Ruajtja e gjuhës shqipe në mërgim një sfidë e vërtetë

[Qyfyre]

Disa libra femijesh, filma vizatimore, emisione televizive qe dhe ne internet mund te shihen pa problem si dhe perdorimi i gjuhes shqipe me femijet qe ne ditet e para do beje qe vete femijet te interesohen per shqipen dhe dashje pa dashje do e mesojne gjuhen.

Me vone mund te duhen edhe klasa per ta mesuar me shkrim dhe gramatike po per fillim eshte e rendesishme besoj qe te mesohen me kulturen shqiptare nepermjet menyrave qe permenda me lart. Edhe duke vizituar Shqiperine nga nje here ne 1-2 vjet besoj se u rritet me shume deshira per te mesuar per Shqiperine.

[KILI MERTURI]

Një gjë është me rëndësi të din prindërit e fëmijëve në mërgim:
Fëmija duhet të mësohet vetëm me gjuhen amtare deri në moshen 3 veqare.
Pastaj gradualisht mund të fillohet të mësohet edhe me gjuhën e dytë, kjo pra gjuha e vendit ku jeton familja. Kështu fëmija bëhet dy-gjuhësor .
Kjo është e definuar shkenctarisht.

Po u fillua me dy gjuhë përnjëher fëmija mbetet gjysëmgjuhësorë , dhe mund të ket pasoja në zhvillimin e cilësdo nga gjuhët .

Ka shumë prindër se mendojnë gjuha amtare e pengon fëmijen që të mësoj gjuhen e vendit ku jeton familja .
Ky është një fakt i pabazë dhe naiv , dhe rezultat i mosdijes .

Një gjë duhet të dinë bashkkombasit tanë , se ndoshta disa prej jush dëshiron të "bëhet" vendas sidomos duke marë gjuhen e huaj dhe stilin e jeteses duke u zhveshur plotësisht nga kombëtarja , por a e dini ju se a pranoheni nga vendasit si të tillë?!

Përgjigja : as mos ëndrroni një gjë të tillë, do të jeni gjithmonë ata shqiptarë të këqi, apo ndoshta edhe të mirë , por shqiptarë po se po.

Kili

SHQIPËRIA ËSHTË GJAKU IM QË NUK FALET!

[edspace]

Gjuha është një formë komunikimi dhe për aq kohë sa jemi në një vend të huaj, të rrethuar me të huaj, gjuha kryesore jona dhe e fëmijëve tanë do jetë ajo e vendit të huaj. Për gjuhën e huaj kemi nevojë dhe e mësojmë shpejt, ndërsa për shqipen kemi më pak nevojë dhe fillojmë ta përdorim pak e më pak deri sa nuk trashëgohet më tek brezi i ri.

Është e vështirë të kërkojmë nga fëmijët tanë të mësojnë një gjuhë për të cilën ata kanë shumë pak nevojë. Fëmijët në emigrim shumicën e kohës e kalojnë me shoqëri të huaj. Biles edhe në ato pak momente kur komunikojnë me fëmijë të tjerë shqiptarë, preferojnë gjuhën e huaj sepse mund të shprehen më lehtë dhe nuk duan të shikohen me sy të keq nga vendasit. Duke qenë të vetëdijshëm se fëmijët tanë nuk do kenë nevojë për shqipen jashtë ambientit familjar, duhet të jemi realistë për atë që do kërkojmë prej tyre. Mund të bëhemi të rreptë e të kërkojmë "vetëm shqip" në shtëpi, por sa ndikim do ketë kjo? Kur edhe ne vetë si brez i parë emigrantësh fillojmë të harrojmë e deformojmë shqipen, do jetë e vështirë ta kërkojmë atë nga fëmijët tanë, të lindur e rritur në një vend të huaj.

Shqiptarët rriten në trojet Shqiptare. Ne kemi mall e dashuri për Shqipërinë se kemi lindur e jemi rritur atje, por sado të mundohemi, do jetë e vështirë të projektojmë të njëjtat ndjenja tek fëmijët tanë. Për ata, Shqipëria do jetë vetëm vendi i vjetër i prindërve të tyre, siç flasin sot Shqiptar-Amerikanët e vjetër, ose më mirë t'i quajmë troç Amerikanë me prindër Shqiptarë, të cilët kanë emigruar një shekull para nesh. Pse nuk e ruajtën gjuhën? Vallë ishin të tërë kaq të etur për t'u integruar në Amerikë? Jo, me siguri që një pjesë e madhe e tyre kanë dashur ta ruajnë gjuhën e traditat, por ç'është e vërteta, një përqindje shumë e vogël kanë arritur të rrisin fëmijët me mall e dashuri për Shqipërinë. Kur ke dashurinë, sigurisht që edhe gjuha vjen natyrshëm. Por si mund fëmijët tanë të kenë dashuri për një vend në të cilin s'kanë jetuar?!

Nëse e duam vërtet Shqipërinë, gjëja më e mirë që mund të bëjmë është të lëmë emigrimin e të rrisim fëmijët në vendlindjen tonë. Për ata që nuk çrrënjosen dot nga emigrimi, e vetmja gjë që na ngelet është të imitojmë emigrantët e vjetër shqiptarë, ata që kanë arritur t'u lënë fëmijëve të tyre aq mbresa për Shqipërinë sa për të marrë mundimin për të mësuar shqipen e për të vizituar Shqipërinë rregullisht. Si e kanë arritur këtë gjë?

Së pari, kanë folur shqip dhe vetëm shqip në shtëpi, të vetëdijshëm se kjo mund të ketë qënë edhe pengesë për fëmijët e tyre, me shpresën se shqipja ishte më me vlerë. Së dyti, i kanë rezistuar integrimit të plotë të vendit të huaj duke banuar në lagje me shumë shqiptarë, duke ruajtur shoqërinë shqiptare, duke marrë pjesë në aktivitetet e ndryshme në Kisha e Xhamira, në Festa Flamuri e koncerte. Së katërti, i kanë ushqyer fëmijët me informacion të gjerë për Shqipërinë, që nga ninullat e përrallat e moçme, e deri tek lajmet më të fundit për gjendjen në Shqipëri. Së pesti, një gjë që s'e kanë bërë emigrantët e vjetër për faj të diktaturës, por që mund ta bëjmë ne me fëmijët tanë, është të shkojmë rregullisht me pushime në Shqipëri. Me pak fjalë, duhet të vazhdosh një jetë shqiptare në vend të huaj; të lindësh e rritësh një shqiptar në vend të huaj! Sa fëmijë do donin të jetonin një jetë të tillë? Cili prind do donte të rriste një "emigrant"?


Shembulli i mësipërm ishte një ekstrem i idealizuar për të theksuar se sa absurde është të trashëgojmë dhimbjet tona të emigrimit tek fëmijët tanë. Nëse ndonjeri prej nesh do ishte aq i devotshëm për Shqiptarinë, atëherë duhet të kthehemi në Shqipëri e të rrisim fëmijë të mirëfilltë shqiptar duke u lënë trashëgimi jo vetëm gjakun e gjuhën, por edhe dashurinë, traditat, kulturën, virtytet dhe trojet e të parëve tanë.

Kërkoj ndjesë për realitetin e hidhur që kam përshkruar. Shpresoj të jetë vetëm një pikëpamja ime e gabuar, por historia e emigrantëve në Amerikë e kudo nuk më lë shumë për të shpresuar. Gjithsesi, kur të bëhem familjar, do bëj çmos t'u lë fëmijëve të mi sa më shumë virtyte shqiptare kudo që të rriten.

Ndërkaq, mënyra më e mirë për të shprehur atdhedashurinë tonë është duke bërë të mundur kthimin tonë në vendlindje, sepse Shqipërisë nuk i duhen emigrantë të brengosur, e as fëmijët e tyre pseudoshqiptarë shqipfolës; Shqipërisë i duhen Shqiptarë të mirëfilltë!

[KILI MERTURI]

Tung Edi!

Më pëlqeu se në fund i dhe shancë vehtes që mund ta kesh gabim.
Unë vetëm po të them , drejt, pa kthesa, se e keni gabim.

Derisa Shqipëria , Kosova dhe viset e tjera shqiptare mund të vizitohen nga ne , gjuha dhe traditat tona duhet kultivuar me fanatizëm.

Unë edhe më lart thash, jo palidhje po me shumë bindje :
Një gjë duhet të dinë bashkkombasit tanë , se ndoshta disa prej jush dëshiron të "bëhet" vendas sidomos duke marë gjuhen e huaj dhe stilin e jeteses duke u zhveshur plotësisht nga kombëtarja , por a e dini ju se a pranoheni nga vendasit si të tillë?!

Përgjigja : as mos ëndrroni një gjë të tillë, do të jeni gjithmonë ata shqiptarë të këqi, apo ndoshta edhe të mirë , por shqiptarë po se po.

Pra nuk jemi vetëm ne ata që po dëshirojm të mbesim shqiptarë , por edhe mospranimi i vendasve na dertyron të jemi.
Nës nuk pranohesh vendas, e në anen tjetër nuk e di se kush je e cfarë je, si do të ia bësh hallin o mik i dashur?!

Funksionimi i fëmijes, po që vlen natyrisht edhe për të riturit, është një virtyt shumë i vlefshëm jo vetëm për hatër të mbajtjes së tradites kombëtare, jo vetëm për funksionimin e mir në vendin e huaj po gjithashtu edhe për zhvillimin e gjithmbarshëm të njeriut.
sa më shumë gjuhë që dimë, aq më të vlefshëm jemi!
A mendon ti ndonjëher se, kur të kesh fëmijë , si do të komunikojn ata me njerzit e vet në vendlindjen tënde.

Kili

SHQIPËRIA ËSHTË GJAKU IM QË NUK FALET!
SHQIPJA ËSHTË GJUHA IME QË NUK HARROHET!

[edspace]

Tungjatjeta Kili,

Mbase më ke keqkuptuar pak sepse unë po flisja për fëmijët tanë, për brezin e lindur në vend të huaj, jo për ne që jemi lindur e rritur në Shqipëri, megjithëse edhe ndër radhët tona ka nga ata që s'u vete mendja kurrë për Shqipërinë.

Qofsha unë gabim, por nëse do ishe në Amerikë, do ta shikoje se sa e lehtë është për emigrantët të humbasin identitetin e tyre me vetëm një brez. Ndryshe nga Evropa, ku emigrantët mund të shihen me sy të keq e përbuzen, në Amerikë ndjenja të tilla janë mospërfillëse dhe për çudi, këtu ku njerëzit kanë lirinë të qëndrojnë të huaj, këtu i humbasin traditat mbase më shpejt se në çdo vend tjetër dhe integrohen në jetën amerikane me dëshirën e tyre. Po të pyesësh amerikanët, të gjithë të thonë me kënaqësi se kanë prejardhje italiane, irlandeze, gjermane, ruse e nga çdo vend tjetër i botës, por kur i pyet se a e flasin gjuhën, pothuajse të gjithë thonë JO. Edhe ata pak që flasin gjuhën, janë shumë pak të lidhur me vendlindjen e prindërve të tyre.

Kur këto grupe të ardhur në Amerikë me dhjetëra milionë kanë humbur identitetin e tyre, ka shumë pak shpresë për pak qindra-mijëra shqiptarë të shpërndarë në të gjithë Amerikën, të rritin fëmijët e tyre si shqiptarë. Kjo është vërtetuar nga brezi që kanë lënë pas emigrantët shqiptarë të viteve 1910-1920. Ata emigrantë kanë lënë pas kisha shqiptare ku nuk flitet më shqip e ku mund të gjesh më shumë jo-shqiptarë sesa shqiptarë. Ata kanë lënë pas organizata Shqiptare-Amerikane që drejtohen nga fëmijët e tyre, të cilët mund të duken shqiptarë në fytyrë, por s'lidhin dot dy fjalë shqip. Për këta, Shqipëria është vetëm një hobi, sa për t'u veçuar nga të tjerët e për t'i bërë qejfin vetes. Këta mund t'i quash shumë gjëra, por jo shqiptarë.

Kanë ikur kohët kur gjuha mbrohej me nacionalizëm e fanatizëm në nivelin kombëtar. Në një botë kapitaliste, zhvillimi i gjuhës është i lidhur me zhvillimin ekonomik të individit. Gjuhët më të përhapura në botë janë ato të vendeve më të zhvilluara ekonomikisht. Ashtu si në lashtësi mbizotëronte latinishtja e greqishtja e lashtë, sot mbizotëron anglishtja. Fatkeqësisht, gjendja ekonomike e Shqipërisë është e vështirë dhe është pikërisht kjo gjendje që ka detyruar shqiptarët të braktisin vendlindjen e të mësojmë gjuhë të huaja; dobësia ekonomike e bën shqipen më të prekshme ndaj forcave të globalizmit; dobësia ekonomike shfrytëzohet nga fqinjët tanë dashakeq për të hapur shkolla të huaja në trojet tona. Këto çështje janë më të rrezikshme për zhvillimin dhe mirëmbajtjen e gjuhës shqipe sesa braktisja e saj ndër brezat e emigrantëve.

Le të shpresojmë që ekonomia e Shqipërisë do arrijë një ditë të konkurrojë me ekonomitë e vendeve të huaja. Kjo do pakësojë numrin e emigrantëve dhe influencat e gjuhëve të huaja, duke lejuar kështu ecurinë e natyrshme të gjuhës sonë së lashtë.

[KOKASHTA]

...nje sfide qe do ta beja me perkushtimin dhe kenaqesine me te madhe.

[hope31]

sinqerisht eshte nje sfide e madhe ruajtja e gjuhes shqipe nga femijet ne mergim

kjo per momentin varet nga vete prinderit, sa te ndergjegjshem dhe te perkushtuar jane ata ndaj femijeve te tyre, qe keta te fundit te mesojne, ta flasin e ta shkruajne gjuhen shqipe

kane per detyre dhe intelektualet qe jane emigrante te kontribojne me mundesite e tyre per sensibilizim dhe per hapjen e klasave, kurseve ne gjuhen shqipe

[KILI MERTURI]

Mundësit janë , na mbetet vetëm t`i shfrytëzojmë.

Secili nga ne që jemi jasht atdheut kemi mundëis të abonojmë internetin (bile shumica) dhe me një ndihmë të vogël edhe t`u paguajm familjeve tona abonimin në vendlindje.
Të komunikojm me familje me shoqëri në gjuhen amtare.
Pastaj vizita në vendlindje, marja me aktivitete kulturore me bashkëatdhetarë të tjerë.

Unë njoh fëmijë tanë që kur kan filluar përdorimin e internetit dhe komunikimin me shqiptarë të tjerë, familje e shoqëri kanë filluar të mësojn më tepër gjuhen amtare.

E tëra që vlen të mbahet në mend është se : gjuha amtare nuk pengon gjuhen e vendit ku banojmë (e kam thënë më zgjerimisht në shkrimin e parë në këtë temë)

Kili

SHQIPËRIA ËSHTË GJAKU IM QË NUK FALET!