Perdorimi i nyjes ne shqip

[elb77]

Pershendetje te tereve,
me duhet te krahasoj perdorimin e NYJES ne gjermanisht, greqisht dhe shqip.
Ata qe i njohin dy gjuhet e siperpermendura me siguri qe e kane parasysh qe gati para cdo emri qendron nje nyje (e shquar apo e pashquar qofte). Dhe persa i perket shqipes, ky fenomen nuk egziston fare. E shumta ne perdorim nyje per te formuar gjinoren, per mbiemrin dhe me teper per momentin nuk me vete ne mendje gje.
Pyetja ime me konkretisht do te ishte: Cfare roli ka nyja ne gjuhen shqipe?
N.q.s. ka ndonje gjuhetar ose dike tjeter mes jush qe mund te me jepte nje pergjigje shkencore do t'ju isha shume mirenjohese.

Me respekt
elb77

[illiriani]

nyjet - përcaktojnë gjininë gramatikore të emrave, mbiemrave, numrorëve...pjesëve të lakueshme të ligjeratës dhe numrin (njejës e shumës), kurse për dallim në gjuhët romane (gjermanishte...), nyjet përcaktojnë gjininë dhe shumësin e emrave kryesisht...si nyje të parme kryesisht, poashtu dhe të pasme...dhe si krahasim me gjuhët greke, sllave...

deri herën tjetër...koha

[Lisi]

Ne gjuhen gjermane nyja percakton perpos gjinise edhe trajten (te shquaren a te pashquaren)!
Kemi nyjet qe percaktojne te shquaren si: der ,die dhe das (mashkullore,femerore dhe asnjanese)
dhe per te pashquaren : ein ,eine dhe ein!
pra nese thuhet :

ein Proffesor - (nje) Profesor dhe
der Proffesor- Profesori...

e keshtu me radhe-

[Annaaa]

Lisi ka shume te drejte ashtu eshte
Ka xhan annaaa Lisin

[Calvero]

Elb77
Nyja përdoret në shqip ashtu si dhe në gjuhët e tjera në trajtën e pashquar njejës psh : një libër (një në këtë rast nuk është numëror por nyje), një fletore ose në trajtën e pashquar shumës disa libra, disa fletore. Në trajtën e shquar në dallim nga gjuhët e tjera ne nuk përdorim nyje por e bëjmë dallimin me prapashtesë psh : libr - i, fletor-ja, libr-at, fletor-et. Përveç kësaj nyja 'o' përdoret si në greqishten e vjetër dhe në latinisht në rasën thirrore (të cilën linguistët tanë e kanë hequr nga textet e shkollës por që ekzistonte në tekstet e vjetra) psh : O Elb ose Shqipëri o nëna ime etj ... dhe në rasën gjinore (i, e) siç thua dhe ti.

Përshëndetje Calvero

[elb77]

Ju faleminderit te dyve qe u pergjigjet.
Ne vijim te asaj qe ke shkruar ti Ilirjan do te beja pyetjen: Cfare quani ju NYJE ne shqip?
Nuk me duket shume e bindshme teoria qe psh tek shok-u, u-ja quhet nyje e pasme. Per mua u-ja eshte thjesht nje mbarese qe percakton ne rastin konkret gjinine, numrin dhe rasen e emrit shoku. Mos ndoshta "nyje e pasme" eshte term modern te cilin akoma nuk e kam ndeshur?
Persa i perket sqarimeve te tua Lisi, jam dakort por mua ne fakt do te me interesonte n.q.s. me jep shembuj konkret ne shqip te perdorimit te nyjes ose ndoshta rregulla fikse.

Dhe njehere sa per sqarim per mua ne shqip luajne rolin e nyjes:

tek mbiemrat: psh. i, e, te, se bukur
tek gjinorja: i, e, te, se shokut
tek peremrat pronore: shoket e mi -- e-ja ?

A me ndihmoni dot me tutje?

[elb77]

´Calvero ke ´te drejte tek nyjet e pashquara por tek shembulli: O Shqiperi o nena ime o-ja kam frike se quhet pasthirrme dhe jo nyje?!

[Calvero]

Elb ke të drejtë 'o' tani quhet pasthirmë ashtu sikurse dhe 'ej' etj por më përpara meqë ajo përdorej në rasën thirrore quhej nyje për të pasur diçka të ngjashme me nyjet e rasës gjinore (i,e).

Calvero