Nazmi Beqiri

[feneri]

JEMI SHQIPE, JO HUT!!!


E premte 30 korrik 1999 “Flaka”


Shumë njerëz mendojnë se s’kanë të drejtë kur thonë se politika ka shumë fytyra por në realitet ajo ka vetëm fytyrë. Ajo është fytyra e fitores. Çdo gjë i përngjet lojës së shahut, kush ulet – ulet për fituar. Kjo lojë (kushtimisht e shahut) nuk ka gjashtëmbëdhjetë fytyra por dyzet e nëntë vetëm për njërën palë. Këto figura mbesin të këtilla në rast se loja zhvillohet pa shikues. Po i shtuam edhe këto, atëher shtohen figurat lëvizëse, jostabile, ku çdo shikues (pjesmarrës direkt në shikim) shton edhe tri figura që shpesh herë bëhen një, e në dobësi të lojtarit zhduken krejtësisht, madje shpesh herë kalojnë edhe në anën e kundërshtarit. Për t’u ulur në lojë nuk është kusht që të kesh numrin e barabart të figurave, ngase ata nuk përgaditen nga mjeshtër prodhues, por nga vetë lojtarët. Figurat mund t’i lozin edhe kalimtarët e rastit të cilët s’kanë “haber” se nga e marrin atë figurë e as ku e lëshojnë, pos që e luajnë rolin e një hamalli i cili do të shpërblehet me ndonjë “koktej”. Lojën dhe çdo gjë rreth saj e mbajnë nën kontroll ata që e kanë shtruar që me kohë.

Do të fitojë ai që ka pasur kushte të stërvitet më shumë. Belasit nuk kanë vend, ngase çdo gjë llogaritet para secilës lëvizje për dyzet e nëntë herë. Normal çdo lojë ka edhe flijimin e figurave të veta. Të gjithë ata që janë jashtë pjesmarrjes direkt, mund të presin rezultatin... Shumica e lojtarëve këto loja i bëjnë pa përgjegjësi, disa të tjerë nuk i njohin as figurat, e ca të tjerë dinë shumë mirë ta lozin këtë lojë, por kanë mbetur jashtë saj. Ka edhe një gjë: në mungesë të krijimit të të gjitha këtyre figurave, (rrallë herë) ca “koka” e shtrijnë lojën me figura të tjera dhe luajnë me dorën e pronarit të figurave. Qiraja mund të jetë e madhe, katastrofale e madhe, e vogël, falas, madje mund të kërkohet edhe shpërblimi për idenë që e futë tjetrin në lojë. E gjithë kjo mvaret nga ai i cili e bën këtë punë. Këta njerëz mund të lavdërohen, të dënohen, të largohen përgjithnjë nga skena e lojës, por një gjë është e sigurt: shikuesit do t’i mbajnë mend brez pas brezi... U luajt me hile apo pa te, me njohuri apo pa njohuri të bollshme, pa kushte apo me çdo kusht që ai (vetëm ai) lojtarë të luaj, sjell fitore apo fitore të Pirros; dëshiruan apo s’dëshiruan, do t’i nënshtrohet vdekjes. Lumë ai që ka ndërgjegje të pastër.

Bota sot është e rënduar nga paranoja (frika nga vetvetja). Hofmani luajti mendtë me “autobusin” e vet (që sipas meje nuk ka të drejtë ngase fëmijët kurr nuk bëjnë vetëvrasje e as që vrasin.. Ata duan jetë pa dhunë, dhe të çajnë veshët deri sa ta marrin të vetën, me përjashtim të atyre; të epruvetave të cilët u përgjigjen progamimeve). Mu për këtë ajo (me më të avansuarit) është kthyer në Gord dhe lidhë nyje, por njëkohësisht edhe në Lekë që zgjidhë nyjet, se për ndryshe nuk do të kishte “lojë shahu”. Kjo do të ishte e suksesshme sikur profiti i lojës të investohej sipas rregullave të Krijuesit. Megjithëse çdo gjë është pro Evpropës, ajo hamendet. Herë mbahet me dorën e majtë e her me të djathtën. Është shumë keq kur një zojë e kamur (në të gjitha mënyrat) hamendet si fëmijë. Asaj i duhet një “LEKË” për ta këputur nyjen e GORDIT. Pa e bërë këtë, ajo s’mund të jetë e qetë.

Herët është shkruar e biseduar për “KANCERIN” e Ballkanit, vetëm se ishin ndërruar emrat e objektivave. Kanceri kishte marrë emrin e trupit e trupit i thoshin kancer. Ky “kancer” Ballkani donte të kthehet në Kancer Evrope dhe ajo këtë nuk e shihte, madje edhe sot është e mjegulluar. Kjo nuk u arrit kurr nga “Kanceri”, pamvarsishtë se ndihmohej nga “mjekë” të Evropës e Botës, sepse kishte punë me “balle” e jo me “b.....”!!! Evropa është spërkatur me virus të kancerit të Ballkanit e shpëtimin e ka para syve të vetë. Për imunitet Ballkani dhe shqiptaria duhet të lihet e qetë ashtu siç e ka lënë Zoti, (së paku një paqe zvicërrane). Po nuk u bë kjo, “virus” tjetër do të depërtoj në Evropë. Ajo ndoshta do të pendohet por do të jetë vonë. Çdo gjë mund të ndodhë, brenda kohës dhe hapësirës, dhe Republika e Maqedonisë lindi pa kurorëzim, pa martesë, madje edhe pa mamitë shtëpiake. Kurora do të lidhet më vonë. Edhe dasma do të bëhet e do të vazhdojë jeta nga thënia e ministrit maqedonas, se (pa thonjëza, por kishin këtë kuptim) – shqiptarët të lirë mund të shkojnë dhe të luftojnë në aradhat e UÇK – së dhe nuk do të keqtrajtohen, derisa nuk marrin gjë kundër integritetit dhe sovranitetit të Republikës së Maqedonisë. – Dhe, nëse kjo bëhet realitet atëherë shqiptarët do të ndihen të lirë në këtë Republikë, atëherë gur themel i parë i egzistimit të saj janë këto fjalë. Të gjithë e dimë se me një gurë nuk ngrihet kalaja, por shpresojmë që ata (gurët) do të shtohen... Ata nuk mungojnë, pos që janë të pa kurorë si psh: UT – ja etj.

Jo rrallë herë shkrimtarët janë parashikues, po mos thënë (plotësishtë) paraprijës të së ardhmes. Për mbushjen e këtij kapitulli me respekt do të marrim një shkrimtar që na paraqet personazhin me emër Driton, i cili operohet për “eksperiment” të shikimit të mundësisë të jetës së trupit pa gjymtyrë, që si rregull medicinal ishte negativja e vetë jetës. Por ky eksperiment me Dritonin, dëshmoi të kundërtën ngase gjymtyrët lëviznin edhe të prera, kështu që kjo lëvizje e qetë e vuri në alivani edhe vetë eksperimentuesin, i cili për rehabilitim të Dritonit detyrohet t’ia japë vajzën e tij. Citojmë: “ Shikonte gjymtyrët e shpërndara në tërë relievin dhe s’mund të besonte....

- Eu Driton, Driton ... Besoj që indi shpirtëror është i pa lënduar dhe së shpejti ... hoooop, lëvizni duar dhe ju këmbë... Fshehtësia e fenomenit lëvizte gjymtyrët e prera.
Ti Shqipe m’i sjell këtu në sallë, e urdhëroi Dritoni”.

Ky shkrimtar tek tregimi i tij “Dashuria në katin Përdhes” këto gjëra i ka shkruar tri – katër vite më parë, dhe thërret përmes artit (pavarësisht nga ndarja e trojve shqiptare) lëvizjen e shqiptarisë si një trup i vetëm drejt çështjes së saj të pazgjidhur, kur shqiptaria s’shikonte gjë tjetër pos greminës. “Ti shqipe m’i sjell këtu në sallë” dhe pakë më vonë si me magji lëvizi e tërë qenia shqiptare. Ai (shkrimtari) e sheh se liria është afër, ngase kërkohej, po sheh se ajo do të vonohet pak madje s’do të vijë pa luftë... Këto gjëra ai i paraqet në të njëjtën vepër te tregimi “Letërnjoftimi i pagjumësisë”. Citojmë:

“Do të sjellim në kështjellë motër! Kostandini është nisur. Ndoshta vonohet pak se rrugës gjithsesi do të ndeshet me gjakun e prishur...” Një poet tjetër thot se ata (shqiptarët) ishin të gatshëm të ndeshen edhe me çmimin e mohimit kolektiv kur thot:

“do të kërkoj
deri në fund
edhe nëse format e këpurdhave
bëhen realitet”

Dhe, nëse këto janë të qëlluara edhe thënia e urtë “moskovi, peshkatar ka qenë dhe peshkatar do të mbesë” është qëlluar, por si Abdyl Frashëri i cili ia (qëlloi) në Kongresin e Berlinit, kur tha: “ju ndat trojet shqiptare, por ne ua bëjmë me dije se që sot do të fillojmë të punojmë kundër vendimeve tuaja” dhe këto “të qëlluara” kanë ditur ta vlerësojnë edhe vetën po me fjalë të urtë: “një okë mend bota, katërqind dërhem Shkodra”, të cilat të qëlluara dëshmojnë se shqiptaria nuk është popull Hut (sipas mitulogjishutit ia çon Zoti nga një zog në gojë, për çdo ditë), pos shqipes.

[feneri]

NA E LENI PROBLEMIN NË DUART TONA


11-12 shtator 1999 -“Flaka”


Popull më i kulturuar në botë merren francezët (jo rastësisht Parisi, ndryshe njihet si Qyteti i Dritës). Popull më punëtor në botë merren gjermanët. Më endacakë, -romët. Me kulinari më të shijshme, -janë turqit. Më të qëndrueshëm (në kushte atmosferike dhe mungesa ushqimore) janë beduinët e Afrikës. Më të shpejtë, -kinezët! Për amoralitet, -serbët ua kalojnë të gjithëve (me “lepezën” e tyre). Më fetarë janë indianët! Më të pafe janë ebrejët! Më spekulantë janë amerikanët (shikuar si komb në bazë të kontinentit). Më “rakixhinjë” janë rusët. Më të përçarë kanë qenë italianët, deri te Garibaldi! Ndërsa, më të bashkuar janë shqiptarët (të gjitha këto thuhen kushtimisht ngase çdo grurë ka egjër).
Se jemi të tillë po e dëshmojmë me shembuj që do t’i marr për ilustrim. Dy popuj që urryen njëri-tjetrin më së tepërmi janë: francezët dhe gjermanët, luftuan kohë të gjatë. Fitoret dhe humbjet i kishin reciproke derisa problemin e kufijve mes tyre, e zgjidhën në Kongresin e Rashtadit (1797-1799), madje Gjermania e humbi një pjesë të teritorit të vet, për të cilën gjë, intelektualët e kohës e quajtën “pazarllëk i ulët” (për shembull Hegeli etj).

Meqë e kemi fjalën tek bashkimi, të gjitha luftërat e gjermanëve me të tjerët, u kushtuan më pak se sa “lufta e bashkimit” me vetveten! Rozhe Garodi në librin e tij “Mendimi i Hegelit”, thotë: “...ngadhnjimi i bashkimit kombëtarë shpiente kah shkatrrimi i lirisë”. Por, këtë nuk e pyeti fare Bizmarku dhe me shpatë bashkoi trojet gjermane.

Ndërsa francezët për ndryshimin e sistemit, bënë kërdi mbi popullin e vet, citojmë Nikolla Nikollovin, i cili në veprën e tij “Komploti Botëror” thot: “...vetëm Nanta dha më tepër se tridhjetëmijë viktima... Tuloni i cili kishte tridhjetëmijë banorë, mbeti vetëm me shtatëmijë”. Gjithë ato viktima ranë për bashkim dhe ndërrim të sistemit apokaliptik, që nuk ndërprehej edhe kur mbreti ngriste dolli për popullin e vet, i cili edhe në giotinë thoshte: “...dëshirojë që gjaku im ta vulos lumturinë e popullit francezë”. I mjeri mbret, vërtet ishte i kulturuar dhe pandehu se edhe të tjerët ishin të tillë. Pranë pushtetit ra viktimë, ngase ekzekutimi i tij më s’kishte të bënte me pushtetitn.

Ndërkaq, i famshmi Bizmark pas bashkimit të kombit të vet pranoi se nuk kishte as talent e aftësi, por “rrethanat që nëna ime ishte mikeshë e Seultit, njëri prej -“të treqindëve”- që më ndihmuan”. Kurse, ai që bashkoi kombin tonë ishte më modest: “Lirinë nuk ua solla unë, ate e gjeta në mesin tuaj”. Në periudhën e më vonshme, kur në malet e Shqipërisë Enver Hoxha u pyet nga anglezët se ku e kishte kryer akademinë ushtarake?

“Ma dhanë këto male”, u tha ai, (e jo të “treqindët”)!

Edhe pse na kanë quajtur njerëz me bishta, popull i ndyrë, patriarkal, poligamik, të pafe, të egër, tek ne nuk ka ndodhur kjo, edhe pse mjaftë jemi vrarë mes vete?!... Madje kjo nuk na ndodhi as në kohën e Ali Pashë Tepelenës e as në kohën e Enver Hoxhës.

Sikur bota të na linte vetë t’i zgjidhim problemet tona, garantoj (së paku unë mendoj) se kjo që ka ndodhur me gjermanët e me francezët nuk do të ndodhë me ne. Ngase çdo brez i ri i yni, bashkimin e ka RITRASH ndërshekuj!... Kuvendi i Lezhës, Lidhja e Prizrenit, Mbledhja e Junikut... madje as s’do ta humbim lirinë e as s’do të bashkohemi me shpatë, ngase NUK JEMI NDARË VETË!!! Zatën edhe gjermanët kur i ndau bota nuk u bashkuan me metodën bizmarkiane.

[feneri]

MBI KË DO TË SHKUNDËN PLAKAT


(punimi është dërguar nëpër gazeta, në vjeshtë të vitit 2000 , por nuk u botua)



Siduket janari dhe shkurti ishin muaj dënimi për shqiptarët nga vetë natyra. Në janar vdiq Skenderbeu, Vëllezërit Gërvalla dhe Kadri Zeka. Madje edhe në kohërat e lashta u ngri plaka me gjithë kopen (por jo edhe e reja e plakës nga muaji erbain i cili enkas për këtë punë i kishte kërkuar dy ditë prej vëllaut të vet seçkit. Këto muaj (ngjallakeq) muarën edhe të haraçinasin me gjithë mitrovicasit edhe në këtë shekull të ri. Kurse marsi gjithëherë ka qenë muaj i shpresës, muaj i luleborës, muaj që sjell pranëverën (pos në disa raste të posaçme).


Vallë, çka do tna sjellë marsi sivjet?!

Padyshim se do të vërshojnë prrocka të ndryshme të cilat do të kanalizohen cifunëve të mullinjëve të ndryshme (të miqëve e të armiqëve). Në mullinjët e shpresave të vjetra e të reja. Në cifunët e urrejtjes e të humanizmit. Vallë, cilëve mullinjë do t’u sillen gurët?

Lumejtë janë natyror shumë kanale janë çelur. Disa të filluar që më parë, kanë mbetur projekte të hapura. Marsit që po vjenë nuk i dihet (mund të shkundën plakat) e ai të vërshojë fushave e të prishë kanale e projekte, si psh. projektkanalin e Kiros që pat thënë se opozita nuk mund të marrë pushtetin e Miloshoviqit edhe pse CIA kishte parashikuar trazira qytetare në Serbi për shtator të 1999. Ky (KG) e tha këtë fjalë e “erbaini” erbain do të mbetet dhe s’do të kalojë kurr madje edhe mund të kërkojë ditë hua nga vëllau seçk.

Vërshimeve të marsit nuk u dihet dhe mund të vërshojnë edhe marrëveshjen historike të Arbërit, në të cilën marrëveshje të “ratifikuar” u “zgjidh” çdo problem i shqiptarëve në RM).

Muajit të marsit nuk i dihet. Ai mund të vërshojë edhe dëshirën e malazezëve për shkëputje nga Serbia e kështu edhe të anamoravasëve në pjesët e veta. Disa kanale u betonuan në shtratin e tyre natyror, që më herët i kishte shfrytëzuar Serbia dhe normal ia kanë pakuar renten e fitimit asaj e cila, (Serbia) tash për tash është e interesuar që mo t’i humbë vendet e tjera që i kanë mbetur (në shfrytëzim). Mbrojtja më e mirë e disa karatofilëve është sulmi dhe ajo (Serbia) do të sulmojë. Por jo vendët që kanë shpreh dëshirë për shkëputje por vendet e humbura, që “meçlizi” mos të mund të largohet nga kanalet e betonuara që më parë (për mos betonimin e kanaleve të reja.) Ky shfrytëzues i madh (më i madhi në Ballkan) si duket bukur e shef vërrshimin e marsit dhe për mos me e lanë të hapur çështjen e kanalit të detit (Malit të Zi) në “meçliz”, ajo do të lëshojë rrebeshe edhe në mitrovicas e edhe në haraçinas. Kurse për Anamoravë do të jetë e matur. Por çmimi që i djeg më së shumti është deti dhe mundësisht çdo sy të meçlizëve ta largojë nga ai vend. Kjo është dëshira më e madhe e saj, por në mars kanë edhe të tjerët shumë dëshira, të cilët si të shpërndara do të krijojnë tërësitë e tyre (të njerëzve me mjete në duarë) që do t’i ndihmojnë vërrshimit të marsit dhe uji do të rrjedh kanaleve natyrore dhe artificiale. Energjia e akumuluar e individit do të shpërthej duke hudhur borën kanaleve ku pas pak do të shëndrrohet në një energji që dë të vërrshojë pamasë, madje do të sjellë edhe gurë mulliri. Zot në ç’mulli do të shkojë ky ujë pranëvere apo prap “erbaini” do të kërkojë dy ditë nga vëllau seçk (edhe pse gati edhe ky kalojë).

Edhe këtë mars, lulebora sdo të durojë më. Mbi borë do të nxjerrë gonxhën e saj dhe do të përqeshë borën edhe me çmimin e vyshkjes së saj.

Por sidoqoftë prej stuhive të këti lloji shqiptarët më i kanë mbrojtur më vlerat e veta kombëtare dhe njerëzore dhe do t’i mbrojnë prap.

[biligoa]

KUMTESË


Fjalim i mbajtur në panairin EKSPO 2003 në të cilin prezentoj BDI-në në tribunën e organizuar nga shoqata joqeveritare e komunave ku ishin thirrur përfaqësues si nga partitë e pozitës ashtu edhe nga opozita

Së pari ju përshendes të gjithë të pranishmit, e sidomos juve organizatorë të këtij panairi, EKSPO 2003.

Ju përgëzoj për qëllimin e mirë dhe të shumëvlefshëm, që përmbanë ky organizim , për të mirën e shoqërisë në përgjithësi, si dhe të individit në këtë shoqëri.
Marrveshja kornizë – mes implementimit dhe devijimit.

Ishte një trazirë hegjemoniste e llojit fashist që u ngjall në ish Jugosllavinë e pas Titos, nga necinalshovenistët serb, të udhëhequr nga ultranacionalisti Milloshoviç, e që si kundërpërgjigje, disa nga frika, e disa me frymëzime të llojit të tij, që sipas tyre panë mundësin e realizimit të ëndërrave, morën në këmbë të tërë Ballkanin dhe të gjithë botën. Në asnjë moment nuk e linin mundësin e marëveshjes, veprimit politik, por qëllimi joreal u vlente mbi tragjedinë kolektive. Ishte ky trishtim shumë i gjatë dhe lodhshëm, që përjetoi populli i Ballkanit, e që ende frikshëm dyshojnë në mundësinë e bashkëjetesës, bashkëveprimit institucional, krijimit të interesit multietnik të shoqërisë, shoqëri ku nocioni nacional nënkupton popullin e jo etnitetin, përvojë e dëshmuar në vendlindjen e Demokracisë Bashkohore, që tash bindshëm ndiqet nga gjithë Evropa, percepcion ideal për zhvillim të gjithanshëm, por edhe i paalternativë.

Gjatë gjthë asaj kohe, Maqedonia me ankth ndiqte rrjedhën w ngjarjeve, por pa marrë ndonjë përvojë nga ajo që ndodhte (të gjitha mbaronin me marrëveshje, dhe të gjitha ato marrëveshje kanë të njejtin karakter, bashkëjetesën e domosdoshme). Përveç kësaj ishin shumë herë të sygjeruara nga komunititi ndërkombëtar, që të ndryshojnë konceptin njënacional të udhëheqëjes së shtetit. Mungonte vlerësimi politik real, si dhe vullneti për reformim të mentalitetit etnocentrik, e që si pasojë ishin ngjarjet e vitit 2001. Epilogu i gjithë asaj është Marrëveshja Kornizë e Ohrit, për ndryshimin e Kushtetutës.

Faza e parë e implementimit të MK është kryer me ndryshimin e Kushtetutës. Kjo krijoi platformë të fortë për veprimin e mëtutjeshmëm, për ndryshimim e ligjeve që rrjdhin si akt i ndryshimeve kushtetutare, e që ato pastaj të mundësojnë realizimin praktik dhe final të qëllimit të MKO.

Duke u bazuar në parashikimet, sa i përket dinamikës së implementimit të marrëveshjes duket se pak ngec. Por marrë parasyshë ndrrimin e garniturës qeveritare që pasoi pas zgjedhjeve parlamentare të vitit 2002, të ngarkesës së qeverisë me problemet e ekonomisë, të reformave politiko-ekonomike që kanë mbetur shumë prapa, si dhe duke krahasuar me marrëveshje tjera të Ballkanit, duket se është më intenzitet më të kënaqëshëm.

Për nivelin e kualitetit të implementimit të marrëveshjes, mendoj se është e vështirë të jepet një vlerësim i qëndrueshëm, ngase njësimi i saj është më shumë subjektiv, edhe pse në fakt, është përjetim praktik i disponimit qytetarë për jetë të qetë, pa preokupime politike nacionale.

Paragjykimet e të dështuarit të marrëveshjes janë pa asnjë bazë logjike, nga vet fakti se ndryshimet kushtetutare janë realizuar, ajo është realitit faktik, që kthim mbrapa apo kahje tjetër nuk ka më.

Sa i përket mundësisë së devijimit të mundshëm, ështl karta e vetme që u ka mbetur promovuesve të situatës pa shteg, edhe atë nga të dyja anët, me parakallëim diametralishtë të kundërt. Është shumë e vërtet, që edhe bëhet obstrukcion maksimal, që sa do tpak të krijohet një pasqyrë e tillë, harrohet se është edhe në dëm të tyre, sepse konditat e para të MK janë se, realizimi i MO cilësohet si do,osdo për pranimin e Maqedonisë në asociacionet ndërkombëtare, dhe se Maqedonia njihet vetëm si një tërësi teritoriale dhe sovrane pa mundësinë e ndarjes, edhe atë si shtet i demokracisë multietnike.

Kohën e fundit, jemi dëshmitarë të qëndrimeve decide, shumë të qarta, e të prera, se së pari MO në tërësi, e mandej në UE. Të gjitha ndihmat finaciare, kreditë etj, kushtëzohen me realizimin e MO. Nuk mungohet asnjë lloj ndihme logjistike, juridike, organizative, ndihmë të përvojës profesionale, aftësimin e kuadrove, ndihmën për nxitje të organizimeve të përbashkta muktetnike, nga shoqatat e ndryshme, si qeveritare ashtu edhe joqeveritare, realizime të projekteve infrastrukturale, edukative e shumë të tjera. Me çka shihet qartë se komunititi ndërkombëtarë është i padyshimtë për këtë çështje, atëherë shytja jonë e gjithanshme , është çelësi i dinamikës së intenziteit të implementimit të MO.

Do t’i kisha ftuar ata që promovojnë variantin e ndarjes, nga të dyja anët, që kanë një vit afat që të konceptojnë mënyrën e ndarjes, dhe vet ndarjën , mes vete. Le ta parashtrojnë atë për opinion (si marrveshje natyrisht), ne nuk do ta pengojmë. Poqëse ia arrijnë ta bindin popullatën le të urdhërojnë. Po në qoftëse s’bëjnë gjë, vlenë se këtë e bëjnë për të ardhë në pushtet, e asgjë tjetër. Po t’i parashtroja një pyetje shumë konkrete, se sinqerisht mendoni se do taë gjeni një përkrahje, qoftë nga popullata, qoftë nga ndërkomëtarët, dhe se dështimin eventual do të lidhinin me fundin e karierës së tyre politike, apo të paktën pranimin e mospjekurisë së tyre politike, apo vizioneve të gabueshme.

Asnjëri nga shtetet fqinjë nuk kanë disponim që të pranojnë ose të përmbajnë një aventurë të tillë, për të cilën gjë ishin disa herë decid në qëndrim, dhe plotësishtë e mbështesin realizimin e MO, si zgjidhje optimale e të vetme, për stabilizimin dhe prosperimin e mirëqenies në Maqedoni.

Ftoj opozitën, dhe jo vetëm ata, por edhe të gjitha asociacionet e ndryshme, që aktivishtë të kyçën për të gjitha pikat në veçanti, që të tejkalohen sa më me konstruktivitet, e jo paraprakisht të gjykohen në dështim, duke u pëëëëërshkruar kualifikime të ndryshme, për kantonizim, rajonizim, fedetalizim, ekspanzion demografik etj.

Ne që jemi në pushtet, e që mbajmë edhe përgjegjësinë më të madhe, por edhe meritën e implemintimit të MO, duhet të zhvillojmë aktivitet më të gjallë, për krijimin e besimit të ndërsjellë. Të shprhim qartë besimin tonë, në të ardhmen e mirë të Maqedonisë së pas implemintimit të MO. Për këtë mund të mdihmijë edhe, çdo personalitet eninent me ndikim në krijimin e opinionit të përgjithshëm. Se ;arrëveshjen Kornizë e kuptojmë jo si humbje apo fitim të njërës apo tjetrës palë, por si fitore të Maqedonisë në familjen e Evropës së qytetëruar.

Ju falemindrit

[biligoa]

KUMTESË - Forumi Ballkanik-Iniciativa për paqë dhe evro-intergrim

STABILITETI NË REPUBLIKËN E MAQEDONISË DHE MARRËDHËNIET ILATERALE MES RM DHE REPUBLIKËS SË BULLGARISË


(Të nderuar të pranishëm)


Duke u nisur nga natyraliteti, që nga koha e krijimit të shoqërive, lirisht mund të themi se shumica e shteteve të botës posedojnë shoqëri multietnike. Prandaj, në një kontinuitet permanent kohor kanë qenë temë diskutimi marrëdhëniet ndëretnike... Këto marrëdhënie varësisht nga periudha kohore, nga regjioni dhe vendi konkret kanë qenë të rregulluara në mënyra shumë të ndryshme. Harmonizimi i tyre ka qenë rezultat i jetëgjatësisë së shteteve dhe e kundërta; disharmonizimi i tyre ka qenë gjenerator i prodhimit të krizave dhe situatave konfliktuoze.

Ndër regjionet e ndryshme të botës, është edhe regjioni i Ballkanit, ku Maqedonia si pjesë e këtij rajoni, në mënyrë të theksuar dallon si subjekt i mëvetësishëm pas Lufës së Dytë Botërore dhe në atë kohë u definua si Republikë e nacionaliteteve që jetojnë në te. Mirëpo, gjithmonë në mbështetje të Serbisë, maqedonasit i morën të gjitha kompetencat duke i anashkaluar të gjithë të tjerët, e në veçanti shqiptarët, të cilët kontribuan jashtëzakonisht për krijimin e kësaj njësie të Federatës së atëhershme Jugosllave. Por, edhe pas vitit 1991 kur Maqedonia e shpalli pavarësinë nga Jugosllavia, marrëdhëniet ndëretnike (edhe pse ishte rast i volitshëm), nuk u rregulluan në pajtim me realitetin që ekzistonte... Nga kjo neglizhencë dhe pabarazi, natyrisht se shprehet pakënaqësi e vazhdueshme e shqiptarëve, gjë që rezulton me konfliktin e armatosur në vitin 2001... Me ndërhyrjen e faktorit nderkombëtar dhe me vullnetin e të dy etniteteve për ta demokratizuar shoqërinë tonë, u nënshkrua Marrëveshja në Ohër (MO), me të cilën iu dha fund konfliktit dhe u vendos një bazament i fortë mbi të cilën Maqedonia do të ndërtohet si shtet modern evropian.

Në shtator të vitit 2002 u mbajtën zgjedhjet parlamentare, të cilat sollën qeveri të re në RM, e cila mori obligim realizimin e Marrëveshjes së Ohrit, dhe reformat rrënjësore ekonomike, me çka edhe situata e sigurisë në Maqedoni mori një kahje drejtë një stabilizimi mjaft të mirë. Tani pas një viti qeverisjeje të kësaj qeverie edhe përkundër disa rasteve ekcesive, të cilat edhe mund të kuptohen, sepse janë pasoja të pas konfliktit, lirisht mund të themi se Maqedonia çdo ditë e mëtutje shkon drejtë një stabiliteti të qëndrueshëm.

Faza e parë e implementitmit të Marrëveshjes Kornizë është kryer me ndryshimin e Kushtetutës. Kjo krijoi platformë të fortë për veprimin e mëtutjeshëm, për ndryshimin e ligjeve që rrjedhin si pasojë e ndryshimeve kushtetutare, kështu që ato pastaj të mundësojnë realizimin praktik dhe final të qëllimit të MK të Ohrit.

Duke u bazuar në dinamikën e implementimit të MO duket se pak ngecë, por kur t’i marrim parasysh ngarkesat e qeverisë me problemet e reformave politiko-ekonomike që kanë mbetur shumë prapa si dhe duke i krahasuar me tempon e marrëveshjeve të tjera të Ballkanit, duket se është në intenzitet më të kënaqëshëm.

Për nivelin e kualitetit të implementimit të marrëveshjes, mendoj se është e vështirë të jepet një vlerësim i qëndrueshëm, ngase njehësimi i saj është shumë më shumë subjektiv, edhe pse në fakt, është përjetim praktik i disponimit qytetar për jetë të qetë, pa preokupime politike nacionale.

Paragjykimet e dështimit të marrë-veshjes janë pa asnjë bazë logjike, nga vet fakti se ndryshimet kushtetutare janë realizuar, ajo është realitet faktik, që kthim prapa apo kahje tjetër nuk ka më.

Sa i përket mundësisë së devijimit të mundshëm, është karta e vetme që u ka mbetur promovuesve të situatës pa shteg, sepse konditat e para të Marrëveshjes Kornizë janë: se, realizimi i MO cilësohet si domosdoshmëri për pranimin e Maqedonisë në asociacionet ndërkombë¬tare, dhe se Maqedonia njihet si një tërësi territoriale dhe sovrane pa mundësinë e ndarjes, edhe ate si shtet i demokracisë multietnike.

Kohën e fundit, jemi dëshmitarë të qëndrimeve decide shumë të qarta, e të prera: së pari realizimi i MO në tërësi, e mandej pjesë e Unionit Evropian. Të gjitha ndihmat financiare, kreditë, etj. kushtëzohen me realizimin e MO-së. Nuk dedikohet asnjë lloj ndihme logjistike, juridike, organizative, ndihmë të përvojës profesionale, aftësimin e kuadrove, ndihmën për nxitje të organizimeve të përbashkëta multietnike, nga shoqatat e ndryshme si qeveritare ashtu edhe joqeve¬ritare, realizimet e projekteve infrastruktu¬rore, edukative, e shumë të tjera. Me çka shihet qartë se komuniteti ndërkombëtar është i padyshimtë për këtë çështje, atëherë shtytja jonë e gjithanshme është çelësi i dinamikës së intenzitetit të implementimit të MO.

Kontribut të jashtëzakonshëm për sigurinë në vend, jep edhe bashkësia ndërkombëtare... Me prezencën e deritanishme ushtarake, siç ishin misionet e ndryshme: “Korrja e Domosdoshme”, “Dhelpëra e kuqërremtë”, “Harmonia aleate”, si dhe “Konkordia” e prej tash prania e policëve ndërkombëtarë, misioni “Proksima” si dhe përmes organizmave të tjerë, si psh: OSBE, përfaqësuesit e Monitoringut Evropian, përfaqësuesit e NATO-s etj. Një kontribut të madh në stabilitetin e vendit dhanë edhe shoqatat joqeveritare, të cilat me programet e tyre ndihmuan në rindërtimin e zonave të shkatërruara nga konflikti i vitit 2001. Gjithashtu edhe realizime të shumë projekteve me karakter edukativ mbi krijimin e shoqërive demokratike dhe multietnike. Gjithsesi, se në pjesën e vet mjaftë të rëndësishme që Maqedonia të ketë një stabilitet të sotëm kontribuan edhe shtetet fqinje, ndër to edhe Bullgaria, e cila edhe pse në fillim të konfliktit pati një qëndrim paksa të njëanëshëm, çka edhe ishte e logjikshme vetëm për mbështetjen e institucioneve shtetërore, por shumë shpejtë pasi që vërejti qasjen joreale të zgjidhjes së problemit nga ana e pushtetit, me deklaratë zyrtare, u deklarua publikisht për dialog në mes të palëve në konflikt dhe shtroi nevojën e një marrëveshjeje për të cilën të dy palët do të pajtohen. Prandaj, nga e gjithë kjo që u tha më lartë konstatoj se Maqedonia ka një stabilitet të mirë dhe të qëndrueshëm, për të cilin stabilitet siç thash edhe më lartë duhet të punojmë të gjithë, në të gjitha sferat, po ashtu edhe me fqinjët e pse jo edhe më gjërë, me qëllime të përbashkëta rajonale drejtë integrimeve evroatlantike.

Të nderuar të pranishëm,

Për të qenë e kuptueshme vlera madhore e MO, domosdo duhet të kthehemi pak në të kaluarën, ku realisht gjatë gjithë asaj periudhe gjejmë gjurmë të iniciativave të përbashkëta ndërmjet popujve të ballkanit për ta ndërtuar një urë bashkëpunimi mbi raportet e njohjes dhe respektimit të ndërsjellë të vlerave kombëtare e kulturore. Në këtë kontekst, nuk mund të mos i përmend disa klerikë të Voskopojës (qytet në Shqipëri), të cilët në shekullin XVII filluan përpilimin e fjalorëve katër-gjuhësor: shqip, bullga-risht, greqisht, vllahisht. Një model i tillë multigjuhësor u përdorë edhe në Kryengritjen e Ilindenit, duke marrë pjesë në udhëheqjen e komandimit të barabartë, të gjithë ata popuj që jetonin në këtë vend, me çka mund të përfundojmë se kanë pasur dëshirë të sinqertë për bashkëpunim të ndërsjellë dhe rajonal.

Edhe pse kemi raste të tilla shumë, nuk do të ndalem në këtë temë, pasiqë është në interes të gjithanshëm t’i shikojmë marrëdhëniet e sotme. Prandaj, aktualisht marrëdhëniet mes RM dhe RB i karakterizon një kontinuitet në dialogun politik, shoqëror dhe një bashkëpunim në shumë fusha me interes të përbashkët. Ekzistojnë qëndrime të përafërta për rrjedhat ndërkombëtare, çka kontribon që të dy shtetet të kenë një bashkëpunim konstruktiv politik, rajonal dhe multilateral.

Një bashkëpunim shumë më intenziv, kemi që nga fillimi i vitit 1999, ku erdhi edhe deri te zgjidhja pragmatike e “problemit gjuhësor” me një mirëkuptim të dyanshëm. Këto marrëdhënie do të intensifikohen edhe me vizita të dyanshme, si psh: vizita zyrtare e ish kryeministrit Georgievski në RB në shkurt të vitit 1999, ku u nënshkruan shumë marrëveshje bilaterale. Pastaj kemi vizitat e kryetarit të RB, Petar Stojanov, në maj të vitit 2000. Në qershor 2001 vizita zyrtare e kryetarit të RM, z. Trajkovski në RB, ku kishte takime me nivelin më të lartë shtetëror. Pastaj pason vizita e kryetarit të sapozgjedhur Pervanov, i cili përveç me kryetarin Trajkovski bisedoi edhe me kryetarin e parlamentit, si me udhëheqësit e partive politike, PDSH dhe PPD, me çka e dëshmon qasjen e drejtë të realitetit mbi qeverisjen multietnike. Gjatë kësaj vizite u nënshkruan dy marrëveshje për bashkëpunim në lëminë e Ministrisë së Punëve të Brendshme. Në Mars 2001, Maqedoninë e vizitoi kryeministri Kostov, për bashkëpunim konkret ushtarak.

Mirëpo, pas një periudhe të shkurtër kohore, në këtë kontekst, Qeveria Bullgare bën thirrje për dialog, që do ta demokratizojë RM-në dhe do të bëjë integrimin e plotë të shqiptarëve në të gjitha nivelet e sistemit politik. Kjo vërtetohet edhe me deklaratën e Këshillit Nacional, më 10 Maj 2001. Qeveria e RB-s e përshëndeti nënshkrimin e M. së Ohrit si dhe ndryshimet në Kushtetutë, dhe shprehu gatishmëri që së bashku me faktorët tjerë ndërkombëtar të organizohet një konferencë donatore për ndihmë ekonomike RM-së. Në vazhdimësi të këtyre marrëdhënieve do të jetë në vizitë pune ministresha Ilinka Mitreva, ku edhe kësaj here RB shprehu gatishmëri për bashkëpunim edhe më të frytshëm. Në takimin e ministrave Çashule dhe Pasi, u nënshkrua letër e përbashkët për ndihmë finaciare për ndërtimin e hekurudhës Shkup-Sofje, si dhe një pjesë të projekteve të Koridorit tetë, e cila iu dërgua deri te përfaqësuesit më të lartë të Komisionit Evropian, Bankës Botërore, Paktit të Stabilitetit, NATO-s dhe SHBA. Sa i përket bashkëpunimit parlamentar edhe këtu kemi një dinamikë majftë të rritur të bashkëpunimit, me takime shkëmbim të rregullt përvojash. Në vazhdën e këtyre takimeve është ajo e kryetarit të parlamentit Sokolov, të RB, në shtator të vitit 2000 me një delegacion të zgjeruar, ku pati takime të ndryshme në sferën parlamentare, si dhe dakordimi i përbashkët për: përshtatjen e legjislaturave të dy vendeve sipas standardeve të Evropës, lufta kundër korrupsionit dhe kriminalitetit të organizuar dhe trgëtisë me njerëz. Me këtë rast, kryetari parlamentit Sokolov morri pjesë në Konferencën e kryetarëve të parlamenteve nga Evropa Juglindore e cila u mbajtë me 21 dhe 22 mars 2001 në Shkup. Gjatë vitit 2002 kemi edhe kontakte mes komisioneve për politikë të jashtëme të dy parlamenteve. Në veçanti janë marrëdhëniet mes dy vendeve në bashkëpunimin në lëmin e mbrojtjes, me mbajtjen e kontakteve kontinuale dhe bashkëpunimi mes dy ministrive të mbrojtjes dhe strukturave të tjera ushtarake. Në këtë rast mund të cekim takimet e ministrave Noev dhe Buçkovski, sidhe vizitën zyrtare të ministrit Popovski, i cili pati takime me nivelin më të lartë shtetëror të RB, ku edhe me ministrin e mbrojtjes Svinarov është biseduar për situatën politike në RM dhe RB, për rritjen e bashkëpunimit bilateral, rritjen e bashkëpunimit me qëllim të forcimit të sigurisë rajonale si dhe për inkuadrimin e dy vendeve në strukturat evroatlantike. Në këtë takim u nënshkrua edhe Protokoli për bashkëpunimin ushtarak për vitin 2002. Eksyiston një bashkëpunim i sukseshëm mes dy ministrive për punë të brendshme, veçanarisht në planin e luftës kundër kriminalitetit të organizuar dhe tregëtisë së palejuar me armë dhe drogë. Ministresha Dimovska, në maj, pati vizitë zyrtare në RB. Në këto takime u paralajmëruan aksione të përbashkëta në të dy territoret, sidhe modernizimin e kontrollit doganor me teknologji elektronike, etj.

Për qëllime të përbashkëta drejtë lidhjes në mes dy vendeve, si (rrugor, hekurudhor, energjetik, etj) bashkëpunimi në sferën e transportit dhe lidhjeve paraqitët e një rëndësie të veçantë. Ministri i transportit dhe lidhjeve i RM-s ishte në vizitë në RB, në të cilin rast u nënshkrua dokument i përbashkët për realizimin e projektit për ndërtimin e linjës hekurudhore Shkup-Sofje sipas projektit të stabilitetit. Gjithashtu është paralajmëruar hapja e vendkalimeve të reja kufitare.

Vitëve të reja kemi edhe në bashkëpunim mjaftë të frytshëm mes ministrive për bujqësi, pylltari dhe ekonomi të ujrave, veçanarishtë në bashkëpunimin e informacionëve dhe përvojave rreth përhapjes së smundjeve ngjitëse te kafshët në rrethinën tonë, sidhe marrjen e masave preventive në këtë drejtim, si dhe nënshkrimin e marrëveshjes për bashkëpunim në leminë e bujqësisë.

Në lëminë e shendetësisë kemi po ashtu një bashkëpunim shumë konkret, ku pas nënshkrimit të marrëveshjes qeveritare për bashkëpunim në këtë lëmi, në maj të këti viti në Shkup dhe në qërshor po të këti viti në Sofje u nënshkrua edhe marrëveshja për pranimin e ndërsjellë të dokumentacionit arsimore dhe nivelet shkencore. Kështu kemi edhe trendet pozitive në bashkëpunimin kulturor në forma dhe përmbajtje të ndryshme, këtë bashkëpunim e karakterizojnë takimet ministrore.

Bashkëpunim kanë edhe ministrit e Ruajtjes së Ambientit jetësor,ku edhe kemi nënshkrimin e marrëveshjes për bashkëpunim në këtë lëmi.

Resorët e ministrive për punë dhe politikë sociale të dy vendeve pos bashkëpunimit të përbashkët, në takimin ministror u nënshkrua edhe marrëveshja për sigurimet sociale mes RM-s dhe RB-s. Gjithashtu është një bashkëpunim i frytshëm edhe në sferën “të rinjtë dhe sporti”, mes agjencionit për të rinjë dhe sport të vendit me atë bullgar. Nuk mungon bashkëpunimi edhe në planin informativ, i cili në mënyrë të rregullt bënë përcjelljen e vizitave të zyrtarëve të lartë. RTM (radiotelevizioni i Maqedo-nisë) ka nënshkruar marrëveshje me RTB (radiotelevizioni i Bullgarisë) për bashkë¬punim të ndërsjellë. Republika e Bullgarisë ka një korrespodencë të rregullt me Maqedoninë. Bashkëpunimi ekonomik mes dy shteteve, shikuar në një periudhë më të gjatë kohore kishte oscilime të ndryshme, më së shumti në varshmëri nga ndryshimet ekonomiko-politike në regjion. Në vitet e fundit kemi një rritje më dinamike në zhvillimin ekonomik mes dy vendeve, megjithëse nuk është në nivel të duhur bashkëpunimi politik. Disa herë ka patur takime të ministrave të tregëtisë gjatë forumeve dhe takimet mes ekonom¬mistëve nga të dy shtetet. Si rezultat i këtyre angazhimeve u nënshkrua marrë¬veshja për tregëti të lirë (tetor 1999).

Në bashkëpunimin turistik në vitet e fundit është shënuar një rritje mjaft e mirë. Trendi pozitiv në bashkëpunimin bilateral në mes RM dhe RB reflektohet edhe në planin multilateral në kornizat e Kombeve të Bashkuara, Këshillit të Evropës dhe OSBE-s, etj. Të dy shtetet kanë qëllime strategjike identike për anëtarësim të plotë në integrimet evropianne sidhe evroatlantike.

RM-s dhe RB-s janë pjesëmarrëse pothuajse në të gjitha iniciativat rajonale, për veç në ate të bashkëpunimit ekonomik të Detit të Zi, ku pas kërkesës Maqedonia pret një përkrahje konkrete nga Bullgaria.

Bashkëpunimi kontinual dhe i suksesshëm në kornizat e Paktit të Stabilitetit, veçanarisht në tavolinën e dytë punuese, të dy shtetet kanë dorëzuar projekte të përbashkëta, i cili realizim do t’i krijoj kushtet e një zhvillimi në regjion (ndërtimi i hekurudhës Shkup-Sofje, ndërtimi i largpërçuesit 400kw Shtip-Bllagojevgrad dhe Dubrovo-Shtip, ndërtimi i naftësjellësit AMBO, ndërtimi i gassjellësit Ihtiman-Kumanov).

Të dy shtetet, posaçërisht bashkëpunojnë aktivisht në Procesin e Bashkëpunimit të Evropës Juglindore.

Është e rëndësishme të ceket edhe ajo se RM-s dhe RB-s bashkëpunojnë me Greqinë dhe Shqipërinë për definimin dhe prezentimin e projekteve të përbashkëta.

Në emër të bashkëpunimit të domosdoshëm për një integrim më të shpejtë në familjen e madhe evropiane, e përmbylli këtë fjalim duke iu bërë ftesë për një bashkëpunim më të gjërë në të gjitha sferat..

Ju faleminderit

[biligoa]

EUROPEAN SECURITY:

BALKAN PAPER

Intervistë me Nazmi Beqirin,deputet


1. Identifikoni cilat janë shkaqet e pasigurisë në vend?


Tek qytetarët e RM-së , e në veçanti te pjesa shqiptare , shkaqet e pasigurisë duhet trajtuar në grupe të veçanta duke ndjekur natyrën e tyre. Pa i emërtuar ata në bazë të ndonjë qëndrimi studimor (ngaqë duhet vetëm t’i identifikojmë ata), do t’i ndaj në grupe:
Të mirëqenies: standardi i ulët jetësor(ekonomia e dobët, papunësia, mbyllja e vendeve të punës, moskrijimi i kushteve reale për investime të jashtme ), krijimi i shtresave shoqërore në mënyrë jo të natyrshme etj.

Politike: mosinkorporimi i MO (Marrëveshja e Ohrit) në ligjet që kanë kaluar, krijimi i mospajtimeve në ligjet që po vijnë (të MO), mosrealizimi i negociatave (mos emërimi i kuadrit në njësi rajonale dhe drejtori publike, plotësimi i disa vendeve pa pëlqimin tonë (BDI), përfaqësimi jo adekuat i shqiptarëve në administratë gjë që është edhe obligim kushtetutarë, as një veprim pozitiv në drejtim të integrimit dhe risocializimit të pjesëtarëve që morën pjesë në konflikt, moskthimi i të zhvendosurve nga shtëpitë e tyre gjatë konfliktit, mosndërtimi i pjesës së paraparë (shtëpi që ende u qëndrojnë shenjat e IMG-së si objekte që u morën për t’u ndërtuar apo renovuar).

Shprehja e veprimeve të shëmtuara apo destruktive, si dhe për fund moslargimi i “papërshtatshmërisë” në zgjedhjen e kuadrove (element: papërgje¬gjë¬sia e pushtetarëve, korrupsioni, koftra¬banda, krimi i organizuar, si dhe për fund moslargimi i “papërshtatshmërisë” në zgjedhjen e kuadrove (element i monizmit).

Arsyeshmërike: shumë vështirë ndryshon sjellja e të punësuarëve në MPB dhe administratë (mosndryshimi i mentalitetit)

2. A ekziston vakum në veprimtarinë që mund të përmirësojnë sigurinë?

-Po, mosveprimi drejtë veprimeve të marra të qeverisë për ndarjen e pushtetit, ndarjen e përgjegjësisë në detyra, në rolin vendosës dhe mosangazhimi në pikën e integrimit dhe risocializimit si dhe rehabilitimit të njerëzve që kanë marrë pjesë në luftën e 2001- shit e në veçanti të ushtarëve të UÇK-së.



3.A është konflikti ndërkombëtar edhe shkak i pasigurisë?

-Kjo do të kishte qenë evidente po të ishim në fazën e paraluftës,ose një dozë shumë e vogël. Këtu më shumë përdoret si mjet për t’i zgjat jetën të kaluarës (mosndryshimeve). Ndryshe do të ishte nëse konflikti do të ishte në Ballkan.

4. A kanë shqiptarët e Maqedonisë arsye të ndihen të pasigurt që dallojnë nga arsyet në komunitetin maqedonas, cilat janë ato?

Po, gjuhën, përfaqësimin e drejtë në të gjitha dikasteret në shtet, lirinë e vendosjes në digasterin që udhëheq, autonominë e vendit të punës edhe tek administratori,

5. Cilët janë faktorët jo-shtetëror që mund të përmirësojnë sigurinë, cilat janë mundësitë që nuk kanë qenë të provuara deri më tani?

-Mundësitë janë të shumta, që nga mbajtja (kushtimi) e një kursi më të thjesht (kompjuterik, gjuhësor) e deri në projekte të rehabilitimit shëndetësor, psikik, e deri tek bursat për shkollim. Asnjë projekt rehabilitimi ende nuk është marrë në vende të luftës... Këtë mund ta bëjnë organizma të ndryshëm ndërkombëtarë si dhe shoqata joqeveritare.

6. Cili është roli i shoqërisë civile në përmirësimin e sigurisë?

-Në publikimin e ndodhive duke shfrytëzuar të gjitha mundësitë, në organizimin e tribunave, dueleve mediale, në çbllokimin e njerëzve medial nga kthetrat e pushtetarëve dhe të tjerëve, angazhimi në veprimet konkrete që bëjnë të përqafohet integrimi, mentaliteti i ri.

7. A kanë njerëzit frikë prej kriminalitetit të organizuar, (prej cilës formë të tij)?

-Po , prej të gjitha formave, por më së shumti nga atë organizim që përdorin zonat kufitare, ngase në këto raste ata (popullata) nuk janë të rrezikuar vetëm ekonomikisht por edhe fizikisht .

8. A ka kriminalitet të organizuar në formë lokale, regjionale dhe europiane?

-Sigurisht që po. Kam parasysh mosfunksionimin apo lëvizshmërinë e duhur të administratës, neglizhimi apo stërzgjatja e afatit kohor në çdo akt administrativ ku duhet të bëhet edhe vetëm një nënshkrim... Krijimi i tampon zonave në lindje të vendit, përqëndrimi i uniformës vetëm në një pjesë të vogël të vendit etj...

9. Si e vlerësojnë shqiptarët angazhimin e Bashkësisë Evropiane në kohë krize në Maqedoni?

-Natyrisht se e vlerësojnë pozitivisht. Pa prezencën e Bashkësisë Evropiane e në përgjithësi Komunitetit Ndërkombëtarë, përmasat e shkatrrimeve dhe humbja e njerëzve do të ishte shumëfish më e madhe, dhe lufta do të zgjaste shumëfish (kohësisht) më tepër...

10. Si i vlerësojnë shqiptarët misionet e EU në Maqedoni. Concordia dhe Proxima?

-Pa prezencën e tyre nuk do të kishte ndryshime në punën e policisë. Ankesa është se ata janë në numër të vogël dhe nuk janë prezent gjithkund. Prezenca e tyre ngjall siguri tek banorët e vendeve ku ka pasur luftë.

[feneri]

FJALIM PËR NDARJEN TERITORIALE


(I mbajtur në seancë parlamentare në parlamentin e RM-s)


Për organizimin territorial të pushtetit vendor u punua gjatë, në të cilën punë pos kritereve për formimin e komunave, për përgatitjen e këtij propozim ligji u shqyrtua edhe organizimi i tanishëm territorial, ai i kohës së monizmit, si dhe ai i pas luftës së dytë botërore.

Ky shqyrtim u bë në sfera të ndryshme, por edhe në atë se sa kishte qenë efikas organizimi i pushtetit në këto periudha. Pastaj, këto organizime të ndryshme; çka dhe sa i kishin sjellë dhe sa i kishin marr pushtetit qendror...

Këtë shikim analitik e bëmë ne si subjekt politik, por sigurisht që e kanë bërë edhe të tjerët,meqë Maqedonia, nuk është më as e kohës së monizmit, e as e viteve nëntëdhjeta, por është Maqedonia e mijëvjeçarit të ri,që pos kritereve që ishin respektuar gjatë formimit të komunave, tani ky organizim territorial duhet të gjej përshtatje edhe në Marrëveshjen e Ohrit, ku njëra nga shtyllat e saj është edhe riorganizimi territorial dhe decentralizimi i pushtetit, e cila shtyllë ishte vënë, jo vetëm si e mirë e nevojë vendore, por edhe si kusht për të gjithë shtetet të cilat synojnë Bashkimin Evropian. Pos kësaj që përmenda, ne kemi shqyrtuar edhe përvojën e vendeve të ndryshme të kësaj bashkësie, si për nga ana e kritereve, po ashtu edhe në anën organizative, legjislative etj.

Gjatë shikimit në hollësi, të gjithë këtë që përmenda, erdhëm deri në një përfundim i cili natyrisht se nuk është ideal, por është më i mundshmi për pranim nga të gjithë qytetarët që gjallojnë këtu.

Ne si BDI, siç e kanë përmendur edhe kolegët e tjerë para meje, ishim dakord që si komuna urbane, të jetë organizimi i viteve të shtatëdhjeta, për shumë arsye, ku pos tjerave edhe mos ndarja e qyteteve ku do të paraqitej disharmoni e re jetësore, pastaj administrative etj.

Por që në këtë përbërje nuk gjente përshtatje të duhur Marrëveshja e Ohrit, ne erdhëm në pajtim që të formohen edhe komunat rurale ku kjo marrëveshje gjen aplikim më të denjë, ku pos në tjera sfera edhe në atë të gjuhës, që është faktor më jetik për banorët që jetojnë në këso vende, qofshin ato shqiptarë apo të tjerë.

Thashë se kjo ndarje territoriale nuk është ideale dhe është normale të mos ketë pajtime, por ky mospajtim të mos jetë i nxitur nga çështje e veti të ulëta, apo mentalitete jashtë kohorë si ai i proverbit popullor “ më mirë i pari i mëhallës se sa i dyti i katundit”.

Unë shoh dhe lexoj veprimet dhe rezultatet e referendumit që po na drejtohen edhe këtu, por një numër sosh është me këtë anë që përmenda tani.

Arsyet për ndarje të re territoriale i dini të gjithë, edhe këtë punë duhet ta shtyjmë, por me kujdes më të madh që kjo shtyrje mos të kaloj në goditje. Është lehtë të jesh shikues në stadium dhe të lëshosh një piskamë drejt një lojtari që nuk “driblingon” në mënyrë ideale, pa e provuar apo së paku pa e menduar se sa më keq do të kishte vepruar ai vetë, në një situatë të tillë. Dhe ne duhet ta çojmë përpara – ta tërheqim veten tonë nga e kaluara, por me kujdesin më të madh që kjo tërheqje mos të kalojë në rrëmbim, ngase lëndon shpirtra.

Pakënaqësi kam edhe unë, dhe atë për shumë pjesë të Maqedonisë, po do të ndalem në rajonin e Kumanovës, ngase nga andej vijë. Kur morëm propozimin e parë nga ministria përkatëse edhe komuna e Likovës ishte ati. Unë nuk besoj se Likova në këtë propozim kishte hyrë nga shtyrje prapa skenike, por sigurisht që është shikuar sadopak të ruhet qindmijëshi i banorëve, pastaj meqë kjo komunë ekziston edhe tani, ndryshimet eventuale do të dilnin nga vetë shqiptarët. Gjë shumë e arsyeshme.

Unë kisha dëshirë që kjo komunë të jetë e bashkuar me Kumanovën për shumë arsye; ja disa sa për të mbrojtur tezën: Si arsye e parë – të ikësh nga qyteti e t’i ngjitesh maleve nuk më pëlqen, jo kotë fjala e urtë popullore thotë: o afër detit o afër mbretit.Si e arsye e dytë – ngase Kumanovën e përshkojnë dy artere ballkanike shumë me rëndësi komu¬nikative e komunikuese, e Likovën nuk e prekë as njëra, ngase ka ide që në Kumanovë të ngritet një qendër regjionale arsimore e nivelit të lartë, ku do të aderojë: Serbia, Maqedonia dhe Kosova.Sa i përket gjërave tjera infrastrukturore Likova s’ka asgjë: asnjë fshat nuk ka kanalizim, asnjë fshat nuk ka ujësjellës, nuk ka asnjë sallë sportive, nuk ka asnjë pishinë, pa mos të përmendim fabrika.

Shikuar nga një prizëm tjetër – kjo komunë 99% e popullsisë është shqiptare. Kurse gjithë e dinë se investime më lehtë bëhen në popullatë të përzier. Sigurisht që ka pasur edhe variante tjera të mundshme dhe këtu do të përmend një variant më të mirë për nga prizmi etnik: shembull: Lubigradi, Umindolli me Novosellën, Arxhanoca, Reçica dhe Tabanoci t’i bashkangjiten Komunës së Likovës, me çka do të ndërronte struktura etnike, por kjo s’bëhet, ngase këta qytetarë nuk duan të ndahen nga qyteti – nuk kanë faj... Jo për të parën herë unë e shoh se është shumë e saktë thënia popullore “me i marr mundesh shumëkujt, por me i dhënë s’mundesh gjithëkujt”.

Natyrysht se mund të ketë edhe variante tjera të mundshme, por unë do të përkrah këtë opcion ngase, më këtë janë pajtuar ata që e prezentojnë këtë komunë.

[feneri]

FJALIM NGA SEANCA PARLAMENTARE

22.07 2005, FAKTI

Zonja dhe zotërinj

Para nesh ka arritur projektligji për përdorimin e flamujve nga “bashkësitë”, mirëpo në këtë propozim dokument nuk sqarohet, se për çfarë bashkësi është fjala, dhe ndoshta kjo nuk do të prishë punë, ngase plotësimin e bënë logjika, logjikisht dihet se fjala është për bashkësitë etnike. Dhe, mua më vjen mirë, ngase aty ku përdoret logjika, ka mirëkuptim, dhe së bashku me te,edhe mirëqenie.

Para se të flasim mbi kaptinat-shkaqet përse duhet të sillet ligji-dhe-kriteret bazë në të cilat mbështetet ky projekt-ligj, do të futemi në vet projekt-ligjin për përdorimin e flamujve.
Në nenin 4 të këtij projektligji thuhet: “në njësitë e vetëqeverisjes lokale”

Të respektuar kolegë,

propozuesit apo projektuesit e këtij projekt-ligji, nuk e kanë respektuar amendamentin 8 të kushtetutës së RM-së alineja 1, ku nuk ka ndasi të niveleve, madje as nuk përmenden nivelet, por thotë: “dhe t’i përdorin simbolet e etnisë së vet”.Pse u shpikën nivelet këtu?

Zonja dhe zotërinj të respektuar

Më poshtë, po në këtë nen shkruan: “në të cilën jetojnë qytetarë pjesëtarë të bashkësisë e që janë shumicë”.

Se për çfarë shumice është fjala, nuk sqarohet. Edhe pse do të kisha dashur t’i ishte lënë logjikës për t’u kuptuar, kjo, këtë herë, duket se i është lënë radha dëshirës individuale. Ngase, në secilin fjalor, (qoftë politik apo juridik) brenda tij, së paku ka dhjetë terma me fjalën shumica të ndryshme . Thash i është lënë radha dëshirës individuale ngase në media u publikuan komunat në të cilat do të përdoren flamujt e bashkësive etnike dhe këtë gjë nuk e kapërdinë logjika. Të përdoren flamujt e bashkësive etnike, vetëm në komunat, në të cilat, një bashkësi etnike, me prezencën e saj qenka, mbi 51%. Pavarësisht, asaj, se, a është ajo e drejtë apo jo, pa pyetur apo deklaruar se çka do të bëhet me komunat që nuk e plotësojnë këtë kriter, ngase kemi komuna në RM ku asnjë bashkësi etnike nuk e plotëson 51% , por nuk mund të themi se aty nuk ka shumicë. Është e qartë tani , se termi i përdorur në këtë projektligj, dhe emërimi i komunave ku do të përdoret flamuri nuk shkojnë bashkë, andaj thash se ai publikim ishte veprim i një dëshire individuale pavarësisht se a do të ligjësohet ajo thënie mediale, apo jo... Sipas kësaj që shkruan këtu, flamuri do të përdoret jo vetëm në komunat ku ka shumicë absolute, por aty ku ka shumicë dhe ai numër komunash nuk është ai që u publikua. Për të qenë ashtu qeveria duhet të ndërhyjë me nen të posaçëm në projekt-ligj.

Zonja dhe zotërinj kolegë.

Shprehjet juridike gati gjithherë i përjashtojnë shifrat, por punët që bëhen krijojnë mesataret e shifrave dhe kjo ka ndodhur edhe tek ne. Dihet se gjithë kjo punë e mund i të gjithë neve, së bashku me ndërkombëtarët u bë për këtë –shumicë- të dytë, dhe me kalimin e këtij projekt-ligji, në rast se flamuri vendoset në të gjitha komunat me këtë përqindje, me cilën pjesë të këtij ligji do të pengohej mospërdorimi i tij edhe në komuna tjera si në Kërçovë, për shembull. Kur është e qartë se përqindjet nuk figurojnë në ligj- si e para, dhe as emrat e komunave ku do të përdoret flamuri.

Pra publikimi i emrave të komunave, apo sqarimi që i është bërë këtij projektligji se ku do të përdoret flamuri, nëse nuk është sipas -dëshirës individuale- për të mos thënë -sipas tekës- atëherë qenka bërë me “rabush të baba qemos”.

Kolegë të respektuar

Për pak do të largohem nga projektligji, për të thënë ca fjalë për kaptinën ll (dy) të këtij materiali, ku bëhet sqarimi i arsyeve, pse duhet të sillet ligji.

Në këtë kaptinë tregohet, se si me 16 nëntor të vitit 2001 neni 48 i kushtetutës së RM-së u ndërrua me amendamentin 8, i cili krijoi bazë juridike për rregullimin e këtyre pyetjeve.
Më poshtë flitet për amendamentin 8, dhe pastaj kinse në bazë të këtij amendamenti, qenkan përgatitur materialet e projekt-ligjit. Pra, kjo kaptinë u quajt -arsyet se pse duhet të sillet ligji- kurse në realitet këtu tregohen bazat (kushtet) përmes të cilave sillet ligji, pa u përmendur aspak, se arsyeja kryesore për sjelljen e këtij ligji, është nevoja. Ngase, për këtë ligj, kanë nevojë bashkësitë etnike, ka nevojë shteti, ngase shtetin e mbajnë kushtetuta dhe ligjet ,e flamujt paraqesin identitetin e bashkësive etnike, përmes të cilëve ata plotësojnë pjesën e vet historiko-shpirtërore, dhe, edhe me këtë plotësim ata shikojnë më qartë rreth vetvetes dhe të së ardhmes së tyre, punojnë më mirë në ambientin (regjionin) ku gjinden duke u shndërruar në qytetarë lojal të shtetit, të cilit edhe i përkasin. Andaj arsyeja e sjelljes së këtij ligji është po aq e madhe sa edhe e nevojshme, andaj të sjellim ligj të mirë për shtetin , për bashkësitë etnike, për të mirën tonë të përbashkët.

Në kaptinën 3 shkruajnë kriteret bazë mbi të cilat është mbështetur projekt-ligji dhe numërohen- citojmë:

Ligjshmëria – gjithçka mund të ketë këtu edhe mbështetje në ligj edhe bazim në ligjshmëri, por jo mbështetje në amendamentin 8 të 16 nëntorit të 2001. Në radhë vijnë kriteret tjera për të arritur tek ai i barazisë.

Të respektuar kolegë

Këtu në këtë kaptinë është futur edhe kriteri i barazisë . Për çfarë barazie flitet në këtë projektligj, kur po prishet barazia edhe brenda një bashkësie etnike . Për ilustrim s’po marr ndonjë nga pjesëtarët e ndonjë etnie tjetër por po e marr shqiptarin.

Tani në Maqedoni janë krijuar ndasi edhe në mes të shqiptarëve:

Një- shqiptari që tani përnjëmend do ta ndijë vetën shqiptarë, me të vetmen mungesë e cila do të plotësohet së shpejti me kalimin e ligjit për gjuhën në parlament.

Dy- shqiptarit që kjo e drejtë i ndahet me rrugë, dhe duhet të ketë kujdes se sa e qet hapin. Ngase, po e kaloi hapin banori i Çairit pak më gjatë se në mesin e rrugës, atëherë e pret dënimi prej ca mijë eurosh dhe

Tre- Shqiptari që ka të drejtë ta shfrytëzojë të drejtën e identitetit në oborr të tij, por jo në bërthamën e tij organizative shtetërore, ku edhe e krijon atë bërthamë, me prezencën e vetë , me kontributin e vetë.

Të respektuar kolegë dhe ju qytetarë

Në rast se ka vend në botë ku respektohet koncenzusi brenda një qeverie, kjo bëhet në qeverinë tonë, këtë e dëshmon shpejtësia e kalimit të këtij ligji në qeveri.

Të respektuar kolegë

Arti , ligji, jeta se duron shundin, të keqën, andaj gjërat që i bëjmë t’i bëjmë mirë dhe e mira është deri aty ku nuk fillohet t’i bëhet keq të tjetrit, andaj mos të shkojmë deri në këtë kufi. Ngase për ta fituar ose për ta flakur një gjë, në të kaluarën janë dashur me dekada, e cila gjë , në rrethana të sodit, këtë mund ta bëjnë shumë shkurt. Mos krahasoni me kohën e tatarëve apo haberlerëve të motit, sot e ka fjalën modernizimi i cili ndikon edhe në vetëdije të qytetarëve.

T’i flakim gjërat që nuk na sjellin dobi, t’i flakim gjërat që na ndajnë, ta flakim urrejtjen , mos durimin , xhelozinë, ngase sjellin vetëm dëm , dëm vetvetes , dëm familjes , dëm shoqërisë. Të gjithë e dimë se të bëhet kjo është vështirë , andaj duhet trimëri e guxim , mos ta sjellim ujkun në turishtë.

Çfarë t’i bëjë këtij projektligji i cili është më i ngurtë, më i varfër, më përkufizues se ligjet e 74 –shit . S’kemi të bëjmë me tema hartimi në shkolla fillore, e t’i notojmë kushtetutat e mundshme, dhe se ajo i 74-shit po e merituaka pesë e kjo e tanishmja dysh, ne kemi përgjegjësinë e kohës, dhe më e rëndësishmja është se ky projektligj nuk qëndron me kohën , nuk përkon me realitetin e krijuar dhe tek e fundit nuk do të gjej përshtatshmëri kohore në teren dhe si të tillë, është mirë, që ta plotësojmë me realitetin e krijuar. Zotërinj, unë flas shqip këtu, gjë që s’ka qenë në tre mandatet e kaluara.

Përndryshe, më duhet, të përsërisë pyetjen e para dhjetë viteve, që ia pata bërë qeverisë së atëhershme, përmes një letre të hapur, e që u pat botuar në të përditshmen “FLAKA” në qershor të vitit 1995 me titull “A e doni Maqedoninë”.

E përsërisë këtë pyetje sot të respektuara zonja dhe zotërinj, ngase Maqedonia, po përballet me vështirësi të mëdha rreth identitetit maqedonas: si me fenë, me emrin, me gjuhën, me simbolet, plus me dëshirën për anëtarësim në Bashkimin Evropian, që, cilën ta marrish nga këto elemente, është më e rëndësishmja se tjetra, dhe të vetmin aleat të padiskutuar, e kemi Shqipërinë dhe shqiptarët në përgjithësi, kurse nga brenda njëra nga shtyllat më të forta të këtij shteti prej bashkësive etnike, janë shqiptarët, andaj na leni ta përdorim flamurin si duhet.

[feneri]

Nazmi B E Q I R I :





SHKRIME TË PUBLIKUARA NË PERIODIKUN INFORMATIV

[feneri]

Nazmi Beqiri :


Heshtja e ka çmimin e vet


Kur njeriu has në pengesa të cilat ia ka ngritur tjetri, për t’i bërë dëm, dhe në të shumtën e rasteve i sjell leverdi ngritësit, pësuesi duhet të pajtohet me to ose t’i mënjanoj ato përdhunisht, ngase gati është e pamundur që ngritësi i pengesave të vetëdijesohet dhe me vetë dëshirë ta bëjë tërheqjen e pengesave që veç i ka ngritur. Të kërkojë falje dhe të bëjë kompensim si kusht për përmirësimin e raporteve është edhe më e vështir. Në përmasa më të mëdha, këto veprime bëhen mes popujve e blloqeve të ndryshme organizative. Por si do qoftë eliminimi i këtyre pengesave bëhet përdhunisht pasi që përdhunisht janë vënë dhe s’ka rrugë tjetër.

Mund të pyetni se pse duhet vepruar përdhunisht e jo me dialog? Dihet se tjetri nuk do t’i kthej në mënyrë paqësore ato që t’i ka rrëmbyer, ngase ka harxhuar energji me përkushtim për punën e vet (me të cilën ka lindur ngatërresa). Nëse kjo ngatërresë do futet në pleqëri (mexhlis), rrëmbyesi absolut do të shfajësohet, duke i thënë mexhlisit se ai nuk ka faj, se ai tjetri ka fjetur dhe nuk ka ardhur në kohë për “vjelje”.

Sidoqoftë, kjo është përzierje në punët e tjetrit, në të drejtën e tjetrit. Kjo është mohim i të drejtave të tjetrit, të cilit ia ka falur krijuesi (Zoti), i cili ka porositur për mes librave të shenjta që të mos i cenohet liria dikujt, dhe se liria duhet mbrojtur edhe me derdhjen e gjakut. Edhe cenimi i lirisë së tjetrit, edhe mbrojtja e saj bëhet me forcë (me dhunë). Mjetet tjera që vihen dhe merren në disponim për veprim, janë mjete që krijojnë aleanca (qoftë nga brendia e palëve konfliktuoze, qoftë nga ata jashtë palëve të konfliktit).

Ky veprim është aq i pa ndërprerë, sa gati nuk ka fund, ose përfundon vetëm me zhdukjen fizike të njërës palë (asimilim), ose me barabarësinë e raporteve të tyre. Krijimi i mundësisë së vënieve të mureve nuk ka pasur efekt as me Murin Kinez.

Forma e vazhdimit të këtij konflikti bëhet me luftë të drejtëpërdrejtë, fshehurazi, qëndresë aktive, pasive etj.

Qëndresa aktive i përngjanë zjarrit ku ka edhe tym edhe flakë. Kurse qëndresa e qetë i përngjan vetëm tymit, dhe nuk duket kund flaka, por të dyja janë të dukshme. (Siç dukej tym në Kumanovë me 1988, në kohë të ndodhive të Bit Pazarit, të Reçicës, të Gostivarit, të
Ladorishtës etj., kurse tym e flak pati në 2001-shin).

Për mos përfundim të këtij avazi, ka mendime se as shtypësi nuk ka fuqi të bollshme, dhe as të shtypurit nuk mund të tubojnë fuqi për veprim drejt lirisë, ose u është topitur arsyeja për te (lirinë), dhe edhe pse e kanë energjinë e duhur, s’janë të zotët që ta fitojnë atë?!

Për statusquo të këtilla në botë janë krijuar mekanizma të ndihmës dhe ndërhyrjes, që as mos të qorrohen (simbolikisht) nga tymi në lëvizje e sipër, dhe as mos t’ua ndërpresë zjarri lëvizjet e mundshme të nevojave të ndryshme.

Kështu është edhe tek ne në Maqedoni. Tym ka pasur gjithmonë, e zjarr herë pas herë. Shpirtshiturit nuk pranojnë se ka tym, madje disa prej tyre thonë se as që ka pasur ndonjëherë. Laramania e mendimeve e paraqitur në popull ka sjellur në këtë situatë që menaxhohet lehtë nga qeveria pa verdiktin e shqiptarëve.

Po të kishin qenë punët mirë, nuk do të kishte pasur ndasi mes shqiptarëve, dhe po të kishin qenë marrëdhëniet ndëretnike mirë nuk do të kishte shtypje, pastaj shpërthime e luftë për ndryshim e situatës deri në barabarësi (liri), nuk do të ishte lufta gjithë popullore, dhe nuk do të kishte marrëveshje.

Realizimi i kësaj Marrëveshje do të ishte një zgjidhje e qëndrueshme, dhe kjo zgjidhje e problemeve ndëretnike dhe etnike do të mundësonte rrugën drejtë integrimeve.

Se pse kemi mbetur në këtë statusquo me rrezik për kthim prapa, po i paraqes disa kënde të arsyetuesxhinjëve të mundshëm: si nga këndi i ndonjë maqedoni të moderuar, nga këndi i ndonjërit nga intelektualët shqiptarë, nga këndi i ndonjërit prej anëtarëve të PDSH-së, nga këndi i aminxhinjëve që aderojnë në të gjitha partitë, nga këndi i ndonjërit nga ish ushtarët e UÇK-së, nga këndi i ndonjërit nga anëtarët e BDI-së, nga këndi i shqiptarit të pa rrymuar në parti, nga këndi i ndonjë anëtari të partive që s’kanë kuvendarë parlamenti, nga këndi i ndonjërit prej njerëzve të vjetër, që duan të bëjnë parti të reja,

Nga këndi i ndonjë maqedoni modern thuhet: si duhet të jetë po e dimë, por me që nuk mundëm të bindim veten me kohë, u deshtë të bëjmë marrëveshje të dhunshme dhe tani duhet ta arsyetojmë veten se ne nuk jemi ata që nuk durojmë barazi, por janë shqiptarët të cilët nuk e duan atë. Ne s’kemi faj pse ata nuk e respektojnë të drejtën dhe verdiktin e tyre. Ata s’kanë problem me ne, por në mes veti. Ne do ta realizojmë Marrëveshjen e Ohrit pak me vonesë, që ta bindim opinionin ndërkombëtarë se shqiptarët nuk duan, nuk dinë dhe kurrë nuk kanë kapacitet intelektual për ta ngritur statusin e vet. E luftën e organizuan dhe u përkrahën nga populli ngase janë popull kriminogjen. Le të grinden shqiptarët në mes veti, e ne me pozicionet që gjithëmon i kemi pasur po integrohemi.

Heshtjen e intelektualit shqiptar e arsyetojmë me shikimin nga këndi i ndonjërit prej tyre, i cili thotë se, është i kotë reagimi i jonë, dhe jo vetëm i kotë, por edhe mund të jetë i dëmshëm, ngase gjithë kjo punë, gjak e mund shekullor, të thuhet se ka sjellë dëm nuk e kap logjika, por këtu shihet qartë se çdo gjë është e projektuar që më parë dhe tani realizohet në përpikëri. Kjo gjë nënkuptohet pasi që gati asnjëherë nuk na u dha hapësirë veprimi në meset e tyre.

Ndonjëri nga anëtarët e PDSH-së, do të arsyetojë veprimet e tyre, duke thënë se, ne vërtetë po e teprojmë me mohimin e 2001-shit, por ia vlen pasi që synimi jonë është qeveria dhe kjo nuk mund të bëhej ndryshe pos në këtë mënyrë. E përqeshim liderin e BDI-së, ngase po ta lavdronim duhej respektuar verdiktin.

Aminëxhinjët janë njerëz mediokër, frikacakë, të pa përfunduar në profesionet e tyre, të cilët paraqiten si informatorë sezonal, që pas ndodhive paraqiten si njerëz që kanë qenë katalizatorë të ngjarjeve, por duke mos pasur qasje direkte, shikojnë të përfitojnë nga rasti të mira materiale. Tubimeve i lavdërojnë liderët, kurse në rrethe të pa ngarkuar politikisht, ose në rrethe jashtë qendrave organizative, paraqiten si njerëz shumë të afërt me liderët apo ndonjërin rreth kryesisë së tyre, duke ndihmuar si këshilltarë të lëmive të ndryshme, duke dhënë propozime në mënyrë të fshehtë. Madje shkojnë deri atje sa referatet e mbajtur në ndonjë qendër ndërkombëtare thonë se i kanë përgatitur ata. Mirëpo, duke mos i qëlluar gjërat që pasojnë, ata zihen ngushtë dhe arsyetohen duke thënë se nuk mund të tregohen gjërat sekrete, ose thonë se çdo gjë është farsë, se, deshëm apo s’deshëm ne gjërat do të ndodhin, dhe se nesër do të jemi të integruar. Madje edhe po tentuam të veprojmë diçka vetëm, mund t’i pësojë individi që vepron ose edhe gjithë kolektivi. Topitjen e veprimit që e bëjnë këto njerëz i “arsyetojmë” me atë se, vërtet janë të dëgjueshëm deri në veprimet mazohiste mbi ta, dhe se me këtë veprim të tyre themi se ata e sigurojnë ekzistencën e tyre, për të mos thënë se “vetëm në politikë kërkushi bëhet dikush”.

Mendimi i ndonjërit nga ushtarët është se ata heshtin, ngase mund të themi se: duke e ditur mirë se, si dhe pse kanë dalur në luftë, duke e ditur se si ka ardhur deri te përfundimi i saj, dhe gjatë kësaj kohe duke dëgjuar fjalë nga më të ndryshmet (nga individ të ndryshëm), “se politikën e luftës e bënë dikush tjetër dhe vet luftën UÇK-ja”, e deri te fjalët për shitje e tradhti dhe fundi i sfidoi të gjitha. Para prezencës së tyre ata u bindën në thëniet e vazhdueshme të udhëheqësve të tyre që porosisnin: jo urrejtje, jo spastrime, por dinjitet dhe qëndresë afatgjate. E kur ata ndodhën në prezencën e mediokreve që thonë: a e pa se çka i thanë liderit, a e pa se çka thanë për luftën, dhe pastaj fillojnë ta shajnë folësin e këtyre fjalëve, duke shprehur rebelim dhe duke thënë se kjo nuk durohet më, ai (ushtari i UÇK-së) thotë se: ne nuk kemi çka të merremi me to, dhe injoron edhe mos duruesin e edhe autorët e këso lloj fjalësh, duke thënë meseve të ndejave: se as ti që fletë këtu, e as ai që fol atje nuk e dini se si dhe pse kam dalë në luftë. Pse mos keni qenë pjesë e saj?, por po çuditem me durimin tim!?

Ndonjëri nga shqiptarët e parrymuar në parti të ndryshme, thotë se shqiptari i pa rrymuar në parti heshtë para sfidave të kohës, duke e shfajësuar vetën për heshtjen. Duke thënë se, kur na kanë lypur diçka si lloj ndihme, ne e kemi dhënë. Kur na kanë thirrur për të votuar, ne kemi votuar, por këto fyerje nuk po durohen. Ishte ai komandanti që bëri ndryshimet. Ne nuk e dimë këtë politikën, por liderin e parë të shqiptarëve në Maqedoni nuk dojmë të na i prekin, ngase këtu asnjë herë se kemi pasur. Por, tek e fundit ata dinë çka bëjnë, e më shumti komandanti, ngase ka qenë edhe në raste shumë më të vështira. Ne ende kemi nevojë për liderin tonë dhe do ta kemi, qoftë ai në qeveri apo jo, por s’di çfarë po bënë kjo politika.
Ndonjëri nga anëtarët e BDI-së mund ta justifikojë heshtjen e heshtakëve duke thënë se ai nuk është alfa e omega e shqiptarisë. Pse të flasë dikush, kur gati asnjë nga ata që flisnin nuk ja panë “hajrin”. A s’ka thënë fjala e urtë se “qengji i but i thithë dy nëna...”.

Nga ndonjëri nga anëtarët e partive që s’kanë kuvendarë në parlament, edhe pse merren me politikë, edhe pse edhe në mesin e tyre ka që kanë qenë ushtarë të UÇK-së, e arsyetojnë veten se kinse atyre nuk u takon të reagojnë, pasi që nuk po i shfrytëzojnë beneficionet e shtetit. Reagimet do t’i bëjmë pasi ta kemi marrë votën e duhur nga populli. Tani për tani nuk do ta bëjmë këtë, pasi që ne nuk duhet të kemi armiq. Nëse do të fitojmë ndonjë deputet e ca, nuk duhet prishur aleancat e mundshme për nesër, pasi që njëra fuqi do të bjerë dhe ne duhet të jemi të gatshëm për zgjedhjet e ardhshme dhe për aleancat e reja dhe pastaj... nuk di, do shohim dhe do bëjmë.

Ndonjëri prej njerëzve të vjetër që donë të bëjnë parti të reja, do të arsyetoj veprimet e veta për fyerjet që ua bënë të tjerëve dhe për heshtjen e së vërtetës, duke thënë se, ne kemi folur e kemi propozuar, madje edhe kemi ndihmuar. Por ata e kanë bërë veshin e shurdhur. Por ato që kemi thënë do t’i bëjmë pasi që ta marrim votën e duhur. Ne do të jemi më të mirët, ngase nuk jemi as si ata që luftuan dhe as si ata që nuk luftuan, madje as si PPD-ja!?

Po deshët mos u pajtoni me këtë shkrim që e bëra për arsyetuesxhinjtë e llojeve të ndryshme. Por heshtja e ka çmimin e vet që duhet të paguhet, dhe dikush s’do të na i falë.