"Kosova e Shqipëria të ‘shkrihen‘ ekonomikisht"

[Faik]

"Kosova e Shqipëria të ‘shkrihen‘ ekonomikisht"

Rekomandimet e ekspertëve: Të fillohet urgjent me bashkëpunim agresiv ekonomik

Qeveria shqiptare dhe ajo e Kosovës duhet të lëvizin urgjentisht për të hedhur themelet e një bashkëpunimi agresiv ekonomik, që në këtë pikë është bërë i domosdoshëm për krijimin e një tregu të përbashkët mbarëshqiptar dhe për shpejtimin e rritjes ekonomike të dy vendeve. Është kjo, sipas ekspertëve dhe zyrtarëve të të dyja vendeve, sfida më e madhe me të cilën do të përballen Shqipëria me Kosovën që nga ky moment. Të dyja vendet kanë probleme ekonomike gati të ngjashme me njëra-tjetrën. "Pikërisht, duke qenë se problemet i kemi të përbashkëta, edhe zgjidhjen duhet ta kërkojmë bashkë. Ndaj unë do të propozoja krijimin e një komuniteti ekonomik të përbashkët, ku ministrat e dy qeverive të ulen dhe të gjejnë zgjidhjet", thotë Elinor Bajraktari, zv/drejtor i politikave ekonomike në UNMIK. "Ka akoma barriera mes Shqipërisë dhe Kosovës, të cilat nuk janë zhdukur me zgjidhjen e pavarësisë", shprehet Shpend Ahmeti nga Instituti për Studime Ekonomike e Politike. Sipas ekspertëve, në fushën e tregtisë mbetet ende shumë për t‘u bërë pavarësisht nga liberalizimi i tarifave doganore. Ata thonë se ka ende shumë barriera jotarifore që pengojnë lëvizjen e lirë të mallrave. "Procedurat doganore mund të thjeshtohen shumë më tepër. Pala kosovare ka qenë gjithmonë e hapur ndaj idesë së vendosjes të kontrolleve doganore të përbashkëta, që nënkupton vetëm një kontroll doganor me ekip të përbashkët doganieresh. Kjo ul numrin e procedurave, zvogëlon kohën e procedurës doganore, ul mundësinë për korrupsion dhe forcon efikasitetin e administratës doganore", thotë Bajraktari. Në fakt, Kosova dhe Shqipëria kanë dy ekonomi që janë shumë plotësuese të njëra-tjetrës, çka konsiderohet si një avantazh i madh. "Qeveritë duhet të orientojnë ekonomitë në mënyrë të tillë që të mos konkurrojnë njëra-tjetrën, por t‘i plotësojnë ato, e kjo do të sillte përfitime më të mëdha për të dyja vendet", thotë Ermelinda Meksi.

Tregu i përbashkët

Shqipëria dhe Kosova së bashku do të krijonin një treg prej gati 6 milionë banorësh që nuk do të ishte më i parëndësishëm. Kjo, sipas specialistëve, do të zgjonte interesin e kompanive të mëdha për të investuar. "Ne kemi sot shumë mundësi për projekte, por sa herë që bëjmë një tender, kompanitë e mëdha na thonë se zona nuk është e vogël. Për këtë, sektorë strategjik mjaft të rëndësishëm të Shqipërisë sot janë në dorë të investitorëve të dorës së dytë dhe asaj të tretë mbase", thotë Genc Ruli, ministër i Ekonomisë. Por krijimi i një tregu të përbashkët ka hapur një tjetër debat. Normalisht në një treg ka rregulla të njëjta, ligje të njësuara, por dhe taksa të njëjta. "Ne duhet të unifikojmë infrastrukturën ligjore", deklaron Bedri Hamza, zëvendësministër i Ekonomisë dhe Financave të Kosovës. Por në këtë pikë problemi kryesor ka të bëjë me taksat. Kosova dhe Shqipëria kanë dy sisteme tatimore të ndryshme dhe taksat ndryshojnë nga njëri vend në tjetrin. "Harmonizimi i politikave tatimore (TVSH-ja për shembull) do ta ulte presionin për kontrabandë dhe mund ta bënte më të lehtë funksionimin e bizneseve që do të operonin në të dyja anët e kufirit", thotë Bajraktari.

Lëvizja, e vështirë

Por në një kohë që ekziston gjithë ky debat i madh për atë se si Kosova me Shqipërinë duhet të shkrihen në një rajon ekonomik të vetëm, rrjeti rrugor që lidh dy vendet si një element kyç i bashkëpunimit është thuajse inekzistent. "Aktualisht 60 për qind e mallrave që Shqipëria eksporton drejt Kosovës kalojnë përmes Maqedonisë", thotë ish-ministri i Financave, Arben Malaj. Por ky nuk është një problem vetëm për mallrat. Qytetarët shqiptarë e kanë shumë të vështirë të shkojnë sot në Kosovë dhe anasjelltas. Deri në përfundimin e rrugës Durrës-Kukës, rruga e vetme për të udhëtuar në Kosovë mbetet ajo ajrore. Aktualisht ekziston vetëm një shoqëri ajrore që operon në linjën Tiranë-Prishtinë, e cila organizon vetëm dy udhëtime në javë. Numri i udhëtarëve është shumë i vogël, për shkak se çmimet e biletave janë mjaft të larta. "Autoritetet duhet të ndërhyjnë për të lehtësuar lëvizjen e udhëtarëve", deklaroi Ermelinda Meksi, ish-ministre e Integrimit. Sipas ministrit të Transportit, Sokol Olldashi, çmimet e larta shkaktohen nga tarifat e larta portuale, të cilat për Kosovën përcaktohen nga UNMIK.


Rekomandimet e ekspertëve


- Ekonomitë të orientohen si plotësuese të njëra-tjetrës

- Të lehtësohet lëvizja e shërbimeve dhe mallrave

- Programe të përbashkëta në bujqësi, transport dhe energjetikë

- Harmonizim i politikave tatimore

- Samit mes kryeministrave, çdo vit

- Forum të biznesit mbarëshqiptar

- Krijim të klasterave të biznesit

[AvniMehmeti]

http://forumishqiptar.com/showpost.p...7&postcount=10

[D@mian]

A mund te krijohet nje komunuelth ekonomik shqiptar?




Komunuelth është një koncept juridik, por jo vetëm. Në histori ka njohur evolucion thelbësor: nëse në interpretim fjalë për fjalë, duhet të përkthehet si ekuivalenti anglisht i fjalës latine “respublica”, apo “e mira e përbashkët”, apo “mbrothësia e përbashkët”, kjo formë e organizimit shtetëror ka ndryshuar shumë që nga koha kur u përdor për herë të parë nga Kromuelli. Ka kaluar nga forma organizimi që kanë disa apo një institucion të përbashkët në krye, në forma më të çlirëta, të tipit të ish-republikave sovjetike. Në të gjitha rastet është një shoqërizim shtetesh sovrane, që diku bashkohen nga gjuha, diku nga tradita historike e përbashkët.

Mentor Nazarko
Gazeta shqip

Por a mund të mendojnë shqiptarët për një Komunuelth ekonomik të tyre, që Arbër Xhaferri, në një konferencë kushtuar bashkëpunimit ndërshqiptar, e ka quajtur “Mbrothësia e Përbashkët Shqiptare”? Vite më parë do të dukej blasfemi, por jo sot. Të gjithë e kujtojnë reagimin ndaj idesë së shprehur nga Arben Imami, pak vite më parë, kur statusi i Kosovës nuk ishte përcaktuar ende. Sigurisht Imami, asokohe ministër në qeverinë e Metës, nuk e kishte kaq të strukturuar idenë dhe nuk para preferonte ekonominë si fushë ushtrimi intelektual, megjithëse sot a posteriori, mund të tentojë ta përsosë idenë e vjetër, dhe të thotë: unë e kam thënë i pari.

Pse sot duket se situata është ndryshe? Sepse sot kemi dy shtete që me gjithë presionin ndërkombëtar, janë shtete shqiptare. Kosova nuk është ende shtet që bën jetën tipike ndërkombëtare të një shteti në të gjithë elementët e sovranitetit, por në marrëdhëniet dypalëshe, apo nga organizatat ndërkombëtare më të rëndësishme në botë konsiderohet si i tillë. Dhe nëse bashkësia ndërkombëtare ka frikë nga bashkimi i këtyre shteteve shqiptare “de facto”, me siguri kuadri ekzistues i normave, i marrëveshjeve me Bashkimin Evropian e favorizon bashkimin ekonomik. Marrëveshjet e Tregtisë së Lirë dikur, ajo e CEFTA-s, sot, favorizojnë heqjen e kufijve për mallrat dhe bizneset. Marrëveshjet e qarkullimit të lirë të njerëzve heqin vizat, pra i heqin kufijve dhe ngarkesën politike më të rëndësishme, ndërsa dihet se as Shqipëria nuk pretendon pjesë të territorit të Kosovës, as e anasjellta.

Në këto kushte, vetë Bashkimi Evropian është i interesuar për bashkimin ekonomik apo tregtar të shqiptarëve, brenda rajonit ku ata gjenden si komb para se të përfshihen në organizatën evropiane. Ideja e Arbër Xhaferrit ndoshta duket pak e guximshme, si të gjitha idetë e tij, aq më tepër që ai sot nuk është në politikë. Por që të mund të punohet për një mbrothësi të përbashkët mes shqiptarëve të Kosovës dhe të Shqipërisë, nuk duket e pamundur dhe as e frikshme. Për këtë arsye dy universitete në Prishtinë dhe në Tiranë iniciuan konferencën për bashkëpunimin ekonomik midis Kosovës dhe Shqipërisë. Universitetet, kapacitetet akademike, intelektualët rreth dhe brenda tyre, i paraprijnë zhvillimit me idetë dhe projektet e tyre, pa u tutur për komplekset e politikës. Duhet të hapen më së pari pista të reja diskutimi rreth sfidave ekonomike të Kosovës dhe rolit që duhet të kishte Shqipëria, për të ndihmuar atë, por dhe veten. Ne jemi partnerët e fundit në rajon për njëri-tjetrin, kemi ritme të ulëta zhvillimi në raport me nevojat tona, mund të krijojmë sisteme ekonomike komplementare, por për këto duhet të diskutohet gjatë tash e tutje. Të hiqet dorë nga retorika entuziaste e post pavarësisë.

Të gjithë ekspertët e mbledhur në takimin e parë të llojit të vet, embrioni i forumit të përvitshëm ekonomik Shqipëri-Kosovë, u shprehën në të njëjtën linjë, madje dhe ministrat, siç bëri zoti Genc Ruli, duke iu referuar sektorit energjetik, ku dy vendet kanë probleme, madje janë të vetmit që kanë probleme. Pra Ruli foli për një sistem të përbashkët energjetik. Imami nuk mund të flasë sot, por ama, mund të pretendojë se unë isha i pari.

Esenca, emëruesi i përbashkët i këtyre ideve, mund të ketë kulmin te fjalët e Arbër Xhaferrit, ideologut të shqiptarësisë, i cili kërkoi “krijimin e një komunuelthi ekonomik shqiptar”, një koncept që ai e shqiptarizoi, duke e quajtur “mbrothësia e përbashkët shqiptare”. Ndërsa Elinor Bajraktari, një ekspert tjetër shqiptar e quajti “ndërtim i një sistemi në dy shtete”, diçka që i referohej vetëm ekonomisë në shikimin e Bajraktarit. Ishte një referencë ndaj rastit të trupëzimit apo inkorporimit të Hong-Kongut në Kinë, kur u përdor shprehja “një shtet, dy sisteme”.

Çfarë mund të kërkohet në zbatim të këtij emëruesi? Si mund të ecet kah shtrimi i rrugës së Komunuelthit thjesht e vetëm ekonomik, pa krijuar shqetësime te fqinjët, ose të paktën për të provokuar tek ata shqetësime të kalkuluara për të na marrë më seriozisht? Duhet të institucionalizohet bashkëpunimi ekonomik midis Shqipërisë dhe Kosovës, duke krijuar një komitet të përbashkët ekonomik, me nënkomitete në sektorët me interes reciprok si energjia, transporti, arsimi, bujqësia, etj. Duhet të organizohet çdo vit një samit i përbashkët kryeministrash; dhe çdo vit të mblidhet një forum i përbashkët ekonomik. Kjo nuk duket një muzikë e re panshqiptare: e kanë bërë të gjithë pavarësisht kombësive të tyre, pse nuk duhet ta bëjmë ne?