autorët e mësipërm, shkrimtarë pa vepra, me krijime të tilla bastardhe, jo vetëm që kërkonin të "shartonin tru e zemra" në "trungun socialist", por kishin përfitime materiale: qëndronin në qytete dhe merrnin leje "krijuese" për të masturbuar nëpër Arkivat e Shtetit, siguronin një dhomë shtëpi më tepër në apartamente ose të drejtë studimi për fëmijët e tyre, pavarësisht nga niveli i dijeve, mjaftonte që dilnin "kuadro besnikë të partisë". Ç'është më e keqja, krijuesit e sojit të mësipërm, me "veprat" e tyre "shkencore" morën dhe tituj shkencorë, që mund t'i gëzojnë edhe tani dhe shteti demokratik mund t'i shpërblejë.
Për priftërinjtë vazhdonte Kalvari i mundimeve, gjyqet e hakmarrjes komuniste më të egra se ato të mesjetës. Javë për javë shpalleshin dënime me vdekje, konfiskime pasurishë dhe bashkë me ta përvetësime vlerash kulturore e shkencore të lëna në dorëshkrim nga priftërinjtë, të cilat ndonj pseudoshkenctar i ka mbledhur si plaga qelbin dhe i publikon pikë - pikë "pa rënë në sy2, pa u hequr asnjë presje, por vetëm duke i kthyer në gjuhën e ashtuquajtur të përbashkët letrare.
Vetëm Fishta la 700 faqe krijime të daktolografuara, ndërsa gjuhëtari Justin Rrota, lajmëronte përmes revistës "Kumona e së Dielës", vj. 5, nr. 45, 8 nëntor, 1942 se do tinte në shtyp pjesën e parë të morfologjisë me titull: "Gramatika e gjuhës shqipe". "Gjer më sot nuk ka asnjë të dhënë të sigurtë që të mund t'na vinte në dijeni se ku ndodhet ky libër në dorëshkrim", - shkruan dr. i shkencave gjuhësore z. Mina Gero.
S'duhet të harrojmë se gjatë revolucionit kulturor u shkatërruan nga themelet kisha të urdhërave katolike, domenikane e françeskane të shekullit të 13 - të, që kur ata u futën në Shqipërinë katolike.
Të tilla ishin: Kisha e Shën Mërisë në Vaun e Dejës, me piktura murale origjinale që i shërbenin popullit analfabet të lexonte përmes tyre "Biblën" "thonë se kisha e Dejës (Dagno), kje e ndreqme me shpenzime të Skanderbegut lexojmë në "Historinë e Skanderbegut simas gojëdhanave" të priftit katolik Marin Sirdani. U la në harresë gjatë viteve të diktaturës, megjithëse s'kish ç'të rrafshohej në kishën e Shën Bakut, Shën Shirqit a Shna Prendës, si e quan populli atë kishë 700 - vjeçare të ndërtuar në vitin 1290, në shekullin e 6 - të nga perandori Justinian. Është një ndër tri kishat më të vjetra të Ballkanit. Kishës vazhdon t'i afrohet çdo vit rrjedha e lumit Buna, deri sa një ditë ta rrëmbejë e pasardhësve t'ua tregojmë si legjendë: "Na ishte një herë një kishë në Shirq...".
U gremis nga themelet Kisha e Zojës së Shkodrës, e cila ishte një ndër më të vjetrat në Shqipëri. Kjo kishte edhe vlera të pakrahasueshme arkitektonike. Kandidati i shkencave, Mikel Prendushi shkruan: "Kisha e Zojës së Nju Jorkut, është ndërtuar në ngjasim arkitektural me atë të Kishës së Zojës në Shkodër". Për këto shkatërrime katastrofike nga histeria e shfrenuar komuniste populli i prekur në shpirt thoshte: "Zoti s'ka nevojë me na l'shue tërmetin, se ka prue djalli Enverin e Mehmetin".
Feja në vitet 1967 - 1990, u duk se ishte harruar, por rrënjët e saj të nëndheshme lëviznin dhe i ngjante një ajzbergu që pjesën më të vogël e ka mbi sipërfaqe. Këtë e tregoi thënia e meshës së parë në varret e Rrmajit me 11 dhe me 16 nëntor, pas një heshtjeje të gjatë 23 - vjeçare në të cilën morën pjesë mbi 33 mijë besimtarë të feve të ndryshme që jetonin në harmoni prej shumë shekujsh në këtë qytet.
Fenë e krishterë s'arritën ta zhduknin Perandorët e Romës e as Sulltanët e Stambollës e jo më ta gjunjëzonin liliputët me tru të tredhur, konformistët komunistë shqiptarë.
Nga faqet e fundit të librit autori e ka zgjeruar gjeografinë e akuzës duke gjykuar për "vdekje" vendet Perëndimore, Papët e Romës etj. Citojmë fragmentin: "Prej vetë thelbit të tij Vatikani ka qenë dhe mbetet armik i paqes dhe i klasës punëtore, armik i socializmit dhe i m - l".
Tani autori është shprehur qartë dhe s'ka pasur arsye të pluhroset nëpër qilaret e Arkivave të Shtetit për t'na mbushur mendjen se armiqësia që paskan Vatikani e kleri për socializmin e m - l, qenka shkaku që diktatura i akuzoi, burgosi, internoi e zhduku fizikisht predikatorët e paqes e vllazërimit dhe jo se kanë qenë antikombëtarë të lidhur me armiq të pushtetit e mashtrues të popullit, si është munduar t'na mbushte mendjen akuquesi pa kurrfarë faktesh bindëse. E pse luftuan e luftojnë me fjalë marksizmin si ideologji ateiste, kjo është puna e tyre, ashtu si dogmatiku marksist ka të drejtën e tij që t'i dojë e mos t'i lëshojë aspak mendimet e veta...
Mjafton t'i kujtojmë "bukinistit" Papën e sotëm, Gjon Palin e Dytë që mban "Çmimin Nobel për Paqen" dhënë në vitin 1992 për rolin e madh që ka luajtur për përmbysjen e komunizmit në Evropën Qendrore e atë Lindore e bekimet e Tij për shuarjen e vatrave të luftës në të gjithë globin. Janë më shumë vlerë për të sotmen e të ardhmen e popujve fjalët profete të Papës së sotëm, Wojtila, që thotë: "Një demokraci pa vlera mund të shndërrohet lehtësisht në një totalitarizëm të hapur siç po na e tregon historia".
E përsërisì, se klerikët katolikë u asgjësuan nga diktatura komuniste vetëm e vetëm se kritikuan hapur komunizmin si kundërshtarë të fesë e përhapjes së ideologjisë ateiste në popull.
E përfundoj këtë analizë modeste të atij libri akuzues të fesë duke shpresuar që rilindja e saj në Shqipëri të ndikojë në ringjalljen shpritërore të këtij kombi të martirizuar në gjithë historinë e ekzistencës së tij e Paqja të mbretërojë në zemrat e të gjithëve.

[PLAKU]

Reshat Kripa: Thirrja e ndërgjegjes
E Diel, 14-03-2010, 10:00pm (GMT)


THIRRJA E NDËRGJEGJES


Nga Reshat KRIPA


Një fushatë e shfrenuar ka shpërthyer këto ditë në politikën shqiptare. Në këtë fushatë janë përfshirë të gjitha mediat, bile do të thoja që është përfshirë pothuajse i gjithë populli ynë. Ngado dëgjon zëra që thonë: “ Të hapen dosjet “. Në këtë kor janë përfshirë të gjithë, të djathtë dhe të majtë, kriminelë dhe viktima, ujqër dhe dele. Zhurma është aq e madhe sa nuk meret vesh se kush është fajtori dhe kush viktima. Të gjithë thërrasin se qenkan të pafajshëm. Po fajtorë a nuk paska patur ajo periudhë e kobshme?
Me thënë të drejtën kjo pyetje më bren nga brenda. A do të zbardhet ndonjëherë e vërteta e këtij vendi? A po do të mbetemi vetëm në llafe dhe thirrje patetike gjoja patriotike? Dhe në këtë garë të shfrenuar janë vënë partiakë dhe qeveritarë, analistë dhe gazetarë, pedagogë dhe intelektualë të tjerë, bile gara ka aritur deri në shtresat më të ulta, deri te ata që ndoshta nuk arrijnë të sigurojnë as bukën e gojës dhe jetojnë duke lipur.
Por ajo që më shqetëson më tepër është mungesa e vetëdijes për të pranuar të keqen që ka sejcili prej nesh brenda vetes së tij, brenda ndërgjegjes së tij. A keni dëgjuar ndonjë zë që të pranojë se në veprimtarinë e tij të asaj periudhe ishte i detyruar të kryente vepra që i shërbenin sistemit kriminal? Zërat janë fare episodik, për të mos thënë se pothuajse nuk ka patur fare zëra të tillë. Në këto momente ia vlen të citoj fjalët e thëna nga zonja Saks ( Estoni ) në debatin e zhvilluar në Këshillin e Europës:
“ Historia kërkon që të gjejë të vërtetën dhe pse disa e kanë të vështirë ta pranojnë atë për arsye të implikimit të tyre personal. Edhe pse kam qenë komuniste, e mbështes raportin. Nuk jam krenare që kam qenë komuniste “
Një deklaratë kuptimplote, një thirrje e sinqertë e ndërgjegjes. Po në vendin tonë a keni dëgjuar ndonjë intelektual të bëjë një deklaratë të ngjashme? Të gjithë kemi jetuar në atë kohë të tmerrshme. Të gjithë e dimë se atëhere nuk guxoje të mendoje dhe jo të veproje. Të gjithë e dimë që për të mbijetuar ishe i detyruar të kryeje veprime që ndoshta ndërgjegja jote nuk i pranonte. Po sot, që kohët kanë ndryshuar, përse heshtin? Përse nuk e hedhin poshtë të keqen që i depersonalizoi?
Personalisht i përkas shtresës që në atë kohë bënte pjesë në kampin armik me rregjimin. Kur dola nga burgu u detyrova të mbyllesha në veten time për të mos rënë për të dytën herë në atë skëterrë. Megjithatë edhe unë isha i detyruar të kryeja veprime që nuk m’i pranonte ndërgjegja. Edhe unë isha i detyruar të duartrokisja diktatorët , kur na nxirrnin detyrimisht nëpër mitingjet e organizuara. Edhe unë isha i detyruar të shkruaja për ato që nuk i doja, kur në shkollën e mbrëmjes profesori i letërsisë na jepte si temë hartimi përshkrimin e epërsisë së sistemit socialist mbi atë kapitalist, edhe unë isha i detyruar të dërdëllisja lloj lloj mbroçkullash nëpër mbledhjet që organizoheshin në qendrën e punës. Kurse sot më vjen turp nga vetja e ime për të gjitha këto.
Ku janë intelektualët e shquar të asaj periudhe? Përse nuk i thërret zëri i ndërgjegjes? Përse nuk e hedhin poshtë atë pjesë të aktivitetit të tyre që i shërbeu atij sistemi? Përse shkrimtarët e realizmit socialist nuk thonë asnjë fjalë për ato vepra të shkruara prej tyre ku hymnizoheshin diktatorët dhe bëmat e tyre? Përse nuk thonë asnjë fjalë kineastët për ata filma ku degjenerohej borgjezia dhe ngrihej në piedestal llumi i shoqërisë shqiptare? Po kompozitorët, skulptorët dhe piktorët e shquar ku janë? Përse nuk i hedhin poshtë ato vepra që më shumë i diskreditojnë, mbasi populli vetë i ka hedhur ne koshin e plehrave. Dua të më kuptoni. Nuk jam për hedhjen poshtë të gjithshkaje të krijuar në atë kohë. Jam i sinqertë që janë krijuar edhe vepra dinjitoze. Por këto vepra i errësojnë ato bajatet, pa vlerë që bëheshin për t’i bërë qejfin idhujve të atëhershëm.
Nuk e di kush është shkaku për një gjë të tillë. Mungesa e kurajos, apo ndoshta nostalgjia për atë kohë. Në rast se do të ishte e para do ta quaja një pasojë të shtypjes së pësuar gjatë asaj kohe, ku edhe sot mbas gjashtëmbëdhjetë vjetësh nuk u ka dalë frika që u kishte hyrë në bark nga ai system. Ndërsa po të jetë e dyta do t’u thoja se me veprat e tyre i shërbyen me ndërgjegje qëndrimit në këmbë të atij sistemi. Dhe kjo është shumë e rrezikshme.
Dua t’ju kujtoj të gjithë shqiptarve shprehjen lapidar të Hamletit drejtuar nënës së tij:
“ Nënë, hidhe poshtë gjysmën e keqe të zemrës tënde dhe jeto me gjysmën tjetër më të mirë! “
Nuk e di nëse do të ketë vullnet inteligjenca shqiptare të bëjë një gjë të tillë. A mund të ketë “ dosje “ më të sakta se këto?




Kush është Reshat Kripa?


Kam lindur më 28 janar 1936 në qytetin e Vlorës. Rrjedh nga një familje tregëtare e këtij qyteti. Im atë. Qazim Hamdi Kripa, pasi mbaroi studimet në “Robert College” të Stambollit, preferoi t’i futet rrugës së tregëtisë. Ndërtoi një fabrikë ku prodhohej vaji i ullirit dhe u mor me tregëtimin e tij. Tregëtinë e ushtronte kryesisht në Vlorë dhe Tiranë, por edhe jashtë shtetit si në Itali, Austri e të tjera. Kishte fituar disa çmime në konkurse të ndryshme të zhvilluara nëpër panaire. Pas vendosjes së sistemit totalitar gjithçka u shtetëzua dhe im atë mbeti i papunë deri ditën që mbylli sytë.
Im vëlla, Besnik Kripa, së bashku me dy shokë të tij, Lavdosh Beqon dhe Alajdin Alemin, në vitin 1950 krijojnë një organizatë antikomuniste që shpërndante trakte në gjimnazin e qytetit. Arrestohen dhe dënohen me nga 15 vjet burg. Lirohet në dhjetor të vitit 1961.
Në vitin 1951 unë së bashku me dy shokë, Myrteza Baboçin dhe Jorgo Beshon, të tre në moshën 15 vjeçare, formojmë një organizatë tjetër antikomuniste, duke shpërndarë trakte nëpër rrugët e qytetit. Arrestohemi dhe dënohemi me nga 5 vjet burg. Lirohem në dhjetor 1955.
Pas lirimit kam punuar në punë të thjeshta si punëtor apo murator në ndërmarrje të ndryshme. Përfundova gjimnazin e mbrëmjes me rezultate të shkëlqyera, por nuk m’u dha mundësia për të vazhduar më lart, megjithë dëshirën e madhe që kisha.
Që i vogël kam patur dëshirë për të shkruar. Kam tentuar me disa poezi dhe tregime, por drita e botimeve të tyre ishte e mbyllur. Atëhere heshta. Pas rivendosjes së sistemit demokratik rifillova përsëri të shkruaj. Kam botuar shumë artikuj nëpër gazeta të ndryshme si dhe kam mbajtur disa kumtesa nëpër mbledhje shkencore.
Në vitin 2004 botova përmbledhjen e parë me tregime të titulluar “Një tregim për mikun tim”. Në vitin 2008 botova romanin “Shkallët e ferrit” dhe librin me kujtime “Rini e copëtuar”. Tani kam gati për botim romanin tjetër “Trëndafila të bardhë” si dhe një përmbledhje me poezi modeste për të cilat nuk jam i sigurtë nëse duhen botuar apo jo.

[PLAKU]

reshat kripa: Unë dhe kanarina
E Hene, 15-03-2010, 09:50pm (GMT)


reshat kripa


UNË DHE KANARINA


Në dritare të qelisë, kanarina kish qëndruar,
Këngë e saja melodioze, ëmbëlsi e mjaltëzuar,
Unë rrinja i mahnitur, këngën duke e dëgjuar,
Zemra ime njomëzake, u brengos e copëtuar..


Pse ky zog, ky zogth i bukur, nga kafazi kish shpëtuar,
Të qetësonte shpirtrat tona, gjithë plagë të mbuluar,
Gjithë plagë të mbuluar, trup e shpirt të sakatuar,
Ndarë nga bota e madhe, në hapsanën e mallkuar.


M’u kujtua jeta ime, si e zogut sapo lindur,
Ëndërroja për lirinë, dita ditës duke pritur,
Që të ndriste, oh një ditë, që të zbardhte një mëngjes,
Të mos ecnim më mbi ferra, të jetonim plot me shpresë.


Porse shpresa ishte shuar, ferrat e kishin rrethuar,
Ëndrrat tona djaloshare, mjegulla i kish mbuluar,
Mua një djalosh i njomë, romantik, ëndërrimtar,
Më përplasi pa mëshirë, seç më futi gjallë në varr.


E vështroja kanarinën, po vazhdonte këngën bukur,
Nuk e di sepse dhe unë, ndjeva veten më të lumtur,
Dy, tri thërrime në dorë, po ia zgjas me dashuri,
Ajo fluturoi atje, cicëroi ciu…..ci.


Mbylla dorën, mora zogzën dhe i putha bisht e ballë.
Përkëdhel puplat e saja, për çudi ndjeva një mall,
Një mall të madh për lirinë, për atë që më mungonte,
Për atë që dridhte zemrën, lot nga sytë më lëshonte.

Ik o zog, zogëz e bukur, fluturo në qiell e lirë,
Qëndro larg nga kjo skëterrë, fluturo në botë të mirë,
Lerma mua errësirën, lermi prangat edhe lotin,
Qëndro larg nga botë e keqe, që mohoi edhe Zotin.


Kanarina fluturoi lart në qiell duke kënduar,
Unë në qelinë time po qëndroja i menduar,
Për çudi një ndjenjë tjetër, zemrën kishte gllabëruar,
Jam i lirë, thash me vete, prangat s’më kanë robëruar.

[PLAKU]

reshat kripa: Përse të ndodhte kështu?
E Marte, 16-03-2010, 10:08pm (GMT)


reshat kripa


PËRSE TË NDODHTE KËSHTU?


Qyteti zhurmëronte nga lëvizja e qytetarëve dhe makinave të shumta si dhe sirenave të vazhdueshme të automjeteve të policisë apo ambulancave që qarkullonin nëpër rrugët e mbuluara nga pluhuri dhe mbeturinat e plehrave apo gjethet e fishkura të pemëve dekorative që shtriheshin në të dy anët. Një smog tymi dhe mjegulle e kishte zaptuar atë mëngjes qytetin. Qielli ishte gjysmë i mbuluar nga retë. Por shiu kishte harruar të binte. Qytetarët ishin të etur për një pikë shi. Mendonin se ai do të sillte ndryshimin e gjendjes shpirtërore të tyre.
Në mes të kësaj turme qarkulloja edhe unë. As vetë nuk e dija se ku shkoja. Kisha dalë nga shtëpia dhe dija vetëm se duhej të ecja dhe të ecja. Rreth e rrotull më kalonin tipa të ndryshëm. Dikush ecte krenar, me kokën lart, thua se ishte ndonjë kokë e madhe që kishte kontribuar në ngritjen e qytetit. Një tjetër lëvizte sa te njeri tek tjetri, me dorën e zgjatur, duke lipur lëmoshë. Një i tretë kalonte duke fëshkëllyer dhe qeshur, ndërsa një i katërt duke qarë
Në mes të këtyre njerëzve pashë një burrë të moshuar të veshur mirë dhe me një borsalino në kokë. Papritmas m’u duk se fytyrën e tij diku e kisha parë. Ktheva kokën për ta vështruar më mirë dhe vura re se edhe ecja e tij më dukej e njohur. Ishte shumë më i madh se unë megjithatë, çuditërisht, më dukej shumë i njohur. Shtrydhja trurin për të gjetur se ku e kisha njohur atë njeri, por ishte e kotë. Mosha, skleroza apo ku e di unë se çfarë e kishin bërë punën e tyre. Ndërkohë dëgjoj një zë që më foli:
- Hajde tutkun, hajde! E paske humbur si Xhaferi simiten!
Ktheva kokën dhe pashë Pirron, shokun tim të fëminisë. Dikur ishim shokë klase por stuhitë që na përfshinë na ndanë për shumë vite. Më pas u takuam dhe vazhduam shoqërinë tonë. E ftova të pimë një kafe.
- Di unë një vend ku bëhet kafe e mirë, - tha Pirrua.
U nisëm dhe pas pak mbërritëm te një kafe në qendër të njerës nga lagjet më të njohura të qytetit.
- Dy kafe dhe dy raki, - porosita unë.
Po pinim kafet dhe bisedonim për çështjet e ndryshme që kishte secili prej nesh. Papritmas para tavolinës tonë qëndroi një burrë i moshuar. Hodha vështrimin nga ai. Njoha burrin që kisha parë pak më parë në rrugë. Përsëri m’u duk si një fytyrë shumë e njohur.
- Profesor, - i foli dikush nga një tavolinë pranë. – Ejani uluni t’ju ofrojmë një kafe.
Burri ktheu kryet nga erdhi zëri dhe buzëqeshi. Pastaj hodhi vështrimin nga unë dhe po më shikonte, duke qëndruar në këmbë.
- Uluni! – e ftuam.
U ul. E pyetëm se me çfarë dëshëronte ta qerasnim. Nuk foli por vazhdonte të na vështronte me një shikim ku shprehej një mall i madh. Na u duk sikur edhe ai na njohu.
Formuam bindjen se diku duhej të ishim parë.
- Mund të prezantohemi? – i thashë duke i treguar emrin tim. Të njejtën gjë bëri edhe Pirrua.
Fytyra filloi t’i shkëlqejë. Sytë i shndrisnin. Diçka donte të thoshte por nuk mundte. Kapi duart tona dhe filloi t’i puthë. Me siguri që diku ishim njohur me të, por çuditërisht kujtesa e jonë ishte shuar. Vitet kishin bërë punën e tyre. Megjithatë, nga xhesti i tij, kuptuam se mysafiri duhet të kishte qenë ndonjë nga ish të dënuarit politikë të rregjimit totalitar. Intuita na shtyu të besojmë se duhej të kishim qenë së bashku në ndonjë nga kampet e punës së detyruar, nëpër të cilët kishim kaluar.
- Ju lutem, - iu drejtova, me zë të ulur që të mos më dëgjonte ai, personit në tavolinën pranë që e kishte ftuar për kafe. – A mundeni të më thoni kush është zotnia?
- Nuk e di. Dikush më ka thënë se ka qenë profesor i njohur i letërsisë. Ka mbaruar studimet në perëndim. Në këtë kafe vjen vazhdimisht. Nuk flet. Qëndron në këmbë dhe vështron. Pastaj largohet përsëri. Nuk pranon nga asnjë që ta qerasë. Është hera e parë që pranoi nga juve. Ndonjëherë vjen edhe e shoqja, një zonjë grua, që e merr.
Ndërkohë na afrohet një zonjë e vjetër shumë e mbajtur.
- Më falni! – na drejtohet. – Është im shoq. Ju falemnderit shumë për gjithçka keni bërë për të!
- Oh, asgjë! – iu përgjigja. – Urdhëroni uluni.
Nuk ngurroi. U ul dhe ne porositëm kafen.
- Më falni, e nderuar zonjë! – i thashë me një ndjenjë respekti. Kam përshtypjen se burrin tuaj diku e kam njohur.
- Nga jeni? – më pyeti me kureshtje
I thashë emrin e qytetit
- Si ju quajnë?
Përsëri i ktheva përgjigje. Më përqafoi sikur të isha një fëmi i vogël dhe me një buzëqeshje të ëmbël më tha:
- Ju qenkeni “çapkëni” im i vogël? Oh, sa kënaqësi që po ju takoj përsëri pas kaq vitesh!
Zonja kishte përmendur nofkën që më kishin ngjitur në fëmininnë time. Me këtë nofkë më thërrisnin mësuesit e mi dhe pas tyre edhe të gjithë nxënësit e shkollës.
- Më thoni, ju lutem, kush jeni! – pyeta unë i habitur nga fjalët e saj.
- Jam mësuese Bardha, ndërsa im shoq profesor Hektor Kelmendi
U ngrita në këmbë. Mora duart e tyre dhe fillova t’i puth me respekt të madh. Të njejtën gjë bëri edhe Pirrua. Bardha ishte mësuesja jonë e shkollës fillore, ndërsa Hektori profesori i letërsisë në shkollën unike. Nuk ishin nga qyteti ynë. Në atë kohë gati pjesën më të madhe të mësonjësve e përbënin të ardhurit nga qytetet e tjera. Kështu Bardha kishte ardhur nga kryeqyteti ku kishte kryer shkollën normale “Nana Mbretëreshë“, ndërsa Hektori, që kishte kryer studimet e larta në Paris, ishte emëruar edhe ai në qytetin tonë. Dy vjet pas ardhjes në qytet Hektorin e arrestuan për agjitacion dhe propagandë. E akuzuan se kishte propaganduar në nxënësit për poetët e shpallur armiq si At Gjergj Fishtën, Pater Xanonin, Mikel Prendushin, Faik Konicën e të tjerë. Një gjë e tillë ishte e vërtetë. Shpesh herë ai na recitonte poezi të tyre të cilat ne i dëgjonim me etje. Nuk kishe se si të mos i dëgjoje me kënaqësi kur në to ngrihej në tempullin hyjnor thirrja për lirinë e atdheut dhe për flamurin.
Ndoshta ishte fryma që na edukoi profesori ynë që më shtyu mua dhe dy shokë të mi të ndiqnim rrugën e tij. Kështu përfunduam edhe ne në humnerë. Atje takova profesorin tim. U endëm nga kampi në kamp. Nga Ura Vajgurore në Vlashuk dhe nga Shtyllasi në Bulqizë. Edhe atje ai ishte profesori im. Nuk më linte të gaboja. Ai më zëvendësoi prindërit e mi. Në kampin e Bulqizës u ndamë. Unë u lirova, ndërsa ai vazhdoi edhe për disa vjet dënimin.
- Ejani ndonjë ditë nga shtëpia, - tha mësuesja duke më treguar adresën. –
Shkojmë Hektor! – i foli të shoqit.
Ai nuk u përgjigj. U ngrit duke buzëqeshur, i bindur në fjalën e saj. Pasi na përshëndeti ajo i futi krahun dhe u larguan ngadalë ngadalë. Ai vazhdonte të mos fliste.


Një mbrëmje vendosëm t’u bëjmë një vizitë mësuesve tanë. I gjetëm në sallonin e ndejtjes. Profesorin të ulur në një kolltuk duke parë televizorin, që trasmetonte një emision të titulluar “Fokus”, ndërsa mësuesen duke lexuar diçka. Ajo u ngrit dhe mbylli televizorin duke i thënë me një zë të butë:
- Tani na kanë ardhur djemtë tanë. Do bëjmë edhe pak muhabet.
Ai u kthye nga ne dhe buzëqeshi. Fytyra filloi t’i ndriçonte.
- Si e pini kafen? – pyeti mësuesja.
- Shqeto.
Në pak minuta kafja ishte gati. I pimë pa folur. Së fundi mësuesja foli:
- Kur i fola për juve, në fillim nuk reagoi. Duket sikur i ishte fshirë nga kujtesa. Por nuk ishte ashtu. Mori fletoren ku, në pamundësi për të folur, shkruan ato që do të thotë dhe me dorën që i dridhej, shkruajti emrat e Urës Vajgurore, Bulqizës, Spaçit dhe Qafës së Barit.
- Kur ishim në kampin e Spaçit e goditi një ishemi cerebrale, e cila u bë shkak që, pas disa vitesh, ta lironin nga burgu, - foli Pirrua.
- Është pikërisht ishemia cerebrale që e solli në gjendjen që ndodhet sot, - u përgjigj mësuesja.
- Ura Vajgurore ishte kampi i parë ku u ritakuam, ndërsa me Bulqizën na lidh një ngjarje që nuk mund ta harroj kurrë, - ndërhyra unë.
Fillova t’i tregoj ngjarjen ashtu siç kishte ndodhur. Ishte shtator. Me nismën e profesorit dhe doktor Isuf Hysenbegasit kishim organizuar një mbremje përkujtimore me rastin e tridhjetepesë vjetorit të luftës së Vlorës. Ndërsa unë po recitoja poezinë “Një ditë vjeshte” të poetit të burgosur vlonjat Kudret Kokoshi, kushtuar kësaj ngjarje, vjen toger Ademi, një xhelat i vërtetë dhe kur më sheh mua duke recituar urdhëron të më lidhin duart me hekura dhe të më fusin në qeli. Profesori filloi të protestojë me forcë.
- Mos vallë qenka krim t’i këndosh atdheut dhe luftrave të tij për liri? – thërriste ai me zë të lartë. – Ju jeni kriminelë!
Profesorin e mbyllën së bashku me mua në qeli. Atë natë e gdhimë pa fjetur. Hekurat që na ishin futur në mish nga shtrëngimi i tepërt dhe të ftohtit e Bulqizës në atë natë vjeshte, kur ne ishim në fill të këmishës, bënë që pas mezit të natës të më zinin një palë ethe të forta. Profesori thërriste për ndihmë mjekësore, por askush nuk e dëgjonte. Atëhere hoqi këmishën e tij dhe më mbështolli. Më fërkonte fort me duar dhe më fliste që të mos humbisja vetëdijen.
Të nesërmen temperatura e lartë vazhdonte ende. Xhelatët donin të më nisnin në punë. Por ishte ndërhyrja e vendosur e profesorit dhe doktor Isufit që më shpëtoi. Më shtruan në atë që ne e quanim infermieri. Gjenia e tyre më shpëtoi.
Mësuesja më dëgjonte me vëmendje dhe dy pika lot rrodhën prej syve të saj.
- E gjithë jeta e tij ishte një vetmohim, - më tha së fundi. – Ndodhesh kudo ku
ndjente se vuanin. A dëshëroni t’ju tregoj historinë tonë?
E pritëm me kureshtje propozimin e saj. Kishim një dëshirë të madhe për të mësuar gjithçka mbi jetën e këtij çifti të përsosur. Pranuam me kënaqësi.
- U dashuruam që kur ishim në shkollë në qytetin tuaj, - filloi. – Po bëheshim gati
për t’u martuar, kur atë e arrestuan. E prita plot dymbëdhjetë vjet. Kur u lirua u martuam. Megjithse në kondita të vështira, e ndjenim veten të lumtur. Ai punonte si puntor në ndërmarrjen bujqësore. Me të u bashkova edhe unë që më pushuan nga puna si arsimtare. Qëndronim të veçuar. Nuk bisedonim me asnjeri. Hektori filloi t’u jepte mësimet e gjuhës frënge disa të rinjve. Ishin bijtë e disa të njohurve tanë. Shpesh herë u lexonte atyre edhe poezi nga poetë tanë të ndaluar. Një gjë e tillë ra në sy të sigurimit të shtetit që e survejonte hap pas hapi. . Nuk kaloi më shumë se dy vjet kur e arrestuan përsëri. E dënuan me pesëmbëdhjetë vjet. Nuk kishim fëmijë. Mendonim të merrnim pak veten dhe pastaj të mendonim për trashëgimtarë. Kështu që mbeta përsëri e vetme
Mësuesja heshti. Mori frymë thellë dhe nga gjoksi i doli një psherëtimë e
dhimbëshme. Ne qëndronim të heshtur dhe prisnim që ajo të vazhdonte.
- Më pas e çuan në kampin e Spaçit, - vazhdoi mësuesja. – Megjithë gjendjen e vështirë, bëja si bëja dhe i shkoja me një trastë me ushqime në takim. Një ditë më thanë se e kishin shtruar në spitalin burg të Tiranës. Gati sa nuk u çmenda. Shkova në kryeqytet. E takova. Ishte në një gjendje shumë të rëndë. U interesova me disa miq të familjes. Më rekomanduan disa barna që vinin nga jashtë. Bëra si bëra dhe ia gjeta dhe ato. Ia dërgova në spital. Filloi të merrte veten.
Pas kësaj ngjarje e çuan në kampin e Qafës së Barit. E njëjta gjendje. E mbajtën deri në ditën që u lirua. Kur doli m’u duk sikur para meje qëndronte një hije, një fantazmë. Duhej të bëja diçka. Me ndihmën e disa miqve e shtrova në një klinikë në Milano. Kur doli prej andej kishte një pamje më ndryshe. Megjithatë mbeti në gjendjen që shihni.
U larguam me zemër të thyer.
- A e di përse i ndodhi ishemia? – pyeti Pirrua.
-Përse?
- Ishim në kampin e Spaçit. Operativ të sigurimit kishim një kanibal të vërtetë. Donte me çdo kusht që profesorin ta bënte vegël të tij. Ditëziu harronte se para vetes kishte një titan. Në atë kohë në kamp kishin arrestuar tre të burgosur. Njeri prej tyre, Xhemili, ishte një nacinalist i vërtetë. Katër herë ishte dënuar më parë. Dy të tjerët, Vasili dhe Faslliu, gazetarë të njohur. I kishin shkruar një letër proteste diktatorit. Operativi kërkonte me çdo kusht të sajonte dëshmitarë për dënimin e tyre. Viktimë u bë profesori. Por a mund të përulet mali. E arrestuan, e torturuan egërsisht, por ai vazhdoi të qëndronte si hero. Ishte pikërisht në birucat e sigurimit kur e goditi ishemia. U detyruan ta shtronin në spitalin e burgut në Tiranë. Për këtë shkak nuk e dënuan. Shokët e tij i pushkatuan. Sëmundja e paskësh transformuar aq tepër sa nuk mundëm as ta njihnim. Megjithatë kanë kaluar tridhjet vjet që atëhere.
- Kurse unë kam pesëdhjetepesë vjet, - plotësova unë.

Pas disa ditësh tingëlloi zilja e telefonit. Ishte mësuesja.
- Ejani! – na tha me një zë të dridhur. – Hektori mbaroi!
U nisëm menjëherë. E gjetëm të shtrirë në shtrat me sytë mbyllur, të mbuluar me një jorgan atllas. E puthëm në ballë dhe dy pika lot na rrodhën nga sytë.
- Lerini lotët! - na tha mësuesja. - Njerëzit e vërtetë nuk qahen dhe ai ishte i tillë.
U ngritëm dhe i shtrënguam duart mësueses pa thënë asnjë fjalë. Lajmëruam të gjithë shokët që e njihnin. Të nesërmen e përcollëm në banesën e fundit. Një grup shumë i madh njerëzish shoqëronin kortezhin. Një numër kurorash prinin para. Dikush mbajti
një fjalim mortor para varrit. Kishte vdekur një njeri!
Nuk e di sepse, por në mendje më vinin rrotull fjalët:
“Përse të ndodhte kështu? Përse?”

[Brari]

nuk e dine malesia se kurt kola eshte kopil i dokles se rucit e bandit i zan caushit?
si ma ftojne kte kulish hajdut e spiun neper ceremoni me vlera historike..e jo aq por dhe te mbaje fjalen e nderit ky qelbanik i pandershem.. qe e ktheu shoqaten e te ish persekutuarve ne falange te enverizmes..

shikojeni dobicin..