Jorgo Telo

[Jorgo Telo]

Tregim nga Jorgo S. Telo

BEDELI

Ndodh shpesh që teshtitjet e dimrit zgjatin gjer në pranverë. Ka ndodhur që mbi lulet e bardha të kumbullës, qershisë apo mollës të jetë përhedhur edhe velloja e ftohtë e borës. Tregojnë, madje, se njëherë ka rënë borë në atë zonë të thellë malore edhe në korrik, aq sa duajt e porsalidhur të grurit, të lënë shpërndarë arave ngjasonin porsi dele të bardha në kullotë, pasi cipa e hollë e borës ishte shkrirë më shpejt falë ngrohtësisë së sipërfaqes së tokës.
Çdo gjë mund të ndodhë në jetë e në natyrë, kur hyn prapësia…
Edhe atë pranverë, pas një ngrohtësie zhgënjyese të marsit, u “faneps” (siç komentonin më të moshuarit) një lagështi e shoqëruar me ngricë, aq sa gjithë lulet e kajsive, bajameve e kumbullave të hershme, u përthanë e u bënë si të djegura nga cikma e pabesë… Mbetën pemët si të përcëlluara nga ndonjë zjarr i padukshëm.
Sa kish hedhur dy – tri hapat e para pranvera dhe Xhoxhit i mbërrijti një telegram shumëfjalësh, sa dhe nëpunësi i postës ishte detyruar të shkruante ngushtë, duke i mbushur të dy faqet e fletës standard. Kur e mori në dorë dhe nisi ta lexonte, mësuesi “masovik” rrudhi dukshëm buzët dhe tundi kryet. Nuk po merrte vesh, nëse kishte të bënte me ndonjë urdhër apo me kërkesë… Pak a shumë në atë telegram thuhej: Siç jeni në dijeni, më (aq e kaq) të muajit në vijim mblidhet Kongresi i Rinisë në Elbasan. Ndërto një tekst të spikatur, ku të dalë në pah figura e ndritur e Udhëheqësit dhe vepra e pavdekshme e Partisë… Zhvillo prova intensive me grupin e vajzave të shkollës. Grupi të jetë gati me këngën dhe veshjen ditën e ënjte. Të premten me gjithë këngëtaret të jesh në Pallatin e Kulturës. Të kesh parasysh se koncerti jepet para Udhëheqjes…
Vijonte telegrami dhe me disa hollësi të tjera, me të cilat ishte mësuar Xhoxhi prej kohësh…I staxhionuar ishte kurrizi i tij me asi punësh… Por, sepse u ndje më në siklet e si i zënë ngushtë…Jo se nuk ishte mësuar me të atilla urdhëresa. Madje para ca muajsh një kërkesë e së njëjtës natyrë pak a shumë iu bë fare – fare “me sot, me nesër”. Iu desh të përgatiste këngën dhe grupin brenda ditës e tërë natën, se të nesërmen u fut ajo këngë e posaçme në koncertin e organizuar enkas me rastin e dekorimit të kooperativës fqinjë, ku merrte pjesë dhe Kryeministri i asaj kohe. Dhe dolën me sukses.
Ishte mësuar Xhoxhi edhe amatoret me bokërrimat burokratike të atyre që drejtonin problemet kulturore në rreth. I zvarrisnin urdhërat e shkresat për në çastet e fundit, pa gjykuar se sa mundim e kohë duhej për të materializuar një porosi… “Ata mendojnë se mos veprat kryhen me sustë a me një të rënë të lapsit ose me “urdhër të peshkut”apo me një shtypje butoni… Ehuhaa!” – shprehej mes kolegëve të shkollës Xhoxhi.
U ndje vështirë Xhoxhi, se ishte dhe një perudhë gripale, sidomos nëpër konvikte. Virusi i kishte leqendisur nxënësit mjaft. Drejtorisë së shkollës telegrami i ishte dërguar me pak fjalë. Drejtor Mihoja në vazhdën e sistematikut e kërkuesit Lame, kurrë nuk i kishte nxjerrë ndonjë pengesë Xhoxhit , madje përpiqej të ndihmonte me sa mundej. Kishte dhe ai sedrën e vet si dhe mësuesi i pasuionuar për art e kulturë, që në çdo veprimtari të përfaqësoheshin sa më denjësisht, siç e kishte traditë prej vitesh ajo shkollë e mesme e asaj krahine malore.
Si kurdoherë Xhoxhit i filloi mendja e fantazia t’i xixëllonin vetëm për mbarëvajtjen e detyrës që sapo mori. Koha nuk priste. T’i fliste ndokush në ato ditë me intensitet pune, më kot, se ku ndokushi e ku Xhoxhi…Kish një dhunti ai që, po ta sëmbonte një motiv, një temë apo një detaj, niste e bluante e bluante në mullinjtë e trurit e të shpirtit me orë të tëra e mandej, sa vinte letrën e bardhë nën stilograf, kishte për borxh ta mbaronte tërësisht idenë e vet , duke e ndërtuar tekstin sipas një variacioni melodik të tabanit, duke i shtuar dhe ngjyresat bashkëkohore edhe ritmin që kërkonte tematika që i sugjerohej, apo përzgjidhte vetë.
Atë javë, si dhe shumë herë të tjera, po i jepej me telegram tematika e kornizuar prerë e s’mund të shmangej kurrsesi. I duhej vetëm të konstruktonte vargje sa më entuziastë e me kolorit “siç dhe është vetë rinia…”
Dhe teksti i këngës mori frymë plotësisht, vetëm kur filluan provat e para. Riparoheshin vargjet edhe në punë e sipër me interpretet. Pranonte edhe mendime nga dashamirës.
Gjatë një pauze pas dy orë provash intensive, e gjeti të udhës, t’u rrëfente me pathos këngëtareve një ndodhi nga koha kur ishte vetë interpret amator: “Në një koncert qeveritar në skenën e TOB –it në Tiranë unë isha në detyrën e hedhësit të këngës. Mirrte pjesë në atë koncert edhe grupi i paraardhëseve tuaja me një këngë për dritat elektrike. Unë ndihesha me grykë të lodhur nga provat e shumta dhe nga një koncert që sapo kishim dhënë në stadiumin e lojërave me dorë në qytetin e Krujës. Isha hedhës edhe në këngën e mirënjohur të kurbetit, që e kini dëgjuar. Tri këngë ishin nga Mesmali në atë koncert. Besoj e merrni me mend se çfarë emocionesh na kishin mbërthyer. Ishte e para herë që po ngjiteshim në një skenë luksoze e rrotulluese. M’u sëmur gryka, se edhe marrësit e këngëve nuk e mbanin dot këngën në një tonalitet. Kishte raste që e çonin aq lartë, sa unë si hedhës mbetesha “fuori giocco”.Nuk kisha nga t’ia mbaja. Merreni me mend se çfarë sforcimi duhet të bëja, sa të mbaronte kënga. Dihet që kur këngët shkojnë drejt fundit, rritin emocionet dhe tonaliteti ngrihet. Vetëm Tefta nga Sh. kish dhe ka aftësinë që ta këndojë këngën pa lëvizur nga tonaliteti fillestar. Me të ta ka ënda të këndosh… Unë s’e kam patur këtë fat, se urdhëronin të tjerë…”
- Pse nuk dëgjojmë ndonjë këngë të saj në radio, profesor?
- Nuk m’i kanë lënë mua në dorë këto punë, moj vajza!
- Çudi!…
- …Ku e lashë?
- Tek acarimi i grykës.
- Pikërisht…. Dhe e dini ç’masa paraprake kisha marrë? Jo më kot u kam porositur dhe juve kaq e kaq herë… Gjeja ku të mundja qepë e mollë dhe i përtypja fshehurazi ku të gjendesha. Mirëpo atë pragkoncerti madhështor më mbeti një goxha mollë starkinge e porsakafshuar dhe ngeca, se na njoftuan të zinim vend në skenë. Madje patëm nderin të rrinim ca minuta në pozicion statik në qendër të skenës. Vërdallë skenës e pas kuintave endeshin shumë veta. Ne të grupeve dalloheshim nga kostumet popullore që kishim veshur. Plot civilë vinin vërdallë me radio marrëse – dhënëse në vesh. Diçka çuçurisnin, kushedi se me kë… U ndodha në siklet, se nuk kisha ku të lija mollën.Veshjet popullore nuk kishin asnjë xhep. Në silahin që kisha në mes as që mund të vihej. Zumë vend në qendër të skenës e prisnim të hapeshin perdet e rënda. As e shikonim sallën dhe as dëgjoheshin në skenë zërat nga salla e mbushur plot. Vetëm njëherë arritën tek ne (si të largëta) brohoritje e duartrokitje. Kuptuam që kishte hyrë e kish zenë vend Udhëheqja. Emocionet tona u disafishuan. Me ngut e vendosa mollën nën sqetull jashtë këmishës së bardhë. Ende pa u hapur skena, dikush më lëvizi krahun dhe molla ra mbi tapet të skenës.U ndje në atë qetësi pritmërie zhurma e mbytur e rënies së saj. E kuptova që m’u nxeh kurmi e u përskuqa… Sakaq u sulën dy- tre civilë te këmbët tona.
- Po kjo? – pyeti me sens dyshues njëri nga ata.
- Është molla ime. E mbaja për grykë, por shkau e më ra pa dashje, – fola unë i tronditur nga meraku se mos më nxirrnin fare jashtë.
Mbaroi me aq. Si e morën mollën nga tapeti, u larguan menjëherë civilet, se në orën 18.00 fiks filloi ngritja e perdes së trashë. Civilët e shkathët u zhdukën pas kuintave. Vërtet u trondita, por u çlirova, se ajo që ndodhi pa u hapur perdja, mund të më ndodhte duke kënduar e do lija nam… Apo ç’të lëvizur që u bënte krahëve Çavja, interpreti kryesor i grupit, që ju e njihni shumë mirë… Unë e di ç’ka hequr hunda ime, kur hapte krahët si shkabë Çavja…”

- Ne po pimë çaj, se me qepë na bie erë goja, – foli njëra nga vajzat.
- Pasi të keni ngrënë qepë, përtypni ca fije majdanozi dhe arratiset era e qepës, – i sqaronte me durim Xhoxhi.
Mir u kishte thënë edhe për mollë, po ku të gjenin vajzat mollë në atë muaj? Qepë po. Kishin mbetur ende plot nga dimri.
Ndërkohë Xhoxhi kish marrë masa edhe për vete, se sipas telegramit do drejtonte e shoqëronte grupin e këngëtareve të reja në qytetin e Metalurgjikut famoz. Kish blerë këmishë e këpucë të reja. Edhe gravatën ia kish hekurosur gruaja me merak.. Gati çdo gjë për rrugë të largët.
Nën hijen e arrës, të përcjellur nga shumë nxënës e arsimtarë, u ngjitën një pas një në autobuz.
Si ngaherë pothuaj kënduan e bënë shaka gjatë gjithë rrugës gjer në qytet, megjithëse Xhoxhi u fliste shpesh qe të mos e lodhnin grykën me sforcime, duke kënduarkëngë t në tonalitete të larta.
Sa arritën në sheshin “Çerçiz Topulli” një erë tërë pluhur e duke ngritur përpjetë gjithçka gjente mbi asfalt, nuk po i linte amatorët të zbrisnin. Si u qetësua paksa era, e cila për Xhoxhin ishte një parandjenjë jo e këndshme, zbritën dhe filluan të shkundnin pluhurin e “blerë” pa para gjatë rrugës së gjatë e të lodhshme.
Autobuzi që do t’i transportonte për në Elbasan ishte gati. U paraqitën në Pallatin e kulturës, ku i priste Shori, magazinieri i rekuizitës. Mungonin disa aksesorë të veshjes. Mandej do t’u duhej të sakrifikonin edhe rreth dy orë pushim, sa për të ngrënë drekën, por s’u premtonte koha. Iu desh Xhoxhit të binte në marrveshje me shoferin. S’kish kujt t’i drejtohej tjetër.
- Edhe sikur të ishim kunguj, nuk do qëndronin kaq menefrego këta të këtushmit…” – u detyrua t’i thoshte shoferit që do t’i çonte në destinacion atë mbasdite.
- Pashë një nga ata të ekzekutivit që vinte rrotull këtu para një ore, - foli shoferi që ishte vendas. – Ndoshta juve ju priste. Do ketë shkuar për të kaluar drekën. Ju sikur u vonuat.
- Rrugë e keqe kjo jona, or mik! Sos largësia, sos kthesat e gropat, por na mbyti dhe pluhuri. Mund të shkohet pa u pastruar sadopak drejt Elbasanit?
- Po e lëmë në orën 14.30 atëherë, – i dha karar orarit të nisjes shoferi.
- Faleminderit, i dashur! Them se do t’ia kalojmë mirë, – i tha Xhoxhi.
- Për këngë vemi e jo për të keq, – pasoi drejtuesi i autobuzit.
Patën kohë edhe për të ngrënë drekën edhe për t’u rregulluar disi. Dhe në orarin e caktuar u gjendën sërish tek shtatorja e Çerçizit.
Xhoxhi , si fshiu sytë e flokët nga pluhuri, kqyri fillimisht Çeçon hijerëndë, që dukej se po u uronte mbarësi. Xhoxhit iu duk se po shihte në sytë e luftëtarit trim një si dhimbje e trishtim. Dhe si me pavetëdijë i hoqi sytë prej shtatores dhe i zbriti ne drejtim të hyrjes së autobuzit, ku po rehatpheshin njëri pas tjetrit pjesëtaret e grupit. Udhëtarë të rastësishëm kishin zënë vendet nga kreu i makinës.
Sa po bëhej gati të hynte dhe vetë në makinë, para hundëve iu shfaq një djalosh i kuqërrëmtë – pikalosh, i cili me një zë tejet melankolik e gati vajtimtar, i tha:
- Shoku Xhoxhi, kam ardhur i dërguar nga shoku N. për t’i shoqëruar unë pjesëtaret e grupit tuaj në Elbasan.
- Po tani?! – foli si nëpër tym Xhoxhi, i ndodhur krejt i befasuar.
Nuk po i silleshin në shteg të trurit fjalët e duhura, për t’u marrë vesh me tjetrin.
Këngëtaret ndienë se diçka nuk po shkonte dhe u grumbulluan nëpër dritaret e makinës.
- E ç’të them unë?… Tani kjo gjë u bë fakt… U vendos nga tjetërkush…
- Kështu qoftë…Po pse? Ta dimë së paku…
Vajzat po hynin në thelbin e asaj grimce dialogu e një nga një po delnin tek dera e makinës.
- Ç’është, profesor? Do kthehemi?
- Jo, moj, jo! Vetëm unë…
- Po u kthyet ju, as ne nuk shkojmë, – foli e stërkuqur njëra nga vajzat, që ishte dhe më e hedhura ndër shoqet e tjera.
Shoferi e kishte ndezur makinën. Kishte ndonjë pasagjer që kish shfaqur shenja nervozizmi e padurimësie, megjithëse edhe Xhoxhi edhe drejtuesi i mjetit ua kishin bërë shpjegimet e duhura.
- Hajde, vendosni, do nisemi, apo jo? – pyeti qetë shoferi.
- Vajza, ju lutem shumë, uluni në vendet tuaja e mos u mërzitni! – iu drejtua Xhoxhi me një të folur tepër mallëngjenjës këngëtareve të reja, që ishin njëkohësisht edhe nxënëset e tij. Dhe, duke vështruar drejtpërdrejt në sy atë që iu paraqit, vazhdoi:
- S’më vjen keq për gjë, por kam shumë merak, se e di shumë mirë që grupi ka nevojë për prova të tjera. Përndryshe mund të shkasë nga linja e të kënduarit ekzakt. Ti mund ta kesh dëgjuar, mor shok, që sa më shpejt mësohet diçka, aq shpejt edhe mund të harrohet…
- Nuk di ç’të them, – mezi i nxori dy – tri fjalë të tjera prej buzëve kuqaloshi.
Në autobuz shpërthyen ngashërime. Disa nga vajzat, tepër të revoltuara, filluan të përloteshin e të kundërshtonin hapur shoqërimin nga një person i panjohur.
Nën peshën e një poshtërimi të paparashikuar dhe aspak të paralajmeruar e të motivuar, mbeti i tulatur Xhoxhi disa minuta dhe, si e mblodhi pakëz veten, zgjati dorën tek sedilja e parë, prej nga mori çantën e vet. Drejtoi fytyrën nga vajzat dhe mezi pëshpëriti:
- U qoftë udha e mbarë e të na nderoni, vajza! Mirë u takofshim!
Nuk mundte të vazhdonte më. Ktheu kryet në të kundërt, se nuk donte që nxënëset t’ia dallonin djersitjen e ballit dhe njomjen e syve… Si u largua disa hapa nga makina, e ndjeu më tepër peshën e rëndë të ofezës dhe, i mbështjellë nga tisi i një trishtimi të dukshëm, nisi t’i dridhej buza e ndërkohë djersë të ftohta filluan t’ia përshkonin… kurrizin sidomos. Shpirtrat e kreshpëruar dhe qepallat e përskuqura të këngëtareve rrëshqitën teposhtë sheshit tok me autobuzin.
Xhoxhi dhe Çeçoja mbetën fillikat pranë shoqi - shoqit. Çerçizi duke parë matanë nga vendlindja e Xhoxhit dhe Xhoxhin vetë me sy të mbërthyer tek piedestali i shtatores.
Kur autobuzi nuk dukej më, i buisën një mori pyetjesh brenda vetes: Nga kush ta kem këtë? Mirë… po pse? Bigrafia? Edhe mundet… Dosja ime është në duar të tyre…Burgu i tim eti, burgosja e xhaxhait, kushëriri i arratisur e i dergjur burgjeve?…,I kam shkruar me dorën time në autobigrafitë e “fletë – anketat”që na kërkonin. Tjetër se kushëririn as që e njoh fare…Apo mos dyshojnë gjë për karakterin tim? Ndonjë thashethemnajë?!… Sado që përpiqej të hamendësonte diçka, nuk mund të gjente dot shpjegim.

Dy ditë më pas Xhoxhi e ndoqi në ekran koncertin në Metalurgjik. Zuri vend në sallën e madhe të shkollës tok me drejtorin sedërqar e merakçi. Në atë sallë, ku ndodhej televizori “Lura” ishin mbledhur e ndiqnin programe të ndryshme edhe arsimtarë të tjerë, nxënës konviktorë si dhe të tjerë nga fshati.
Porsa filloi këngën grupi i shkollës, një stepje e një si ndrydhje në kraharor ndjeu sakaq Xhoxhi. Vuri duart në kokë. Ç’ishin përqark e vunë re ndryshimin e beftë të tij…Ai u tjetërsua përnjëherë, siç pa të tjetërsuar edhe këngën që nisi drejt Elbasanit…Nuk donte t’u besonte shqisave të veta dhe foli pa adresë:
- More, po ç’dreqin po bëjnë kështu këto vajza? Janë në terezi? Ç’t’u ketë ngjarë, vallë?!…
- Edhe unë po habitem, – i tha me zë të ulet drejtor M. – Sos e dëgjuam vetëm një herë dhe hajde. Këtu u shkonte kënga për mrekulli…
- Këto nuk po këndojnë, mor vëlla, por duket sikur po recitojnë e sikur i ka zënë njeri me shufër…. – iu drejtua Xhoxhi të pranishmëve me një ndjesi mosbesimi tek çfarë po servirej përmes ekranit të vogël. – Ç’dreqin po bëjnë këto sonte? (Se koncerti po jepej drejtpërdrejt) Pse po e nxitojnë kaq shumë, xhanëm, sikur t’i ketë zënë zekthi? Nga hutimi apo nga emocionet po e transformojnë kaq egër këngën? Apo mos ka futur hundët ndonjëri që vetëm shet e nuk blen dhe ua ka katranosur fare?… Epo të kënduar pa nerv e jashtë kornizës së një polifonie nuk kam hasur ndonjëherë gjer tani… - dhe u ngrit e doli, se nuk duronte sa ta mbaronin ato këngën gjer në fund.
Hyri në sallën e mësuesve e ndezi një cigare tjetër, se ajo që kish në buzë sa s’po e përcëllonte.
Keqardhja pushtoi jo vetëm Xhoxhin por tërë shkollën.
Gjatë netëve të mëpastajme gjumi filloi t’i troshitej Xhoxhit si kurrë ndonjëherë. Dhe jo vetëm vuri merak për çka ndodhi , por i duhej të përballej edhe me dokëndisje të disa të “mençurve” të krahinës, që vetquheshin “esnafë” në çdo fushë të jetës, madje edhe në fushën kulturore… Ishin ata që çdo veprimtari që zhvillohej në Mesmal, e shikonin nga “Maja e Olimpit”…
…Kur u kthyen nxënëset këngëtare, që nga larg e ndjenë vështrimin depërtues - pyetës e të veshur me një cohë habie të atyrë që i kishin ndjekur përmes ekranit. Ato iu afruan përgjegjësit dhe drejtorit me një ndjesi faji deridiku të pamotivuar në fytyrat e lodhura nga rrugëtimi.
- Kaluat mirë? – i pyeti Xhoxhi, duke i takuar me radhë.
- Mirë, – u dëgjuan disa zëra.
- Zhvilluat prova të tjera? – pyeti sërish Xhoxhi në çastin kur ato po takoheshin edhe me shoqe e shokë të shkollës.
- Zhvilluam por jo me “Bedelin” – foli kthyesja e këngëve të grupit.
- Me cilin bedel, moj? – foli i shpërqendruar Xhoxhi.
- Me atë, pra, kuqon, që na shoqëroi aq bukur në Elbasan.
- Pse“aq bukur”? – pyeti duke imituar folësen përgjegjësi.
- Ai erdhi me ne gjer ku ishin dhe të tjerë koncertistë dhe zbriti, duke u mjaftuar vetëm me një “Natën e mirë!”
- Domethënë mbetët në mëshirë të fatit? – pyeti drejtor M. edhe me habi edhe me mosbesim njëkohësisht.
- Jo krejt ashtu, drejtor! Shoferi na shpuri atje ku duhej, ku na morën në dorëzim ata që po na prisnin e që drejtonin koncertin. I kishin marrë masat edhe për strehim e gjithçka.
- Kështu po, – foli i lehtësuar drejtor M.
- Bedeli me siguri na shoqëroi, për të mbaruar ndonjë punë të vetën, – tha marrësja e këngës. Si na dorëzoi, nuk e pamë më. – Mirë që erdhi ai person, po pse të mos ishte me ne dhe profesori? Ne u ndodhëm krejt të pakrah në këtë drejtim…
- Ashtu, ë? – tundi kryet Xhoxhi. – Sikur u pyeta se me kë i zhvilluat provat.
- Me ne punoi një nga këngëtarët më në zë të Ansamblit Shtetëror të Këngëve e Valleve… Po ç’e do se…
- Tani e kuptova, – u hodh menjëherë në sqarim Xhoxhi. Po ka qenë vëllai i Vaçes, me siguri ai është përpjekur për mirë, por duke dashur ta përpunojë këngën, pa dashur u ka larguar nga polifonia e mirëfilltë. Ju nuk e merrni me mend, moj vajza, se sa larg ishit nga ajo çka u përgatit në provat e këtushme… E marr me mend se u ka mundur atmosfera plot kolor e ritëm e këngëve e valleve të trevave të tjera, apo të Ansamblit… S’u hedh dot shumë faj…
Bisedën e ngrohtë e të sinqertë tek sheshi para shkollës po e ndiqnin me kureshtje edhe disa djem që ishin pjesëtarë të grupit polifonik të të rinjve të shkollës, që fituan menjëherë emër të mirë me aftësitë e tyre në interpretim të folkpolifonisë vendase e të çdo treve labe.
- Ehuuu, ku këtu e ku atje! – iu drejtua marrëses kryesore njëri nga çunat.
- Nuk kishim se si ta kundërshtonim artistin e njohur, – tha hedhësja e këngës, e cila, nga mënyra se si u këndua atje, kishte dalë fare nga roli…
- S’do mend, – ndërhyri qetë dhe dhimbshëm Xhoxhi . - Ai nuk është një person sidokudo. Por edhe të përpiqeshit disi me takt, pa ofenduar personalitetin e atij, kish mundësi ta ruanit sadopak origjinalitetin tuaj… Se në fund të fundit nuk do bënit ndonjë mëkat. Përkundër.
Xhoxhi u shkëput ca hapa prej grupit të vajzave dhe hodhi poshtë bordurës së oborrit bishtin e cigares. Mandej, duke u kthyer për të hyrë në shkollë, u mori erë disa trëndafilave të porsaçelur e plot aromë.
xxx
Sa herë që takoheshin për arsye pune Xhoxhi me “kuqon”, nëpunësin e kuadrit të Komitetit Ekzekutiv të K. P. Rrethit, tek të dy ndizej ai çasti i mistershëm tek hyrja e autobuzit… Dhe përvidhej në memorjen e secilit ajo diçkaja jo e këndshme atje nën vështrimin e Çeços, i cili dukej se shkërmoqte gjithë intrigat që mund të sajoheshin përreth tij.
- Kam një bindje, se nuk do të të vinte zor të ma çelje zemrën, – i tha një mbrëmje Xhoxhi nëpunësit të kuadrit, teksa po pinin nga një kriko birrë.
- Më dërgoi shoku X. për t’i mbaruar një punë të tijën. Besoj se s’ka nevojë për hollësira…
- Nu do ishte keq të më sqaroje që atë ditë. Të pëlqeu dhe ty të bëheshe “bedel”…
- Jo, për ideal! Por…
Gjergj Durimit edhe në ëndrra i shfaqeshin si liliputë bedela dhe intrigantë të “thekur”, që nuk dinin të ecnin normalisht, por shkarrzeheshin të tulatur e si makiavelë në sheshet e rrrugët e kalldrëmta të qytetit gri…

[Jorgo Telo]

SINFONIA E GËRMAVE

12 VARGJET E MIA
Lodhem, duke qëmtuar të ardhmen.
Fle në shtratin e Arushës së MADHE.
Zgjohem nga tringëllima e kristalit të ëndrrave.
Lahem në dushin e rrezeve diellore.
Krihem me dedëzat e pyjeve halore.
Vishem me këmishën e përgjakur të Krishtit.
Udhëtoj sforcuar midis shpresave dhe hiçit.
Çlodhem më së tepërmi duke punuar…
Jshtë bezdive portokollare kam dashuruar.
Jetoj nën përkujdesjen e Engjëjve.
Do vdes me shterimin e ëndrrave…
Ringjallem në sinfoninë e gërmave…

PËR ZOGJTË E ATHINËS BRENDA KAFAZESH

Babnoj përkohësisht
nën rrafshin e tokës.
Veten e ndiej si në pyll.
Ballkonesh zbresin zëra joshës
nga tri kanarina dhe një bilbil.

Atë që s’e bëjnë dot të zotët tuaj,
me plot pasion e arrini ju.
Çlodhni të lodhurit e huaj
dhe mua të sëmurin
gjithashtu.

Athinë, maj1998
VALLJA “ÇALTHI”
(Mall e respekt për këngët e vallet tradicionale zagorite)

Valle gjyshesh
– vallja “valë-valë”.
Tok u lidhi
si gjerdan,
moj vajza!
Hidhnit hapat
shtruar
dalngadalë.
Tundnit futat
me llambro,
rruaza.

Rrotullonit,
vajza
bukuroshe
vallen
zagorite
të kënduar.
E mbi kokë
shamia
fluturonte
mbi fustanin
gjer në fund
lëshuar.

Kraharori, eh, sa u kish hije!
Me gjerdane edhe plot qindisma.
Fekste xhokja – punuar me shije.
Me xhufka këpucët llusrtafina.

Ç’emra mban, o valle stërgjyshore?
“Çalthi”, “Vendçe”, apo “Valle sustë”?
Nëpër festa e festivale u drodhe
Hej, mbi maja gishtash leht’ e butë.

Sa kërcenin ty, harronin hallet.
Thekshëm kur kërcenin nëpër dasma.
Nuset mbushur fjongo e lule alle
ndiznin dyshemetë me dërrasa.

A mos, vall’,
po humb
sot vallja çalthi?
Mos po shuhet,
Heshtaz
në harresë?
O, ç’mëkat
për perlat
që humbasin!
Ringjallu,
moj valle,
pa vonesë!

1998


TË MUNDJA

Të mundja,
të izoloja çmenduritë e motit,
në çdo skaj
të larushanes
botë

Të mundja, të çimentoja
midis njerëzve
dashurinë e Zotit;
të shmangia
çdo divorc.

Të mundja
të hiqja nga çdo skutë
qoftë dhe një predhë
apo minë.
Të mblidhja
yjet tufë
mbi çdo errësirë.
Të shndërroja
armët çnjerëzore
në lodra fëmijësh.
Të shpërndaja
mirësi hyjnore,
ngado
gjer në finish.
Eh, të mundja!

1997

[Jorgo Telo]

HEDHJA E ZAREVE
(Roman nga Jorgo S. Telo)

(Fragment I)

- M’u lodhën sytë jashtëzakonisht, Sotiraq! – iu drejtua Gjergji mikut prej qyteti. U bë gati të fikte kompjuterin.
- E sigurove materialin që hodhe? – doli zëri ì merakosur dhe pyetës ì mikut.
- Sigurisht, - tha Gjergji dhe u ngrit të dilte prej dhomës.
- Të të shoqëroj? – shfaqi gatishmërinë mysafiri kaçurels e simpatik.
- S’ka problem. Nuk vonohem. Mos u mërzit!
- Te dal unë? – e pyeti Ksanthi.
- Besoj se s’ështe e nevojshme. Qetësohu.
Në njërin cep të oborrit të shtruar me çimento Gjergji u rrëzua rrezikshëm. Ra aq keq, sa koka iu përplas lemerishëm tek një qoshe e gurtë muri-dere. Pasthirrma e vetvetishme dhe e dhimbshe “Ooooh!” dalë prej llahtarës, nxori në oborr së pari gruan që po dremiste (pas disa punëve ne kopshtra) në dhomën poshtë. Thirrja e dëshpëruar me fjalët”Ç’më bëre, Gjergj?!” nxori nga dhoma dhe mysafirin që ishte në dhomën lart.
Ai zbriti me ngut shkallën, ashtu me çorape, siç ishte brenda.
- Mos bërtit! Nuk kam pësuar gjë! – iu drejtua ì plagosuri Gjergj së shoqes, me merakun se mos griste sërish faqet si disa vjet më parë…Ai ì fliste asaj kurajoz, por nuk po e shihte veten si ishte mbuluar me gjak te freskët e mbivetullën të hapur si shegë e çarë. Gjakun, qe po ikte vrushkull, e ndali sakaq Sotiraqi. Ai nxori rrufeshëm një kartopecetë të papërdorur nga xhepi. Ia vendosi mbi plagë, të mos vijonte gjakrrjedhja. Zërin tërë ankth të Ksanthit e dëgjuan fqinjët.
Vëlla e motër ia behën sakaq brenda oborrit.
Mezi e ngritën Gjergjin me peshë të rritur nga jeta e stërgjatur spitalore. E çuan në dhomën poshtë. Gjergjit ì dukej sikur po vetëtinte qielli në të kthjellët.
-Ti ke shpëtuar nga vdekja në fije të përit sot, mor burrë! – u dëgjua zëri ì Ksanthit ì sapo çliruar prej makthit të disa minutave m parë…
- E kuptova që kisha mbetur gjallë, ndaj të fola, moj e gjorë! – u shpreh si nëpër dhëmbë Gjergji. Sa u rrëzova, vura dorën në balloren e djathtë, ku ndjeva më tepër dhimbje.Vërtet m’u mbush dora me gjak, por, ama, kuptova që trutë nuk ishin hapur; ndryshe nuk do kisha logjikën e domosdoshme të kontrolloja veten e më pas te te flisja ty…
- Mirë, boll! Ç’ndien tani? – pyeti Sotiraqi me një çehre te prishur e fytyrë ngjyrëlimoni.
- Dhimbje dhe aq… Jam mësuar me dhimbje unë…Tani kam merakun e gjakrrjedhjes e të tëtanozit, pa vdekjen do ta lodh, sa të mërzitet me mua… Kushedi, ndoshta heq dorë për ca kohë… Ju lutem lajmëroni të vijë Koçinia sa më parë. Të marrë me vete dhe sendet e urgjencës e kapsa për qepje. Ja që m’u desh ta bëja dhe këtë provë…!
- Ç’provë? – pyeti e shoqja dhe disa zëra njëherësh.
- Hë, provë nëse në këtë vapësirë daljebehari është pjekur ky bostani im, apo jo… - u përgjigj Gjergji, duke treguar kokën e vet me dorën e saktë. – E ç’provë tjetër? Mos harro, grua, se unë e kam korruptuar vdekjen: ì kam dhuruar çdo fëlliqësirë që mund të mbajë një organizëm… Kompromise, de… Nuk ka ç’ì duhet Qoftëlargut një ì sëmurë si unë…
Fytyrat e zbehta të të pranishmëve të sapo rritur ne numër, u qeshën si me pahir prej atij humori të improvizuar nga ì aksidentuari në atë situatë tragjike… Tjetër Gjergj shihnin e tjetër Gjergj dëgjonin.

[Jorgo Telo]

HEDHJA E ZAREVE
(Roman nga Jorgo S. Telo)
Fragmenti II


Nga DITARI

18 tetor 1995:
Mot ì përshtatshëm në një ditë sublime për jetën time të troshitur nga idhnimi fizik e makthi shpirtëror. Mes nesh sot ne në spital u gdhi dhe Gori, vëllai ì Ksanthit. U shtri në dysheme mbi ca shtroje të mbledhura nëpër pacientë të ndryshëm. Sot operohem…
(Këtu ndërpritet të shkruarit në faqen e ditarit të për të kaluar në ditën pasardhëse)
19 tetor:
Kur më doli plotësisht narkoza, kërkova të më sillnin orën e dorës, protezat dhe bllokun “Ditari”, ku vështirë e me shkrim të madh e mjaft të keq po hedh:
Sapo më transferuan në repartin e ri të mikroneurokirurgjisë, godinë shtesë e Neurologjisë. Ì pari veprim ishte qethja e rruarja me brisk e krejt kokës nga po ai brber që ma kreu këtë proces edhe në tetor 1992.
Në korridorin jashtë …sërish shumë nga fytyrat e njohura. Kanë marrërrugetim të gjatë per te ardhë posaçërisht për mua. Ndoshta me mendësinë se po më shohin për të fundit herë syçelë.
Çdo operacion konsiderohet si punë shorti… Ose… Hajde gjej ç’kam une brenda grushtit te mbyllur…!
Më pranë meje vazhdojnë të jenë Ksanthi, Petriti, Tomi e të tjerë. M’u desh edhe këtë herë përsëritja në latinisht e shprehjes “Alea jahta est.” (Zaret u hodhën) dhe ì përshëndeta me dorë.
Në parasallë më ngritën me zor të dukshëm dy-tre infermiere në një shtrat të ngushtë e të lartë me rrota.
Për dy minuta e pashë veten në sallën e operacionit. Krejt ì vetëdijshëm ì hodha një vështrim atij mjedisi të mbushur me aparatura gjithfarëlloj. Zerin e Profesorit e njoha, teksa po u jepte disa porosi asistentëve për një tjetër pacient që sapo kish përfunduar nga ndërhyrja kirurgjikale.
- E bëtë gati Gjergjin? – dëgjova pyetjen e Doktor Petrelës në adresë të Orestit anestezist e disa infermiereve që merreshin me mua.
- Për pesë minuta gati jemi, - ishte përgjigja e Orestit. Ai, pa ma dhënë ende narkozën, bënte shaka me mua, sikur të isha më ì sakti brenda atij mjedisi të frikshëm. Ndërkohë anestezisti vepronte me shkathtësi e saktësi në rrëzën e kofshës sime të djathtë, për të më fiksuar agen-flutur. Ajo do të shërbente gjatë operimit e më tej për serumin, me ç’mbaja mend nga operacioni ì parë. Mjekun tjetër që ndihmonte Orest Gjinin nuk e mbaj mend me emër. Mund të ketë qenë Vasoja. Tani që më ka dalë narkoza kujtoj si nëpër tym se ky mjek bëri goxha llafe me një nga infermieret (ndoshta me kryeinfermieren). Zënka me fjalë arriti gjer te përdorimi reciprok ì epiteteve “debile!”; “debil je vetë!” e të tjera. Ishte një si ngutje për të mos u nxehur Profesori që kish kërkuar gatishmërinë e mjeteve të punës…
E durova si unë e di… sëmbimin e nxjerrjes së venës nga trupi në rrëzë të kofshës…
- Gati gërshërët? – kumboi sërish zëri ì Profesorit. Ai u afrua një grimë pranë meje dhe u largua sërish, sikur të ish kujtuar për diçka tjetër. E dallova saktë si ishte veshur: me kapuçin e blertë si biçim plasmasi rreth kokës. Vetëm një pjesë e fytyrës ì dallohej. Sytë e qeshur ishin fshehur pas syzeve optike.. Kish fiksuar dhe maskën mbi gojë e hundë. Po shtrëngonte më fort dorezat në duar.
- Gërshërët e Jashargjilit? – më doli vetvetiu pyetja në atë gjendje të shtrirë siç isha.
Nuk e di, se si e pse m’u kujtua një faqe revistes së dikurshme “YLLI”, që e kisha lexuar me kërshëri gjatë gushtit, kur isha kthyer në shtëpi, para se të shkoja në Janinë për të bërë kontrollin në “skaner”. E dija kush do më operonte; ndaj atë fletë e grisa dhe e mora me vete.
Në të ishte një shkrim i Mentorit, një foto e tij me Venturën italian, neurokirurgun turk Jarshargjil dhe diçka për arsimimin pasuniversitar dhe specializimin e vetë Profesorit në Francë
Unë isha mbuluar me çarçafin e bardhë. Fleta e revistës ndodhej në një nga xhepat e xhaketës që kishim lënë në dhomën e shtrimit. Ta kisha me vete edhe mund të kaloja në shaka duke ia treguar atij qi kish në dorë jetën time. Megjithë gjendjen e ngarkuar emocionale që kish para ndërhyrjes në kokën time, do të ma pranonte shakanë për hir të afinitetit që kishim krijuar disa muaj me njëri – tjetrin…

- Edhe këto ì ditke?! – pyeti ì çuditur Oresti.
Disa infermiere qeshën me zë.
- Nevoja të nxit të zgjerosh dijet, duke gërmuar, - fola me zë si të mekur.
Ende po dalloja se si po më “prangosnin” kokë, këmbë e duar. Nuk më lejonte çarçafi dhe koka e fiksuar si në morsë që të shihja më tepër. Mbi fytyrën time mbi gjysmë metër largësi qëndronte stoik “prozhektori – saç” (S’ia mësova dot emrin shkencor edhe më pas këtij aparati, që simbolizon më së shumti sallat e kirurgjisë gjithandej.) Nuk pata kohë të numëroja sa llampa verbuese kishte ai “saç” dritash, mbasi një tjetër aparat u avit drejt fytyrës sime, duke ma zënë krejt pamjen. Më tej nuk ndjeva kurrgjë…
…………………………………………………
…Nuk di sa zgjati koha nga hyrja në operacion e gjer te rikthimi ì ndijimeve fillestare në fazën e “Ringjalljes” sime të dytë. Si nëpër tym mezi ndieja pickimet e të thirrurat shumë herë të emrit tim nga ana e reaminatorit Orest. Ì ndieja të ashpra pickimet. Me jepnin goxha dhimbje ato pickime alarmuese. Synonte mjeku të më nxirrte nga gjumi përhumbës prej narkozës. E kuptova këtë situatë, se m’u kujtua qe e kisha një përvojë vetiake…E kuptova që po zgjohesha pas operacionit dhe që kisha mbetur gjallë. Përpëlitesha në shtrat me ndjesinë e tejskajshme të tharjes së gojës. Fillova të kërkoja me lutje ujë dhe amita. Më gënjenin me dy lugë të vogla e iknin.
- Hapi sytë, Gjergj! – bërtiste Oresti.
Doja e doja t’ì hapja, po s’mundesha…
Më pas ai zë ì njohur u largua prej meje. E dëgjova sërish disi më larg: “Suzana! Suzana! Hapi sytë, Suzana!”
Atëherë përmblodha forcat dhe ì hapa sytë. Në fakt m’u çelën kur deshën vetë.
Jashtë ishte errësirë. E kuptova nga ndriçimi ì fortë i dritave brenda dhomës. Gjendesha në raminacion. Dëgjohej periodikisht aparati që tregonte pulsasionin e zemrës sësaj vogëlusheje që e quanin Suzana. Kuptova që ende nuk po ì dilte narkoza. Ende ne gjumë. Apo në gjendje kome. Nga ta merrja vesh? Duke hedhur vështrimin nga dera e shamtë, vura re një paciente të re. Ajo klithte vazhdimisht e kërkonte të pinte ujë.Madje hiqte me vrull mbulesën e mbetej pothuaj në një lakuriqësi të ndyrë…Ktheja kryet nga ana e dritares. Te muri përballë ndodhej një sì ato hapësirat midis mensës e sallës së ngrënies; pra një dritare horizontale me xham. Matanë saj ishte një tjetër pacient. Edhe ai ì porsa dalë nga salla e kirurgjisë. Ishte më ì ri se unë dhe tepër energjik. Dukej që kish ndërhyrje të lehtë e se tumori nuk e kish rënduar shumë para operimit, siç ka ndodhur me mua…Djaloshit përballë ì qëndronte e ëma pranë.
- Po mua pse nuk m’ì lejojnë të mitë brenda? – pyeta me ngashërim kryeinfermieren e papërtuar Zoicë.
- Nuk na lejonë shefat, pa jo se s’dua unë, - më tha ajo.
Kur hyri Ksanthi me Petritin, me Lefterinë e më pasi Berti me një kushëri nga Tirana, nuk e përmbajta dot veten Rashë në ngashërim, e dënesë sa u mbyta ndër lot… M’u kujtua që po ai kushëri kryeqytetas ca ditë më parë më kish takuar duke më zgjatur ftohtë vetëm dy gishtrinjtë e zgjatur para, sikur ruhej se mos ì ngjitja zgjeben… Sot u përkul e më puthi në prani të të tjerëve qe kishin mundur të hynin me mjaft të lutura e… “Mos ndoshta ì shkon ndërmend se po më puth për herë të fundit, teksa po më sheh në këtë gjendj prej meiti?” pyeta veten ne ato çaste përlotjeje të pandalshme. Prapamendimet e lindura brenda trurit të “kashaisur” ì mbajta për vete… “Unë do rroj. Do t’ia hedh dhe këtë herë”murmurita dhe, si u përgjigja e piva ca lugë amita, fshiva lotët e rashë në qetësi. Kur u larguan vizitorët, provova këmbët e dorën, sa e si lëviznin. Më dhanë shpresë për mirë. Reagonin. Kjo ndjesi m’ì hapi me mirë sytë.
Sipër kokës më të djathtë dallova stativën e serumit e lëngun që pikonte ritmikisht. Më pas ndjeva djegie të fortë në rrëzë të kofshës. Mendova se mos shkak ishte katoteri që ndoshta nuk e mbante urinën e shumëfishuar prej glukozës së shumtë qe po marr nëpërmjet venave. Hedh një vështrim të vagulluar nëpër dhomë. Vetëm fare. Shoh ditarin në tryesën në të majtën time. Këtej është dhe dritarja. E marr dhe hedh me ngut këto mbresa të freskëta. E lë pak bllokun e hedh sytë nga dera, me dëshirën e ardhjes së shumëpritur të njerëzve të mi të dashur ose të Profesorit. Tej xhamit Ksanthi me pyeste me lëvizje kuptimplote të dorës: “Si je?”.
M’u rikthye ngashërimi e dënesa.
Si teli ì hollë ì violinës më janë bërë telat e shpirtit…
Pasoja të pritshme, që nuk më habisin.
Ì bëj shenjë djaloshit mustaqelli matanë dritares hrizontale: Je mirë?
Më dha të kuptoja se ndihej mirë.
M’u pastrua më mirë shikimi. Kundruall meje u avit një infermiere bukuroshe fytyrëqeshur.
- Si je, Gjergj|? - ,më pyeti, sikur të njiheshim prej kohësh. Ka një zë të ngrohtë shërues.
Nga që ì ka buzët me buzëkuq iu drejtova:
- Gjendja ime nuk ka nevojë për koment, zonja…!
- Lira. – plotësoi ajo.
- Të lutem, lejojeni gruan time të hyjë!
- Ja, se po vjen kryeinfermierja Zoicë.
Hyri Zoica.
- Ç’thotë Gjergji? – hodhi pyetjen ajo në vetë të tretë.
- Ç’të thotë? – fola unë në të njëjtën vetë gramatikore. – Dyshon se mos nuk e ka fare katoterin.
Po ì jepja bisedës një sens humori.
Kryeinfermieria ì hodhi një vështrim pyetës Lirës. Më ngritën pak çarçafin.
- Katoteri nuk ka lëvizur, - më tha Zoica.
- Ndoshta, po unë kam djegie të forta dhe ndihem ì lagur komplet, - fola me vështirësi.
Më pas u verifikua se kish shkajtur agia-flutur e serumit dhe glukoza kishte marrë shalët e mia Pra, ishta glukoza që më përvëlonte e po më lagte. U njoftua urgjent Oresti. Ai bëri menjëherë riparimin e filloi të shakatonte me dashamirësi me mua, duke më sjellë të fala të freskëta dhe nga Ilia Laska, (miku ynë ì përbashkët).
- Po kofsha e majtë pse po m djeg kaq shumë? – e pyeta.
- Të kemi marrë pak material për lëkurën e kokës, - më shpjegoi ai.
E pabesueshme, por e vërtetë.
Kur mbetem vetëm e hedh vështrimin nëpër muret e dhomës Më formësohen imazhe nga më të çuditshmet që më trembin e më kredhin në mendime ogurzeza… Më sajohen gojë të hapura me buzë të trasha që vërdallosen në hapësirën boshe të dhomës; kurse njollat e mureve shndërrohen në figuorina lëvizëse si në filmat vizatimorë… (situata vampirësh) !!
Përndiej një të keqe më të madhe: “Mos janë simptomat e ndonjë sëmundjeje psikike në trokitje?” – them me vete dhe benda trurit tim te plagosur përtyp dhimbshëm situatën që më shkakton makth të pashembullt…
Shoh orën. Ka mbërritur mesnata. Kaq për sonte. E lë bllokun mbi tryezë, ku gjenden një sasi barnash Jane barna të shumta që ua di emrin. Madje ì kam shkruar në faqen e pasme të kapakut të bllokut – ditar, qe me ka shoqëruar nga pavijoni në pavijon….

[Jorgo Telo]

Poezi nga vëllimi “KLITHJA E YJEVE”


UNË DHE SHQIPËRIA

Ma helmojnë shpirtin dhimbjet e mia.
Në simbiozë janë me dhimbjet e tokëlindjes.
Përpiqemi së toku unë dhe Shqipëria
jo me pak dhimbje
të dalim prej dhimbjes…

U DASHKA
Sa kohë mund të rrjedhë kështu:
Kryeulur në batak zhgënjimi?!
U dashka të ulet Zoti mes jush
gju më gju;
T’ua ndezë dashurinë nga fillimi.

[Jorgo Telo]

Poezi nga vëllimi “KLITHJA E YJEVE”

O NJERI!
A e ndien herw – hwrw, o njeri?
Engjwj vallwzojnw rreth teje…!
Sa ikin ata… pwr çudi
Djajtw kollotumba kwrcejnw…

Paktin e paqes me djajtw
s’mund ta arrish kurrsesi.
Ndryshe…hyn kalbja nw palcw.
Nw Ferr nw fundos, o NJERI!

NWN TRYSNI CMIRE
Thonw se tw çlodh rehati.
Nw fakt mw lodh plogwshtia.
S’mw lodhi, jo, nw jetw vrapi.
Mw lodhwn heshtja,ligwsia…

Mw lodh (jo rrallw) pwrçmimi,
Pwrçmimi ì derdhur si mllef…
Dikush mw hedh doza dwshpwrimi.
Dikush qw ì hyn vetja ne qejf.

Se cmira s’ka brirw nw ballw.
Se cmira e ka shpirtin akull.
Sa hedh ì plogwti dy hapa nw shkallw,
Ì ligu te kwmbwt ì hedh lakun…

[Jorgo Telo]

“Mysafirët e Rinj të Çajupit”:

Fragment nga Fantareportazhi

- E kam dëgjuar shumë këtë emër, - u hodh Andon Çakoja, sapo dëgjoi emrin e profesor Bulos. Jam krenar që Sheperi ynë po nxjerr djem të shquar për vete e për gjithë vendin. Kam dëgjuar e lexuar nga dora e tij… Në Tiranë vazhdon të jetë?
- Pikërisht aty vazhdon të banojë e të punojë fisnikërisht në dobi të letërsisë e gjuhës shqipe, - u dëgjua zëri ì Evjenit.
- Hë, më i lumtë mendja e shpirti i pasur! Kësaj i them dashuri të vërtetë për mëmëdhenë unë, - uroi me gjithë shpirt Çajupi.
- U ka ujdisur të tillë uji i Gjinecit e gjithë ujrat e Dhëmbelit, që u ngritët të tillë ju të atij krahu, - përforcoi Evieni thelbin e bisedës, që me sa po shihej ishte si prelud i një kuvendi më të plotë që parashihej të zhvillohej gjatë orëve të qëndrimit te burimi i Bratit në Çajup… Ky…Jorgo koncioti më ka vënë në dije për një “Intervju”, siç thotë frëngu; Në rregull, pajtohem me çdo më pysni, veç t’ia kemi pa hile njëri-tjetrit, se boll u nginja me ca gjepura që më erdhën pandërpreë , kur nxora “Baba Tomorrë”…
- Sos kemi për të ndarë gjë tapitë e letërsisë…që të sillemi të pafytyrë si ata, - përforcoi idenë e kuvendit Buloja.
- Përkundër neve më shumë do na flasi sot zemra me Ty, zoti Andon, - sqarova unë, që lumturisht aty për aty u quajta nga poeti Jorgo Koncka. - Zgjodhëm muajin më të bukur të viseve tona, kur blerimi, lulëzimi e këngërimi i zogjve s’kanë të reshtur; kur bizbizimat e bletëve tahmaqare për nektar e polen s’njeh lodhje nga çasti që çel syrin e artë dielli e gjer sa e mbyll atë.
Zoti Andon po pinte dollinë e fundit, ku gjendeshin shëndetet e të tërëve emër për emër. Urimet e ndërsjellta përcilleshin më njëfarë zhurme karakteristike që krijohet natyrshëm në kësi rastesh, kur pjesëmarrësit me zë të ngritur urojnë shoqi-shoqin e gatiten të ngrihen për ta mbyllur gostinë mbresëlënëse.
Si për habinë tonë e sikur të kishin marrë urdhër nga zotat e padukshëm ia krisën këngës një tufë thëllëzash malore-pllajore. Ne ndaluam gjithçka e mbetëm si të ngrirë, për të dëgjuar me etje atë sinfoni shpirtndjellëse… Unë rashë në meditime të menjëhershme e vetvetiu bëra lidhëzimin tokë-Parajsë përmes tingujsh thëllëzorë që mund t’ì konvertoja kështu me gjuhën njerëzore:
“O njerëz, ku ishit sot?
U mblodhi ì madhi Zot!
Këtë botë e atë botë…
Ju te Brati keni qenë,
keni pirë e keni ngrënë.
Të gjithë keni hapur xhanin
për Çajup margaritarin.
Le të thonë, si të thonë,
do këndojm’ siç kem’ zakonë
për bilbil poet Andonë!
Neve na zgjodhi behari i artë për mysafirë të ballkonit të jugut shqiptar, pllajës së Çajupit e sidomos të “njeriut mal”, Andon Zakos.
Të nderuar lexues, mundet qëndruam ca kohë brenda një aventure tokë-qiell, ku nuk besoj se keni humbur, por keni përfituar diçka njerëzore në dobi të shpirtit tuaj. Ju lutem mos u pendoni për kohën që harxhuat duke më lexuar. Edhe sajesat e imagjinatës e fisnikërojnë shpirtin e vërtetë…
Autori
Gjirokastër, mars – korrik 2006
FUND

Shënim: Ky fragment është shkëputur nga “fantareportazhi” ì autorit Jorgo S. Telo me titull:
“Mysafirët e Rinj të Çajupit”
Botim ì shtëpisë botuese “ARGJIRO”
Red. Izet S. Çulli
ISBN: 978-99943-48-09-1
Fq. 102

[Jorgo Telo]

Poezi nga vëllimi “KLITHJA E YJEVE”

(Nga Jorgo S. Telo)


UNË DHE SHQIPËRIA

Ma helmojnë shpirtin dhimbjet e mia.
Në simbiozë janë me dhimbjet e tokëlindjes.
Përpiqemi së toku unë dhe Shqipëria
jo me pak dhimbje
të dalim prej dhimbjes…

U DASHKA
Sa kohë mund të rrjedhë kështu:
Kryeulur në batak zhgënjimi?!
U dashka të ulet Zoti mes jush
gju më gju;
T’ua ndezë dashurinë nga fillimi.

O NJERI!

A e ndien herë – hërë, o njeri?
Engjëj vallëzojnë rreth teje…!
Sa ikin ata… për çudi
Djajtë kollotumba kërcejnë…

Paktin e paqes me djajtë
s’mund ta arrish kurrsesi.
Ndryshe…hyn kalbja në palcë.
Në Ferr në fundos, o NJERI!

NËN TRYSNI CMIRE
Thonë se të çlodh rehati.
Në fakt më lodh plogështia.
S’më lodhi, jo, në jetë vrapi.
Më lodhën heshtja,ligësia…

Më lodh (jo rrallë) përçmimi,
Përçmimi ì derdhur si mllef…
Dikush më hedh doza dëshpërimi.
Dikush që ì hyn vetja ne qejf.

Se cmira s’ka brirë në ballë.
Se cmira e ka shpirtin akull.
Sa hedh ì plogëti dy hapa në shkallë,
Ì ligu te këmbët ì hedh lakun…


LARG MUGËTIRËS
Na mbeten dëshirat pezull,
kur ëndrrat varen
në gardhin e mosharrimit.

T’ì lëmë pasionet
të grisen
nga gjembat përreth?

Ç’automekat?!

Si t’ì lësh ndjenjat në humbëtirë;
të zverdhen e të përbalten si gjeth?!


S’KA Ç’T’I DUHET!

S’ka ç’t’ì duhet peshkut
Brenda ujit goma e shpwtimit.
S’ka ç’t’ì avionit rrufepritsja.
S’’ka ç’t’ì duhet mollws
cikma pwrgjatw lulwzimit.
S’ka ç’t’ì duhet vdekjes buzwqeshja,
Kur me kosw jetwn pret…

S’ka ç’t’ì duhet vetwflijimi njeriut;
Teksa ì wshtw falur paksa JETW…




KALLASHKULTURA

Falw kulturws sw kallashnikovwve
çdo kulturw e lamw ca kohw mwnjanw.
Mbijetesa eksperimentohet…
Vwshtirw t’ia dalim mbanw…

O Zot, si u pleks kjo punw!
Po gajaset bota me ne…
U zhvesh nga vlerat çdo kulturw.
Kallashkultura bredh pa fre…
(Mars 1997)


“A.BC.” – GJIROKASTËR -2000
Red. Kristaq F. Shabani.
Fq. 106

[Jorgo Telo]

Poezi nga vëllimi “TINGUJT E SHPIRTI”

(Nga Jorgo S. Telo)

Albin, Tiranë 2001
Red. Violeta Duri
ISBN: 99927-32-69-8


MA GËZOFSH FESTËN E MADHE!

Shqipëri, zemra me derte,
E varfër, por kryelartë;
Gjithnjë ece, kurrë s’fjete.
Rruga jotë – prush e flakë.

Shqipëri, o shkëmb e hekur,
Trëndafil me gjak vaditur.
Ndezur trojet nëpër shekuj.
Për liri zemërzhuritur.

Shqipëri, të shndriti syri
Në Nëntorin faqezjarrtë.
Në shpirt t’hyri Ismaili;
Të dha forc’ e të dha krahë.

Shqipëri, sa shtigje çave,
As mbi udhë e as nën udhë…
Ti lirisë nuk iu ndave.
Jo, moj, jo, s’ì ndahesh kurrë.

SHëmbe ç’nuk të deshi zemra.
Me merak e mban lirinë.
Mban mbi supe peshë të rënda.
Tretesh për demokracinë.

Shqipëri, shqipja në male,
Mos hiq dorë nga Liria!
Ma gëzofsh Fesrtën e Madhe!*
T’u rritt nderi dhe lavdia!


*Festa e Pavarësisë

[Jorgo Telo]

[B][COLOR="Magenta"]
Poezi nga vëllimi “TINGUJT E SHPIRTI”

(Nga Jorgo S. Telo)

Albin, Tiranë 2001
Red. Violeta Duri
ISBN: 99927-32-69-8



LIGJËRO, MOJ HISTORI
(Motiv popullor)

Kush e ngriti këtë truall?
Ligjëro, moj histori!
Kjo Shqiponjë krahëshkruar,
Që s’rri dot pa fluturuar.
Ligjëro, moj histori!
Djep lirie, Shqipëri! 1)

Truallin që mbron lirinë,
Ligjëro, moj histori!

Lira që rriti trima
Ligjëro, moj histori!

Trimat që bënë besa-besë
Ligjëro, moj histori!

Besa-besë me flamurë,
Ligjëro, moj histori!

Një flamur që s’ulet kurrë;
Ligjëro, moj histori!

1) Refren ì këngës