FYROM apo Maqedoni?

[Davius]

Muhamer Pajaziti

Ndryshimi i emrit kushtetues është sfidë e ardhshme e Maqedonisë prej të cilës n’varet anëtarësimi i saj në NATO dhe fillimi i negociatave me Bashkimin Evropian. Para samitit të ardhshëm të NATO-s lidershipi dhe Akademia e Shkencave maqedonase medoemos duhet t’i nënshtrohen rishikimit të historisë dhe identitetit të tyre. Në këtë drejtim edhe pala greke duhet të zbusë qëndrimin në procesin e negociatave të cilat derin më tani janë zhvilluar në Washington, Athinë dhe Shkup.

Kontesti nuk është i lehtë, komplikimet shfaqen pasiqë mungonë baza, një normë e përcaktuar ku palët negociuese do t’i përnqëndronin interpretimet e tyre. E Drejta Ndërkombëtare nuk parasheh donjë dispozitë decidive se si rregullohet çështja e emrit apo emërimit të një shteti, por popujtë kanë te drejten që të zgjedhin emrin vete, kuptohet emer i cili buron nga kultura tradita dhe vlerat historike.

Bazuar në këtë fakt nuk kanë të drejtë as grekët dhe as maqedonasit, sepse nuk kanë donjë lidhje direkte me emrin Maqedoni.

Sidoqoftë deri më tani disa raunde negociatash mes diplomacisë maqedonase dhe greke janë zhvilliuar dhe do të zhvillohen nën ombrellën e Kombeve të Bashkuara. Në këtë cikël negociatash është për çudi dhe bie në sy një fakt, se si diplomacia maqedonase nuk përfshiu as edhe një përfaqësues të komunitetit etnik shqiptar në këtë proces. Palë e cila do të kontribuonte shumë në zgjidhjen e problemit, sepse sipas fakteve historike në mënyrë direkte apo inderekte shqiptarët janë të lidhur më ngushtë me emrin sepse kanë jetuar në periudhën e shtetit të lashtë me emrin Maqedonia, përderisa maqedonasit as nuk kanë qenë prezentë në këto territore.

Sidoqoftë kjo situatë dëshmon vazhdimsinë e anashkalimit të shqiptarëve në proceset vendimarrëse.

Shqiptarët në politikën e jashtme të Maqedonisë akoma shërbejnë vetëm si mekanizëm për të votuar marrëveshjet dhe deklaratat e “fqinjësisë së mirë” që hartojnë maqedonasit me vendet fqinje në prag të integrimeve euroatlantike.
Fatkeqësia është se edhe kur votojnë janë aq të papërgjegjshëm sa që nuk ndalen të interpretojnë apo së paku të lexojnë ligjin i cili është në procedur për tu votuar. Kjo u pa së fundi me Ligjin për qëndrim e të huajve në Maqedoni ndaj të cilit reagoi ashpër Tirana zyrtare.

Sidoqoftë me apo pa shqiptarët Maqedonia deri në muajin mars duhet të tejkaloj mosmarrëveshjet me Greqinë për kontestin rreth emrit, përndryshe ftesa për anëtarësim në NATO do të vonohet edhe për një kohë të gjatë.

Janë dhënë disa propozime për emrin e Maqedonisë. Ndaj Shkupit bëhen presione që të pranojë një emër të pranueshëm, ndërsa Athina të pranojë një formulë të dyfisht. Bashkia ndërkombëtare ka propozuar që në planin e brendshëm të përdoret emri kushtetues Republika e Maqedonisë, kurse në planin ndërkombëtar të gjendet një zgjidhje e pranueshme për të dyja palët. Shikuar në aspektin kronologjik kontesti rreth emrit dhe marrëdhëniet me Greqinë për dy dekada me rradhë kanë pasur rënie dhe ngritje. Republika e Maqedonisë pas pavarësimit të saj në vitin 1991 u ballafaqua akuzat e menjëhershme të fqiut jugor Greqisë duke mohuar disa fakte historike të cilat rënduan marrëdhëniet fqinjësore mes dy vendeve. Pas shpalljes së pavarërisë Greqia kundërshtoi ashpër dhe nuk pranoi disa nga vlerat kulturore dhe historike të Maqedonisë si emrin kushtetues, flamurin dhe simbolet me të cilat identifikohej ky shtet. Qeveria e Greqisë përmes presioneve të vazhdueshme diplomatike si dhe më vonë me vënien e sanksioneve ekonomike në vitin 1994 detyroi ndryshimin e flamurit, duke e hequr Diellin Virgjinia. Sipas grekëve "Sun of Virginia" paraqet lindjen e shtetit grek dhe i takon Filipit të II babait të Aleksandrit të Madh. Kjo ishte vetëm fillimi kur Maqedonia filloi dalgadal të zhvishet nga vlerat historike dhe kulturore të popujve etnik të Ballkanit. Tensionimi i marrëdhënieve mes dy vendeve vazhdoi edhe më tutje derisa në vitin 1995 dy vendet nënshkruajnë marrëveshje për çështjen e emrit kushtetues të Republikës së Maqedonisë. Bazuar në këtë marrëveshje Greqia fitoi të drejtën e plotë të pengojë anëtarësimin e Maqedonisë në organizatat ndërkombëtare dhe multilaterale me emrin kushtetues. Që nga kjo periudhë Maqedonia zyrtarisht nga shumica e shteteve dhe organizatave ndërkombëtare njihet si FYROM ( Former Yougosllav Republic of Macedonia). Me këtë emër deri më tani ka zhvilluar të gjitha marrëdhëniet kontraktuale me Bashkimin Evropian dhe NATO-n.

Më 4 Nëntor 2004 emri kushtetues i Maqedonisë u njoh nga SHBA-të, më pas emrin e Maqedonisë e njohën Kina, Rusia, Turqia dhe mbi 100 shtete në botë.
Kur gjithçka dukej të kishte marrë epilogun sërish në skenë shfaqet Greqia me akuzat dhe kërcënimet për të bllokuar integrimin e Maqedonisë në BE dhe NATO nëse nuk pranon të ndryshoj emrin e saj.

Muajin e ardhshëm pritet të filloj raundi i ri i bisedimeve ku edhe pritet me kompromisin e të dyja palëve përfundimishtë të mbyllet kjo çështje.

/telegrafi/

[KUSi]

e vetmja alternativ

[Black_Mamba]

Nje emer tjeter me mire,si psh ILIRIDA.

[RaPSouL]

Emri i vetem dhe i perhershem Iliridë.

[Tepelenas_nr_1]

Perse te mos jet Ilirida Mcedonia
Ne kete menyre edhe grekerit sdo te kishin problem dhe gjithashtu do te behej e qart se vendi qe sot e quajem maqedoni perfaqeson dy kombesi edhe jo vetem nje .

[ajzberg]

Iliriada ,me pelqen ky emer,por per mendimin tim duhet bere referendum.

[bili99]

Ilirida...Po ,por nuk e di per gjithe Maqedonine e keni ose per pjesen tone vetem( per kete te dyten e beme edhe nje Referendum bile)
Ilirida--Cameria-Dardania---Malesia--Dardania Lindore= Shqiperia Natyrale

[Kreksi]

Bullgaria Perendimore ?...pse jo ?
Po te emrohej keshtu ky shtete menjehere edhe shqiptaret do te shfrytezoin rastin qe konfederaten e tyre ta quajn Ilirida.

[bOndi_oo7]

Per momentin eshte FYROM.
FYROM eshte per pjesen dermuese te shteteve, per me shume se 6 mliarde njerez ne te gjithe boten, pervecse per nje grusht sharlatanesh (me pak se 1 milion) qe veten e quajne maqedonas.

[dp17ego]

Ai vend atje, ne pjesen e jugut ka qene maqedonia e Filipit dhe Aleksandrit. Me vone u pushtua nga sllavet e Bullgarise. Kur Bullgaria(stara) u shkaterrua, ku vend u shnderrua ne nje konglomerat te rrezikshem.
Me 1990 atje Grigorovi thirri trupa amerikane sepse e kuptoi se vendi do te shperbehej menjehere. Tani ka shqiptare, mbeturina bullgare, serbe, greke, jevgj, cigane, vllehe. etj
Eshte vendi me i paqendrueshem ne bote, shteti me kot.

Une do te pranoja shperberjen. Shqiperia do te ngjste pas trupit te saj ate pjese qe padrejtesisht i eshte marre, duke filluar qe nga shenNaumi e deri ne veri. Serbia do te mirrte nje zine ne veri, Bullgaria, pjesen lindore dhe Greqia, pjesen e jugut.

Kjo per shume do te duket si paranoje, por une mendoj se eshte e ardhmja e maqedonise.

Sa per emrin. Maqedoni jo, sepse ata janeshumica sllave.
Iliri (Kjo Iliridem apo Ilirjade me duket si zbukurim gazetaresk qe nuk ka egzestuar kurre), Pra iliri jo, sepse ne e kemi Shqiperine. Kush e ka nxjerre kete Iliri, nuk e marr vesh. Mos eshe Shqiperia duhet te ndrroje emer? Kjo me vjen era peshk(tradheti).