SK Tirana - rekordmbajtësja e futbollit shqiptar

[BlueBaron]

Më 16 gusht 1920, atdhetari P. Nika, së bashku me zotërinjtë e nderuar A. Erebara, P. Jakova, A. Hoxha, A. Koja, P. Berisha, A. Zajmi, H. Fortuzi, B. Pazari, L. Berisha, S. Frashëri, H. Alizoti, A. Gjitomi e V. Fekeçi formuan Shoqërinë Sportive "Agimi". Parësore në këtë shoqëri ishte loja e futbollit, ndaj, që në tetorin e po atij viti, skuadra e saj zhvilloi ndeshjen e parë me "Juventusin" e Shkodrës. Në vitin 1925 u zgjodh Këshilli Drejtues i Shoqërisë "Agimi", i përbërë prej zotërinjve A. Zajmi, S. Stërmasi, B. Toptani, I. Gjinali e A. Koja. Gjatë këtij viti u zhvillua edhe takimi i parë ndërkombëtar me "Cernagorac" të Cetinës. Me nismën dhe këmbënguljen e zotërinjve S. Stërmasi, A. Erebara, A. Zajmi e A. Koja, "Agimi" në vitin 1927 mori emrin SPORT KLUB TIRANA.

Gjatë periudhës 1927-30, S.K. Tirana zhvilloi shumë ndeshje miqësore brenda vendit. Sipari i kampionateve kombëtarë të futbollit në Shqipëri u ngrit më 6 prill 1930. Në fund të këtij kapionati bardheblutë u renditën në kryë të klasifikimit duke u shpallur kështu kampionët e parë shqiptarë. Të njëjtin rezultat arriti S.K. Tirana në 6 prej 7 kampionateve të paraluftës së Dytë Botërore, duke dominuar bindshëm skenën e futbollit shqiptar. Ai ishte i pari ekip shqiptar që futi për herë të parë në drejtim rolin fiks të trainerit, si dhe i pari ekip shqiptar që tërhoqi pranë tij një trainer të huaj, hungarezin Samo Singer më 1934.

Kampionatet e pasluftës, S.K. Tirana i filloi mirë, duke u renditur i dyti në atë të vitit 1945, pas humbjes në finale prej Vllaznisë së Shkodrës. Por shpejt ai do të binte pre e regjimit komunist të instaluar në Shqipëri. Në fillim të marsit 1946, në kinema "Nacional" të Tiranës, direktivat nga lart do t'i ndërronin emrin nga S.K. Tirana në "17 Nëntori", për t'i mohuar atij traditën. 10-vjeçari që pasoi kaloi në të njëjtën atmosferë mbytëse, që u bë akoma më e rënduar me lindjen e dy të privilegjuarave të sistemit, nën shembullin e simotrave të tyre në Bashkim Sovjetik e vendet e Europës Lindore: "Partizani" (skuadër e Ministrisë së Mbrojtjes) e "Dinamo" (skuadër e Ministrisë së Punëve të Brendshme). Dhjetëra lojtarë të talentuar të Tiranës u "rrëmbyen" në vite prej këtyre kuçedrave të sportit shqiptar. Si pasojë e gjithë këtyre, gjysma e parë e këtij dhjetvjeçari (1947-57) u karakterizua nga luhatje të mëdha në ecurinë e Tiranës. Diametralisht e kundërt qe paraqitja në gjysmën e dytë të tij: një paraqitje e denjë dhe e qëndrueshme, falë stabilizimit të formacionit.

Në vitet 1958-64, Tirana vazhdoi të përfaqësohej denjësisht e renditja në kampionate luhatej rreth vendit të tretë. Por këto vite nuk ishin veçse preludi i asaj që përgatitej: rikthimi i Tiranës në lavdinë e paraluftës, nën drejtimin e të paharruarit Lym (Myslym) Alla. Në kampionatin e 22-të kombëtar, Tirana shpallet Kampion pas 28 vjet "agjërimi". Këtë sukses ajo e përsërit edhe një vit më vonë, por gjeneralëve të Partizanit e xhelatëve të Dinamos kjo ju duk një sfidë e hapur, Tirana u përjashtua nga kampionati i sezonit 1966-67 ndërkohë që kishte siguruar titullin tre javë para përfundimit, titull që nuk mund t'i kalonte askujt tjetër përveçse Dinamos. Megjithë këto makinacione e padrejtësi të papara kundër saj, Tirana arriti të shpallej kapione edhe dy vite të tjerë rresht, duke demostruar një epërsi të plotë mbi të gjithë kundershtarët (1968 vetëm 2 humbje, 1969-70 vetëm 1 humbje).

10-vjeçari 1971-80 u karakterizua nga luhatje të mëdha në ecurinë ë Tiranës, me renditje në kampionat që shkonin nga vendi i dytë në atë të trembëdhjetë e fitoren e dy Kupave të Republikës. Ndërrimi i menjëhershëm i një brezi të tërë lojtarësh mbylli kështu një cikël të sukseshëm për Tiranën. Por agjërimi kësaj radhe nuk do të zgjaste shumë. Në sezonin 1981-82 Tirana rishpallet kampione, duke përsëritur këtë sukses edhe 3 herë të tjera gjatë 10-vjeçarit 1981-90, krahas fitores së 3 Kupave te Shqipërisë. Gjatë këtyrë viteve Tirana arriti suksese edhe në Kupat e Europës, dhe lojtarët e saj përbënin bazën e përfaqësueses më të suksesshme që Shqipëria ka patur.

Në vitet 1991-95 Tirana (që në gusht 1991 rimori emrin e saj të vërtetë), ashtu si e gjithë shoqëria e sporti shqiptar, përjetoi një periudhë tranzicioni e luhatjesh, të karakterizuar nga largimi i pothuajse të gjithë lojtarëvë jashtë vendit. Por Tirana nuk duron të jetë për shumë kohë larg vendeve të nderit. Kështu më 1995 ajo u rishpall kampion 5 javë para përfundimit të kampionatit e arriti të grumbullojë plot 12 pikë diferencë nga vendi i dytë. Por tanimë bëhet fjalë jo për histori, por për të tashmen që të gjithë e njohim. Tirana vazhdon të dominojë skenën e futbollit shqiptare e t'u dhurojë emocione e gëzim tifozave të saj të përjetshëm, atyre që ndjehen tironas e që mendojnë se bardheblu nuk është thjesh një pasion, por një fe, nje besim.

[BlueBaron]

1967 - ta, koha e mbrapshtë, kur Tiranës iu “vodh” një titull kampioni.


Qysh atëherë kanë kaluar mjaft kohë. Saktësisht, gati 41 vjet. E megjithatë, përherë një ngjarje e tillë më ka grishur për ta cekur dhe hapur këtë “Dosje”, e cila krejt natyrshëm është e mbuluar nga pluhuri i kohës dhe i harresës. Dhe nuk jam i vetmi, i përfshirë në këtë “lëvizje”. Ndërkohë, gazetari i njohur sportiv, shkrimtari Skifter Këlliçi, i nxitur nga kjo dramë e madhe sportive e vitit 1967, siç e konsideron ai, ka shkruar edhe një roman me titullin “Tirana”, dy orë para dënimit”.

Më tepër se një dekadë më parë, e kam hapur për herë të parë këtë “Dosje tabu” sportive të vitit 1967. Nuk ishte shkruar kurrë më parë për këtë histori, ndonëse për të flitej në qarqet sportive apo në mjediset e tifozëve të kryeqytetit. Ndërrimi i sistemeve, ardhja dhe vendosja e sistemit demokratik në vendin tonë, ma krijoi këtë mundësi. Të flisje apo të shkruaje për të, në kohën e sistemit monist, ishte një gjë mjaft e frikshme, pasi konseguencat apo pasojat, mund të çonin përpara “Nenit 55” dhe çdokush mund të akuzohej për agjitacion e propagandë. Në gjurmim të fakteve, kam kontaktuar me personazhet e kësaj ngjarjeje “tragjiko komike” për ditët e sotme. Kam biseduar gjatë dhe për shumë gjëra me trajnerin e 17 Nëntorit të asaj kohe, të ndjerin e famshëm Myslym Alla. Kam folur me dy personazhet kryesore të implikuar në këtë ngjarje incident, ish futbollistin e bardhebluve, mjeshtrin Osman Mema, dhe ish futbollistin e Partizanit, kavajasin Agim Dizdari, i cili tani jeton në Itali. Kam kontaktuar edhe me Zyber Konçin, që atëherë ishte sekretar, dhe Alfred Kazanxhiun, që ishte kryetar i FSHF së, për ta ndriçuar këtë ngjarje, por ata nuk më kanë thënë ndonjë gjë me vlerë, duke u justifikuar me kujtesën dhe largësinë kohore të ngjarjes. Këto shkrime, në një cikël periodik dhe të gjatë, mund t’i gjeni në arkivat e gazetës “Sporti shqiptar” të vitit 1996. Ato mbylleshin me një apel drejtuar Federatës Shqiptare të Futbollit për nevojën e rishikimit të historisë së futbollit tonë dhe rikthimin e një titulli kampion Tiranës, i cili në mënyrë arbitrare dhe aspak të ndershme, pas intrigave dhe kulisave të qarqeve të caktuara të atij sistemi diktatorial, u ishte “vjedhur” asokohe bardhebluve, kupë që për të qenë të ndershëm dhe luajalë, ende sot e ka vendin bosh në vitrinën e trofeve të Tiranës.


Po çfarë ka ndodhur në të vërtetë, në atë ndeshje të 25 qershorit 1967, ku nis edhe kjo histori mbi 40 vjeçare, e veshur ende me tisin e harresës dhe të enigmës ?

Në kampionatin e vitit 1966, për herë të parë pas çlirimit, kampione e Shqipërisë u shpall 17 Nëntori, siç quhej atëherë Tirana. 6 titujt e fituar nga SK “Tirana” (1930 1937) në kampionatet kombëtare të futbollit gjatë periudhës së Mbretërisë, jo vetëm që nuk llogariteshin, por as guxoje t’i mendoje. Kështu që kjo ishte një ngjarje me përmasa të veçanta për futbollin në vendin tonë. Bardheblutë prishën hegjemoninë e Partizanit dhe Dinamos në fitimin e titujve kombëtarë të futbollit, që për dy dekada alternonin njëri tjetrin. Fillimisht, nga gjeneralët e Ministrisë së Mbrojtjes dhe asaj të Mbrendshme, që “de facto” ishin edhe si presidentët e sotëm të këtyre ekipeve, kjo ngjarje, për ngushëllim, u konsiderua si rastësi. Por koha tregoi se nuk ishte kështu. Në kampionatin pasardhës, 17 Nëntori nuk e uli tempin, vazhdoi të luante me petkun e kampiones dhe të kryesonte renditjen. Katër javë para se të përfundonte ky kampionat, Tirana kryesonte me 33 pikë, e ndjekur nga Dinamo me 31 dhe Partizani me 25 pikë. Ndeshjet e kësaj jave ishin kyçe për fatin e titullit. Tirana do të luante me Partizanin, ndërsa Dinamo do të luante në Shkodër me Vllazninë.

Dhe ja tek erdhëm tek 24 qershori, kur në stadiumin « Qemal Stafa » do të ndesheshin 17 Nëntori me Partizanin. Për çudi, atë ditë ishte e shtunë. Themi për çudi, pasi atëherë në vendin tonë ndeshjet e futbollit zhvilloheshin vetëm të dielave. Psenë e këtij ndryshimi nuk kam arritur ta mësoj, por vetëm ta hamendësoj, pasi një ditë më pas, të dielën, në Shkodër do të luante Vllaznia me Dinamon (?!)

Sidoqoftë, atë ditë, Tirana fitoi 2 1 ndaj Partizanit, në një ndeshje mjaft të fortë, ku veçanërisht në pjesën e dytë pati aty këtu edhe lojë të ashpër. Megjithatë, golin e fitores për bardheblutë e shënoi i ndjeri Bahri Ishka, i cili luante sulmues i majtë i bardhebluve. Pas këtij rezultati duhet nënkuptuar gëzimi i tifozëve të Tiranës, të cilët tani e kishin thuajse të hapur rrugën drejt titullit, pasi ata do të ndesheshin me Tomorin e Beratit, Lokomotivën e Durrësit dhe Traktorin e Lushnjës, kundërshtarë relativisht më të lehtë për t’u mundur...

Ndërkohë që futbollistët u ishin drejtuar dhomave të zhveshjes, në mjediset e brendshme të stadiumit « Qemal Stafa » ndodh një incident midis futbollistit të Tiranës, Osman Mema, dhe futbollistit të Partizanit, Agim Dizdari, i cili në atë ndeshje nuk u aktivizua. Zënka u shua menjëherë. Mirëpo kaq ka mjaftuar, që « gijotina » e atij sistemi « të qoftëlargut » të godiste pa mëshirë Tiranën. Të martën, më 27 qershor, në gazetën « Sporti Popullor », e vetmja gazetë sportive që dilte asokohe në vendin tonë, botohet « ferman katili » i Federatës Shqiptare të Futbollit, i cili përjashtonte nga kampionati kombëtar të dyja skuadrat, si 17 Nëntorin dhe Partizanin, për shfaqje të theksuara antisportive në ndeshjen ndërmjet tyre (?!)

Që nga ajo ditë ka kaluar shumë kohë, por jo sa për ta harruar. Një pjesë e mirë e personazheve të saj janë gjallë dhe e rikujtojnë me saktësi se çfarë ka ndodhur atë ditë. Të tjerë heshtin, punë e tyre. E megjithatë, ne, në prag të derbit të 129 të midis Tiranës dhe Partizanit, po e rihapim këtë « Dosje ». Thjesht për të revokuar një ngjarje, por, pse jo, edhe për ta ndrequr historinë e futbollit tonë. Qoftë edhe moralisht ...

Bashkim Tufa

[BlueBaron]

Osman Mema: Ja çfarë ndodhi më 1967.


« Në përfundim të ndeshjes midis 17 Nëntorit dhe Partizanit, që u mbyll me fitoren tonë 2 1, duke dalë nga fusha për t’u futur në dhomat e zhveshjes, isha së bashku me futbollistin Muharrem Karriqi, ndërkohë që Agim Dizdari më ofendoi. Me uniformën e ushtarakut, ai e bëri një gjë të tillë në nerva e sipër, pas humbjes që pësoi Partizani. Në atë moment nuk jam përmbajtur dhe menjëherë e godita Dizdarin, ndërkohë që sherri arriti deri në dhomat e zhveshjes, ku është dashur ndërhyrja e lojtarëve të tjerë, por edhe e trajnerit Refik Resmja për të qetësuar situatën. Realisht, tensioni kapi kulmin në këtë moment, por ai e kishte fillimin që përpara se të luhej ndeshja, sepse nga ana e të kuqve pretendohej fitorja me çdo kusht, në mënyrë që t’i prishej punë 17 Nëntorit për të dalë kampion. Të nesërmen dhe në ditët në vazhdim, opinioni dhe media e asaj kohe nuk më cilësuan aspak fajtor për atë se çfarë ndodhi në dhomat e zhveshjes. Problemi ishte se Komiteti Shtetëror i Sporteve mori vendimin ekstrem për të përjashtuar nga kampionati ekipin tonë dhe atë të Partizanit, ndërkohë që unë u pezullova 6 muaj. U bë kaq problem ky incident, sa që për pak rrezikova edhe burgun, pasi në shtëpi më mbërrin një fletë thirrje nga policia, se duhej të paraqitesha në hetuesi për të sqaruar gjithçka. Përpara se të shkoja atje, përfitoj nga rasti për të blerë gazetën « Bashkimi », e cila tregonte për ngjarjen, ndërkohë që mua nuk më bënte aspak fajtor. Kur kam hyrë në zyrën e hetuesit, Sali Budës, ai menjëherë më tha: « Ti je Osman Mema, që ke bërë një skandal në fushë? » Unë, me qetësi iu përgjigja: « Jo. » Madje i dhashë edhe gazetën ta lexonte, për të kuptuar më mirë atë se çfarë kishte ndodhur. Pas një ore më çuan edhe në drejtorinë e policisë, ku pasi u sqaruan për gjithçka, më lanë të lirë, » kujton Osman Mema. Sipas tij, arsyeja e gjithë këtij incidenti, që solli dhe përjashtimin e të dy ekipeve nga kampionati, ishte prania në stadium e « gardës së kuqe kineze ». « Dënimi i ashpër nga Komiteti Shtetëror i Sporteve, por edhe fakti që ky incident në dhomat e zhveshjes u bë problem deri edhe në hetuesi, mendoj se kishte një arsye. Ditën që u luajt derbi, në stadium ishte një pjesë e « gardës së kuqe kineze » dhe, si rrjedhojë, veprimi ynë u quajt shfaqje e huaj, e palejueshme për regjimin që po kalonim. Rivaliteti mes të dy skuadrave ishte për faktin se Partizani merrte lojtarët më të mirë nga 17 Nëntori, me justifikimin për t’i pasur ushtarë, madje edhe unë vetë luajta 6 sezone me ta. Partizani cilësohej skuadra e qeverisë, ndërsa 17 Nëntori skuadra e të deklasuarve. Dua të theksoj se, pavarësisht dënimit që mora, për t’u pezulluar 6 muaj, unë isha krejtësisht i pafajshëm, ndërkohë që rivalët na kishin zili për faktin se ishim një ekip i shkëlqyer, që luanim prej vitesh me njëri tjetrin, teksa në drejtim kishim një trajner si Myslym Alla. Që nga ai moment i errët i karrierës 40 vjet më parë dhe deri më sot, nuk kam folur me Agim Dizdarin, iniciatorin e provokimit me fyerje, » kujton Osman Mema.

[BlueBaron]

Selman Stermasi, Presidenti i Pare i SK Tirana.


Selman Stermasi, nje djale i nje familje te pasur e bujare nga Tirana ishte nder futbollistet e pare te qytetit, kohe para se te organizohej Kampionati i pare kombetar i futbollit. E po ne vitet e para luftes ai u be dhe presidenti i pare i Klubit Tirana. Ai ishte njeriu qe i fali Tiranes jo vetem djersen, talentin e pasurine e tij, por dhe vete shpirtin e tij te madh.

Per sportistet e varfer te asaj kohe shtepia e tij ishte vendi ku ata gjenin gjithmone tryezen e shtruar si per shume hallexhinj te tjere te kohes. Lojtaret e quanin me shaka shtepine e tij, tek Pazari i Ri, me emrin "menca". Por bujaria e tij nuk kishte fund. Ai paguante çdo gje per ekipin dhe nuk fitonte asgje prej tij.

Ai zbuloi dy yjet e futbollit shqiptar Lushten e Kryeziun duke i marre qe femije nga "Streha Vorfnore" e duke i mbajtur ne shtepine e tij derisa u bene burra. Ai ishte njeriu qe i rriti si futbolliste dhe realizoi kontratat me Klubet e medha italiane per te dy. Por nga kontratat ai nuk mbajti asnje qindarke por ia dhuroi vete sportisteve. Ndaj sot Kryeziu e Lushta e kujtojne me shume respekt. Lushta i paralizuar e pa goje sot vetem qan para fotos se Stermasit te madh, njeriut qe nuk e lejuan t'a takonte me kurre ne jete.

Me ardhjen ne fuqi te pushtetit komunist ra kembana e se keqes dhe per SK Tiranen e Stermasin. Ne nje mbledhje me disa "shoke te Partise" u vendos te nderrohej emri nga Tirana ne 17 Nentori. Selmani u ngrit e kundershtoi duke thene se: "Emri TIRANA i jep ketij ekipi mjaft nder e nuk kemi arsye sepse ta heqim ate". Por nga podiumi iu hakerryen: "Ulu e mbylle gojen!" duke e cilesuar armik e borgjez. Sigurisht shoket e tribunes do kishin qene duke kullotur dhite ne ndonje maje mali kur Selman Stermasi jetonte per Tiranen e per me shume kur ky "armik" me 6 prill 1939 mori gjithe ekipin e Tiranes dhe ishte ne balle te demostrates se Tiranes duke kerkuar arme per te perballuar pushtimin fashist te Shqiperise. Por ishte koha e "shokeve", ndaj ky sebep mjaftoi qe te nesermen Stermasi te pushohej menjehere nga puna e te hidhej ne rruge duke iu ndaluar rreptesisht qe te shkelte pragun e klubit Tirana.

Lexoni kete paradoks komunist: - Selman Stermasi nuk lejohej me ne klubin Tirana qe ai e kish ndertuar me shpirt! Por te pakten le te themi shyqyr qe nuk i hoqen dhe emrin Shqiperise e t'ia vinin psh 29 Nentori. Pas kesaj Xha Selmani siç filluan ta njohin te gjithe, punoi per shume vite si punetor ne ndermarrjen"M.Mame" dhe qe njeriu qe kurre nuk u kontrollua tek dera e ndermarrjes sepse ndershmeria e tij ishte e mirenjohur nga te gjithe. Me te veshtira ishin ditet kur luante Kombetarja dhe ai nuk kishte bilete per te pare ndeshjen. Ai qante para ekranit te TV. Po ashtu gezohej si femije kur Fatmir Frasheri i çonte shpesh bileten e ndeshjes.

Ky ishte njeriu-futboll,njeriu bardh&blu qe nuk deshi emrin 17 Nentori por Tirana. E sot qe ai nuk jeton me ka nje stadium ne Tirane qe mban emrin e tij kurse ne do sillnim si homazh vetem nje kujtim qe besoj e kane te gjithe tifozat e Tirones: Kemi pare me dhjetra ndeshje te Tiranes ne kohen kur quhej "17 Nentori", por kurre si kam degjuar tifozet qe te therrasin ne kete emer por gjithmone"TIRONA -TIRONA!"

[BlueBaron]

SK TIRANA - Fituesja e Kupes se Pare te Shqiperise.



Më 11 dhjetor 1938, në Shqipërinë Zogiste jo pak por plot 18 skuadra, kanë dalë në fushën e lojës. Dhe është interesante ndarja në grupe. Për këte merrej në konsideratë renditja e kampionatit kombëtar të vitit 1937.

Në grupin e parë për fitimin e Kupës qenë tri skuadrat e renditura të parat në atë kampionat 1937: SK Tirana, Vllaznia dhe Besa. Në grupin B Skenderbeu, Bashkimi Elbasanas dhe Dragoj i Pogradecit. Në grupin C Durrësi, Bardhyli i Lezhës, Tomorri i Beratit, Ismail Qemali i Vlorës. Saktësisht sipas renditjes së Kampionatit Kombëtar të vitit 1937. Mandej vijnë tre grupe të tjera, A, B, C me skuadrat e Divizionit të dytë (kategorisë së dytë) ku gjithashtu fituesit do të nderoheshin me kupë.

Siç shihet qartë, përmasat kombëtare të Kupës ishin hapësinore: 18 skuadra nga të gjithë krahinat e Shqipërisë! Dhe ndeshjet që do të ishin dramatike...
Sidomos treshja e parë SK Tirana, Vllaznia, Besa. Ose më mirë me thanë, dueli i famshëm Tiranë - Shkodër. Ndonëse çudia e parë i takon Kavajës: Besa - SK Tirana 2-1. Dhe vjen mrekullia: Tirana - Vllaznia 5-3! Gati tenistik është dhe rezultati i ndeshjes Tirana -Besa 4-2, ndërkohë Vllaznia fiton 2-1 në Kavajë.

Dhe ja ku mbrrin i famshmi 22 janar 1939 dhe e gjithë Shkodra jeton me ndeshjen e madhe që do të përcaktonte fituesen e Kupës. Dhe befas merret vesh se Shkodrës i mungojnë një tufë titullarësh: Laçej, Xërxa, Rusi, Alibali, Fakja, Gjeloshi, Dervishi... SK Tiranës vetëm Mark Gurashi. Por Lushta si gjithmonë, qysh ditën e parë kur i ka dalë Vllaznisë përballë në fushë, ka qenë shkatërrimi i saj. Dhe çel ate që ne i themi seria e golave: 1-0 në të 24' kur pa kaluar 2 minuta Sllave Llambi shkakton autogol. Ndeshja është kësisoj në barazpeshë të plotë, sepse, siç shkruan Mazreku, ""Vllaznia" na dha me kuptue se lojtarët shkodranë ndodhen në rrugën e përparimit". Kësisoj, deri në të '75 kur mbërrin goli përcaktues i Jakovës, çka vulos fitoren e SK Tiranës 2-1 si dhe marrjen e Kupës prej saj. "Janë rrahë papushim të dyja portat", nënvizon kronika e kohës, e cila vazhdon qartë: "Ndoshta ma teknikë janë tregue lojtarët e Tiranës, ndoshta i kanë mbajtë ma mirë pozicionet, ndoshta kanë zbritur ma rrezikshëm në portën kundërshtare, kryesisht për shkak të shutit të mirë të Lushtës, por nga ana tjetër lojtarët shkodranë kanë luejtë me nji vullnet të madh..."

Kaq për këte herë, sepse një herë tjetër mund t'i kthehemi prap kësaj ngjarje. SK Tirana, sunduesja absolute e futbollit shqiptar të viteve 30', fiton Kupën e "Federatës Vllaznija Shqiptare" që në mënyrë bindëse nuk është gjë tjetër veçse Kupa e parë e Shqipërisë në futboll. Sepse "Federata Vllaznia Shqiptare" e vitit 1939 nuk është FSHF-ja, por shumë më tepër se kaq. Eshtë qeveria sportive e Shqipërisë, Komiteti Olimpik i Shqiptar i epokës, vetë Mbretëria Shqiptare në sport.

Skeda e "finales" është kjo:

Vllaznia - SK Tirana 1-2 Shkodër, 22 janar 1939

VLLAZNIA: Jubani, Hila, Kazazi, Smajli, Koxhja, Barbullushi, L. Hoxha,
S.Gjinali, Vasija, Halepiani, H.Osmani.

SK TIRANA: Hobdari, Maluçi, F.Janku, Llambi, Karapici, Plluska, Balla,
Lisi, Lushta, Jakova, Kashariqi.

GOLAT: 24' Lushta, 26' Llambi (vetgol), Jakova. GJYQTAR: Enver Kulla.

Nga Besnik Dizdari

[goldian]

tirana sben hajrme kete trajner qe ka
gjynah qe hoqen hafizin

[BlueBaron]

Kur Shqipria ishte nje, Prizreni trondiste kryeqytetin e Shqiperise.


Tirana - Prizreni 2-2

Gjysemfundoret e Kampionatit te 10-te Kombetar te Futbollit qe jane zhvilluar ne Tirane me 26 dhe 27 Qershor 1942, perbejne per historine e sportit shqiptar nje ngjarje unikale, te jashtzakoneshme, historike. Ato jane kurorezimi i nje bashkimi sportiv te rralle midis shqiptareve etnike, po qe kurr nuk mund te konsiderohet thjesht sportiv. Pranija e skuadres se Prizrenit ne kryeqytetin e Shqiperise se Vertete, Tirane, duke synuar titullin e Kampionit, perben ngjarjen e rralle qe ndonese ka qene e futur ne histori 60 vjet me pare, ishte zhdukur dhe rifutet perseri me te gjitha te Drejtat e se Vertetes.

Skuadra e Prizrenit me lojtaret "me trup te lidhun e ma te madh te cilet zhvilluan nji loje te tane energji, me kalime topi te forta e te gjata, me kundersulme, me te vertete te rrezikshme", sic krahasohen ata prej komentit te kohes, perballe lojtareve "me trup ma te vogel e ma te njome te Tiranes", ia ka arritur qe ne ate qershor 1942 te cudise publikun e kryeqytetit me futbollin e saj.

Ndeshja Tirana - Prizreni e 26 Qershorit 1942 per kohen, duhet konsideruar nje spektakel i vertete me pasurine e episodeve, me rrjedhen e saj plot befasira e madje dhe me cudite e saj. E gjykuar nga italiani Giovanni Fontana, ajo dhuron "nji loje te zjarrte, te shpejte e te bukur", nenvizon kronika. Dhe vetem pervoja e madhe e Zyber Lisit, padyshim me i miri lojtar i ketij Kampionati, me golat e tij te vazhdueshem, shpeton si te thuash, nderin e 7 here Kampiones se Shqiperise.

Ndeshja nis e merr forcen e saj ne minuten e 21-te kur gjyqtari jep nje 11-metersh disi te shpejtuar per vendasit, te cilin Lisi e shnderron ne 1-0. Dy minuta me vone Lisi fton Deranin per nje gjuajtje te forte dhe topi tund shtyllen e Hadrit. E kur vjen minuta e 28, Lisi merr persiper gjithcka vete duke shenuar lart ne kend. Po pa kaluar dy minuta, ne te 30', Skender Gjinali, i cili ndjehet si ne shtepi te vet, pasi menjanon dy tiranas, ndonese eshte disi larg, gjuan fort dhe 2-1! Mandej ngjitet ne skene Ali Visha, i cili me vone do te jape jeten e tij te re ne Lufte, tek tund edhe shtyllen drejtpersedrejti nga gjuajtja e kendit. Eshte minuta e 42-te dhe Rexhep Spahiu - "ma i miri e ma simpatiku lojtar i Tiranes pati fatkeqesine te rrezohet keq dhe te vritej ne dore duke u detyruar me lane lojen", sic shkruhet. Nuk ka zevendesime dhe per gati 50 minuta Tirana eshte me 10 vete. Megjithate luan nje pjese te dyte tejet te forte e plot qendrese. Zyber Lisi merr persiper gjithcka, ndonese eshte gjithnje ne nje mbulim te rrepte te mbrojtjes se Prizrenit me ne krye Salihin. Ne te 15' Gota i Prizrenit tund shtyllen e Kambes dhe ky eshte paralajmerimi i nje barazimi qe megjithate do te vonoje per futbollistet e forte prizrenas. Besim Fagu ndalon nderkaq, nje gol thuajse te sigurte e tashma ndeshja ka ashperise, cka e detyron arbitrin Fontana te vershelleje shpesh. Prizreni kerkon me ngulm barazimin dhe e arrin, ndonese disi edhe me fat. 10 minuta para mbarimit le fushen edhe Demneri dhe pas 60 sekondave fale kombinimit Gota - S. Hasani, ky i fundit me zgjuarsi gjen shtegun e golit fatlum: 2-2! Jane edhe 9 minuta loje dhe tashme gjithcka i perket Prizrenit, i cili nuk largohet nga zona e Tiranes. Goli i pritet nderkaq, po dy here S. Hasani nuk realizon i vetem perballe Kambes! Do te kishte qene eleminimi i bujshem i Sportklub Tiranes dhe ndoshta mund te kishi patur Prizrenin deri te titulli i Kampionit te Shqiperise! Nuk arrihet. Skuadrat perfundojne ne 2-2 dhe duhet shtesa prej 2X15 minuta. Po tashma Tirana kishte kapercyer muzgun. Thuajse eshte errur. Nuk mund te luhet me tej. Skuadrat e lene Shallvaren midis duartrokitjeve te tifozave te shumte kryeqytetas. Sidomos per Vishen, Fagun, Demnerin dhe Spahiun nga njera ane dhe per Gjinalin, Jusufin, Shporten, Goten dhe Ismailin nga pala e Prizrenit, te cilet komenti i kohs i vecon si me te miret. Kolonel Adem Boletini, tifozi numer 1 i Prizrenit, le edhe ai tribunen e nderit, i bindur se skuadra e Kosoves kishte paraqitur nje shembull te shkelqyer, pertej se sportiv.

Tirane, 26 Qershor 1942

Tirana - Prizreni 2-2

TIRANA: Kamba, Peza, Fagu, Kurani, Demneri, Spahiu, Parapani, Derani, Lisi, Bylyku, Visha.

PRIZRENI: Hadri, Ismaili, Salihi, Shaqiri, Jusufi, Shporta, Gota, S. Hasani, Vraniqi, S.Gjinali, R.Hasani.

Golat: Lisi 21', 28', S. Gjinali 30', S. Hasani 81' Gjyqtari: Giovanni Fontana (Itali)



Skuadra prizrenase me kryet lart: Tirana - Prizreni 2:1

Keshtu pra, duhej filluar gjithcka nga e para. Dhe pa e zgjatur, 24 ore me vone, vjen ndeshja e perseritur. Nuk ka meshire per lodhjen e lojtareve. As ne modelet e vjetra te Kupes se Botes nuk eshte luajtur dy dite rrjesht. E ben Shqiperia e vitit 1942 ate mbasdite te 27 Qershorit 1942, ku thuajse e gjithe Tirana ka mbushur Shallvaren si ne ditet e paharrueshme te kampionateve te viteve '30 kur kater protagoniste shqiptare te Kosoves, Riza Lushta, Naim Kryeziu, Skender Gjinali e Mazllum Xurxa te Sportklub Tiranes e te Vllaznise se Shkodres, habisin rinine tiranase me lojrat e tyre terheqese. Skuadra e Prizrenit kishte ngjallur nje mall, nje kersheri, nje ndjenje mbarekombetare.

Triumfon Tirana 2-1, pasi ka mbyllur pjesen e pare 2-0. Po Prizreni e le Shallvaren me kryet lart, pasi ka treguar se shqiptaret e pertej Bregut te Drinit kane gjithnje talente te verteta sportive.

Ndeshja e perseritur per te percaktuar skuadren finaliste (fundore) ne gare per titullin, ka shume gjera te perbashketa me ate te nje dite me pare (2-2) ne ecurine, ne episodet, ne emocionet qe krijon me befasite e saj. Duhet thene qe ne fillim se Prizreni le pershtypje te shkelqyeshme per here te dyte. Ja si e perkufizon ate shtypi i kryeqytetit:

"Tue marre parasysh ndeshjet qe zhvilloi ne qytetin e vet, skuadra e Prizrenit kunder Pejes, Prishtines e Shkodres dhe dy ndeshjet qe luejti ne kryeqytet kunder skuadres se Tiranes, mund te themi pa frike gabimi, se asht nji skuader shume e mire, e forte, e shpejte, homozhene, me nji koncept teknik e taktik loje per tu marre shembull".

Kronika e ndeshjes eshte po aq e pasur, ndonese ritmika e saj eshte doemos ne varesi te lodhjes se ndeshjes se 24 oreve me pare. Tirana e kupton se prizrenasit duhen mposhtur sa me shpejt qe te jete e mundur. Dhe e udhehequr nga pervoja e pashtereshme e Zyber Lisit, per 20 minuta rrjesht ajo eshte te porta e miqve. Dhe 2-0 per Tiranen! Golat arrihen brenda nje harku 60 sekondesh. Ne minuten e 17-te, Besim Fagu nis Zyber Lisin, ku Aristidh Parapanin dhe pasi e merr Akil Deranin, kesaj here ky zgjedh gjuajtjen tokasi dhe 1-0! Sa vihet topi ne qender, Tirana bllokon, zoteron Ali Visha, kalon tek Mexhid Dibra, i cili gjuan. Portjeri Hadri pret, por nuk ndal. Topi rikthehet dhe aty Lisi nuk vonon te kemba e tij e pagabueshme e con per here te dyte topin ne rrjete.

Me kaq duket se fati i gjysemfundores eshte percaktuar tashma. Prizreni megjithate, nuk e pranon nje gje te tille. Lindin kombinacionet Vraniqi - S. Hasani dhe futbollistet prizrenas jane prane golit. Pas pak eshte S. Hasani perseri i vetem me Kamben, por ky eshte me fat tek rrok topin. Tirana nderkaq, e ndjen se nuk ka vend per stepje dhe kerkon golin e trete. Derani dhe Shyqyri (TAS) Bylyku gjuajne fort, por Hadri esht ene pozicion. Dhe prap Akil Derani - talent i madh - i cili ne te 35' leshon bomben e tij, cka i jep mundesi Hadrit te korre duartrokitjet e publikut te pamate. Pas Luftes, Derani si dhe shume te tjere, do te braktise Atdheun per ti shpetuar sundimit komunist dhe futbolli shqiptar, sic me thoshte i paharrueshmi Myslym Alla, do te kishte patur ne Akil Deranin nje yll futbolli me teper.

Keshtu ecen kjo ndeshje, deri 1 minute para mbarimit kur Tiranen e ndjek fati i takimit te pare me lojtaret e vet. Michele Carone nxjerr nga fusha Besim Fagun dhe ne pjesen e dyte perseri Prizreni ka epersine e 11 veteve perballe 10 te Tiranes. S. Gjinali, Vraniqi dhe Gota jane prane golit par aportjerit shtatshkurter Petrit Kamba, tejet i shkathet megjithate. Ne te 58' Gota tung shtyllen e portes se Kambes dhe goli duket i projektuar tashma. E arrin i zakonshmi Skender Gjinali ne te 76', i cili gjuan dy here rrjesht. heren e pare kthen Kamba, por te dyten gjuajtja e Gjinalit eshte e pameshirshme! Eshte 2-1!

Qysh nga ky cast Prizreni nuk leviz nga zona e Tiranes. Gota, Vraniqi, Jusugi jane fare prane golit, po tashma Kambes i behen shtylle edhe Peza e Bylyku. Tirana fiton 2-1 kete ndeshje te tipit "play - off" te sotem dhe eshte ne finalen (fundoren) e Kampionatit te 10-te.

Ajo eshte ne ndeshje e paharrueshme. Prizreni e le me kryet lart Shallvaren dhe vete Tiranen per te mos mberritur me, ne mos gaboj deri sot e kesaj dite per nje ndeshje ne Shqiperine e Vjeter!

Tiranes i duhej te priste kesisoj, kundershtaren e hereshme, skuadren e Shkodres - kampione ne fuqi - me te cilen do te kryqezoje shpatat edhe nje here tjeter per nje fund te madh.

Tirane, 27 Qershor 1942

TIRANA: Kamba, Peza, qiri, Visha, Fagu, Kurani, Parapani, Derani, Lisi, Bylyku, Mexhid Dibra

PRIZRENI: Hadri, Ismaili, Salihi, Shporta, Jusufi, Shaqiri, Gota, Delhysa, Vraniqi, S.GJinali, S.Hasani.

Golat: Derani 17', Lisi 18', S. Gjinali 76'. Gjyqtar: Michele Corone (Itali)

[BlueBaron]

tirana sben hajrme kete trajner qe ka
gjynah qe hoqen hafizin

Kjo teme nuk eshte per diskutimin e kampionatit te futbollit, por per SK TIRANEN si pjese e Elites Kombtare, rekordmene e futbollit shqiptar e antikomuniste e vetme ...

[BlueBaron]

Arben Minga, legjenda që u shua para kohe.


Lajmi i kobshëm erdhi nga përtej oqeanit. Arben Minga, futbollisti i shquar i Tiranës dhe i kombëtares, ky kolos i futbollit shqiptar, në orët e para të së mërkurës së 31 janarit 2007, i ka dhënë lamtumirën e parakohshme jetës së tij, familjes, miqve, shokëve, por edhe atyre mijëra e mijëra sportdashësve, të cilët e kanë brohoritur për vite e vite në fushat e blerta të futbollit ...

Jeta e njeriut, çuditërisht, përngjan me qiriun. Dihet vetëm se kur ndizet, pra ditëlindja, e cila mbahet mend dhe festohet vit pas viti, apo në përvjetorë të ndryshëm. Me kalimin e kohës, flaka e qiriut, herë plot shkëlqim dhe herë e zbehtë, me nuanca ngjyrash krejt individuale, dalëngadalë vjen e venitet e venitet, derisa shuhet fare... Këtë fund të pashmangshëm, edhe pse jemi në mijëvjeçarin e tretë të njerëzimit, askush nuk e di se kur do t'i ndodhë. Dikush, këtë ndarje nga jeta, nga shoqëria, e ka më të parakohshme dhe më të papritur, çka e bën dhimbjen edhe më të madhe ...

Për njerëzit që i njeh mirë, duket sikur e ke më të lehtë të shkruash, por nuk është kështu. Ngjarjet e shumta, kujtimet, të ngatërrohen njëra me tjetrën dhe befas nuk di kë të përzgjedhësh më parë për të treguar. Ta nisim me atë gol fantastik e të shkëlqyer ndaj Belgjikës, që edhe pse është kthyer në një emblemë për futbollin shqiptar? Sërish na duket fare pak për ta identifikuar vetëm me të këtë futbollist të madh. Ta nis me lojërat ndaj Spanjës së Butragenjos apo Polonisë së Bonjekut? Përsëri na duket e pamjaftueshme për këtë lojtar, i cili ka veshur në 28 ndeshje fanellën kuqezi, madje ka arritur të mbajë në krah edhe shiritin e kapitenit të kombëtares. Të tregojmë për ato lojëra aq të bukura dhe dinjitoze ndaj Dinamos së Bukureshtit, Goteborgut apo Bajernit të Mynihut? Të rrëfejmë për gëzimin e pamatë të djaloshit të ri Minga, kur varte për herë të parë në qafë medaljen e kampionit të Shqipërisë në vitin 1982? Nuk na duket e mjaftueshme, pasi ai do ta përsëriste këtë rit edhe 5 herë të tjera në vitet pasardhës, ku secili prej tyre mbart mbresa dhe emocione të veçanta nga njëri tjetri, për Benin dhe shokët e tij të ekipit...

Si të gjithë fëmijët, edhe Arbenin, i lindur në Tiranë në një familje me origjinë korçare, e rrëmbeu pasioni për sportin që në moshë fare të re. Por ndryshe nga mjaft moshatarë, edhe pse ishte shumë shtatlartë, ai për çudi zgjodhi futbollin, si sportin e tij të zemrës. Mësimet e para të futbollit i mori në klasat sportive të shkollës "Alqi Kondi" nga mësuesi Robert Roshi. Pas katër vitesh kaloi menjëherë me ekipin e të rinjve të Tiranës, për të rënë në duart e Fatmir Frashërit. Ky i fundit, i njohur për idetë dhe simpatinë ndaj futbollit anglez, duke parë aftësitë, cilësitë dhe karakterin e Mingës, "ia mori shpirtin" me stërvitje djaloshit të ri. Mirëpo që të dy kishin rënë në "dashuri" me njëri tjetrin. Fjala dhe këshillat e Frashërit ishin ligj për Benin, i cili po hidhte hapat e parë në futbollin e vërtetë. Talenti i këtij të riu shtatlartë nuk kishte se si të mos vihej re. Me rekomandimin e Frashërit, trajner i asaj kohe i 17 Nëntorit, siç quhej në ato vite Tirana, Zyber Konçi, e afron Mingën pranë ekipit të të rriturve, si një ndër të rinjtë me perspektivë, për të përfituar privilegjet e rastit. "Në vitin 1977, kur kam shkuar te Tirana, kujton mesfushori Sulejman Mema, një bashkëlojtar dhe më pas edhe trajner i personazhit tonë, e kam gjetur Mingën në ekipin e të rriturve. Madje ai kishte nisur të luante herë pas here si zëvendësues. Edhe pse ishte fare i ri, vetëm 18 vjeç, me thënë të drejtën, ai më habiste me lojën e tij. Sulmues aq shtatlartë nuk kishte në futbollin shqiptar, por ajo të linte më tepër përshtypje, ishte lufta sportive që bënte ai djalosh i ri. Vraponte gjatë gjithë kohës dhe nuk i hapte rrugë askujt. Nuk i bënte syri dritë dhe nuk impresionohej, edhe pse luante kundër emrave të shquar të Tiranës në ato vite, si Dhalesi me shokë. Gati, gati, të gjithë kishin frikë të dyluftonin dhe përplaseshin me të," të thotë Mema.

Fati e deshi, që pas Konçit, trajner i ekipit të të rriturve të Tiranës të caktohej Fatmir Frashëri. "Çifti" Frashëri Minga u bashkua sërish, për të vazhduar një punë të nisur që në ekipin e të rinjve. Kritikat, qoftë shoqërore, por edhe të shtypit sportiv të kohës, pse Frashëri aktivizonte një sulmues të tillë shtatlartë si Minga, ishin të shumta. Por ato binin në vesh të shurdhër, Frashëri me kokëfortësi vazhdonte të tijën. Por edhe Minga, ashtu me ngadalë, nisi ta justifikojë besimin e trajnerit dhe të fitonte simpatinë e sportdashësve. "Arbeni ishte shembulli i një sportisti të vërtetë, serioz dhe shumë punëtor. Nga goja e tij kurrë nuk kam dëgjuar të thotë "u lodha". Ai ishte i pari në çdo ushtrim dhe mjaft i sakrificës në lojë për ekipin dhe shokët. Mbi të gjitha, do të thosha se Beni ishte edhe një njeri i mirë, mjaft i respektueshëm dhe mirënjohës, cilësi këto, që rrallë i gjen të gjitha të mbledhura së bashku tek njerëzit. E kam takuar kohët e fundit kur erdhi në Shqipëri. Më erdhi keq që ishte pak i dobësuar, por për mua pak rëndësi kishte, unë mbaj mend Mingën 20 vjeçar, të fortë dhe të fuqishëm", kujton me zë të dredhur, pa e fshehur keqardhjen për të, ish trajneri Fatmir Frashëri.

Ndërkaq, në fundin e viteve '70 dhe fillimin e viteve '80, te Tirana, njëri pas tjetrit vjen një grup futbollistësh të rinj dhe të talentuar. Po përgatitej një tjetër "revolucion" bardheblu pas atij të viteve '60 '70. Një prej tyre do të ishte edhe i riu Minga. Ai do të rrethohej dhe mbështetej në lojën e tij fuqishme nga Mema, Muça, Kola, Baçi, Naçi, Bimo, Liti, Hodja, pa i përmendur të gjithë, të cilët, së bashku do të formonin një ansambël të shkëlqyer, që do të bënte "ligjin" në futbollin shqiptar. Asokohe, për shkaqe shëndetësore, do të largohej nga Tirana trajneri Frashëri dhe në vend të tij do të rikthehej Enver Shehu. Nën drejtimin e tij, Minga do të kishte kulmin e karrierës së tij, do të shpërthente. Do të fitonte titullin e parë të kampionit më 1982, ndërkohë që dy vite më parë, trajneri Konçi do ta thërriste në ekipin kombëtar për t'i besuar fanellën kuqezi në një ndeshje ndaj Finlandës. Këto suksese, në vazhdim do ta pasuronin më tej biografinë sportive të këtij futbollisti. Gjoksi i djaloshit të fuqishëm, vit pas viti do të stolisej nga medaljet e shumta të trofeve të fituara. Tirana, apo 17 Nëntori i atyre viteve, gati gati do të identifikohej me sulmuesin shtatlartë Minga, të cilin kundërshtarët e kishin thuajse të pamundur ta përballonin. Ata që kanë arritur ta shikojnë Arbenin në fushat e blerta, besojmë se e kujtojnë se sa e vështirë ka qenë për mbrojtësit e ekipeve rivale t'ia shkëpusnin topin nga këmbët këtij gjiganti. Për t'u përplasur me të as që bëhej fjalë, mjerë ai futbollist që i hynte kësaj aventure, pasi në çdo rast do të dilte i humbur, në mos i dëmtuar. Madje nuk do të gabojmë aspak, nëse do të shprehemi se Minga me lojën e tij do të ishte sulmuesi modern i avancuar i kohëve të sotme. Ai ishte pararendësi, shembulli më i mirë në futbollin shqiptar, për vlerat dhe domosdoshmërinë e sulmuesve shtatlartë në ekipet tona.

Por vlerat dhe bëmat e Arben Mingës i kishin kapërcyer edhe kufijtë e Shqipërisë, qoftë në radhët e kombëtares, por edhe me Tiranën, në ndeshjet për kupat e Europës. Rumunëve të Dinamos së Bukureshtit u kishte mbetur gozhdë dhe nuk e harronin kollaj eliminimin nga Tirana për Kupën e Kampioneve. Loja aq produktive e sulmuesit shtatlartë bardheblu atyre u kishte mbetur në mendje. Në vitin 1991 ata kërkojnë dhe ia arrijnë ta bëjnë të tyrin Mingën. Por sulmuesi shtatlartë nuk arrin të përshtatet me lojën e Dinamos, drejtuesit e të cilit mendojnë ta huazojnë në ekipin e Brashovës. Aty ai gjen edhe dy bashkatdhetarë, Bozhiqin dhe Canajn, duke formuar kështu "koloninë" shqiptare të Brashovës. Minga luan edhe dy sezone të tjerë në Rumani me ekipe të tjera të këtij vendi. Befas e kupton se mosha bën të vetën dhe në prag ishte koha për t'i thënë "Mjaft" futbollit. Vendos që të kthehet në atdhe, pranë ekipit të tij të zemrës, Tiranës, që e rriti dhe e burrëroi. Rikthehet te bardheblutë dhe trajner gjen shokun e tij, Sulejman Memën. Shumë prej bashkëlojtarëve të tij i kishin thënë me kohë lamtumirë futbollit. Por Arbeni ishte profesionist, kishte përvojë dhe forcat fizike nuk do t'i mungonin për të përballuar fushën e blertë. Do të luante edhe dy sezone, do të fitonte dy tituj kampioni, për t'i dhënë fund karrierës së tij të pasur sportive, me triumfin e kampionatit të 57 të kombëtar të futbollit...

Tani, si të gjithë njerëzit, Arben Minga do t'i kushtohej jetës së përditshme, profesionit të tij të merceologut dhe jetës familjare. Aty, te Tirana, disa vite më parë, ai ishte njohur dhe kishte lidhur jetën bashkëshortore me basketbollisten e njohur Nora Goxhi, e cila i kishte dhuruar edhe një djalë, Gridin, që tani do ta ndiente më tëpër ngrohtësinë të atit, që do të kishte më tepër kohë për t'u marrë me të. Për disa vite punoi pranë pikës doganore të Rinasit, çka u kthye edhe si një pikë takimi për shokët e tij, futbollistët, që lëviznin nga njeri vend në tjetrin. Por fati e solli që pikërisht pas një dekade, familja Minga të emigronte përsëri. Në kërkim të një jete më të mirë, Arbeni, së bashku me Norën dhe Gridin, ashtu si edhe mjaft bashkatdhetarë të tij, iu drejtuan Kanadasë së largët. U vendos në qytetin e Uindsorit, fare pranë Detroitit, ku lulëzon industria e prodhimit të makinave. Kuptohet, si kudo, fillimi ishte i vështirë, por Beni arriti të akomodohet mjaft shpejt me Kanadanë, jetën e emigrantit, edhe për faktin se atje gjeti një komunitet shqiptarësh prej afro 3000 vetash, shumë prej të cilëve e njihnin këtë futbollist të shquar. Atje lindi edhe Jordi, djali i dytë i tij. Por nuk ishte thënë që kjo lumturi, kjo jetë familjare të vazhdonte gjatë. Para dy vitesh, sëmundja e rëndë i pushtoi shtatin edhe këtij kolosi. As bisturia e kirurgëve, as fjala e fundit e teknologjisë mjekësore, nuk arriti t'ia shkulte të keqen këtij njeriu kaq të paepur, të qeshur dhe miqësor.

Në orët e para të agimit të së mërkurës së 31 janarit 2007, zemra e Arben Mingës, e këtij mjeshtri të futbollit shqiptar, pushoi së rrahuri... Tiranës, futbollit tonë kombëtar, tani do t'i mungojë në apel edhe një legjendë, Arben Minga...

Nga Bashkim Tufa

[BlueBaron]

Me 10 mars 2008 (ora 18:00), ne Qendren Nderkombetare te Kultures "Pjeter Arbnori" u shfaq dokumentari televiziv "Profesor me shkollen e jetes dhe te punes se ndershme", nje prodhim i Radiotelevizionit Shqiptar, kushtuar veprimtarise sportive te Mjeshtrit te Merituar te Sportit, Xhavit Demneri.




Xhavit Demneri. Profesori pa diplomë ...


Sado të shkruash dhe të flasësh për të, gjithmonë do të lesh gjëra pa thënë, për ato që bëri dhe ato që nuk e lanë t'i bënte. Profesori i pashkollë u ngjit në katedrën e dekanit, duke i detyruar të gjithë të njohin dhe të liçensohen në "Koverçianon" e tij...

Kurrë nuk kisha menduar që të shkruaja kaq shpejt në vetën e parë. Gjithmonë kam qenë i idesë, se kjo do të më lejohej vetëm pas shumë dekadash dhe vitesh pune. Por nuk mund të lija në harresë disa fakte që lidhin ndoshta edhe qënien time në këtë profesion, apo dëshirën e madhe për futbollin, me emrin e të madhit Xhavit Demneri.

Në moshë fare të vogël, kur të gjithë flisnin për këtë lojë, në rrethin tim familjar ajo identifikohej vetëm me një emër, Xhavit Demnerin. Më pas kur fillova të mendoj për të goditur topin (me dëshirën e madhe të fëmijës për t'u bërë futbollist), i vetmi emër që dëgjoja ishte po ai, madje i ngritur në kufinjtë e legjendës (në atë kohë e kishin larguar nga futbolli).

Në vitin 1991, kam përgatitur një rubrikë të shkurtër televizive me emra të mëdhenj të futbollit shqiptar dhe ajo ka filluar me Xhavit Demnerin. E quaj veten me fat që kam bërë diçka për të, sepse jo gjithmonë të qëllon të flasësh dhe shkruash për më të mëdhenjtë e lojës së topit të rrumbullakët. Në qoftë se ndonjëherë do të krijohej në futbollin shqiptar "Klubi i të mëdhenjve", Demneri sigurisht që do të kishte një ndër poltronat kryesore. Edhe sot kur shkruaj këto radhë e quaj veten fatlum që shorti më qëlloi mua të bëj profilin e tij, profilin e një gjiganti të madh të pankinës shqiptare.

T'i thuash dikujt në botë, qoftë specialist, gazetar apo profesor futbolli, se krijuesi i shkollës së seleksionerit në Shqipëri, njeriu që ka përgatitur qindra futbollistë nuk ka qenë gjë tjetër vetëm një zanatçi i thjeshtë, sigurisht që do të befasohej. Dhe është e kuptueshme.

Por, Demneri ia arriti t'i kapërcejë të gjitha me durim dhe këmbëngulje. Dy qenë vetitë e mëdha që e bënë të ecë përpara, pasioni dhe nuhatja. Të shkrira në një njeri i cili në gjithë jetën e tij i është falur dy gjërave, pasionit dhe kuranit, ato krijuan profesorin e parë të shkollës përgatitëse shqiptare.

Në qoftë se arti i trainerit në Shqipëri, ka disa identitete, arti i seleksionerit ka vetëm një emër Xhavit Demneri. Tirana, rrugët dhe fushat e saj të pakta, ishin të parat vende ku ai mësoi të luante futboll. Deri përpara çlirimit, ai llogaritej si një nga forcat më të afta të Tiranës së asaj kohe.

Në 1946, është anëtar i skuadrës kombëtare që arriti suksesin e saj të parë, duke u shpallur kampone e Ballkanit. Demneri, u dëmtua dhe u aktivizua vetëm në një ndeshje, por emri i tij mbeti në librin e artë të këtij evenimenti. Më pas është një ndër krijuesit e Partizanit të parë, së bashku me specialistë dhe futbollistë të tjerë. Edhe pak vite futboll dhe Demneri ulet në pankinën e drejtuesit.

Tirana është skuadra e preferuar dhe fusha e "Ali Demit", vendi kur për shumë vite me rradhë ai derdhi djersën e tij për përgatitjen e qindra futbollistëve, me skuadrën e të rinjve. Breza të tërë lojtarësh dhe tifozësh, mbajnë mend kuarjon, pasionin, punën këmbëngulëse dhe përpjekjet e tij, për afirmimin e emrave në futbollin shqiptar. Kokëulur dhe këmbëngulës, i pafjalë dhe i rreptë, Demneri mbeti për vite të tëra shtylla e përgatitjes së futbollistëve për skuadrën bardheblu dhe për futbollin kombëtar.

Elementët më të thjeshtë të futbollit, për emrat më të shquar të Shqipërisë janë mësuar pikërisht prej profesor Xhavitit. Në këtë pikë ai është i paharrueshëm nga të gjithë, siç ndodh gjithmonë me mësuesin e klasës së parë, i cili ngulitet në kujtesën e njeriut dhe shqitet prej saj vetëm kur ajo (kujtesa) bëhet inegzistente.
"A-B-C" e tij u është ngulur në kokë të gjithëve dhe nuk është harruar për tërë jetën. Këshillat e tij për përgatitje, për elementë të veçantë teknikë, për mënyrën e lojës, e deri tek sjellja me publikun, kanë qenë leksionet e para për këdo që i kishte hyrë kësaj rruge, si për ata që nuk arritën dot të godasin topin me skuadrën e të rriturve edhe për të tjerët që veshën për shumë vite uniformën kuqezi të skuadrës kombëtare të Shqipërisë.

Nga "leksionet" e tij u krijua edhe shkolla e parë e trainerëve të moshave, shkollë që erdhi duke u bërë dalëngadalë universitet, madje kualitativ. Eshtë fatkeqësi, që prej tyre kanë mbetur vetëm ato shprehjet që trainerët e sotëm i shoqërojnë gjithmonë me pasthënien "kështu thoshte Xhavit Demneri" dhe asgjë tjetër. Ai arritne të dallonte tek njeriu i zakonshëm talentin e rrallë, tek ai që mendonte se ishte i aftë për mbrojtje, sulmuesin e shpejtë dhe tek portieri golëshnuesin e aftë. Njeriu që paradite priste xhama në një dyqan të thjeshtë në pazarin e ri, pasdite zgjidhte dhe përgatiste ajkën e futbollit shqiptar.

"Ky djali që pe t'i është tepër i talentuar, por ka qejf të luajë portier. Unë do ta bëj sulmues, madje shumë të mirë"- i thoshte Demneri një ditë një kolegut të tij të volejbollit Harun Dojakës, gjatë një bisede në dyqan. Dhe ashtu ndodhi.
Nga ai "djaloshi" që donte të mbronte portën, lindi Panajot Pano i madh, që trondiste stadiumet shqiptare. E sa e sa të tjerë. Deri Stavri Lubonjën, Vason, Gjylin e plot futbollistë të tjerë që luajtën anekënd Shqipërisë.

Por kapitulli i tij më i shkëlqyer në karrierë është krijimi i skuadrës së madhe të viteve 1964-1970. Ajo Tiranë e paharruar, me emra të mëdhenj, që më pas mori famë edhe jashtë Shqipërisë, kishte kaluar nëpër duart e profesor Xhavitit.
Dhe ishin të gjithë të mëdhenj, madje disa prej tyre të pakrahasueshëm. Tafaj, Kasmi, Halili, Bylyku, vëllezërit Mema, Xhaçka, Hyka, Bukoviku, Bytyçi, Ishka etj. qenë njerëzit që i dhanë një moment kulmor futbollit shqiptar, që u mbajt mend gjatë.

Nga këshillat e tij, nga stërvitja, pra nga "Universiteti-Demneri", plot 58 futbollistë kanë veshur uniformën e skuadrës kombëtare të Shqipërisë. Një shifër e tillë është tronditëse edhe për Koverçianon e famshme të Italisë. Dhe të mendosh se gjithçka kryhej me mjete të thjeshta dhe në kushte të vështira.

"I pyesja lojtarët me shumë takt se ç'kishin ngrënë për drekë, sepse kishte mes tyre që vinin nga familje të varfra. Një të paushqyeri mirë nuk mund t'i jepje ngarkesën që merrnin të tjerët...". Për këto i duhej të kujdesej një traineri në Shqipëri.

Asnjëherë nuk diti të kërkojë për vete. U largua (edhe e larguan), vetëm sepse nuk iu plotësuan disa kërkesa krejtësisht të thjeshta për skuadrën, si baza materiale, një gotë çaj pas ndeshjes, apo muri ku futbollistët mësonin të godisnin me të dyja këmbët. Në një mbledhje të zgjeruar ai i ripërsëriti kërkesat e tij duke shtuar edhe faktin se gjithçka binte në vesh të shurdhër.

"Bëji fletërrufe profesor Xhaviti" (ishte koha kur moda e dacibaove kineze, filloi të mbushë muret e Shqipërisë) thirri dikush nga salla me shaka. Përgjigjia e Demnerit ishte e lodhur dhe e zgjuar: "Këta nuk dëgjojnë edhe po t'i bësh fletë-bubullimë".

Dhe nuk e dëgjuan vërtet. Dhe ai iku, la dashurinë e tij të madhe, la katedrën që e krijoi vetë, la pasionin që e mbajti për shumë vite në këmbë dhe u tërhoq. Nuk u ankua kurrë, nuk kërkoi. I bindur për atë që kish bërë dhe atë që e penguan ta bënte, u tërhoq mënjanë i rrethuar gjithmonë nga respekti i dashamirësve dhe familjes, duke patur në mend fjalën e madhe të birit të zotit: "Fali o Atë se nuk dinë ç'bëjnë".

Eshtë banale por sinjifikative të përmendësh se pas luftës e deri në vitet '90, asnjëherë nuk i krijuan mundësinë të udhëtonte jashtë shtetit, jo se kishte nevojë por vetëm për satisfaksion. Dhe të mendosh kishte punuar si rrallëkush dhe ishte djersitur mjaft për t'i nxjerrë të tjerët në fushën e madhe të futbollit.
Ai iku, por djersa e tij mbeti aty në fushën e thjeshtë të "Ali Demit", futbollistët e tij u bënë të mëdhenj dhe askush nuk harroi të thoshte: kam dalë nga shkolla e Xhavit Demnerit. Në të vërtetë ai nuk kishte ikur, nuk mund të ikte, ai u tërhoq përkohësisht duke lënë atë emër të madh. Ashtu si edhe të premten, kur i tha kësaj bote, Lamtumirë!

Sado të shkruash dhe flasësh për të gjithmonë do të lesh gjëra pa thënë, për ato që bëri dhe ato që s'e lanë t'i bënte ...

Profesori i pashkollë u ngjit në katedrën e dekanit duke i detyruar të gjithë të njohin dhe liçensohen në "Koverçianon" e tij.

Tritan Kokona, 10 Nëntor 1996