Ramadan Sinani

[babadimri]

PESIMI KRENAR

TIM BIR ARSIMIT

TE GODITEN JO AKSIDENTALISHT
JO RASTESISHT BISHERITE SLLAVE
DHE TINZARET
TEPDILE SI KOMBETARE
TRADHETARET
JUDA E PILATI
NATEN E BARTOLEMEUT
GOSTIVARIT
E
TE NESERMEN U ZGERDHINE
PARA TMERRIT
KEMISHES SATE TE PERGJAKUR

HORRAT U STEPEN
KUR U THE
MEGJITHATE
CESHTJA JONE ESHTE E SHENJTE

LUMENJTE KANE TE VETMEN
GURRE

KETE SHARR KRENAR
I VETMI

(korrik 1997)

[babadimri]

Ramadan Sinani me trashigimtarin e tij te pare, Jonin duke i uruar mireseardhje ne familje

[babadimri]

MIJËVJEÇARI I RI

Dymijëgjëmëshi po ik
Si një makth
Stërplak i rrezbitur i honepsur në asgjënë
Në Perëndinë e amshuar kërkon shpëtim

Mijëvjeçari i ri

O
Sapo nis te hapërojë
Nëpër superhone kohe
Me pikëpyetje mamute
Pikëçuditëse

I shtrënguar jam të them për hirë jete
Rruzulli shpreson pandalë
Shpreson
Nëpër tejimazhe
Superkohë
S po ik

Po rend
Nëper shumës shekujsh
Pagjëmëshi virgjër
Tremijëshi
Vizioni njeri

Ooo
Shpresështrëngata

Mbivizioni poetik


Tetovë, funddhjetor 2000 Ramadan SINANI

[babadimri]

Mendime

POETIKA E ZGJIDHJES
*Nga iracionalja në racionalen e çështjes
maqedone - shqiptare
Shkruan: Mr. Ramadan SINANI

Isha strukur në një bodrum të shtëpisë në Tetovë, në mbrëmje, në kohën e së ashtuquajturës “orë policore”, kur në distancë prej mbi 100 metrash pandërprerë ushtonin të shtëna nga armë llojesh të ndryshme të policisë dhe ushtrisë maqedonase.
Për një çast mendimi më barti tek plumbi i ngulitur në buzëmbrëmje në murin e shtëpisë sime.Meditoja për simbolin dhe metaforën p l u m b. U përpoqa ta ndërtoj në poezi…Sakaq, ndieva një vrushkull tjetër mendimesh që zotëruan çastin poetik.
*
Në thellësinë e shpirtit dhe mendjes pyeta veten: ç‘është kjo luftë?
Përgjigjen e përkufizova. Forcat ushtarake-policore maqedonase të urdhëruara nga kreu i tyre pushtetmbajtës po luftonin kundër shqiptarëve të armatosur që kishin zënë pozitat në malin Sharr, mbi Tetovë, e që kohë më parë kishin proklamuar përmes komunikatave publike se janë një ushtri që quhet UÇK (Ushtria Çlirimtare Kombëtare) dhe se qenë shtrënguar ta bëjnë këtë luftë për të detyruar Maqedoninë të bisedojë në mënyrën më serioze që është e mundshme që shqiptarët t’i trajtojnë plotësisht të barabartë…
Çështja e barazisë dhe drejtësisë tani po kërkohej në mënyrën më serioze që mund ta bëjë njeriu, përmes fjalëve të tytës, por edhe përmes fjalëve të marrëveshjes. E, shqiptarët më tepër se një dekadë kishin kërkuar, kërkuar e kërkuar, gjatë periudhës pluraliste, të drejtat e tyre dhe kishin fituar më në fund , përmes partive politike shqiptare këtu, vetëm një minimum. Dhe, pikërisht këtyre ditëve u zhvesh tërë realiteti që nga ai pushtetmbajtës, partiak e diplomatik, ngase çështjet e kërkesave të shqiptarëve konsistojnë në këto suaza reale që shtrohen nga shqiptarët e Maqedonisë:
Së pari, ndryshimi dhe miratimi i një Kushtetute të barabartë për maqedonët dhe shqiptarët, ku përfshihen edhe nacionalitetet e tjera, ku do të saktësoheshin brenda saj suazat për nxjerrjen e ligjeve për detyrimet dhe të drejtat kombëtare dhe qytetare. Duke pasur parasysh realitetin e përkatësive etnike në Maqedoni, ku dy popujt (maqedonasit dhe shqiptarët) janë shumicë, që do ta përcaktojë përfundimisht regjistrimi i popullsisë, i bërë në mënyrën më objektive sivjet dhe i mbikëqyrur nga faktori ndërkombëtar, do të hapte obcionet e vërteta demokratike për t’u zgjidhur përfundimisht dhe me kohë çështjet tashmë të njohura që janë vatër e krizave të ndryshme, konflikteve dhe deri te kjo e luftës së fundit. Në këto suaza do të duhej të institucionalizoheshin çështjet: gjuha, përkatësisht dygjuhësia – maqedonisht-shqip në Parlament, Qeveri, institucione të sistemit dhe në vetëadministrimin lokal, si dhe vlerat e tjera kulturore të institucionalizuara, që nënkuptojnë: arsimin, prej atij parashkollor,
fillor, të mesëm, sipëror me zyrtarizimin e Universitetit ekzistues të Tetovës nga Qeveria dhe Parlamenti, e deri në barazinë e plotë sipas proporcionit nacional të instituteve kulturore dhe Akademisë së Shkencës dhe Arteve. Në lëmenjtë e tjerë të institucioneve, në ushtri – mbrojtje, sigurim shtetëror, ekonomi, institucionet dhe mediat e informimit publik dhe resorët e tjerë, si edhe në organizatat ekonomike-prodhuese dhe organizatat e tjera
të ristrukturohen në pikëpamje të punësuarve dhe kuadrit drejtues sipas proporcionit nacional etj.
Së dyti, zgjedhjet parlamentare të bëhen sipas ndryshimit të ligjit për Zgjedhje me njësi zgjedhore të barabarta për nga numri i popullsisë e sipas regjistrimit të ri të popullsisë që u theksua më lart.
Së treti, të saktësohen çështjet e koncenzusit në Parlament dhe Qeveri për çështjet vitale kulturore dhe politike etj., dhe
Së katërti, të tëra këto të përkufizohen me protokolimin (nënshkrimin) e një Marrëveshjeje historike ndërmjet palëve maqedone-shqiptare, si dy popuj shumicë në Republikën e Maqedonisë, duke e monitoringuar këtë faktori evropian e amerikan , që njëkohësisht do të jetë edhe nënshkrues dhe
garantues i kësaj Marrëveshjeje.
*

Kthjellimi i plotë brenda meje ndodhi midis natës së 21 marsit 2001 dhe mëngjesit së 22 marsit dhe, mendova, do ta shkruaj p o e t i k ë n e z g j i d hj e s dhe këtë e bëjë me ngjyrën e shpirtit dhe të mendjes, duke e lënë poezinë kur të më afrohen muzat. Është koha për ta bërë iracionalen në racionale të çështjes maqedone – shqiptare. Kësisoji, hapërimi në shtigjet dhe hapësirën demokratike evropiane dhe botërore do të jetë vetëm brenda racionales. Pra, faktorët e brendshëm në Maqedoni, si dhe
ata ndërkombëtarë do të bien përfundimisht në rrafshin e reales dhe
racionales për ta pragmatizuar poetikën e zgjidhjes përmes kodeve pluraliste dhe demokratike.
Zoti na priftë të gjithëve nga mbarësia. Amen! Amin!

(Autori është shkrimtar dhe profesor universitar në Tetovë)

PS Shkrimi eshte be ne kiohen e luftimeve ne mes UCK-se dhe forcave maqedonase

[babadimri]

NË (I) LIRI(DË)
Lirike (i)liri)(d)e


Po dalim
Po rend kohë epikash
Zgënjimesh
Të mëdha
Zogj krahëthyer
Të pështyrë
Nga qielli
Toka e skuqur
Të lodhur
Falemi në ninëz
E presim diellin
Më në fund
Ngadhnjimin
Lirikë (i)liri)(d)e
Epikë ti do të lindësh
Apo
Të rilindësh
Prap-o
Heu
(I)liri)(dë)

Tetovë, mars, 2001

[babadimri]

METAFORË ILIRIDE

Na të është Gostivari
Sodomë e gjallë
Aty
Kalorësit e Apokalipsës
ethet e yjeve mbi Tetovë
Si
Gomonë
pikërisht ditëve të korrikut
1997

Gjyqi i Sokratit
Në prag
mijëvjetshi i ri
Apologjia Rufi
fjalëplumb n’gjykatore prokuratorëve
Nga fallanga
fundi i të kuqëve

Heu

metafora iliride
Ç’fundshekull akull
Eee
Nënë Terezja
në univers shenjtërim
E ku
Gostivari me pika gjaku
Përrenjt përpëliten
shkaba n’retinë shpirti kulloka
Haj

Populli Rufi ee
Zgjëndrrës

Në mes
ëndrrës’meandruar
Gostivari
E
kalorësit e Apokalipsës
Trentë
Kuqremtë
Zverdhemtë nga maili i qyqeve
Pastaj
ujqërisht sulen mbi gjahun
Shqipe

Hapësirën shkabe
Zap kurrë
Heu
Haj
s’mund bëhej
as Sodomë as gomorë
Heuuu

Gostivari
Metafora
(I)liri)(de)
E
Shkaba

[babadimri]

SHPËTIMI I SHTËPISË
(variant I vjershës së mëhershme në Tetovë shtëpi të kesh)

Të shpëtosh shtëpinë e shpirtit
T’u dasht një Ushtri*
E pastaj
Ti të rrosh
Njëri

U ende botës
Gjithkund
Jug veri
Erdhe
Ngadhënjyes
Madhështor
Në Atdhe
Shtëpinë të shpëtosh

Aty shtëpi shpirti
E dheu
Ajër me bollëk
Dhe ujë
Prej Sharri
Si nga zemër Atdheu
Të kesh

Tani me bollëk
Do të kësh
Të gëzosh

E rrosh

*UÇK-së

Tetovë, tetor, 2001

[babadimri]

ANDARTËT E RINJ
(në historinë kundërshqiptare, andartët janë të njohur si luftëtarë në shërbim të qeverisë shoviniste greke)

U ripollën rrëqebujt
Rrufeqitësi
Kërdi të bëjnë
Të madhe
Të operojnë Diellin në sy
Rrezet t’ia përbijnë
Mizorët
Dhe
Ja
Prapë
Të rilinden në Mesjetën e thiut
Andartët e rinj
Me emblemën sllavo-shqipfolëse
të errët
Për ironi
Për inat të dritës
Ditës
Udhës së yjësisë
Bërkylen
Andartët e rinj
të zinj
Thikat pas shpine
I kanë gjarpërinj
Nepërka të mprehta

Bastardhët
Andartët
Të krimit të ri gri
Të krimit të ri gri

Në mesditën qumështore
Të universit të ri

Tetovë, korrik, 2000

[babadimri]

QENTË E QIELLIT GRI
(nokturno për Iliridën)

Lirikë iliride
Më fal
Do të them një fjalë
Shumë të madhe
Ç’të bëjmë
Unë dhe ti

E këtillë na qenka
Zgjëndrra

Me qentë e qiellit gri


*
* *

Qençe
Ata lehin
Ditën e natës slave
Ulërijnë
qentë-ujqër
hordhi gri
Diellin
Kafshojnë
Shitojnë
Ëndrrën
Dritë të madhe
Qenëri
Nga qielli gri
Sulen
Racë e tyre
horre
*
* *
Lirikë iliride
Më fal
Të thash fjalë shumë
Shumë të rëndë
Ç’ti bëjmë
Unë dhe ti
E tillë na qenka zgjëndrra
Se ata qen
Qen të qiellit gri

Tetovë, maj 2000

[babadimri]

PLAZH PAS IKJES SË PULËBARDHËS
(Lasgushiane)

Plazhi i liqerit dremit mbi dhembjen
Pulëbardha tashmë në largësi këlthet
Një shterg i vetmuar hamendet te ike
Përmbi valet i drobitur flatrat godet

O, çastet e embla me kujtime kanë mbet’
Imazhe qe do ‘ mbarten parreshtur me mua
Mbi net vjeshte, mbi gjethe të thara
Mbi kontinentin si zgalemi, shtergu e diku pulëbardha

E tepert do te qe me te permendet dhembja
E endjes se shtergut qe eshte ne kelthitje
Nga shpirti i tij tashme zemrak dhe zemra
E mbrujtur thelle, here me vale, here me dremitje

Plazhi i liqenit eshte ne tronditje
Te thelle nga nje dridhje e lemeritshme
Per pulebatdhen e valeve shpirterore
Qe iku shtergut ne nje nate verore.

O, plash, një shekull do të pres të rizgjohesh
Ne nje jete tjeter a stine vere, madheshtor te me fanitesh
Apo ne nje enderr qe shpirtin nje cast e gezon
Me pulebardhen time si shtergu perjetesine e lumtur engjullon

Bregliqeni i Strugës, më 30 gusht 2000