Gazetarët shqiptarët nuk njohin etikën e profesionit, kopjojnë shkrimet e të tjerëve
E gjeta ne nje forum kete shkrim, dhe vendosa ta ndaj me ju.
KRAHASONI:
Getting the message, at last (The Economist)
Kaloni mesazhin! (Revista Mapo, Sokol Balla)
The Economist - ON A May evening in 1864, several British politicians were disturbed by a knock at the door and the delivery of a telegram—a most unusual occurrence at such a late hour. Had war broken out? Had the queen been taken ill? They ripped open the envelopes and were surprised to find a message relating not to some national calamity, but to dentistry. Messrs Gabriel, of 27 Harley Street, advised that their dental practice would be open from 10am to 5pm until October. Infuriated, some of the recipients of this unsolicited message wrote to the Times. “I have never had any dealings with Messrs Gabriel,” thundered one of them, “and beg to know by what right do they disturb me by a telegram which is simply the medium of advertisement?” The Times helpfully reprinted the offending telegram, providing its senders with further free publicity.
S. Balla - Në një mbrëmje maji të vitit 1864, shumë politikanë në Angli u shqetësuan kur në orët e vona të natës ra zilja e dyerve. Në një xhest të pazakontë postieri u la në dorë një telegram. Ajo që ishte irrituese për ta, ishte se nuk bëhej fjalë për vdekjen e mbretëreshës apo për fillimin e një lufte. Jo, vetëm se çifti Gabriel në 27 Harley Street njoftonte se klinika e tyre dentare do të qëndronte hapur në oraret e reja 8 me 5, deri në tetor. Disa prej atyre që morën këtë mesazh të përgjithshëm e kolektiv i shkruajtën gazetës Times duke u ankuar se "nuk i njihnin zotin dhe zonjën Gabriel dhe se asnjëherë nuk kiishin patur të bënin me ta". The Times i botoi këto letra, duke i bërë edhe më shumë reklamë telegramit në fjalë.
The Economist - This was, notes Matthew Sweet, a historian, the first example of what is known today as “spam”. It shows that new communications technologies have been prompting questions about etiquette ever since the advent of the telegraph in the 19th century. The pattern is always the same: a new technology emerges on the scene, and nobody can be quite sure how it will be employed, or the appropriate etiquette for its use. So users have to make up the rules as they go along.
S. Balla - Sipas historianëve ky është rasti i parë i njohur i mesazheve "spam". Sot mesazhe të tilla na vijnë shpesh në cellular dhe e-mail: "Kontribuoni për shuarjen e zjarreve… kuvendi i Shqipërisë ju fton të dënoni dhunën në familje". Por siç shihet nga rasti "Gabriel", teknologjitë e reja të komunikimit kanë ngjallur debat mbi etikën, që dy shekuj përpara. Çështja është se në kësi rastesh nuk ka rregulla të shkruara paraprakisht. Ato shkruhen rrugës.
The Economist - When the telephone appeared in the 1870s, people worried about receiving calls from people to whom they had not been properly introduced. And what should one say when picking up the receiver? Alexander Graham Bell, the inventor of the telephone, suggested “Ahoy, ahoy”. But as in many other respects, his ideas lost out to those of Thomas Edison, who preferred “Hello”, an expression that was rarely used before the telephone but is now ubiquitous. Further social minefields awaited.
S. Balla - Kur u shpikën telefonat, shqetësimi i parë që lindi ishte sesi duhet ti përgjigjeshe njerëzve që merrnin në telefon dhe nuk prezantoheshin si duhet. Si dhe cila do të ishte përshëndetja që duhet të përdorej. Alexander Graham Bell, shpikësi i telefonit hodhi propozimin se duhet të përdorej shprehja "ahoy ahoy". Por si shpesh në kompeticionin me të, triumfoi ideja e Thomas Edison I i cili sugjeroi shprehjen qe përdorej pak deri para lindjes së telefonit: "Hello". Sot është një nga shprehjet më popullore në botë.
Një shekull e gjysëm më vonë ama, shqetësimi mbetet. Sa herë ju ka shkuar në mend të thyeni telefonin e shtëpisë, apo atë cellular, kur dikush që ju merr në telefon, në vend që të prezantohet, thotë :"Alo, kush je?" Po ti mor zotëri kush je, se ti more i pari në telefon?
The Economist - In 1903 the trade journal Telephony reported an elderly woman's complaints about her niece, who received a phone call from a male friend while dressing. “The two of them stood talking to one another just as if they were entirely dressed and had stopped for a little chat on the street! I tell you this generation is too much for me,” she grumbled.
S. Balla - Në vitin 1903 një gazetë e industrisë, e quajtur Telephony shkruante një artikull ku citohej një grua e moshuar e cila ankohej se mbesa e saj, mori nje telefonate nga nje mashkull, ndersa po vishej. "Te dy qendruan per ore të tëra duke folur, a thua se po rrinin në rrugë. Ky brez ka shkuar shumë larg", ankohej gjyshja. A ju kujton kjo ndonjë skenë të kohës sonë?
The Economist - Subsequent inventions have posed further tricky questions of etiquette. Is it appropriate to dump your boyfriend by fax? When sending a message to several friends by e-mail, should you put all of their addresses in the “To” field, and so reveal them to all the recipients? Or should you send the message to yourself and “BCC” everyone else? (Answer: b.) How should you respond if your boss “friends” you on Facebook? Does a thank-you letter count if it is sent electronically?
S. Balla - Komunikimi elektronik nxorri këto probleme të etikës, dhe i nxjerr vazhdimisht, pasi ofron një liri bisede, që nuk e ofron komunikimi fizik. (për shembull do ti flisnin shefit tuaj me të njejtin stil si në zyrë, si në hapësirat e Facebook?).
The Economist - The technology that has done most to complicate matters, of course, is the mobile phone. Because it can be used almost anywhere, and is used by almost everyone (in the rich world at least), it has the greatest potential for social disruption: bleeping inappropriately in theatres, churches and concert halls, subjecting bystanders to tedious diatribes on trains and buses, and distracting people in restaurants. No public event is now complete without a request that phones be switched off.
S. Balla - Po ai që ka shkatërruar çdo sens etike, është pa diskutim telefoni cellular. Thuajse e përdorin të gjithë, tashmë edhe në botën në zhvillim dhe thuajse kudo - për shkak të roaming dhe tarifave të tij që sa vijnë e ulen ("Më fal a takohemi pas tre ditësh se për momentin jam në New York…")
Zilet e tyre dëgjohen kudo, në kisha, kinema, teatro dhe tashmë edhe në Shqipëri, një shfaqje publike nuk është e plotë, bile as në TOB, nëse në fillim nuk dëgjohet shprehja "Ju lutem, fikni celularët".
The Economist - A decade after mobiles began to spread, the outlines of appropriate mobile etiquette are now clear, though there are regional variations. In some parts of Scandinavia it is customary to text someone to ask permission to call them; and making voice calls on trains is frowned upon in Japan, despite the fact that mobile phones work perfectly, even underground.
S. Balla - Rregullat sa vijnë e shtohen për të kontrolluar një komunikim që sa vjen e zgjerohet. Në Skandinavi është thuajse ligj, që nëse do të marrësh dikë, fillimisht duhet ta njoftosh me SMS. Në metrotë e Tokyos - ku kap celulari - tashmë kanë filluar të dalin tabelat "Ju lutem mos përdorni celularët".
The Economist - Given the industry's long history of introducing new gizmos without much thought for their social knock-on effects, the extension of mobile-phone coverage to aircraft, now under way, represents a striking and welcome change. It is an unusual situation, for three reasons. Planes are one of the few remaining places where mobile phones do not work; they bring together people from different cultures; and airlines are in a position to enforce whatever in-flight rules they decide upon. They are treading carefully. Over the next few months they will allow passengers to use their phones on a handful of aircraft, limiting access in some cases to data (ie, text messages and e-mail), and asking for comments in order to choose the appropriate etiquette. No doubt there will still be unexpected social consequences, and some people will object to the outcome. Determining the right etiquette in advance will not be easy. But airlines should be applauded for trying.
S. Balla - Tani celularët do të përdoren edhe në avionë. Shumë shpejt industritë kryesore do të ofrojnë këtë mundësi. Fillimisht me kufizime, si për shembull vetëm email apo SMS. Por gjithsesi nuk ka etikë që të rregullojë dhe kontrollojë komunikimin në një formë përfundimtare. Tani do ta përdorim edhe në avion celularin duke na sjellë "literalisht" më afër me Zotin. Por kjo jo domosdoshmërisht është një gjë e keqe. Dikush mund të flasë shumë ose pak. Por komunikimi është ai që na bën këta që jemi dhe na dallon nga të tjerët. Ndaj, falemnderit zoti dhe zonja Gabriel. Nuk di nëse më 1864, telegrami juaj ju shtoi klientët e dhëmbëve, por pa dyshim i bëri një shërbim të madh shoqërisë.
Linku i shkrimit tek The Economist
Linku i shkrimit te Balles tek Mapo
Përgjigju Duke Cituar
jane te pa pame
Duhet degjuar njehere c'thote ai vet per kete artikull
Postuar më parë nga njemik
Krijoni Kontakt