Close
Faqja 0 prej 2 FillimFillim 12 FunditFundit
Duke shfaqur rezultatin -9 deri 0 prej 14
  1. #1
    i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i! Maska e biligoa
    Anėtarėsuar
    16-08-2007
    Postime
    3,216

    Islami ne bote

    Islami ne bote

    Disa personalitete shqiptare tė shekullit 15. nė veprėn e Nahravalit


    Muhammed Ibn Ahmad al_Nahravali ėshtė njė prej figurave shumė tė njohura tė Arabisė nė shekullin 16. Ishte mufti dhe kadi nė Mekke, nė vendin mė tė shenjt islam. Aty ai bėri emėr si diplomat, historian, poet e pėrkthyes.Me njė fjalė ishte autor i shumė veprave nga disa lėmenj dhe falė kėsaj kishte lidhje me shumė figura tė njohura tė kohės se tij. Prandaj ėshtė me interes tė shikohet vepra e tij mbi historinė e Mekkes nė tė cilėn ai bėn fjalė edhe pėr tre personalitete shqiptare qė i kishte njohur pėr sė afėrmi.




    Emri i plotė i kėtij autori ėshtė Muhammed Ibn Ahmad Al-Nahravali Al-Makki. Ai mban dy llagape, qė sinjalizojnė lidhjen e tij me dy vende tė ndryshme: Nahravala nė Indi dhe mekka nė Arabi. Nė Nahravala u rrit kurse nė Mekke fitoi famė, jetoi dhe aty ndėrroi jetė. Duhet theksuar se Nahravala, Anhilvara e dikurshme e cila tani quhet Patan, ishte qendra e shtetit mesjetarė Kuxhurat tė Indisė qė me pozitėn e tij si Port i indisė nė mes tė Indonezisė, Persisė, Arabisė dhe Afrikės kishte fituar famė dhe ishte bėrė i njohur. Nė vitin 1193 Kuxhurati hyn nė kuadėr tė shtetit musliman tė Mahmud Gurit,kurse nė vitin 1299 bėhet pjesė pėrbėrse e sulltanatit muslima tė Delhit.




    Me shkatrrmin e kėtij sulltanati nga Timuri (1397) Kuxhurati bėhet shtet i pavarur nė krye me Ahmed Shahun, i cili nė vitin 1411 themeloi njė kryeqytet tė ri Ahmadabadin dhe njė dinasti tė re, qė mbajti sundimin njė shekull e gjysmė. (*1) Nė kėtė kohė u krijua njė koloni bukur e madhe arabe dhe Ahmadabadi u shndėrrua nė njė qendėr e kulturės arabe-islame. Nė kėtė mėnyrė lidhjet e Kuxhuratit me Arabinė u thelluan.(*2) Stėrgjyshi i Nahravalit, Muhammed Ibn Ismail, nga Adeni i Jemenit shkoi e u vendos nė Nahraval. Nga kjo familje dolėn shumė tregėtarė e dijetar tė dalluar.. Njėri prej tyre ishte Ahmed Ibn Muhammedi, babai i autorit pėr tė cilin flasim. Ishte i dalluar nė fushėn e sheriatit prandaj sulltani i Kuxhuratit, Mahmud Shah, e emroi myfti tė kėtij vendi. Nė vitin 1452 ky shkoi nė haxh dhe atje vdiq.(*3)




    Muhammed Ibn Ahmed lindi nė Lahor,nė vitin 1511 dhe aty i kreu mėsimet e para ku mėsoi gjuhėt klasike tė kohės: arabisht, persisht dhe turqisht. Studjoi edhe tė drejtėn islame,sheriatin.Tregoi interesim edhe pėr diplomaci ,kėshtu qė lidhet me oborrin mbretėror dhe qysh si i ri ngarkohet me mision diplomatik jasht vendit. Nė vitin 1536/ 37, Asif Han, ministėr i sulltanit Bahadur Shah, niset pėr nė Stamboll me Al-Nahravalin pėr tė kėrkuar ndihmė ushtarake qė ta shpėtonte koxhuratin nga rreziku qė i kėrcnohej nga portugezėt dhe mongolėt.(*4) Megjithėse Sulltan Sulejmani Ligjdhėnės dėrgoi nė Koxhurat njė flotė tė pajisur mirė,prapseprapė Kuxhurati nuk mundi tė vazhdojė luftėn nė dy fronte, ashtu qė nė vitin 1572 humbi pavarsinė dhe u bė pjesė pėrbėrse e shtetit mongol nė Indi.(*5)




    Kjo gjendje jostabile nė vend, e shtyri Nahravalin tė largohet nga vendlindja dhe tė vendoset nė Arabi, e cila tanimė ishte bėrė pjesė e perandorisė Osmane. Gjatė viteve 1536/37 qėndroi nė Kairo,ku pati rastin tė kontaktojė me shumė dijetarė tė kohės dhe pastaj u vendos nė Mekke ku edhe vdes nė vitin 1582.Nė Mekke u afirmua si poet, historian dhe si gjuhėtarė,madje edhe nė sheriat. Me 1552 i digjet shtėpia dhe biblioteka shumė e pasur, me ē‘rast i digjen edhe disa dorėshkrime,por ai nuk u demoralizua, vazhdoi punėn e tij. Nė vitin 1567 emrohet muderriz (profesor)nė medresen e Sulltan Sulejmanit e cila me shumė bujė e filloi punėn pikėrisht nė kėtė vit. Pikėrisht nė atė kohė ky bėhet edhe myfti i Mekkes me ēka fitoi autoritet tė veēant dhe nė kėtė post qėndroi deri nė vdekje.(*6)




    Al-Nahravali duke qenė nė kėtė pozitė kishte raste tė shpeshta tė takohet me personalitete tė njohura tė perandorisė Osmane qė vinin nė haxh. Nė kėtėmėnyrė bėhet i njohur edhe nė Stamboll nė qarqet e larta shoqėrore e politike. Nė saje tė kėsaj ai niset nė njė mision diplomatik nė vitin 1537 dhe nė kėtė mision takohet edhe me sadrazemin e sulltanit. Nga princi vendas i Mekkes, Sherif Hasan (*7) ishte i autorizuar qė t’i paraqesė Sulltanit ankesėn kundėr valiut tė Medines,Piri Pasha.(*8)




    Djegja e bibliotekės, nė vitin 1552, e Muhammed Ibn Ahmad Al-Nahravalit qė ishte e pasur me dorėshkrime, tėrhoqi vėmendjen e autorėve bashkėkohorė. Shavkani tregon se Al-Nahravali blente libra dhe dorėshkrime dhe “ ia afronte ēdokujt pėr shėrbim” ashtu qė ai “ mblodhi libra sa askush tjetėr” (*9) Veprat e ndryshme tė tij tregojnė edhe famėn qė kishte arritur ai nė gjuhėsi,letėrsi,histori dhe nė fushėn e tė drejtės islame.. Kėshtu qė pėrveē tri veprave,prej tė cilave dy janė djegur nė zjarrin e pėrmendur, kurse njėra ėshtė shfrytėzuar deri vonė (*10), tani dihet pėr dhjet vepra tė Nahravalit qė gjenden nė dorėshkrim nė vende tė ndryshme tė botės (*11) Nga ato vepra kėtu do tė pėrmendim kėto:




    Dorėshkrimi me pozi




    Pėrkundėr faktit se shumė poezi tė tij janė djegur , biografėt e shekullit 16-17., ruajtėn shumė poezi tė tij nė veprat e ture biografike pėr Nahravalin. Ata e konsideronin kėtė njė poe tė mirė (*12)




    Tezkeret e Nahravalit




    Kjo pėrmbledhje shenimesh, sipas traditave tė kohės pėrfshinte shenime tė ndryshme qė shfrytėzonte e pėrpunonte autori pėr pėrgatitjen e ndonjė vepre. Kėshtu pėr shembull, kėtu kemi disa shenime pėr Sinan Pashėn (fq.67), shenime pėr disa vizita tė tij nė Medine (f.1,44,56,57,71,), disa poezi tė tij (f.114-116) etj. (*13)




    Udhėpėrshkrimet e tij




    Kjo vepėr e titulluar Al-Favaid al-sunnijje fi al-rihla al- madanijje va al-rumijje konsiderohet ndėr veprat mė tė vlefshme tė Al-Nahravalit. Kėtu ai paraqet shenime shumė interesante pėr rrugėn e tij nga Mekkeja pėr nė Stamboll dhe anasjelltas. Autori ėshtė nisė nga Mekka me 29.10.1557 rrugės tokėsore ( Damask – Haleb- Stamboll) kurse pėr t’ u kthyer shkoi rrugės detit ( Stamboll- Aleksandri) dhe arriti nė Mekke me 7.9.1558. Ky udhėpėrshkrim ėshtė plot shenime me interes si pėr vendet ashtu edhe pėr personalitetet qė i kishte takuar,por pėr fat tė keq akoma ėshtė nė dorėshkrim.(*14)




    Pushtimet Osmane tė Jemenit




    Kjo ėshtė padyshim vepra mė e njohur e autorit. Verzioni i parė mbante titullin Al-futuhat al-luthmanijje li- al aktari-l-jemenijje” dhe i kushtohet Sulltan Selimit tė dytė (1566-1574), kurse mė vonė e zgjėroi dhe ia paraqiti Sulltan Muratit tretė (1574-1595) me titull tė ri Al-Bark al-Jemeni fi al-fat-hi-l-uthmani. Kjo vepėr flet kryesisht pėr Sinan Pashėn, i njohur si “pushtues i jemenit”. Kėtu vlen tė pėrmendet se autori u takua me Sinan Pashėn kur erdhi nė Mekke pėr haxh, nė shkurt 1571. Ky rast e nxiti autorin tė shkruaj njė histori tė vėllimshme pėr pushtimin e Jemenit nga Osmanlinjėt.Pėr kėtė vepėr ka edhe shenime tjera nė gjuhėn shqipe.(*15)




    Pėrveē kėtyre veprave kemi edhe njė tjetėr qė ka njė rėndėsi tė posaqme dhe pikėrisht ajo ėshtė objekt i kėtij punimi.




    Vepra paraqet historinė e Mekkes dhe mban titullin Al-Ilam bi alam bajtil-lahi-l-haram. Kjo vepėr u shndėrrua nė njė burim tė dorės parė pėr historinė e Mekkes nė fillim tė periudhės osmane (1517-1577),pasi qė autori e kishte pėrfunduar veprėn e pėrmendur me 26 maj 1577. Kjo ėshtė burim edhe pėr historinė e perandorisė Osmane nė ato vite tė stuhishme.




    Vepra e pėrmendur e Nahravalit pėrjetoi fat interesant. Ėshte pėrkthyer nė gjuhėn turke nga poeti Baki (1526-1600) (*16) dhe ėshtė botuar pėr herė tė parė nė Laipzig nė vitin 1857 me titull Kronika e qytetit tė Mekkes , nėn kujdesin e orientalistit F.Ėustenfeld.(*17),ndėrsa nė gjuhėn arabe ėshtė botuar nė vitin 1888 nė Kairo,pa emėr tė autorit, nė margjina tė librit tė historianit Ahmad Ibn Zajni Dahlan,nė tė cilin ky flet pėr Mekken.(*18). Ky botim u bė aq i rrallė sikur tė ishte ndonjė dorėshkrim. Pėrve[ kėsaj botimi nė fjalė ėshtė bėrė nė mėnyrė joshkencore. Nuk ėshtė bėrė pėrpjekje pėr tė vėrtetuar se kush ishte autori, nuk ka shenime pėrcjellėse tė cilat pėr kėso rastesh janė shumė tė nevojshme. Duke marrė parasyshė se verzioni i botuar nuk ėshtė ai pėrfundimtarė i autorit, aty-kėtu ka edhe disa zbrazėti. Mungojnė emra dhe data tė ndryshme, qė ėshtė dashur tė plotėsohen.




    Sidoqoftė,ne kėtu do tė ndalemi vetėm nė njė kaptinė tė kėsaj vepre e cila mban titullin Sadrazemat e Sulltan Sulejmanit ( Kryeministrat e Sulltan Sulejmanit)(f.199-207) Me sa shihet nga titulli, autori kėtu bėn fjalė pėr tė gjith sadrazemat e S.Sulejmanit, duke filluar nga Piri Pasha (1518-1523) e deri te Sokol-lu Mehmet Pasha (1565-1579). Ėr punimin tonė me interes janė vetėm tre, pėr tė cilėt ai thotė shprehimisht se janė shqiptarė dhe qė i kishte njohur pėr sė afėrmi, e ata janė: Ajas Pasha (1536-1539), Lutfi Pasha (1539-1541) dhe Sulejman Pasha (1541-1544).




    Sa i pėrket tė parit, vlen tė pėrmendet kėtu, se ai u lind nė Vlorė me 1482 dhe qysh nė kohėn e Sulltan Selimit I (1512-1520) ishte aga i jeni[erėve. Ai mori pjesė nė pushtimin e Sirisė dhe tė Egjiptit ( 1516-1517) dhe u bė mė vonė vali i Sirisė (1521). Nė vitin 1522 mori pjesė nė pushtimin e Rodosit dhe nė vitin 1526 edhe nė Moha[ dhe u emrua ministėr i dytė i sulltanit.(*19) Al-Nahravali e prezenton nė kėtė kaptinė Ajas Pashėn si njė shqiptarė (arnaut) qė “ka simpati pėr dervishė, besim nė dijetarėt, i matur nė shprehje, besnik nė fjalėn e dhėnė, i vendosur nė mendime e veprime”. Autori kėtu zbulon edhe faktin se Ajas Pasha e kishte njohur mirė babain e autorit tė dorėshkrimit, Ahmad Ibn Muhammad, qė e pėrmendėm mė sipėr, dhe se kishte pasur korespondencė me tė. Si po duket kjo lidhje daton nga qėndrimi i hershėm i Ajas Pashės nė Kairo (1517) ose nė Damask (1521). Nhravali kėtu tregon se me Ajas Pashėn u takua gjatė vizitės sė tij tė parė nė Stamboll ku qėndroi nė misionin diplomatik si i deleguar i sulltanit tė Koxhuratit. Ai kėtu e thekson se Ajas Pasha e priti kėtu shumė mirė dhe kur ia prezentoi sulltanit i foli fjalė tė mira,lavdėroi, edhe tė jatin e tij (*20). Kjo me sa duket ndikoi qė misioni i Nahravalit tė pėrfundojė me sukses,ngase dihet se S/Sulejmani urdhėroi qė tė dėrgohet njė flotė osmane pėr nė Kuxhurat. Pėr kėtė do tė behet fjalė mė poshtė.




    Lidhur me Lutfi Pashėn (1488-1563) vlen tė pėrmendet se ishte njė ndėr shkrimtarėt e njohur tė shekullit 16. nė peėrandorinė Osmane. Ndėr veprat e tij dy janė me vlerė tė ve[ant : Historia e Perandorisė Osmane ( Tevarih-i al-i Osman) dhe Asafname qė pėrmban letra me kėshilla pėr Sulltan Sulejmanin nė lidhje me gjendjen e shtetit. Me kėtė fillon njė traditė e re nė mesin e intelektualėve ( Mustafa Ali efendi, Ajn-i Ali efendi etj.) qė shprehnin mendimet e tyre reformiste nė formė tė letrave qė ua drejtonin sulltanėve tė kohės. (*21) Al-Nahravali thotė shprehimisht pėr Lutfi Pashėn se ėshtė shqiptarė (arnaut) dhe e lavdron pėr urtėsi, por “kishte shumė simpati pėr femra”. Duke marrė parasyshė se ai e kishte pėr grua motrėn e sulltanit,nė fund u detyrua (1541) tė jap dorėheqėje nga posti i sadrazemit. Nė fillim tė vitit 1543 shkon nė haxh dhe takohet me Nahravalin, nė Mėkke. Autori kėtu zbulon faktin se Lutfi Pasha kishte shkruar njė koment nė gjuhėn turke pėr veprėn e themeluesit tė shkollės hanefite, Abu Hanifa (700-767), dhe kėrkoi qė kjo vepėr e tij tė pėrkthehet nė arabisht dhe persisht. Kėtu na jep tė kuptojmė se ky e kreu pėrkthimin e parė dhe tė dytė tė librit , sa ishte Lutfi Pasha ende nė Mekke, pėr [ka edhe u shpėrblye bukur mirė.(*22).




    Sadrazemi tretė qė prezentohet nė kėtė kaptinė si shqiptarė ėshtė Sulejman Pasha, valiu i Sirisė (1525) dhe i Egjiptit pėr dhjet vjet me radhė (1525-1534), ku ka lėnė shumė vepra.(*23). Nga Egjipti bashkohet me Sulltan Sulejmanin pėr pushtimin e Bagdadit (1534) dhe nė dhjetorė tė vitit 1536 kthehet pėrsėri nė Egjipt. Ai mbeti nė krye tė kėsaj detyre deri nė qershor, kur me urdhėrin e sulltanit niset nga Suezi nė krye tė njė flote pėr nė Indi. Nahravali kishte ardhur,si[ dihet, nė Stamboll me 1537, nė emėr tė Sulltanit tė Kuxhuratit, Bahadur Shah pėr tė kėrkuar ndihmė ushtarake. Ndėrkohė, sulltani merr vesh pėr vrasjen e Bahadurit nė luftė me portugezėt,andaj jep urdhėr qė nga Egjipti tė niset njė flotė nė krye me Suljeman Pashėn pėr nė Kuxhurat. Flota nė fjalė pėrbėhej nga 80 anije tė tipave tė ndryshme me 20 mij ushtarė.(*24)




    Al-Nahravali nuk tregon ndonjė simpati pėr tė. Pėrkundrazi, ai e cilėson si “zullum[ar, tiran, gjakpirės, qė nuk ka besė as burrėri dhe vret kėnd e zė”. Nė tė vėrtetė, kėto fjalė tė ashpra janė tė lidhura me sjelljet e Sulejman Pashės,pėrkatsisht me dėshtimin e tij nė Kuxhurat. Kėshtu, nė rrugėn e tij pėr nė Kuxhurat u ndal nė Aden. Aty doli sunduesi vendės Amir Ibn Davud, nė anije tė Sulejman Pashės pėr t’i shprehur mirėseardhje e simpati. Mirėpo Sulejman Pasha e vari menjėherė nė anije dhe e mori Adenin duke shpallur sovranitetin e sulltanit osman. Kjo sjellje, sipas Al-Nahravalit, bėri qė Sulejma Pasha tė pritet me rezervė nė Kuxhurat, prej nga u kthye pa u ballafaquar me flotėn e Portugalisė.




    Me tė kthyer nė Detin e kuq, Sulejman Pasha ndalet nė portėn Muha tė Jemenit, ku e zuri dhe e vrau sunduesin e vendit, Ahmedin, duke shpallur sovranitetin e sulltanit osman edhe nė Jemen.Sulejman Pasha, siē thotė Nahravali, u kthye nė Stamboll me suksese tė reja pėr perandorinė Osmane, me pushtimin e Adenit dhe Jemenit por pa i prekur fare portugezėt nė Indi.(*25). Pėr kėto “suksese” thotė Nahravali, sulltan Sulejmani e emroi Sulejman Pashėn sadrazem nė vitin 1541 (*26),
    Nese eshte e bere me dashuri, asgje nuk eshte mekat.

  2. #2
    i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i! Maska e biligoa
    Anėtarėsuar
    16-08-2007
    Postime
    3,216
    Fusnotat:


    1. H.S p o d e k, “Gujrat”, Enciklopedia of Asian History, vol.2.Neė York-London, 1988,pp.3-4; Sir Edėard Clive Bayley, History of Gijrat, Neė Delhi, 1970.


    2. K.S.Mathev, Portuguese and the Sultanate of Gujrat, Delhi, 1986,pp.249-250 and passim. Dr Muhammed Ismail al-Nadvi, Tarih al-silat bayna-l-hind va-l-biladi-l-arabiyya, Bairut,s.a. p.164-166.


    3. A b d u-l-h a y a l-H u s n i, Nuz-hatu-l-havatir va bahjatu-l-masami va-l-mnazir, vol.IV, Lahore, 1923,pp.254-256.


    4. Ibid.


    5. J.R. B l a c k b u r n, “Al-Nahravali “ Enciclopedia of Islam, neė edition, vol.VII, Leiden,1992, pp.911-912; Spodek, f.34.


    6. J.R. B l a c k b u r n, “Al-Nahravali”, po aty. Shih edhe: Kutbuddin Muhammed Ibn Ahmad al-Nahravali al-Makki, al-Barku-l-jamani fi fat-hi-l-uthmani, Rijad, 1967.


    7. Fjala eshte pėr sherifėt (ar. Ashraf) qė filluan tė sundojnė Hixhazin qysh nga viti 1200. Mė 1517 sullatan Selimi I, pa e shkelur fare Hixhazin u kėnaq me shprehjen e lojalitetit tė tyre ndaj shtetit osman. Kėshtu, ata vazhduan tė sundojnė praktikisht Hixhazin deri nė fillim tė shekullit XX, kur Sharif Husejn (1908 – 1916) u ngrit me ndihmėn e anglezėve kundėr pushtetit osman.


    8. S a l i h M u h a m m e d al-A m r , The Hijaz under Ottoman Rule, Rijad, 1978; Randall Baker, King Husain and the Kingdom of Hejaz, London, 1979; Dr. Muhamed Mufaku, Shqiptarėt nė botėn arabe, Prishtinė, 1990, f.88.


    9. Al-S h a v k a n i, al-badr al-tali bi mahasin ma ba’d al-karni-l-sabi’, II, Beyrut,s.a.p.57.


    10. Fjala ėshtė pėr njė histori qė e kishte shfrytėzuar njė historian i vendit, Abdullah Mirdad, nė shkrimet e tij. Mirdadi u vra nė vitin 1924 e me atė rast u zhduk vepra e pėrmendur.


    11. Lidhur me pėrshkrimin e kėtyre dorėshkrimeve shih: Prof,dr. Brockelman, Geschichte der Arabischen Litterature, supplement.II, Leiden, 1938, pp.514-515.Po ashtu ka shenime edhe nė parathėnien e e historianit saudit al-Xhasir, f.39.


    12. Al-G a z z i , a l-K a v a k i b al- saira bi a’yan al-mia al-ashara, III, Bejrut, 1959, pp. 44-48. Ibn al-Imad al-Hanbali, Shadharat al-dhahab fi ahbari man dhahab, VIII, Bejrut, s.a.pp.420-422.


    13. Shih parathėnien e historianit al_Xhasir,f.41-45.


    14. Po aty.


    15. H a s a n K a l e s h i , Gazavat al-Garakisa va-l-atrak fi ganubi-l-gazire, Gjurmime Albanologjike, 1,Prishtinė, 1968, f.256-257.


    16. Mė gjėrėsisht shih: Fahir Iz, “Baki”, The Enciclopedia of Islam, neė edition, vol.I, Leiden – London, 1960, p.956.


    17. F W u s t e n f e l d, Die Chroniken der Stadt Mekka, Laipzig, 1857.


    18. Al’i’alam bi ‘a’lam baytu-ll-llahi-l-haram, Al-Kahire, 1305. Ky ėshtė botim shumė i rrallė sa Blackburn dhe al-Xhasir nuk e pėrmendin fare nė punimet e tyre tė pėrmendura.


    19. V.J. P a r r y, “Ayas Pasha “ Enciclopedia of Islam, neė edition vol.I, Leiden – London, 1960, pp.779-780; Skender Rizaj, Kosova gjatė shekujve XV,XVI dhe XVIII, Prishtinė, 1982, f.286.


    20. Al’i’lam, f.201.


    21. S.R i z a j, vepėr e cituar, f.286.; Stanford J.Shaė, History of Ottoman Empire and Modern Turkey I, Cambridge, 1987, p.290.


    22. Al ‘i’ lam, f.202.


    23. A h m a d Xh a l a b i A b d u -l-g a n i, Avdahu-l-isharat fi man taval-la Misr al-Kahire mina-l-vuzara va-l-bashat, Kairo,1977, f.146.


    24. Al ‘i’lam, f. 202-203. Mė gjerėsisht shih: Dr. Assjjid Mustafa Salim, al-fat-hu-luthmani-levvel li-l-Jemen, 1538-1635, Kairo, 1969, f.138-153.


    25. Al’i’lam, f.203.


    26. Autori ka shkruar njė vepėr tė veēsnt pėr pushtimin e Jemenit nga Osmanėt dhe atje flet gjėrėsisht pėr Sulrjman Pashėn. Pėr Sulejmna Pashėn dhe ekspeditėn e tij ėshtė botuar njė libėr qė jep shumė tė dhėna pėr tė. Shih Ahmad M.Batti, Assira al-burtugali-l-uthmani fi-l-karni-s-sadisa ashara, Dubai, 1991, p.157-170.
    Nese eshte e bere me dashuri, asgje nuk eshte mekat.

  3. #3
    i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i! Maska e biligoa
    Anėtarėsuar
    16-08-2007
    Postime
    3,216
    Rreth 30 000 femra Zvicerane janė kthyer nė Islam



    Monica Nur Sammour-Wust



    Rreth 30 000 femra Zvicerane janė kthyer nė Islam sipas njė raporti tė njė

    organizatė tė femrave Muslimane.

    Nė njė intervistė me swissinfo, Monica Nur Sammour-Wust, njė nga ato qė ėshtė

    kthyer nė Islam, flet rreth besimit tė saj dhe jetės sė saj si myslimane nė Zvicėr.

    Edhe pse e rritur si Protestante, 35 vjeqarja Nur Samour-Wust ndjehet sikur

    gjithmonė kishte qenė myslimane.

    Ajo u kthye nė Islam para njė dekade dhe e rikujton tani njė ngjarje gjatė

    shkollės tė sė dielės, si njė paralajmėrim tė ndėrrimit qė do tė ndodhte me tė.

    “Mėsuesi nė kishė na tha se Perėndia sheh dhe dėgjon gjithēka, por se e ka

    dėrguar birin e Tij Jezusin si njė ndėrmjetėsues pėr botėn” rikujton ajo.

    “Kur u ktheva nė shtėpi i thashė nėnės sime se nėse Zoti sheh dhe dėgjon

    gjithēka atėherė unė nuk kam nevojė pėr ndonjė ndėrmjetės”

    “Tani si myslimane, nėse lutem pėr ndihmė, unė lutem direkt,”,

    thotė Nur Sammour-Wust. “Komunikimi direkt me Perėndinė ėshtė shtylla

    themelore e Islamit”



    Frika nga vdekja



    Mė 1991 nė moshėn 22 vjeēare ajo u martua me njė Libanez, burrin e saj tė parė.

    ”Gjatė asaj kohe, unė e mundoja gjithmonė vetveten, veēanėrisht me gjėra rreth

    vdekjes. Nuk po i gjeja pėrgjigjet nė Krishterim – vdekja ėshtė temė tabu aty.”

    Burri i saj nė anėn tjetėr, i cili e kishte pėrjetuar luftėn nuk po e kuptonte frikėn

    perėndimore pėr vdekjen edhe pse sikur ajo ai i kishte vetėm 22 vite.

    “Pėr tė gjithēka ishte e qartė sepse nė Islam vdekja ėshtė qartė e definuar” thotė ajo.

    “Fillova tė mėsoj mė shumė pėr Islamin dhe nė njė periudhė befas e kuptova se

    gjithmonė unė veēse e kisha besuar Zotin, profetėt, engjėjt, paracaktimin dhe ringjalljen;

    unė isha myslimane vetėm se kurrė nuk e kisha definuar kėtė. Mė 1992 zyrtarisht

    u ktheva nė Islam”

    Pas vdekjes sė burrit tė saj tė parė nė njė aksident trafiku,

    Nur Sammour – Wust u martua sėrish me njė Libanez.

    Por pas gjashtė vitesh ata u shkurorėzuan.



    Familja myslimane



    Si e vetme tani, ajo po e rritė birin e saj dhe tė dy vajzat si muslimanė.

    “Unė jam pėrgjegjėse pėr ta – gjithashtu fetarisht – deri sa ti bėjnė 18 vjetė” thotė ajo.

    “Nė shtėpi ne e jetojmė dhe e praktikojmė Islamin, dhe fėmijėt e pranojnė kėtė.

    Mendoj se ėshtė normale pėr ta.”

    Po sikur njėri nga fėmijėt nuk do tė dėshironte tė vazhdonte mė me Islamin?

    “Dėshira mė e madhe e imja drejtuar Zotit ėshtė qė kjo tė mos ndodhė kurrė.

    Do tė ishte e dhimbshme pėr mua sepse pėr mua Islami ėshtė rrugė jete.

    Nuk ėshtė si njė kėmishė tė cilėn thjeshtė mund ta ndėrrosh.”

    Ajo ėshtė e mendimit se besimi dhe feja nuk mund ti imponohen askujt.

    “Nėse ndonjė nga fėmijėt nuk dėshiron tė ketė diēka me Islamin atėherė me

    arritjen e pjekurisė ai do tė duhet ta marrė vetė pėrgjegjėsinė pėr njė vendim tė tillė”



    Pa pėrjashtime




    Tė menduarit e rėndomtė ėshtė se gratė myslimane qėndrojnė nė shtėpi dhe

    nuk janė tė lejuara qė tė dalin nė publik. Nur Sammour-Wust e cila ka njė

    jetė aktive, e mohon qė ajo tė jetė vetėm njė pėrjashtim duke qenė Zvicerane.

    “Nė kohėn e Profetit Muhamed para 14000 vitesh femrat ishin politikisht dhe

    intelektualisht aktive. Nocioni i femrės sė lidhur pėr shtėpie ėshtė patriarkal, jo fetar.

    Sipas Nur Sammour-Wust gratė myslimane nė Zvicėr shpesh ankohen se ballafaqohen

    me mė shumė probleme se sa motrat e tyre zvicerane tė cilat janė kthyer nė Islam.

    Fajin kryesor pėr kėtė ajo e vė nė dėshtimin e tė mėsuarit tė gjuhės.

    “Definitivisht ato duhet ta mėsojnė gjermanishten,” thotė ajo. “Profeti Muhamed

    gjithashtu ka thėnė se kur ti jeton diku duhet ta mėsosh gjuhėn tė cilėn njerėzit

    e flasin nė mėnyrė qė tė komunikosh me ta.”

    “Sipas mendimit tim nėse femrat myslimane jetojnė nė Zvicėr, ato duhet tė jenė

    tė afta qė flasin gjuhėn lokale. Nėse mėsojnė gjermanisht do tė mund tė marrin

    vendime konstruktive”
    Nese eshte e bere me dashuri, asgje nuk eshte mekat.

  4. #4
    i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i! Maska e biligoa
    Anėtarėsuar
    16-08-2007
    Postime
    3,216
    Rritja fenomenale e Islamit

    Zgjerimi:

    Islami u pėrhap nga vendi ku vuri rrėnjėt nė gadishullin arabik gjer nė pjesėn e Azisė paraqėndrore dhe asaj qėndrore, nė nėnkontinentin indian, nė Azinė Juglindore dhe nė Filipine; Bregdeti Lindor i Afrikės dhe i tėrė veriu i kontinentit, nė veri dhe nė jug tė Saharės janė vende islame. Nė Evropė, gjegjėsisht nė Ballkan sundimi osman ka lėnė ishuj me popullsi islame. Janė pėr tu pėrmendur: Turqia evropiane, Bosnja, Shqipėria dhe Kosova. Qė nga shek. XIX ėshtė formuar njė diasporė islame nė tė gjithė botėn, e sidomos nė Evropėn Perėndimore dhe nė Amerikėn Veriore pėrmes emigrantėve dhe atyre qė kanė shkuar atje pėr tė punuar.

    Ditėve tona:


    Ėshtė e njohur nė SHBA dhe nė tėrė botėn se Islami ėshtė feja me rritje mė tė shpejtė.

    Pjesė tė shkėputura nga mediat mė tė njohura me shkrim nė SHBA lidhur me kėtė:

    "Islami ėshtė feja me rritje mė tė shpejtė nė Amerikė, guidė dhe shtyllė stabiliteti pėr shumė prej njerėzve tanė." (Hillary Rodman Clinton, "Los Angelos Times", 31 Maj 1996, fq. 3).

    Muslimanėt janė grupi me rritje mė tė shpejtė nė botė..." (The Population Reference Bureau, "USA Today").

    "Islami ėshtė feja me rritjen mė tė shpejtė nė vend." (Geraldine Baum, "Newsday" Religion Writer).

    "Islami ėshtė feja me rritjen mė tė shpejtė nė Shtetet e Bashkuara." (Ari L. Goldman, "NEW YORK TIMES", 21 Shkurt 1989, fq. 4 A).

    Nė kohėn e fundit po rritet qartė edhe numri i grave latine tė konvertuara nė Islam, para sė gjithash nė qytetin New Jersey tė Shteteve tė Bashkuara tė Amerikės:

    Gratė e konvertuara njoftojnė se njėri nga shkaqet e zgjedhjes sė tyre ishte vlera e grave nė islam. Pos kėsaj thonė se ndihen tė lira duke bartur mbulesėn.
    Pėrmes njė lajmi tė "Christian Science Monitor" muslimaneja e konvertuar Yasemin Pinet thotė se ajo kishte fituar respektin e vėrtetė nė Islam. Ne si muslimane i vizitojmė edhe xhamitė shtonte ajo dhe thoshte se ndihet mė e sigurtė dhe mė e qetė kur ėshtė me shoqet e saja muslimane.
    Sikurse Jasemina poashtu edhe gra tė tjera gjejnė njė mėnyrė mė tė mirė tė jetės nė Islam, andaj konvertohen vazhdimisht. Sipas njė botimi tė Bashkėsisė Islame tė Amerikės Perėndimore nė tėrė SHBA-nė janė konvertuar rreth 40 mijė latinoamerikanė nė Islam.
    Gratė nė fjalė, tė cilat mbajnė shami tregojnė se ato ndihen shumė mė tė lira dhe se mund tė lėvizin shumė mė mirė nė shoqėri. Lidhur me kėtė Jenny Yanez thotė: "Kur mė shohin njerėzit tė cilėt i takoj se unė mbaj shami, e dinė se jam fetare, andaj nuk mė bezdisin. Gjithashtu nuk kemi konfrontime me modėn."

    Pėrveē kėsaj, nė Islam gratė pėrvetėsojnė fort vlerėn e bashkėshortėsisė dhe tė familjes. Pasi qė tė mirren mirė me Islamin dhe ta kuptojnė realitetin, thonė se njerėzit, tė cilėt kanė marrė dituri tė gabuar mbi Islamin e trajtojnė atė me sy krejt tjerė.
    Poashtu thuhet se Islami mund tė kuptohet mė sė miri, nėse lexohet Kur'ani dhe kjo vlen edhe pėr pozitėn e grave nė Islam.
    (31.12.2004 Yeni Asya)

    Japoni:


    Imami turk Nimetullah Hoxha Efendi, pas 36 vjet shėrbimi nė Mekke, u shpėrngul nė Japoni me kėrkesėn e muslimanėve tė atij vendi. Pothuaj qe shtatė vjet ai qėndron atje dhe ishte dėshmitar se si mijėra japonezė bėheshin muslimanė: "36 vjet kam vepruar nė Mekke. Kam punur 20 vjet nė xhaminė Sultan Ahmet nė Stamboll. Isha imam nė xhami tė ndryshme. Pėrderisa jetoja nė Mekke njoftohesha me njerėz tė ndryshėm nga kombe tė ndryshme. Atje jam munduar tė japė mė tė mirėn nga vetja nė mėnyrė qė puna ime tė jetė e frytshme. Isha edhe nė Evropė. Tash, pothuaj qe shtatė vjet jam nė Japoni. Kam ardhur kėtu me kėrkesėn e tyre. Deri para 20 vjetėve nė Japoni kishte vetėm dy xhami, ndėrsa tash janė mbi tre qind sosh."

    "Japonezėt ankohen, ju muslimanė pėrse keni ardhė kaq vonė tek ne, edhepse fqinjėt tanė Filipinet, Indonezinė, Malajzinė, Tajlandėn dhe Singapurin i keni njoftuar shumė mė heret me Islamin, ju po vini tek ne me vonesė?!"

    "Ata shėnojnė predikimet tona, vijnė nė qendrėn islame, na bėjnė pyetje lidhur me Islamin dhe krejt kėtė e shfaqin nė televizion. Shumė japonezė janė kthyer nė Islam vetėm nėpėrmjet kėtyre emisioneve. Poashtu, shumė profesorė japonezė janė bėrė muslimanė."

    "Edhe nė Kore pėr ēdo ditė bėhen nga 60-70 njerėz muslimanė."

    ...thotė Nimetullah Hoxha Efendi

    (Ebubekir Gülüm, 04.09.2004 Milligazete)

    Gjermani:

    Pėr ēdo vit kalojnė rreth 300 gjermanė nga krishterizmi nė Islam. Numri i pėrgjithshėm i tė konvertuarve arrin rreth 14.000. Kėtė njoftim e bėri drejtori i Arkivės Islame nė Soest, Muhammed Selim Abdullah gjatė njė anketimi.

    Numri grave tė dikurshme krishtere, tė cilat pas martesės me njė musliman pranuan Islamin nuk ėshtė bėrė i njohur. Ky lloj ndėrrimi i fesė ėshtė bėrė pa regjistrim shtetėror. Pas sulmeve terroriste tė 11 shtatorit 2001 ka pasur njė valė mė tė madhe konvertimi nė New York dhe Washington. Pėr kėtė instituti nuk ka kurrfarė sqarimi.
    Sipas Abdullahut nė Islam hyjnė kryesisht gratė me arsimim tė lartė shkollor. Prapa ndėrrimit tė fesė qėndron mė sė shumti njė biografi tashmė e kuptueshme "Dashuria e madhe pėr Lindjen". Studimi i gjuhės arabe shpie shumė mė tepėr nė marrjen intensive me Islamin e herė pas herė edhe nė dėshirėn pėr ta pėrqafuar kėtė fe. Shumė tė konvertuar qė u bėnė muslimanė i kryejnė tė gjitha detyrimet fetare, lutjet e disahershme ditore qind pėr qind.

    Prej personaliteteve tė shquara qė e ndėrruan fenė janė ambasadori i dikurshėm gjerman nė Marokė, Murad Hofmann dhe botuesi i gazetės Islame "Islam-Zeitung", Ebu Bekr Rieger. Kryesuesi i Bashkėsisė sė Muslimanėve Gjermanishtfolės, Amir Muhammed Herzog (Berlin), u kthye nga krishterimi nė islam nė vitin 1979. Mė parė ishte misionar i rinisė i njė Vepre Misionare evangjelike.

    Statisktikat:

    Wikipedia, 2002 (freie Wissensdatenbank):
    Popullėsia e botės: 6.234.000.000
    Gjithėsejt muslimanė: 1.218.100.000

    Remid, 2003 (Mediat Shkencore pėr Fe dhe Shėrbime Informative e. V.)
    Numri i pėrgjithshėm i muslimanėve nė Gjermani: 3.300.000
    Me pasaportė gjermane: 732.000

    Fjalė pėrmbyllėse:

    Ēdo njeri me arsye tė shėndoshė do tė duhej pyetur veten se a e njeh njėmend Islamin. Gjithsecili do tė duhej ta pyeste veten se ku bazohen mediat kur flasin lidhur me Islamin, a mbėshteten nė fakte, gjegjėsisht nė burimet e Islamit apo nga frika e shpėrbėrjes sė sistemit tė padrejtė kapitalist bėjnė propagandė antiislame, ashtu qė me vetėdije pėrhapin pavėrtetėsi pėr tė ngjallė frikė ndaj Islamit. Sistemi i sotėm ekonomik i perėndimit ėshtė ndėrtuar nė atė mėnyrė qė njerėzit e thjeshtė qė i pėrkasin shumicės absolute, tė cilėt nuk marrin mjaft duhet tė punojnė gjatė tėrė jetės sė tyre pėr pakicėn e pasur. Andaj, duhet pyetur veten se pėrse ata njerėz qė konvertohen nė fenė Islame e bėjnė njė gjė tė tillė nėse ajo ėshtė me tė vėrtetė njė fe e dhunės, e urrejtjes, fe terrorizuese, shtypėse dhe e padrejtė siē pretendojnė shumė njerėz! Nga ana tjetėr duhet ta kuptojmė se cilėt nga njerėzit do tė humbasin nėpėrmjet Islamit dhe cilėt do tė fitojnė. Profesorė, ambasadorė, studentė, politikaj, kėngėtarė, artistė, tė pasur, tė zinj e tė bardhė, njerėzit e thjeshtė dhe ata inteligjent e pėrqafojnė Islamin! Nėse do tė merreni me Islamin pa paragjykime do tė jeni nė gjendje ta kuptoni pėrse!
    Nese eshte e bere me dashuri, asgje nuk eshte mekat.

  5. #5
    i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i! Maska e biligoa
    Anėtarėsuar
    16-08-2007
    Postime
    3,216
    Islami nė Gjermani



    Islami nė Gjermani ėshtė feja e dytė mė e madhe, pas krishterizmit

    me 2.8 - 2.9 milionė anėtarė tė saj me origjinė tė huaj. Nė Gjermani

    ka shumė musliman, kryesisht nga Turqia, Tunizia dhe Afganistani,

    pastaj nga Kosova, maqedonia, Shqipėria, Algjeria, Bosna, Jordani,

    Iraku, Libani, Maroku, Pakistani. Vlerėsohet, se shifra e muslimanėve

    gjermanė ėshtė rreth 200.000.



    Islami pėr herė tė parė nė Gjermani mendohet se erdhi me emigrimin e

    lidhur me punėn. Megjithatė, muslimanėt nė Gjermani kanė jetuar pėr

    mė shumė se 300 vite. Por, kėto ishin grupe tė vogla dhe kanė luajtur

    njė rol minorė. Me bumin ekonomik tė viteve 1950 dhe me nevojėn e

    mbushjės sė tregut tė brenshėm tė punės me anė tė punėtorėve tė

    huaj, nė Gjermani muslimanėt erdhen nė numėr shumė tė madhė.



    Nga vitet 1960, pėrveē muslimanėve tė ardhur nga Turqia, Tunisia

    dhe Maroko, nė vitin 1970 nisi njė valė e re emigrimi nga njė numėr

    i madhė shtetesh, e sidomos nga ato shtete tė pėrfshira nė luftė

    si Libani, Palestina,Afganistani dhe Algjeria. Nė vitin 1980 nė Gjermani

    filluan tė vijnė refugjatė nga Irani dhe kurdė nga Iraku dhe Turqia.

    Me shpėrbėrjen e ish Jugosallavisė dhe luftėn e cila pėrfshiu atė vend,

    refugjatė tė ri filluan rrugėn pėr nė Gjermani, kėshtu qė nė fillim tė

    vitit 1990 emigrantėt nga Bosna u bėnė grupi i dytė mė i madh i

    muslimanėve pas turqve.



    Nė Gjermani popullsia emigrante zakonisht jeton nė qendra urbane.

    Kjo ka tė bėjė me afėrsinė e vendeve tė punės, aeroporte etj.

    Xhamitė dhe dyqanet e muslimanėve u pėrqendruan kryesisht

    nė kėto zona. Kėshtu qė popullsia muslimane u bė e dukshshme.

    Sot pėr sot turqit janė grupi mė i madh i muslimanėve

    (dhe emigruesve) nė Gjermani me 70.2%, pastaj vijnė muslimanėt

    nga Bosna, Irani, Afganistani, Libani, Maroku, Pakistani dhe Tunizia.



    Vitet e fundit praktika e Islamit pėr “shoqėrinė e shumicės” ka qenė

    pak a shumė e “pa dukshme” muslimanėt sot gjithnjė e mė shumė po

    kėrkojnė tė drejtėn e tyre pėr tė praktikuar fenė e tyre hapur dhe i

    artikullojnė interesat e tyre nėpėrmjet ndėrtimit tė xhamive, tė qendrave

    islame duke festuar festat e tyre fetare etj. Pasi qė njė numėr

    i madh muslimanėsh vendosin tė qėndrojnė nė Gjermani pėrgjithmonė,

    ēėshtja e bashkėekzistencės sė kristianėve dhe muslimanėve fiton njė

    rėndėsi edhe mė tė madhe. Nė lidhje me kėtė ēėshtje, zhvillimet

    socio-ekonomike dhe politike nė Gjermani nė kėto vitet e fundit nuk

    duhet anashkaluar, pasi kėto janė shkak i politikės sė imigrimit,

    politikės sė jashtme, politikės sė punės dhe politikės sociale

    dhe kėshtu interaksionet midis shoqėrisė pritėse dhe shoqėrisė

    imigruese. Nė kėtė aspekt bashkimi i Gjermanisė nė vitin 1990

    shėnoi fillimin e njė kapitulli tė ri nė historinė e imigrimit nė Gjermani.

    Pėr grupet e emigrantėve Islami shėrben si njė mjet identifikimi.

    Ndėrkohė qė muslimanėt vendosen gjithnjė e mė shumė nė

    Gjermani dhe konsolidojnė strukturėn e tyre organizative, interes

    i publikut gjerman pėr subjektin ‘Islam dhe muslimanėt nė Gjermani’

    ėshtė rritur. Studimet e bėrė deri tani zakonisht kanė qenėtė

    fokusuara nė organizimin sociologjik tė Islamit. Ndėrsa subjekte si

    pėrjashtimi social dhe diskriminimi fetar nuk e kanė tėrhequr aspak

    vėmendjen. Arsye pėr kėtė mund tė jetė fakti se diskriminimi

    kundėr emigrantėve nė Gjermani shihet deri diku i lidhur ngushtė me

    origjinėn etnike ose vendin e origjinės sė minoritetit nė fjalė.

    Me dukshmėrinė nė rritje tė Islamit nė Gjermani nė vitet e fundit,

    qė e shfaq veten me ndėrtimit tė xhamive, nė njėfarė mėnyre nė

    shoqėrinė pritėse vėrehet frikė e infiltrimit tė huaj, gjė qė i bėn

    tendencat e reja drejt pėrjashtimit edhe mė tė dallueshme.



    Nė kontrast me bashkėsitė ēifute dhe tė krishtere, komunitetet

    muslimane nė tė gjithė vendin vonė filluan tė dizajnonin objektet

    e tyre fetare. Shumė emigrant musliamnė duke kuptuar se nuk

    do tė kthehen nė vendet e tyre tė origjinės, si pasojė filluan t’i lėnė

    xhamitė e sajuara, qė deri mė sot numėrohen deri nė 2000, dhe

    filluan tė kalojnė nė xhami tė reja mė tė pėrshtatshme. Pas luftės

    sė Dytė Botėrore, deri nė fillim tė vitit 1999 ishin ndėrtuar vetėm

    tri Qendra Islame. Ato mund tė gjenden edhe sot nė Aachen,

    Hamburg dhe Munich. Procesi i planifikimit tė tyre nisi nė vitet

    e 50-ta. Kėto janė xhami tė para tė vėrteta (dhe jo pseudoxhami

    si ato tė shekullit 19), dhe sfondi etnik i komuniteteve ėshtė

    pak a shumė heterogjen. Njė valė tjetėr e ndėrtimit tė xhamive

    filloi para 10 vitesh. Nė 1992, njė komunitet turk nė Pforzheim pėruroi

    njė xhami nė stilin osman, me kube tė madhe dhe me minaret.

    Tre vjet mė vonė, nė Mannheim, u pėrfundua edhe njė xhami tjetėr

    turke e cila ende ėshtė mė e madhja nė Gjermani, me kapacitet tė

    rregullt pėr 2500 besimtarė. Mund tė shihet se xhamitė e brezit tė

    parė janė shumė tė larmishme nė stilin dhe gjuhėn arkitekturore,

    ndėrsa xhamitė e ndėrtuara mė vonė i pėrshtaten pak a shumė stilit

    tradicional tė arkitekturės osmane.



    Intergrimi gjithashtu pėrfshin edhe mundėsinė e mėsimit tė fesė

    tėnde, kjo ėshtė motoja pas lėvizjes pėr futjen e mėsimit islam nė

    shkollat e Gjermanisė. Rreth 17% tė nxėnėsve turq nė kryeqytet

    ndjekin shkollat Kur’anore, zakonisht pas shkolle. Tre milonė

    musliman tė gjermanisė, shumica nga Turqia ia kalojnė me 1/3

    muslimanėve nga Franca dhe poashtu janė tre herė mė shumė se

    muslimanėt nė Britani. Por, prapėseprap besohet se muslimanėt

    nė Gjermani janė mė pakė tė intergruar nė shoqėrinė mikpritėse

    se ata nė Britani dhe Francė.

    Shumė shtete nėn sistemin federal tė edukimit po bėjnė hapa

    pėrpara nė drejtim tė futjes sė Islamit nė shkolla si njė

    alternativė ndaj shkollave nė xhami. Nė Bavari, ku feja ėshtė e

    detyrueshme nė shkolla, shteti ka ofruar disa orė mėsimi tė Islamit

    nė gjuhėn turke nėn njė marėveshje me qeverinė turke. Por kjo do tė

    zgjerohet me mėsime nė gjuhen gjermane.

    Qė nga shtatori i vitit 2002 nė shkollat e Berlinit ka fiiluar mėsim

    besimi i fesė Islame vetėm nė dy shkollat elementare, por

    pritet qė tė zgjerohet edhe nė 20 shkolla tė tjera.

    Gjermanishtja ėshtė bėrė gjuha e parė e muslimanėve qė jetojnė nė

    Gjermani, qofshin ata arabė, turq, apo boshnjakė. Ndėrkohė Unioni i

    qendrave Kulturore Islame pėr nxėnėsit e vet ka siguruar mėsimet e

    shkollave kur’anore nė gjuhėn gjermane. Ky union kohėve tė fundit

    botoi edhe versionin nė gjuhėn gjermane tė Ilmihalit, njė manual lutjesh,

    pėr t’u pėrdorur nė kėto shkolla.

    Fėmijė nga e gjithė bota islame ndjekin Institutin pėr

    Pedagogjinė dge Diktatikėn Internacionale, njė qendėr private e

    studimit tė Kur’anit nė Kėln, ku mėsuesit jo qė vetėm japin

    mėsim nė gjermanisht por pėrdorin metoda inovative pėr tė

    paraqitur bazat themelore tė Islamit.



    Studimet orientale dhe studimi i Islamit kanė standarde tė larta

    akademike. Nė shumė fusha, si gjuhėsore, kulturore dhe tė historisė

    fetare si dhe gjeografi, kontributi gjerman zotėron njė prestigj tė

    lartė, madje edhe nė vetė botėn islame. Sot, 24 universitete gjermane

    ofrojnė kurse studimi pėr Islamin dhe tė gjuhėve orientale dhe me

    rreth 3.000 studentė tė regjistruar. Pėr shembull, nė Universitetin e

    Erfurtit, i cili u rihap nė vitin 1999, studimi i Islamit mbulon kėrkime tė

    fokusuara nė minorancat islame nė Evropė. Ditėt kur studimi i Islamit

    shihej si “subjekt ekzotik” kanė mbaruar.

    Institute tė tilla pėrfshijnė Gjerman Orient-Institut nė Hamburg,

    Zentrum Moderner Orient Nė Berlin dhe Institutin qeveritar

    Orient-Institut i lidhur me German Oriental Society nė Beirut,

    me nje department tė jashtėm nė Stamboll, ku kėrkimet nė burimet

    historike qė lidhen me studimin e Islamit kombinohen mė studimet

    moderne tė vendeve bashkėpunuese. Shoqėria mė e vjetėr pėr

    kėrkime akademike pėr gjithēka islame ėshtė nė Gjermani Oriental

    Society e themeluar nė 1845.



    Pėr shumė vjet nė Gjermani njė pjesė e madhe e kėrkimeve i

    kushtohej studimeve tė Islamit pėrqėndruar mė shumė nė

    shqyrtimin e dokumenteve tradicionale dhe tė historisė kulturore

    tė botės islame. Perspektiva e sotme tregon se hulumtimet e sotme

    synojnė mė shumė mentalitetin islam nė realitetin e sotėm, duke

    marrė nė konsideratė burimet historike dhe standarde tė kulturės islame.

    Akademikėt islamistė gjermanė me vėmendje tė madhe po ndjekin

    debatin e sotėm mbi justifikimet teologjike dhe sociale pėr njė Islam

    Evropian dhe po hyjnė nė debat me akademikėt muslimanė nga e gjithė Evropa.
    Nese eshte e bere me dashuri, asgje nuk eshte mekat.

  6. #6
    i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i! Maska e biligoa
    Anėtarėsuar
    16-08-2007
    Postime
    3,216
    Islami nė Ēeki



    Republika Ēeke u formua mė 01.01.1993, pas ndarjės sė Ēekosllvakisė.

    Vendi ndodhen nė Evropėn e mesme. Pėrveē ēekėve nė kėtė vend

    banojnė edhe kombėsi tė tjerasi: moravianėt, silezianėt, sllovakėt,

    gjermanėt, polakėt, romėt etj.



    Nė vitin 1934, nėn udhėheqjen e gazetarit ēek Muhamed Brikcius

    themelohet Komuniteti Fetar Musliman pėr Ēekosllovakinė, mė qendėr

    nė Pragė. Nė krijimin e kėtij komuniteti morėn pjesė jo vetėm

    ēekėt e konvertuar nė Islam, por edhe institucionet e huaja islame dhe

    misionet diplomatike tė disa vendeve islame. Gjatė periudhės sė

    regjimit komunist, aktivitetet e kėtij komuniteti nuk ishin ndakuar krejtėsisht.

    Nė dritėn e marrėdhėnieve tė mira mes Ēekosllovakisė komuniste dhe

    disa vendeve muslimane me regjime tė majtė, ishte e vėshtirė pėr

    komunistėt shtypja e plotė e komunitetit musliman

    (edhe pse i vogėl nė numėr), dhe pėr kėtė komunistėt e

    “toleruan” ekzistencėn e tij.

    Pas 1989, aktivitetet e muslimanėve ēekė u intensifikuan.

    Disa tė rinjė ēekė ishin mjaft tė interesuar pėr botėn islame dhe

    ky interes u mbėshtet edhe nga komuniteti musliman ēek.

    Nė vitet 1990, muslimanėt me shtetėsi ēeke ranė nė kontakt me

    muslimanėt e sapoardhur nė territorin nė territorin e Ēekisė.

    Marrėdhėniet e mira tė sipėrpėrmendura mes regjimit komunist

    ēekosllovak dhe qeverive tė majta tė vendeve islame bėri tė

    mundur ardhjen e studentėve dhe punėtorėve nga kėto vende.

    Disa prej tyre qėndruan nė territorin ēek, ose sepse u martuan

    me shtetas/ e ēekė, ose pėr arsye tė tjera.

    Pėr shkak tė migrimit dhe pozicionit gjeografik tė Ēekisė, numri i

    tė huajve qė vijnė nga vendet muslimane dhe vendosen nė territorin

    ēek ėshtė nė rritje. NJė rol tė veēantė luajnė muslimanėt e vendeve

    tė Azisė Qendrore dhe tė Kaukazit, qė mė parė kanė qenė nė

    ish-Bashkimin Sovjetik, port ė shumtė janė edhe tė ardhurit

    nga Bosna dhe Hercegovina, Afganistani, Pakistani, Sri Lanka

    e kėshtu me radhė.

    Nė ditėt e sotme, numri i muslimanėve nė Ēeki ėshtė rreth

    pesėmbėdhjetė mijė, prej tė cilėve mbi 500 janė ēekė etnikė.



    Muslimanėt e Ēekisė kanė disa organizata. Mė e rėndėsishmja prej

    tyre-Qendra e Komuniteteve Fetare a Muslimane, e cila, megjithatė,

    nuk ėshtė e regjistruar si njė komunitet fetar - u themelua nė vitin 1991.

    Ajo udhėhiqet nga Muhamed Ali Šilhavỳ, nga Tųebķč.

    Suksesi mė i madhė i kėsaj qenre ka qenė hapja e njė xhamie nė Bėrno,

    nė vitin 1998, me gjithė valėn e protestave nė nivelin komunal nė

    vitet qė i paraprinė ndėrtimit tė kėsaj xhamie. Nė vitin 1996, edhe nė

    Teplice u planifikua ndėrtimi i njė xhamie, por pėr shkak tė

    protestave tė banorėve vendas ajo nuk u ndėrtua.

    Nė Pragė gjenden edhe disa vendnamaze islame. Njėra prej tyre, qė i

    shėrben nevojave tė qytetarėve turq, u themelua nga Qendar Kulturore

    Islame pėr Ēekinė.

    Pėr tė pėrfituar status ligjor, muslimanėt ēekė themeluan Fondacionin

    Islam nė Pragė dhe Fondacionin Islam nė Bėrno. Organizata tė tjera janė:

    Unioni Musliman, i regjistruar nė vitin 2000 si njė komunitet civil;

    Unioni Gjeneral i Studentėve Muslimanė; Lidhja e Muslimanėve Ēekė dhe

    Unioni Islam-Klubi Miqtė e Kulturės Islame.



    Organizatat e mėsipėrme fokusohen mė shumė nė jetėn fetare islame.

    Ato janė tė pėrfshira nė negociatat politike si njė grup interesi veēanarisht

    dhe kryesisht gjatė regjistrimit tė vendnamazeve dhe ndėrtesave tė tjera

    qė i shėrbejnė komunitetit islam. Pėrveē kėsaj, kėto organizata mbajnė

    leksione dhe organizojnė ekspozita mbi aspektet e ndryshme tė

    Islamit (pėrfshirė qėndrimin e islamit ndaj demokracisė dhe tė

    drejtave tė njerut), dhe komentojnė ngjarje tė mėdha qė lidhen me

    islamin ose muslimanėt.



    Nė kėrkimin e tyre pėr qetėsinė shpirtėrore, shumė ēekė po pranojnė

    islamin dhe po formojnė njė komunitet tė vogėl port ė gjallė musliman

    nė njėrin prej vendeve mė pak fetar tė Evropės.

    Islami ēekėve iu prezentua kryesisht nga emigrantėt e vendeve

    islame qė erdhėn tė jetonin dhe tė studionin nė kėtė vend pas

    Luftės sė Dytė Botėrore.

    Vladimir Sanka, udhėheqės i Qendrės Islame, me seli nė kryeqytetin

    Ēek, nė Pragė, ėshtė njėri nga disa qindra tė konvertuarve tė rinjė nė

    Islam nė mbarė vendin dhe njėri prej 15 mijė muslimanėve qė banojnė

    nė Ēeki. Ky vend kryesisht ateist dhe katolik ran ė kontakt me

    islamin disa dekada mė parė, nė find tė regjimit komunist.

    Sanka, 40 vjeēar, lindur nė njė familje ateiste, mori njė arsimim ateist

    nė shkollė dhe nė universitet si tė gjithė ēekėt. Nėntė vjet mė parė

    ai pranoi islamin. Nė vitin 1995, Sanka bėhet drejtues i Qendrės

    Islame dhe imam nė xhaminė e vetmė tė Pragės. Sipas tij, ēdo gjė nė

    shoqėrinė ēeke ishte e orientuar drejt gjėrave dhe aktiviteteve

    materiale. Ai vetė e ndiente mungesėn e shpirtėrores. Nė kėtė mėnyrė

    ai gjeti Zotin. Ai sot beson se ka Zot. Ai Zot krijoi universin dhe ėshtė

    mbi ēdo gjė, Ai na sjell drejtėsi dhe ēdo gjė tjetėr.

    Sipas Sankės, vetėm islami i pėrshtatet plotėsisht vizionit tė

    tij dhe njėkohėsisht nuk hedh poshtė mesazhet e Judaizmit dhe tė

    Krishterimit.



    Sipas tij, islami ėshtė shumė i thjeshtė, shumė i qartė, praktik dhe

    pėrfaqėson njė mėnyrė logjike tė jetės sė pėrditshme. Komuniteti

    Musliman nė Republikėn Ēeke, njė ndėr vendet mė pakė fetare

    tė Evropės, ėshtė i vogėl, por shenjat e rritjes mund tė shihen

    fare qartė. Shumė musliman ende vijnė pėr tė jetuar dhe studijuar

    nė Ēeki. Sot nė Ēeki ekziston njė tendencė e tė rinjėve pėr t’u

    konvertuar nė Islam nė kėrkim tė shpirtėrores.

    Ondrej Mashatov ėshtė njė tjetėr ēek, 34 vjeēarė, qė u konvertua nė

    Islam pas njė kėrkimi tė gjatė shpirtėror. Ai ishte ateist gjatė tėrė jetės

    sė tij, por kur mbushi 17 vjeē filloi tė kėrkojė pėr ndonjė

    hapėsirė pėr shpirtėroren nė jetėn e tij. Dhe ndėr shumė, shumė

    eksperienca-disa vjet nė njė manastir katolik shumė strict nė Francė-ai

    e gjen tė vėrtetėn. Ai vizitoi Egjiptin dhe kultura arabe nisi tė bėhej mė

    e qartė pėr tė.

    Mashatov thotė se udhėtimi i tij shpirtėror ishte e cekėt deri nė atė

    ditė kur takoi njė grua arabe, e cila do tė bėhej gruaja e tij e ardhme.

    Mashatov thotė se jeta e tij e tanishme ėshtė balancuar, por preferon

    tė mos e shprehė shumė hapur besimin e tij fetar. “Ju mund ta tregoni

    atė me veprimet tuaja tė pėrditshme. Nuk keni nevojė tė thuani

    ‘Jam musliman.’ Ju veproni si i tillė dhe nuk ka nevojė qė tė gjithė ta

    dinė se ēfarė jeni dhe kush jeni. E rėndėsishme ėshtė qė tė

    veproni, tė rėndėsishme janė marrėdhėniet tuaja me njerėzit, me

    Zotin, me pjesėn tuaj shpirtėrore.”

    Sipas Tomas Halikut, professor i filozofisė dhe i fesė nė Charles

    University nė Pragė, mungesa e njohurive tė pėrgjithshme rreth

    fesė i bėn ēekėt mė tė ndikueshėm.

    Sipas tij, ēekėt nuk janė shumė tė informuar rreth historisė sė feve.

    Dhe situata nė Ēeki ėshtė pak e veēantė, duke qenė se tė gjitha

    fetė u shtypėn nga regjimi komunist. Edhe sot kultet fetare nuk kanė

    shumė vend nė jetėn publike tė Ēekisė. Tė shumtė janė njerėzit qė

    nuk kanė asnjė eksperiencė tė jetimit tė njė besimi fetarė dhe ende

    kanė disa paragjykime ndaj fesė. Nė kėtė mėnyrė, nėse hasin nė persona

    fetarė interesantė, ata janė tė hapur pėr konvertim.



    Dyzet vjet pas shtypjes zyrtare, nė regjistrimin zyrtar pėrfshihet

    edhe njė pyetje mbi besimin fetar. Rezultatet tregojnė se mė shumė

    se 50% e popullsisė e pėrshkruan vetveten si ateiste dhe

    jofetare. Nė Boheminė veriore ky grup shkon deri nė tre tė

    katėrtat e popullsisė. Rezultatet e regjistrimit janė si mė poshtė:

    Pėrqindja e popullsisė qė e pėrshkruan veten “fetare”: 43.9%; prej

    tyre katolikė romanė janė 39%, protestantė 2%, husitė ēekė 1.7%,

    tė tjerė 0.7%, ateistė 39.9%, tė paidentifikuar 16.2%.

    Islami nuk ėshtė njė fe e njohur nga shteti nė kushtėtutėn ēeke dhe

    muslimanėt po pėrpiqen, me pėrkrahjen e diplomatėve tė vendeve

    islame, qė tė gjejnė njė rrugė pėr tė fituar disa tė drejta.

    Shumė prej qyteteve ēeke kanė pasur vendnamaze, por ngjarjet

    pas 11 shtatorit 2001 kanė bėrė qė shumė prej tyre tė mbyllen.

    Ebu Derar Omari, imam i xhamisė sė kryeqytetit, shprehet se rreth

    400 deri 500 muslimanė vijnė ēdo tė premte pėr tė falur namazin e

    xhumasė nė xhaminė e tij, e cila qėndron hapur 24 orė pėr besimtarė

    qė duan tė falin pesė vaktet e namazit, qė duan tė mėsojnė

    arabisht, tė lėxojnė libra islame tė pėrkthyera nė gjuhėn ēeke ose

    thjesht tė mėsojnė diēka mė shumė rreth islamit.

    Kėto aktivitete mė shumė zhvillohen gjatė muajit tė shenjtė tė

    Ramazanit, kur ēdo natė falet namazi i Taravisė dheė njerėzit i

    pėrkushtohen mė shumė besimit tė tyre, duke kaluar mė shumė kohė

    nė xhami, duke u falur dhe duke lexuar Kur’an.

    Por shteti, megjithatė, zyrtarisht nuk e njeh islamin. Regjimi komunist

    ia hoqi islamit statusin e njė besimi tė njohur nga shteti pas Luftės

    sė Dytė Botėrore. Pėr rrjedhojė , muslimanėt falen vetėm nė

    “qendra kulturore”. Ata nuk mund tė organizojnė martesa fetare,

    nuk mund tė kenė shkolla tė tyre dhe nuk mund tė sigurojnė

    mbėshtetje shpirtėrore nė spitale, burgje ose kampe refugjatėsh.

    Ata nuk mund tė veprojnė si njė etnitet ligjor nė vete, ēka e

    vėshtirėson shumė punėn e tyre.

    Por, qeveria ēeke kohėt e fundit ka miratuar njė ligj mbi lirinė fetare,

    qė do ta bėjė mė tė lehtė pėr komunitetet e vogla fitimin e statusit

    zyrtar. Nėse do tė aprovohet edhe nga parlamenti, muslimanėt e

    Ēekisė do tė rifitojnė status zyrtar. Ligjet e tanishme i japin status

    zyrtar vetėm komuniteteve fetare qė arrijnė tė sigurojnė 10.000

    nėnshkrime tė rezidentėve tė pėrhershėm tė rritur dhe besimtarė.

    Pėr komunitetin Islam tė Ēekisė, i pėrbėrė mė sė shumti nga

    studentė dhe emigrant tė huaj, kjo ka qenė nnjė detyrė tepėr e

    vėshtirė. Nėn ligjin e ri, kjo gjė do tė jetė e mundur me vetėm

    300 nėnshkrime.

    Sipas zėdhenėses sė MInistrisė sė Kulturės, kjo situatė ėshtė nė

    dobi tė islamit. Ēdokush duhet tė jetė i lirė tė ketė komunitetin

    e vet. Kjo ėshtė njė gjė e mirė pėr kulturėn e Ēekisė.

    Mėgjithatė, nuk ėshtė gjithēka kaq e lehtė. Fitimi i tė drejtve mė

    tė mėdha qė muslimanėt tė kėrkojnė-ngritja e shkollave, kryerja

    e martesave etj.-do tė kėrkojė njė periudhė pritjeje 10 vjeēare

    dhe 20.000 nėnshkrime.

    Edhe imėmi i Qendrės Kulturore Islame tė Pragės ėshtė i kėnaqur

    qė njė ditė qendra e tij nė Pragė do tė mund tė quhet njė xhami,

    por sigurimi i 20.000 nėnshkrimeve ėshtė njė goditje pėr komunitetin

    e tij, i cili nuk mund t’i siguroj ato. Tė drejtat e vėrteta vijnė

    vetėm me regjistrimin e dytė.

    Megjithėse duket si njė hap i madh nė ndihmė tė komunitetit

    islam., nė tė vėrtetė muslimanėt nuk mendojnė ashtu.



    Xhamia e parė nė Republikėn Ēeke ishte caktuar tė hapej nė qytetin

    jugor tė Bėrnos. Hapja e kėsaj xhamie erdhi pas njė fushate disa

    vjeēare tė komunitetit islam tė kėtij qyteti, fushatė qė u pėrball me

    njė opozitė tė ashpėr nga banorėt vendas.

    Kjo xhami tani shėrben si njė vend ku falet namazi jo vetėm pėr

    turistėt dhe njerėzit nga vendet e tjera islame qė banojnė nė Ēeki,

    por edhe pėr komunitetin musliman vendas tė pėrbėrė nga

    disa qindra besimtarė.

    Xhamia, gjithashtu ka njė librari dhe pėrdoret edhe pėr mėsimin e

    Kur’anit dhe gjuhes arabe. Komuniteti musliman i kėtij qyteti pėrfshin

    studentė dhe biznesmenė qė qėndrojnė aty pėrkohėsisht ose

    pėrgjithmonė, e sidomos kur janė me familje. Komuniteti musliman

    nė Berno, qyteti i dytė i Republikės Ēeke, e ka pritur me padurim

    kėtė xhami. Udhėheqėsi i kėtij komuniteti, Muhamed Ali Silhavy,

    thote se deri mė tani muslimanėt kanė qenė tė detyruar t’i kryejnė

    ceremonitė e tyre fetare nė ambiente tė sajuara dhe tė marrura

    me qira. Fushata pėr ndėrtimin e kėsaj xhamie ka zgjatur disa vjet,

    ndėrkohė qė kundėrshtarėt e saj kishin frikė se xhamia do ta

    ndryshonte karakterin e Bėrnos, qė njihet pėr krenarinė e theksuar

    lokale. Sipas Muhamed Ali Silhavyt, ideja e xhamisė nė Bėrno ka

    patur sukses pasi ky qytet ka numrin mė tė madh tė muslimanėve

    nė gjithė vendin. Ai nuk lė pa pėrmendur se xhamia nė Bėrno e

    shoqėruar nga njė library fetare dhe njė qendėr studimi, u ndėrtua

    me paratė e dhuruesve tė ndryshėm tė komunitetit musliman vendas.
    Nese eshte e bere me dashuri, asgje nuk eshte mekat.

  7. #7
    i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i! Maska e biligoa
    Anėtarėsuar
    16-08-2007
    Postime
    3,216
    Islami ne Rumani




    Rumania shtrihet nė Evropėn Juglindore. Fqinjėt e saj janė Bullgaria (nė jug), Serbia (jug-perėndim, Hungaria (veri-perėndim, Ukraina (veri, Moldavia (lindje).

    Rumanishte i pėrket gjuhėve romane me disa forma arkaike dhe me fjalė sllavonike, turke, frėnge dhe hungareze.

    Feja kryesore nė Rumani ėshtė Ortodoksizmi Rumun (86.9%), pastaj pasojnė Katolicizmi (5%), Luteranizmi (1%), Kalvinizmi (1%), Pentekostalizmi (1%), Baptizmi (0,5%), Islami (0,3%) dhe Judaizmi (0.04%).

    Popullsia islame e Rumanisė, qė ėshtė ose turke, ose tatare ose shqiptare, ėshtė e drejtimit sunit. Praktika e Islamit nė Rumani ėshtė e lidhur me popullsinė turko-tatare tė vendosur nė kėtė territory qė nga shekulli 13. Kėshtu, mė 1241, tatarėt e “Hordhisė sė Artė” kishin fuqizuar pushtetin e tyre nė disa zona pranė maleve karpate. Ndėrmjet 1262 dhe 1264, perandori bizantin Mikhail i 13-tė, Pateologu, u dha tė drejtė komandantėve turq Izettin Keyaus dhe Saru Saltak Dede tė ngrenin kampe ushtarake nė rajonin e Dobrogeas, me qėllim tė mbrojtjes sė kufijve tė Bizantit nga sulmet e mundshme nga veriu. Kėshtu u shfaqėn turqit nė rrethinat e qytetit tė sotėm tė Babadagit.

    Komunitetet e qėndrueshme islame nė territorin rumun gjenden vetėm nė shekujt 14-15, si pasojė e vendosjes sė sovranitetit tė Perandorisė Osmane mbi principatat rumune, por kėto komunitete lulėzuan veēanarisht nė Dobrogea dhe nė disa qytete pėrgjatė Danubit.

    Sot liria e besimit nė Rumani garantohet me kushtetutė dhe kėtyre feve u akordohen nga shteti ndihma nė raport me numrin e besimtarėve. Njė statistikė jozyrtare flet pėr 70.000 muslimanė turqė, tatarė, shqiptarė etj., qė jetojnė nė rreth 80 komunitete nė zona rurale e urbane.

    Sot nė Rumani numėrohen rreth 50 komunitete islame dhe 20 njėsi mė tė vogla. Nė Konstancė jetojnė 80% muslimanė, nė Tulcea 12%, kurse tė tjerėt nė qendrat urbane, si: Bukuresht, Braila, Galati, Kalarasi, Giurgiu, Otlenita, Turnu Severini etj. Komuniteti islam rumun numėron rreth 35 imamė.

    Mbėshtetja materiale e komunitetit islam pėrbėhet nga donacionet e vetė besimtarėve, nga subvencionet e shtetit dhe tė organizatave tė huaja islame, nga shitja e librave dhe kartolinave, nga vizitat nė qendrat historike islame etj.





    Komuniteti islam i vendosur historikisht nė Rumani (rrteh 56.000 nėtarė sipas regjistrimit tė 1992) ėshtė rritur nga tė ardhurit e rinjė, tė cilatė mund tė jenė refugjatė, biznesmenė, studentė etj.

    Njė statstikė jozyrtare e dhėnė nga Lidhja pėr Islam dhe Kulturė nė Rumani e ēon kėtė numėr nė 70.000 muslimanė: turq, tatarė, shqiptarė…Tė cilėt jetojnė nė rreth 80 komunitete nė zona rurale e urbane.

    Sipas regjistrimit tė 1992 numri i tatarėve ishte 24.649 d.m.th. 0.11% e popullsisė. Por, shoqatat tatare pretendojnė se shifra reale ėshtė mbi 55.000 persona. Ata jetojnė nė Konstanca, Tulcea dhe Bukuresht. Numri i turqve nė Rumani ėshtė 29.080, pra 0.13% e popullsisė sė pėrgjithshme rumune. Ata jetojnė nė Tulcea, Nukuresht, Kalaria, Braila …

    Sipas dokumenteve, viti 1595 ėshtė data qė dokumenton vendosjen e shqipėtarėve nė trojet rumune. Shumė shqiptėrė tė shquar kanė dhėnė kontributin e tyre pėr zhvillimin e shtetit rumun.

    Sot, shqiptarėt e Rumanisė pėrbėjnė njė minoritet tė konsiderueshėm. Ata kanė njė gazetė, njė shoqatė e cila mbron tė drejtat e tyre dhe kanė tė drejtėn tė kenė njė pėrfaqėsues nė Parlament.

    Njė tjetėr grup aktiv, qė nuk lidhėt me minoritetet tradicionale, ėshtė Liga Islame dhe Kulturore e Rumanisė, e cila u krijua nė vitin 1990, si Asosacioni i Studentėve Muslimanė tė Rumanisė, e cila ka si qėllim mbrojtjen e tė drejtave tė studentėve muslimanė dhe pėrhapjen e Islamit.

    Kjo shoqatė ėshtė person juridik. Ajo u themelua nga studentėt rumunė muslimanė para 14 vjetėsh. Nė mars tė vitit 1999, kjo shoqatė u shėndrua nė Lidhjen Islame dhe Kulturore tė Rumanisė. KJo shoqatė degėt e saja i ka nė Bukuresht, Timisoara , Isasa, Cluj-Napuca dhe Costanta. Objektivi kryesorė i kėsaj Lidhjeje ėshtė prezantimi i fesė islame nė shoqėrinė rumune. Kjo lidhje kujdeset edhe pėr shtresat e pafavorizuara tė shoqėrisė. Pėr tė interesuarit, adresa e saj nė internet ėshtė www.islam.ro .

    Nė Rumani vetėm 15 fetė e njohura nga shteti mund tė mbajnė lėndė fetare nė shkollat publike. Ndėrkohė qė ligji lejon arsimin nė bazė tė fesė sė prindėrve tė nxėnėsve, minoritetet ankohen se nuk kan mundur tė mbajnė orė fetare nė shkollat shtetėrore. Sipas grupeve fetare minoritare, kjo ndodhė pėr shkak se priftėrinjėt ortodoks janė ata qė ua mohojnė mėsuesve tė feve tjera tė japin mėsim nė ato shkolla. Nė vitin 1995, pas njė marrėveshje nė mes tė qeverive tė Rumanisė dhe Turqisė u rihao seminari islam nė Medgidija (i thmeluar nė vitin 1901, i mbyllur nė vitet 60-ta).

    Pėrveē myftiut, Bagas Sanghirait, nė Rumani ekziston njė kėshill islam me 23 anėtarė, tė cilėt mblidhen rregullisht pėr tė trajtuar probleme administrative dhe disiplinore qė kanė tė bėjnė me fenė. Klerikėt islam tė Rumanisė pėrfshijnė hatibėt, imamėt dhe muezinėt. Sot, vendi ka 35 imamė, tė cilėt janė edhe haxhi.

    Asetet e komunitetit islam bazohen nė kontributet vullnetare nga anėtarėt, donacionet dhe ndihmat shtetėrore, nga shitjet dhe tė ardhurat nga vizitat nė objektet historike.

    Me gjithė numrin e madhė tė organizatave joqeveritare qė pėrfaqsojnė komunitetin islam nė katalogjėt e ojq-ve tė pakta janė ato oprganizata qė funksionojnė plotėsisht. Nga njėra anė kėto organizata janė pėrfaqėsuese tė komuniteteve minoritare (turke e tatare) dhe kanė pėrparėsinė e pėrfaqėsimit nė parlament, njhjen e tė gjitha tė drejtave kushtetuese, pėrdorimin e gjuhės amtare nė administratėn publike etj.

    P.sh. Unioni Demokratik i Muslimanėve Turq ėshtė krijuar nė vitin 1990 me qėllim tė veprimit si njė “organizatė etnike fetare e popullsisė turko-tatare nė Rumani”. Mėpastaj kjo organizatė u nda nė dysh, nė Unionin Demokratik Turk dhe Unionin Demokratik tė Turqve dhe Tatarėve Muslimanė.

    Nė vitin 1990, vetėm nė Dobrogea gjendeshin 238 xhami, ndėrsa sot nė Rumani ka rreth 77 vendnamaze, prej tė cilave njė xhami nė Konstanca.

    Por Rumania ka edhe monumente historike qė lidhen me trashėgiminė islame nė kėtė vend, si: xhamia qendrore dhe xhamia Hunchiar, qė gjendet nė Konstanca, xhamia Esmahan Sulltan nė Mangalia, xhamia e Medgidias, Harsovas, Amzaceas, Babadagut dhe Tulceas.
    Nese eshte e bere me dashuri, asgje nuk eshte mekat.

  8. #8
    i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i! Maska e biligoa
    Anėtarėsuar
    16-08-2007
    Postime
    3,216
    Muslimanet nga Burma



    Prej 48 000 000 banorėve sa ka Burma (emri i ri Myanmar) 15% prej tyre janė

    musliman. Ndėrsa shumica tjetėr e popullatės janė budistė. Muslimanėt jetojnė

    nė zonėn e cila quhet Arakan.



    Nė Arakan, zonė e cila ėshtė e pasur me petrol dhe gaz natyror, nė vitin 1430

    ėshtė formuar shteti islam i cili mbronte ekzistimin 350 vite me rradhė, por nė

    fund tė kėsaj periudhe budistėt me pushtimin e Arakanit e shkatėrruan kėtė shtet.



    Menjėherė pasi qė muslimanėt nė vitin 1783 humbėn qeverisjen politike, budistėt filluan

    me anė tė presionit tė zbatojnė politikėn me qėllim tė shkatėrrimit fizik tė muslimanėve.



    Nė shekullin 20 kampanja kundėr muslimanėve u zhvillua me njė shpejtėsi tė madhe

    dhe nė vitin 1942 ėshtė kryer njė masakėr nė Arakan i cili pėrfundoi me vrasjen e

    100.000 muslimanėve. Nė kėtė masakėr mijėra muslimanė janė sakatosur dhe

    janė detyruar tė zhvendosen…



    Pas pėrfundimit tė administrimit anglez nė vitin 1928 Burma fitoi pavarėsinė.

    Gjenerali Ne Win, i cili nė pushtet erdhi me grushtshtet, nė vitin 1962 i mobilizoi

    tė gjitha mundėsitė shtetėrore dhe forcat pėr shkak tė shkatėrrimit tė muslimanėve. «Programi i pėrgatitur i partisė socialiste» kishte pėr ēėllim pėrdorimin e tė gjitha

    formave pėr largimin e muslimanėve nga feja e tyre. Muslimanėt mbeten pa tė drejta politike, institucione edukative muslimane dhe xhami tė cilat ishin mbyllur.



    Ishte e ndaluar shkuarja nė haxh, prerja e kurbanit, namazi nė xhemat. Krahas shpėrnguljeve muslimanėt pėrbėjnė shumicėn nė Arakan. Si shkaktarė i burgosjeve

    dhe torturave mė shumė se njė milion musliman ishin tė detyruar tė braktisin Burmėn. Rezhimi nė Burmė pėr shkak tė fshehjes sw barbarizmit tė kryer nuk ka pranuar

    gazetarė tė jashtėm, bile edhe tregėtarė.



    Sipas tė dhėnave tė organizatės pėr tė drejtat e njeriut nė periudhėn 1962 – 1988 nė Arakan janė vrarė 20.000 musliman, qindra gra janė dhunuar, ndėrsa e gjithė pasuria

    e muslimanėve ėshtė konfiskuar. Mediat shtetėrore janė pėrdorur pėr dhėnjen e lajmeve

    tė rrejshme pėr Islamin. Nė verėn e vitit 1978, 200 000 nuslimanė ishin detyruar tė shpėrngulen nė Bangladesh.



    Pas dorėheqjes sė gjeneralit Ne Wina nė vitin 1988 janė ndėrruar rezhimet civile dhe ushtarake, por, nėvendse tė ndalet barbarizmi, pėrkundrazi, ajo vetėm se ėshtė rritur.



    Nė kėtė periudhė ėshtė zbuluar se 700 persona tė cilėt i pėrkasin pakicės

    muslimane tė pėrmbytur nė afėrsi tė Bangladeshit. Nė vitin 1994 mė shumė se 100 000

    janė mbytur pa u gjykuar fare. (Harun Yahya - Dimri i Islamit dhe pranvera e cila pritet)



    Njėri ndėr problemet mė tė mėdha tė muslimanėve tė pambrojtur nė Burmė

    ėshtė mosegzistimi i lidhjes me botėn e jashtme dhe pamundėsia e

    paraqitjes sė barbarizmit, sepse qeveria kishte ndaluar hyrjen e tė huajve nė

    disa zona. Pas vitit 1990 pėrsėri ndodhi njė gjakderdhje e madhe dhe 200 000

    musliman nė vitin 1992 janė detyruar tė shpėrngulen pėr nė Bangladesh e cila

    si shtet me shumicė islame krahas vėshtirsive tė veta ishte detyruar t’u ofrojė

    strehim dhe ushqim pėr refugjatėt nga Burma.



    Apeli pėr ndihmė i cili vie nga Burma dhe Bangladeshi duhet ta ndėgjojė e gjithė bota.

    All-llahu i Madhėrishėm nė Kur’an urdhėroi qė t’i ndihmohet atyre tė cilėt gjinden

    nė vėshtirėsi dhe tė cilėt janė tė dėbuar nga vendlindja e tyre.



    Ja, kėshtu! Nė pushtet ishte ateisti, komunisti, erdhi budisti - kurrfarė ndryshimi.

    E shikon botėn - Nė Lindje pėrralla tė vjetra, nė Perėndim asgjė tė re…
    Nese eshte e bere me dashuri, asgje nuk eshte mekat.

  9. #9
    i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i! Maska e biligoa
    Anėtarėsuar
    16-08-2007
    Postime
    3,216
    Muslimanėt e Afrikes perėndimore




    Regjioni i Afrikes perėndimore sot pėrbėhet prej 18 shteteve tė pavarura,

    nė 12 prej tyre muslimanėt janė shumicė absolute (Mauritanija dhe Sahara perėndimore -- 100%, Senegali 94%, Mali dhe Gambija 90%, Gvineja – 85%, Nigeri –80%, Siera Leone – 60%, Nigerija – 50%, Burkina Faso- 50%, Gvineja-Bisau – 45%. Nė Kamerun, Benin, Togo dhe Liberi jetojnė rreth 20 % musliman, ndėrsa nė Gabon dhe Ganė mė pak se 10%. Ajo qė e karakterizon ekonominė e kėti regjioni ėshtė se bujqėsia dhe blegtoria janė degė kryesore tė ekonomisė, mė shumė se gjysma e popullsisė jetojnė nėn kufijtė e varfėrisė dhe i pėrket shteteve mė tė varfėra nė botė. Problem tė madh nė vendet e Afrikės Perėndimore paraqet moti i ligė i cili shpesh herė godet kėtė regjion. Nėvend tė parė janė thatėsirat e mėdha gjatė sezonės verore, dhe vėrshimet gjatė dimrit. Posaqėrisht pasoja tė rėnda nė popullatėn e kėtyre hapsirave kanė luftimet e shpeshta ndėretnike tė cilat marrin mijėra viktima dhe rėndojnė shtetet fqinje edhe ashtu tė varfėra, me numėr tė shumtė tė refugjatėve. Por, pengesa mė e madhe e zhvillimit janė rezhimet diktatoriale (disa janė nė pushtet prej 1967) tė cilėt tiranizojnė popullatėn dhe me aparatet e tyre tė korruptuara shtetėrore pėrherė betonizojnė varfėrinė dhe mjerimin e shteteve afrikane.


    Mauritania - vendi me pėrqindje mė tė madhe tė muslimanėve




    Mauritania pavarėsinė nga Franca e fitoi nė vitin 1960. Nė vitin 1970 aneksoj (bashkoj) njė pjesė tė ish Saharės Spanjollle (sot Sahara Perėndimore), pėr tu tėrhequr pas tre viteve pėr shak tė sulmeve guerile e cila kėrkonte pavarėsi tė teritoreve. Opozita ėshtė legalizuar me marrjen e kushtetutės sė re nė vitin 1991. Nė tė vėrtetė Mauritania mbetet vend njė partiak. Vazhduan pėrleshjet ndėretnike nė mes tė pakicės zezake dhe shumicės sė popullatės arabo-berbere.



    Karakteristikat gjeografike:



    Lokacionet: Afrika veriperėndimore; ka dalje nė Oqeanin Veriatlantik;

    gjendet nė mes tė Senegalit dhe Sahares Perėndimore.

    Sipėrfaqja: gjithsejtė: 1,030,700 km2

    Tokė: 1,030,400 km2

    Ujė: 300 km2

    Gjatėsia kufitare: gjithsejtė: 5,074 km, kufizohet me: Algjerinė 463 km,

    Mali 2,237 km, Senegalin 813 km, Saharen Perėndimore 1,561 km.

    Bregdeti: 754 km

    Klima: Shkretinore, konstant e nxehtė, me thatėsira.

    Trualli: Shumica rrafshina tė Sahares jopjellore , me disa kodrina nė mes.

    Pasuritė natyrore: xehe tė metalit, gips, fosfat, dijamant, ari, vaj, peshqi.

    Koha: Erėrat e thata, tė nxehta tė cilėt paraqiten zakonishtė gjatė marsit

    dhe prillit; thatėsira periodike.



    Problemet ekologjike: Sasi tė kufizuara tė ujit tė pijes, mungesė e pyjeve, thatėsira tė mėdha tė cilat kontribojnė shumė nė dezertifikimin e vendit.



    Dendėsia e popullsisė: Shumica e popullatės ėshtė e koncentruar nė qytetet Nuakshotu dhe Nuadibuu dhe pėrreth lumit Senegal nė pjesėn jugore tė vendit.



    Popullėsia: 2,828,858 (shėnimet - korrik 2002)

    Struktura nė bazė tė moshės: 0-14 vite: 46.1%

    15-64 vite: 51.7%

    65 vite e mė shumė: 2.2%

    Nataliteti: 2.92%

    Mortaliteti i fėmijėve: 75.25 tė vdekur/1,000tė lindur



    Pėrqindja nė moshė: popullata nė pėrgjithėsi: 51.53 vite

    femrat: 53.71 vite

    meshkujt: 49.42 vite



    Nacionaliteti: Mauritanėt/Mauritanet

    Grupet etnike: mulatėt nė mes Maurėve dhe zezakėve 40%, Maurė 30%, zezakė 30%



    Besimi: muslimanė - 100%

    Gjuhėt: hassaniya arabisht (zyrtare), pulaar, soninke, ėolof , frengjishti Tė arsimuar: popullsia nė pėrgjithėsi 41.2%

    meshkujt:51.5%

    femrat: 31.3%



    Administrata:



    Emėrtimi i shtetit: Emėrtimi zyrtarė: Republika Islame e Mauritanisė

    Emėrtimi i shkurtė: Mauritania

    Sistemi: Republikė

    Kryeqyteti: Nuakshot

    Ndarja administritative: 12 regjione dhe njė distrikt* ( Adrar, Assaba,

    Brakna, Dakhlet Nouadhibou, Gorgol, Guidimaka, Hodh Ech Chargui, Hodh El Gharbi, Inchiri, Nouakchott*, Tagant, Tiris Zemmour, Trarza)



    Festat shtetėrore: Dita e pavarėsisė (28. nėntor)

    Kushtetuta: 12. korrik 1991.

    Sistemi juridik: Kombinim i Sheriatit dhe tė drejtat qytetare franceze

    Pushteti ekzekutiv: Shefi i shtetit: Kryetari Maaouya Ould Sid Ahmed TAYA (prej 12. 12. 1984)

    Nė krye tė qeverisė: Kryeministri Cheikh El Avia Ould Mohamed KHOUNA

    Qeveria: Kėshilli i ministrave

    Zgjedhjet: Kryetari zgjedhet nė zgjedhjet pėr periudhėn 6 vjeēare; zgjedhjet

    e fundit u mbajten 12.12.1997.; zgjedhjet e ardhėshme duhet tė mbahen nė dhjetor 2003

    Flamuri: (Ngjyrat) Gjelbėr me yllė tė verdhė dhe gjysmė hėnė tė verdhė horizontale; hėna, ylli dhe ngjyra e gjelbėr janė symbol i islamit



    Ekonomia:



    Karakteristikat e pėrgjithshme: Gjysma e popullsisė edhe sot varen nga bujqėsia dhe blegtoria. Mauritania posedon rezerva tė xeheve tė hekurit tė

    cilat pėrbėjnė gjysmėn e eksprtit tė pėrgjithshėm. Zona bregdetare i pėrket zonave mė tė pasura me peshk nė botė, por eksploatimi jasht mase tė cilėt e bėin tė huajt ky resurs kryesorė mauritan ėshtė dobėsuar me tė madhe.



    Degėt e ekonomisė: bujqėsia: 25%

    industria: 29%

    shėrbimet: 46%

    Popullsia nėn kufujtė e varfėrisė: 50%

    Pėrqindja e inflacionit: 4.4% (2001)

    Fuqia punėtore: 786.000

    Pėrqindja e papunėsisė: 21%

    Industria: Pėrpunimi i peshkut, nxjerrja e zeheve tė hekurit dhe gipsit

    Prodhimet bujqėsore: Hurmėt, meli, orizi, misri, prodhimete qumėshtit,

    blegtori (rritja e deleve dhe lopėve)

    Eksporti: xehet e hekurit, peshku dhe produktet e peshkut, ari

    Vendet nė tė cilat eksporton: Franca 18%, Japonia 16%, Italia 13%,

    Spanja 10%

    Vendet nga tė cilat importon : Franca 33%, Sh.B.A. 19%, Spanja 9%, Algjeria 6%, gjermania 6%, Benelux 5% (2000)



    Komunikimi:



    Internet kodi: .mr

    Numri I shfrytėzuesve tė internetit: 7,500 (2001)
    Nese eshte e bere me dashuri, asgje nuk eshte mekat.

  10. #10
    i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i!i! Maska e biligoa
    Anėtarėsuar
    16-08-2007
    Postime
    3,216
    Muslimanėt e Koresė Jugore.




    Islamgjakova - Islami nė Korenė Jugore deri nė luftėn koreane tė

    vitit 1950 ishte i panjohur. Njėra ndėr shtetet tė cilat kishin luftuar

    nė koalicion me Amerikėn nė atė luftė ishte edhe Turqia.

    Dy ushtarė turk, Zubejri dhe Abdurrahmani e shfrytėzuan rastin

    duke bėrė da’ve (ftesė nė islam) tek Koreanėt. Transmetohet nga

    disa tė dhėna se ata e kishin edhe njė mesxhid (xhami) tė vogėl nė

    tė cilėn ua mėsonin njerėzve Islamin. Mundi i tyre u kurorėzua me

    sukses, sepse 20-30 koreanė e pranuan Islamin. Rritja mė e madhe e muslimanėve nė Kore filloj me shkuarjen e Koreanėve me punė tė

    pėrkohshme nė shtetet arabe, ku si fuqi e lirė punėtore punonin nė

    ndėrtimtari. Organizimi i parė i shkuarjes nė Haxh nga Koreja ishte

    nė vitin 1960, pėrderisa atė grup e kishte udhėhequr njė haxhi i quajtur

    Sabri Seo Jung.
    Sot nė kore jetojnė 70.000 muslimanė, me xhami tė shumta.

    Ėshtė interesante se edhe sot Islami nė Kore pėrhapet pikėrisht

    duke iu falėnderuar njė lufte tjetėr.
    Korea e Jugut merr pjesė nė luftė kundėr “terorizmit Islam”, prandaj sot

    nė Irak janė tė stacionuar rreth 3.000 ushtarė Korean. Ēdo kontingjent ushtarak i cili e zėvendėson tjetrin duhet tė pėrgatitet pėr “aventurat” kulturore nė Irak. Aty merr pjesė edhe mėsimi i ushtarėve Korean pėr Islamin.
    Njė gazetė koreane para disa kohėsh e pėrhapi lajmin se 30 ushtarė tė rinjė tė cilėt duhet tė dėrgohen nė Irak e kishin pranuar Islamin nė njė xhami tė Seulit.

    “Ata pėrpiqen me gojėt e tyre ta shuajnė dritėn e All-llahut, e

    All-llahu nuk do tjetėr, pos ta pėrsosė dritėn e Tij, ndonėse

    jobesimtarėt e urrejnė.”
    (Et Tevbe, 32)
    Nese eshte e bere me dashuri, asgje nuk eshte mekat.

Faqja 0 prej 2 FillimFillim 12 FunditFundit

Tema tė Ngjashme

  1. Civilizimi nė Islam
    Nga AsgjėSikurDielli nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 81
    Postimi i Fundit: 01-11-2013, 09:18
  2. Islami Sot Dhe Nesėr
    Nga llokumi nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 11
    Postimi i Fundit: 22-09-2012, 10:50
  3. Sheikh Muhamed Nasuridin Albani
    Nga forum126 nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 20
    Postimi i Fundit: 19-08-2009, 11:01
  4. Kerkese muslimaneve
    Nga Bleti002 nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 11
    Postimi i Fundit: 21-07-2006, 03:33
  5. Islami NdĖrmjet Lindjes E PerĖndimit
    Nga ORIONI nė forumin Komuniteti musliman
    Pėrgjigje: 1
    Postimi i Fundit: 01-05-2005, 04:51

Regullat e Postimit

  • Ju nuk mund tė hapni tema tė reja.
  • Ju nuk mund tė postoni nė tema.
  • Ju nuk mund tė bashkėngjitni skedarė.
  • Ju nuk mund tė ndryshoni postimet tuaja.
  •