Mesime te rendesishme per populin e thjesht

[altin55]

Mësimi i shtatëmbëdhjetë: Përgatitja e të vdekurit, namazi dhe varrosja e tij.

Tani po e sqarojmë këtë çështje shkurtimisht:

1. Duhet që kush është në prag të vdekjes të shqiptojë fjalën "LA ILAHE IL-LA ALLAH". Thotë profeti صلى الله عليه و سلم "U thoni të vdekurve tuaj të shqiptojnë "LA ILAHE IL-LA ALLAH" [Trans. Muslimi në Sahih]
Fjala 'të vdekur' në këtë hadith do të thotë: kush është në prag të vdekjes, d.m.th ata të cilëve u janë shfaqur shenjat e vdekjes.
2. Nëse dihet me siguri se ka ndërruar jetë, atëherë i mbyllen sytë sepse kjo vepër është prej sunetit.
3. I vdekuri musliman duhet të lahet dhe përjashtohet nga kjo rasti nëse është shehid (dëshmor) në rrugën e Allahut, sepse shehidi nuk lahet dhe nuk i falet xhenazja, por varroset me rrobat e tij sepse profeti صلى الله عليه و سلم nuk i lau të vrarët në luftën e Uhudit dhe nuk ua fali xhenazet e tyre.
4. Forma e larjes së të vdekurit: Mbulimi i auretit (pjesës së turpshme) të tij, pastaj ngrihet pak dhe lidhet barku i tij me një shtrëngim të lehtë. Ai i cili do ta lajë e mbështjell dorën e tij me një rrobë dhe të fillojë ta lajë me ujë e t’i japë një abdes si për namaz. Më pas ta lajë kokën dhe mjekrrën e tij me ujë e sidër (gjethe të një lloj peme) ose me diçka tjetër. Më pas t’ia lajë krahun e djathtë e pastaj të majtin. Më pas le ta lajë po në këtë formë për herë të dytë e të tretë duke e përshkuar dorën e tij mbi barkun e të vdekurit. Nëse del diçka prej organeve të tij, i lejohet të vendosë në dy vendet anale pambuk ose diçka tjetër. Nesë nuk mbyllen me atë, i lejohet përdorimi i baltës së njomë e të ngrohtë, ose me mjete të mjekësisë moderne si likoplast, etj…
Ia përsërit abdesin, e nëse nuk pastrohet me tri herë, atëherë e lan deri në pesë ose shtatë herë. Pastaj e fshin me rrobë dhe i vendos parfum në vendet që kanë më shumë nevojë për parfum, gjithashtu i vendos parfum edhe në vendet me të cilat bënte sexhden. E nëse e parfumos të gjithë trupin e tij, kjo është edhe më e mirë. Gjithashtu i tymos qefinet e tij me temjan (rrëshirë që nxirret nga disa bimë të Afrikës Lindore që lëshon tym me erë të mirë kur digjet). Nëse mustaqet dhe thonjtë e tij janë të gjata ia shkurton ato, por edhe nëse i lë ashtu si janë nuk ka problem. Nuk i krihen flokët të vdekurit e as nuk u jepet formë atyre, nuk ia pastron vendet e turpshme nga qimet dhe as nuk e bën synet atë, sepse nuk ka ndonjë argument për këto. Kurse përsa i përket gruas, i ndan flokët e saja në tre bishta dhe i lëshon pas trupit të saj.
5. Qefinosja e të vdekurit: Më e mira është që burri të qefinoset në tre pëlhura të bardha, duke mos patur në trup këmishë apo qeleshe ose feste, ashtu siç u veprua me profetin صلى الله عليه و سلم, duke e mbuluar me pëlhura. Nëse qefinos me këmishë, izar (copë me të cilën mbulohet pjesa e poshtme e trupit nga mesi e poshtë) dhe fashë nuk ka problem. Gruaja qefinoset me pesë rroba: mbulesë për trupin, mbulesë për kokën, izar dhe dy fasha. Duhet ditur se detyrë për të gjithë të vdekurit (burra e gra), është mbulimi me një rrobë që e mbulon të gjithë trupin e të vdekurit. Por, nëse i vdekuri është muhrim (me ihram në haxh), atëherë lahet me ujë e sidër dhe qefinoset në izarin dhe ridain e tij d.m.th me ihramin e tij ose me diçka tjetër dhe nuk i mbulohet koka dhe fytyra e tij, gjithashtu nuk parfumoset, sepse do të ringjallet ai në ditën e Kiametit duke thënë telbijen siç ka argumentuar për këtë hadithi I saktë I transmetuar nga profeti صلى الله عليه و سلم. Nëse muhrimi është grua, atëherë mbulohet si të tjerat, por nuk parfumoset dhe nuk mbulohet fytyra e saj me perçe dhe as duart me dorashka, porse mbulohen fytyra dhe duart e saj me qefinin në të çilin do të qefinoset siç e sqaruam këtë në formën e qefinosjes së gruas.
Fëmija i vogël djalë mund të qefinoset nga një deri në tre pëlhura, kurse fëmija i vogël vajzë mund të qefinoset me një këmishë dhe dy fasha.
6. Ai që i takon e drejta për larje është ai i cili për të ka lënë porosi i vdekuri e më pas babai gjyshi, e pastaj më i afërmi i tij nga trashëgimtarët dhe kjo përsa i përket burrit. Kurse përsa i përket gruas, më së pari i takon asaj gruaje për të cilën ajo ka lënë prosi e më pas nëna e saj, gjyshja e saj e më pas më e afërmja prej grave tek ajo. Bashkëshortët kanë të drejtë ta lajnë njëri-tjetrin, sepse Ebu Bekr Es-Sidik – Allahu qoftë i kënaqur prej tij – lau gruan e tij Fatimen – Allahu qoftë i kënaqur prej saj.

7. Forma e namazit të xhenazes:

Namazi i xhenazes ka katër tekbire. Pas tekbirit të parë lexon suren el-fatiha, e nëse lexon pas saj një sure të shkurtër ose një a dy ajete është më mirë, duke u bazuar në hadithin e saktë që është transmetuar nga Ibn Abbasi – Allahu qoftë i kënaqur prej tij. Pastaj thotë tekbirin e dytë dhe bën salauat për profetin صلى الله عليه و سلم ashtu siç lexon në teshehudin e namazit. Më pas thotë tekbirin e tretë dhe thotë:
"Allahume gfirli hajjina ue mejjitina, ue shaahidina ue gaaibina, ue sagiirina ue kebiirina, ue dhekerina ue unthaana. Allahumme men ahjajtehu minna feahjihi alel Islam ue men teuefejtehu feteuffehu alel Iman. Allahumme gfirlehu uerhamhu ue a'fihi ue-'fu anhu, ue erim nuzulehu ue uessi mudkhelehu, ue gsilhu bil maai ueth-thelxhi uel beredi, ue nekkihi minel khataja kema kema juneka theubul ebjedu mined-denes, ue ebdilhu daaran hajran mik daarihi ue ehlen khajran min ehlihi, ue edkhilhu elxhennete, ue eidhhu min adhabil kabr ue adhabin nar, uefsah lehu fi kabrihi ue neuuir lehu fihi. Allahumme la tehrimma exhruhu ue la tedhilna ba'dehu."
Që do të thotë: "O Allah! Fale të gjallin dhe të vdekurin tonë, atë që është prezent prej nesh dhe atë që mungon. Të voglin dhe të madhin tonë, mashkullin dhe femrën tonë. O Allah! Kujt t’i japësh jetë prej nesh, jepi jetë me Islam dhe kë të vdesësh prej nesh vdise me Iman. O Allah! Fale atë, mëshiroje atë, jepi kënaqësi, fale, nderoje gradën e tij, zgjeroje vendbanimin e tij, laje atë me ujë, borë dhe akull dhe pastroje atë nga gjynahet ashtu siç pastrohet rroba e bardhë prej njollave. Zëvendësoje shtëpinë e tij me një shtëpi më të mirë, dhe një familje më të mirë se familja e tij. Fute atë në xhennet dhe mbroje atë nga dënimi i varrit dhe dënimi i zjarrit! Zgjeroja varrin e tij dhe ndriçoje ate! O Allah, mos na e ndalo shpërblimin e tij dhe mos na le të hummbasim pas tij."
Më pas merr tekbirin e katërt dhe jep vetëm një selam nga krahu i djathtë. Është e pëlqyeshme ngritja e duarve në çdo tekbir.
*Nëse i vdekuri është grua le të thotë: "Allahumme gfir leha!" që do të thotë: O Allah, fale atë grua! Nëse xhenazja përbëhet nga dy të vdekur, thuhet: Allahumme, gfir lehuma! Që do të thotë: O Allah, fali ata të dy! Dhe nëse xhenazet janë shumë, atëherë themi: Allahumme, gfir lehum! O Allah, fali ata!
*Nëse xhenazja është fëmij, në vend të kërkimit të faljes për të themi: "Allahumme, ixhalhu faratan ue dhekhran li ualidejhi, ue shefian muxhaaba. Allahumme thekkil bihi meuaziinehuma ue e'dhim bihi uxhuurahumae elhikhu bisalihil selsefil mu'minin ue xhealhu ue xhealhu fi kefaleti Ibrahime alejhi salatu ues-selam ue kihi birahmetike adhabel xhehim!" që do të thotë:
"O Allah! Bëje atë paraprirës e mbështetje dhe rezervim për prindërit e tij! Bëje atë ndërmjetës të pranueshëm! O Allah! Rëndoji me anë të tij peshoret e prindërve të tij, shtoji me anë të tij shpërblimet e tyre! Bëje të mundur të arrijë gjeneratat e para të besimtarëve! Vendose atë nën kujdesin e Ibrahimit, paqa dhe shpëtimi i Alahut qoftë mbi të - dhe mbroje atë me mëshirën tënde nga dënimi i zjarrit!"
* Nga suneti është që imami të qëndrojë në drejtim të kokës nëse i vdekuri është burrë dhe në mes të trupit nëse i vdekuri është grua. Nëse janë shumë xhenaze, atëherë para imamit të jetë burrë, kurse gruaja të qëndrojë në anën e kiblës. Nëse midis xhenazeve ka edhe fëmijë, atëherë fëmija i vogël (djalë) vendoset para gruas. Koka e fëmijës së vogël vendoset në drejtim të kokës së burrit dhe në mes të trupit të gruas në drejtim të kokës së burrit. Po kështu edhe nëse fëmija i vogël është vajzë, koka e saj vendoset në drejtim të kokës së gruas, kurse mesi i saj në drejtim të kokës së burrit. I gjithë xhemati që do të falet duhet të qëndrojë pas imamit dhe vetëm nëse ndonjëri nuk gjen vend, atëherë le të qëndrojë në krahun e djathtë të imamit.

8. Forma e varrosjes së të vdekurit:

Të hapet varri me thellësi deri tek mesi i burrit dhe të hapet brenda tij lahdi në anën e kiblës dhe të vendoset i vdekuri në lahd në krahun e tij të djathtë. Më pas të zgjidhet kordelja (me të cilin u lidh qefini) e të mos hiqet por të lihet ashtu. Të mos zbulohet fytyra e tij qoftë i vdekuri burrë apo grua. Më pas vendosen mbi të tulla të shoqëruara me llucë me qëllim që të fiksohet e të ruajë baltën. Nëse nuk ka mundësi të gjenden tulla, le të mbyllet me diçka tjetër si beton gurë ose dërrasë me qëllim që të ruajë baltën. Më pas le të hidhet mbi të dheu dhe këtu është e pëlqyeshme të thuhet: "Bismilah ue ala mileti rusulil-lah." Të ngrihet varri sa një pëllëmbë dhe nëse ka mundësi le të vendosen mbi të gurë të vegjël e të hidhet mbi të pak ujë.
Është nga suneti i profetit صلى الله عليه و سلم që ata të cilët e përcjellin xhenazen të qëndrojnë tek varri dhe të luten për të vdekurin, sepse pejgamberi صلى الله عليه و سلم pasi varrosej plotësisht i vdekuri qëndronte aty dhe thoshte: "Kërkoni falje për vëllanë tuaj dhe kërkoni për të qëndrueshmëri, sepse ai tani pyetet."
9. Gjithashtu është nga suneti që ai që nuk e ka falur namazin e xhenazes, ta falë atë pas varrimit, sepse profeti صلى الله عليه و سلم e ka vepruar një gjë të tillë. Kjo gjë bëhet kur diferenca e kohës së varrimit është më pak se një muaj dhe nëse diferenca kohore është më e madhe se kaq, atëherë nuk është prej sunetit që të falet tek varri, sepse nuk ka ardhur ndonjë argument që profeti صلى الله عليه و سلم është falur tek varri një muaj pas varrimit të të vdekurit.
10. Nuk lejohet që pjesëtarët e familjes së të vdekurit të përgatisin ushqim për njerëzit. Thotë sahabiu i nderuar Xherir bin Abdilah el-Bexheli: “Grumbullimin e njerëzve tek familja e të vdekurit dhe përgatitjen e ushqimit ne e quanim prej vajtimit.” [Trans. Imam Ahmedi me zinxhir transmetimi të mirë]
Nuk ka problem nëse përgatisin ushqim për veten e tyre dhe për miqtë, por është e pëlqyeshme që të afërmit dhe fqinjët e tyre të pregatisin ushqim për ta, sepse profetit صلى الله عليه و سلم kur i erdhi lajmi për vdekjen e Xha’fer bin ebi Talibit - Allahu qoftë i kënaqur prej tij - në Sham urdhëroi familjen e tij që të përgatisin ushqim për familjen e Xha’ferit dhe tha: “Atyre u erdhi diçka që i ngarkoi.”
Nuk ka problem për familjarët e të vdekurit nëse thërrasin fqinjët e tyre apo njerëz të tjerë për të ngrënë nga ushqimi i cili u është dhuruar atyre dhe kjo gjë nuk ka ndonjë kohë të caktuar në bazë të dijes që kemi nga sheriati.
11. Nuk lejohet që gruaja të mbajë zi për të vdekurin më tepër se tre ditë. Këtu bëhet përjashtim nëse i vdekuri është burri i saj, ajo e ka detyrë të mbajë zi për atë katër muaj e dhjetë ditë, e nëse është shtatëzanë atëherë e zgjat kohën e zisë e saj derisa të lindë, sepse me këtë gjë ka ardhur suneti i saktë nga pejgamberi صلى الله عليه و سلم.
*Kurse përsa i përket burrit, atij nuk i lejohet të mbaj zi për asnjë nga të afërmit dhe për askënd tjetër.
12. Nga Suneti i profetit صلى الله عليه و سلم është që burrat t’i vizitojnë varret herë pas here me qëllim që të bëjnë lutje për ta, të kërkojnë mëshirë për ta dhe për të kujtuar vdekjen dhe ndodhitë pas saj. Për këtë argumenton fjala e profetit صلى الله عليه و سلم ku thotë: “Vizitojini varret, sepse ato ju bëjnë të kujtoni botën tjetër.” [Trans. Imam Muslimi në Sahihun e tij]
Profeti صلى الله عليه و سلم i mësonte shokët e tij që kur të vizitonin varret të thoshin: “Es-selamu alejkum ehle dijari minel mu’minine uel muslimine ue inna insheAllahu bikum laahiku. Nes’elu Allah lena ue lekumul aafijete, jerhamu Allahu el-mustekdimine minna uel muste’khirine.” Kuptimi i kësaj lutje është: “Paqja e Allahut qoftë mbi ju, O banorët e këtij vendi besimtarë e muslimanë. Edhe ne me urdhërin e Allahut, insheAllahu me ju do të radhitemi. Lusim Allahun të na japë shëndet ne dhe juve. Allahu i mëshiroftë të parët e të mbramët tanë.”
Përsa i përket grave, nuk lejohet që ato t’i vizitojnë varret, sepse profeti صلى الله عليه و سلم i ka mallkuar ato gra që vizitojnë varret, sepse vizita e tyre në varre është mospërmbajtje dhe vajtim. Gjithashtu nuk u lejohet atyre të përcjellin xhenazet në varre, sepse profeti صلى الله عليه و سلم i ka ndaluar ato nga kjo gjë. Kurse namazi i xhenazes në xhami ose në faltore është nga suneti të kryhet nga burrat dhe gratë.
Këtu u erdhi fundi këtyre mësimeve. Paqja dhe bekimi i Allahut qoftë mbi pejgamberin tonë, Muhamedin صلى الله عليه و سلم, mbi familjen dhe shokët e tij.



.