Kompanite dhe Investitoret..!!

[Zemrushja]

Ne kete teme do te trajtohen informacione te pergjithshme mbi kompanite dhe investitoret. (Marre nga NYSE, bursa me e madhe e krijuar deri me sot. Gjithashtu njihet dhe Eurex si bursa me e madhe e derivateve ne bote..)

PERMBAJTJA

1. Nje pershkrim i pergjithshem per kompanite dhe investitoret

Sigurimi i kapitalit - rruga per te arritur sukses

Venia e parave ne pune

2. Bursa e New York-ut (NYSE): Nje force levizese ne ekonomine boterore

Nen pemen Buttonwood (Under Buttonwood Tree)

Krijimi i bordit zyrtar

Rritja dhe zhvillimi

Tregu ne ditet e sotme

NYSE, numri nje ne bote

Rruga drejt tregtimit te automatizuar

3. Si funksionon NYSE

Standartet rigoroze

Brokerat e dyshemese dhe firmat e brokerimit

Specialistet

Dyshemeja e tregtimit

Si shitet dhe si blihet nje aksion

Analizimi i nje tregtimi aksionesh

Teknologjia e tregtimit ne NYSE

4. Investitori i mesuar

Leximi i tabelave te aksioneve

Treguesit e tregut

Leximi i raporteve vjetore

5. Perse cmimet e aksioneve luhaten larte e poshte

Kerkesa dhe oferta

Situata financiare e kompanise

Situata financiare e industrise

Trendat ekonomike

Evenimentet boterore dhe kombetare

13 evenimente: efekti i tyre ne Tregun e Aksioneve

Nje veshtrim me nga afer

6. Mbrojtja e tregut

Ruajtja dhe mbrojtja e sistemit

Piramida rregullatore

Metodat veterregulluese te NYSE-s

Korporata mbrojtese e investoreve te letrave me vlere

Arbitrimi i NYSE-s -- zgjidhje e shpejte dhe efektive e mosmarrveshjeve

Computer sleuth

7. Udhezime per investitoret

Investimet me risk te ulet

Alternativa te tjera investimi

Obligacionet

Aksionet

Zhvillimi nje strategjie te pershtatshme investimi

Si investohet

Klubet e investimit

Si matet mbarevajtja

Opsionet per kursim dhe investim

[Zemrushja]

Ne qofte se keni kryer ndonjehere ndonje aktivitet privat dhe keni marre para per te atehere ju mund ta konsideroni veten si nje firme private me nje pronar ose sic quhet: biznes i vogel (sole proprietor). Biznes i vogel quhet cdo lloj biznesi i zoteruar dhe operuar nga nje person. Ju ndoshta mund te jeni ne dijeni te avantazheve te zoterimit te nje biznesi te vogel. Per shembull, eshte i lehte per tu krijuar, dhe te gjitha fitimet shkojne drejt e ne xhepin tuaj. Nga ana tjeter, ju mund te ndjeni se nje biznes i tille, i operuar nga nje person, kufizon aftesine e biznesit tuaj per tu zgjeruar.

Per te kapercyer keto probleme, ju mund te vendosni qe te bashkoheni me nje shok. Tani ju keni formuar nje ortakeri (partnership), nje biznes i zoteruar nga dy apo me shume persona. Ju perfitoni nga njohurite, aftesite dhe parate e shtuara. Por ju duhet qe te ndani fuqine vendim-marrese dhe perseri burimet tuaja jane te kufizuara ne parate dhe eksperiencen qe ju te dy mund te kontribuoni sebashku.

Cfare mund te beni ne qofte se deshironi te zgjeroni me tej aktivitetin? Si mund te perballoni blerjen e pajisjeve te reja, punesimin e punetoreve te rinj dhe fushaten e marketingut per te reklamuar zgjerimin e metejshem? Pergjigja eshte kapitali - ne kete rast paraja. Kapitali eshte energjia qe ndihmon biznesin te rritet, i cili ben te mundur nje kerkim te zgjeruar, makineri me te mira dhe te reja, nje fuqi pune me te madhe, dhe me teper marketing.

Nje burim kapitali jane individet qe kane para teper per te investuar. Per keta individe, kapitali eshte paraja qe ata mund ta vene ne pune per te fituar me teper para. Sic do e shikoni ne kete kapitull, kompanite qe kane nevoje per kapital dhe individet ne kerkim te investimeve solide perdorin si pike takimi Bursen e New York-ut.

[Zemrushja]

Nje firme e cila perballohet me veshtiresite e rritjes se aktivitetit te saj mund te zgjedhe nje prej disa rrugeve te mundshme per te siguruar kapitalin e nevojshem.

N.q.se kompania aktualisht ka nje fitim te kenaqshem, ajo mund te vendose qe ta riinvstoje nje pjese te ketij fitimi. Per te riinvestuar, fillimisht manaxheret e kompanise shlyejne shpenzimet vjetore te kompanise. Pastaj, ne vend qe t'i ndajne fitimet e mbetura, ata i derdhin keto para, qe quhen fitim i mbajtur, perseri ne biznes - per shembull, per te blere pajisje te reja apo per te punesuar punonjes te tjere. Ose, kompania ashtu si c'bejne dhe individet, mund te siguroje para duke marre hua nga nje banke. Huaja bankare mund ta ndihmoje kompanine qe te kete rritje per nje periudhe, por kompanise do t'i duhet qe nje dite ta ktheje borxhin sebashku me interesin perkates. Gjithashtu, bankat e kufizojne sasine e huase qe ato japin ne perputhje me fuqine paguese te firmes. Keshtuqe kompania eshte ne gjendje qe te marri borxh nje sasi te kufizuar parash nga banka.

Per te mbeshtetur nje rritje afatgjate kompania mund te perdore nje forme tjeter huamarrje, ajo mund te emetoje obligacione. Obligacioni eshte nje lloj kontrate zyrtare huaje. Kompanite u japin investitoreve obligacione ne shkembim te parave. Pas nje periudhe te percaktuar kohe, ne disa raste dhe deri ne 30 vjet, bondi "maturohet". Ne kete moment kompania i paguan cdo individi shumen qe secili ka investuar. Gjithashtu, kompania u paguan investitoreve nje shume interesi ne intervale te caktuara, gjate viteve qe investitori mban obligacionin.

Alternativa e katert per sigurimin e kapitalit eshte shitja publike, e pjeseve te pronesise mbi kompanine. Keto pjese quhen aksione. Ky proces mund te gjeneroje shuma te medha parash qe mund te perdoren per shume qellime. P.sh. nje kompani mund t'i perdore fondet e siguruara ne kete menyre per te paguar borxhin e akumuluar. Pervec kesaj kompania mund t'i perdore parate per te ndertuar fabrika te reja, per te blere pajisje, te rrise buxhetin per reklama, te punesoje punonjes te tjere apo te beje kerkime per produkte te reja.

Pavaresisht nga fakti se si kompania i perdor shumat e perfituara nga shitja e aksioneve publikut, perfundimi eshte i njejte - parate do e ndihmojne kompanine per tu zgjeruar, e cila si rrjedhim do siguroje vende te reja pune, do gjeneroje te ardhura shtese, do zhvilloje produkte me te mira dhe do kontribuoje ne ekspansionin e pergjithshem te ekonomise.

Kompania, per te realizuar daljen ne publik zakonisht i drejtohet nje firme bankare investimi (investment banking firm). Kjo firme e specializuar ben vleresimin e kompanise, ndihmon ne percaktimin e cmimit per aksionet e saj dhe sherben si ndermjetes midis emetuesit te letrave me vlere dhe publikut investues.

Kur aksioni i nje shoqerie emetohet per here te pare, atehere kemi te bejme me nje oferte publike fillestare (IPO, inital public offering), dhe tregtimi zhvillohet ne tregun primar. Me vone, kur aksionet u rishiten investitoreve te tjere, ato tregtohen ne tregjet sekondare, qe rendom njihen si bursa, si psh. bursa e New York-ut apo e Londres. Duke kaluar ne publik, kompania transformohet nga nje biznes privat, ne pronesi te pak personave, ne nje kompani publke te zoteruar kolektivisht nga nje grup i madh investitoresh, apo aksioneresh. Me poshte do shpjegojme se pse ky proces i terheq aksioneret.

[Zemrushja]

Ne qofte se keni punuar shume per te vene ca para menjane, me siguri qe do te deshironit nje nje vend te sigurt per to. Per disa njerez brenda ne dyshek eshte vendi me i sigurte. Por fshehja e parave nuk e ben ate domosdoshmerisht te sigurte. Ato ndoshta mund te humbasin, vidhen apo demtohen. Dhe cfare eshte me e rendesishmja, paraja nuk do "punoje" per t'ju sjelle me shume para. Ne fakt, po te marrim ne konsiderate faktore te tille si inflacioni, paraja e fshehur ne dyshek do jete me pak e vlefshme neser.

Nje menyre tjeter per te ruajtur parane tuaj te sigurte dhe produktive, eshte qe ta investoni ate. Investim quhet gjithshka per te cilen ju shpenzoni para me qellimin per te gjeneruar me shume para. Investimet i kemi ne shume forma, qe nga prona te paluajteshme, tek koleksionet e librave e deri tek blerja e aksioneve dhe obligacioneve.

Me qellim qe te zgjidhni investimin me te mire per ju, juve ju duhet qe te vleresoni synimet tuaja personale te investimit (shikoni kapitullin 7). Disa investitore qe kane para me teprice dhe besim ne vevtvete, jane te gatshem te marrin parasysh risk, me shpresen per te realizuar fitime te medha. Disa kerkojne nje menyre per te mbrojtur investimet e tyre nga erozioni i inflacionit. Dhe te tjeret duan qe paraja e tyre te siguroje nje te ardhur te qendrueshme. Por, te gjithe investitoret kerkojne menyra per ta bere kapitalin e tyre sa me fitimprures qe te jete e mundur.

Nje alternative per investitoret eshte qe te investojne parate e tyre ne obligacionet e kompanive, qe jane hua afatgjata per kompanite ne rritje. Kompanite shesin obligacione me nje norme te percaktuar interesi. Keshtuqe investitoret e dine me saktesi se sa do te fitojne - pra normen e interesit - dhe se per sa kohe paraja do qendroje e bllokuar.

Gjithashtu, Investitoret mund t'i vendosin parate e tyre ne aksione. Mjaft kompani emetojne dy lloje aksionesh. Aksione te preferuara, qe i garantojne pronarit se do jete i pari qe do perfitoje nga ndarja e fitimeve te kompanise, nje pagese periodike qe njihet me emrin dividend. Gjithashtu ne qofte se kompania falimenton apo likuidohet, aksioneret e perferuar jane te siguruar se ata do jene nder te paret per kompensim investimit te tyre. Zoteruesit e obligacioneve konsiderohen si kreditore te kompanise - pra ne nje pozicion te kundert me pronaret - dhe si rrjedhim, kane prioritet, si ndaj zoteruesve te aksioneve te preferuara ashtu edhe ndaj atyre te aksioneve te zakonshem ne rast likuidimi.

Keto mekanizma mbrojne pronarin e aksionit te preferuar ne momentet e veshtira qe kalon kompania. Por pronaret e aksioneve te preferuara nuk perfitojne ne periudhat kur kompania provon rritje. Ne qofte se kompania ka nje vit te mbare dhe vendos qe te paguaje nje dividend me te madh, pronaret e aksioneve te preferuara do te marrin vetem dividendin e percaktuar ne norme fikse vjetore.

Aksioni i zakonshem eshte ne pergjithesi me i pak i kushtueshem dhe permban me teper risk e si rrjedhim mundesi me te medha fitimi. Zoteruesit e aksioneve te zakonshem mund te marrin ose jo dividente, ne varesi te mbarevajtjes financiare te kompanise dhe politikes se ndarjes se fitimeve. Por aksioneret e zakonshem mund te luajne rol ne ne ndjekjen e kesaj politike. Zoteruesi i aksioneve te zakonshme ka te drejte te votoje per drejtuesit dhe per ceshtje te tjera te rendesishme ne asamblene e pergjithshme vjetore te aksionereve te kompanise. Zakonisht nje investitor ka te drejten e nje vote per cdo aksion. Zoteruesit e aksioneve te perferuara nuk kane te drejten e votes.

Pronaret e aksioneve te zakonshme shpresojne qe te bejne para ose permes dividenteve qe ata marrin ose permes rritjes se cmimit te aksioneve - pra duke e shitur aksionin per me teper se sa kane paguar per blerjen e tij. Ky fitim njihet si fitim kapitali. Aksionet e zakonshme ne pergjithesi konsiderohen si mjaft likuide. Investim likuid eshte ai investim qe mund te shitet apo konvertohet lehtesisht dhe me shpejtesi ne para.

Shume investiore kombinojne avantazhet e llojeve te ndryshme te letrave me vlere duke blere pjese ne fondet e perbashketa te investimeve. Fondi i perbashket i investimeve eshte nje kompani investuese qe mbledh parate e shume investitoreve per te blere shuma te medha te letrave me vlere te ndryshme. Fondi drejtohet nga nje manaxher profesionist i cili merr vendimet per investim dhe shperndan fitimet tek investitoret. Keto fonde u ofrojne investitoreve avantazhet e diversifikimit duke perfituar dhe nga sasia e madhe e fondeve te investuara, si dhe manaxhimin profesional qe ata nuk do ta kishin si investitore individuale. Fondet e perbashketa ne pergjithesi strukturohen rreth qellimeve strategjive specifike, si rritja afatgjate, fitimet afatshkurtra, apo ne nje industri apo rajon gjeografik te vecante. Investitoret individuale nuk kane ndikim ne manaxhimin e fondit.

[Zemrushja]

Supozoni se doni qe te bleni nje makine te perdorur. Si do ja beni per ta gjetur?

Ne pergjithesi ju do te shkonit ne nje vend ku eshte perqendruar shitja dhe blerja e makinave te perdorura. Atje do te krahasoni dhe do te zgjidhni mes shume modeleve, te gjitha me cmime qe konkurojne njera tjetren.

Ne te njejtin sens, bursa sherben pak a shume per te njejtin funksion. Ne burse investitoret blejne dhe shesin aksionet dhe obligacionet e kompanive permes agjenteve qe quhen brokera.

Ashtu sic gazetat nuk jane pronare te mallrave dhe sherbimeve qe ato reklamojne, ashtu edhe Bursa nuk eshte pronare e aksioneve dhe obligacioneve te listuara ne te. Kompanite publike listojne letrat e tyre me vlere ne burse pasi keshtu investitoret do dine se ku te drejtohen dhe te bejne investimet e tyre, d.m.th. shitjen dhe blerjen e letrave me vlere.

Nje histori e shkurter e NYSE, burses se New York, tregut me te madh te kapitalit ne bote, zbulon se si lindi dhe u zhvillua ky treg per plotesuar nevojat e kompanive publike qe kerkojne kapital dhe investitoreve qe kerkojne fitime.

[Zemrushja]

Ne 1790, ne USA tregtoheshin vetem dy lloje letrash me vlere: Obligacionet Revolucionare te Luftes qe qeveria e sapokrijuar amerikane i shiti per te paguar borxhin e luftes prej 80 milion dollaresh, dhe aksionet e bankes se pare kombetare, te quajtur Banka e Shteteve te Bashkuara.

Brokerat, tregtaret dhe organizuesit e ankandeve (auctionieers), i blinin dhe i shisnin keto obligacione ne zyra, kafene, vende tregtimi dhe zona te tjera ne dhe rrotull Wall Street-it. Duke mos pasur nje vend dhe kohe te caktuar per tregtim, shitesit dhe bleresit duhej te kerkonin per njeri-tjetrin ne te gjithe qytetin. Ne terma teknike, ky treg nuk ishte shume likuid, d.m.th. shitjet dhe blerjet e letrave me vlere nuk ishin te shpejta dhe te lehta.

Ne 17 maj, 1792, 24 brokera te Wall Street-it e zgjidhen problemin e likuiditetit shume thjesht. Ata rane dakort me shkrim qe te tregtonin vetem me njeri-tjetrin. Keshtu, bursa me e madhe e botes filloi aktivitetin bazuar vetem ne nje dokument te thjeshte me dy fjali te quajtur Marrveshja Buttonwood. Marrveshja mori emrin e vendit ku u nenshkrua marreveshja, nen pemen qe quhej Buttonwood, ne Wall Street, 68.

[Zemrushja]

Vetem pas nje cerek shekulli, ne 1817, brokerat e Wall Street-it i dhane organizates se tyre nje emer zyrtar: Bordi i Aksioneve dhe Kembimit i New York-ut (Emri u shkurtua ne 1863 ne Bursa e New York-ut.) Ata gjithashtu caktuan nje president dhe adoptuan rregulla zyrtare per drejtimin e aktivitetit.

Shkaku i cili i detyroi brokerat qe te zyrtarizojne bordin e tyre ishte i njejti per te cilin ata e kishin krijuar ate. Qeveria ishte e detyruar qe te shiste me teper obligacione per te paguar per luften, ne kete rast lufta e 1812. Ne te njejten kohe, kompanite private - vecanerisht bankat dhe kompanite e sigurimit - iu kunderpergjigjen bumit te pas-luftes duke shitur me teper aksione per te siguruar kapital.

Ne 1817, Bordi i Aksioneve dhe i Kembimit i New York-ut listoi 30 aksione. Cdo dite pune, presidenti i Bordit do te therriste emrat e te gjithe 30 aksioneve, nje nga nje. Per cdo thirrje, brokerat benin kerkesat per blerje aksionesh apo per shitje ne nje ankand te hapur. Brokerat shqiptonin me ze te larte kuotimet e tyre per blerje dhe shitje, nga karriget e caktuara per ta. Kjo ishte origjina e termit "vend" (seat), i cili qe atehere nenkupton anetaresine ne NYSE (Bursa e New York-ut.)

Atehere njesoj si tani, vetem brokerat qe ishin anetare te NYSE mund te blinin dhe te shisnin ne dyshemene e tregtimit. Ne 1817, nje "vend" per anetaresie kushtonte 25$ dhe pjesmarrja ishte e kufizuar. Sot vendet kushtojne me teper se 1 milion $. Pervec kesaj, anetaret potenciale duhet qe te permbushin kerkesa strikte, te parashtruara nga NYSE, per njohurite e tyre dhe situaten financiare.

[Zemrushja]

Qe nga 1817, NYSE eshte rritur dhe eshte zhvilluar gjate nje shekuli e gjysem ndryshimesh periodike te tregut, duke perfshire bumet (ose ndryshe tregjet "dem") dhe reniet (tregjet "arinj"). Ne vitet 1830, kombi amerikan, ende i ri filloi zgjerimin e tij ne perendim. Si kompanite private ashtu edhe qeveria kishin nevoje per para qe te ndertonin hekurudha, kanale, rruge dhe banka. Deri ne 1838 ato kishin emetuar letra me vlere me nje shume prej 175 milion dollare per te siguruar fondet e nevojshme. Shume nga keto letra me vlere ishin te listuara ne Bordin e Aksioneve dhe Kembimit te New York-ut. Ne dekaden pas Luftes Civile, rritja e qendrueshme ne industri ndihmoi tregun ne dy drejtime. Se pari, shpikje te reja si telefoni dhe "stock ticker" (shirit letre os elektronik me cmime te kuotuara) zgjeruan tregtimin dhe hapen Wall Street-in per investitoret ne te gjithe vendin. Se dyti, industrite e reja si psh. industria e celikut, etj. ndihmuan ne krijimin e korporatave te reja, duke furnizuar materialet per hekurudhat, makinerite, urat dhe ndertimet. Keto korporata dhe industri te reja iu drejtuan burses per te siguruar kapital. Shtimi i tregtimit e detyroi NYSE-n te rrise oret e qendrimit hapur dhe ne 1872 te braktiste sistemin me thirrje "call" dhe te fillonte tregtimin e vazhdueshem ne te gjithe aksionet gjate gjithe dites. Megjithate sistemi i ankandit vazhdoi te egzistonte. Ne tregun e sotem me ankand te vazhdueshem, bleresit qe duan te blejne me cmimin me te ulet te mundshem, u bejne oferta (bid) per blerje shitesve, dhe shitesit, qe kerkojne te shesin me cmimin me te larte te mundshem, u bejne oferta (ask) per shitje bleresve. Tregtimi zhvillohet menjehere, ne castin kur te dyja palet bien dakort per nje cmim.

Per te bere te mundur tregtimin e letrave me vlere te shtese, te emetuara nga korporatat e reja, NYSE riorganizoi Dyshemene e saj te Tregtimit, duke bere qe shitja dhe tregtimi te zhvillohej tashme ne postet e tregtimit (trading post). Secili post merrej vetem me disa letra me vlere dhe brokerat leviznin nga posti ne post per te realizuar tregtimet e tyre. Bursa e sotme, mjaft moderne, akoma ka poste, megjithese kompjuterat i kane shpejtuar goxha transaksionet dhe secili post tani mund te aranxhoje tregtimin e me teper se 150 letrave me vlere te ndryshme.

Ndryshimet me te medha ne burse ndodhen pas crash-it te 1929. Perpara crash-it, cmimet e aksioneve u ngriten me shpejtesi dhe ne menyre te qendrueshme ne saje te bumit te pas-Luftes se Pare Boterore dhe te industrive te reja ne rritje si aviacioni, radio dhe kinemaja. Per heret e pare publiku i pergjithshem filloi te tregohej mjaft i interesuar per tregtimin e letrave me vlere. Por per t’i hyre kesaj veprimtarie shume investitore te vegjel u detyruan te merrnin hua. Kur cmimet e aksioneve rane ne menyre drastike ne 1929, shume falimentuan ne perpjekje per te paguar borxhet. Shume kompani gjithashtu dolen nga biznesi per mungese kapitali.

Ne fillim te viteve 1930 Kongresi amerikan tentoi te stabilizonte tregun e letrave me vlere duke miratuar dy ligje: Akti mbi Letrat me Vlere i 1933 (Securities Act) dhe Akti mbi Letrat me Vlere i 1934. Akti mbi Letrat me Vlere i 1933 kerkon qe letrat me vlere te ofruara ne disa shtete te Amerikes duhet te regjistrohen prane qeverise federale perpara se t’i shiten publikut. Ai gjithashtu kerkon qe, informacioni financiar mbi kompanine emetuese, duhet t’i vihet ne dispozicion publikut permes nje dokumenti qe quhet prospektus. Akti mbi Letrat me Vlere i 1934 sanksionoi krijimin e Komisonit te Letrave me Vlere dhe Burses (Securities and Exchange Commission, SEC) dhe gjithashtu prezantoi disa masa mbrojtese shtese si ndalimin e manipulimit, keqinformimit dhe aktiviteteve te tjera abuzive. Pergjegjesia kryesore e SEC-ut ishte dhe mbetet administrimi i Akteve te 1933 dhe 1934.

U desh shume kohe qe Bursa dhe Ekonomia Kombetare te mernin veten nga Crash-i i 1929. Por ne vitet 1950 ato provuan nje nga tregjet dem (bull) me jetegjatesi rekord te pa pare deri atehere. Gjate kater dekadave ne vazhdim, numri i kompanive te listuara ne NYSE dhe numri i aksionereve qe zoteronin aksionet e tregtuara ne NYSE u rrit ne menyre drastike.

[Zemrushja]

Pervec NYSE-s ne SHBA ekzistojne dhe gjashte Bursa te tjera - Bursa Amerikane (American Stock Exchange), Bursa e Boston-it, Bursa e Cincinnati-t, Bursa e Chicago-s Bursa Pacific dhe Bursa e Philadelphia-s. Nje aksion eshte e mundur qe te listohet dhe te tregtohet ne me teper se nje burse. Pervec bursave kryesore, shume letra me vlere tregtohen ne tregun-mbi-banak.

Shumica e aksioneve te tregtuara ne tregun-mbi-banak u perkasin kompanive qe nuk permbushin kerkesat per listim ne bursat kryesore. Ato tregtohen permes nje rrjeti te gjere telekomunikimi te quajtur NASDAQ (Kuotimi i automatizuar i Shoqates Kombetare te Tregtareve te Letrave me Vlere, National Asssociation of Securities Dealers Automated Quotation), qe operohet nga Shoqata Kombetare e Tregtareve te Letrtave me Vlere (National Asssociation of Securities Dealers, NASD). NASD perbehet nga mijera firma brokerimi te njohura si broker/dealer.

Bursat jane nje fenomen i njohur ne tere boten. Bursa ka ne Tokyo, London dhe ne me teper se ne 130 qytete te tjera.

Qe ne 1978, te tete tregjet amerikane jane lidhur me njeri-tjetrin permes nje rrjeti elektronik komunikimi te quajtur Sistemi i Perbashket i Tregtimit (Intermarket Trading System, ITS). ITS i lejon tregtuesit qe te kontrollojne permes kompjuterave, ne bursa te ndryshme, per te arritur cmimin me te mire.

[Zemrushja]

Pa pike dyshimi, NYSE eshte bursa me e madhe dhe me nje rol mjaft te rendesishem ne bote. Per ta ilustruar kete me poshte jepet nje liste e fakteve me impresionuese per vitin 1996:

• Rreth 170 miliard aksione te me teper se 2800 kompanive jane te listuara ne NYSE.

• Kapitalizimi i NYSE-s (vlera e te gjitha aksioneve) eshte me teper se 6.8 trilion $, ose e barabarte me 90% te prodhimit kombetar bruto (GNP), qe eshte vlera vjetore e te gjitha mallrave dhe sherbimeve te prodhuara ne Shtetet e Bashkuara.

• Pothuajse cdo kompani e madhe industriale, financiare dhe e sherbimeve eshte e listuar ne NYSE.

• Me teper se 250 kompani nderkombetare jane te listuara ne NYSE, me teper se ne cdo burse tjeter.

Mesatarisht me teper se 400 milion aksione tregtohen cdo dite ne NYSE.
Qe te listohet ne NYSE, nje kompani duhet qe te plotesoje disa kerkesa, si psh. te kete nje nivel te caktuar te fitimit neto, aktiveve dhe volumit te tregtimit, si dhe aksionet e saj duhet te jene gjeresisht te zoteruara nga investitoret. Kompania duhet gjithashtu te permbushe standartet strikte te vendosura nga NYSE per mbrojtjen e investitoreve, qe perfshin nxjerjen e nje raporti vjetor, mbajtjen e nje asambleje vjetore te aksionereve, si dhe venien ne dispozicion te publikut te informacioneve te rendesishme financiare rreth kompanise. Si shperblim kompania fiton prestigj dhe njohje nga publiku dhe letrat me vlere te emetuara prej saj behen me atraktive per investitoret.