Harresa ndaj datave historike

[BARAT]

Harresa ndaj datave historike

Reagon historiani dhe muzeologu delvinjot, Dr Apostol Pango: Pse nuk duhet të harrojmë të ndalemi në stacionet e historisë?

Ndodh që dikush nuk respekton rregullat e qarkullimit rrugor e tabelat e instaluara dhe shpejt e shpejt i mbushet fleta e gjobës nga autoritetet policore, kur ende askush nuk e sheh të ketë ardhur pasoja. Po kur nuk respektohen stacionet e historisë sonë kombëtare? Dëmi është në përmasa të paimagjinueshme. Dhe jo në qarkullimin rrugor, por në qarkullimin e vlerave, duke bërë që ato të kenë një vdekje të ngadaltë. Rëndom na ndodh të përjetojmë raste të mpirjes së kujtesës karshi vlerave fondamentale. E megjithëkëtë, askush nuk merr gjobë personale për këtë. Haraçi që paguajmë është në dëm të të gjithëve dhe të historisë që na bashkon. "Skleroza" është shumë më shkatërruese kur prek arteriet e një kombi. Marrim shkas për të bërë këtë deduksion dhe për t‘i bërë apel ndërgjegjes qytetare dhe asaj profesionale të njerëzve të ngarkuar me këtë detyrë në institucionet shtetërore, nga përsëritja e kësaj harrese. Javë më parë, më 17 janar, në Sarandë e Delvinë nuk u tha qoftë edhe një fjalë e nuk u vendos qoftë edhe një afishe në përkujtim për ndonjë aktivitet, të paktën "sa me la gojën", në nderim të figurës më madhore të historisë sonë, Heroit Kombëtar Gjergj Kastrioti Skënderbeu, në 540-vjetorin e vdekjes së tij. E keqja e madhe është se kjo nuk përbën një nisje me harresë të vitit 2008. Doktor i shkencave historike, Apostol Pango, tashmë i nxjerrë në pension, megjithëse ende me shumë energji intelektuale e fizike për të dhënë kontribute në fushën e historisë, numëron disa të tilla. "Nuk bëhet fjalë për ngjarje të rëndësisë së dorës së dytë dhe për përvjetorë të radhës, por për heshtje kur ato shënonin jubile të mëdhenj, për të cilët nuk është kujtuar askush", shpreh keqardhjen Pango. Të pafalshme e quan Pango që kanë kaluar pa asnjë lloj përkujtimi ngjarje të tilla si: 125-vjetori i vdekjes së dijetarit sarandjot Hasan Tahsinit në vitin 2006, apo 100-vjetori i hapjes së shkollës së fshehtë shqipe në Konispol më 1906. Njëlloj si "kundërvajtje historike" të vitit 2006, ai cilëson edhe një tjetër ngjarje të harruar, me tingëllim aktual për sot. Tregon se fjalën e ka për 100-vjetorin e shkollës së parë shqipe, që funksiononte në ishullin e Korfuzit për shqiptarët e atjeshëm, një fakt historik që do t‘i fliste bukur edhe realitetit të sotëm të shkollimit të munguar për fëmijët e emigrantëve shqiptarë në mes të Athinës. Sipas tij, nuk kish mosmirënjohje më të thellë për Delvinën, se sa të mos përkujtohej më 2 gusht të 2007-ës 75-vjetori i vdekjes së Sulejman Delvinës, Kryeministrit shqiptar të Kongresit të Lushnjës. Për të vazhduar me "zbulimin" e harresës dhe shkujdesjes për 100-vjetorin e themelimit në Delvinë të shoqërisë patriotike "Atdheu", gjithashtu në 2007 etj. Të tilla ai rendit moskujtimin për përvjetorë të plotë të ngjarjeve të mëdha e të rëndësishme të historisë, që ai e quan një test indiference dhe paaftësie të njerëzve që janë në institucione të specializuara, si muzetë etj. "Kjo harresë e ka emrin indiferencë dhe paaftësi", shprehet Pango. Në bisedë me këtë temë ai sjell edhe një fakt tjetër nga Delvina. Në muzeun që ende është inekzistent në këtë qytet, me gjithë harxhimin e miliona lekëve, prej 4 vjetësh paguhet një pastruese që nuk ka ku ta gjejë muzeun që të pastrojë. Ndërkohë që, duke qenë "të shtrenjtë në krunde", kursehet edhe honorari për një specialist, që mund t‘i japë gjak historie një karabinaje ende pa pajisje. Këto ditë në Sarandë vetë organizata e veteranëve të luftës, pa ndihmën e asnjë historiani e duke i "turpëruar" profesionalisht ata, tregoi se çdo të thotë të mos harrosh. Duke pasur në mes tyre të fundmin e luftëtarëve të gjallë të çetës "Çamëria", 90-vjeçarin Hazbi Korro, shokët e tij të llogores dhe të historisë së betejave, dhanë një sinjal të antiharresës. Por edhe historianë të ndjeshëm janë si gurët kilometrikë në memorien tonë. E ata përmendin edhe raste të tjera, të ngjashme me ato që u përmendën, të harresës kolektive. Kohë më parë, në tetorin e vitit të kaluar historiani dhe muzeologu Apostol Pango argumentoi së pari për pushtetarët e Sarandës dhe Delvinës, se për se nuk duhet vazhduar të festohet 9 tetori si ditë e çlirimit të këtyre dy qyteteve. Ai thotë se dokumentet historike e kanë "tronditur" që 40 vjet më parë këtë datë, e argumentuar kjo sa s‘ka më mirë në Historinë e Shqipërisë. "Por për hir të emrit "9 Tetori", që diktatura i ka vënë një shkolle në Sarandë, një lagjeje në Delvinë etj., dhe për arsye se datat merren si tabu dhe rrallë dëgjohen specialistët e fushës, edhe festat nuk vendosen në kohën e duhur". Pra, ne ose harrojmë ose festojmë gabim, duke lejuar që skleroza të prekë arteriet e kujtesës.

gazeta shqip - 01-02-2008