Shkatërrohen zbulimet ilire në Maqedoni
Shtuar më: 06/01/2008 - 09:32
• Arkeologët maqedonas po shkatërrojnë banimet e hershme ilire të zbuluara në territoret maqedone. Në kalanë e Shkupit po gërmohet me buldozerë, ndërsa në Pllaoshnik po ngrihet një universitet.
Bardhyl Berberi/Shekulli
Arkeologët maqedonas po shkatërrojnë dëshmitë historike të vazhdimësisë iliro-shqiptare. Në Kalanë e Shkupit, ku së fundmi janë zbuluar vendbanime ilire dhe shumë objekte që dëshmojnë se ky territor është banuar nga fise ilire, arkeologët po përdorin një metodë të pa përdorur ndonjëherë gjatë gërmimeve arkeologjike të këtij lloji. Po gërmohet me buldozerë, gjë që rrezikon shkatërrimin e objekteve, ndërsa në një tjetër zonë arkeologjike ilire, në Pllaoshnik të Ohrit, Qeveria maqedone financon ndërtimin e një universiteti, duke shkatërruar të tjera dëshmi historike. Prej gjashtë muajsh në kalanë e Shkupit vazhdojnë gërmimet arkeologjike sipas një projekti dy vjeçar të financuar nga qeveria e Maqedonisë. Një projekt që kushton2 milionëe 250 euro, ku vetëm në pjesën e parë të punimeve janë vënë në dispozicion 950 mijë euro. Janë duke punuar mbi 300 specialistë dhe çuditërisht të gjithë maqedonas. Mungesa e specialistëve nga Shqipëria apo Kosova u shoqërua me reagime nga ana e lëvizjes "Zgjohu" në Maqedoni, e cila zhvilloi një numër të madh protestash, drejtuar ministrit të Kulturës dhe trupit Diplomatik në Maqedoni. Ata kërkuan që në gërmimet arkeologjike në kalanë e Shkupit të ketë arkeologë nga Shqipëria dhe Kosova pasi në këtë territor, që në kohët më të lashta janë gërshetuar shumë kultura dhe kanë jetuar fiset ilire të Dardanëve. Çka u vërtetua që në ditët e para të gërmimeve, ku u zbulua shtëpia ilire dhe objekte të tjera ilire, të cilat datonin me shek. III para Krishtit. Por kjo kërkesë e Lëvizjes "Zgjohu", e cila përbëhet nga shoqëria civile shqiptare në Maqedoni, nuk u mor parasysh dhe kërkimet u zhvilluan vetëm maqedonasit. Shumë shpejt, fill pas zbulimit të shumë objekteve ilire në Kalanë e Shkupit, pikërisht në këtë zonë me vlera të veçanta, Drejtori i Trashëgimisë Kulturore të Maqedonisë, Pasko Kuzmank, duke shfrytëzuar dhe paaftësinë e drejtuesve të Ministrisë së Kulturës në Maqedoni, filloi të kryejë kërkime në këtë zonë me buldozer. Kur ka parë këtë situatë dramatike, kundër çdo kriteri të kërkimit arkeologjik, historiani Ramiz Avdyli ka shprehur menjëherë shqetësimin e tij. "Nuk mund ta fsheh tmerrin që kam përjetuar, kur kam parë gërmime vandaliste që nuk zbulonin kulturën e lashtë, por e shkatërronin atë", - tha për "Shekullin" Avdyli. Të njëjtat skena makabre të shkatërrimit të gërmimeve arkeologjike ka parë para pak ditësh edhe Drejtori i Institutit të Arkeologjisë së Shqipërisë z Myzafer Korkuti. "Kjo është e tmerrshme. Këto kërkime me buldozerë janë shumë larg standardeve arkeologjike. Kjo mënyrë largon objektet nga orgjinaliteti", - tha ai. Sipas prof. Korkutit, kjo punë që kanë bërë kolegët e tij maqedonas për gjashtë muaj, normalisht bëhet për 10 vjet me studiues të shkollave të ndryshme dhe kjo është normale nëse kërkon të zbulosh artefakte. "Në Maqedoni me këtë metodë janë shkatërruar krejt këto vlera unikale të lashtësisë", - vazhdon Korkuti. Në bazë të konventave ndërkombëtare që i ka nënshkruar edhe Maqedonia, nuk lejohen kërkime arkeologjike, pa studiues të fushave të ndryshme dhe të shkollave të ndryshme.
Ndërkaq, Ministri i Kulturës së Maqedonisë, Arifikmet Xhemaili, mundohet të qetësojë situatën. "Arkeologëve nuk iu pëlqeu metodologjia e punës dhe kjo nuk është një vërejtje kapitale, por vetëm metodologji që mund të përmirësohet në të ardhmen",- theksoi ai .
Ndërkohë në lokalitetin Pllaoshnik të Ohrit qeveria maqedonase ka dhënë 6 milionë euro, për të ndërtuar një universitet. Ajo njihet si një zonë e njohur arkeologjike, ku kanë jetuar Desaretët (fis ilir ) dhe ku janë zbuluar shumë objekte arkeologjike. Burime pranë ekzekutivit, thonë se "ndërtimi i Universitetit do të bëhet aty, pasi është pjesë e parëndësishme arkeologjike".
"Ne historianët shqiptarë në Maqedoni dyshojme se qeveria e Maqedonisë nuk ka synim me anën e gërmimeve që të nxjerri të vërtetën por të shbëjë kulturën iliro- arbërore në Kalanë e Shkupit. Jo pa qëllim ajo pengon të marrin pjesë në gërmime arkeologët nga Shqipëria dhe nga Kosova. Ata morën një mësim të mirë nga kalaja e Ohrit, ku u zbulua se Ilirët dhe Dardanët kanë qënë këtu", - thotë historiani Ramiz Avdyli. Ndërkohë që edhe kryetari i shoqatës së Historianëve në Maqedoni, Nebi Dervishi, mbështet të njëjtën ide. "Qeveria e Maqedonisë ka dhënë një buxhet të majmë për gërmime arkeologjike, por me buldozerë dhe qëllimi është jo të zbulohet kultura e lashtë ilire, por të shkatërrohet ajo kulturë që toka e ka ruajtur për mijëra vjet. Vetëm shkenca arkeologjike e Maqedonisë përdor buldozerë për zbulime arkeologjike. Është e qartë, këto kërkime kanë si qëllim që të zhbëjnë historinë", - ka theksuar ai për gazetën "Shekulli".
http://www.ina-online.net/index.php?id=3336
Përgjigju Duke Cituar
Postuar më parë nga Hyj-Njeriu
Krijoni Kontakt