Ramazan Bajrami

[biligoa]

80 Vjetori I Komandant Askerit !
Rruga e jetës deri në 80 vjetor !

Është kënaqësi të rrëfesh historinë e kaluar të një personi, si Ramazan Bajrami, i njohur me nofkën Komandant Askeri, pjesmarrës i luftës që u zhvillua më 2001 ndërmjet UÇK dhe pushtetit shtypës në Maqedoni!

Ai me një buzëqeshje të pret, dhe është i gatshëm deri në flijim se:

- Për shqiptarët dhe lirinë e tyre jap gjithçka !

I tillë është plaku i palodhur ! I lindur më 1928 në fshatin Arangjell të Kërçovës, ndër të parët në atë, kohë arriti ta kryej tetëvjeçaren ! Dhe sot, me peshën e viteve, i pret agimet me dëshirë se mirëqenia dhe liria do të ngjadhnjejë!

[biligoa]

PERIUDHAT E JETËS

Fëmijëria e Komandant Askerit ka mbetur peng në kujtesën e tij!

Dëshira për t'u shkolluar ishte e madhe.Por, kushtet dhe rrethanat e pengonin atë. Dhe plaku mjekërrbardhë, klith për të vijuar rrëfimin:

- U binda se pas mbarimit të tetëvjeçares, me sukses të shkëlqyshëm, duhej patjetër të vë janxhikun në krah! U bëra bari ! E pas ca vjetëve, e kapa plugun në dorë dhe lëvroja arat për të siguruar kafshatën për familjen ! Se ajo priste prej meje!

Babai i thyer nga lëngata , më ftoj e më tha : Ja ! Ti do ta udhëheqish shtëpinë! Kujdesu të ecish përpara. Kujdesu për vëllezërit, motrat...! Për...! Se unë...

[biligoa]

Ftesa e për në ushtri më trokiti në moshën njëzetvjeç! Postjeri më thirri dhe ma dorëzoj teskeren ! U nënshkrova në dorëzim kartolinën se e pranova atë ftesë ! Dhe rashë në mendime të një kryefamiljari që duhej patjetër të largohesha dy vjet !
Ku do të mbeste shtëpia, familja ! Nëna, motrat, vëllezërit ? E babai i shtrirë në shtratin e lëngatës ! Por, ushtria ishte ushtri ! Dhe s'kishte kthim, urdhëri i saj !
Njëditë, vazhdonte rrëfimin Askeri, mblodha në strajcën e ushtrisë gjësendet që duheshin dhe u përshëndeta ! Nëna, mbeti duar lidh dhe me lot në sy ! Vetëm klithma e saj më oshtinte :

- Shëndosh t'më kthehesh bir !



Në kthinën e parë, ku fshatin e mbulonte kodra , mbërtheva mallin dhe kujtimet atje larg - larg në Bileqë të Bosnës. Atje ishte caktuar prej të mëdhenjve, dhe kush e thyente atë urdhër ! Patjetër, sipas tij do të zbatoheshin detyrat ku mësohehej talimi ushtarak !

[biligoa]

Ferit RAMADANI :

TRIBUNIT TË LIRISË !

( I kushtohet plakut Ramazan Bajrami
– Komandant Askeri )



E
Edhe në vargje
sërish dukesh pak
se Ti -
u bëre legjendë shekullore,
më kujtohen takimet
që u fale guxim e gjak
si ta fitonim lirinë
në tokën Arbërore!

Me sopatë në dorë
U bëre roje nate
ta mbrosh Shkabën
të valonte në Komunë !
Eh! Ç’ kushtrim na thirri
në atë përmasë të Vatanit
ku armiqtë sllavë
ushtruan tirani e dhunë!

E di se shpirti të shkrumosej
nga robëria
dhe lot të pikonin
kur ta nëpërkëmbën idenë,
ishin të paguarit ata
që kaurroshkinia
ua vari kryqin
ta prishin Atdhenë!

Atdheun e të parëve,
të shtrenjtën Iliri
Shqipërinë Etnike
që e lanë me gjak,
ndaj, Ti tribuni i Kërçovës
- i pamposhturi Askerë
i dole përballë
që të marrish hak!

Për bijtë që ia vranë,
për tokën e shkrumuar,
për gjuhën që ia ndrydhën ,
për gjakun që ia shanë,
u bëre Gjergj Elez Ali
që ngritet i plaguar
për t’ia mbrojtur nderin
Nënës që e vranë!

Po! Nënën Shqipëri
- të shndërruar cung,
në Londër e Berlin,
në Moskë e Beograd,
Ia prenë gjymtyrët
t’ia hibridizojnë pamjen
të mbesë e gjunjëzuar
nga shpirti lugat!

Të mbesë tokë pa bijë,
pa gjuhë , pa kulturë
me njerëz të nënshtruar
dhe pushtues të zi,
që i pollën shkinat
dhe u rritën gjumhurë,
ta kthejnë Shkupin - Skopje
për makosllavi!

Ç’ëndërra të frigëshme,
këto shtegëtime kohe
që na gërryen në gjoks,
na dogjën në damar,
por kurrë si ligësuan
tribunët e lirisë
që edhe n’pleqëri
dijnë t’bëhen ushtarë!

E , ç’është pleqëria
përpara idealit
që xhakuli Xan
ia fali gjithë jetën,
ndaj niset Asker
për Ushtrinë e Vatanit
ta sjellë pavarësinë ,
ta sjellë të vërtetën!

Shtatëdhjetë e dy vjet
me peshën e robërisë
në zgripe e kalvare ,
në tirani e dhunë
vuajti për vëllezërit ,
qau për Atdheun
që ia vunë prangat
dhe bijtë ia përzunë!

Ca në shtigje t’ Anadollit,
ca në Amerikë,
Në çdo skaj të Evropës
i shitën për kafshatën,
Pas shpine u ranë
t’i bëjnë pik’ e pesë
në burgje i mbyllën
ta përjetojnë mandatën!

I vranë, i shanë,
në emër të fajsisë,
përse flisnin shqip,
përse ishin shqiptarë
i quajtën ballistë,
irredentistë, terroristë,
- kaurro shkinia
me të vetit zagarë!

Për këtë xhaka Xan
vuante e rënkonte
për këtë xhaka Xan
rrinte në mendime,
Atdheu nga kthetrat e barbarëve
duhej të shpëtonte,
- shqiptarin e prisnin
të tjera agime!

T’i bashkohet Trungut,
dhe këngës dhe gjakut,
se një dorë gjakatare
u kish bërë kufi,
nuk durohen kaurrët
që në prag të oxhakut
karakurvëlloheshin
me shpirtin lubi!

Ndaj u nis në mal
- Kalorësi i Lirisë
me armët në dorë
e shkruan historinë!
- Kjo tokë! tha :
- Emrin se ndryshon,
n’ugarin e saj
nuk rrit kaurri!

Është e të parëve tanë
- Tokë Arbërore,
më kot Qorr Gligorët
i turren si hijena,
shkofshin në theqafje,
deri më një u shofshin
se krijuan barbari
dhe mite të paqena!

Do t’i dalim zot
se e kemi Atdhe,
ballëpërballë në luftë
deri më një do të vdesim,
kopilat e shkinave
në prag s’i durojmë
tirani e vjedhje
përditë të na shesin!

Do të luftojmë pa ndal
deri në pavarësi !
Së bashku t’jetojmë
në tokën e Arbërisë !
Xhaka Xan - Askeri
i rreshtuar n’Aradhë
mori në shënjestër
tiranët e makokaurrisë!

Ndaj në vargje
s’thuhet gjithë lavdia
as heshtja
që kthehet në jehonë,
por, vargjet shërbejnë
që jetëgjatësia
të bëhet rrezedritë
për jetën tonë!

Po! Si xhaka Xan
- për sfidën : Tribun!
Krenaria e Atdheut
- Askerë për Arbëri!
Stërnipi i Skenderbeut,
i Mefailëve të Zajazit
që shekujve u hapën
kaptinën histori!

Sa e madhe është
ajo kështjellë e ndërgjegjes!
Të vegjël mbesin ata
që e robërojnë !
Edhe përse djegin fshatra
vrasin gra e fëmijë ,
se thyejnë këtë popull,
as nuk e frigojnë!

As idealin e lirisë
kurrë s’ia ndalin,
më kot turren xhindët,
dallkaukë e spiunë!
Kjo tokë ka lindur
e do të rrisë viganë lirie
Askerë si xhaka Xan
që bëhen Tribunë...!

Nuk e mposhtin djallëzitë
as pazari për robëri,
Nuk e heshtin kërcënimet
me burgje e likuidime
Ramazan Bajrami
- Simboli i Lirisë
Në çdo kohë përballet
- për pavarësi , agime…

Ndaj me pëllambë mbi sy
e mat Arbërinë
nga perëndimi në lindje ,
nga jugu në veri!
Eh!Klith Askeri :
-për gjithë atë Tërësi,
që shkon vërdallë
Nga pushtuesit e zi !

Për atë Askeri
Rrin në mendime !
Një rrudhë e thellë
mbi ballë i ka dalë ,
- S’i lëshoj kurrë armët !,
- thotë Komandanti i Lirisë!
- Nuk ka mashtrim
që mund t’më ndalë !

Se nuk ulen armët
për robëri të re
Robëri që sjell
pjella integriste ,
Kam qenë nga lindja
në robëri të thellë
Por kurrë n’pajtim
me shtrigat komuniste!

Edhe tash e ngris
Zërin e kushtrimit :
- Ku shkoni !
- O mëkatarë të këtij trolli !
Koalicionet me mashtrues
u kanë shndërruar dhe !
Ndaj mbetëm pa liri ,
mbetëm pa Atdhe !

Më kot Ju çirreni
se bëni integrimin !
Ne jemi të ndarë ,
Jemi në robëri,
Asgjë s’është bërë
me kopalla të tilla
Vetëm kurtha shekullore
Dhe shkrum e hi !

Si të mbesin trimat
që ranë në luftë,
Tigri, Teli , Shpendi
e Tahir Sinani ?
Edhe sa e sa të tjerë
Dëshmorë që dhanë jetën
Sërish mbi ta
të çirret tirani!

Jo! Tha preras Askeri
dhe heshti .
Por, heshtja e tij
u bë jehonë !
Çdo ditë oshëtin
në ndërgjegjen e fjetur ,
Të ecet rrugës së Ditës Sonë…!

Poezia u botua në Flaka, Shkup, më 2001,

[biligoa]

Nëpër dekadën e varfërisë u end Ramazan Bajrami , togeri që flaku gradat e ushtrisë jugosllave ! Si bujk i lidhi stinët për ta kaluar vitin. Megjithatë kurrë nuk ra pishman nga vendimi për largim nga jeta ushtarake !

- Ma mirë pa grada se sa të zbatoj urdhërat e atyre që për çdo mëngjes kërkojnë të qëndrosh '' mirno !", duke u ngritur lart në shtyllë, të valojë flamuri i robërisë së shqiptarëve , me himnin që ndillte kob dhe krijonte mallkime kundër lirisë së kombeve të lidhura në federatë.

Gjithë këto pëshpëritje i ripërsëriste Ramazani, bujku i ri, nëpër arat e mbjellura me grurë, por , që, kurrë s'ia arriti të mbushë hambarët ! Se :

- duhej tatimi për shtetin,
- duhej për rojën e pyllit, se shkopin e drurëve se sillje nga mali,
- duhej për mjekët , që pa ua mbushur xhepin , kurrë s'vije në rend të kontrolloje shtypjen, e kurrësesi të shërohesh !
- duhej, eh!, çka s'duhej për shqiptarin të përmbushte obligimet e shtetit të ngritur mbi haraçin , dhunën dhe robërinë.

Por, ishin të dhënat ''nën dorë '' instrumenti dhe mundësia që të shpëtonte nga procedurat e organeve shtetërore, se po të të merrnin në sy, ta siguronin vendjetimin në shtëpinë e ferrit , në Idrizovë, Gradishkë dhe Goli Otok !

[biligoa]

Përditë e ma pak mundësi për të mbijetuar me të mirat që i krijonte bujqësia !

Ndaj, Ramazan Bajrami, si shumë vendas të tjerë iu bashkua varganit të gjatë të mërgimtarëve !

- Sërish u nisa për ta kërkuar kafshatën në tokën e huaj ! Shumë ma larg se Bileqja e Bosnës ! Larg në Gjermani ! Në Duseldorf !

- Kush e di ! Me ëndje desha të arrijë atje ! Edhe pse një grumbull fëmijësh dhe gruaja më mbesnin në fshat ! Por, u nisa ! Sepse Gjermanisë, ia kisha ndëgjuar qëndrimet! Edhe përshtypjet e Legjendarëve të Kërçovës, për Gjermaninë , i dija ! Ata e përkrahën Mefailin e Madh dhe çetën e tij të mbajë flamurin me shkabë deri më 1948 !

- Mbase kishim qenë miq në luftë e do të ishim miq edhe në punë. Se në vendlindje ishte vështirë të punësohej shqiptarë ! Përkundër gjithë organizatave shtetërore që nuk kishin lanë sllav pa punësuar. Bile, në Termoelektranën e sotme, të atëherëshmen minierë, përditë sillnin nga lindja punëtorë. U jepnin edhe banesa. Edhe egejca sillnin! Edhe çekosllovakë ! Vetëm për shqiptarët dyerët e punësimit ishin të mbyllura ! Mos flasim për minierën e hekurit në Tajmishtë ! Gjithë Sërbia u punësua !

Prandaj një kënaqësi ndjeja kur u nisa për në Gjermani ! Sepse me gjermanë isha shoqëruar gjatë luftës, kur Mefaili udhëhiqte. Dhe ai, erdhi në vizitë e mbajti një takim në shtëpinë tonë atëherë. Ishte i shoqëruar me tre gjermanë që më mbetën në kujtime, si njerëz të dashur e të fortë !

Ndaj, nga kujtimi i tillë, me ëndje u nisa shtigjeve të mërgimit, atje në Duseldorf të Gjermanisë !

[biligoa]

Rrethana të ndryshme krijuan agimet e mërgimit!

Përditë e ma tepër e kuptoja se gjendja jonë kërkonte ndryshime !

Duke bluar mendimet për çdo çast atje në mërgim vetëm , malli më mbyste për gjithë shqiptarët nga Plava e Gusia e deri në Pollog Pellagoni! Kosova plagë që se kapërdija dot !

Me zhvendosjen nga Duseldorfi në Dortmund sikur isha në Kërçovë. Aty ishin mbledhur gjithë shqiptarët e asaj ane.

Një ditë befas takova tre kosovarë! Shkëmbyem gjatë mendimet. Dhe lam takimin e radhës pas një jave. Arriti dhe ajo dhe dola te klubi ku mblidheshim. Edhe ata erdhën. I shoqëronin edhe të tjerë.

- Ja ky është ai gazetari që e braktisi Televizionin e Prishtinës !, ma prezentuan. Ky është Jusuf Gërvalla !

Kishim biseduar për të. Ndaj i gëzuar se takohesha , iu afrova dhe e përqafova sërish! Ai buzëqeshte dhe heshtëte !

Ua kam dëgjuar zërin po nuk u kisha parë kurrë ! Të të kemi mixhës, i thash!

Prisja ta marrë fjalën e ta zgjasë. Dhe ne të heshtnim ! Por, ai dëgjonte me kujdes dhe me heshtje duke lëkundur kokën i buzëqeshur , na lexonte mendimet , dhe na dëgjonte fjalët që dilnin edhe pakuptim!

Por, nuk e prishte nurin!

- Cilin mister tragjik mbulonte ai njeri ? Më bëhet mua plakut se ai i kishte mbledhur gjithë hallet e kombit! Dhe, kushedi, në cilin variantë deshi t'i shpalojë?!

Si u përballon të gjithave ?, pëshpërita në ndarje, duke lanë takimin tjetër për ditën e shtunë që vinte pas një jave...

[biligoa]

Pas punës së rëndë në baushtellë, një pasdite Lexoja Zërin e Kosovës !

Kush e di për të satën herë më shkonte mendja vërdallë! Zemra më pikonte vrer e kraharori më nxirrte vullkane tek lexoja për vrasjet, burgosjen e djemëve që studionin në Prishtinë !

Pas gjithë kësaj gjendjeje parafytyroja Jusufin !

- Pa tjetër t'i tregoj ! Kjo nuk durohet ! Procesi duhet të shpejtojë ! Vargonjt e robërisë së federatës arrinin kulmin e tiranisë! Janë ata që vranë e prenë qysh më 1940 e këndej !

Dhe më dilnin fytyrat e dëshmorve që ranë ! Luftëtarët e Mefailit ! Mes tyre dhe tre dëshmorë të familjes ! E nënat që u mbetën derisa ishin gjallë me të zeza manifestuan dhembjen ! Po, nuk u mbajtë asnjë ditë apo çast ku do të rikujtoheshin !

Nuk mundet ! Ne jemi në robëri, sikur më dilte jehona nga thellësia e tokës.

Nuk e dija çka të them. Zëri i Kosovës, apelonte :

- Të ndihmojmë vëllezërit tanë gjithkah, dhe ata në Kosovën e robëruar ...!

[gjakushi]

Ky hero përballet çdo çast me gjithë bashkëpunëtorët e makosllavisë që në fshatin e tij të lindjes çdo shtëpi e ka një të tillë !

[gjakushi]

E meriton të thirret hero! Sepse edhe në këtë moshë pandal përballet me makosllavët dhe bashkëpuntorët e tyre që në fshatin e lindjes çdo shtëpi i ka nga një të tillë !