Mustafaj: Vepra e Kadaresë pas "90, mediokre!

[DI_ANA]

Ish ministri i Jashtëm Besnik Mustafaj shprehet për herë të parë se miqësia e tij me Berishën u prish

Pas dorëheqjes keni deklaruar se keni marrëdhënie korrekte institucionale me kryeministrin dhe kryetarin e partisë demokratike z. Berisha. Ju keni qenë miq. Më mirë një mik se një çiflig thotë një fjalë e urtë. Kaq i lartë qenka çmimi i pushtetit sa ja vlen të sakrifikohen miqësitë e vjetra?

Unë mendoj se kjo pyetje duhet t’i bëhet Berishës. Unë tek Berisha përpara se të jetë një lider i rëndësishëm politik kam pasur një mik, por unë dua të them me njëlloj kënaqësie se nga dhjetori i 90, pra të themi nga java e parë pas krijimit të Partisë Demokratike, sepse në krijimin e Partisë Demokratike kemi qenë të barabartë. Pra pas javës së parë të Partisë Demokratike kur ai u identifikua si i parë mes nesh që po krijonim Partinë Demokratike unë e kam pranuar atë për lider dhe e pranoj deri në këto momente që po flasim bashkë, por deri në momentin që unë kam dhënë dorëheqjen i gjithë bashkëpunimi im me të ka qenë i mbështetur në dy kolona, një kolonë e respektit dhe luajalitetit ndaj liderit të cilin e kam edhe tani dhe një kolonë miqësie. Miqësia u prish. Mbeti raporti midis një personaliteti të Partisë Demokratike, që jam vetë, nuk dua të bëj modestin këtu sonte, dhe kryetarit të Partisë Demokratike që është zoti Berisha. Pra vazhdon të funksionojë kjo gjë dhe ky bashkëpunimi ynë sot dhe në vazhdim dhe që nga dorëheqja është i mbështetur në këtë kolonë....

Për të bërë miqësi duhen dy palë. Për ta prishur ndoshta kërkohen dy palë. Ky është dhe rasti juaj?

Nuk do të hyj në bisedat e miqësisë, sepse nuk e kam bërë dhe nuk do ta bëj këtë bisedë. E rëndësishme është se në Partinë Demokratike Berisha ka nevojë për bashkëpunimin me mua, siç edhe unë e pranoj atë për kryetar. Pra në këtë kuptim ne kemi një ekuilibër normal, që na bashkon te partia demokratike...

Por a ka një komunikim normal?

Komunikimi është shumë normal brenda grupit parlamentar, ka qenë shumë normal brenda strukturave të Partisë Demokratike, por i mungon temperatura që ka pasur më përpara. Kaq.

A keni qenë ndonjëherë miq me Kadarenë?

Nuk kam qenë asnjëherë mik me Ismail Kadarenë, por kam qenë një admirues i vendosur i një pjesë thelbësore të veprës së Kadaresë, që janë disa nga romanet e tij që mendoj se janë pasuri e pazëvendësueshme në bibliotekën e letërsisë shqiptare. E kam kuptuar dhe e kam justifikuar gjithë ambiguitetin e sjelljes politike të Kadaresë në diktaturë. Madje mua më janë dukur gjithmonë naive disa teori të Kadaresë se unë jam nisur kur kam shkruar romanin “Dimri i Madh” apo kur kam shkruar poemën “Shqiponjat fluturojnë lart” apo kur kam shkruar romanin “Koncert në fund të Dimrit”, jam nisur nga qëllimi të jap një model, siç thotë vetë Ismail Kadareja, të jap një pasqyrë deformuese ose përmirësuese të diktatorit në mënyrë që ai të shohë dhe ta përmirësojë regjimin nga brenda. Kadareja ka qenë ai që kur ka shkruar romanin “Dimri i vetmisë së madhe” citonte Engelsin dhe e merrte si model për veten, Shkrimtari kur arrin të përshkruajë si personazhe figurat e mëdha të historisë ka arritur pjekurinë e tij maksimale. A ka pasur ndonjë tentativë nga miq tuaj të përbashkët për të sqaruar apo për të bërë një pakt për të mos ngritur shigjetat e kritikës në publik?

Unë nuk e kam kërkuar një gjë të tillë, nuk më është ofruar një gjë e tillë sepse unë vazhdoj të mbetem një lexues i pa kondicionuar i 5 apo 6 romaneve të Ismailit. Natyrisht që unë ndjen një keqardhje kur shoh veprën e tij të shkruar pas viteve 90, e cila në rastin më të mirë është mesatare dhe përgjithësisht është mediokre. Proza dhe eseistika e tij e shkruar pas rënies së komunizmit është një ...

Edhe “Pasardhësi”...

Është një çudi e madhe me Kadarenë që në të gjitha rastet që njoh është i vetmi shqiptar që nuk ka mundur të përshtatet me lirinë. Nuk ka mundur që lirinë ta kthej në favor të imagjinatës së tij dhe kjo është një keqardhje që kam unë për Kadarenë, por Kadareja është i mjaftueshëm. Një shkrimtar që ka shkruar “Gjeneralin e Ushtrisë së Vdekur” apo “Kronikë në Gur” edhe sikur të mos shkruante më asnjë libër do të ishte shkrimtar i madh.

Pas viteve 90 ne kemi “Pasardhësin”, “Jeta, loja dhe vdekja e Lul Mazrekut”...

Janë romane mediokre. Nuk ta merr mendja. Kërkush... një lexues i zellshëm i vëmendshëm nëse nuk do ta njihte Kadarenë në vazhdimësi nuk mund ta besonte që Lul Mazrekun e ka shkruajtur ai që ka shkruar Pallatin e Ëndrrave, apo “Kronikë në Gur”. Janë gjëra mediokre. Këta mund t’i shkruaj një shkrimtar... nuk po përmend emra, por janë vepra krejtësisht mesatare dhe spekulative..

Ju jeni shprehur se jeni personi që i keni propozuar zotit Berisha idenë e KOP (Komitetit të Orientimit të Politikave). Një proverb anglez thotë: të provosh ilaçin që ke prodhuar vetë. Kjo ishte ideja juaj fillestare që KOP –i të zhvendosej në ekzekutiv?

Unë nuk e kam shpikur vetë atë. Komiteti i Orientimit të Politikave me të njëjtën emër ekziston te partia e Sarkozisë, ka qenë edhe te Partia e Shirakut. Është një strukturë konsultative që mbledh në gjirin e saj njerëz të mençur dhe të ditur, njerëz që kanë ide që lidhen me të djathtën me qendrën e djathtë që është partia e Sarkozisë, ose gjithë partitë popullore europiane në përgjithësi....Por dallimi që ekzistonte te Partia e Sarkozisë po themi dhe te KOP-i ynë ishte se këtu u afruan me rekomandime apo drejtpërdrejt u afruan një numër të rinjsh shumë të zot, por që njëkohësisht po vinin me idenë e pushtetit dhe ata zbuluan se Berisha kishte një kompleks ndaj tyre dhe e shfrytëzuan kompleksin e Berishës për ta spostuar Partinë Demokratike në shumë aspekte dhe për t’i marrë si të thuash, për ta depolitizuar administratën politike që në Kushtetutë dhe në ligj që të jenë pjesë e politikës, pra nuk po hyj te administrata publike dhe përfituan nga ky kompleks i Berishës dhe unë nuk kam qenë dakord, nuk po e them për herë të parë që nuk mund të depolitizohet qeveria. Qeveria është produkt politik përderisa del nga zgjedhjet.

Kur flisni për kompleksen e keni fjalën për...

E kam fjalën për një kompleks të Berishës ndaj disa njerëzve me diploma, është një kompleks i Berishës ndaj 96-ës, e kam fjalën për disa aspekte që Berisha mendonte se e bënin të pëlqyeshëm. Për mua ka bërë gabim. Për mua vazhdon të bëjë gabim.

Nuk ka të bëjë mosha.....

Berisha është shumë i ri, në këtë aspekt...

Një pjesë e mirë e kabinetit të parë ishin 35 vjeçarë...

Berisha nuk ka komplekse moshe dhe Berisha ka një vitalitet që është vitalitet i një të riu. Në këtë pikë ai punon shumë më tepër se Lulzim Basha, ose Aldo Bumçi apo këta kopistët që kishim dhe kemi në qeveri. Si volum pune Berisha nuk përballohet dot. Berisha punon më shumë se gjithë ministrat dhe ky është avantazh i madh i tij. Berisha nuk ka komplekset e volumit. Berisha ka komplekset e dizanjit.

Kush është dështimi më i madh i kësaj qeverie?

Lufta ndaj korrupsionit. Është një dështim që nuk e kisha besuar se do t’i ndodhte Berishës. Berisha a nuk deshi a nuk mundi, por nuk po arrin ta luftojë korrupsionin.

Po flitet shumë të paktën që nga zgjedhjet lokale të vitit të shkuar, për ndarjen posteve mes ekzekutivit dhe Partisë. Në opinion një pjesë e drejtuesve të PD-së janë shprehur për një ndarje të detyrave, një pjesë tjetër për një përfaqësim të fortë politik në qeveri. Cili është opinioni juaj?

Të dyja formulat janë demokratike. Unë kam qenë në qeveri në atë kohë kur kryeministri Berisha është shprehur për ndarjen e këtyre posteve unë kam thënë se kjo nuk është aspak demokratike që Ridvan Bode të jetë edhe sekretar i përgjithshëm i Partisë Demokratike edhe ministër i Financave, por problemi është që në qeveri Ridvan Bode, bie fjala, ndjehet apo nuk ndjehet edhe sekretar i përgjithshëm i Partisë Demokratike, dmth, reflekton në analizat dhe vendimet që merr ai lidhur me financat, me politikën financiare, me politikën e taksave, me buxhetin e ku e di unë me të gjitha, ndjehet apo jo që është figura numër dy e një partie të qendrës së djathtë, pra reflekton një filozofi të qendrës së djathtë apo hiqet si një njeri teknicien apolitik.

Pra unë nuk jam as për ndarjen e as për mbajtjen e tyre në mënyrë të prerë. Për mua të dyja janë formula që janë demokratike. Ka eksperienca në të gjitha format e këtyre dy varianteve. Nëse do të ndahen të ndahet edhe posti i kryetarit të partisë. Nuk ka asnjë arsye që sekretari i përgjithshëm të quhet i papajtueshëm me qenien në qeveri dhe kryetari i partisë të quhet i pajtueshëm. Ne kemi disa modele edhe te partitë shqiptare në Ballkan qoftë në Maqedoni, qoftë në Kosovë ku kryetari i partisë nuk ka marrë poste në qeveri. Siç kemi edhe këtë tjetrin ku kryetari partisë bëhet kryeministër, rasti i Thaçit, rasti i Berishës, rasti i Fatos Nanos, pra i kemi të dy formulat kemi rastin Fatos Nano jo kryeministër, Pandeli Majko apo Ilir Meta kryeministër. Pra të gjitha janë formula të provuara si demokratike.

Marrë me shkurtime nga emisioni “Përballe” në TVSH

Shekulli Online

[keshtjella]

Per Kadarene ka shume te drejte! Letersia e tij e pas viteve 90 nuk mund te krahasohet me ate te para viteve 90. Per te tjerat mendoj se po ashtu nuk e ka keq

[i humburi]

mediokre.....,nuk do mund t a thoja...por mbase

Është një çudi e madhe me Kadarenë që në të gjitha rastet që njoh është i vetmi shqiptar që nuk ka mundur të përshtatet me lirinë.

i vetem??

Nuk ka mundur që lirinë ta kthej në favor të imagjinatës së tij

po kush ka mundur ndonje te jete me gjithmend prijes i mendimit int.?

dhe kjo është një keqardhje që kam unë për Kadarenë, por Kadareja është i mjaftueshëm.

pak me teper, nje cike me teper se..qofte per hir te reputacjonit...


Një shkrimtar që ka shkruar “Gjeneralin e Ushtrisë së Vdekur” apo “Kronikë në Gur” edhe sikur të mos shkruante më asnjë libër do të ishte shkrimtar i madh.

kjo eshte me se e vertete, ashtu si dhe juve z.Besnik jeni nje exponent i cquar i letrave e i politikes,urime

[ajzberg]

Pse cfar prisnit te thote per Kadarene ?Per librat para 90tes ai nuk tha ndonje gje te re ,po perse mbas 90tes paska ndryshuar Kadareja ,ka ndryshuar sepse ishte nder zerat me te fuqishem kunder vendosjes se Mustafait si minister i jashtem pa ditur anglisht..................

[DI_ANA]

Personalisht e vleresoj shume shkrimtarin Ismail Kadare dhe jam e mendimit qe veprat e tij kane qene dhe jane po aq te mrekullueshme!
Ismail Kadare ngelet per mua shkrimtari i preferuar i letersise shqiptare,ndonese ne 1990 dhe me vone nuk me pelqeu sensi "i atdhetarizmit" qe shfaqi ndaj emigranteve dhe ndaj te kaluares se tij !

[ajzberg]

DI ANA lexo nga Kadareja ''Ra nje mort me u pa'' per atdhetarizmin e tij.sikur dhjete perqind te ishin politikanet tane sa eshte Kadareja atedhetar ,ky vend nuk do te ishte keshtu.

[DI_ANA]

Ajzberg...

E kam lexuar vetem nje gje nuk me ka pelqyer,pasi ikem neper amabasada ne 1990 oshte Ismail Kadareje ai qe i quajti ata qe iken "Jashteqitja e kombit" dhe pas me mbrapa erdhi dhe kerkoj statusin e azilit politik ne France duke thene qe kishte qene i keqtrajtuar prej Enver Hoxhes,ne nje kohe qe nuk ka qene e vertete,pasi dihej qe Kadareja ka qene nje nga keshilltaret e tij dhe shikohej shume ne bllok!

Ps....persa i perkte librit,nuk kam cte them,pasi me ka pelqyer!

Respekte

[ajzberg]

DI ANA ,ka nje shprehje populli yne ''afer detit afer mbretit'',por po te ishe afer Enverit do te kishe shpaten e Demokleut mbi koke dhe kete gje e pesuan shoket me te ngushte te tij e jo me Kadareja.

[i_paEpuri]

...me ka rrasti ne fund te viteve 90-ta te kemi nje tubime te ngushte miqesore me Artistine e madhe te Kombite Reshat Arbanen pasi ai ishte ne vizite ne diaspore pikerishte ne gjermani dhe si mergimtare njerze qe jane te eture per te qene afer Artit Kombetare afer atyre qe i kane dhene shpirt Artit Shqipetare si Reshat Arbana nje nga pyetje e shume miqev ishte edhe se cka menond ai per Kadaren ai na u pate pergjigjura shkurte:
-Eshte e lehet te tregohet e shkruhate nga parisi se si duhet duket Shqiperia e eshte dic tjeter ta ndertosh Shqiperin nga Tirana nga mbrendesia e saj...


... Pasi Diktatura ka ikur mot po te ishte aq atdhetare sa shtirret Kadareja moti do te kthehej ne Shqiperi, une mendoj se Kadare eshte nje shkrimtare i madhe po ne rrafshine politike dhe ate Kombetar mbas 90-shit ai ka bere gabime te turpshme, dhe ka treguar se eshte shume labil...

...une pajtohem ne shume pika me gjykimin qe i ka bere Mustafaj...



tungiii

[mondishall]

Ndonese intervista e Mustafajt eshte e fresket, problemi qe preket eshte teper i konsumuar dhe nuk kuptoj pse vazhdohet t'i meshohet ketu ne forum fenomenit Kadare. Ka ne kete forum dhjetra, ne mos qindra shkrime dhe nuk eshte sot as vendi, as koha te hidhen perseri insinuata rreth nje vepre dhe nje jete komplekse ne llojin e saj. Koha ka per te saktesuar gjithshka dhe s'ka per te ndodhur kursesi, qe per shkak te nje qendrimi hierarkik ne nje sistem, te njollosen vlerat e nje talenti, Kadare, apo kushdo tjeter qofte, sikurse s'ka per te ndodhur, qe per hir te talentit te talentohet dhe piedestalohet nje jete kontradiktore ne periudhen dy kohore te sistemeve diametralisht te kundert. Sa per shkallet cilesore te krijimtarise, ato kurre nuk jane si shkallet e zakonshme te ngjitjes ne nje pallat. Perkundrazi. Jane rropatje, mundime, perpjekje, pengime, gervishtje deri ne gjakosje, njelloj si rruga malore me thepisjet dhe zbutjet e saj. Ka pra dhe lodhje, ka ndalim, ka shuarje etjeje ne nje burim, ka mbase dhe rreshqitje, sikurse dhe manovrim per kapercimin e kesaj rreshqitjeje. Nese Kadareja ja ka arritur t'ja dale mbane ngjitjes, gje qe eshte e vertete e pamohueshme, pse merremi me pjeset e tjera te ecjes shpateve te malit? Apo se jemi vete ne rreze te tij?
-------------------------------------------------------------
SHIKOJ DHE NUK BESOJ ATE QE SHIKOJ
BESOJ DHE NUK SHIKOJ ATE QE BESOJ(E,SH)