Mozaiku i Muzeut Kombetar: Te hiqet apo jo?

[Baptist]

Hej Sivete, ti mire mer Salen e keni inat, po pse perpiqeni ta shnderroni Salen ne idhullin tuaj ne nje ENver te dyte???


Pra me i flaje Enveri juaj paska qene tull. Je ka bo tashi sikur njoni qe ne vend te milte delen ai milte cobanin, merre me mend ca qumshti ka pi hahaha

E po ashtu i kishte mesuar xhaxhi vullnetaret, zanati i vjeter nuk harrohet kollaj.

( i zgjova lagjen tu qesh... )

[proscriptor]

Gjykimin lerua historianeve ta bejne. Denimin lerua gjykatesve ta bejne... e keshtu me rradhe....
Ti, Saliu, Shabani, Edi, Enveri, Ramizi nuk mund te mohoni 50 vjet diktature komuniste e shprehur me te gjithe format e saj ne ideologji, art, krime etj.
Ty te vjen keq pse shqiptaret u bene komunista, spiuna, hajduta etj si keto... Mos te te vij keq ky ishte realiteti.
Ty te vjen keq pse u pushtuam 500 vjet nga turqit dhe u beme pjese e kultures orinetale dhe islame? Po ky eshte realiteti mor byrrazer.
E pra lexoje me vemendje postimin tim te gjithin dhe aty do te gjesh pergjigje qe ti dhe shoket e tu gjakpires qe nga monizmi e deri tani duhet ti kishit mesuar...
Pse jeni te interesuar te fshini historine?????????
Por me ty me kujtoihet nje shprehje latine:
Assinum est Assinum prandaj nuk ia vlen te merresh me Haxhi Qamile dhe fanatike katolike si puna jote

edhe pse shifet historia si noigje e vdekur? ashtu sic ndertun te tjeret xhami mu mrena kalase se krujes, ashtu dhe ne sot e heqim xhamine. po shkrujme histori apo jo? qe neser brezave t'i thena qe ktu ka qene koder, masnej u bo keshtjelle, masnej i ndertun i xhami siper, tani e hoqem xhamine dhe e kthyem sic ishte ne kohen e Gjergjit, apo ne s'jemi pjese e historise? Edhe prishja histori osht. biles e bo me te gjate historine, se i jep i veprim me shume

[pryll]

si me thene qe meqe te perdhunoi serbi, mbaje dobicin e serbit dhe mos e aborto, se duhet te mbash mend historine e perdhunimit

[Hero i Popullit]

si me thene qe meqe te perdhunoi serbi, mbaje dobicin e serbit dhe mos e aborto, se duhet te mbash mend historine e perdhunimit

I dashur Pryll, krahasimi qe po ben ti eshte i pavend. Megjithate po ty hyjme dhe historise se masakrave serbe edhe ato nuk duhen harruar. As nuk duhen fshire nga historia e dhimbshme popullit kosovar. Sepse ne momentin qe ne do ti fshijme nga memoria kolektive kombetare, atehere pas nja ca dekadash serbet do thone me mburrje qe ne nuk kemi bere krime, dhe kosovaret do ti shikojne serbet si popull mik qe asnjehere nuk ka guxuar ti keqtrajtoje.

Historia nuk fshihet as nuk ndryshon sipas qefeve te Sal, Tos apo Ed. Historia eshte dhe mbetet pjese e ndergjegjes kombetare. Turp per politikanet qe nuk merren me problemet imediate uje, drita, rruge, minatore qe vdesin per dite; dhe gjynah per ata njerez qe duan nje histori te vendit te tyre te paster vetem me heronj dhe faqe te bardha. Per ju te dytet po u them, qe historia e nje kombi behet nga ngjarje te bardha dhe te zeza, nga njerez te mire dhe te keqij, nga fitore dhe humbje etj si keto. Historia duhet ti shkruaj te gjitha keto, te mirat per tu krenuar dhe te keqijat per te mos i perseritur me.

Mozaiku eshte art i asaj ideologjie quheni si te doni te erret apo te lavdishme te kombit tone. Eshte pjese e historise sone qe nuk mund te mohohoet, dhe kete histori e bene vete shqiptaret, prandaj ta mbajme me shendet.
Politikanet te na thone se cfare do te bejme ne te ardhmen dhe jo te behen si enveri qe hiqte e vinte ne histori ngjarje dhe emra sipas qejfit.

[pryll]

une plako jom lind e rrit ne tiron dhe ta them troç qe me asi ven ne tiron nuk ndihem rehat, dhe nuk me krijo familjaritet, sepse gjithe arkitektura e tirones (me perjashtim te korpusit dhe bustit te kastriotit) ma shpif dhe nuk do me ngelej hic hatri sikur heres tjeter para se te shkojne ne beograd keto avionet e natos te bojne i xhiro nga tirona

qyteti ngeli duke u ndertu simas kapricove katunare te secilit duke lepi ideologji dhe kultura te te hujsh, me urbanistike te vjetrume, dhe ku asigjo nuk osh e identifikushme si "shqiptare" vec ketyre te dyjave qe thashe dhe njonen prej tyne e kane bo arkitektet italiane Brasini dhe de Fausto.

kshu qe duke qene se si mu ndihen nje pjese e madhe e tironsve, pra te palidh emocionalisht me arkitekturen e qytetit, dhe duke llogarit qe tironsit kane ik gati te gjithe jashte veni dhe te tjeret qe kane ardh s'kane as keta nai lidhje me monstruozitetet ideologjike qe jane ndertu ketu me planin bjeri t'i bim - sikur te hiqej i cope mozaiku bolshevik qe perfaqeso racen sovjetike nuk me prish pune fare. le ta heqin, cardo qe te vendoset aty, nuk do e zbukuroje e as do e shemtoje me shume qytetin se sa c'eshte.

pse do thush ti jom kaq i painteresum per historine e qytetit. sepse eshte nje qytet pa identitet. si me rrojt ne bosnje si ne azerbaixhan si ne tirone isoj osht - kshu qe kujt iu prish gjiza se po shkaterrohen kishat ortodokse te cifuteve bizantine, apo xhamite e turqve, apo godinat sllave bolshevike? ty? mu jo.

ti historine mer lali nuk e provo me arnat e te hujve po me gjonat e tuja, me ato keshtjellat qe ke bo vete me arkitekturen tate, me luften qe u bo me gjakun tat, me gjuhen tate, me ideologjine tate dhe me kulturen dhe trashegimine tate burimore. per te cilat nuk kom nigju njeri qe t'i konsideroje si te rujtshme dhe te pacenueshme saç qujne keto pislliqet e huja me te cilat dhe dune te krenohen... dhe te provohen historikisht! varja se u bona i hidhet

[Hero i Popullit]

une plako jom lind e rrit ne tiron dhe ta them troç qe me asi ven ne tiron nuk ndihem rehat, dhe nuk me krijo familjaritet, sepse gjithe arkitektura e tirones (me perjashtim te korpusit dhe bustit te kastriotit) ma shpif dhe nuk do me ngelej hic hatri sikur heres tjeter para se te shkojne ne beograd keto avionet e natos te bojne i xhiro nga tirona

qyteti ngeli duke u ndertu simas kapricove katunare te secilit duke lepi ideologji dhe kultura te te hujsh, me urbanistike te vjetrume, dhe ku asigjo nuk osh e identifikushme si "shqiptare" vec ketyre te dyjave qe thashe dhe njonen prej tyne e kane bo arkitektet italiane Brasini dhe de Fausto.

kshu qe duke qene se si mu ndihen nje pjese e madhe e tironsve, pra te palidh emocionalisht me arkitekturen e qytetit, dhe duke llogarit qe tironsit kane ik gati te gjithe jashte veni dhe te tjeret qe kane ardh s'kane as keta nai lidhje me monstruozitetet ideologjike qe jane ndertu ketu me planin bjeri t'i bim - sikur te hiqej i cope mozaiku bolshevik qe perfaqeso racen sovjetike nuk me prish pune fare. le ta heqin, cardo qe te vendoset aty, nuk do e zbukuroje e as do e shemtoje me shume qytetin se sa c'eshte.

pse do thush ti jom kaq i painteresum per historine e qytetit. sepse eshte nje qytet pa identitet. si me rrojt ne bosnje si ne azerbaixhan si ne tirone isoj osht - kshu qe kujt iu prish gjiza se po shkaterrohen kishat ortodokse te cifuteve bizantine, apo xhamite e turqve, apo godinat sllave bolshevike? ty? mu jo.

ti historine mer lali nuk e provo me arnat e te hujve po me gjonat e tuja, me ato keshtjellat qe ke bo vete me arkitekturen tate, me luften qe u bo me gjakun tat, me gjuhen tate, me ideologjine tate dhe me kulturen dhe trashegimine tate burimore. per te cilat nuk kom nigju njeri qe t'i konsideroje si te rujtshme dhe te pacenueshme saç qujne keto pislliqet e huja me te cilat dhe dune te krenohen... dhe te provohen historikisht! varja se u bona i hidhet

Shume bukur lol, sa per Tironen tate dhe temen bashke (le e rrit dhe une ne ket Tirone-jom brezi i trete pavaresisht origjines), o e drejte qe nuk ka nje identitet te vetin ne arkitekture. Por te heqesh mozaikun se o shprehje e ideologjise bolshevike dhe te lesh Korpusin qe eshte arkitekture e inspiruar nga ideologjia fashiste nuk o e drejte.

Sa per Tironen e ka thene dhe Maks Velo qe po ti heqesh ato ndertime qe nga kohe e Zogut e knej, perftojme nje Katund mesjetar me arkitekture anadollake, qe gjithsesi nuk mohoet.
Sa per ato Keshtjella qe ti permend si arkitekture origjinale e kulture iliro-arberore jane ndikime te koncepteve marksiste te vazhdimesise se kombit tone. Keshtjellat dhe qytetet antike se bashku me planin urbanistik, ne territorin e sotshem te Shqiperise u adoptuan sipas nje planimetrie te krijuar nga Qytetet antike Greke (Plani Hipodomik), Forumi Romak, Temenosi Helenistik etj si keto. Dhe lagjet e vjetra te Beratit dhe Gjirokastres me ato banesat e famshme me Cardak qe ne i quajme karakteristike lokale jane plane te krijuara ne Anadoll dhe lindje. Pra diskutimi i origjinalitetit nuk qendron. Ne historine e arkitektures kombetare ne kemi adoptuar dicka qe eshte krijuar diku duke e nderthurur me traditen lokale. Dhe ato kala qe ti permend kane nje planimetri te shprehur ne kullat katerkendore, ne forme patkoi, ne kontrafortet, hendeket, muret me blloqe guri te medha apo te nderthurur me tulla, ne bedenat, sterat, akuaduktuet apo hyrjet e fshehta dhe monumentale, te marre diku tjeter dhe pershtatur me terrenin e vendit apo traditen lokale te ndertimit.

Ti hysh teorise tate te origjinalitetit, te siguroj qe ne nuk kemi krijuar asnjehere ne arkitekture dicka nga hici. Pra kemi adoptuar dhe sjelle ne origjinalitetin tone dicka te krijuar diku tjeter. Pra edhe mozaiku eshte pjese e kesaj llogjike quaje bolshevike apo kineze, si ato shtepite me pullaz e me balte ose ato pallatet 5-kateshe kuti shkrepeseje qe banon une dhe ti.

[Hero i Popullit]

He dhe dicka Mozaiku nuk eshte vetem ceshtje lokale qe i perket nje lagjeje, nje familjeje apo nje qyteti. Diskutimi nuk shtrohet si ceshtje vetem per tiranen dhe popullsine e saj por per te gjithe kombin. Pra e drejta e ketij Debati zgjerohet me shume sesa nje klan fis apo komshillek.....

[pryll]

plako arkitektura shqiptare nis dhe funksiono shume mire me kullat malsore te cilat mund te ripunohen ne stil brutal ne shkalle te gjere dhe shume zhvillime mund te bohen prej aty, duke punu me koncepte moderne te arkitektures. perderisa tirona eshte pa identitet atehere qellimi eshte qe t'i jepet identitet duke mor per baze kulturen dhe ideologjine kombetare. dhe jo cdo lloj kinkalerie qe duket e bukur, se jena bo si jevgjit. pash nerin.

duke konstatu se kena vajt per lesh, duhet t'i hyjme punes me kriju naigjo tonen. jo me e lone ashtu sic eshte. per ner une e kom menu qe gjynof qe ne skena honger nai bombardim, se do ishin detyru me kriju qytet real dhe jo kopje te keqija gjonash te tjera.

sa per korpusin me pelqe pikerisht sepse eshte punu mbi baze te gurit ashtu sic do duhet te mendonin dhe smendojne arkitektet tane. eshte neoklasike ne pikepamje te fashizmit po ka dhe tradicionalen shume bukur te nderthurme. ne ngelem duke ndertu "si te tjeret" nuk morim per baze fare qe ndertimet tona tradicionale qe i kena eksportu bashke me popull ne gjithe ballkanin, jane punime guri dhe jane shume fleksibel me u implementu. kaq e veshtire qeka me kriju nji shkolle tonen te arkitektures? pse mos jete ky qellim i arkitekteve, po me qene restaurimi i gjonave te te tjereve? ktu dhe unicefi qe te ru gjirokastren ta qu qytet karakteristik otoman lol

[pryll]

He dhe dicka Mozaiku nuk eshte vetem ceshtje lokale qe i perket nje lagjeje, nje familjeje apo nje qyteti. Diskutimi nuk shtrohet si ceshtje vetem per tiranen dhe popullsine e saj por per te gjithe kombin. Pra e drejta e ketij Debati zgjerohet me shume sesa nje klan fis apo komshillek.....

nigjo une kur menoj them menimin si individ, dhe per menimin tim si individ kjo fare gjoje me shkakto vec i tip inoti sa here qe shof ca lekurekaf qe gjoja i bi te jene shqiptare me i llaf. sa here qe shof qe lufta civile (qe la gjysmen e kombit jashte kufijve) me fituesit e kampit sllav ze 70% te fushes, sa here qe shof gra bodybuilder, e gjona te tilla qe perbejne propagande direkte politike dhe jo thjesht percjellje pervojash e ndjenjash sic do bonte nji artist

per t'i mledh keto menimet tona individuale dhe me i vone peshore, e kane rolin ca te tjere masnej

[Hero i Popullit]

Ok respektoj mendimin tend individual per prurjen dhe ngritjen e dickaje origjinale ne arkitekturen e vendit tone. Por eshte nje ide radikale, dhe utopike. Sepse po e perseris dhe njehere ngritja e nje forme apo krijimi i nje stili arkitektonik nga asgjeja eshte e pamundur. Pse asgjeja? Sepse zhvillimi i arkitektures dhe artit ne pergjithesi si ne vendin tone ashtu edhe ne bote ka evoluim dhe jo revolucion, pra kalon dore pas dore dhe zbukurohet nga elemente te ardhur ne kohe. Pra ato Kullat e veriut qe thua ti jane planimetri otomane e nderthurur me traditen e ndertimit lokal e zhvilluar ne hapesire dhe kohe te ndryshme duke u permiresuar nga varianti origjinal i anadollit.

Cka mund te quhet origjinale ne arkitekturen e nje kombi? Po te permend Romen ose Firenzen. Ato vila dhe pallate te periudhes se Rilindjes, madheshtore se bashku me dekorin e tyre qe gjenden ne qendren historike te Firences, jane nje arkitekture e ardhur nga Domus-et dhe Villa Rustica te Periudhes Romake. Me tej keto Villa dhe Domuse se bashku me elementet e tyre dekorative si skulpura, kapitele, kollona etj jane nje kopje e zhvilluar e banesave me peristil apo tempujve dorik, jonik e korinthian te Greqise se Lashte. Me tej Keto banesa dhe Tempuj helenistiko-klasik jane forma te zhvilluara te arkitektures dhe artit Mikenas e me tej Fenikas e me tej Egjiptian e me tej Babilonas. Pra besoj eshte i qarte ky shpjegim. Asnje komb (po flasim per ato shtete qe kane nje arkitekture dhe shkolle te mirefillte) nuk kane asgje origjinale (fut ketu dhe arkitekturen Gothike qe eshte nje variant i da;le nga arkitektura romake por i permiresuar dhe perzier me traditen e vendeve te Europes Veriore).

Ti rikthehemi Mozaikut, ajo nuk eshte vetem nje monument qe shprehet meaterialisht ne ideologjine komuniste apo sovjetike (ta siguroj se ky variant nuk ka lindur nga arkitektet sovjetiko-lindor pervecse eshte adoptuar apo deformuar a shfytyruar nga varianti klasik i mozaikeve antropomorf te artit greko-romak), por eshte i lidhur shpirterisht me nje periudhe historike te kombit tone. Ne vetvete arkiotektura nuk shpreh vetem gur, ideologji, mentalitet, art, tradite por edhe histori dhe qenesine e nje kombi ne nje periudhe te caktuar.