Shqyrtime për shtetin

[Sabriu]

Written by Esat Stavileci
Monday, 17 March 2008


Vrojtime hyrëse

Përkufizimi i shtetit sot paraqet një prej detyrave më të rënda dhe më të vështira të teorisë. Përkufizimi i deridjeshëm është pjesërisht i pranueshëm dhe më shumë i kontestueshëm. Zhvillimi objektiv i shoqërisë ka ndikuar dhe vazhdon të ndikojë në ndërlikueshmërinë e përkufizimit të shtetit.

Nuk ekziston një përkufizim i përgjithshëm i shtetit, edhe pse në teori ka afrime pikëpamjesh, sa i përket elementeve prej të cilave do të mund të sajohej një përkufizim i tillë.

Problemi i parë paraqitet për shkak të diversitetit të tipeve të shtetit.Cdo tip i mëvonshëm i shtetit paraqitet më i zhvilluar dhe më kompleks.Ky fakt e bën edhe më të vështirësuar përpjekjen për të ofruar një përkufizim të pranueshëm të shtetit për të gjitha tipet e tij dhe për të gjitha kohët në të cilat ai është paraqitur.

Por, a janë vetëm këto dy rrethana që e kushtëzojnë përkufizimin e shtetit ? Cdo përgjigje në këtë pyetje është me më shumë elemente mohimi se pohimi.Nëse pranohet ky gjykim, vështirësitë për të ofruar një përkufizim gjithëpërfshirës të shtetit bëhen edhe më të mëdha.

Nga duhet të fillojnë shqyrtimet teorike mbi shtetin ? Nga rezultatet tashmë të arritura të teorisë apo menjëherë nga përpjekjet për të ndërtuar një teori të re mbi shtetin ? Mendojmë se tregohen iluzionistë të mëdhenj ata që anashkalojnë rezultatet tashmë të njohura të teorisë dhe hidhen në aventura për hir të ndërtimit të një teorie të re mbi shtetin.

Kërkimi i një rruge midis këtyre dyjave, ndoshta, do të mund të tregohej më shumë rezultativ, veçanërisht nëse ajo rrugë do të ndërtohej mbi vështrimin kritik të teorisë ekzistuese mbi shtetin dhe me një shkallë të formësimit të teorisë së re për të.

Ne kemi përzgjedhur pikërisht këtë rrugë, jo si të vetmen të mundshme, por si më racionalën, për t’i ofruar lexuesit, jo vetëm një panoramë pikëpamjesh të njohura, por edhe një laryshi opsionesh të reja të cilat do të presin gjykimin e kohës për t’i vendosur në të pranueshme ose të papranueshme për të.Prandaj, autori i librit që po i ofrohet lexuesit nëpërmjet ëeb faqës së tij, nuk ka menduar vetëm në atë që do të mund të merrte prej librit njohuri për shtetin, por edhe në lexuesin që do të mund të provokohej për këndvështrime të reja, duke e provuar edhe vetën si autor i mundshëm i tyre.

Kur pata propozuar përfshirjën e këtij libri në botimet e Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës për vitin 2008, kisha parasysh faktin se Kosova, brenda këtij viti, do të deklarojë pavarësinë e saj, sado e kufizueshme që të jetë ajo për një periudhë kohore që shumë vështirë do të mund të parashikohet, meqë do të jetë e varur nga zhvillimet, si të brendshme, ashtu dhe të jashtme.

Me rastin e propozimit të këtij projekti, gjykoja se njohuritë për shtetin, në shtetin e porsalindur të Kosovës, në mos asgjë tjetër, do të mund të luanin rolin e mamisë që ndihmon “daljen e foshnjës në dritë”.

Kosova, edhe për një kohë, do të qëndrojë “në inkubator” dhe do “të mbahet me infuzion”.

Bërja e shtetit është shumë më shumë se deklarimi i tij.

Shkrimet e mia në këtë vit do t’i kushtohen, ekskluzivisht, shtetbërjes.Eshtë koha që përzgjedh temën, por edhe anasjelltas.


Paraqet,Sabri Selmani

[dardajan]

Shteti lindi si nevoje e shoqerise ose e nje populli per mbrojtjen e tij ne formen me te larte te organizimit shoqeror.
Shteti lindi si nevoje e koordinimit te punes dhe pasurive te kesaj shoqerie per nje nivel me te larte shoqeror ne dobi te asaj shoqerie.
Pra ishte nevoja shoqerore pra e interesave te individive qe lindi shteti dhe jo se shteti lindi sepse dikush pregatiti nje teori apo disa teori dhe ja imponoj shoqerise per zbatim.
Shtetet e krijuara mbi kete baze "artificiale " e kane te veshtire jetesen dhe jane gjithmon me probleme shoqerore.
Shembull per kete eshte ish Jugosllavia,ish URSS etj.

Shteti meqense lind si nevoje e individeve te nje shoqerie per nje shkalle me te larte organizimi dhe jetese duhet t'ju sherbeje idivideve te asaj shoqerie qe e kane krijuar, pra duhet te jete sherbetore e tyre dhe qe ky shtet te luaj kete rol duhet te kotrollohet dhe te ndryshohet po nga keta individe.

Ndersa realiteti flet ndryshe:

Shteti sot ne te gjith boten nuk eshte sherbetor i shoqerise qe e ka pjelle, nuk shikon interesat e individeve apo te asaj shoqerie perkundrazi ai e ushtron pushtetin e tij pikerisht per shfrytezuar kete shoqeri dhe individet e saj ne intetres te tij interes qe nuk eshte me ai i pari pra i koordinimit te punes dhe pasurive te shoqerise por ai i shperdorimit te ketyre pasurive per individ (diktatoret) klane dhe shoqeri qe shkeputen nga shoqeria baze duke krijuar keshtu nje shoqeri te re mbi shoqerine egzistuese , shoqeri kjo qe perdor pikerisht te ardhurat e shoqerise baze per tu pasuruar e ushtruar pushtetin e tyre .Kjo shoqeri e re eshte e interesuar qe te mbaje nen presion dhe kercenim te vazhdueshem shoqerine baze per te mos humbur privilegjet e tyre.
Dhe per tja arritur kesaj ajo mundohet ta lere injorante shoqerine baze duke e ndare kete shoqeri ne skllever dhe pronare por kujdes jo ne pronare privat, por shteteror te cilet perfitojne nga ky pushtet pa pasur asnje aktivitet korcial.
Biles nje shtrese e shoqerise baze mundohet te shkeputet nga kjo skllaveri duke punuar si pronar per aktivitete komerciale personale, dhe shpesh kur del i sukseshem futet ne shoqerine e re dhe behet pjese e saj ne menyre qe te rrise me shume te ardhurat e tij.
Por kjo nuk ndodh me te gjithe ka shum prej tyre qe punojne dhe fitojne ndershmerisht dhe shtypen gjithnje e me shume nga shteti njesoj si per shoqerine baze.

Si perfundim dua te them se shteti i sotem eshte shtypes, i lirive dhe te drejtave te individit eshte nje shtet hajdut i djerses dhe gjakut te shoqrise baze , ku me shume e ku me pak.
Per te rifituar keto te drejta keta individ dhe kjo shoqeri duhet te ndertojne nje tip te ri shteti , dhe qe eshte pikerisht shperberja e tij duke e lene kete klase shtypse pa burimin e tyre kryesor financiar.
Pra per mendimin tim shteti duhet te shperbehet plotesisht dhe shoqeria e re te organizohet ne forme tjeter ku shteti te funksionoje si objekt imagjinar dhe jo konkret pra qe preket, por qe ne te njejten kohe te funksionoje realisht.
Ne momentin e sotem te zhvillimit njerezor nga njera ane kemi nje hap te madh perpara ne teknologji dhe ne vitet pasardhese do jete edhe me i madh dhe nga ana tjeter kemi nje organizim shoqeror qe ka filluar te mos i pergjigjet me ketyre ndryshimeve nga ku lind si nevoje edhe nje organizim i ri shoqeror e shteteror.

[Hyj-Njeriu]

Shteti ka lindur si nevoje e aristokracise. Lindja e pabarazise ekonomike beri qe te shpikej nje menyre e mire per te ruajtuar pasurine e fituar. Shteti ishte menyra me e mire e mundshme.

Kush mendon se shteti eshte mbrojtes i te varferit gabon rende.shteti ka lindur jetuar e do vazhdoje te jetoje per te mbrojtur te pasurin.

Ne kosove ekziston pabarazia keshtu qe do automatikisht do ekzistoje edhe shteti,prandaj ceshtja eshte se cfare forme shteterore duhet te ekzistoje e kush do e kete pushtetin.

Faktikisht per t'iu pergjigjur kesaj pyetjeje duhet ne radhe te pare te shikojme se kush ka sovranitetin.
Sovraniteti eshte karakteristika themelore e shtetit. Kur thua shtet ke thene njekohesisht edhe sovranitet....Aktualisht sovraniteti i kosoves i takon Europes,keshtu qe forma shteterore dhe pushtetin real e kane europianet,te cilet do bejne normalisht kohen e mire dhe te keqen.

Ceshtja e shtetberjes ne fakt i takon krijimit te administrates ,burokracise se nevojshme por ketu shkeputemi nga teoria se c'eshte shteti e futemi ne praktiken e ndertimit te shtetit.

Me ka ngelur ne mendje shprehja e Nices : Shteti eshte krijuar per te tepertit