Kamata Lufta me Allahun dhe Rregullat e Shitblerjes

[Nuh Musa]

CITOJ:
Selamu alejkum, .....shembulli qe permenda une eshte nje shembull shum i nderlikuar, dhe aq LEHT, sa e sheh ti, me siguri se nuk eshte!, ketu me te vertet parashtrohet pyetja, se a guxoj une, per nje SHERBIM qe ja bej dikuj, te kerkoj nje kundershperblim ???....ne kete rast une nuk e shfrytezoj poziten e tjetrit!!!....Nje mekat bihet, kur dikush diskuton me prapavija te keqija, me qellime te keqija, te njollos fene, te paragjykoj fene...... Mendimet e mia nuk jane fetwaja, por MENDIME, kete duhet ta kini para sysh!!!flm

Selam alejkum we rahmetulla we berekatuhu.Mbasi or vëlla Nuh Musa për ty shembulli qenka shumë i ndërlikuar,atëherë pse nuk na mer një shembull më të thjeshtë që kështu të kuptojnë diçka edhe* të tjerët apo je mësuar vetëm me shembulla të ndërlikuara.Dhe desha me ta shtru nji pyetje:"Prej ku i mer këto baza ty që na i tregon këta shembulla të ndërlikuara,a mund të na e vërtetosh me ndonjë ajet apo me ndonjë hadith,ose vetëm se me ekonominë tënde?Sa për matematikë të gjithë kemi mësuar në shkollë edhe për hoxhallarët që thua ty se nuk mund që të jenë ekonomistë,ku e din ty të fshehtën që je duke u bëm më i ditur se ata në çështjen e kamatës.Çka mendon ty se në fakulltetin ku e kryejnë ata ,mendon ty se nuk bëjnë ekonomi?Si mund që të shprehet një musliman në një mënyrë si ty kundër hoxhallarëve,kur e dimë se duhet pasur tepër kujdes të përgojohet muslimani pa prezencën e tij.Kur ti thua hoxhallarët(në shumës)a spo të vjen ndërmend se hoxha i gjithë hoxhallarëve ka qenë i Dërguari i All-llahut s.a.v.s.,i pa shkollë dhe nuk ka qenë ekonomist si mendon ty,por e ka shprehur për kamatën ma mirë se ekonomistët që ty i mendon.Pra të tërhek vërejtjen që para se të postojshë diçka mendohe një çik,se metëvërtetë je duke e tepruar dhe unë kam frikë për ty se ndoshta do të dënohesh për ata që ke thënë,vetëm se në rastëse pendohesh në kohë(para se të vjen meleku i shpirtit).Dhe të lutem që mos e zë njësoj si interesi i quajtur kamatë,me interesin që All-llahu do të na gjykojë!Ma bën hallall në rastëse kam gabuar dhe ju përshëndes me selam alejkum we rahmetulla we berekatuhu.

Selamu alejkum!

Ramazan, fene qe praktikon, a e njeh mire???....njerezit GJYKOHEN sipas qellimit....cka mendon eshte qellimi im???...te bej HARAMIN-HALLAL???......une njoh DHJETRA hoxhollare PERZONALISHT, magjister dhe doktor, fatkeqsisht nuk kam ardh ne kontakt akoma me nje "hoxhe", i cili perpos "dawes" ka studjuar edhe ekonomine....por, inshallah, nese Allahu me jep shendetin dhe jeten, nje dite do te takoj edhe nje njeri te tille´, kete se paku e kam deshire....

Nej hoxhe qe e njoh, i meson "nxenesit" e tij, se 1,0 mile arabe eshte 1,852 km....kjo nuk eshte e sakt!!, 1,852 km eshte 1 mile detare (Nautical Mile), e jo arabe, 1 mile eshte 1,609 km, njesi matese ne angli dhe shtetet e komonvelthit e me gjere.......une jam me profession inxhinjer, edhe pse une e kam te sakt, a beson se ato "nxenesit" do te me besojn mua???....JO, nuk do te me besojn, se mua me mungon autoriteti, kurse, nese shpjegimin e miles arabe ne metra e ben hoxha, automatikisht ketu ceshtja mer karakter fetare......me kete MENTALITET, ne muslimanet i kena dhan fese islame mu ate karakter qe e ka feja kristiane....u kena hudh syve nje perde, dhe jemin bere IMUN ndaj kritikes KONSTRUKTIVE.....kjo te ju jete e qarte....une kam shok dhjetra hoxhollare sic e permenda, nuk i nencmoj ne asnje menyre, por i respektoj, vetemse kur e kan gabim, i keshilloj, ashtu sic me keshillojn ata mua....

Prandaj, per hire te diskutimit, te kisha lut te DISKUTOSH me nje kulture muslimane, dhe mos me permend mua ketu gjynahet, pendimet, xhehenemin etj....se nuk jam fut ketu per te bere gjynahe, por per te diskutuar, dhe, ndoshta me ne fund do te kemi te ghith dobi nga kjo...

Mbasi or vëlla Nuh Musa për ty shembulli qenka shumë i ndërlikuar,atëherë pse nuk na mer një shembull më të thjeshtë që kështu të kuptojnë diçka edhe* të tjerët apo je mësuar vetëm me shembulla të ndërlikuara.

......shembulli eshte i qarte, ndoshta nuk u shpreha i kuptueshem, qellimin e pata te komleksiteti i "pergjigjes"

Huazimi i parave per nje gje luksoze, nga qejfi, nga epshi, nga inati....

Tash le te cajn koken "ekspertet" dhe te japin fetvane, se a guxon huadhenesi te kerkoj nje perqindje.....


....shembull tjeter....

Nje njeri i mjere e fukara vjen dhe me lut per para, qe te bleje fare misri......une nuk i jap te holla, por shkoj ne pazar i blej 200 kg fare misri dhe ja huazoj (200 kg me kushtojn mua 200 €)....pasi ai fukaraja e mbledh misrin, me KTHEN MUA BORXHIN, pra, 200 kg miser....mirepo, ket misrin une e mar, dhe e shes ne pazar per 250 €....effektiv, pa mos derdhur piken e djersit, une kam fituar 50 €....a eshte kjo HARAM ????

selam

[Nuh Musa]

5. Frutat e pemëve para se të dalin kokrrat apo të piqen.

Enes ibën Maliku (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka ndaluar nga shitja e frutave të pemëve para se të piqen, si edhe nga shitja e hurmave (temër/hurmat arabe) para kohe. Dikush i tha: "Kur është koha e tyre?" Ai (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) tha: “Kur të skuqen apo të zverdhen.

...selamu alejkum

Vellezer, mos i nxirni nga konteksti hadithet!!!!....kini kujdes...

Nena plak e imja rahmetlija, bente nje turshi shum te shijshme me BOSTAN taze, pra, pa mos u pjekur....dmth. ajo ka bere haram ???

Si qendron puna me domatet jeshile, a i keni shijuar njehere te futur ne xhize????...jami jami, mmmmmmm

selam

[eldonel]

...selamu alejkum

Vellezer, mos i nxirni nga konteksti hadithet!!!!....kini kujdes...

Nena plak e imja rahmetlija, bente nje turshi shum te shijshme me BOSTAN taze, pra, pa mos u pjekur....dmth. ajo ka bere haram ???

Si qendron puna me domatet jeshile, a i keni shijuar njehere te futur ne xhize????...jami jami, mmmmmmm

selam

selam alejkum
O Nuh qartesoje pak me do sene se nga qeshtje po i ngrit disa te tjera ma ba hallall po keshtu po me duket dhe s po di se qka te intereson me shum rreth kesaj .

[Nuh Musa]

selam alejkum
O Nuh qartesoje pak me do sene se nga qeshtje po i ngrit disa te tjera ma ba hallall po keshtu po me duket dhe s po di se qka te intereson me shum rreth kesaj .

alejkum selam,

.....nuk ka dyshim ne hadithin, por "forma" e prezentimit nuk eshte ne rregull.....une nuk e di ju ku jetoni, por, ne perendim jane gjerat aq te sensibiluzuara, saqe nga muslimanet kerkohet nje maturi e jashtzakonshme ne cfaredo verprimi qofte...
Edhe ne perendim pjesa dermuese e popullates eshte e "paarsimuar", sidomos sa i perket islamit jane edhe akademiket gati me zero dijeni.....kjo aman eshte themeli, baza e cfaredo lloji te polemikes....dhe beseoni, miza behet bellic, nese ju jepet keqdashesve te islamit nje "shkak" per te atakuar islamin.

Nese ja hudh nje antimuslimani hadithet e mesiperme keshtu te thata para hunde, ai do te perqesh dhe do te tallet, me kete i bejm dam, islamit, vetvetes dhe shoqerise muslimane, se automatikisht njeriu i thjesht e pasqyron mbi gjith shoqerine ate pike....pra, nese ki musliman eshte keshtu, edhe gjith te tjeret jane keshtu. Pra, ne duke dash te bejm mire, i ushqejm paragjykimet dhe bejm ne fund me shume dem se hajer...


Une jam i vetedijshem, se ketu gjindemi ne nje forum shqiptare, dhe se te interesuarit i kuptojn keto haditeh ashtu sic duhet, mirepo, entuziazmi i muslimaneve te rri, te cilet akoma kan filluar me u thellua ne teorine e fese tone, i ben te verper dhe deri diku edhe i radikalizon ne qendrimet....me ate INFORMAT nga ki forum, nje vella i yni do te dale jasht, dhe do te konfrontohet me at keqdashein e islamit, dhe menjere do te rreshqes ne poziten humbese.....fakt eshte se, ne cdo konverzacion ndermjet nje muslimani dhe jomuslimani, potenciali per polemike eshte i madh, kjo gjithmon nisur nga jomuslimani, sepse islami eshte ne defensive, sidomos keto 10 vitet e fundit.

Me nje shembull banal (bostan taze, apo domate jeshile) rra hadithi !!!, deshirojm kete ta bejm ne ???

Ja ki eshte intencioni im ne thelb, ndoshta ju duken qendrimet pak te cuditshme, por, hajri eshte ai qe me intereson, pasqyrimi i islamit ne nje drite te kthjellet dhe te ndritshme, ashtu sic ka qen asaj kohe, kur ka sunduar boten....jo me pushke e me force, por me fjale e dije....fatkeqsisht ne jemi larg asaj, shume larg asaj....xhahilat e sodit jemi ne muslimanet.....fatkeqsisht eshte keshtu.....sepse jemi larguar drites, apo ???, nuk mjafton te them, se e dua dhe e praktikoj kur'anin, edhe nese kjo deshmohet me vepra....ajo qe eshte me rrendesi eshte kuptimi i gjithe proceseve rreth e perqark, e me ne fund, praktikimi eshte me i thejshti e me i lehti veprim qe mund ta imagjonojm, ai vjen vetvetiu....


me nderime

[fisniku-student]

Nje Pyetje:

Shembull:

Kam ndertuar nje shtepi apo nje objekt duke marrë kredi me kamat ne Bank,dhe kjo pasuri realisht eshte jo Hallall,tash arsyet jan te mirnjohura ,kur dihet se kjo eshte imponim nga situata e rende ekomonike qe mbreteron ne Kosove ,por tash shtrohet Pyetja a mundem une qe atë pjes te te hollave te marra ne kredi dhe qe jan te investuara ne shttepin time ,dhe me qellim qe te pastroj shtepin time nga kjo pasuri e felliqur nga kamata,dhe poato te holla qe jan te investuara ne shtepi ,te i jap si sadaka apo te i jap nje te varferi , a eshte e lejuar kjo???

Shtrohet nenpyetja tjeter:
A më pastrohet kjo pasuri ,pasi qe te i jap po ato t holla qe dikur i kam marr me kamat dhe po ato te holla pasi qe eshte ndertuar shtepia ,te i jap si sadaka ne menyre qe te me pastrohet kjo pasuri...Pyetja eshte A pastrohet kjo pasuri... kam dyshim se kjo po i gjason ne mas te madhe nje transaksioni te paligjshem apo te nje Larje parash ...

Pershendetje kerkoj pergjgje nga kush deshiron te me pergjigjet !!!

E bartur nga tema e hapur: " pyetje dhe Pergjigje nga Hoxha Ahmed Kalaja"

Përgjigje:
Me emrin e Allahut, të Gjithëmëshirshmit, Mëshirëplotit

Falënderimi i takon Allahut. Paqja dhe bekimi i Allahut qofshin mbi të Dërguarin e fundit të Allahut, mbi familjen e tij, shokët e tij dhe të gjithë ata që ndjekin rrugën e tij deri në Ditën e Gjykimit.

Ue alejkum selam ue rahmetullahi ue berekatuhu!

Unë po i përgjigjem kësaj pyetje, po duke sqaruar se në fillim të kësaj pyetje është shkruar një shembull. Pra, inshallah është diçka që është si hall, jo thjesht supozim se supozimet s’kanë të mbaruar e s’duhet ta lodhim veten shumë me to, duke lënë pas dore diçka që mund të jetë më e nevojshme ose aktuale.

Kamata siç kuptohet edhe nga pyetësi është e ndaluar dhe se nuk lejohet vetëm se atëherë kur bëhet domosdoshmëri apo nevoje adekuate që s’ka zgjidhje vetëm se me të. Kjo s’mund t’i lihet individëve të gjykojnë, por poseduesve të dijes fetare, ata japin fetua (gjykimin fetar) në lidhje me rastin në fjale duke e trajtuar si të veçantë dhe se me këtë fetua të veçante s’mund të punojnë të tjerët, duke supozuar se edhe unë jam si ai. Mundohu që mes teje dhe Allahut Ditën e Gjykimit të jetë dikush.

E atëherë le te ndalemi me pyetjen e parashtruar. Siç e thamë kamata është e ndaluar me Kuran Sunet, Ixhma dhe se është një prej dy mëkateve që Zoti ndër të gjithë mëkatet i ka shpallë luftë në krahasim me të tjera mëkate dhe mos harroni se ne shqiptaret kemi një përvojë të hidhur nga kjo, ''vitet 97".

Pyetësi i nderuar thotë në pyetjen e tij:

“Kam ndertuar nje shtepi apo nje objekt duke marrë kredi me kamat ne Bank,dhe kjo pasuri realisht eshte jo Hallall,tash arsyet jan te mirnjohura ,kur dihet se kjo eshte imponim nga situata e rende ekomonike qe mbreteron ne Kosove ,por tash shtrohet Pyetja a mundem une qe atë pjes te te hollave te marra ne kredi dhe qe jan te investuara ne shttepin time ,dhe me qellim qe te pastroj shtepin time nga kjo pasuri e felliqur nga kamata,dhe poato te holla qe jan te investuara ne shtepi ,te i jap si sadaka apo te i jap nje te varferi , a eshte e lejuar kjo???
Shtrohet nenpyetja tjeter: A më pastrohet kjo pasuri ,pasi qe te i jap po ato t holla qe dikur i kam marr me kamat dhe po ato te holla pasi qe eshte ndertuar shtepia ,te i jap si sadaka ne menyre qe te me pastrohet kjo pasuri...Pyetja eshte A pastrohet kjo pasuri... kam dyshim se kjo po i gjason ne mas te madhe nje transaksioni te paligjshem apo te nje Larje parash ...”

Unë do t’i thosha se Allahu thotë në Kuran: ''Femen xhaehu meuidhatun min rabihi fenteha felehu ma selef ue emruhu alallah'' që do të thotë: ''Kujt i vjen këshilla prej Zotit të tij e heq dorë prej saj, i falet çfarë ka kaluar prej kamatës dhe se çështja e tij për atë që ka kaluar është në Dore të Allahut". D.m.th: nëse njeriu pendohet e heq dorë prej kamatës, fal Allahu të kaluarën. Pra, vëlla nëse kjo çështje ose kontratë tashmë është mbyllur dhe ti je penduar, s’ka pse më të mendosh për atë që ka kaluar, por pendim të sinqerte për gabimin e mëparshëm. Ama, nëse ti dëshiron ta vazhdosh këtë kontratë të nisur, ti je para dy alternativave: ose ke mundësi ta zgjidhesh atë si kontratë, e obligohesh ta prishësh, sepse kjo është prej domethënieve të pendimit të sinqertë.

Alternativa e dytë; të mos kesh mundësi sepse kushtet të rëndojnë më shumë nëse ti heq dorë. Në këtë rast Allahu s’e ngarkon njeriun më shumë se sa ka fuqi të bëjë.

Le të kthehemi edhe një herë tek pyetja:

“Kam ndertuar nje shtepi apo nje objekt duke marrë kredi me kamat ne Bank,dhe kjo pasuri realisht eshte jo Hallall,tash arsyet jan te mirnjohura ,kur dihet se kjo eshte imponim nga situata e rende ekomonike qe mbreteron ne Kosove ,...”

Arsyet e mirënjohura me imponim, situata e rëndë ekonomike, që të gjitha këto që ti ke përmendur janë si puna e llastikut, varet sa e tërheq, se dikush mund ta quaj nevojë se jeton në një dhomë, dikush tjetër se jeton në dy dhoma, dikush tjetër se ka një vilë po e ka në katund e duhet të zbresë në qytet, etj. Pra, duhet një njeri kompetent ta ndajë këtë punë, jo t’i japim fetua vetes sonë, pse janë hoxhallarët atëherë?

Për pjesën e pyetjes suaj: “...por tash shtrohet pyetja a mundem une qe atë pjes te te hollave te marra ne kredi dhe qe jan te investuara ne shttepin time ,dhe me qellim qe te pastroj shtepin time nga kjo pasuri e felliqur nga kamata,dhe poato te holla qe jan te investuara ne shtepi ,te i jap si sadaka apo te i jap nje te varferi , a eshte e lejuar kjo???”
mund të themi se ky si veprim është i lejuar po s’ka pse me këtë nijet, qëllim. Ç’ka kaluar është mbyllur e s’ka pse të mendojmë kështu. Do ta bësh për shpirt, si i thonë, s’ka problem, po jo si diçka e detyruar.

Pjesa e pyetjes suaj: “Shtrohet nenpyetja tjeter: A më pastrohet kjo pasuri ,pasi qe te i jap po ato t holla qe dikur i kam marr me kamat dhe po ato te holla pasi qe eshte ndertuar shtepia ,te i jap si sadaka ne menyre qe te me pastrohet kjo pasuri...Pyetja eshte A pastrohet kjo pasuri... kam dyshim se kjo po i gjason ne mas te madhe nje transaksioni te paligjshem apo te nje Larje parash ...”

Siç e përmenda më lart s’ka pse. Ç’ka kaluar, ka kaluar dhe është mbyllur tashme. Ajo që ka kaluar me teube e pendim të sinqertë. Allahu e di më së miri.

Ah, se për pak harrova dhe këtë pjesë të pyetjes: “Pershendetje kerkoj pergjgje nga kush deshiron te me pergjigjet !!!”

Kjo pjesë nuk më duket normale që për fenë tonë të themi kush të dojë apo të mundet të përgjigjet. Kjo tregon se gjeja jo më interesante në jetën tonë është feja, për vetë faktin se si drejtohemi.

Po të ishte puna për një biznes apo shkollë, apo mjekësi, a do thoshim kështu? Çështjeve fetare duhet t’i japim më shumë rëndësi dhe prioritet, sepse aty është jeta e vërtetë për besimtarin dhe sekreti i lumturisë së dy botëve.

Faleminderit për mirëkuptimin dhe durimin! Eselamu alejkum!


Ahmed Kalaja

www.burimijetes.com

28.04.2008

[fisniku-student]

Të shesësh më lirë se tjetri
Shejh Ibn Uthejmin
el-Sherh el-Mumti’ (8/204)




Pyetje: A është haram ofrimi i një çmimi më të ulët për të njëjtin artikull, me qëllim të konkurrimit me tregtarët e tjerë, dhe a konsiderohet kjo tejkalim i vëllait musliman* në ofrim/tregti?


--------------------------------------------------------------------------------
* "Asnjëri s'bën t'ia rrëzojë çmimin vëllait të tij". [el-Buhari (5142) dhe Muslim (1412) nga Ibn Umer]
"… dhe ai s'bën të shesë më lirë se vëllai i tij [musliman]". [Muslim (1408) nga Ebu Hurejra]
"Asnjëri s'bën të shesë më lirë se vëllai i tij, derisa të arrihet apo të anulohet marrëveshja". [en-Nesa'i (4504) nga Ibn Umer. I cilësuar si sahi nga el-Albani në Sahi en-Nesa'i]

--------------------------------------------------------------------------------

Përgjigje:
Pikëpamja e saktë është se është haram t'ia rrëzosh çmimin vëllait musliman, qoftë kjo gjatë kohës kur ata ende mund ta anulojnë marrëveshjen, apo pas kësaj. Por, nëse kjo ndodh pas një kohe të gjatë, s'ka gjë të keqe në këtë, dmth nëse kjo ndodh pas një jave apo një muaji dhe të ngjashme me këtë, dhe ai vjen e thotë:'Do të të jap një artikull të ngjashëm për nëntë, kurse ia e kishte blerë për dhjetë, pra, s'ka gjë të keqe në këtë, sepse s'është e mundshme të anulohet marrëveshja në këtë fazë.

[onpeja]

Mos haroni qe njerezit e thjesht jane ne konfuzion te plote me shume probleme ne jete e njera nga to eshte kamata, kredia, afatizimi etj.

Une kame shume pyetje qe me sillen neper koke njera nga to eshte edhe kredia.

Nuk do te mundohem as pak te shtjelloj apo te jape pergjigje per dichka qe nuk me takon, mua si musliman me takon te lexoj dhe te kuptoj ne menyre te arsyeshme nga njerezit me autoritet institucionalo Islam qe rrjedh nga "vota" e njerezve (sqarim voten e vendosa ne thonjeza, me sa di une nuk ka institucione islame botrore ku edhe une si musliman mund te votoj). Per deri sa Islami juridik, ekonomik eshte pa institucione pergjegjese qe mund te marr vendime te aryeshme te kohes, ne kokat tona do te jete nje lemsh i madh.

Pyetja eshte a din dikush per ndonje vendim sigurt edhe arsytim nga nje grup njerez te pergjegjeshem autoritative te botes islame rreth kredis dhe kamates. E cila mund te jete botuar apo publikuar neper Libra, Gazeta, WebSite etj.

Besoj se duhet mbajtur rrend te definohet se chka eshte kredi, chka eshte kamat, chka eshte afatizim, chka eshte tregeti etj. vetem ateher mund te zgjidhen gjerat.

Mendoj qe Islami eshte fe e logjikes dhe e arsyes, atehere mos i mbyllni te gjitha rruget, por diskutoni ne menyre te hapur dhe fitimprurese.

[fisniku-student]

ZGJEDHJA


Ç'është zgjedhja.
Zgjedhja është të kërkosh më të mirën për vete prej dy gjërave: ose të zgjedhësh plotësimin e aktit të shitblerjes (ta përfundosh atë), ose ta prishësh aktin dhe të tërhiqesh.


Llojet e zgjedhjes.

1. Zgjedhja në vend.
Kjo e drejtë për të zgjedhur është për të dyja palët, që nga fillimi i aktit deri sa të ndahen nga njëri-tjetri, me kusht që të mos kenë rënë në një mendje për rrëzimin e zgjedhjes (d.m.th. nëse vendosin kusht që në fillim që askush nuk ka të drejtë të tërhiqet nga akti edhe nëse vazhdojnë të jenë bashkë) ose ta rrëzojnë atë pas aktit apo ta rrëzojë vetëm njëri, atëherë rrëzohet e drejta e tij në zgjedhje dhe mbetet e drejta e tjetrit.
Ibnu Umeri (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:
"Kur bëjnë akt shiblerjeje dy vetë, çdonjëri nga ata të dy ka të drejtën të zgjedhë deri sa të jenë bashkë dhe mos të jenë ndarë, apo njëri nga ata ta ketë lënë tjetrin për të zgjedhur. Nëse njëri ia lë në dorë tjetrit për të zgjedhur dhe pastaj bien në një mendje, atëherë është kryer akti i shitblerjes (dhe detyrohet blerësi të marë mallin dhe shitësi vlerën). E nëse ndahen pas aktit por njëri nuk e ka mbaruar aktin, atëherë është kryer akti në çdo rast."


- Është i ndaluar largimi nga vendi i aktit nga frika se pala tjetër ndërron mendje.
Transmeton Amër bin Shuajb nga babai i tij e ky nga gjyshi i tij se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Dy palët në tregti kanë të drejtën e zgjedhjes deri sa të ndahen, vetëm nëse kanë vënë ndonjë kusht zgjedhjeje. Nuk i lejohet askujt që të ndahet nga shoku i tij nga frika e kthimit nga ai akt."



2. Zgjedhja e vënies së kushteve.

Kjo zgjedhje është që të vënë kusht të dyja palët ose njëra që të ketë të drejtën e zgjedhjes deri në një afat të caktuar, sado i gjatë qoftë ai. Ky akt dhe ky kusht është i saktë.
Ibnu Umer (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Dy palët në tregti kanë të drejtën e zgjedhjes deri sa të ndahen ose të jetë akti me kushte (të vëna nga të dyja palët ose njëra)."

3. Zgjedhja në mallin me defekt.

Përmendëm më parë ndalimin e fshehjes së defektit të mallit, dhe nëse ndokush blen një mall me defekt, të cilin nuk e ka parë para se të ndaheshin nga akti, atëherë ai ka të drejtën e kthimit të mallit tek shitësi.
Ebu Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Kush blen një dele të pamjelë (për shumë kohë që të duket sikur jep shumë qumësht) dhe e mjel atë, atëherë nëse e pëlqen ashtu le ta mbajë, nëse nuk e pëlqen atëherë ta kthejë tek i zoti dhe bashkë me të të japë një tas me hurma arabe (temër) për qumështin që i mori."

Ebu Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Nuk lejohet lënia e deles dhe devesë pa mjelë me qëllim që t’i fryhen gjitë. Nëse ndonjë e blen një të tillë, ai ka të drejtën e zgjedhjes pas mjeljes së saj; ose ta mbajë nëse do, ose ta kthejë bashkë me një tas hurma arabe (temër)."

[fisniku-student]

QIRAJA


Ç'është qiraja.
Qiraja është sundimi i dobisë (p.sh: strehimi është dobia e banesës) së diçkaje kudrejt një pagese.


Gjykimi për qiranë:

Allahu i Lartësuar thotë:
"Nëse ato i japin qumësht fëmijëve tuaj, atëherë jepuni atyre shpërblimin (qiranë) e tyre."

"Njëra prej atyre dyjave tha: “O babai ynë! Punësoje atë me qira, sepse ai është më i miri që ke punësuar, është i fortë dhe besnik."

"Ata gjetën aty një mur që donte të rrëzohej dhe ai e ngriti atë. Shoku i tij i tha (Musai i tha Hidrit): “Nëse do, mund të merrje shpërblim për të."

Aishja (Allahu qoftë i kënaqur prej saj!) transmeton se i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) dhe Ebu Bekri morën me qira një burrë prej fisit dejl pastaj një prej fisit Abd bin Udej, të cilët ishin udhëzues dhe njohës të mirë të shtegjeve (kjo ka qenë në hixhran e të Dërguarit (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të! për në Medine)."

Gjërat në të cilat lejohet qiraja.

Çdo gjë prej së cilës ka dobi dhe struktura e saj qëndron e pa prekur, lejohet qiraja nëse nuk ka ndonjë pengesë nga sheriati në lidhje me të.
Është kusht që gjëja e marrë me qira të jetë e njohur, gjithashtu vlera e qirasë të jetë e njohur, koha e qirasë dhe lloji i punës.

Allahu i Lartësuar tregon për të moshuarin e Medjenit kur i tha Musait (Paqja e Allahut qoftë mbi të)!:
"Unë dëshiroj të të jap njërën nga dy bijat e mia (për martesë) dhe (mehri i tyre është) të më shërbesh tetë vjet, nëse i plotëson dhjetë, atëherë do të të isha mirënjohës."

Transmetohet nga Handhale bin Kajs se ka thënë: “Pyeta Rafi bin Hadixh për të punuar në tokën e dikujt me të holla74 dhe më tha: "Nuk ka problem për këtë, …nëse është diçka e ditur dhe e siguruar, nuk ka problem në të."


Qiraja (paga) e punëtorit.

Ibën Umeri (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Jepjani hakun punëtorit para se t'i thahet djersa!"


Gjynahu i atij që nuk ia jep hakun punëtorit.

Ebu Hurejra (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se i Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) ka thënë:

"Allahu i Lartësuar thotë: “Unë jam armik i tre personave në Ditën e Kiametit: një personi që jep për hirin Tim pastaj tradhëton; një personi që shet një njeri të lirë dhe e ha çmimin e tij, dhe një personi që merr në punë një punëtor dhe pasi ai ia kryen punën, ky nuk ia jep të drejtën (hakun) e tij."


Gjërat në të cilat nuk lejohet qiraja.

Allahu i Lartësuar thotë:
"Dhe mos i detyroni robëreshat për prostitucion nëse ato dëshirojnë dlirësinë, me qëllim që të përfitoni diçka nga pasuritë e kësaj bote.
Siç ndodh përgjithësisht sot nëpër firmat të cilat kanë blerë toka dhe punësojnë punëtorë me pagesë për mbjelljen dhe kultivimin e tyre.
Por nëse ndonjë i detyron ato, atëherë Allahu pas një detyrimi të tillë është Falës i Madh, Mëshirëplotë."

Xhabiri (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se një robëreshë e Abdullah bin Ubej bin Selul (koka e munafikëve) që quhej Mesikeh dhe një tjetër që quhej Emimeh, detyroheshin nga ai për prostitucion dhe ato u ankuan tek i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!). Atëherë Allahu zbriti Fjalën e Tij: “Mos i detyroni robëreshat për prostitucion…” deri në Fjalën e Tij: “Allahu është Falës i Madh, Mëshirëplotë."

Ebu Mesud el Ensari (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se i Dërguari (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) e ka bërë haram çmimin e qenit, paratë e prostitucionit dhe qiranë e fallxhorit."


Qiraja në leximin e Kuranit.

Abdurrahman bin Shibël el Ensari thotë: “Kam dëgjuar të Dërguarin e Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) të thotë:

"Lexoni Kuran dhe mos u ushqeni me të. Mos shtoni pasurinë me të, mos e harroni atë (duke ndenjur gjatë pa lexuar) dhe mos e teproni në të (duke zbukuruar zërin së tepërmi)!"

Xhabir bin Abdullah thotë: “I Dërguari i Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) doli tek ne, ishim duke lexuar Kuran e në mesin tonë ndodheshin beduinë dhe joarabë. Ai tha:

"Lexoni, se leximi juaj është i saktë! Do të vijnë pas jush njerëz që do ta teprojnë në leximin e tij (duke zbukuruar zërin dhe duke u përpjekur që të nxjerrin shkronjat në një mënyrë të tepruar, me qëllim që të mburren e të bëhen të njohur), do të kërkojnë shpërblimin e tij shpejt dhe nuk do ta vonojnë atë (do të kërkojnë shpërblimin (qiranë) e leximit në këtë botë dhe do t’i japin përparësi mbi shpërblimin e botës tjetër)."

Ebu Seid el Hudri (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se ka dëgjuar të Dërguarin e Allahut (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!) të thotë:


"Mësojeni Kuranin dhe kërkojini Allahut me të xhenetin para se ta mësojnë atë njerëz që kërkojnë me të (mësimin e tij) dunjanë! Kuranin e mësojnë tre persona: një person që mburret me të (për të fituar emër), një që ushqehet me të dhe një që e lexon atë për Hir të Allahut."

[fisniku-student]

SHOQËRITË TREGTARE


Ç'është shoqëria tregtare.

Shoqëria tregtare është një marrëveshje e cila bëhet ndërmjet dy personave apo më shumë, që të bashkohen me qëllim që të arrijnë të fitojnë në tregti. Kjo shoqëri mund të ndodhë edhe pa ndonjë marrëveshje, siç është rasti me trashëgiminë.


Gjykimi për shoqërinë tregtare.

Allahu i Lartësuar thotë:
"Dhe me të vërtetë, shumë bashkëpjesëtarë i bëjnë padrejtësi njëri-tjetrit përveç atyre të cilët besojnë dhe punojnë mirësi e drejtësi. E sa pak janë këta!"

"Nëse ndonjë burrë apo grua nuk lë pas as paraardhës, por ka vëlla ose motër, secili prej tyre merr një të gjashtën (e trashëgimisë. Por nëse lë më shumë se dy, atëherë ata janë pjesëmarrës (ortakë) në një të tretën e trashëgimisë."

Es Saib (Allahu qoftë i kënaqur me të!) transmeton se i ka thënë të Dërguarit (Paqja dhe bekimet e Allahut qofshin mbi të!): "Ke pas qenë ortaku im në kohën e injorancës dhe ishe ortaku më i mirë (që gjendej)…"



Shoqëria tregtare sipas sheriatit.

Imam Sheukani në "Sejli el xhirar", vëll. lll, f. 246-248 thotë:

"Shoqëria e rregullt në sheriat është ajo shoqëri që gjendet si rrjedhojë e pëlqimit të dy palëve apo më shumë, në mënyrë që çdonjëri prej tyre të fusë një sasi të caktuar të hollash dhe pastaj t'i fusin ato në tregti, me qëllim që të arrijnë të fitojnë dhe në fund ta ndajnë fitimin, në atë mënyrë që secili të marrë në raport me të hollat që futi në atë aktivitet biznesi. Nëse ata bienë dakord që ta ndajnë fitimin në mënyrë të barabartë pa marrë parasysh se nga sa lekë kanë futur, atëherë kjo është e lejuar, meqë ata e kanë pëlqyer një gjë të tillë qoftë edhe sikur të jetë pasuria që ka futur ndonjëri prej tyre shumë e vogël dhe pasuria e tjetrit e madhe. Nuk ka problem në sheriat për një gjë të tillë, përderisa ajo tregti të jetë me pëlqimin e të gjithë ortakëve dhe me dëshirën e tyre”.